Kortom: wij doopsgezinden hebben genoeg redenen om het avondmaal dan maar aan ons voorbij te laten gaan.

GEMEENTENIEUWS nr. 4 April 2015 AVONDMAAL OP Z N KORINTS EN HOE JEZUS HET HEEFT BEDOELD Doopsgezinden zijn wat avondmaal vieren betreft, wat overgevoelig: steeds zweeft daar de vraag in de ruimte Kunnen we wel samen avondmaal vieren, als we een conflict hebben met iemand of nog erger als er heibel is in onze gemeente? Sommigen ervaren avondmaal vieren bovendien als iets zwaars: er hangt een beladen sfeer. En: wat moet je met die tweemaal avondmaal vieren in het jaar? Wat voegt het eigenlijk toe aan een dienst? Kun je niet prima zonder avondmaal? Kortom: wij doopsgezinden hebben genoeg redenen om het avondmaal dan maar aan ons voorbij te laten gaan. Soms kan ik jaloers worden op de katholieken die blijkbaar al die gewetensbezwaren niet hebben en week in week uit eucharistie vieren als middelpunt van hun dienst. Hoe komt dat? Hebben katholieken meer gevoel voor rituelen? Of hebben ze van huis uit waardering voor het gebruik van meer zintuigen in de dienst: voor het luisterend oor, maar ook voor het kijkend oog en de smaak op de tong? Eucharistie is een Grieks woord en betekent dank en dankbaarheid. Misschien is dat het geheim achter het vieren met brood en wijn. Dank(baarheid) voor wat God door Christus ons heeft aangereikt liefde, verbondenheid, vrede, blijdschap horen, zien en voelen. Doopsgezinden noemen het avondmaal vanouds enigheid houden en benadrukken de verbondenheid onder elkaar en met God door Christus en in de Geest. Protestanten hebben het over de dienst van de Tafel naast de dienst van het Woord. Maar waar komt dan die lastige beladenheid van het avondmaal vandaan waar doopsgezinden en nota bene veel strengere protestanten zo n last van hebben? Ik vermoed dat dat komt van verschillende hardnekkige misverstanden die ons parten spelen. 1. Daar is het misverstand dat je alleen aan het avondmaal zou kunnen en mogen deelnemen, als je met iedereen in harmonie en vrede leeft. Maar wie voldoet aan zulke hoge eisen? Petrus niet, hij zou op bange momenten ontkennen dat hij volgeling van Jezus was? En ook Judas niet, die hem om de een of andere reden verraden zou nadat hij daarvoor nog met hem aan tafel gegeten en gedronken had? Zelfs gebroeders Jacobus en Johannes waren niet perfect, zij waren een tikkeltje arrogant en solliciteerden naar een hogere plaats naast Jezus? En de andere discipelen die daar ontzettend kwaad over werden? Jezus kent zijn Pappenheimers en heeft met hen (juist met hun sterke en minder mooie kanten) avondmaal gevierd! 2. Paulus schrijft aan de gemeente in Korinte (1 Kor.11:27) dat ze moeten uitkijken om zich niet schuldig te maken aan het op onwaardige wijze het brood eten en uit de beker 1

drinken. Daardoor is het avondmaal zo beladen geworden. Dit misverstand komt, omdat we Paulus woorden uit hun verband rukken. De christenen in Korinte hadden van het avondmaal namelijk een potje gemaakt, niet zozeer omdat ze ruzie met elkaar hadden, maar omdat het avondmaal een asociaal feest was geworden. (Dat kun je nalezen in 1 Kor.11:17-34 bijvoorbeeld in de vertaling Bijbel in Gewone Taal). Er waren rijken in Korinte die van het avondmaal een vijf-gangen-menu gemaakt hadden en ruim de tijd namen om het zich te laten smaken. De armere gemeenteleden met lange werkdagen, zoals havenarbeiders, konden pas later komen en hadden nog niet de gelegenheid om hun knorrende magen te vullen. Maar voor de laatkomers was op dat moment helaas niets meer over. Dat is wat onwaardig avondmaal is: egoïsme en niet op elkaar kunnen wachten en met elkaar willen delen. Dat gaat straal in tegen de kern van wat Jezus met zijn volgelingen wil vieren. De bedoeling van het symbool van de dienst aan tafel, van enigheid vieren, van dankzeggen (eucharistía) is juist om mensen met elkaar en met God te verzoenen. Harmonie en vrede met elkaar is niet een harde voorwaarde om het avondmaal mee te mogen vieren, maar juist het doel. Alvast vieren waar we op hopen: Gods Koninkrijk, zijn nieuwe wereld die hier en daar al te merken is. Zo willen we in de Geest van Jezus Christus avondmaal proberen te vieren: - in dankbare herinnering voor wat Jezus Christus voor ons gegeven en gedaan heeft, - kritisch over wat niet deugt in onze samenleving en wereld, - telkens weer oefenen in met elkaar delen, - de verbondenheid koesteren met God, met elkaar en anderen, ook al zijn we zeer verschillend. Zo zijn we allemaal van harte uitgenodigd voor het avondmaal. We vieren het weer samen met bewoners uit Nieuw Schoonoord op Witte Donderdag, 2 april 2015, 19.30 uur in de aula, Nieuw Schoonoord 1 in Velp. Paul F. Thimm IN MEMORIAM voor Reinier Stam geboren in Amsterdam op 30 oktober 1927, overleden in Arnhem op 22 januari 2015 Op 29 januari 2015 moesten we afscheid nemen in Moscowa van onze dierbare broeder Reinier Stam. Heel onverwacht is hij in het ziekenhuis overleden aan allerlei complicaties. Amper zes weken heeft hij kunnen genieten van zijn nieuwe woning met mooi uitzicht in Insula Dei. Reinier had een warme, sterke stem en vriendelijke ogen. Als hij in de dienst zong, dan kon hij de hele gemeente met gemak meenemen (ook als hij een foutje maakte). Cor Greep, jarenlang organist van onze gemeente, schijnt een keer gezegd te hebben: Als Reinier zingt, dan volgt de hele gemeente hem en dat doe ik ook maar. Opgegroeid is hij in het Doopsgezinde Weeshuis in Haarlem. Hij vertelde mij dat het verlies van zijn beide ouders een groot verdriet in zijn leven was. Ondanks deze moeilijke omstandigheden heeft hij zich ontwikkeld tot een lieve, zorgzame man, vader en opa. Op de lerarenopleiding (kweekschool) hebben Lien en Reinier elkaar leren kennen. Beiden hebben ze in het onderwijs gewerkt. Ze trouwden op 9 september 1954 in Heemstede. 2

Trouw hebben beiden deelgenomen aan de kerkdiensten en andere activiteiten van onze Doopsgezinde Gemeente. Toen de zusterkring nog bestond ontvingen Reinier en Lien hen in hun woning aan de Groningensingel. Samen hielden ze de ledenadministratie bij. Veel dingen deden ze samen, zolang ze konden. Reinier heeft Lien met al zijn krachten verzorgd, jarenlang tot haar dood. Wat zullen we Lien en nu ook Reinier in ons midden missen. Hun manier van geloven, liefhebben en hopen waren een weldaad en zullen we in dierbare herinnering bewaren. We wensen de familie veel sterkte en zegen bij het verwerken en bij hun herinnering aan moeder en nu ook aan vader. Paul F. Thimm EEN PAASLIED 1 De Heer is onze reisgenoot, 2 Zo valt een lange weg ons licht, Hij die ons zijn gezelschap bood de schrift opent een vergezicht en sprekend over kruis en graf en brengt verdwaalden dicht bij huis, geduldig tekst en uitleg gaf. verloren zonen komen thuis. 3 De avond daalt, blijf bij ons Heer! 4 Wij keren naar Jeruzalem, Hij zet zich aan de tafel neer ons brandend hart verneemt zijn stem, en breekt het brood en schenkt de wijn, Hij deelt met ons het daaglijks brood, die gast, het moet de gastheer zijn! de Heer is onze reisgenoot. Het lied De Heer is onze reisgenoot is nr. 73 in het vorige liedboek en nr. 646 in het nieuwe liedboek. Jaap Zijlstra, die dit paaslied heeft gedicht, schreef daarover: Dit lied over de Emmaüsgangers heb ik geschreven in 1965. Het is opgenomen in mijn dichtbundel Land in zicht (Kok, Kampen, 1969). Aanleiding tot het schrijven van het lied was een Paasdienst waarin gelezen zou worden Lucas 24:13-35; ik kon geen lied vinden dat bij deze schriftlezing paste en schreef het toen zelf. Had ik Gezang 72 gekend, Gezang 73 was ongeschreven gebleven! Bij het maken had ik de melodie van Psalm 134 in gedachte. Graag had ik deel uitgemaakt van de groep dichters die het Liedboek heeft voorbereid. Mijn verzen kwamen echter pas kijken toen het Liedboek in aanleg al gereed was. Ik was om zo te zeggen te laat geboren, doch niet in 1935, zoals onder het lied staat aangegeven, maar in 1933. Uit: Een Compendium van achtergrondinformatie bij de 491 gezangen uit het Liedboek voor de kerken, samengesteld door de prof. dr. G. van der Leeuw- Stichting, Amsterdam 1977, 270-271. Paul F. Thimm 3

VAN DE KERKENRAAD De kerkenraad hoort graag uw gedachten over de rol van de vrienden van de Gemeente De kerkenraad beraadt zich momenteel over de formele rechten voor de vrienden van de Gemeente. De projectgroep Gemeente-Zijn heeft aanbevolen om de betrokkenheid van zowel leden als vrienden bewust te stimuleren (aanbeveling 6). Vrienden nemen net als leden deel aan activiteiten. Er zijn echter ook verschillen. Vrienden kunnen volgens de huidige reglementen niet door de ledenvergadering worden benoemd tot kerkenraadslid, maar zij kunnen wel zonder tussenkomst van de ledenvergadering worden benoemd tot adviseur. Daarnaast is er in de reglementen momenteel niets geregeld over het stemrecht van vrienden op de ledenvergadering. De kerkenraad denkt momenteel na over deze twee vragen: - Moeten vrienden net als doopleden voortaan door de ledenvergadering benoemd kunnen worden tot kerkenraadslid? - In hoeverre zouden vrienden stemrecht moeten hebben op ledenvergaderingen? Over deze vragen kan verschillend worden gedacht. We vernemen als kerkenraad graag hoe u hierover denkt. Laat er uw gedachten eens over gaan, bespreek het met elkaar en met leden van de kerkenraad. Op de ledenvergadering van 19 april a.s. zal er ruimte zijn om hierover van gedachten te wisselen. Met inachtneming van de verschillende gevoelens en gedachten over deze vragen binnen de gemeente zal de kerkenraad in de nabije toekomst mogelijk met voorstellen komen over de formele rechten van vrienden. Namens de kerkenraad, Menno van Setten Inzage financiële jaarstukken Doopsgezinde Gemeente Arnhem Op de ledenvergadering van 19 april aanstaande zullen onder andere de financiële jaarstukken over het jaar 2014 worden besproken. Leden, vrienden en belangstellenden kunnen een digitale of papieren versie van de jaarstukken opvragen (penningmeester@doopsgezindenarnhem.nl). Daarnaast kunnen de jaarstukken voor en na de diensten in de Waalse Kerk worden ingezien. Menno van Setten, penningmeester DE WEBSITE IS VERNIEUWD! Per 1 maart is onze website verhuisd naar het platform van de ADS. Kijk zelf op www.doopsgezindenarnhem.nl en zeg ons (webmaster@doopsgezindenarnhem.nl) wat je ervan vindt. Wij denken dat de kleuren en de indeling sprankelender zijn geworden. Inloggen doe je nu onderaan de pagina. Als je een suggestie hebt om de menu-items duidelijker of makkelijker vindbaar te maken, we kunnen nog veel aanpassen. Als je mooie foto s hebt om te plaatsten, zend ze in en we kijken wat we daarmee kunnen. Nu hebben alle pagina s nog dezelfde foto, maar elke pagina kan zijn eigen foto krijgen en de beginpagina een slide show van steeds wisselende foto s. Tevens vroegen we onze adverteerders naar hun belangstelling om ook op onze website te worden vermeld. Dennis Mendels en Han Bohlken, webmasters 4

AGENDA VOOR DE VOORJAARSLEDENVERGADERING Datum: zondag 19 april 2015 Tijd: 10:00 uur Plaats: de Waalse Kerk, Arnhem 1. Welkom door de voorzitter br. J.R. Bohlken 2. Opening door de predikant br. P.F. Thimm 3. Vaststellen van de agenda 4. Mededelingen 5. Ingekomen en uitgaande post 6. Mutaties kerkenraad Na de laatste ledenvergadering bestond de kerkenraad uit slechts één persoon. Conform het reglement (art.8) heeft deze kerkenraad met onmiddellijke ingang de volgende leden benoemd: Zrs. Maria Jansen, Wil van Gelderen, Marjan van Binsbergen, Dieuwertje van der Wijk en br. Dennis Mendels. Deze benoeming behoeft reglementair de bekrachtiging van deze ledenvergadering. Voorts heeft de kerkenraad vr. Menno van Setten benoemd tot adviseur van de kerkenraad. Deze benoeming behoeft geen bekrachtiging door de ledenvergadering, maar de kerkenraad verneemt toch graag of ook deze benoeming de instemming van de ledenvergadering heeft. 7. Notulen ledenvergadering 19 november 2014 8. Jaarstukken 2014 door de penningmeester vr. Menno van Setten / br. Tjerk van Dijk 9. Verslag financiële commissie over 2014 10. Voorstel tot decharge van de penningmeester voor het gevoerde beleid in 2014 11. Verslag kascommissie Stichting Vermogens Beheer over 2014 12. Rondvraag 13. Sluiting Dieuwertje van der Wijk-Dirkse OPBRENGSTEN COLLECTEN BESTEMMINGEN COLLECTEN februari april Eigen gemeente 84,30 05 april St. doopsgezinde monumenten Friesland Inloophuis Almere 13,00 26 april Kinderen in de knel Dopersduin 46,07 LEDENADMINISTRATIE Verhuisd: - zr. H van den Brink Molenaar. naar Coehoornsingel 5, app.210, 7201 AA Zutphen. Tel:06-208 284 60. Marian en Onno van Binsbergen OP DE PLANK Periodieken en andere informatie Fredeshiem: vakantiefolders 5

WAAROVER SPRAKEN ZIJ Avondkring Op de donderdagavondkring was het boek van Walsch Een ongewoon gesprek met God nog uitgangspunt, maar al snel werd het een gesprek over persoonlijke verhalen. Aan het eind van de avond besloten we het boek van Walsch niet meer als uitgangspunt te handhaven. Paul is bezig met een boek van Karen Armstrong: In naam van God, religie en geweld. De komende keer zal hij ons daarover vertellen. Het lijkt mij een interessant gegeven. Roeleke Middelkoop-Smit Rondom30 Ook deze eerste woensdag van maart was Rondom30, ditmaal bij Harry en Yvonne thuis. Na een lekkere maaltijd met een heerlijk toetje (was het banaan-slagroomijs?) voor de fysieke trek, hebben we de geest gevoed. Ditmaal hebben we hoofdstuk 4 besproken uit (de trouwe lezers weten het al) Aangeraakt door de Eeuwige. Het onderwerp was: bronnen van inspiratie. Vragen die we bij dit thema bespraken waren wat zijn je bronnen?, welke nog aan te boren bronnen heb je?, welke Bijbelpassage is een bron voor jou? Ik nodig u, de lezer, uit om in de openruimte van de eerstvolgende dienst dan wel via een ingezonden brief naar het Gemeentenieuws, op deze vragen te reageren. Binnen de Rondom30-groep was mensen een veelgehoorde bron van inspiratie: variërend van gesprekken en ontmoetingen met vrienden of wildvreemden tot het onbevangen gedrag van kleine kinderen. Ook natuur en stilte waren belangrijke bronnen. Voorbeelden van nog aan te boren bronnen waren (opvallend genoeg?!) de Bijbel en het gebed (naast stilte, gedichten en boeken, naar de kerk gaan en teksten van andere religies). Vervolgens hebben we het gehad over het gebed, en enkele praktische problemen zoals hoe spreek je Hem aan en je kan niet zien hoe Hij op jou gebed reageert (beste lezer: heeft u nog tips?). Het gebed is ook iets moois, voor iemand bidden kan voor verbondenheid zorgen, en het gebed kan opluchten omdat je iets met iemand deelt. Tot slot hebben we het nog gehad over inspirerende Bijbelpassages. Twee voorbeelden daarvan zijn: het verhaal van de geboorte van Mozes in het rietenmandje, en de uitspraak zij die zonder zonden zijn, werpe de eerste steen. Pieter van der Wijk 6

WEEKEND BERLIJN In het februarinummer heeft u al een vooraankondiging kunnen lezen over het idee om een weekendbezoek aan de Mennonitische Gemeinde in Berlijn te brengen. Zeker na de ochtend met Marius van Hoogstraten, 21 februari jl., over de interreligieuze dialoog lijkt het de Taakgroep Leren en Toerusten waardevol, om aan dit contact een vervolg te geven. Intussen hebben Paul F. Thimm en de predikant aldaar hierover van gedachten gewisseld. Het weekend van 9 tot 11 oktober komt dan voor de gemeente in Berlijn het beste uit. Het idee is om dan vrijdag al dan niet gezamenlijk met een busje heen te reizen en zondag na de dienst weer terug te gaan. Er kan daar ter plekke overnacht worden of wellicht slaapt u liever in een pension in de buurt. Het programma moet nog in elkaar gezet worden, maar wij zijn vooral benieuwd of er überhaupt binnen onze gemeente belangstelling is om mee te gaan. Ook als u niet mee wilt/kunt gaan, maar wel ideeën heeft, zijn die van harte welkom. De Taakgroep Leren en Toerusten vraagt u daarom ons dat te laten weten. Op die manier kunnen we voor oktober verdere plannen maken en deze vervolgens realiseren. Anne-Rie Bus, namens Taakgroep Leren en Toerusten STICHTING VAKANTIEKAMPEN MALBURGEN Deze Stichting verzorgt al jaren voor de wijk Malburgen een ouderen- en een jongerenvakantie. Jaarlijks wordt er bij het SODBA (Stedelijk Oecumenisch Diakonaal Beraad Arnhem) een aanvraag gedaan voor een tegemoetkoming in de kosten. Ook de Doopsgezinde Gemeente Arnhem levert hierin een financiële bijdrage evenals de andere partners in het overleg. Tijdens een dienst in april en/of mei zal de voorzitter dhr. Rein Turk van de Stichting iets komen vertellen over zijn Stichting welke in 2014 de diaconale prijsvraag won. In dit gemeentenieuws zal ik alvast iets vertellen over de ouderenvakantie die plaats zal vinden van 19 juni t/m 26 juni. In de wijk Malburgen mogen de wijkcentra geen ouderenvakanties meer organiseren en financieren. Daarom is aan de Stichting vakantiekampen Malburgen gevraagd om dit over te nemen. Dit is nu al voor het zevende jaar. De vakantie is opgezet voor zelfstandig wonende (kwetsbare) ouderen. Deze mensen hebben vaak niemand om mee op vakantie te gaan. Ook hebben zij vaak geen vertrouwen meer in reizen naar het buitenland, de lange bus- c.q. vliegreis kunnen ze niet meer aan, maar vooral financieel is het voor deze ouderen niet meer op te brengen. Al 30 jaar gingen de ouderen via de wijkcentra samen op vakantie en dus waren ze teleurgesteld toen de wijkcentra dit niet meer mochten organiseren. De Stichting zorgt ervoor dat ouderen uit kunnen kijken naar een gezellige week. Dit jaar is een mooie locatie gevonden in Echten. Er zullen 50 ouderen mee gaan. Een bijkomend effect van de vakantieweek is dat, doordat ouderen bij elkaar in een bungalow worden geplaatst, deze ouderen ook na de vakantieweek contact met elkaar houden. Dit vermindert het isolement. Mensen motiveren elkaar ook om deel te nemen aan andere activiteiten zoals bijvoorbeeld zwemmen voor ouderen of deelname aan een kaartclub. In het gemeentenieuws van mei zal ik iets vertellen over het SODBA en de jongerenvakantie. Ook zal er tijdens een dienst in april en mei nog extra worden gecollecteerd voor deze Stichting. Jolanda Zewald-Balder 7

MINE, MINE, MINE! -Vrede met de schepping In het weekend van 7 en 8 maart mochten Han Bohlken en Dieuwertje van der Wijk-Dirkse als vertegenwoordigers van de DG-Arnhem naar de voorjaarsconferentie van Doopsgezind WereldWerk. Wat bewoog hen om te gaan? Wat waren de verwachtingen? Wat namen zij mee? En wat heeft u eraan? Hier ging Han heen met bescheiden en open verwachtingen: maar eens horen of wij op realistische wijze nog wat beter met de schepping kunnen omgaan met zaken, die ook echt een verschil maken. Toen er weinig animo uit de gemeente was dacht Dieuwertje: Dan is dit mijn kans!. Uit mijn studententijd ken ik de conferenties. Dat de conferentie over duurzaamheid zou gaan, kwam me goed uit. Daar kunnen we nog wel wat mee binnen de gemeente, dacht ik. Inspirerend vond Han!! Vaak hebben we in onze gemeente de vraag naar de jongere garde gehoord en zie, als je die wilt ontmoeten, moet je naar de wereldwerkconferentie komen! In Dopers Duin waren ongeveer 80 deelnemers, waarvan de helft in de leeftijdsgroep 25-40 en de andere helft in de groep 60-80. En ik heb geen drempels gezien in het gesprek tussen deelnemers uit die verschillende groepen. Het Rondom30-programma begon op vrijdagavond na kinderbedtijd met een Bijbelstudie. In groepjes zochten we naar woorden als scheppen, schepping, schepsel en schepper door de hele Bijbel heen. Wat leren de teksten ons over deze woorden? Zaterdagochtend wandelden Dieuwertje en Melle en nog vele anderen in de duinen. Samen genieten. Wat er allemaal verteld is kunnen we hier niet weergeven. Dat komt omdat er tussen workshops gekozen moest worden en omdat je in een workshop gevangen zit tussen wat anderen zeggen en wat je zelf denkt, vindt, voelt Maar bij de najaarsconferentie (oktober), ook in Dopers Duin is nog plaats genoeg, zodat u er zelf bij kunt zijn! Opzet van de conferentie. Eerst een inleiding op het thema: het scheppingsverhaal op onnavolgbare wijze verteld door Wieteke van der Molen, gevolgd door een inleiding op het thema door Martine Vonk. Haar inleiding ging over verschillende gemeenschappen (waaronder de Hutters en Amish), waar zij had gebivakkeerd en hoe die omgingen met de grens tussen genieten van wat kan en genieten van genoeg. Er zullen altijd discussies mogelijk zijn over de te maken keuzes en de relevantie van de getallen, maar misschien is de hoofdzaak wel, dat mensen met andere denkbeelden hiervoor ook respect verdienen en je met elkaar hierover in een respectvol gesprek moet komen en blijven. Dieuwertje heeft workshops gevolgd over duurzaam geluk, een duurzame gemeente en guerrilla gardening. Niet belerend, maar stuk voor stuk inspirerend. Zij voelde weer een drive om aan de slag te gaan met duurzaamheid, zowel thuis als in de gemeente. Laten we samen kijken hoe duurzaam we zijn, benoemen wat goed gaat, werken aan wat beter kan. Wouter Veening hield een workshop over Klimaat en Conflict. Dat begon met getallen over de CO2-voetafdruk per inwoner in de periode 1960 2010. Sinds 1970 regenereert de aarde de CO2-belasting onvoldoende. Hoofdoorzaak: bevolkingsgroei. Daarna volgde een kaartje met gebieden, die geteisterd worden door overstromingen (land, dat de bewoners verliezen). In die gebieden krijg je conflicten, doordat de bevolking sterk groeit, je veel jonge mannen met te veel testosteron hebt en meisjes, die ze niet moeten omdat zij wèl hebben opgelet op school. Als ze zich aansluiten bij extremistische jihadgroepen, kunnen ze nog iemand zijn en mee tellen. Hier speelt de klimaatverandering wel een rol, maar de menselijke invloed hierop werd door Wouter Veening ook als ondergeschikt gezien. Maar: alle beetjes helpen. Op de langere termijn komt er weer een ijstijd, maar verloopt de korte termijn zo, dat de schepping die niet meer mee zal maken? Een belangrijke juridische vraag voor de 8

wereldgemeenschap schijnt te zijn: Wie is verantwoordelijk voor de klimaatverandering? Ik vraag mij af of het aanwijzen van een verantwoordelijke iets oplost. De internationale gemeenschap zal voor zover mogelijk die verantwoordelijkheid samen moeten dragen. Daarvoor zullen landen vaak wat meer afstand moeten nemen van hun eigenbelang. De volgende workshop was door Heidi Hegeman over Schepping vieren. Zij wees op een website www.scheppingvieren.nl. Ga maar eens kijken De tijdcyclus is in drie cirkels weergegeven; de binnenste cirkel de vier seizoenen, daar omheen het kerkelijk jaar en in de buitenste cirkel bijzondere dagen. Elk woord kan je aanklikken voor inspirerende teksten. Opmerkingen voor verbetering van deze site zijn welkom bij de makers. Dineke van Zwieten uit Wageningen vertelde over de groene gemeente. Het verband met Iona was onduidelijk, dat met Earth Chapter vaag, maar misschien moet je daar het gelijknamige boekje over lezen. De driehoek kennis-macht-vrijheid kwam daarbij ook even voorbij. Het was een enthousiast verhaal over de veranderingen in de gemeente Wageningen in de afgelopen 20 jaar. We kregen een lijst met groene websites om inspiratie op te doen (kerkenmilieu, groenekerken, scheppingvieren, symbolischschikken, sameneerlijketen, kerkenvoordetoekomst). En in Wageningen hebben ze zeven woorden om te leven: Vertrouwen, Verwondering, Veerkracht, Verbondenheid, Vrijheid, Verantwoordelijkheid, Vreedzaamheid. Duurzaam ging men op pad met 4 thema s, steeds gesplitst in 3 hoofdstukken: Verbeelding, Reflectie en Delen. Leuk was daarbij het verhaal van de Gulle Boom, die alles gaf om De Jongen gelukkig te maken. Alles, dat was ook zichzelf: de stam om een boot van te maken. En aan de stronk, die overbleef mocht de inmiddels oude man rust vinden. Maaike Ament gaf een workshop over beginnen en weerstand waarin ze illustreerde, dat je bij een begin wel draagvlak moet creëren voordat je overvraagt en vol gas van start gaat. Daarna kregen we papiertjes in stoplichtkleuren om zelf op te schrijven, wat wij aan groen, rood en geel gedrag herkennen. Jammer, dat we dat resultaat niet met elkaar konden delen. De volgende dag was er één workshop, die alle aandacht trok en ook druk bezet was: die van Jaap Schiere en Iris Spekman over Mijn- en roofbouw. Een zestal situaties werd geschilderd, waar mensen gedreven door hebzucht, op schadelijke wijze waardevolle zaken uit de grond halen en vaak niet te overziene schade aanrichten. Grenzen en volken zijn daarbij geen scheidslijn en je komt het in alle werelddelen tegen! Voorbeelden ver weg: het Wayana volk in het zuiden van Suriname en Frans Guyana en het aangrenzende gebied van Brazilië, waar op een gevaarlijke wijze goud wordt gewonnen. Gevolg: bodemverontreiniging en kindersterfte. Ontginning in Lapland, waardoor rendieren verdwenen en ook de bevolking, die van die rendieren afhankelijk is, en heel dicht bij huis: te gretige aardgaswinning in Groningen met grote schade aan gebouwen tot gevolg. In al deze gevallen wordt de Mine! bouw niet alleen door buitenstaanders gedaan, maar met medewerking van mensen uit de getroffen groep. Dit bracht mij op de gedachte, dat we ons hier niet over moeten verbazen, want het is een heel natuurlijke en menselijke reactie, dat je een mooie kans graag wil oppakken (voor jezelf of voor anderen of beide) en in principe is daar ook niet veel mis mee. Wel heb je de plicht om met enige zorgvuldigheid je af te vragen of daar ook schade (voor jezelf, voor anderen of beide) uit kan voorkomen. Pak je een kans op en dat blijkt fout te zijn, dan ziet iedereen dat en spreken we van een type 1 fout. Pak je een kans niet op terwijl dat goed zou blijken te zijn, dan doe je jezelf ook tekort, maar dat valt niet op. Dat heet een type 2 fout (dus ook niet goed). Voor het oppakken van een kans, waar dat kan, zou je van een type 1 goed besluit kunnen spreken en het laten liggen van een kans, die bij oppakken grote schade zou geven van een type 2 goed besluit, maar voor goede besluiten zijn dit soort aanduidingen niet gangbaar. 9

Het belang van deze verhalen is niet om elkaar achteraf verwijten te maken over verkeerde keuzes, maar om met elkaar in gesprek en tot goede keuzes te komen (type 1 goed en type 2 goed) en ook om bereid te zijn type 1 fouten te erkennen en op te lossen. Afkopen is soms het beste wat nog rest na schade, maar kun je een Groninger, wiens familie al 200 jaar ergens geboerd heeft, afkopen met een verhuizing? En als de schade van een keuze uit onnodige, maar wel degelijk bestaande ongerustheid over de toekomst bestaat, hoe moet je die dan meewegen? En zo zijn we terug bij de inleiding van Martine Vonk, die van de Amish leerde, dat je ook kunt kiezen om zonder trekker je land te bewerken (en dan wel een verbrandingsmotor op een aanhanger om een landbouwmachine aan te drijven ). En in de wandelgangen kon je met veel mensen praten. Ik kwam daar br. Henk Blom tegen die mij aan het boekje Oorlog verkopen van Ton van der Lingen en Greetje Witte (theologische werkgroep Kerk en Vrede) hielp. Vast wel voer voor een gesprekskring! We zijn zo blij dat we zijn gegaan! Zo n weekend doet je goed! Het voelt als een tweede gemeente, eentje waarbij alle (ja, ALLE) leeftijden zijn vertegenwoordigd. Op zo n conferentie is voor iedereen wat te vinden is. We raden je echt aan om naar de najaarsconferentie te gaan. Wilt u als vertegenwoordiger van de DG-Arnhem naar de najaarsconferentie van Doopsgezind WereldWerk? Mail naar secretaris@doopsgezindenarnhem.nl en noteer alvast in uw agenda: - Datum: oktober 2015 - Plaats: Dopersduin te Schoorl Dieuwertje v.d. Wijk en Han Bohlken 4 KERKEN GEVEN ZIN (voorheen 4KWart) Gedurende de wintermaanden organiseren de Doopsgezinde Gemeente, de Parkstraatgemeente, de NPB en de Waalse Gemeente een aantal activiteiten met een hoog zingevingsgehalte. Na de voorstelling in januari 2015 van Paulus, in het oog van de storm en het gesprek in februari 2015 over de interreligieuze dialoog volgt nu op zondag 19 april 2015 een lezing over Rituelen en liturgische kleuren. De lezing begint om 15.00 uur en wordt gehouden in de Waalse Kerk, Gasthuisstraat 1 te Arnhem De lezing wordt gegeven door Pastor Hans Lucassen van de Geloofsgemeenschap Katholiek Ede. Elk symbool en elke rite blijken echter in elke tijd opnieuw onderhevig aan tal van veranderingen. De toegang tot het goddelijke in woord, symbool en rite voltrekt zich in het hier en nu, zowel hoorbaar, zichtbaar, als tastbaar en op menselijke wijze. Sinds het tweede Vaticaans Concilie, begin jaren zestig van de vorige eeuw, is de creatieve beweging opnieuw op gang gekomen. Samen met zijn toehoorders wil Hans Lucassen een verkennende rondleiding maken langs de geschiedenis van de jonge kerk tot aan het heden, rondom kleuren en rituelen in de grote veelvormigheid van de kerkelijke liturgie. De lezing met pauze duurt tot 16.30 uur. De entree is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en nog wat te drinken. Cor de Jonge, secretaris Waalse kerk De verbeeldingskrachttroost ons over hetgeen we niet zijn, het gevoel voor humor over hetgeen we zijn. Churchill 10

ZENDINGSWORKSHOP 2015 Bidden, zingen en horen: een viering voorbereiden, hoe doe je dat? Tijdens deze workshop, zaterdag 11 april as, zullen drie predikanten: ds. Yko van der Goot, ds. Machteld van Woerden en ds. Afke Maas-Smilde de dienstvoorbereiding met de aanwezigen vanuit verschillende invalshoeken benaderen. Zij gaven dit seizoen daarover ook les aan de lekenpredikerscursus van de Ring Midden-Nederland. Ds. Yko van de Goot zal met ons aan de slag gaan rond het thema bidden. Ds. Machteld van Woerden laat zien hoe zingen ons kan inspireren en ons kan helpen tot onszelf en tot God te komen. Ds. Afke Maas-Smilde gaat met ons op reis door Bijbelverhalen. Ook zullen een aantal deelnemers aan de cursus u vertellen over hun ervaringen. Tussen-de-middag staat er een goed verzorgde, eenvoudige lunch klaar. Na de lunch is men welkom bij de algemene ledenvergadering van de Doopsgezinde Zending. Voor wie (nog) weinig bekend is met de Doopsgezinde Zending een mooie gelegenheid om met ons en ons werk kennis te maken! Leden kunnen desgewenst agenda en stukken voor de vergadering tevoren opvragen bij het secretariaat, liefst per mail. Werkmateriaal voor de workshop zal 11 april in Bussum beschikbaar zijn. Hoe ziet de dag er uit? 10.00u ontvangst met koffie en thee 10.30u start programma 12.30u lunch (graag van tevoren bij ons opgeven i.v.m. inkopen) 13.00u ALV, tot uiterlijk 14.00u Waar? Kerkgebouw van de Doopsgezinde Gemeente Naarden-Bussum (Wladimirlaan 10 te Bussum, op 5 minuten loopafstand van het station) Graag ontmoeten we u op 11 april aanstaande in Bussum, Chris Maas, voorzitter Doopsgezinde Zending DigitaalDOOPSGEZIND NU Maart 2015, nummer 05 Uit de nieuwsbrief van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit nummer 05: Contactdag Werkgroep Muziek in de Kerk 11 april 10.00 14.00 uur Studie- en contactdag voor organisten, cantors, voorgangers en graag zingende gemeenteleden. Tevens opmaat voor een nieuwe organistencursus, gericht op het begeleiden van cantors/voorzangers. Twee professionele organisten leiden de dag. Ook een cantor is aanwezig. Alle deelnemers krijgen vooraf de muziek toegestuurd die zal worden behandeld. Deelname gratis; wel zelf lunch meebrengen. Dranken zijn verkrijgbaar tegen een kleine vergoeding. Aanmelden tot 31 maart bij de secretaris van de Werkgroep Muziek in de Kerk: berendmaring@gmail.com 06 1044 4005. Locatie: dg kerk, Wirdumerdijk 18, Leeuwarden. Het volledige bulletin kunt u vinden op: www.doopsgezind.nl Saskia Meerts, ADS 11

GELOVEN MET EEN GLIMLACH Zonder geweld Priester Clemens Hobauwer zorgde zo goed hij kon voor de armen van de stad Warschau. Op een dag ging hij met zijn hoed in de hand een restaurant binnen. Hij wilde geld inzamelen voor de armen waar hij voor zorgde. Zo kwam hij aan een tafeltje. Daar zat een man die de kerk haatte en alles wat erbij hoorde. Hoe durft u mij om geld te vragen! vroeg de man. En hij spuwde de priester in het gezicht. Priester Clemens nam kalm zijn zakdoek en veegde zijn gezicht af. Dat was voor mij, zei hij, geeft u nu alstublieft, ook nog iets voor de armen. De man werd daardoor zo erg geraakt, dat hij de hele inhoud van zijn portefeuille in de hoed van de priester gooide. Clemens Hobauwer (1751-1820) werd heilig verklaard. Zijn feestdag valt op 15 maart. Uit: 99 verhalen met een knipoog verzameld en bewerkt door Chantal Leterme. Paul F. Thimm DigitaalBULLETIN RAAD VAN KERKEN ARNHEM Maart 2015, nieuwsbrief nr. 36 In dit nummer o.a. Honderdjarige herdenking Armeense genocide Korte berichten Het wil er bij mij niet meer in! door Jan Hendriks Informatie over het Stadspastoraat Arnhem Honderdjarige herdenking van de Armeense genocide De Armeens apostolische kerk Arnhem, stichting Armeense vrouwen te Gelderland en vereniging Armeense jongeren Arnhem, organiseren een herdenkingsbijeenkomst ter nagedachtenis aan de eerste genocide van de 20e eeuw. De herdenkingsbijeenkomst vindt plaats op zaterdag 11 april van 14.00-16.00 uur in de Opstandingskerk, Rosendaalseweg 505 te Arnhem. 24 april aanstaande is het precies 100 jaar geleden dat de Armeense genocide plaatsvond. Toen begon de Ottomaans Turkse regering met een systematische massamoord op het Christelijke Armeense volk. Meer dan 1,5 miljoen Armeniërs zijn op gruwelijke wijze omgebracht en er werd onherstelbare immateriële en morele schade aangericht. Deze gebeurtenissen ontketenden daarnaast een vreselijk patroon van herhaling in Europa, Azië en Afrika- sommigen zelfs voortdurend tot de dag van vandaag. Vanuit deze gedachte willen we u uitnodigen deze herdenkingsdienst bij te wonen om samen stil te staan bij het verleden en de martelaren te herdenken en om samen uit te kijken naar een toekomst waarin zulke gruwelheden hopelijk niet zullen voorkomen. 12

Informatie over het Stadspastoraat Arnhem Dagelijks zijn er veel activiteiten in het Stadspastoraat Arnhem. Het Stadspastoraat is hét centrum voor bezinning en ontmoeting in onze stad in de vorm van verdiepende cursussen, workshops, lezingen, meditaties, exposities en concerten. Uitgebreidere informatie over deze en andere activiteiten vindt u op www.stadspastoraat.nl De adressen voor opgeven en aanmelden zijn: Stadspastoraat Arnhem, Driekoningendwarsstraat 30, tel. 026 3513185, email stadspastoraat@planet.nl Het volledige bulletin kunt u vinden op bulletin.rvkarnhem@gmail.com U kunt een gratis digitaal abonnement op Bulletin aanvragen door een email te sturen naar bulletin.rvkarnhem@gmail.com Gerrit Koning, administrator. WITTE DONDERDAG. Als wij weer het brood gaan breken dat Gij Heer, ons geeft, leer ons dan met hem te delen die geen deel van leven heeft. Als wij van de feestwijn drinken die Gij Heer, ons geeft, leer ons dan te gedenken wie een lege beker heeft. Als wij samen in de kring staan om wat Gij ons geeft, leer ons dan om vast te houden, wie geen hand in handen heeft. Als wij weer de lofzang zingen om wat Gij ons geeft, leer ons dan voor hem te roepen die geen stem meer over heeft. Als wij zo de toekomst vieren die Gij,Heer, ons geeft, leer ons dan vandaag te zorgen voor wie zelfs geen morgen heeft. Uit: Tussentijds 102. Tekst van Wim van der Zee, melodie Arie Eikelboom. 13

AGENDA VOOR APRIL EN MEI Wanneer? Wat? Waar? Wo. 01 april 18.30 Kring Rondom 30 Pieter & Dieuwertje v.d. Wijk, Arnhem Do. 02 april 19.30 Avondmaalsdienst Aula Nieuw Schoonoord, Velp Zo. 05 april 10:00 Paasdienst, ds. Paul Thimm, Waalse Kerk organist Wijnand Klaver Di. 07 april 15.30 Stuurgroep Bernd Huibers, Arnhem Di. 07 april 20.00 Taakgroep Leren & Toerusting Han Hohlken, Zevenaar Wo. 08 april 14.00 Liturgiecommissie Dieuwertje v.d. Wijk, Arnhem Do. 09 april 10.00 Bijbelkring Maria Jansen, Velp Vr. 10 april 16.00 Kerkenraad Dieuwertje v.d. Wijk, Arnhem Di. 14 april 14.30 Middagkring Opstandingskerk, Arnhem Wo. 15 april 12.00 Sluiting kopij Gemeentenieuws Do. 16 april 20:00 Avondkring Roeleke Middelkoop, Velp Zo. 19 april 10.00 Dagopening + Waalse Kerk Ledenvergadering Do. 23 april 13.30 Commissie van bezoek Ockje van Zalinge, Velp Zo. 26 april 10:00 Kerkdienst, ds. Paul Thimm, Waalse Kerk organist Bas Wuite Wo. 29 april 20.00 Commissie Themadiensten Clemens & Jolanda Zewald, Arnhem Zo. 03 mei 10:00 Kerkdienst, ds. Paul Thimm, Waalse Kerk organist Wijnand Klaver Wo. 06 mei 18.30 Kring Rondom 30 Di. 12 mei 14.30 Middagkring Opstandingskerk, Arnhem Zo. 17 mei 10:00 Kerkdienst, ds. Paul Thimm, Waalse Kerk organist Bas Wuite Do. 21 mei 20:00 Avondkring Roeleke Middelkoop, Velp Zo. 24 mei 10:00 Pinksterdienst, ds. Paul Waalse Kerk Thimm, organist? Zo. 31 mei 10:00 Kerkdienst, ds. Ruud Mulder, organist Bas Wuite Waalse Kerk Sluitingsdatum en tijd voor inzenden kopij voor het Gemeentenieuws. Uiterlijk woensdag 15 april 2015 vóór 12.00 uur, op het e-mailadres: redactie@doopsgezindenarnhem.nl Eventuele kopij per post graag versturen naar A. Mendels, met een kopie aan de andere redactieleden. 14