In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude. Oplegvel 1. Onderwerp Leerlingbouwplaatsen/Social Return on Investment in Holland Rijnland 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur x Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang Arbeidsmarkt functioneert regionaal Het realiseren van leerlingbouwplaatsen vraagt schaalgrootte. Schaal Holland Rijnland heeft voor beschikbaarheid van projecten en aanbod van leerlingen goede omvang. 4. Behandelschema: Datum: Informerend Datum: Adviserend Datum: Besluitvormend DB Colleges PHO DB Gemeenteraad DB AB Gemeenteraad 15-02-2012 Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden Postbus 558, 2300 AN Leiden info@hollandrijnland.net www.hollandrijnland.net BNG 28.51.13.992 Telefoon (071) 523 90 90
5. Advies PHO Voorstel: 1. In te stemmen met het voorbereiden van een convenant leerlingbouwplaatsen op basis van bijlage 1 en Holland Rijnland opdracht te verlenen hiertoe met Bouwend Nederland, de opleidingscentra en Fundeon afspraken te maken. 2. Het convenant ter besluitvorming aan het DB van 25 april 2012 en het pho van 23 mei voor te leggen. 3. Uit te spreken, dat het realiseren van leerlingbouwplaatsen kan gelden als invulling van social return. 4. Uit te spreken dat 2012 en 2013 benut worden om binnen Holland Rijnland ervaring op te doen met Social Return en op basis van deze ervaringen afspraken in Holland Rijnland verband gemaakt worden. 6. Reden afwijking eerdere besluitvorming en wijze afwijken 7. Essentie van het voorstel (annotatie zoals op agenda staat) Op 9 november heeft uw overleg gesproken over opleiden in de bouwsector. Uw overleg heeft aangegeven positief te staan tegenover het formuleren van eisen op het gebied van de inzet van leerlingen bij gemeentelijke aanbestedingen. Uw overleg heeft daarbij aangegeven een verbinding te zoeken met social return. Dit heeft in afstemming met gemeentelijke inkopers en betrokken partijen uit het maatschappelijk middenveld geleid tot de conclusie, dat het stellen van de eis van het inschakelen van leerlingen, het beste gerealiseerd kan worden via een convenant leerlingbouwplaatsen. In dit vooroverleg kwam tevens naar voren, dat het nu nog niet opportuun is brede afspraken over social return te maken. 8. Inspraak Nee Ja, door: Wanneer: 2
9. Financiële gevolgen Binnen begroting Holland Rijnland Buiten begroting (extra bijdrage gemeenten) te weten: Structureel/incidenteel 10. Bestaand Kader Relevante regelgeving: 11. Lokale context (in te vullen door griffier) Eerdere besluitvorming: * weghalen wat niet van toepassing is 3
Oplegvel Adviesnota PHO (concept) Vergadering: PHO Sociale Agenda Datum: 15 februari 12.10u Locatie: Leiderdorp Agendapunt: 02 Onderwerp: Leerlingbouwplaatsen /Social Return Beslispunten: Voorstel: 1 In te stemmen met het voorbereiden van een convenant leerlingbouwplaatsen op basis van bijlage 1 en Holland Rijnland opdracht te verlenen hiertoe met Bouwend Nederland, de opleidingscentra en Fundeon afspraken te maken. 2 Het convenant ter besluitvorming aan het DB van 25 april 2012 en het pho van 23 mei voor te leggen. 3 Uit te spreken, dat het realiseren van leerlingbouwplaatsen kan gelden als invulling van social return. 4 Uit te spreken dat 2012 en 2013 benut worden om binnen Holland Rijnland ervaring op te doen met Social Return en op basis van deze ervaringen afspraken in Holland Rijnland verband gemaakt worden. Op 9 november heeft uw overleg gesproken over opleiden in de bouwsector. Uw overleg heeft aangegeven positief te staan tegenover het formuleren van eisen op het gebied van de inzet van leerlingen bij gemeentelijke aanbestedingen. Uw overleg heeft daarbij aangegeven een verbinding te zoeken met social return. Dit heeft in afstemming met gemeentelijke inkopers en betrokken partijen uit het maatschappelijk middenveld geleid tot de conclusie, dat het stellen van de eis van het inschakelen van leerlingen, het beste gerealiseerd kan worden via een convenant leerlingbouwplaatsen. In dit vooroverleg kwam tevens naar voren, dat het nu nog niet opportuun is brede afspraken over social return te maken. Inleiding: Op 9 november 2011 heeft uw overleg gesproken over het opleiden binnen de bouwsector. Bij deze bespreking waren een aantal leerlingen van Bouwopleiding Rijnland (BOR)aanwezig, die geen erkend leerbedrijf hadden. De overheid kan vanuit haar rol van opdrachtgever eisen stellen over het inschakelen van leerlingen bij opdrachten. In Holland Rijnland zijn voor aantal sectoren onvoldoende plaatsen bij gekwalificeerde leerbedrijven beschikbaar. Dit geldt onder andere voor de bouwsector. Leerlingen kunnen hierdoor niet de benodigde praktijkervaring opdoen. Het verplichten tot het inschakelen van leerlingen, leidt ertoe dat meer leerlingen de opleiding kunnen afronden. Deze eis zal zeker leiden tot het realiseren van meer opleidingsplaatsen en meer leerlingen die een startkwalificatie behalen. 4
Uw overleg heeft uitgesproken positief te staan tegenover het stellen van eisen aan opdrachtgevers en hierbij het instrument van Social Return te willen inzetten. Dit houdt in, dat sociale voorwaarden worden gesteld bij het inkopen en aanbesteden van gemeenten. De afspraak is gemaakt om in het overleg van 15 februari 2012 met een voorstel te komen. In een breed vooroverleg van vertegenwoordigers van gemeenten, opleidingscentra en Bouwend Nederland, is naar voren gekomen dat het verplichten tot de inzet van leerlingen en social return zich moeilijk laten combineren. Social Return is vooral gericht op het plaatsen van werkzoekenden met afstand tot de arbeidsmarkt. Dit kan het inschakelen van leerlingen verdringen. In het overleg kwam ook naar voren, dat binnen Holland Rijnland alleen de gemeenten Katwijk en Leiden actief zijn op het gebied van Social Return. Beide gemeenten hebben daar pas onlangs een begin mee gemaakt Alphen aan den Rijn is beleid aan het ontwikkelen. De conclusie van het vooroverleg was, dat het nu te vroeg is om Holland Rijnland breed afspraken te maken over Social Return. De benodigde expertise moet nog opgebouwd worden. Het inschakelen van leerlingen en het realiseren van leerlingbouwplaatsen kan goed als invulling van Social Return gezien worden. Het afsluiten van een convenant leerlingbouwplaatsen is een zinvol instrument om meer leerlingen de mogelijkheid te bieden hun opleiding af te ronden. Beoogd effect: Het meer inzetten van leerlingen bij de uitvoer van gemeentelijke opdrachten, zodat meer leerlingen een startkwalificatie behalen. Het verhogen van het economisch rendement in de regio, omdat de bouwsector investeert in de scholing van nieuwe werkkrachten. Dit maakt de sector sterker. Het is de basis van behoud van vaklieden in de regio. Argumenten: 1.1 Leerlingbouwplaatsen is een bewezen aanpak De realisatie van leerlingbouwplaatsen sluit aan bij afspraken in de bouwsector. Een leerlingbouwplaats moet voldoen aan criteria die in de branche gesteld worden. Het kenniscentrum van de bouwsector (Fundeon) verzorgt toetsing en zorgt voor praktische begeleiding. Binnen Holland Rijnland is in de Rijnstreek al in 2004 een convenant afgesloten. De Rijnstreekgemeenten hebben ruime expertise op het gebied van opdrachtgeverschap ontwikkeld. Verder hebben de grotere gemeenten Alphen aan den Rijn, Leiden en Katwijk bij gemeentelijke opdrachten leerlingbouwplaatsen gerealiseerd. 1.2 Rol van opdrachtgever wordt maximaal benut De gemeenten zijn in de bouwsector een substantieel opdrachtgever. Het betreft uiteenlopende zaken als groot onderhoud en nieuwbouw van publieke voorzieningen als scholen en sportvoorzieningen. Daarnaast zijn semi-publieke organisaties als woningbouwcorporaties en schoolbesturen nauw verbonden met de gemeente. In de gemeente Leiden vult woningbouwcorporatie Portaal het opdrachtgeverschap actief in. Portaal heeft in de bestekeisen opgenomen, dat alleen zaken gedaan worden met opdrachtnemers, die leerlingen inschakelen. 1.3 Schaal Holand Rijnland heeft juiste omvang De opleidingscentra functioneren (sub) regionaal. De leerlingen komen uit de verschillende Holland Rijnland gemeenten. De schaal van Holland Rijnland levert een behoorlijk aantal projecten op, die in aanmerking komen als leerlingbouwplaats. 5
In Holland Rijnland verband worden raamafspraken gemaakt. Dit geeft de mogelijkheid om per gemeente specifieke eisen te formuleren. De invulling zal altijd samenhangen met de aard van de opdracht. 1.4 Normen zijn voor leveranciers en gemeenten duidelijk Het uitgangspunt is dat aangesloten wordt bij de vastgelegde definities van leerlingbouwplaats. Dit houdt in, dat niet iedere kleine verbouwing in aanmerking komt. Alleen grotere projecten komen in aanmerking voor een leerlingbouwplaats. 1.5 Invoering Leerlingbouwplaatsen is behapbaar Het komen tot een convenant leerlingbouwplaatsen houdt in, dat met een afgebakende sector specifieke afspraken gemaakt worden. In de bouwsector zijn opleidingscentra en werkgevers goed georganiseerd, zodat met duidelijke partners invulling gegeven kan worden aan het beschikbaar stelen van opleidingsplekken voor leerlingen. De eis van leerlingbouwplaats kan prima gelden als invulling van het brede Social Return instrumentarium. 2.1 Gemeenten kunnen het niet alleen Het arbeidsmarktbeleid vraagt om samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderwijs (3O s) Het realiseren van leerlingbouwplaatsen vraagt samenwerking met werkgevers en onderwijsinstellingen. Het samen met deze partijen formuleren van een convenant is noodzakelijk voor het draagvlak. Binnen Holland Rijnland functioneert al een vooroverleg waar werkgevers en onderwijsinstellingen vanuit de bouwsector in deelnemen. 3.1 Tijdsplanning geeft urgentie Dit onderwerp heeft al een lange looptijd. Met het oog op de komende Wet werken Naar Vermogen per 1 januari 2013, is het komen tot concreet inzetbare instrumenten van belang. 4.1 Social Return is pas in beginfase De uitvoering van Social Return vraagt behoorlijke expertise. Op basis van aard van de opdrachten moeten met leveranciers goede afspraken gemaakt worden. De in te zetten instrumenten in het kader van Social Return, zoals het plaatsen van werkzoekenden met afstand tot de arbeidsmarkt, dienen operationeel beschikbaar te zijn. In het inkoopoverleg binnen Holland Rijnland is de conclusie getrokken, dat het nu nog te vroeg is om Holland Rijnland breed Social Return in te voeren. Kanttekeningen/risico s: 1.1 Uitvoering vraagt externe afstemming In de praktijk blijkt dat het realiseren van leerlingbouwplaatsen een goede samenwerking vraagt van de gemeente als opdrachtgever, Fundeon voor erkenning en begeleiding, de opleidingscentra en de het opdrachtnemende bouwbedrijf. 1.2 Uitvoering vraagt goede interne afstemming tussen gemeentelijke afdelingen Opdrachten zijn vooral afkomstig van ruimtelijke afdelingen. In de bestekfase vraagt dit het afstemmen met de sociale afdelingen. Bij het realiseren van leerlingbouwplaatsen is een goede samenwerking tussen deze afdelingen nodig. 1.3 Niet Holland Rijnland gemeenten kunnen meeprofiteren Bij de realisatie van een leerlingbouwplaats mag geen voorkeur worden uitgesproken voor het plaatsen van specifieke gemeentelijke leerlingen. Dit houdt in, dat leerlingen 6
van buiten Holand Rijnland gemeenten, die één van de opleidingscentra binnen de regio bezoeken, op leerlingbouwplaatsen in Holland Rijnland geplaatst kunnen worden. Financiën: Het voorstel heeft geen financiële gevolgen voor de begroting van Holland Rijnland Communicatie: Wanneer het convenant tot stand gekomen is, zal een uitgebreid communicatietraject ingezet worden, zodat bestaande en potentiële opdrachtnemers op de hoogte gebracht worden. Evaluatie: Aan dit onderdeel zal aandacht besteed worden in het op te stellen convenant. Bijlagen: 1. Concept Convenant Leerlingbouwplaatsen 7