Kijkoperatie van een liesbreuk bij volwassenen Welkom Welkom bij het Liesbreukcentrum Nederland. Dit behandelcentrum is onderdeel van het Diakonessenhuis. U kunt er terecht voor de behandeling van een liesbreuk. In de behandelcentra van het Diakonessenhuis staan een deskundige behandeling, duidelijke voorlichting, een prettige sfeer en een optimale organisatie centraal. In deze folder kunt u lezen wat een liesbreuk is en hoe de kijkoperatie verloopt. Voor aanvullende informatie over het liesbreukcentrum kunt u terecht op www.diakonessenhuis.nl/liesbreukcentrum. Inleiding Voor de behandeling van uw liesbreuk brengt u meestal twee keer een bezoek aan het liesbreukcentrum: 1. polikliniekbezoek 2. de operatie Tussen het eerste bezoek en de operatie zit ongeveer twee weken. De controle na de operatie is meestal telefonisch. U kunt op uw verzoek voor de controle ook op de polikliniek komen. Locatiegegevens Locatie Utrecht Bosboomstraat 1 3582 KE Utrecht Locatie Zeist Jagersingel 1 3707 HL Zeist Locatie Doorn Bergweg 2 3941 RB Doorn Navigatie ingang en parkeren: Acacialaan T 088 250 5000 www.diakonessenhuis.nl Het is ook mogelijk het polikliniekbezoek en de operatie op één dag te doen. Dat noemen we een 'single visit'. Niet iedereen komt hiervoor in aanmerking. De criteria voor een 'single visit' vindt u op onze website. Naast reguliere liesbreuken opereren wij ook sportersliesbreuken. Het liesbreukcentrum is gevestigd op locatie Zeist van het Diakonessenhuis. Het polikliniekbezoek en de operatie vinden meestal daar plaats. Soms wordt de operatie om medische redenen in Utrecht gepland. Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 1
Algemeen Wat is een liesbreuk? Een liesbreuk is een uitstulping in het buikvlies ter hoogte van de lies. De uitstulping ontstaat door een zwakke plek of een opening in de buikwand. Dit wordt de breukpoort genoemd. Het buikvlies en wat buikinhoud (bijvoorbeeld vetweefsel of een stukje van de darm) komen als het ware door de breukpoort naar buiten, waardoor een zwelling in uw lies ontstaat. De medische term voor een liesbreuk is een hernia inguinalis. Oorzaken De zwakke plek in de buik kan aangeboren zijn. Ook kan een zwakke plek later ontstaan, doordat de buikwand uitrekt. Dit kan gebeuren bij een (forse) toename van uw gewicht, veel en zwaar tillen, hard persen of veel hoesten. Deze factoren vergroten de druk in de buikholte. Daardoor neemt de druk op de zwakke plek in de buikwand toe en kan een liesbreuk ontstaan. Ook roken verhoogt de kans op een liesbreuk. Bij sommige patiënten is er geen duidelijke oorzaak voor het ontstaan van de liesbreuk. Klachten Een liesbreuk geeft vaak een zeurderige, soms branderige pijn in de lies. Bij mannen kan de pijn soms uitstralen naar de balzak. Sommige mensen ervaren geen pijnklachten van een liesbreuk en bemerken alleen een zwelling in de lies. Sportersliesbreuk Een sportersliesbreuk is een zwakke plek in de buikwand veroorzaakt door intensief sporten, waarbij in tegenstelling tot een reguliere liesbreuk vaak geen zwelling zichtbaar is. Het is een aandoening die relatief veel voorkomt bij sporten met een trappende beweging zoals voetbal en vechtsporten. Er kan sprake zijn van een sportersliesbreuk bij langdurig aanhoudende liesklachten bij atleten zonder andere aanwijsbare oorzaak voor de klachten en geen of onvoldoende effect van andere behandelingen. Een kijkoperatie met het plaatsen van een matje kan een oplossing zijn om de klachten te verminderen. Meer informatie vindt u op www.liesbreukcentrum.nl Behandeling De enige manier om een liesbreuk te verhelpen is een operatie. Tijdens de operatie wordt de breukpoort bedekt met een matje. Dit matje groeit vast waardoor de breukzak niet meer kan uitstulpen. Als de liesbreuk klein is en weinig klachten geeft, hoeft deze niet direct geopereerd te worden. Omdat de liesbreuk nooit vanzelf verdwijnt en groter kan worden, kan de liesbreuk later wel klachten veroorzaken. Uit onderzoek blijkt dat zeventig procent van de patiënten die niet geopereerd worden, binnen zeven jaar zoveel last (pijn) krijgt dat zij toch een operatie ondergaan. Ook bestaat er een kans dat een stukje vetweefsel of darm vast komt te zitten in de breukpoort dat niet meer teruggeduwd kan worden. We spreken dan van een beklemde liesbreuk. De kans hierop is erg klein. Wel is in dat geval altijd een acute operatie nodig tegen de pijn en om beschadiging aan de darm te voorkomen. Het polikliniekbezoek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek beoordeelt de chirurg of er sprake is van een liesbreuk. Hiervoor stelt hij/zij u een aantal vragen en onderzoekt de lies. De chirurg kan de breuk in uw lies meestal makkelijk voelen. Verder onderzoek is vaak niet nodig. Als de chirurg het niet duidelijk vindt, wordt er een echo en/of MRI van Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 2
uw lies gemaakt. Daarna bespreekt de chirurg de operatie. Vervolgens gaat u naar het opnameplein, waar u zich inschrijft voor de operatie. Daar heeft u ook een gesprek met de anesthesiemedewerker over de verdoving. Soms worden enkele vervolgonderzoeken afgesproken zoals een bloedonderzoek of een hartfilmpje (ECG, echocardiogram). Tot slot heeft u een gesprek met een verpleegkundige. Zij neemt een vragenlijst met u door en geeft u informatie over de opnamedag. De operatie vindt meestal binnen tien werkdagen na het eerste polikliniekbezoek plaats. Voorbereiding op de operatie Vooraf regelen Het is belangrijk dat u een aantal zaken voorafgaand aan de operatie regelt: - Voor de ingreep moet u nuchter zijn. De secretaresse die u de dag voor de operatie belt om de opnametijd door te geven, vertelt u tot wanneer u nog mag eten en drinken. Meer informatie vindt u ook in de folder Algehele en regionale anesthesie. - Na de operatie mag u gedurende 24 uur niet zelf deelnemen aan het verkeer. Regel daarom vervoer naar huis of overnachting in Zeist. Meer informatie over vervoer of overnachten vindt u onder de kopjes 'Vervoer na de operatie' en 'Overnachten in Zeist'. - Na de operatie bent u in het begin beperkt in uw doen en laten. Enige hulp van huisgenoten, familie, kennissen of buren kan in de eerste dagen prettig zijn. Zeker wanneer u in dagbehandeling geholpen bent, is het verstandig als er de eerste 24 uur iemand thuis of in de buurt is die u zo nodig kan helpen. - Haal voor de operatie pijnstillers zoals paracetamol in huis zodat u bij thuiskomst iets in kunt nemen tegen de pijn. Pijnstillers zijn te koop bij apotheek en drogist. - Haal voor de operatie darmreiniger in huis in verband met mogelijke obstipatie (verstopping) na de operatie. Darmreiniger is te koop bij apotheek en drogist. Meenemen naar het ziekenhuis Neem op de dag van de operatie uw identiteitsbewijs, verzekeringspapieren, slippers en medicatie mee naar het ziekenhuis. U kunt ook een ruimzittend kledingstuk, zoals een joggingbroek, meenemen. Dit is prettig om te dragen na de operatie. Verhinderd Als u verhinderd bent op de afgesproken datum, geef dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 24 uur van tevoren) door aan het Liesbreukcentrum. Het telefoonnummer vindt u achter in deze folder. Hoe laat en waar? De dag voor de operatie belt de secretaresse u tussen 13.00 en 15.00 uur om door te geven hoe laat en op welke afdeling u wordt verwacht. De opname Een liesbreukoperatie vindt bijna altijd plaats in een dagopname. Melden Op de operatiedag meldt u zich twee uur voor de operatie op de verpleegafdeling. Hier vinden enkele voorbereidingen plaats. Vervolgens gaat u naar de operatieafdeling. Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 3
Verdoving De kijkoperatie vindt plaats onder algehele verdoving: u slaapt tijdens de operatie. Meer informatie over de verdoving (ook wel anesthesie genoemd), vindt u in de folder 'Algehele en regionale anesthesie' die u tijdens het polikliniekbezoek krijgt. De operatie De chirurg maakt drie kleine sneetjes van ongeveer een centimeter in de buikwand: een sneetje bij de navel, een sneetje daaronder en een klein sneetje aan de zijkant van uw onderbuik aan de kant van de liesbreuk. Hierdoor worden via drie smalle buisjes de camera en de instrumenten om te opereren ingebracht. De camera is verbonden met een monitor. Op een scherm volgt de chirurg zijn/haar handelingen en hij/zij legt (via één van de buisjes) het matje op de juiste plaats neer. De kijkoperatie is een prettige methode omdat u door de kleinere wondjes minder pijn heeft na de operatie. U herstelt hierdoor sneller en houdt nauwelijks littekens over. De operatie duurt gemiddeld 20 minuten. Na de operatie Terug op de afdeling Na de operatie verblijft u eerst op de uitslaapkamer. Als u wakker bent en u zich redelijk voelt, gaat u naar de verpleegafdeling terug. De afdelingsverpleegkundige houdt u in de gaten en biedt u de nodige zorg. Op de dagbehandeling is bezoek niet mogelijk dus uw familie/begeleider wordt verzocht om elders te wachten tot u hersteld bent. De volgende klachten zijn normaal: - Wondpijn (doordat er sneetjes in de buik zijn gemaakt). - Gevoeligheid van het operatiegebied door de plaatsing van het kunststof matje tussen de buikwand en het buikvlies. - Zwelling of een bloeduitstorting in het operatiegebied. Deze bloeduitstorting kan bij mannen uitzakken naar de basis van de penis en de balzak en bij vrouwen naar de grote schaamlip. De bloeduitstorting kan pijnlijk zijn, maar u hoeft zich hierover geen zorgen te maken. Meestal verdwijnt dit na enkele weken vanzelf. - Bij mannen: pijn in de teelbal of de balzak. Dit komt doordat de zaadstreng zich in het lieskanaal bevindt. De zaadstreng bevat naast de zaadleider bloedvaten en zenuwen. Hierdoor kunt u pijnklachten ervaren die in de loop van enkele weken afnemen. - Het operatiegebied kan pijnlijk zijn, evenals het gebied tussen de schouderbladen. Dit komt meestal doordat er een (veilig) gas in uw buik is geblazen tijdens de operatie om een duidelijker beeld te krijgen. Met de ingeblazen lucht is een ruimte opgeblazen tussen het buikvlies en de buikwand. Bij lekkage naar de buikholte ervaren sommige patiënten pijn tussen de schouderbladen. Risico's en mogelijke complicaties Geen enkele operatie is zonder risico. Ook na een liesbreukoperatie is er een kleine kans op de complicaties die na elke operatie voor kunnen komen: een nabloeding, een wondinfectie, trombose of een longontsteking. In het operatiegebied lopen enkele zenuwen, de blaas en bij de man ook de zaadstreng. Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 4
Uiteraard doet de chirurg zijn uiterste best deze structuren niet te beschadigen tijdens de operatie. Heel soms gebeurt dit toch en zullen we de complicatie zo nodig behandelen. Bij een klein percentage van de geopereerde patiënten ontstaat na verloop van tijd op dezelfde plaats opnieuw een breuk (in medische termen: een recidiefbreuk). Meestal is dan weer een operatie nodig. Naar huis Als u zich voldoende hersteld voelt, weinig tot geen pijn voelt en wat gegeten en gedronken heeft, mag u in overleg met de verpleegkundige naar huis. In de regel is dit vier uur nadat u geopereerd bent. Nazorg Herstel na de operatie De meeste mensen hebben na een kijkoperatie van de liesbreuk een week nodig om te herstellen. Na die tijd kunt u uw dagelijkse werkzaamheden weer hervatten en eventuele sporten weer rustig oppakken. Dit is echter een gemiddelde. Het kan zijn dat uw klachten langer aanhouden. Het advies is dan om na een week alles te doen wat u aan kunt. U voelt dit zelf het beste aan. Leefregels en adviezen - De eerste 24 uur na de operatie mag u niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer of machines bedienen. - De grote pleisters mag u een dag na de operatie verwijderen. De kleine hechtpleisters eronder laat u 1 week zitten. Na 1 week kunt u deze verwijderen. - De wondjes moet u één dag (24 uur) droog houden. De eerste dagen daarna mag u kort douchen. Na een week kunt u - als de wonden goed genezen zijn - weer douchen, zwemmen en in bad. - Wij adviseren u de eerste dagen vier keer per dag 1 gram paracetamol gebruiken. - Sommige patiënten krijgen na de operatie last van obstipatie. Het kan geen kwaad om na de operatie te persen, maar het is prettiger om het ongemak van eventuele obstipatie te voorkomen. Zorg dat u voldoende drinkt (ongeveer twee liter per dag) en gebruik zo nodig een darmreiniger. - In principe zit het matje na een week goed vast. Als u geen pijn voelt, mag u na een week uw normale dagelijkse bezigheden weer doen. Vermijd de eerste dagen activiteiten waarbij u veel beweegt en kracht zet op de buikspieren. Als u aan beide kanten bent geopereerd duurt het herstel soms wat langer. - Een kleine temperatuursverhoging na de operatie is normaal. Als deze echter hoger is dan 38.5 C en na twee dagen niet verdwenen is, kan er sprake zijn van een infectie. We raden u in dat geval aan om contact op te nemen met het ziekenhuis. Problemen Heeft u na de operatie vragen of doen zich thuis problemen voor, neem dan als volgt contact op met het ziekenhuis: - Op de dag van en na de operatie belt u met de afdeling Dagbehandeling. - Daarna neemt u tijdens kantooruren contact op met het liesbreukcentrum. - 's Avonds en 's nachts en in het weekend belt u met de spoedeisende hulp. Controle Bij ontslag krijgt u een afspraak mee voor de (telefonische) controle. Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 5
Diversen Vervoer na de operatie U kunt en mag na de operatie niet zelf auto rijden. Zorg er daarom voor dat iemand u ophaalt. Neem eventueel een taxi. De secretaresse van de verpleegafdeling kan die voor u bestellen. U kunt het taxibedrijf van uw voorkeur laten bellen. Wij raden u af na de operatie met het openbaar vervoer naar huis te gaan. De kosten van taxivervoer naar het ziekenhuis en naar huis zijn (bijna altijd) voor eigen rekening. Ziektekostenverzekeraars vergoeden deze kosten meestal niet. Maar kijk in uw polis of bel met uw verzekeraar voor de exacte afspraken. Overnachten in Zeist Voor patiënten van het Diakonessenhuis die het prettig vinden om op de dag voor de operatie in Zeist te arriveren, of die na de operatie één of meer nachten in Zeist willen verblijven, heeft het Diakonessenhuis arrangementen samengesteld met Hotel Theater Figi, Hotel Restaurant Oud London en Hotel Bergse Bossen. De arrangementen van Hotel Theater Figi en Hotel Restaurant Oud London gelden behalve voor de patiënt ook voor zijn/haar begeleider(s). Meer informatie vindt u op www.diakonessenhuis.nl. Meer informatie Vragen Heeft u vragen, neem dan tijdens kantooruren telefonisch contact op met het Liesbreukcentrum. Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u dit niet prettig of wenselijk vindt, kunt u terecht bij een van de klachtenfunctionarissen via telefoonnummer 088 250 6143, via e-mail klachten@diakhuis.nl of via het klachtenformulier op www.diakonessenhuis.nl. Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via info@diakhuis.nl. Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis, opgericht in 1844, is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis op drie locaties in de regio Utrecht. Onze medewerkers zetten zich dagelijks in om patiënten de beste zorg dichtbij te bieden. Kwalitatief hoogwaardige, veilige, tijdige en persoonlijke zorg in een prettige omgeving staat voorop. Het ziekenhuis ontvangt hiervoor regelmatig erkenningen van patiënten en onafhankelijke instanties. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op www.diakonessenhuis.nl/kosten-en-vergoedingen Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 6
Telefoonnummers Liesbreukcentrum 088 250 9000 Dagbehandeling Utrecht 088 250 6628 Dagbehandeling Zeist (A3/B3) 088 250 9510 Spoedeisende hulp Utrecht 088 250 6211 Diakonessenhuis, Chirurgie, folder LBC03/ 004 7