TOELICHTING ORDE VAN DIENST Gereformeerde Gemeente Hendrik Ido Ambacht
DE KERKDIENST U bent van harte welkom om onze kerkdiensten bij te wonen. Wellicht weet u niet goed wat u van een kerkdienst moet verwachten of hoe een kerkdienst verloopt. Op deze pagina vindt u een programma van een kerkdienst (liturgie). Hierin leest u wat de bedoeling is van de verschillende onderdelen van de liturgie. We zingen tijdens de kerkdienst psalmen en lezen uit de Bijbel. Op de borden links en rechts van de preekstoel staat aangekondigd wat we gaan zingen en lezen. Hieronder ziet u hoe de kerkdienst in volgorde is opgebouwd, waarbij ieder onderdeel nader is toegelicht. 1. INLEIDEND ORGELSPEL Voordat de kerkdienst begint, wordt het orgel bespeeld door één van onze organisten. Orgelspel geeft rust onder de kerkbezoekers en het leidt onze gedachten naar de inhoud van de gespeelde psalmen als voorbereiding op de preek. Psalmen zijn de liederen die wij in de kerk zingen. Het zal u wellicht opvallen dat de vrouwen in onze kerk een hoed dragen. De reden hiervoor vinden we in de Bijbel, in de eerste brief van Paulus die hij schreef aan de gemeente van Korinthe, hoofdstuk 11 nummer 5. 2. BINNENKOMEN VAN DE KERKENRAAD Nadat het orgelspel is gestopt, komt de kerkenraad de kerkzaal binnen. De kerkenraad is het bestuur van de gemeente en bestaat uit diakenen en ouderlingen. Zij dragen traditiegetrouw een zwart pak. De diakenen dragen vooral zorg voor de financiële zaken en de ouderlingen voor pastorale zaken binnen de gemeente. De ouderling van dienst brengt de dominee naar de preekstoel en wenst hem de zegen van God toe. De dominee heeft een preek voorbereid. Dit is een Godsdienstige toespraak met een heel persoonlijke boodschap voor iedereen die in de kerk komt. Ongeveer één zondag per maand wordt een leesdienst gehouden. Eén van de ouderlingen leest dan een preek voor die door een dominee is gemaakt en opgeschreven. 2
3. STIL GEBED Na binnenkomst van de kerkenraad volgt het stil gebed. De meeste mannen staan onder dit gebed als teken van eerbied (iedereen is daarin vrij), de vrouwen blijven zitten. In gebed sluiten we onze ogen en vouwen we de handen uit eerbied en om onszelf niet te laten afleiden. In het stil gebed kunt u God vragen deze kerkdienst te zegenen en de dominee of ouderling te helpen in het preken of lezen. Ook kunt u bidden of de preek u tot nut mag zijn zodat u heel persoonlijk steeds meer van de Heere mag leren begrijpen. 4. VOTUM EN ZEGEN Het votum (gebed) dat nu volgt, is gemeenschappelijk, met heel de gemeente. Votum is een Latijns woord. Het betekent wens of gebed. In het votum belijden we dat God ons in deze dienst bij elkaar heeft geroepen en bidden we God om Zijn hulp en ondersteuning. Het votum staat in de Bijbel genoemd in Psalm 124 vers (nummer) 8 en 138 vers 8. Na het votum volgt aansluitend de zegen. Omdat de dominee deze zegengroet uitspreekt als gevolmachtigde van Christus, ontvangen we als gemeente deze groet ook in de houding tijdens het bidden: met gesloten ogen en gevouwen handen. De zegengroet wordt beëindigd door het Amen van de dominee. De zegenbede is in de Bijbel terug te vinden in 1 Korinthe 1 vers 3. 5. ZINGEN VAN DE OPENINGSPSALM De dominee of ouderling noemt vervolgens de openingspsalm of één van de gezangen die in ons Psalmboek achter de psalmen staan. Als in de voorafgaande week een lid van de gemeente is overleden, dan wordt dit meegedeeld (afgekondigd) vóór het votum en is de keus van de openingspsalm daarop afgestemd. In onze kerk zingen we de psalmberijming die in het jaar 1773 is samengesteld. 3
6. LEZEN VAN DE WET OF GELOOFSBELIJDENIS Na het zingen wordt door de diaken van dienst in de morgendienst de Tien Geboden voorgelezen. Dit zijn de tien leefregels die de Heere ons gegeven heeft om naar te leven. Deze staan in de Bijbel geschreven in Exodus 10 vers 1 17 en in Deuteronomium 5 vers 6-21. Hieruit leren wij hoe de Heere wil dat we leven. Tegelijk leert het ons ook dat we ons nooit volledig hieraan kunnen houden en steeds weer in zonden vallen. De Heere vraagt ons onze zonden te belijden (vertellen aan God) en bij Hem om vergeving mogen vragen. Na het lezen van de wet wordt aansluitend een psalm of gezang gezongen. In de middagdienst wordt de Apostolische Geloofsbelijdenis voorgelezen. Deze staan achterin de Bijbel, worden ook wel de 12 artikelen van ons christelijk geloof genoemd. Hierin staat in Wie en wat we geloven. 7. LEZEN VAN EEN GEDEELTE UIT DE BIJBEL Na het zingen leest de diaken een gedeelte uit de Bijbel voor. Vaak is dit het gedeelte waar de dominee vervolgens over zal preken. Op de borden voorin de kerk staat welk gedeelte er uit de Bijbel wordt gelezen, zodat iedereen ook zelf mee kan lezen. De Bijbel waaruit we in deze kerk lezen is de vertaling uit 1637; de Statenvertaling. Deze is verdeeld in het Oude Testament en het Nieuwe Testament. 8. OPENBAAR GEBED Na het lezen van het Bijbelgedeelte volgt een gezamenlijk gebed. In dit gebed vraagt de dominee of ouderling onder meer om een zegen over de dienst. Eveneens worden de zorgen van de leden van de gemeente aan God voorgelegd en wordt gedankt voor het goede dat God in de voorgaande periode heeft geschonken. In dit gebed worden ook andere onderwerpen meegenomen zoals zorgen in de wereld, onze broeders en zusters in andere landen die het moeilijk hebben, de regering, de gemeenteraad, het zendings- en evangelisatiewerk. 4
9. COLLECTEZANG Na het gebed worden er enkele verzen van een psalm gezongen. Tijdens het zingen van deze psalm wordt gecollecteerd. Het collecteren wordt gedaan door de diakenen. Er wordt dan geld ingezameld voor de diaconie (de hulp aan arme gezinnen en goede doelen), de kerk (het onderhouden van de predikant, de kerkdienst en de kerkelijke activiteiten) en het bouwfonds (de kosten die gerelateerd zijn aan het kerkgebouw zoals onderhoud). 10. PREEK De preek is de uitleg en de toepassing van het gelezen gedeelte uit de Bijbel. Door de preek wordt het Woord van God zoals dat in de Bijbel staat aan het hart van elke luisteraar gelegd en de opdracht uit 2 Timotheüs 4 vers 2 (Predikt het Woord) uitgevoerd. In iedere preek zal de dominee een bepaalde kerntekst uitkiezen als centrum van de preek. Hij legt de achtergrond van het Bijbelgedeelte uit en werkt de gekozen tekst uit, vaak aan de hand van drie punten. De preek wordt eenmaal onderbroken door het zingen van een psalm, de tussenzang. Bij de afronding van de preek volgt vaak specifiek de toepasbaarheid van de inhoud van de preek voor ons persoonlijk geestelijk leven. 11. DANKGEBED Na de preek volgt het dankgebed. In het dankgebed wordt God gedankt voor het Woord dat Hij gaf, voor de uitlegging en voor de krachten die Hij de dominee of ouderling heeft geschonken. Ook wordt God gevraagd of Hij Zijn Woord wil zegenen. 12. SLOTZANG De slotzang is een afsluitende psalm. 5
13. MEDEDELINGEN KERKENRAAD Soms worden er vanaf de kansel een aantal mededelingen namens de kerkenraad gedaan. Bijvoorbeeld over (kerkelijke) bijeenkomsten in de komende week. 14. ZEGENGROET Ten slotte volgt de zegengroet (Numeri 6:24-26). Deze wordt aangekondigd met "Gaat heen in vrede en draagt de zegen des Heeren" of met "Verheft uw harten tot God en ontvangt de zegen des Heeren". Daarop gaat de gemeente staan en neemt de gebedshouding aan: gesloten ogen en gevouwen handen. Vervolgens spreekt de dominee de zegen uit, waarbij gebeden wordt om de genade van de Heilige Geest. Daarom zal de dominee zijn handen ook zegenend uitbreiden over de gemeente. In geval van leesdienst gebruikt de ouderling de zegenbede uit het laatste vers van het gezang, achter in het Psalmboek, de Avondzang. 15. UITLEIDEND ORGELSPEL Daarna wenst de ouderling van dienst de dominee of ouderling de zegen, en geven elkaar een handdruk. De kerkenraad verlaat als eerste de kerkzaal. Als de organist begint te spelen, verlaten ook de overige aanwezigen de kerk. 6
VEELGEBRUIKTE TERMEN Zonden: Bekering: Genade: Geloof: Hemel: Hel: Sacrament: (Kinder)doop: Heilig Avondmaal: Verbond: Genadeverbond: Het overtreden van Gods regels / de Wet van God. Tot inkeer komen; afstand doen van een zondig leven en een nieuw leven met Christus beginnen; een innerlijke verandering die door de Heilige Geest wordt gewerkt. Iets krijgen wat je niet verdiend hebt, helemaal gratis. Dit betekent een vast vertrouwen hebben in God en zeker weten dat Zijn Woord waarheid is. Zonder dat we het kunnen zien (Hebreeën 11:1). De Heilige Geest werkt dit in het hart. De plaats waar God is en waar eeuwige vreugde en aanbidding zal zijn. De plaats waar God niet is en waar eeuwig wroeging zijn zal. Twee instellingen van Christus. De Doop en het Heilig Avondmaal. Dit is een sacrament. Een kind krijgt water op het voorhoofd. Dat symboliseert dat God de zonden af wil wassen. Terugdenken aan het lijden en sterven van Christus en vergeving van zonden. Dit wordt gedaan door het eten van brood en het drinken van wijn. Een overeenkomst, bijv. tussen God en mensen. In dit verbond zijn alle mensen opgenomen die bekeerd zullen worden. In dit verbond gaat het erom dat schuld wordt kwijtgescholden. Dit is de schuld die de mens heeft tegenover God vanwege zonden die zijn gedaan. 7
Gods deugden: Deugden is een oud woord voor eigenschappen. Hier wordt dus bedoeld Gods liefde, barmhartigheid, geduld, rechtvaardigheid en heiligheid. Heere der Heirscharen: Deze naam van God komt voort uit de Griekse benaming die Onoverwinnelijke betekent. Deze naam duidt aan dat God de macht heeft over alle legers of legermachten (=heirscharen). Dus over alles de macht heeft. Heiliging: Heiligmaking: Menswording: Middelaar: Rechtvaardigmaking: Toegewijd leven voor God. Nadat de mens van God genade heeft ontvangen (rechtvaardigmaking), gaat God deze mens apart nemen en extra voor hem zorgen. Deze mens stelt alles in het werk om zo weinig mogelijk zonden te doen, omdat hij God geen verdriet wil doen. De komst van Jezus Christus op de aarde door mens te worden. Hij werd mens, maar bleef ook God. Doordat Hij mens werd, werd Hij gelijk aan de zondige mensen. Het enige verschil was dat Jezus Christus geen zonde deed. Dit is de rol die Jezus Christus op Zich heeft genomen nadat de mens in de zonde was gevallen. Jezus Christus gaf zijn leven om (be)middelaar te worden tussen een toornige God en de zondige mens. God en de mens komen weer in een goede verhouding met elkaar. Er vindt verzoening plaats tussen God en de mens. Deze verzoening kan alleen door wat Jezus Christus in Zijn leven, lijden, sterven, opstanding en hemelvaart heeft gedaan. Dit was voor God voldoende om, als Jezus Christus bemiddelt, de mens vrij te spreken van de eeuwige straf. 8
Staat van het leven: Zalig maken: Kerst: Goede Vrijdag: Pasen: Pinksteren: De toestand waarin iemand zich bevindt: is iemand bekeerd of onbekeerd. God spreekt een mens vrij van de zonden die hij gedaan heeft. Herdenking van de geboorte van de Heere Jezus. Herdenking van de kruisiging van de Heere Jezus. Herdenking van de opstanding van de Heere Jezus. Herdenking van de zending van de Heilige Geest uit de hemel op de apostelen en andere gelovigen. 9
Heeft u vragen over de redactie, naar aanleiding van bovengenoemde uitleg of over andere moeilijke woorden, neemt u dan gerust contact op door een mail met uw vraag en gegevens te sturen aan evangelisatie@gergemhia.nl Kijk ook eens op www.gergemhia.nl 10