DOME MIDDEN NEDERLAND HALLEN Temcor geodetische koepel uit 1971 (voormalig Aviodome, vloeroppervlak 2700 m2, koepeloppervlak 3890 m2)
Inleiding Vrijwel iedereen kent de koepel van het Aviodome zoals deze tot het voorjaar van 2004 op Schiphol stond. Het was de eerste geodetische koepel in Europa. Het markante gebouw stamt uit 1971. De overkapping bestond uit een aluminium koepel, zijnde een deel van een bol, met een straal van 34,14 meter, kolomloze overspanning van circa 60 meter en een hoogste punt van circa 23 meter. Toen het, in de dome gevestigde, luchtvaartmuseum in 2003 verhuisde naar Lelystad, kon de unieke aluminium koepel ternauwernood van de sloop worden gered. In plaats daarvan werd het vakkundig gedemonteerd en opgeslagen in 29 zeecontainers met de bedoeling het gebouw later binnen de grenzen van de gemeente Haarlemmermeer als kerkgebouw te herbouwen. Aangezien deze herbouw niet van de grond is gekomen, is de koepel opnieuw te koop aangeboden. In december 2010 heeft Timo Kruft Beheer BV besloten deze koepel te kopen en te gebruiken bij de bouw van het evenementencomplex de Midden Nederland Hallen.
Ontwerp Het Aviodome bij Schiphol was de eerste geodetische koepel in Europa. Het markante gebouw, dat stamt uit 1971, was lange tijd de grootste aluminium koepel ter wereld. Het aluminium gebouw is ontworpen door Richard Buckminster Fuller (1895-1983). Reeds vroeg in zijn leven nam hij het vaste besluit om zijn intellect en wetenschappelijke inzichten in te zetten ten voordele van de medemens. Tot aan zijn dood in 1983, heeft hij zich dan ook onvermoeibaar ingezet om zijn idealen te realiseren. Hij had de vaste overtuiging dat een aanvaardbare levensstandaard binnen het bereik ligt van iedere mens. Dit dankzij de juiste toepassing van nieuwe technologieën die hij baseerde op onderliggende organisatieprincipes die ook terug te vinden zijn in de natuur. Van al zijn uitvindingen is de geodetische constructie wellicht de meest bekende en tot de verbeelding sprekende. Deze structuur, die de handige eigenschap heeft dat deze steviger wordt als je de bol groter bouwt, werd onder meer tentoongesteld tijdens de Wereldexpo te Montreal, Canada in 1967. Ze kende in de decennia daarna zowel burgerlijke, militaire als wetenschappelijke toepassingen. De grote bouwwerken van lichte materialen zijn zo geconstrueerd dat ze geen massieve steunen nodig hebben, zoals de conventionele bouwwerken. Het Aviodome is er een mooi voorbeeld van.
Technische gegevens Geodetische koepel die rust op draagring van staal met 5 hoofdkolommen Vloeroppervlak: circa 2700 m2 Koepeloppervlak: circa 3900 m2 Straal: 34,14 m (kolomloze overspanning van circa 60 meter) Hoogte: circa 23 meter Buitenschil Materiaal panelen en schoren: geadoniseerd aluminium (5086-H34), 2,286 mm dik Materiaal naafverbindingen: gesmeed aluminium (6061-T6) Aantal panelen: circa 1.100 stuks in 25 zeecontainers van 40ft Maat per paneel: de Hoofddiagonalen van de panelen variëren in lengte van 2,72 m tot 3,56 m en de korte diagonalen van 1,73 tot 2,18 m. Omschrijving van de panelen: in elk ruitpaneel zijn vanuit de hoeken van de langste diagonaal zeven zetvouwen aangebracht in een zonnestraalmodel. Deze vouwen verhogen de sterkte van het paneel. De uiteinde van de korte diagonaal van elk paneel zijn met elkaar verbonden door een 88,9 mm dik kokerprofiel van hetzelfde materiaal. Totaal gewicht buitenschil: circa 45 ton. Binnenschil Functie: geluidsisolatie, warmte/kou isolatie, akoestiek en vochtregulatie Materiaal: aluminium (geperforeerd), 1 mm dik Totaal gewicht binnenschil: min. 11 ton Isolatiemateriaal Isolerend plaatmateriaal dat bevestigd was tussen binnen- en buitenschil. Het bestaande isolatiemateriaal is niet meer toereikend. Op dit moment wordt onderzocht wat de beste oplossing is om de koepel goed te isoleren.
Montagemethode Het unieke aan de bouw van een Temcor geodetische koepel is dat het gehele montageproces plaatsvindt op vloerniveau. Nadat de stalen draagring gemonteerd is, wordt er centraal in het midden een motagemast opgesteld en verankerd. De aluminium panelen worden rond de hijsmast gegroepeerd, aan elkaar bevestigd en opgehangen aan hijskabels. Naar gelang de montage vordert wordt de koepel verder opgetrokken. Nadat de koepel zijn eindvorm heeft bereikt wordt deze op de draagring geplaatst. De montagemast wordt vervolgens gedemonteerd waarna de nok van de koepel met sluitpanelen wordt gedicht. De naden van de koepel worden vervolgens afgedicht met een elastisch blijvende kit. De panelen zijn evenals de containers gecodeerd. Per container is gedocumenteerd welke panelen erin zijn opgeslagen. Op tekening is aangegeven middels het coderingssysteem waar elk paneel past in het geheel van de koepel. Opslag De buitenschil, binnenschil en het isolatiemateriaal zitten in 29 zeecontainers (40 voet) op een opslagterrein.
Basisgegevens van een willekeurige Temcor Koepel