USAC Alpenweek 2013. Göscheneralp, Urneralpen Zwitserland



Vergelijkbare documenten
Dampfbahn Furka-Bergstrecke Historie van de Dampfbahn Furka-Bergstrecke

Rätikon Bergwandelen, Oostenrijk

Tukhut. Algemene informatie

Zuid-Beveland Wandelen, Nederland

Saas. USAC Alpenweek 2011

IMPRESSIE VAN EEN LEUKE WEEK IN LERMOOS OOSTENRIJK

Dampfbahn Furka-Bergstrecke Bereikbaarheid Dampfbahn Furka-Bergstrecke

USAC Alpenweek Zinal. 29 juli- 5 augustus

Smokkelroute Servaus-Samnaun Wandelen, Oostenrijk & Zwitserland

Programma fietsweek racefiets:

Dag één: Dag 1: Aankomst Athene en bustransfer naar Stoupa

INBEGREPEN WAT KOST HET JOU? CAMBIO AUTODELEN, VOOR WIE? CAMBIO AUTODELEN, WANNEER? Je bent de parkeerproblemen in je buurt beu.

INBEGREPEN. VOORBEELD! Ik gebruik een auto gedurende 4 uur WAT KOST HET JOU? CAMBIO AUTODELEN, VOOR WIE? CAMBIO AUTODELEN, WANNEER?

Naßfeld Gasteinertal

Trailrunning. RCN Camping Belledonne. Verleg je grens! Omgeving Alpe d Huez

USAC Alpenweek Ailefroide 1-8 augustus

GR5 Les Houches -Modane Hans Wortel

In de directe omgeving en op rijafstand van Rokytnice zijn vele sportactiviteiten te doen, zoveel dat er teveel is om op te noemen.

Met jeugd de bergen in

Huttenstage Alpiene technieken & Via ferrata voor bergwandelaars

ALPE D HUEZ DE REISGIDS VOOR FIETSERS

Fiets vakantie Gran Canaria oktober 2013.

Barntrup Lippenland. Over de Beckerberg langs de 'Grensweg' Niedersachsen - Nordrhein Westfalen. 3 uur - 9 Km hoogtemeters

Le tour du Mont Ventoux 2014

Hochzeiger en Sechszeiger Jerzens

GA JE MEE? Wat houdt een Bindingkamp in?

Sneeuwschoenwandelen Berchtesgadener Alpen

Verpeilhütte Kaunertal

Appartementen Moezel. Brochure: Appartementen Moezel. Algemeen. Accommodatie

Naar de Nürnbergerhütte

Frank in de eerste lengte van Friends and Nuts route: Psychoactive toad!

ROUTE VOORBESPREKING GROEN 32 KM

BEVER OUTDOOR WEEKEND

VILLA EVORA! MEI 2015

VERRANDI 7. Verrandi 7 is een grande casa met vrijstaand guesthouse en rondom tuinen.

Italiaanse Alpenrit op de fiets!

REISWEEK 2018 Wie reist zal de wereld en zichzelf ten slotte anders, en misschien wel beter gaan zien.

4753 Kilometer + maximaal 20 dagen.

Wandelroute Zuid Limburg - Vijlen.

GPS trektocht Amadé-Dachstein Bestemming en roadbook

Programma Go-out wandel midweek Cochem 2 tot en met 6 november 2015

HR W24 Ronde Vaganski vrh

De bergen in met kinderen (0-7 jaar)

INFORMATIE T.B.V. UW VERBLIJF IN BAAN PORJAI

Route 10: Via het Kellerwald naar Altenlotheim en via het Lorfetal terug

Franz-Senn-Hütte. Oberrishütte - Franz-Senn-Hütte - Höllenrachen - Alpeiner Alm - Oberrishütte. 5 uur, 9 Km en 470 hoogtemeters

Tour de Vézelay - OOST ( Morvan ) - 72 km

Karwendel Huttentrektocht, Oostenrijk

We namen om half negen de eerste gondel. Een grote groep senioren stond al te wachten, ze gingen naar de Drachenkopf. Voorwaar, een stevige wandeling.

TrainingsCoach. Hard work, magic moments: starting now! TrainingsCoach Kenya Classic

Schwäbische Alb. 24 oktober t/m 1 november 2009

Een retour Rotterdam

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Wildernistocht door Zweeds Lapland

Bron: Caroline Pluvier & Ruud Schreuder 1

Rondwandeling bij Russbach am Pass Gschütt

Luistertocht Burg-Reuland. Wegbeschrijving

Stuga in VÃ rmland. Brochure: Stuga in VÃ rmland. Algemeen

Schotland West Highland Way 8 dagen

16 Daagse Reis, Beklimming Kilimanjaro met Safari verlenging

ALDUS. 07 R vakantie E B M PTE SE

Zugspitze. We waren inmiddels in Ferienhaus Jägerheim in Ehrwald neergestreken. Een heel mooi appartement op de begane grond.

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.

Rondwandeling vanuit Schmittlotheim via de Himmelsbreite

Königsweg hotel 7 dagen

Sierra de Gredos 8 dagen

Wandelingen Casa Careel

Nassfeldpass - Madritschen top

Cols de Force Klimmen voor Michael Wings internet aan bed Locatie Barcelonnette 2012

Fietsen in het hart van Berner Oberland

KORTE STRUIN 13. Mei 2017

We zijn verliefd geraakt op de Hunsrück, bekoord door haar romantische dalen met slingerende beken tussen hoge rotsformaties en natuurlijk de

FROSTY TRAILS Dogsledding adventures

Dat was nog 200 meter recht omhoog en zat niet bij de toer in. Aan de andere kant dito naar beneden en toen gletsjer ijzers onder en over de

Mr Dim Turkije Zuid-Egeïsche kust Göcek

I Grandi di Toscana Italië Toscane Civitella in Val di Chiana

Italiaanse dolomieten reis 2015

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC

USAC Nieuws betreffende

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC

Loferer Steinberge 8 dagen

! Vraag vrijblijvend een op maat gesneden offerte aan!

Foto puzzel wandeltocht 2012 Umfassungsweg Delden Twickel

Agapitos Villas & Guesthouses Griekenland Pilion Agios Ioannis

Tour de Vézelay - OOST ( Morvan ) - 72 km

Maandelijkse nieuwsbrief van Beatrix & Albert juli 2008

Rondwandeling Elpe Olsberg Winterberg

Het Diemerbos. fietsen. Wandelen. Paardrijden. Onder de rook van Amsterdam

Door landgoed Nieuw Rande naar Diepenveen

Routebeschrijving naar Villa Farfalla Vanuit Nederland

Diakonessenhuis-arrangement Hotel Theater Figi

Casa los Quemados Spanje La Palma Los Quemados

Mont Blanc voor beginners

Filzmoos Dachstein rondwandeling II

Het Heide-Erlebnispfad bij Altenlotheim

Routebeschrijving. Mountain bike. Hives

Bouirex. Hoogtemeters:

Les Deux Morvans. Wandel Gids. Les Deux Morvans

Ruimte voor jezelf. Coaching met paarden op Château Montchoix 16 tot en met 23 juni Vakantie met aandacht voor persoonlijke ontwikkeling

Transcriptie:

USAC Alpenweek 2013 Göscheneralp, Urneralpen Zwitserland 27 juli t/m 3 augustus 2013

Beste Alpenliefhebber, Je hebt het boekje over de alpenweek 2013 in je handen. Of je dit nu leest tijdens de alpenavond in de Pnyx, in de auto naar de Alpen of pas halverwege je tocht, er staat een allerlei aan nuttige informatie in die kan helpen om van jouw vakantie in de Alpen een succes te maken. De bestemming van de alpenweek 2013 zijn de Urneralpen die in vier Zwitserse kantons liggen: Wallis, Uri, Bern en Nidwalden en Obwalden. We zullen neerstrijken op de camping Göscheneralp nabij het dorpje Göschenen. De bergen rondom dit dal behoren dan wel niet tot de hoogste van de Alpen, maar de schoonheid en mogelijkheden mogen er wezen. Naast alpineren, kun je ook langskomen om te wandelen, sportklimmen en ontspannen op de camping. Dus lees dit boekje en maak je plannen en als het deze zomer even tegen zit, denk dan: Nicht meckern aber klettern! Namens USAC-bestuur, Jop (Materiaalcommissaris) Inhoud van dit boekje: 1. De alpenweek 2. Göschenen De camping Routebeschrijving 3. Tochtvoorstellen 4. Literatuur Dit boekje is samengesteld met dank aan de NSAC zomercampinggids 2010.

1. De alpenweek De Alpen zitten in de naam van onze vereniging, het is dan haast ook vanzelfsprekend dat we met elkaar ons best doen om jaarlijks met zoveel mogelijk mensen samen te klimmen in de Alpen. Het idee van de Alpenweek is dat alpinisten van verschillende niveaus samen tochten kunnen maken, waarbij beginnende alpinisten op die manier ervaring opdoen en veel opsteken van de ervarenere alpinisten met wie ze samen klimmen. Dus kom je net uit je C1/C2 cursus, dan is dit het ideale moment om je skills te upgraden of te delen! Belangrijk is echter wel te realiseren dat iedereen in de eerste plaats voor zijn eigen plezier naar de Alpenweek komt. Reken er dus niet zomaar op dat je bij iedereen kan aanhaken en meegenomen wordt, maar neem zelf initiatief voor tochten. Ook het materiaal valt onder je eigen verantwoordelijkheid: dit kun je zelf aanschaffen, of huren van de USAC via de MatCom (materiaal@usac.climbing.nl). Doe dit wel op tijd, anders is hij al in de bergen Tradities omtrent eten zijn de USAC niet onbekend. Zo kent de alpenweek ook een traditie: de welkomst-bbq. Deze wordt georganiseerd door het bestuur en zal plaatsvinden op zaterdagavond 27 juli, dus zorg dat je er dan bent!

2. Göschenen Moe van gletscherstampen en noordwandbeklimmingen? Na een uitputtende 30 touwlengtes toe aan een dag rust? Of laat het weer het ondanks de goede voorspellingen afweten? Geen zorgen! In en rond het bruisende Göschenen is genoeg te doen om ook de dagen dat je niet slacklinet, wandelt of bouldert je rustdagen mee te vullen. Het water van de Göscheneralpsee schijnt zich uitstekend te lenen voor een middagje vissen; versere vis voor op de barbecue krijg je niet. Ook kun je de watercentrale bij de stuwdam bezichtigen. Voor een leerzame wandeling kun je terecht bij de Waterweg, een wandeling die allerlei aspecten van het thema water behandelt, van economisch belang tot ecologische onmisbaarheid. Geen liefhebber van water? In en om Göschenen valt genoeg te beleven. Het dorpje zelf beschikt over een middeleeuws kerkje, een oude tolbrug en interessante exposities over de gotthardpas en -tunnel. Ook kun je je verdiepen in de huiveringwekkende legende van de Teufelsbrücke in het nabijgelegen Andermatt. Vanaf Andermatt kun je per postkoets de gotthardpas oversteken, zoals tweehonderd jaar geleden de gewoonte

was. Liever een moderner vervoersmiddel? In Realp kun je de twee uur durende tocht per stoomtrein door een schitterend alpiene landschap naar Gletsch aanvaarden. Voor wie zich liever met eigen spierkracht verplaatst zijn er in de omgeving van Göschenen verscheidene fietstochten uitgezet die zeer geschikt zijn voor de racefiets of mountainbike. Fietsverhuur is te vinden in Andermatt. 1 Augustus is de Zwitserse nationale feestdag. Dus die kun je in een dorpje vieren als je niet op de berg zit. - De camping De camping waar ons basiskamp zal zijn is Zeltplatz Mattli, op de Göscheneralp. Deze alm is gelegen in het hart van de Urner Alpen in Zwitserland. Zeltplatz Mattli (1585 m) wordt omringd door beroemde bergen zoals de Salbitschijen, de Dammastock en de Galenstock. Alle informatie over de camping is te vinden op www.zeltplatz-mattli.ch/index/index.html. De camping heeft geen douche, maar voor de mensen die in de Alpen toch graag douchen is er een douche 400m verderop. De camping zal gedurende de USAC week gratis zijn voor alle USAC ers. Kosten voor hutten zijn voor eigen rekening. - Routebeschrijving Trein Neem vanaf Utrecht de ICE via Frankfurt naar Zürich. Vanaf daar gaat er een trein naar Göschenen. Reistijd: 10 à 11 uur. Kosten: ± 140,- Bus Vanaf Amsterdam rijdt er een Eurolines-bus naar Zürich. Vanaf daar kun je het beste de trein nemen naar Göschenen. Reistijd: ± 16 uur Kosten: ± 130,-

Vliegtuig Swiss international airlines vliegt van Amsterdam naar Zürich. Vanaf daar kun je met de trein naar Göschenen. Reistijd: 4 à 5 uur Kosten: ± 170,- Van Göschenen naar de Göscheneralp In Göschenen gaat er iedere 1 à 2 uur een bus richting Göscheneralp. Vergeet niet te reserveren, anders heb je kans dat de bus niet rijdt. Telefoonnummer: +41-793430109. De familie van de campingbeheerder heeft tevens een taxibedrijf dat van Göschenen naar Göscheneralp rijdt. Telefoonnummer: +41-418851086. Auto Volg vanuit Nederland de A12 richting Oberhausen. Vervolg daarna op de A3 richting Köln. Daarna de E35 richting Basel volgen. Houd de A2 aan tot de afslag Andermatt/ Gotthardpass/Göschenen. Neem de afslag en ga na 1 km bij de rotonde rechtsaf. Sla na 0,6 km rechts de göscheneralpstrasse in en volg deze tot de eindbestemming. Reistijd: ± 8 uur Afstand: ± 870 km Liften Via www.hitchikers.org/nl/ kun je proberen een lift te krijgen richting Alpen (of er zelf één aanbieden). En natuurlijk werkt ouderwets met de duim omhoog langs de weg staan ook uitstekend. Kosten: 0,- of een habbekrats. Reistijd: variabel.

3. Tochtvoorstellen (alpien/sneeuw&ijs/wandelen) Alpien rotsklimmen De Göscheneralp is een waar paradijs voor alpiene rotsklimmers. Realiseer je dat deze routes alleen geschikt zijn voor ervaren alpinisten.geniet van het graniet! Salbitschijen (2981 m) - Zuidgraat Waardering: D+, 5c+ (5a obl.) Lengte: 570 meter, 17 touwlengtes Duur: 5-8 uur vanaf de Salbit-hutte Onderweg is het altijd mogelijk om uit de route te stappen. - Oostgraat Waardering: AD, 5a/A0 Lengte: 800m / 19 touwlengtes Duur 5-7 uur vanaf de hut - Westgraat Waardering : ED- 6b/ A1(5c+obl.) Lengte: 32 touwlengtes Duur: Aanloop 1.50 uur vanaf de hut, 12-16 uur klimtijd, 2 uur afdaling Materiaal : 2x50m touw, klemblokken, camalots 1-3, bandlussen Gross Bielenhorn (3206 m) - Zuid-oost graat (vanaf de Furkapass) Waardering: IV+/A0 of V (D+) Lengte: 450 meter, 10 touwlengtes Duur: 3-5 uur Hochschijen (2634 m) - Zuidgraat Waardering: 4c/D-/IV+ Lengte: 350 hoogtemeters, 10 touwlengtes Duur: 0.45 uur aanloop vanaf de hut, 3 uur klimmen.

Dammastock (3630 m) - Oost rippe Waardering: AD+, IV Lengte: Duur: 6 uur vanaf de Dammahütte. Galenstock (3583 m) - Zuid-Noord overschrijding Waardering: WS+ Lengte: 880+1000 meter hoogteverschil Duur: 7-8 uur vanaf Albert-Heim Hütte. Sustenhorn (3504 m) - Oostgraat Waardering: AD+ Lengte: Duur: 6-8 uur heen, 4-5 uur terug. Sneeuw&IJs Is er graniet in overvloed, voor een mooie sneeuwtour moet je in de buurt van de camping meer moeite doen. Mooie toppen zoals de Galenstock en de Dammastock kunnen het best bereikt worden door eerst in de richting van de Furkapass te rijden. Hier een kleine greep uit de mogelijkheden.

Dammastock (3630 m) - Normaal route (vanaf Belvedere, Furkapass) Gletsjertour Lengte: +1350 m hoogteverschil Duur: 4-5 uur vanaf Belvedere Galenstock (3583 m) - Noordgraat Waardering: AD Duur: 5 uur vanaf de Albert-Heim Hütte Sustenhorn (3504 m) - Normaalroute Duur: vanaf de Tierberglihütte?h, vanaf Hotel Steingletsjer 7h Wandelen In het gebied rondom de camping zijn volop mogelijkheden tot het maken van fantastische wandelingen. Van slenterwandelingen rond het stuwmeer, tot blauw-wit gemarkeerde routes: alles is mogelijk! Dagtochten - Rondom het stuwmeer hoogteverschil: ca. 150 m duur: 4 uur Rondom de Göschenerstausee is een heerlijk kuier wandelingetje te maken. Ideaal om te acclimatiseren of je spieren te laten herstellen na een dag klimmen. - Dammahütte (2439 m) hoogteverschil: +850 m, -850 m duur: de hut is zowel via de linker- als de rechter oever van het stuwmeer bereikbaar. Links: 3h, rechts: 2h30. Terugweg: een half uur korter. - Chelenalphütte (2350 m) hoogteverschil: +765 m, -765 m

duur: vanaf Berggasthaus Dammagletsjer 3h tot de hut. Terug van de hut naar het Berggasthaus in 2h30. - Voralphütte (2126 m) hoogteverschil: +540 m Ook de Bergseehütte (2370 m) en de Salbithütte (2105 m) zijn vanaf de camping zeer goed bereikbaar. Vanaf de Salbithütte is het bijvoorbeeld mogelijk om in 3h naar Höhenberg Kreuz- Einstieg Südgrat te lopen, vanwaar je bij goed weer prachtig uitzicht hebt over de torens van de Salbit Westgraat, het Voralpdal en de met ijs gepantserde Sustenhorn. Huttentocht Voor de fanatieke wandelaar is het zelfs mogelijk om een huttentocht te maken rondom de Göschener Alp. Je kunt direct vanaf de camping naar de Salbithutte lopen en daar beginnen. Wanneer je een dag langer onderweg wilt zijn is het ook mogelijk om te starten vanaf de Albert-Heim hütte. Aangezien grote delen van de tocht blauw-wit gemarkeerd zijn, is alpiene ervaring (en materiaal) vereist.

1 = Albert-Heim hütte (2542 m)4 = Bergseehütte (2370 m) 2 = Dammahütte (2439 m) 5 = Voralphütte (2126 m) 3 = Chelenalphütte (2350 m) 6 = Salbithütte (2105 m) Traject 1: Albert-Heim hütte Dammahütte De alpiene verbindingsroute tussen deze hutten is blauw-wit gemarkeerd. De route loopt over het Lochberglücke ( 2815 m). Door een ruig rotslandschap bereik je zonder grote alpiene hindernissen de Dammahütte. duur: 5h30 Traject 2: Dammahütte Chelenalphütte Eerst daal je af in de richting van het stuwmeer. Wanneer je de Vorder Röti bereikt steek je de Chelenalpreuss beek over. Vervolgens stijgt de route naar de Chelenalphütte. Dit traject is rood-wit gemarkeerd en vergt 3h. Traject 3: Chelenalphütte Bergseehütte De route loopt eerst in de richting van het Sustenlimi. Op het pad boven de Chelenalphütte is deels vast touw aangelegd. Vervolgens volg je steenmannen en markering naar de Bergsee (2590 m). Duur: 3h45. Blauw-wit gemarkeerd. Traject 4: Bergseehütte Voralphütte Bij het goed herkendbare houten kruis ten oosten van de hut wordt het gewone pad verlaten en loopt de route stijl omhoog in een (deels met kettingen gezekerde) Scharte tussen de Bergseeschijen en de Hochschijen. In de verdere route naar de Voralphütte komen nog meerdere stijle passages voor. Duur: 4h. Blauw-wit gemarkeerd.

Traject 5: Voralphütte Salbithütte Voor dit traject zijn twee varianten mogelijk. De eerste optie is een stijl, maar goed pad dat rood-wit gemarkeerd is. Duur: 5h. Vanaf de Salbithütte daal je tenslotte af naar de USAC camping. Voor meer informatie over wandelen in het Göschener Tal kijk je hier: http://www.top-of-uri.ch/_pages/alpines%20tal.htm Info Hutten: Boulderen Op de Göscheneralp zelf liggen een aantal mooie boulders klaar om te worden bedwongen. Ook in de directe omgeving zijn een paar prachtige sectoren. Op de volgende site vind je een uitgebreid verslag over de vette boulder gebieden Sustenpass, Steingletsjer en Gottardo : http://www.bimano.ch/assets/files/blokgottardo.pdf

Sportklimmen De Urner alpen zijn het granietwalhalla van Zwitserland. Naast prachtige scherpe rotsgraatjes en hoge toppen in de omgeving betekent dit dat ook de dalen bezaaid zijn met grote granieten blokken en platen. De fijne kristalstructuren van graniet maken dit een waar genot voor de technische klimmer met goed voetenwerk; maar in zijn algemeenheid is het heerlijk klimmen voor iedereen die van subtiele routes houdt waarin het geen nut heeft om je spierballen flink te laten rollen. Meteen op de weg vanuit Goschenen het dal in richting de camping zijn er aan weerszijnde van de weg vele sportklimtuintjes. Deze klimtuintjes hebben vaak een wat hogere moeilijkheidsgraat. Op de camping zelf is een klimtuin waar ook makkelijkere routes zijn. Ideaal voor een dagje bumperzekeren uit de achterklep van je auto of een luie middag na een vroege alpiene tour. Daarnaast zijn er in de omgevingen van de camping voor de liefhebbers van lange rotsroutes vele alpiene sportklimtouren en multipitches in sportklimtuinen te vinden. Bij beide zijn de routes zelf meestal voorzien van voldoende boorhaken, echter, bij de alpiene sportklimtouren moet je op de terugweg vaak over alpien terein en is alpiene ervaring wel vereist. Vlak bij de camping ligt de Göscheneralpsee. Boven dit stuwmeer en in de buurt van de BergseeHütte heeft huttenwaard Toni Fullin met zijn boormachine zo n slortige 2000 haken gezet op zo n beetje alle wanden en blokken die beklimbaar zijn. Er zijn vlak onder de hut makkelijke routes (niveau 2-5) van een paar lengtes, maar ook uitdagende VI en VII graads touren op de bergseeschijen wat hoger op de berg. Er zullen topo s van enkele gebiedjes op de USAC site verschijnen en op de camping aanwezig zijn.

Veiligheid Belangrijke telefoonnummers REGA 1414 / 144 / +41 333 333 333 of 112 NKBV Alarmcentrale +31 (0)70 314 55 11 Notfall Artz Goeschenen +41 418 851 163 Zeltplatz Mattli +41 418 850 085 Campingbeheerder +41 796 942 108 Bestuur: Bel niet voor de leuk, alleen wanneer dit echt nodig is! Gaia Siegmund +31 6 46310602 Maartje Struijk +31 6 23832201 Megan O Riordan +31 6 19431223 Roy Pijnenburg +31 6 24246846 Victor Dagnelie +31 6 13444420 Jop Hage +31 6 47025148 Tochtenboek In het gebied kun je mooie tochten maken. Het is de bedoeling dat wanneer je wat gaat ondernemen je hiervan melding maakt in het tochtenboek op de camping (vergeet je 06 nummer niet te vermelden). Dit geldt niet alleen voor alpiene touren, maar ook voor sportklimmen, wandelen en boodschappen doen enz. Het is belangrijk dat de mensen op de camping altijd weten waar je bent als je wat langer weg bent. Zo kan in noodgevallen hulp in worden geschakeld. Ook is het handig wanneer mensen jou dringend moeten bereiken, dan weten we in ieder geval wanneer je terug bent in het dal. Bovendien kan iedereen ook verslagen van tochten achteraf in het boek schrijven en wordt het zo een handig naslagwerk om een leuke tocht in uit te zoeken, of om nog eens je avonturen in terug te lezen!

4. Literatuur Kaarten Nr. 1231 Urseren Nr. 1211 Meiental 1:25 000 (Göscheneralp) 1:25 000 (Salbitschijen, Sustenhorn) Nr. 5001 Gotthard 1:50 000 Gidsjes Clubführer Urner Alpen West Topo s Salbit erleben! Berger, Gessler, Von Känel. Edition Filidor Sportklimmen: Granitzauber - Kletter- und Tourenführer Toni Fullin en Andy Bahnholzer Granit news klettergärten Uri Bruno und Kurt Müller 1992 Behaakte (Alpiene) rotstouren: Schweiz plaisir Ost Jörg von Kännel Filidor, 1997 Best of Genuss Alpine genussklettereien von 3 bis 6 Johana Widmaier Panico Alpinverlag,2007