CVDR Officiële uitgave van Enkhuizen. Nr. CVDR162564_2 4 oktober 2016 Toeslagenverordening WWB gemeente Enkhuizen De raad van de gemeente Enkhuizen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 07 02, nummer: 48 ; gelet op artikel 147 lid 1 van de Gemeentewet en artikel 8 lid 1 onderdeel c, en artikel 18van de Wet werk en bijstand, b e s l u i t : vast te stellen de: Toeslagenverordening WWB gemeente Enkhuizen Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsomschrijving 1. Alle begrippen die in deze verordening gebruikt en die niet nader omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Wet werk en bijstand en de Algemene wet bestuursrecht 2. In deze verordening wordt verstaan onder: a. de wet: de Wet Werk en Bijstand; b. het college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente c. jongere: de belanghebbende van 18 tot 27 jaar d. woonkosten: de aan de woning verboden kosten zijnde de huur of de verschuldigde hypotheekrente en bij het in eigendom hebben van de woning de daaraan verbonden zakelijke lasten en onderhoudskosten. Artikel 2 Doelgroepen Deze verordening is uitsluitend van toepassing op alleenstaanden en alleenstaande ouders van 21 jaar of ouder, maar jonger dan 65 jaar en voor gehuwden waarvan beide echtgenoten ouder zijn dan 21 jaar maar jonger dan 65 jaar. Hoofdstuk 2 Criteria voor het verhogen van de bijstandsnorm met een toeslag Artikel 3 Toeslagen alleenstaande en alleenstaande ouder 1. De toeslag als bedoeld in artikel 25 lid 1 van de wet bedraagt 20 procent van de gehuwdennorm voor de alleenstaande en de alleenstaande ouder in wiens woning geen ander zijn hoofdverblijf heeft. 2. De toeslag als bedoeld in artikel 25 lid 1 van de wet bedraagt 10 procent van de gehuwdennorm voor de alleenstaande en de alleenstaande ouder in wiens woning een ander hoofdverblijf heeft, uitgezonderd het ten laste komend kind en/of de persoon als bedoeld in artikel 4 tweede of vijfde lid van de wet. 3. In afwijking van het eerste en tweede lid wordt de bijstandsnorm voor de alleenstaande van 21 jaar niet verhoogd met een toeslag. 4. In afwijking van het eerste lid wordt de bijstandsnorm voor de alleenstaande van 22 jaar verhoogd met een toeslag van 10 procent, tenzij voor die alleenstaande sprake is van het genoemde in het tweede lid, dan wordt de bijstandsnorm niet verhoogd met een toeslag. Hoofdstuk 3 Criteria voor het verlagen van de bijstandsnorm Artikel 4 Verlaging gehuwdennorm De verlaging van de gehuwdennorm als bedoeld in artikel 26 van de wet bedraagt 10 procent van de gehuwdennorm, in het geval dat een ander zijn hoofdverblijf in de woning heeft. Artikel 5 Verlaging woonsituatie De verlaging van de bijstandsnorm in verband met de woonsituatie als bedoeld in artikel 27 van de wet bedraagt a. 15 procent van de gehuwdennorm, in het geval een woning wordt bewoond waaraan voor de belanghebbende geen aantoonbare woonkosten zijn verbonden; b. 20 procent van de gehuwdennorm in het geval er geen woning wordt bewoond. Artikel 6 Verlaging schoolverlaters 1. De verlaging van de bijstandsnorm voor schoolverlaters als bedoeld in artikel 28 van de wet bedraagt 15 procent. 1
2. Dit artikel is niet van toepassing op de belanghebbende op wie artikel 3 lid 3 of lid 4 van toepassing is. Hoofdstuk 4 Slotbepalingen Artikel 7 Anticumulatiebepaling De toepassing van deze verordening leidt er toe dat de toepasselijke bijstandsnorm ten minste bedraagt: a. voor een alleenstaande: 5 van de gehuwdennorm; b. voor een alleenstaande ouder: 7 van de gehuwdennorm; c. voor gehuwden: 8 van de gehuwdennorm. Artikel 8 Hardheidsclausule 1. De uitvoering van deze verordening berust bij het college. 2. In gevallen waar deze verordening niet of niet naar redelijkheid in voorziet, beslist het college. Artikel 9 Citeertitel Deze verordening kan aangehaald als: Toeslagenverordening WWB gemeente Enkhuizen. Artikel 10 Inwerkingtreding en overgangsrecht 1. Deze verordening treedt in werking met ingang van 1 januari. 2. De Verordening toeslagen en verlagingen gemeente Enkhuizen wordt gelijktijdig ingetrokken met dien verstande dat indien de inwerkingtreding van de onderhavige verordening leidt tot een verlaging van de toeslag of bijstandsnorm of lagere toeslag vanaf 1 januari 2011, de hoogte van de bijstandsnorm of toeslag tot uiterlijk 1 juli gehandhaafd blijft op het niveau zoals dat gold voor de inwerkingtreding van deze verordening. Dit overgangsrecht geldt uitsluitend voor de belanghebbende van wie de bijstandsuitkering van 2011 doorloopt tot in. 3. Het tweede lid is niet (meer) van toepassing vanaf het moment dat zich een wijziging voordoet die leidt tot aanpassing van de bijstandsnorm inclusief eventueel toeslag of verlaging. Aldus besloten door de raad van de gemeente Enkhuizen in zijn openbare vergadering van De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, H.C. Lankman J.G.A. Baas Toelichting Toeslagenverordening Wet werk en bijstand Algemene toelichting Normen, toeslagen en verlagingen Hoofdstuk 3 van de Wet Werk en Bijstand (WWB) kent voor de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan een systeem van landelijke basisnormen en toeslagen en verlagingen. De bijstandsnormen zijn geregeld in de artikelen 20 tot en met 24 WWB. De artikelen 25 tot en met 29 WWB regelen de toeslagen en verlagingen. Op grond van artikel 8 van de WWB stelt de gemeenteraad bij verordening regels vast met betrekking tot verhogen en verlagen van de norm. De definitie van gezin is aangepast. Het begrip gezin wordt gebruikt als overkoepelend begrip voor samenlevingsvormen waarbij in ieder geval meerdere meerderjarige bloed of aanverwanten in de eerste graad hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben. Dit betekent concreet dat onder gezin de volgende samenlevingsvormen komen te vallen: gehuwden; gehuwden met ten laste komende kinderen en/of meerderjarige inwonende kinderen; alleenstaande of alleenstaande ouder met meerderjarige inwonende kinderen. Het onderdeel uitmaken van een gezin heeft een aantal gevolgen. Immers, het gezin wordt een zelfstandig subject van bijstand. Dit betekent onder andere dat er een aparte norm voor het gezin is ingevoerd en dat de middelen van alle gezinsleden bij de bepaling van het recht op en de hoogte van de bijstandsverlening in aanmerking genomen. Normen Voor personen van 21 jaar tot en met 65 jaar bestaan er een drietal basis bijstandsnormen te weten: Gezinnen: 10 van het wettelijk minimumloon (= de gezinsnorm) 2
Alleenstaande ouders: 7 van de gezinsnorm Alleenstaanden: 5 van de gezinsnorm Een toeslag kan verstrekt aan een alleenstaande of alleenstaande ouder indien de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan niet of niet geheel gedeeld kunnen. De mogelijkheid tot het delen van kosten wordt aanwezig geacht als naast de belanghebbende nog één of meer anderen hun hoofdverblijf hebben in dezelfde woning. Dan kunnen zaken als huur, gas, water en licht, maar ook krant etc. gedeeld. Het is overigens niet van belang of men deze kosten daadwerkelijk deelt. Dat is een verantwoordelijkheid van de belanghebbende zelf. Het gaat uitsluitend om de beoordeling of deling van kosten mogelijk is. De toeslag bedraagt ten hoogste van de gezinsnorm, zodat de uitkering maximaal bedraagt voor: Alleenstaande ouders: 9 van de gezinsnorm Alleenstaanden: 7 van de gezinsnorm De toeslag kan vastgesteld op elk bedrag binnen dit maximum van van de gezinsnorm, mits dit aansluit bij het niveau van de noodzakelijke bestaanskosten. Verlagingen De WWB noemt de volgende verlagingen: Verlaging in verband met het geheel of gedeeltelijke kunnen delen met een ander van algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan bij gehuwden; Verlaging in verband met de woonsituatie; Verlaging in verband met het recentelijk beëindigen van een studie Verlaging in verband met de leeftijd van 21 of 22 jaar bij alleenstaanden. De Toeslagenverordening In de WWB is geregeld dat de gemeenteraad bij verordening dient vast te stellen voor welke categorieën de bijstandsnorm verhoogd of verlaagd wordt en op grond van welke criteria de hoogte van die verhoging of verlaging wordt bepaald. Het door het college voorgestane beleid moet dus vastgelegd in een verordening. Categorieën De WWB bepaalt dat de Toeslagenverordening een categoriaal karakter moet hebben. Bij het afbakenen van de categorieën is getracht te komen tot in de praktijk eenvoudig te hanteren criteria. Daarom is gekozen voor een forfaitaire benadering. Het is niet nodig om in de Toeslagenverordening alle mogelijke situaties uitputtend te regelen. In niet geregelde of uitzonderlijke gevallen heeft het college de bevoegdheid om de bijstand bij wijze van individualisering afwijkend vast te stellen. In deze verordening is niet voor een uitputtende opsomming gekozen. Het komt voor dat er bij een uitkeringsgerechtigde meerdere mensen inwonen of dat meerdere situaties op een uitkeringsgerechtigde van toepassing zijn. Artikelsgewijze toelichting Artikel 1 Begripsomschrijving Er is voor gekozen om begrippen die reeds zijn omschreven in de WWB niet afzonderlijk te definiëren in de verordening. Dit voorkomt dat in geval van wijziging van de definities ook de verordening aangepast moet. Artikel 2 Categorieën Artikel 30 WWB, eerste lid, schrijft voor dat in de verordening moet zijn vastgelegd voor welke categorieën de bijstandsnorm wordt verhoogd of verlaagd. De in dit artikel genoemde categorieën zijn rechtstreeks terug te voeren op de wet. De alleenstaande en alleenstaande ouder tot 21 jaar valt buiten de toeslagenregeling. Er is voor gekozen om bij de jongmeerderjarige gehuwden, die zijn van 18 tot 21 jaar, geen verdere verlaging toe te passen omdat voor hen al de lagere jongerennormen gelden. Artikel 3 Toeslagen Lid 1 geen kostendeling De hoogte van de toeslag is maximaal, dus 20 procent van de gezinsnorm, voor de alleenstaande of alleenstaande ouder in wiens woning geen ander zijn hoofdverblijf heeft. De gemeenteraad heeft dit in de verordening opgenomen op grond van de verplichting genoemd in artikel 30 lid 2 onderdeel a van de WWB. Lid 2 kostendeling Ingeval in de woning een ander (of meerdere anderen) zijn hoofdverblijf heeft zonder dat sprake is van een gezin, wordt verondersteld dat er noodzakelijke kosten van het bestaan gedeeld kunnen (bijvoorbeeld huur en stookkosten, maar ook een krant). Daarbij is de mate waarin de kosten ook daadwerkelijk gedeeld niet van belang. Dat is een verantwoordelijkheid van de belanghebbende zelf. Zolang er geen sprake is van een gezinssituatie moet er echter van uitgegaan dat niet alle kosten gedeeld kunnen. Een toeslag blijft op zijn plaats. In de Toeslagenverordening is daarom gekozen voor een toeslag van 10 procent van de gezinsnorm als één of meer anderen in dezelfde woning zijn hoofdverblijf heeft. 3
Lid 3 en lid 4 afwijkende regeling alleenstaanden van 21 en 22 jaar Artikel 29 WWB geeft het college de bevoegdheid om een verlaging (lagere toeslag) toe te passen indien het college van oordeel is, dat gezien de hoogte van het wettelijk minimumjeugdloon er een drempel zou kunnen zijn om werk te aanvaarden. Aangezien het wettelijk minimumjeugdloon voor een 21jarige lager is dan dat voor een 22jarige ligt het voor de hand om voor een 21jarige een grotere verlaging toe te passen dan voor een 22jarige. De alleenstaande van 21 jaar die kosten deelt heeft al geen recht op een toeslag vanwege de leeftijd en de kostendeling is dus niet van invloed. Voor de alleenstaande van 22 jaar die geen kosten deelt geldt een toeslag van, voor die alleenstaande die wel kosten deelt (tweede lid van toepassing) wordt een verlaging van wel redelijk geacht, zodat per saldo er geen toeslag voor de alleenstaande kostendeler van 22 jaar geldt. Artikel 4 Verlagingen gezinnen In de gezinsnorm is reeds rekening gehouden met het feit dat beide echtgenoten de kosten van huishouden volledig kunnen delen met elkaar. Indien in de woning nog een ander zijn hoofdverblijf heeft, kunnen de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan nog verder gedeeld. De systematiek van verlagingen in geval van gezinnen heeft dezelfde uitgangspunten als de toeslagensystematiek bij alleenstaande en alleenstaande ouders. Uitzondering hierop is dat in gezinssituaties waarbij 3 of meer meerderjarigen tot het gezin behoren geen verlaging op de gezinsnorm wegens kostendeling van toepassing is. Denk hierbij aan een echtpaar met een meerderjarig inwonend kind, die alledrie als gezinslid beschouwd kunnen, die ook nog een medebewoner hebben, waarmee ze in theorie nog kosten zouden kunnen delen. Er is hiervoor gekozen omdat dit kan leiden tot een onbillijke situatie waarbij de drie gezinsleden ieder een ziektekostenverzekeringspremie van hun gezinsnorm moeten betalen. Het besteedbare inkomen zou met een verlaging vanwege kostendeling onevenredig lager uitvallen dan in andere situaties. Artikel 5 Geen woonkosten Als aan een woning geen woonkosten verbonden zijn, is sprake van lagere bestaanskosten dan in andere gevallen. Artikel 27 WWB opent om die reden de mogelijkheid om de norm of de toeslag te verlagen. Dat is in artikel 6 gerealiseerd. Dit artikel leidt ertoe dat de norm of toeslag met 15% wordt verlaagd als de belanghebbende geen woonkosten heeft. Dat kan zich voordoen bij krakers, of als de woonkosten betaald door een derde, bijvoorbeeld de ouders of de expartner. Onder woonkosten wordt in dit verband verstaan de huur of, als men een eigen woning bewoont, de verschuldigde hypotheekrente en de aan het eigendom verbonden zakelijke lasten alsmede een naar omstandigheden vast te stellen bedrag voor onderhoud (CRvB 6 november 2001, nrs. 99/7 en 99/29 NABW). Wordt de norm of toeslag verlaagd omdat de belanghebbende geen woonlasten heeft en is hij daarnaast medebewoner, zodat de toeslag ook nog eens vanwege kostendeling verlaagd wordt, dan kan dit spoedig als een te ver gaande vorm van verlaging van de uitkering aangemerkt, gelet op het totale effect van de dubbele verlaging (zie CRvB 27 mei 2008, LJN: 2698). Op grond van het individualiseringsbeginsel zal de verlaging dan beperkt moeten. Wordt er geen woning bewoond, dat is het geval bij dak en thuislozen die zwerven, dan is de verlaging. Er wordt dan dus geen toeslag verleend. Onder deze categorie vallen ook diegenen die in de betreffende bijstandsverlenende gemeente een briefadres hebben of een tijdelijk door de gemeente ter beschikking gesteld adres. Artikel 6 Recente beëindiging van onderwijs/opleiding Degene die recentelijk het onderwijs of de beroepsopleiding heeft beëindigd, waarvoor aanspraak bestond op studiefinanciering op grond van de Wet studiefinanciering 2000 of op een tegemoetkoming in de onderwijsbijdrage en de schoolkosten op grond van hoofdstuk 4 van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten, ontvangt gedurende maximaal zes maanden een uitkering die niet noemenswaardig afwijkt van de ontvangen WSF/WTS. De verlaging kan slechts plaatsvinden in de periode van een half jaar na de beëindiging van de scholing of de beroepsopleiding. De reden hiervoor is dat de omstandigheden en mogelijkheden van belanghebbende een zekere periode nog vergelijkbaar zijn met die van studerenden. Daarnaast moet voorkomen dat de hoogte van de bijstandsuitkering een belemmering vormt voor het aanvaarden van een dienstbetrekking. De verlaging voor schoolverlater mag op grond van artikel 30 lid 2 onderdeel b van de wet niet gelijktijdig met de verlaging in verband met de leeftijd van 21 of 22 jaar voor een alleenstaande toegepast. Artikel 7 Anticumulatie De verlagingen zien op verschillende omstandigheden en kunnen elk afzonderlijk als redelijk aangemerkt. Om te voorkomen dat cumulatie ervan tot een te grote verlaging zou leiden die per saldo als onredelijk wordt beschouwd, is met deze bepaling gewaarborgd wat de minimale bijstand is. Per saldo kan er nooit meer dan een verlaging van op de bijstandsnorm toegepast. Deze bepaling laat de mogelijkheid voor individualisering van de bijstand op grond van artikel 18 lid 1 van de wet overigens wel ongemoeid. 4
Artikel 8 Hardheidsclausule Niet alle zich mogelijk in de praktijk voordoende situaties kunnen in een verordening vastgelegd. Vandaar dat, naast de afstemmingsverplichting van artikel 18, eerste lid, van de wet WWB, het college de bevoegdheid krijgt, hierin te voorzien. Artikel 9 Citeertitel Toeslagenverordening Wet werk en bijstand is de officiële naam waarmee deze verordening kan aangehaald. Artikel 10 Inwerkingtreding en overgangsrecht Deze verordening treedt in werking met ingang van 1 januari. Er is aansluiting gezocht bij de datum van inwerkingtreding van een aantal voor de WWB van belang zijnde wetswijzigingen en de intrekkingsdatum van de Wet investeren in jongeren. De wetgever acht een overgangsrecht van 6 maanden redelijk en billijk voor betrokkenen om zich voor te bereiden op de nieuwe situatie, onderlinge afspraken te maken en aanpassingen te plegen in het uitgavenpatroon. Voor de toeslagen is geen apart overgangsrecht in de wet opgenomen. Dit artikel van de verordening voorziet alsnog in het overgangsrecht. Aanvragen gedaan in 2011, maar beoordeeld en toegekend vanaf 1 januari vallen direct onder het nieuwe regime van de toeslagenverordening die per 1 janauri geldt. Lopende uitkeringen die van 2011 doorlopen tot in vallen onder het overgangsrecht. Dat geldt ook voor aanvragen die in 2011 zijn gedaan, en waarop in een besluit tot toekenning met een ingangsdatum voor 1 januari is genomen en waarvan de uitkering doorloopt in. Wijzigingen in de indidivuele omstandigheden die leiden tot een normswijziging of wijzigingen in een verlaging of het recht op een toeslag, geven reden om vanaf dat moment het nieuwe regime toe te passen. Het overgangsrecht in deze verordening sluit daarbij aan. Bijlage De verschillende toeslagen/verlagingen in de verordening en de verordening (grijs gearceerd) alleenstaande van 23 65 jaar alleenstaande van 22 jaar alleenstaande van 21 jaar alleenstaande ouder van 21 jaar 65 jaar Verlaging gehuwden Verlaging gehuwden indien gezin bestaat uit drie of meer meerderjarige personen Verlaging gehuwden één jonger dan 21 jaar Verlaging geen woonkosten Verlaging geen woning Verlaging norm schoolverlaters 9% 2%. n.v.t (ongeveer) (ongeveer) 5 norm gedeeld kunnen 5% 1% gedeeld kunnen n.v.t. 15% 15% verlaging gedeeld kunnen gedeeld kunnen 5