1 HAM-NIEUWS Info van de VERON afdeling A01 Alkmaar. JAARGANG 31: April 2009
2 AFDELING A01 Bestuur: Voorzitter: Fred van Welij PD0NQD 072-5625917 voorzitter@veronalkmaar.nl Secretaris: Carel Frumau PA3HIE 072-5091895 secretaris@veronalkmaar.nl 2e Secr.: Ruud Vogel PA3EQC 072-5120730 secretaris2e@veronalkmaar.nl Penningm: Rob Derlagen PD0EMT 06-51618538 penningmeester@veronalkmaar.nl Lid: Wim Visser PD0WDV 072-5713423 pd0wdv@amsat.org Lid: Meeuwes Schulting PD5MES 072-5611415 m.schulting@chello.nl Financiën afdeling: giro 2813417 t.n.v. VERON afdeling Alkmaar QSL manager: Frits Snelling Berg, PD0FSB, tel: 06-22328322 Grensstraat 1, 1815 VX Alkmaar. pd0fsb@veron.nl Materiaal beheerder: Henk van Stigt, PA0PQ, tel: 072-5052337 Hoogeweg 7A, 1901 MP Bakkum Redactie HAM nieuws: redactie@veronalkmaar.nl First operator PI4ALK: pa3eeq@amsat.org Homepage afdeling Alkmaar: www.veronalkmaar.nl Lighthouse Award/contesten: www.dutchlighthouseaward.nl Bijeenkomsten in principe op de 2e vrijdag van de maand (maanden juli en augustus geen bijeenkomst). Let op HAM nieuws en Electron voor eventuele wijzigingen of kijk op de homepage van de afdeling. Overname van artikelen en/of schema's is met bronvermelding toegestaan.
3 UITNODIGING VOOR DE BIJEENKOMST OP VRIJDAG 17 APRIL 2009 IN DE KANTINE VAN KO HARTOG ELECTROTECHNIEK DE OUDE WERF 18 1851 PW HEILOO AANVANG 20:00 UUR (HEK OPEN OM 19:45 UUR) LEZING De Gody zender uit 1925 door Piet van Schagen
4 Nieuw Leden. De VERON-afdeling Alkmaar heet de heren G. van Gelderen, PE1DHY, en F.Brocks, PD1JFB, hartelijk welkom bij de vereniging. We hopen u te ontmoeten op onze contactavonden en wensen u veel hobby plezier. 73 Het bestuur. Oproep, Oproep.!!! In het voorjaar krijgen veel mensen vaak last van een opruimwoedeaanval, schuren, zolders en misschien ook wel eens de shack moet er aan geloven. Alhoewel, amateurs zijn echte verzamelaars, want wie weet heb je het ooit nog een keer nodig!!! Een bekend gezegde: Je kunt er beter meeverlegen, als omverlegen zitten gaat hier wel op. Het is de bedoeling om in juni de laatste verenigingsavond voor het zomerreces een avond te organiseren om alles wat u overkompleet heeft of gewoon wel kwijt wil aan de man/vrouw te brengen. Uiteraard gaat het hier wel om materiaal wat onze hobby betreft. Dus gooi niet alles gelijk weg, maar misschien kunt u er een ander voor een leuk prijsje een plezier mee doen. Terug in de tijd van de Electron Wilt u nog eens terug in de tijd van de Electrons, dan kan dat. Er zullen zeker amateurs zijn die ze allemaal hebben verzameld, maar dat geldt zeker niet voor iedereen. John Pothof zet alle Electrons op zijn site vanaf de oprichting, momenteel staan de jaren 1946 tot en met 1949 er al op. De bedoeling is dat er elke maand een jaartal bij komt. Veel lees plezier. http://electron.pothof.info/
5 De N-cursus. Moet je dat allemaal leren om voor een microfoon wat te babbelen, dan is telefoneren toch gemakkelijker, zal menig cursist de eerste les gedacht hebben. Het valt ook niet mee om wat lang geleden op school is geleerd nu weer in praktijk te brengen. Breuken, ja hoe zat dat ook weer en als er dan ook nog een schuin streepje wordt getekend, wordt dat gezien als een slash / zoals gebruikelijk met computer codes. Ruud Vogel wist in de eerste lessen het rekenwerk weer begrijpelijk te maken en hoe de rekenmachine optimaal benut kan worden om sneller de antwoorden te vinden. Dat valt nog niet mee want het blijkt al snel dat niet alle zakjapanners op dezelfde wijze bediend moeten worden. Ter ondersteuning van de technische lessen neem ik zelf wat praktijk voorbeelden mee om het wat duidelijker te maken met behulp van meetinstrumenten. Op de foto is te zien de proef met een magneet en een spoel om te laten zien hoe een transformator werkt. Met dergelijke voorbeelden wordt de droge theorie wat begrijpelijker. Het zijn natuurlijk serieuze avonden in het Laurentius zaaltje maar het heeft toch iets gezelligs en dat maakt het leren wat gemakkelijker. Het uiteindelijke doel is toch om het diploma c.q. machtiging te behalen en daar wordt hard aan gewerkt. Piet van Schagen. Rt Maar we komen er uit en langzamerhand komt er schot in. Het lesboek voor het N-examen is wat onlogisch samen gesteld, dat maakt het voor de docenten niet gemakkelijk om in de juiste volgorde de techniek uit te leggen. We moeten daar wat van afwijken, maar houden wel de tekst aan van het overigens keurige boekwerk. De cursisten zijn nu zover dat ze wat minder moeilijk tegen de zaken aan kijken en de lessen goed kunnen volgen. Veel steun hebben we aan Rob Derlage die als een volleerd onderwijzer de opgaven kan uitleggen en ook de cursisten zelf voor het bord de uitwerkingen laat maken en ze op eventueel gemaakte fouten kan wijzen. Vraag en Aanbod: GEVRAAGD: 2 X MF.BAND FILTERS AP 1001/52 + 1 X ANT.SPOEL A 3.125.35 + 1 X OSC.SPOEL A 3.125.72 ALLES PHILIPS. WIM Bilars PA3-GRE tel: 072 5619255 / 06-20257027 Gruttostraat 14, 1826 HN Alkmaar.
6 WEBNIEUWS. Als u op de hoogte wilt blijven van het nieuws op de site van de VERON, dan kunt zich via onderstaande link aanmelden en ontvangt u regelmatig de actuele stand van de VERON- website. U kunt aangeven wanneer u het nieuws wilt ontvangen, dag, frequentie b.v. elke week of om de veertien dagen enz. het wijst zichzelf. De service is experimenteel en omvat voorlopig de Agenda en de titels van de nieuwsberichten zoals die te vinden zijn op de VERON pagina Actueel. http://hamradio.nikhef.nl/help/webnieuws.htm Even geen zenders, of toch wel? Door PD0FSB Frits Mijn vrouw Anja en ik rijden graag wat op de motor en meestal is het eerste ritje van het seizoen de rit naar de Motorbeurs die gehouden wordt in de Jaarbeurshallen in Utrecht. Ja, de Motorbeurs in Utrecht, die is veel gezelliger als we met wat meer mensen gaan. Nu zijn er veel zendamateurs die ook motorrijden dus even snel een mail in de rondte gestuurd om te kijken of er nog mensen mee wilden. PA2JZ Jaap was door zijn rug gegaan dus dat werd niks met zijn supersport motor, PD0STP Tjeerd moest zijn nieuwe Harley Davidson ophalen dus die kon ook niet. Jammer maar helaas het was niet anders. Uiteindelijk bestond de groep uit 7 motoren en 7 personen. PA2PF Paul op zijn Honda Pan European 1300, PA1VW op zijn Kawasaki ER-6N, PD0FSB Frits op zijn Moto Guzzi California 1000IE samen XYL Anja op haar Yamaha Virago XV-750, Ruud (broer van PD0FSB) met zijn Honda Goldwing GL-1500-6 en Joke (Joke oud collega van Anja XYL van PD0FSB) op haar Honda PC-800 samen met haar broer Theo op een Honda Sabre V-65. Alsof het de namen en types van dure zenders waren. Maar nee het zijn motoren en Honda en Japan waren duidelijk in de meerderheid. PD0FSB was de enige met een Europese motorfiets. Op tijd koffie met of zonder koek bij PD0FSB en even na negen uur op pad vanuit Alkmaar richting Utrecht. Bij aankomst motor gratis en bewaakt geparkeerd. Dat zie je niet bij een radiovlooienmarkt. Heerlijk over de beurs naar nieuw, oud en ander spul en motoren gekeken en kleine inkopen gedaan. De 1 kocht wat carbon folie om zijn tank op te leuken, de ander kocht winterhandschoenen voor in de zomer, en er werd nog een veiligheids hesje gekocht. Een andere (niet bij naam genoemd ) kocht een Moto Guzzi pet (Zwart met rood geborduurd logo). Oh ja toch wel zenders, Gert PA1VW en Paul PA2PF hadden allebei op de motor een porto meegenomen dus op de heen weg en op de beurs was er toch nog wat radio verkeer. Leuke dag gehad en we kijken al weer uit naar het volgende evenement. 73 de Frits PD0FSB PS: mijn vrouw lacht wel op de foto maar de motor (Triumph) zal ze tot haar teleurstelling niet krijgen!
7 HORIZONTALE DRAADANTENNE Geachte mederadioamateurs, Laatst zat ik op Internet te zappen en kwam de volgende site tegen : http://www.hamuniverse.com/nvisbeam.html Na lezing bleek dit te gaan over een horizontale draadantenne die door middel van een tweede draad, die als reflector gebruikt werd, een verticale afstraling had. In Exel een spreadsheet opgezet en onderstaand het resultaat. Allemaal heel simpel en zeer geschikt voor de vakantie. Veel succes Ruud PA3EQC Golflengte Freq Director Reflector Afstand m MHz Lengte Lengte draden 80 3,5 42,86 45 12,86 80 3,6 41,67 43,75 12,5 80 3,8 39,47 41,45 11,84 40 7 21,43 22,5 6,43 40 7,1 21,13 22,18 6,34 40 7,2 20,83 21,88 6,25 20 14 10,71 11,25 3,21 20 14,35 10,45 10,98 3,14 15 21,15 7,09 7,45 2,13 15 21,45 6,99 7,34 2,1 10 28,3 5,3 5,57 1,59 10 29,6 5,07 5,32 1,52 Director=halve golf Reflector = 5 % langer Afstand tussen draden = 0,15 golflengte Bijzondere verbinding! Op donderdag avond 12 maart 2009 was een bijzonder station in de lucht onder de call PG50MHZ. Drie amateurs Maus PA3HTT, Paul PE1RJV en John PA0ETE zaten op 220 meter hoogte in de Gerbrandy toren beter bekent onder de naam Lopik te IJsselstein. Het station was actief zoals de call al doet vermoeden in de 6 meter band en volgens mij was het een zeer geslaagde avond zowel voor de F als de D- amateurs. D-amateurs, hoor ik u denken hoe kan dat nu op 6 meter? Wel er werd ook in cross band gewerkt en door PG50MHZ ook uitgeluisterd op 2m en 70cm. Het zenden werd echter alleen gedaan op 50Mhz dus hoe doe je dat als D- amateur? Ik zelf werk zelf met een Yaesu FT-736R met hierin een 50Mhz module maar heb geen geschikte uitluister antenne hiervoor.
8 De antenne die ik gebruik, een Diamond X-200 die zowel voor 2m als 70cm geschikt is. Geprobeerd om de X-200 voor ontvangst 6m aan te sluiten op de FT-736 maar hiermee kon ik PG50MHZ niet ontvangen, niet gek natuurlijk, daar deze antenne niet geschikt is voor 6m. Wat nu te doen om alsnog met het station te werken.. nu was er ook een live audio stream (podcast) via internet te beluisteren van het station vanuit de toren zelf. John PA0ETE gaf aan dat met een vertraging van ± 15 sec. rekening moest worden gehouden. Na nog wat sleutelen aan de Windows media player was de vertraging naar ± 6 sec. teruggebracht. Na wat roepen op 70cm in USB kwam PG50MHZ voor mij retour het is zeer vreemd om jezelf te horen na een vertraging van ± 6 sec. via internet. Het kostte dan ook wel wat moeite om het gesprek te voeren maar na wat uitleg van mijn kant dat ik uit zat te luisteren via de streams op internet was het duidelijk voor Maus, PA3HTT. Als een van de laatste heb ik ook nog een QSO gemaakt op 2m in USB via hetzelfde medium internet en radio. Dus eigenlijk geen cross band, maar band cross internet verbinding. Beide verbindingen werden bevestigd en de QSL- kaart is onderweg. Het was voor mij een bijzondere ervaring om op deze manier een verbinding te maken mede door de afstand met weinig conditie en het uitluisteren via een andere medium. Misschien in de nabije toekomst wordt het station nogmaals geactiveerd zodat meer amateurs met PG50MHZ kunnen werken. Via onderstaande links is een en ander te zien en te beluisteren. Het audio fragment met hierin het QSO van mij met PG50MHZ hij is alleen hoorbaar. John PA0ETE: http://shorties.be/2006/entrepot/podcast/0128.html meer audio fragmenten en info over de Gerbrandy toren en het 6-meter Techniek-netje. Tjalling PE1RQM: http://www.hamforum.nl/viewforum.php?f=57 Alle info over PG50MHZ log boek / audio streams / filmpjes enz. http://vragenrubriek.nl/ Hier vindt u ook nog het verslag van John PA0ETE Rob Derlagen 73 PD0EMT
9 Soms is spelen niet zo onschuldig!!!!! Is het spelen met radio s een onschuldig vermaak? Een vraag waar denkelijk niemand bij stilstaat, evenmin dat men verantwoordelijk is voor eventuele gevolgen nadat men zelf reparaties heeft verricht. Een verdrietig voorbeeld is wel wat een leerling van een Gymnasium enige jaren geleden overkwam in Frankrijk. Nee geen verzamelaar, maar toch wilde hij graag zo n echt oud toestel op zijn kamer met een schaalluidspreker. Op een verkoop site van antieke radio,s vond hij een leuke aanbieding. Een Philips 2534, een ijzeren kastje met vier lampen en nog 100% in orde volgens de verkoper. Daarbij compleet met de luidspreker die hij zo mooi vond. Voor een aannemelijk bod werd hij de eigenaar van dit toestel. Zijn ouders die hem met de spullen naar zijn kamer zagen sjouwen op de zolder verdieping waarschuwden hem nog Pas maar op dat je geen brand krijgt Hij lachte erom, wat kan er nou gebeuren met een dergelijk robuuste ijzeren radio. Die avond na de het eten sloot hij het toestel aan en de verkoper had niets te veel gezegd, het speelde feilloos en menig station kon hij ontvangen, ondanks de kleine buiten antenne die hij al eerder gemaakt had. Maar met een aardaansluiting zou het zeker beter spelen. Hij verbond een snoer aan de verwarming en aan het andere eind een bananenstekker. Met de stekker in zijn linker hand om deze in de aardbus te steken leunde hij op het deksel van de 2534. Met een klap vloog hij achter over tegen zijn bed, gelijk viel het licht uit. De harde bons werd beneden gehoord en ook daar zaten de ouders in het donker. Met een zaklantaarn stormden ze naar boven en vonden zij hun zoon bewusteloos met een heel lage onregelmatige hartslag op de grond. Direct werd 112 gebeld en binnen de korts mogelijke tijd was er de ambulance, zelfs een politie auto met twee gendarmes kwam voor rijden. Hun zoon werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht alwaar hij op intensive care terecht kwam. Wat volgde was een toestand van paniek en natuurlijk de vraag hoe kon dat gebeuren. Iemand van de verzekering liet een onderzoek doen door een technicus van een radiozaak. Deze die het toestel wel kende van vroeger dacht eerst na het schema bekeken te hebben aan een sluiting in een der condensatoren van 500pf over de primaire die met het chassis verbonden waren of interne sluiting van de trafo zelf. Iets anders was toch ondenkbaar. Na het schotje aan de onderzijde verwijdert te hebben viel al direct op dat het netsnoer niet was aangesloten op de daarvoor aanwezige klemmen van de trafo. Dat was toch wel raar, waar was het snoer dan mee verbonden? Het bleek dat de primaire was onderbroken, waarschijnlijk doorgebrand en om toch het toestel te laten spelen was het netsnoer verbonden met één draad aan het midden van de secundaire wikkeling van de hoogspanning en de ander aan een anode van de plaatstroom lamp. Dus op een van de 250 volts secundaire trafo wikkelingen. Ja zo kan het toestel spelen maar ten eerste het is het levens gevaarlijk en ten tweede de gloeispanning is te laag en de draad te dun voor de grotere stroom die nu door deze wikkeling vloeit. De trafo zal dan ook wel flink warm worden. Het ergste is wel dat de ijzeren kast onder spanning staat. Maar het werkt, alhoewel een scheidingstrafo geen overbodige luxe zou zijn bij eigen gebruik! Maar om zo iets te verkopen is natuurlijk misdadig. Piet van Schagen
10 VUURTORENACTIVITEIT BIJ DEN OEVER Vanaf de introductie van het Dutch Lighthouse Award door de afdeling Alkmaar is het de bedoeling om, naast het ILLW-weekend in augustus, ook op andere tijden in het jaar, Nederlandse vuurtorens te activeren. Zo zijn op zondag 15 maart j.l. Kees - PA3EEQ, Cees Jan - PA3GYG en Age - PA0XAW van de afdeling Alkmaar op pad geweest en hebben de vuurtoren van Den Oever (NET-006) geactiveerd. Gewerkt werd met de afdelingscall PI4ALK/LH. Deze keer alleen HF, VHF is meestal veel CQ roepen zonder enige respons, vandaar. Na een bakje koffie togen wij even na 10.00 richting Den Oever waar wij vuurtoren NET-006 actief wilden maken. De mast met de schuin aflopende antenne ( zie foto). De mast, waaraan de langdraad aan vast komt, werd aan een aanwezige paal vakkundig vastgesjord. De auto werd wat heen en weer gereden om zo de draad-antenne via het achterraam naar binnen te laten. Een extra accu was de voeding van de IC-706. Via een tunertje was de SWR op 80, 40 en 20 meter mooi 1 : 1 te krijgen zodat we even na 11.00 uur (lokale tijd) QRV waren. De beste signalen kwamen van 40 meter zodat daar de eerste QSO s gemaakt werden. Daarna naar 80 meter maar daar waren de signaalsterktes vrij laag; de antenne is voor deze band misschien toch wat te kort (ongeveer 20 meter lang). Met een 2 meter portofoon is ook nog in gemeld in de KNH Ronde (Kop Noord Holland Ronde) maar 1 schamel VHF QSO was ons deel, de aanwezigen kunnen niet op HF uitkomen of ze hadden geen zin. Switchend naar 20 meter werd Turkije, TA3GO in SSB gewerkt en na een melding op het DX cluster (tnx PA1VW) kon Cees Jan zich uitleven op 14.270, van Griekenland, Rusland tot diverse stations uit de States. Hier werden we ook gehoord door SWL NL-10018 uit Heinenoord, waarvan de QSL via tante post (of heet dat nu anders?) op maandag al binnen kwam. Het weer viel helaas tegen, Piet Paulusma had zonnig weer beloofd maar het bleef bewolkt en er stond een koele wind uit het noord westen zodat wij, niet geheel ontevreden over de gemaakte verbindingen, om circa 15.00 uur de boel weer ingepakt hebben. De speciale QSL-kaart is onderweg via het bureau en is geldig voor de aanvraag van het Dutch Lighthouse Award. Kijk voor informatie op de site: www.dutchlighthouseaward.nl. De eerstvolgende vuurtoren die geactiveerd zal worden is die op het eiland Texel, NET-024. Dit gaat gebeuren op 9 en 10 mei 2009, door Kees PA3EEQ en Age PA0XAW. Er zal worden gewerkt op HF met SSB en CW. Ook deze keer wordt de afdelings-call PI4ALK gebruikt. Getracht wordt om 9 mei rond 11.00 uur lokale tijd, QRV te zijn. QSL is weer via het bureau. Het laatste nieuws over deze activiteit, zoals tijden en frequenties enz. zijn te vinden op www.dutchlighthouseaward.nl.
11 Een mooie gelegenheid om het geïntroduceerde award trachten te behalen. De voorwaarden voor het behalen van dit fraaie award zijn eenvoudig gehouden zodat het niet moeilijk is om het basisaward te bemachtigen. Deze voorwaarden zijn te vinden op bovengenoemde site. Cees Jan PA3GYG druk op 20 meter. (Foto) Zoals misschien bekend schenken wij het batig saldo van het Dutch Lighthouse Award aan de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij (KNRM). Door: Age PA0XAW Mitsubishi : GaAs HEMT suits digital satellite radio Mitsubishi Electric will start shipments of its GaAs low-noise HEMT (High Electron Mobility Transistor) MGF4921AM by the end of January 2009. The new GaAs HEMT is highly-suitable for low-noise amplifiers in satellite digital radio reception systems as well as for C band DBS (direct broadcast satellite) receivers. It offers a typical associated gain of 13.0dB at a frequency of 4GHz and, respectively, 18.0dB at 2.4GHz. Simultaneously the minimum noise figure is 0.35dB at both 4GHz and 2.4GHz a value which is not only at the top level of the industry but also 0.1dB lower than with Mitsubishi s 12GHz model MGF4953A. With this excellent performance the new GaAs HEMT, which is integrated into an industry standard 4-pin full-mold package, is predestined for use in the first stage of low-noise amplifiers for satellite signals requiring excellent low-noise characteristics in order to improve sensitivity. Satellite digital audio radio service (SDARS) has been present in North America since 2001 and has been widely adopted. In contrast to analogue radio services SDARS does not require tuning in order to adapt to regional broadcasting. Due to this convenience factor, SDARS is attractive for car information services such as traffic information and entertainment programs. With similar broadcast data services dubbed DAB (digital audio broadcasting) expected to start in other regions of the world, the satellite digital radio market is projected to grow globally in the near future. All these systems require a special low-noise amplifier in order to amplify low-level satellite signals. Having passed this first amplification stage the S band signals (2-4GHz) are mixed down to an IF band (intermediate frequency) of about 0.8 to 1.5GHz before they are forwarded to the signal processing circuit. For more information please contact our sales team: Henri Arnold semis.info@meg.mee.com www.mitsubishichips.com Note van de redactie: Tekst niet vertaald om de inhoud geen onrecht aan te doen.
12 Kortegolf binnenkort voor altijd verloren? Uit Verbinding en gelezen door: Gert, PA1VW Powerline frusteert zendamateurs Overal waar met hoge snelheid data via de lijnen van het lichtnet worden verstuurd, is waar ook ter wereld direct sprake van een grote weerstand tegen deze techniek. Met name radioamateurs maken zich druk, maar ook sterrenwachten, de Radio Nederland Wereldomroep en defensie maken zich zorgen. Hoewel de storingen in een aantal gevallen meevallen, zijn er ook diverse gevallen bekend van zodanig ernstige storingen dat het enige wat amateurs nog rest, is het geheel ophouden met hun korte golfhobby. Eind jaren negentig en begin van deze eeuw ontstonden diverse ideeën om diensten, zoals internet, via het lichtnet te verspreiden. Deze techniek wordt PLC (powerline communication) of PLT (powerline telecommunication) genoemd. Het lijkt zo mooi: de kosten om bekabeling aan te leggen komen te vervalen, en het was in die tijd voor zowel providers als elektriciteitsbedrijven een aantrekkelijke techniek. Vanaf het begin is er echter een groot probleem met het transporteren van zeer grote hoeveelheden data via de lichtnetbekabeling: deze is daar niet geschikt voor. Bij ethernet- en telefoonbekabeling worden beide geleiders nauwkeurig even lang gehouden, waardoor ze probleemloos grote hoeveelheden data kunnen transporteren en waardoor ongewenste uitstralingen worden voorkomen. Bij de aanleg van elektriciteitsnetten is die balans in beide stroomdraden echter nooit een noodzaak geweest. Bijkomend probleem zijn de vertakkingen in het elektriciteitsnet naar bijvoorbeeld verlichting en andere gebruikers, die op willekeurige momenten weer worden onderbroken door schakelaars of die juist worden bijgeschakeld. Het gevolg van die onbalans en de vertakkingen in dit soort netwerken is dat het hoogfrequent signaal, dat drager is voor het dataverkeer, uit de elektriciteitsleidingen ontsnapt en dat de kabels in voorkomende gevallen als behoorlijk effectieve zend- en ontvangstantennes kunnen gaan functioneren. Bij de moderne manieren om data via het stroomnet te transporteren, is het probleem aan de ontvangstkant echter goed afgedekt door foutcorrectietechnieken en doordat bij een storing op frequentie X automatisch en onopvallend naar frequentie Y wordt uitgeweken, of desnoods naar frequentie Z. Grote storingsproblemen De problemen waartegen gebruikers buiten het datanet aanlopen door het gebruik van de techniek, worden daarmee echter totaal veronachtzaamd. Daarom bestond er in de eerste jaren van deze eeuw in Nederland een groep verontruste gebruikers, waarin onder andere sterrenwachten, Radio Nederland Wereldomroep, radioamateurs en ook defensie waren vertegenwoordigd. Zij probeerden de overheden te overtuigen van de noodzaak van goede regelgeving en keuringen voor de gebruikte apparatuur. In de praktijk is gebleken dat overal waar de techniek zich op wat grotere schaal manifesteerde, dit bijna steevast tot grote storingsproblemen heeft geleid. PLC voor internetproviders is begin van deze eeuw, ondanks de soms hoog gespannen verwachtingen, uiteindelijk toch niet het succes geworden dat men ervan verwachtte. In Engeland werd een proef met enigszins verouderde techniek in allerijl stopgezet vanwege de enorme storingsproblematiek die deze veroorzaakte. Op andere plaatsen gebeurde dit echter omdat PLC op distributieniveau op termijn misschien de gewenste grote bandbreedtes niet meer zou halen. Maar bovenal kwam het doordat de techniek vaak niet geschikt is voor gaming via internet, door de wat grotere vertraging dan bij andere technieken (Latency), terwijl dit toch een belangrijke doelgroep is.
13 Een korte golf zend- ontvanger voor radioamateurs uit de jaren zeventig. Het zijn vooral de lage korte golfbanden die momenteel bedreigd zijn. Verwacht wordt dat als de bandbreedtes groter worden, ook steeds hogere banden gestoord zullen raken. In Japan loopt dit in sommige gevallen nu al tot in de FMomroepband. Organisaties van radioastronomen en zendamateurs in Europa en in de rest van de wereld maakten zich ondanks de luwte nog a[tijd ongerust over de implicaties van de techniek. De NAVO bracht in juni 2007 een lijvig rapport uit waarin de organisatie haar ongerustheid uitte over de gevolgen van de te verwachten grote toename aan ruisvloer voor de essentiële communicatiestructuren die bij de organisatie in gebruik zijn. Draadloos Internet Sinds enige tijd is de PLT-techniek in een andere vorm alsnog aan een ware opmars bezig. Draadloos Internet via de gebruikelijke 2,4 GHz (802.11g) voor verbindingen binnenshuis is inmiddels zo ingeburgerd aan het raken dat in veel stedelijke gebieden met een hoge dichtheid aan gebruikers de kanalen geheel verstoppen. Een mogelijk alternatief zou zijn om de veel rustigere 5,4 GHz-band (802.11a) te gaan gebruiken. Steeds meer wordt ertoe overgegaan om in plaats daarvan hiervoor het lichtnet te nemen. In feite koop je als gebruiker twee, zeg maar lichtnetadapters, met daarop elk een ethernet-aansluiting en via het lichtnet kun je dan binnenshuis tussen aansluitingen die op dezelfde lichtnetfase zijn aangestoten, met 8o of met 200 Mbps communiceren. De apparatuur hiervoor is inmiddels op grote schaal verkrijgbaar en wordt in Nederland ook door bijvoorbeeld providers aangeboden als welkomstcadeau gratis bij een internet router. Het gebouw van Radio Nederland Wereldomroep, gezien vanaf de zendtoren van KPN naast het Mediapark. Veel van korte golf uitzendingen van Radio Nederland Wereldomroep hebben in hoge mate te lijden bij storing van PLC/PLT de Overal waar Powerline zich op wat grotere schaal manifesteerde, leidde dit bijna steevast tot grote storingsproblemen Vervelend voor radioamateurs is dat moderne LT-systemen de band afzoeken naar plekken waar zij de minste storingen zullen ondervinden. Voor PLC-modems die werken met lage frequenties bestaat er overigens een geharmoniseerde elektromagnetische compatibiliteitsnorm (EN 50065-1:2001, Besturing via laagspanningsinstallaties in het frequentiegebied 3 khz tot 148,5 khz). Hierin zijn onder meer de emissies van stoorstraling vastgelegd. Alle apparatuur moet verder voldoen aan de essentiële eisen van de R&TTE-richtlijn. Verder is een norm voor PLT-apparatuur nog steeds in de maak. Hierbij wordt ook gesproken om gebrulkers van het betreffende radiospectrum in die norm te beschermen. Nederland, Finland en Duitstand werken daarbij nog aan een geharmoniseerde norm voor 'in house' PLT-apparaten. Het probleem daarbij is dus dat goede
regelgeving deels ontbreekt en dat optreden tegen storingen van de apparatuur die op dit moment op de markt is, volgens de geldende regelgeving in elk geval heel moeilijk is. 14 In house PLT Met de zogenoemde in house PLT-techniek, ook bekend onder de naam van de gebruikelijkste norm HomePlug, is de storingsproblematiek in potentie ook weer in volle omvang aanwezig. Meestal zijn de radioamateurs de eersten die hiervan de gevolgen ondervinden. Veel radioamateurs vinden het een sport om zo ver mogelijke verbindingen te maken, en dan zijn de zwakste signalen meestal ook de aantrekkelijkste. Radioamateurs investeren vaak veel geld in apparatuur en antennes om dit soort verbindingen te kunnen maken. Een groot aantal van de nu verkrijgbare inhouse PLT-apparaten geven in een aantal gevallen bij radioamateurs dusdanig grote problemen dat als ze de buurman niet van het gebruik van het betreffende apparaat kunnen afbrengen, ze in feite met hun hobby kunnen stoppen. Omdat de introductie In de markt van de producten nog niet zo lang geleden is begonnen, zat de komst van dit soort apparaten naar verwachting in de komende maanden nog voor een groot aantal radioamateurs hun hobby volledig bederven. Vervelend voor de radioamateurs is dat moderne PLT-systemen de band afzoeken naar plekken waar zij de minste storingen zullen ondervinden. Steevast komen de apparaten daar Een beurs waar apparatuur voor radioamateurs te koop is in Apeldoorn in 2003, bijvoorkeur op de amateurfrequenties terecht, Omdat juist daar de mogelijkheid bestaat nog naar zwakke signalen te luisteren. Een lichtpuntje in dit alles is dat één, standaard zich bereid heeft verklaard met het systeem juist de gevoelige amateurbanden te mijden (notching), wat de storingen bij die apparaten in elk geval flink beperkt. Detectiepoortjes Overigens zullen het de komende tijd niet alleen de radioamateurs zijn die een kans lopen in de problemen te komen. Te denken valt aan andere gebruikers van het HF-spectrum, zoals mensen die in het buitentand (of buitenlanders hier) op hun wereldradio naar zenders van thuis willen luisteren, en uiteraard ook verbindingen van defensie. Er zitten ook onvermoede gebruikers tussen, zoals de detectiepoortjes die in veel winkels bij de uitgangen staan. Een belangrijke groep binnen de zendamateur gemeenschop probeert apparatuur uit het verleden draaiend te houden. Dit is een apparaat dat in legervoertuigen in gebruik was. Ook dit soort apparaten zal bij de storingen uit dit artikel geheel niet meer gebruikt kunnen worden. Sommige insiders verwachten dat die de komende tijd op grote schaal zullen uitvallen en moeten worden vervangen door meestal duurdere systemen die niet voor de PLT-storingen gevoelig zijn. Vanwege het nog steeds gedeeltelijk ontbreken van goede regelgeving is een instantie als Agentschap Telecom ook beperkt in de mogelijkheden tegen een deel van deze PLT-systemen op te treden. Het is wel aannemelijk dat als de problemen daadwerkelijk ult de hand lopen er (binnen de Europese context) op korte termijn een aangescherpte richtlijn zat komen. Europa staat dan echter al vol met storende apparaten met als enig doel het voorkomen van lastig weg te werken bekabeling. Momenteel zijn de gevolgen voor de radioamateurs het schrijnendst. Vaak kan de radioamateur met één buurman nog wel afspraken maken, maar met het huidige aanbod en de voordelen gezien vanuit de internetgebruiker, krijgt hij te maken met soms.,wel tien of vijftien van dit soort apparaten in de directe omgeving. Niet al die apparaten zullen natuurlijk storing veroorzaken, en ook niet allemaal even erg, maar er hoeft maar één onwillige 'buur' tussen te zitten om de hobby alsnog onmogelijk te maken. Voor radioamateurs is het een pijnlijk constatering, maar misschien blijft er voor hen, behalve bij voortduring over de storing klagen, niets anders over dan dat zij doen waarin radioamateurs traditioneel goed zijn: de uitdaging aangaan om tot nieuwe, slimme antenneconcepten te komen die de hinder bij de ontvangst tot een minimum beperken. Deze concepten zullen echter altijd slechts een beperkte oplossing voor dit probleem gaan bieden. Door: John Piek. John Piek is ontwikkelaar van producten voor telecommunicatienetten en tevens radioamateur.
15 Youtube demonstraties over storingen door PLT/PLC http://www.youtube.com/watch?v=grqvrj4wfgg http://www.youtube.com/watsch?v=dk3mutplhso&nr=1 http://www.youtube.com/watch?v=eu7wptlx5u8 http://www.joutube.com/watch?vpdcoeetvsw&nr=1 VERON afdeling Friesland-Noord organiseert voor de 24 ste keer: Radiovlooienmarkt Tytsjerk op zaterdag 18 april 2009 Uitgebreide info in het HAM-nieuws van maart 2009. Van de QSL-manager: Op dit moment niets binnengekregen. LINKS: http://electron.pothof.info/ http://hamradio.nikhef.nl/help/webnieuws.htm http://www.hamuniverse.com/nvisbeam.html http://www.hamforum.nl/viewforum.php?f=57 http://shorties.be/2006/entrepot/podcast/0128.html http://vragenrubriek.nl/ www.mitsubishichips.com www.dutchlighthouseaward.nl
16 HIER HAD UW ADVERTENTIE KUNNEN STAAN! VRAAG NAAR DE VOORWAARDEN