DE WEGWIJZER St. Clemensparochie Ameland Uitgave oktober- december 2018 INHOUD pagina Gedicht bij Allerzielen 2 Pastoraal voorwoord 3 Berichten uit het kerkbestuur 4 Financieel overzicht 2017 6 In Memoriam 7 Nieuws uit de parochie 8 Werkgroepen voor het voetlicht 8 Orgelwetens(w)aardigheden 10 Bisdomberichten 13 Koffie schenken/ Kerk schoonmaken/ Lezerslijst 15 Liturgische kalender/ misintenties 15 Mededelingen vanuit de redactie 19 1
IK NOEM JOUW NAAM Gedicht bij Allerzielen Als ik slaap Droom ik jouw naam In hoe ik nu leef Beleef ik jouw naam In mijn verdriet Betraan ik jouw naam Uit machteloosheid Schreeuw ik jouw naam Soms, heel alleen Verwerk ik jouw naam Met al mijn liefde Koester ik jouw naam Hier dichtbij me Voel ik jouw naam In deze saamhorigheid Vertel ik jouw naam Opdat je zult weten Dat ik je niet zal vergeten Zacht noem ik jouw naam Leonita Gerssen 2
PASTORAAL VOORWOORD: Een reis in de voetsporen van Franciscus en Clara Voor de meeste mensen zijn de vakanties nu echt wel achter de rug. Dat betekent voor Ameland misschien even een adempauze om zelf nog even van de Amelander herfstvakantie te genieten voordat de kunstmaand weer losbarst. Zelf ben ik net terug van een reis naar Assisië als ik dit schrijf. We waren met een gezelschap van twaalf mensen, collega s en de leden van een Franciscaans leerhuis dat elkaar vier keer per jaar ontmoet. Dan bestuderen we de geschriften van Franciscus en Clara. In het kader van het 25-jarig bestaan van deze groep leek het ons mooi om de plaatsen waar beiden geleefd en gewerkt hebben eens te bezoeken. De figuur van de heilige Franciscus spreekt nog altijd heel veel mensen aan. Dat kun je zien aan de dagelijkse stroom van pelgrims. Franciscus is geboren in het Italiaanse Assisië als zoon van een rijke lakenkoopman en was voorbestemd om zijn vader in de zaak op te volgen. Hij had een jeugd van veel plezier en weinig zorgen voor de toekomst. Hij heeft ook nog ambities gehad om in het leger te gaan, maar werd door ziekte getroffen en wilde een ander leven. Door een ontmoeting met een melaatse man was hij getroffen en vanaf dat moment wilde Franciscus werken voor de Heer en zijn Kerk. Hij staat aan het begin van de Franciscaanse beweging, de zogeheten Minderbroeders, mannen gekleed in bruine pijen met een wit koord.. Als kenmerk heeft deze orde dat ze in dienstbaarheid en in armoede willen leven. Franciscus was de stichter van de orde en een voorbeeld in eenvoud en soberheid. Hij maakte van zijn monniken bedelmonniken die bij zijn leven elke dag hun kostje maar bij elkaar moesten scharrelen. In deze dagen van voor velen van ons redelijke welvaart is Franciscus een voorbeeld voor mensen die geven om het milieu. Mensen ook die kunnen genieten van de natuur. Van Franciscus zijn verhalen bekend over hoe hij met de dieren sprak (niet voor niets is zijn feestdag 4 oktober ook tot werelddierendag uitgeroepen) Als je nu in de Eremo delle carceri (een hoog gelegen kloostertje met kluizen waarin de monniken zich terug konden trekken) komt hoor je de vogels nog zingen en wordt je getroffen door het natuurschoon. Franciscus trok zich daar graag terug uit de drukte van de stad. Hij wilde op die plek weer voelen hoe dicht je bij de hemel kunt staan en hoe hard hij het contact met de Allerhoogste nodig had. Eigenlijk had hij zijn kloostertjes het liefst op hoge en moeilijk bereikbare plaatsen. We kunnen daar als groep nu over meepraten. Het zit me nog steeds in de benen! Een bekende volgelinge van Franciscus was de heilige Clara. Ook zij heeft een leven in armoede geleid. Overal ter wereld zijn er nu Clarissen, ook in Nederland, die in haar voetsporen treden. Een indrukwekkend leven en voorbeeld is deze heilige! Ik kan daar nu veel te weinig over zeggen, maar je neemt van een reis als deze wel mee, dat we misschien teveel hechten aan comfort en materie en misschien te weinig zoeken naar stilte en eenvoud. Mag ik het ons allemaal toewensen, dat we eens even de tijd nemen voor bezinning? pastoor Paul Verheijen 3
Presentatie pastor Jan van Beek Ik ben blij u te kunnen melden dat ik per 1 september weer een nieuwe collega pastoraal werker Jan van Beek heb gekregen. Pastor Jan heeft een halve baan in onze parochies en daarnaast een tijdelijke baan in Bolsward. Voor mijzelf is het een hele verlichting, omdat het het afgelopen jaar soms dweilen met de kraan open was. Daarvoor bestaat dan wel begrip bij de parochianen, maar van tijd tot tijd steekt de ontevredenheid dan toch weer de kop op. Graag willen we pastor Jan in een viering met ons beiden als voorganger in de Clemensparochie voorstellen op zondag 16 december om 10.00 uur. We hopen velen van u te ontmoeten en na de viering is er ruimschoots gelegenheid om persoonlijk kennis te maken met hem. BERICHTEN UIT HET KERKBESTUUR Afronding herbouwzaken Als kerkbestuur zijn we bezig met de laatste "losse eindjes" van de herbouw van de kerk. Enkele zaken zijn nog niet afgemaakt of voldoen niet aan onze wensen. Dit betreft de buitendeuren van het portaal en de Mariakapel, en een deel van de verlichting. In het parochiecentrum komt geïsoleerd glas. De keuken en de Burekapel zijn voorzien van mooie nieuwe vloerkleden voor een betere akoestiek. De blauwe kleden zijn erg mooi en we gaan er met z n allen voor zorgen dat ze mooi blijven! Mede door uw giften, vrijwilligerswerk en andere bijdragen hebben we dit alles financieel goed kunnen afronden, en daar zijn we dankbaar voor. We hebben een financieel gezonde begroting. Als er iemand vragen heeft over de herbouw, de kosten en de uitgaven dan kunt u contact opnemen met het bestuur en kan er een overzicht ter inzage worden gezien. Middels de begroting en de jaarrekening houden we u zoveel mogelijk op de hoogte van de financiën van onze parochie. Deze worden tevens jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd aan het bisdom. Ontwikkelingen rondom de fusie Zoals al eerder door ons gemeld heeft het bisdom aangegeven dat we voor 2019 moeten zijn gefuseerd met de al reeds gefuseerde Pax Christi parochie te Burgum en Dokkum. In een gemotiveerde brief aan de bisschop heeft het kerkbestuur aangegeven waarom wij als eilandparochie geen voordeel zien in een gehele fusie met een parochie aan de wal. In een brief van 20 augustus geeft de bisdomstaf aan dat zij graag recht wil doen aan de eigenheid van de parochie op Ameland. Het hele fusieplan is juist bedoeld om de plaatselijke ( voormalige) parochies in hun eigenheid als geloofsgemeenschap te versterken. Daarom houdt bisschop Mgr. Dr. C.F.M. van den Hout vast aan het besluit, dat de St. Clemensparochie deel dient te gaan uitmaken van de inmiddels gevormde Pax Christiparochie. De heer Peter Pot, die enkele maanden wethouder was op Ameland, is door de bisdomstaf gevraagd, om samen met het kerkbestuur te verkennen hoe de nieuwe parochie zou moeten functioneren. Begin oktober zal met hem het eerste gesprek plaats vinden. Hoe dit zal aflopen is nog onzeker. Duidelijk is wel dat het huidige kerkbestuur niets voelt voor een fusie. 4
Hoe nu verder? Natuurlijk proberen we op een realistische manier naar de toekomst te kijken. De wereldwijde RK Kerk zit op dit moment in één van de grootste crisis van haar bestaan. Misbruikschandalen en netwerken van bestuurders die elkaar beschermen. In Nederland is 5 jaar terug schoon schip gemaakt met onafhankelijk onderzoek en het benoemen van alle zaken en personen. Wereldwijd moet dat proces van reiniging en loutering nog grotendeels plaats vinden. Zeker is dat mede door andere factoren er een sterke verdere krimp van geloofsgemeenschappen zal plaatsvinden. Dr. Jos Moons s.j. schreef daar een heel interessant opiniestuk over. De feiten, schrijft hij, nodigen uit tot een nieuwe visie op de kerk. Als we de aloude parochiestructuur, met een dekkend netwerk van kerken, loslaten, dan ontstaat er iets nieuws. Geen alomtegenwoordig christendom meer, de erfenis van het Romeins Rijk. In plaats daarvan, onze kerken als PLEISTERPLEK. Als licht op de standaard. Als oases van geloof, hoop en liefde in de woestijn. Om van daaruit bemoedigd terug te gaan naar waar we wonen, leven en werken. Zou juist de kerkgemeenschap van Ameland, met zijn duizenden toeristen elk jaar, niet een PLEISTERPLEK kunnen zijn? Steek geen energie in het in standhouden van een grotere kerkstructuur maar zoek het in het kleinschalige, het overzichtelijke, het vertrouwde. Durven wij als katholieke kerkgemeenschap die uitdaging aan te gaan? Nieuw boek pastor Henk Nota Na een lange voorbereiding heeft pastor Henk Nota zijn nieuwe boek afgerond over de H.Clemenskerk te Nes op Ameland. Het is een overzichtelijk inzicht in de bouwgeschiedenis en een volledige beschrijving van kerk en interieur. Vele foto's ondersteunen de tekst tot een prachtig geheel. Het is een boek voor ieder die zich betrokken voelt bij ons kerkgebouw en onze parochiegemeenschap. Het is een waardevolle, complete aanvulling van de vele publicaties die er al zijn geweest over de St.Clemenskerk. Het boek is een uitgave van de Stichting Archief- en Documentatiecentrum voor r.k. Friesland te Bolsward. De boekpresentatie zal zijn op woensdag 24 oktober 2019 in de St.Clemenskerk. Het boek is vanaf die avond te koop voor 17,50. De uitnodiging wordt tegelijk met de Wegwijzer bij u thuis bezorgd. Ieder is van harte welkom. Namens het kerkbestuur. Anne de Jong Exploitatierekening 2017 01-01-2017/31-12-2017 5
Valuta EURO Vorig Vorig Boekjaar Begroting boekjaar boekjaar 2017 2017 2016 2015 LASTEN Persoonskosten 17.614,74 16.920,00 27.355,33 31.647,95 Kosten onroerend goed Kosten gewoon onderhoud 2.723,37 2.000,00 659,37 519,69 Energiekosten 11.774,41 8.300,00 5.187,13 1.225,76 Zakelijke lasten en verzeker. 3.141,16 5.700,00 5.474,20 5.547,56 Dotaties aan voorz.gr.onderh. 30.910,00 21.000,00 11.910,00 11.910,00 Rente en lasten van schulden en fundaties 921,00 950,00 1.030,26 908,60 Kosten eredienst 7.106,10 6.300,00 5.828,26 4.738,50 Kosten pastoraal 2.055,06 2.000,00 944,35 1.812,94 Verplichte en vrijwillige bijdragen 5.079,00 11.000,00 11.260,11 11.301,00 Begraafplaats kosten totaal 3.881,10 3.800,00 3.757,09 3.767,08 Beheerskosten 8.272,41 7.800,00 6.976,12 7.996,04 Incidentele lasten 3.688,75 TOTAAL LASTEN 97.167,10 85.770,00 80.382,22 81.375,12 BATEN Bijdragen parochianen 58.191,06 49.950,00 51.209,68 49.118,57 Opbrengst uit bezittingen en beleggingen 35.777,71 29.620,00 32.879,04 29.803,56 Begraafplaats baten totaal 6.835,70 6.200,00 6.573,21 6.266,70 TOTAAL BATEN 100.804,47 85.770,00 90.661,93 85.188,83 SALDO 3.637,37 0,00 10.279,71 3.813,71 Bovenstaand ziet u een verkort financieel overzicht van 2017. Als u hier vragen over heeft kunt u contact opnemen met de penningmeester Irene Metz of met een van de andere bestuursleden. IN MEMORIAM Bernard Kooiker geboren 7-6-1939 overleden 24 augustus 2018 6
Bernard is geboren op 7 juni 1939 en was de oudste van het gezin van Sip Kooiker en Augusta Kienstra: Bennie van Sip en Gusta. Een gezin met uiteindelijk 11 kinderen dat woonde in het kleine huisje aan de Burgemeester Waldaweg. Na de lagere school ging hij naar de ambachtsschool in Leeuwarden en daarna ging hij aan het werk bij ome Jan Kienstra. Daar leerde hij het timmervak. Om geld te verdienen ging hij op walvisvaart en ging varen op de Willem Barentz. Twee reizen maakte hij in 1960 en 61 als timmerman en messenslijper. Toen hij terug kwam, ging hij weer aan het werk als timmerman bij Jan Kienstra. Vader Sip overleed plotseling in april 1963. Bernard nam, als oudste van het gezin, de vaderrol op zich. Pa en ma trouwden september dat jaar. Zijn moeder Gusta overleed in 1970. Dit was een moeilijke tijd voor de familie. De jonge kinderen werden door de ouderen opgevangen en in huis genomen. Sip en Marietje hebben nog enige tijd bij ons ingewoond. Bernard heeft 28 jaar bij de gemeente gewerkt. Eerst als timmerman, later als opzichter van de buitendienst. Hij was er altijd, nooit ziek en zéker nooit te laat. Het was een man van de tijd. In 1999 ging hij met vut en kon hij gaan genieten van zijn vrije tijd. Een grote hobby van hem was de KNRM. In 1966 is hij begonnen als helper bij station Nes. Later werd hij raketrichter bij de wipperploeg, opstapper van de rubberboot en lid van de plaatselijke commissie. Bernard heeft 328 personen gered in 213 acties. Na 41 jaar stopte hij als vrijwilliger. In 1999 werd hij onderscheiden als Lid in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn inzet bij de gemeente Ameland en de KNRM. Bernard was een man die niet stil kon zitten. Hij heeft veel geklust, gebouwd en verbouwd. Tenniste vele jaren, speelde biljart, klaverjaste, had een groentetuin, viste graag met netten en hield van garnalenkruien. Samen hebben pa en ma genoten van diverse reizen en mooie vakanties. Maar het meest genoot hij nog wel van zijn kleinkinderen. Iedere dag verzon hij wel een smoesje om even bij ze langs te gaan. Bovendien hebben pa en ma samen jaren opgepast en dat vond hij altijd prachtig. Ruim vijf jaar geleden werd bij Bernard de ziekte Parkinson geconstateerd. Vanaf dat moment ging hij steeds meer achteruit. Hij werd lange tijd door ma thuis verzorgd, later met hulp van de thuiszorg. Toen het niet meer ging is hij in april 2017 naar De Stelp verhuisd, waar hij liefdevol is verzorgd en waar hij op 79-jarige leeftijd op 24 augustus jl. is overleden. Wij verliezen in hem een lieve en zorgzame man, vader en opa. Dankzij uw giften hebben wij het prachtige bedrag van 1.438,25 over gemaakt aan de Parkinson Vereniging. Hartelijk dank hiervoor! Coby Kooiker - Zijlstra, kinderen en kleinkinderen NIEUWS UIT DE PAROCHIE 7
Getrouwd Zaterdag 8 september werd het huwelijk van Marco Kooiker en Marissa Kienstra ingezegend door Pastoor Paul Verheijen. Wij wensen hen van harte een mooie toekomst toe! WERKGROEPEN VOOR HET VOETLICHT: Contactgroep Parochianen in de Stelp De redactie op bezoek bij Marga Brouwer-de Jong en Catrien de Jong-de Jong Uit hoeveel personen bestaat jullie werkgroep? We zijn een contactgroep van 2 personen en doen alles samen. En dat al 20 jaar. Het begon toen onze eigen ouders in de Stelp woonden en wij hen daar regelmatig bezochten. Inmiddels komen we elke donderdagmiddag in de Stelp en helpen we bij tal van kerkelijke en recreatieve activiteiten. Van samen handwerken op de Brink in vroeger tijden tot gedurende vele jaren knutselen, schilderen en gezellig met de ouderen praten. Waaruit bestaan jullie activiteiten voor de parochie? Wij zorgen dat de Wegwijzer bij de Stelp-parochianen in de bus komt. We nemen ook de Wegwijzers mee voor de bezorgers van Ballum (Josephine Nobel) en Hollum (Jacqueline Ridder). In vroeger tijden kwam de Pastoor elke eerste vrijdag van de maand in de Stelp om in een viering Communie uit te reiken aan alle katholieke bewoners. Wegens gebrek aan pastoors is dat helaas niet meer haalbaar, wat niet betekent, dat er niets gebeurt op kerkelijk gebied. Wij ondersteunen nu waar we kunnen. Ook nu nog wordt er één maal per maand op donderdagmiddag een kerkdienst gehouden met een interkerkelijk karakter, waar iedereen, ook met een niet-kerkelijke achtergrond, van harte welkom is. Met begeleiding van Akkie Bakker op orgel en accordeon. De voorbereiding en realisatie van deze maandelijkse vieringen berust, nu we het op Ameland zonder pastoor moeten doen, bij beide Amelander dominees. Wij hebben aangeboden om daar actief aan te willen meewerken om ook de bewoners van onze kerk te vertegenwoordigen. Er vinden van tijd tot tijd ook Communie-vieringen plaats voor de parochianen in de Stelp. Inmiddels is hun aantal tot vier bewoners gedaald, desalniettemin wordt het zeer op prijs gesteld. Dit jaar was er nog een Communieviering op Witte Donderdag, geleid door Agatha Wetting. De voorheen gehouden vieringen met partners zijn helaas wel verleden tijd. De groep wordt klein. En dan de jaarlijkse kerstviering natuurlijk? 8
Een jaarlijks terugkerende hoogtijdag is de oecumenische kerstviering voor alle bewoners van de Stelp. Beurtelings ligt de voorbereiding, inclusief liturgie, in handen van één van de drie kerken en dit jaar is de beurt aan de RK-kerk. Wij zingen zelf mee in een gelegenheidskoortje en gaan dan met begeleiding van Trijnie Wijnberg op accordeon de hele Stelp door. Hebben jullie nog ideeën? Wellicht zouden ook ouderen vanuit de parochie, die niet in de Stelp wonen op donderdag eens kunnen aanschuiven (tip: vermeld data in het parochieblad en in de afkondigingen). En misschien is het een idee om de Stelp-parochianen eens een keer mee te nemen naar een viering in de Sint Clemenskerk, hoe mooi zou dat zijn Hoe ziet het nieuwe winterprogramma er uit? De voorbereidingen voor het donderdagmiddag-winterprogramma zijn alweer in volle gang. Wij doen zelf overal aan mee en worden af en toe bijgestaan door een groepje vrijwilligers. Ook bij andere uitstapjes en festiviteiten zijn we van de partij, van de jaarlijkse barbecue tot de uitjes met de Strandexpress en een dagje winkelen in Nes of Hollum. En soms bakken we taarten. Jullie zullen vast wel van alles beleven? We hebben heel wat beleefd en er zijn heel wat anecdotes te vertellen, zoals die keren dat het zingen na de Communiedienst opgeluisterd werd door mondharmonicaspel van Gerard Ketelaars. Dit tot groot vermaak van de aanwezigen! Wat ook veel indruk gemaakt heeft is het onverwachte orgelspel tijdens een bezoekje aan de Sint Clemenskerk. Opeens klonk daar uit het niets het Ave Maria. De ontroering was voelbaar. En zo kunnen we nog wel even doorgaan Er is nooit één dag hetzelfde... Wij zijn dankbaar dit werk te mogen doen en hebben er nog plezier in ook! ORGELWETENS(W)AARDIGHEDEN 9
Het Fonteijn & Gaal-orgel was pas in 2010 in gebruik genomen... Ik vertel u niks nieuws dat de brand die onze St. Clemenskerk op 5 februari 2013 volledig in de as legde, grote impact heeft gehad op iedereen die zich er op een of andere manier bij betrokken voelt. Het was op een dinsdagochtend en ik was aan de wal. Ik weet nog maar al te goed dat tijdens de autorit van Assen naar mijn werkplek in Groningen mijn carpoolcollega vertelde dat hij op de nieuwssite van het AD had gezien dat er een kerk op Ameland in brand stond. Het zal zo rond kwart voor acht in de ochtend zijn geweest. Eenmaal op kantoor wilde ik natuurlijk eerste het fijne ervan weten, want het zal toch niet. Vol ongeloof informeerde ik niet veel later mijn ouders (ook fervente Amelandliefhebbers) om de slechte tijding mee te delen. Hoe onwerkelijk was het om de vurige foto s en filmpjes voorbij te zien komen op het internet en de Friese TV. Op de zondagmiddag na de brand zag ik voor het eerst zelf de uitgebrande kerk. En zeker moest ik toen ook even denken aan de tijd en moeite die er nog maar een paar jaar eerder in was gestoken om het Bernard Pels-orgel uit 1929 te vervangen door het grotere Fonteijn & Gaal-orgel uit Hoogeveen, dat in 2010 in gebruik was genomen. Alles weg! Het Vermeulen-orgel, een bijzonderheid op Ameland Maar kijk eens wat de hele parochie, bestuur en vrijwilligers, er in vijf jaar tijd hebben weten neer te zetten. Ik ben zeer blij met het resultaat en voel mij bevoorrecht in de St. Clemenskerk op het orgel te mogen spelen. Weer net zo, als voor de brand. En qua instrument misschien wel iets meer, als ik naar het eindresultaat kijk. Voor mij was het een vanzelfsprekendheid om er samen met Sip Boelens en andere vrijwilligers weer iets moois van te maken, toen gevraagd werd om uit te zien naar een orgel voor de te herbouwen kerk. U hebt al tijdens de herbouwperiode in De Wegwijzer en op onze website kunnen lezen hoe de aanschaf en demontage van het Vermeulen-orgel (Schijndel 1956, Kerk van Onze Lieve Vrouw van de Heilige Rozenkrans) verliep. Dat is best bijzonder want over het algemeen worden instrumenten uit de jaren 50 momenteel behoorlijk aan hun lot overgelaten. Maar voor zijn tijd betreft het een topinstrument dat gemaakt is met zeer luxe materiaal. De kasten zijn van blank-eiken en de orgelpijpen in het front zijn van tin. Bovendien is het instrument altijd zeer goed onderhouden en troffen wij het in 2014 van binnen zeer schoon aan. De firma Adema s Kerkorgelbouw uit Hillegom (de oudste nog bestaande orgelbouwfirma van ons land van oorsprong uit Leeuwarden) maakte het orgel na de demontage geschikt voor plaatsing op Ameland. Sinds eind juni 2017 was het orgel zover technisch gereed dat het vrijwel volledig bespeeld kon worden tijdens de consecratie van de kerk op 25 november 10
2017. Samen met Tonny de Jong, Clemens Brouwer, Sip Boelens hebben we veel bijzondere momenten meegemaakt en hebben veel geleerd over de orgelbouw. Hierbij wil ik niet te kort doen aan de assistentie zoals van koster Theo Kiewiet, de heren van de klusgroep en ook Francisco Metz(De Toel). Misschien vergeet ik er nu nog wel een paar te noemen, waarvoor excuses. Knappe prestatie In de tweede week van juli, dit jaar, werden de laatste puntjes op de i gezet en werd het orgel nog eens, nu het een jaar functioneerde, nagelopen. Het had zich inmiddels een jaar in de kerk gezet. Was het u al opgevallen dat de tijdelijke donkerblauwe doeken inmiddels zijn vervangen door twee glimmende rijen velden met nieuw gemaakte orgelpijpen? Bijzonder dat het St. Clemenskoor hiervoor bedankt mag worden omdat zij dit mogelijk hebben gemaakt! De afwerking is nu echt ook visueel compleet en hoe wonderwel past de architectuur van de orgelkasten in de kleurstelling van de rest van de kerk. Het orgel komt voortreffelijk tot haar recht en dat is een knappe prestatie van de orgelbouwer. Immers, dit orgel is afkomstig uit een kerk dat veel groter was (800 zitplaatsen!) en heeft zoveel klankkleuren ( registers ) dat het de St. Clemenskerk direct bovenaan zet op de ranglijst met grootste orgels van de nederlandse waddeneilanden. Er kon zelfs een cymbelster aan de speelmogelijkheden (dispositie) worden toegevoegd (ook door sponsoring) waarmee het orgel nu het één na grootste is van een katholieke parochie in ons Bisdom. Bijzonder! In s en out s van het Vermeulenorgel Omdat onze kerk kleiner is, moest evenwel met aandacht gekeken worden of elk register wel goed tot klinken kon gaan komen op Ameland. Het orgel, gebouwd door Gebr. Vermeulen uit Weert, is een zogenaamd neo-barok instrument. In de jaren vijfig en zestig was dit een zeer populaire manier van orgelbouwen, waarbij werd teruggegrepen op de stralende en heldere klanken uit de barok (1650-1750). De orgels uit met name de periode tussen de beide wereldoorlogen waren juist donker van klank en gebouwd met een pneumatische mechaniek die als nogal onbetrouwbaar te boek staat. Nu zocht men in klank, terug naar de tijd van de beroemde orgels zoals die in de Martinikerk in Groningen en de Jacobijnerkerk in Leeuwarden. Met name de kenmerkende hoge en felle vulstemmen als Mixtuur, Sesquilter, Scherp en Tertiaan uit de (neo-)barok zouden in onze kerk (zodra de organist(e) deze zou registreren) de bezoekers naar de oren doen grijpen. Deze klankkleuren van Vermeulen waren zo hoog dat deze te weinig ruimte hadden om goed te kunnen klinken. Op zich ook bijzonder, want het gaat dan juist om de kleinste orgelpijpjes van maar een paar centimeter lang. Voor deze vier Vermeulen-registers kon uit voorraad van de firma Adema worden geput en dus konden deze door deels gelijknamige registers worden vervangen. En gek genoeg, twee ervan zijn in 1956 en 1951 gemaakt, dus de bouwtijd van ons orgel. Wist u trouwens dat de langste orgelpijp in ons orgel maar liefst 5,6 meter lang is? Door deze aanpassingen is het orgel nog steeds zeer geschikt voor muziek uit de barok, maar is er nu ook gewoon muziek uit latere tijd goed op te realiseren; muziek en klank die wij al gewend waren van onze vorige orgels. Dat is met name prettig voor het St. Clemenskoor. 11
Het is dan ook niet vreemd dat het door de firma Adema en door de adviseur van de Katholieke Klokken- en Orgelraad, Ton van Eck, als concertwaardig is bestempeld. Op vrijdagavond 17 augustus heeft Eeuwe Zijlstra (organist van de Grote Kerk in Harlingen en de Doopsgezinde kerk in Groningen) het spits hiervoor mogen afbijten. Inwijding Hopelijk is het mogelijk nog dit jaar het orgel in te wijden. U zult daar dan vast meer over lezen en horen. Een bijzondere gebeurtenis voor een bijzonder orgel met een nu al bijzondere geschiedenis. Dat we er nog maar zeer lang en met veel tevredenheid naar mogen luisteren, mee mogen zingen en op mogen spelen. Ard Lukassen. P.S. Technische info voor kenners De dispositie van het orgel is nu als volgt: Manuaal I: Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Blokfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Sesquialter I-II sterk (*), Mixtuur IV-V sterk (2')(*), Trompet 8', Klaroen 4'. Manuaal II (in zwelkast): Gemshoorn 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (*), Voix Célèste 8' (*), Prestant 4', Roerfluit 4', Nasard 2 2/3', Nachthoorn 2', Solo-Trompet 8'. Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8', Gedektbas 8', Koraal 4', Bazuin 16', Trompet 8'. Overige registers: Cymbelster (keuze uit 8 of 16 bellen, omloopsnelheid inregelbaar) Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II 4'. Speelhulpen: Automatisch pedaal (instelbaar), Vaste combinaties (p - mf - f - ff - tutti), Vrije combinatie, Tongwerken af (per tongwerk). De met (*) aangemerkte registers zijn wijzigingen ten opzichte van de dispositie in Schijndel: - De Mixtuur IV-V st. is gemaakt in 1956 door Adema-Schreurs voor de St. Agathakerk in Lisse. - De Sesquialter I-II st. (1951, Adema-Schreurs) voor de Kerk van OLV Geboorte in Uitgeest. - De Viola di Gamba en Voix Célèste 8 vt. zijn in 1919 gemaakt door de Gebr. Franssen voor de Kerk van de H.H. Engelbewaarders in Den Haag. In 1934 werden beide registers door de firma B. Pels uit Alkmaar herplaatst in het voor deze kerk nieuw gebouwde orgel(opus 98). De kerk werd in 1981 afgebroken. Enkele registers zijn door Adema-Schreurs in 1980 gebruikt bij de uitbreiding en restauratie van het orgel in de Kerk van de H. Teresia voor het Kindje Jezus in Den Haag. Deze kerk sloot in 2007 haar deuren waarna beide registers bij de Firma Adema op voorraad kwamen. BISDOMBERICHTEN 12
KERK EN MISBRUIK De afgelopen weken heb ik veel artikelen gewijd aan de Kerk. Dat was een bewuste keuze, ook al weet ik dat ik zou moeten spreken over God en ons geloof. Is het geloof in God niet belangrijker dan de Kerk? Ja, God is belangrijker en het gaat om ons persoonlijk geloof. Maar het is vanuit een kerkgemeenschap dat we over God kunnen spreken en het is vanuit een geloofsgemeenschap dat ik tot geloof kom. Geloof en Kerk zijn altijd met elkaar verbonden, ook al proberen we het soms uit elkaar te houden en van elkaar te scheiden. Als we over de Kerk spreken, maken we ons kwetsbaar in deze tijd. Er verschenen onlangs weer berichten over wat er in de Kerk in de Verenigde Staten mis is gegaan. En misschien komen er in de (nabije) toekomst nog wel meer berichten uit andere landen. Steeds bekruipt ons een gevoel van schaamte en willen we er niet meer over spreken. Het is genoeg. We weten het nu wel. De bisschoppen en de religieuzen van Nederland hebben veel gedaan aan de erkenning van slachtoffers. De berichten raken ons persoonlijk in ons geloofsleven en in ons morele leven. Het laat niemand onberoerd, de parochianen niet, maar ook mij, de priesters, diakens en pastoraal werkers niet. Wat de Kerk in het groot treft, treft ons allemaal, ook al hebben we persoonlijk geen deel gehad aan het misbruik. Berichten vanuit de wereldkerk stralen ook op de plaatselijk kerk af. Toch moeten we als goedbedoelende gelovigen verder in onze parochiegemeenschappen. We mogen blijven geloven in de waarde en de waarheid van het evangelie. De ontwikkelingen maken het ons niet gemakkelijk, maar we zullen blijven proberen ons eigen leven zo goed mogelijk in te richten en zuiver te leven. We mogen elkaar daar ook in steunen en helpen. We mogen op zoek gaan naar Gods barmhartigheid. Kerk zijn betekent ook dat we elkaar steunen en helpen, en elkaar niet óntmoedigen, maar bémoedigen. We laten niemand aan zijn of haar lot over. Dr. C.F.M. van den Hout bisschop van Groningen - Leeuwarden Verklaring Nederlandse bisschoppen over maatregelen seksueel misbruik 13
Na de recente publiciteit over misbruik door priesters en religieuzen in de Verenigde Staten hebben de Nederlandse bisschoppen 10 september jl. een verklaring uitgegeven over hun aanpak van deze zaak in Nederland. Allereerst delen ze de pijn en schaamte die gelovigen opnieuw ervaren over het leed dat slachtoffers is aangedaan door verantwoordelijke geestelijken. Vooral in de Kerk, die de opdracht heeft het Evangelie van Christus uit te dragen, mag seksueel misbruik nooit ofte nimmer voorkomen. De Kerk moet er alles aan doen een veilige plek te zijn ( ) aldus de bisschoppen. Het roept de vraag op welke aanpak de kerk in ons land heeft gevolgd en welke maatregelen voor een veilige plek zijn genomen. Onderzoek & maatregelen De Verklaring gaat in op het onderzoek uitgevoerd door de onafhankelijke Commissie Deetman. Dat leidde in 2011 tot erkenning, hulp en(financiële) genoegdoening door de kerk voor slachtoffers. Vervolgens worden alle preventieve maatregelen geschetst. Er is een gedragscode Pastoraat vastgesteld voor pastorale teams en anderen die in het pastoraat actief zijn. De eis van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) geldt voor geestelijken en sommige groepen vrijwilligers in de kerk. Bij de overgang naar een ander bisdom of religieuze instelling is er een verplicht antecedentenonderzoek onder priesters, diakens en pastoraal werkers. Handhaving van de Gedragscode gebeurt met een centraal Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag, een onafhankelijke Klachtencommissie en vertrouwenspersonen per bisdom. Daarbij geldt als hoofdregel: Bij klachten over seksueel misbruik onder verantwoordelijkheid van een bisschop of hogere overste wordt door deze onverwijld aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie en worden adequate maatregelen getroffen tegen de aangeklaagde. Rapport Vaticaan Onafhankelijk klachtenonderzoek, transparantie en respect voor slachtoffers zijn leidend bij deze aanpak door de Nederlandse RK kerk. Op 20 augustus 2018 heeft de Nederlandse Bisschoppenconferentie een Engelse vertaling van het Eindrapport van de Stichting Beheer & Toezicht naar het Vaticaan gestuurd: Reporting Centre Sexual Abuse within the Roman Catholic Church in the Netherlands: Report on activities 2011-2018. Meer bekendheid met de Nederlandse aanpak kan misschien elders in de kerk van dienst zijn. De bisschoppen roepen gelovigen op niet ontmoedigd te raken, maar om onze schaamte en pijn om te zetten in toewijding tot preventie en herstel voor de slachtoffers. Volledige Verklaring van de Nederlandse Bisschoppenconferentie: zie de website van de Nederlandse kerkprovincie, www.rkkerk.nl. KOFFIE SCHENKEN/KERK SCHOONMAKEN/LEZERSLIJST 14
Koffie schenken oktober 7 Simmie Molenaar oktober 14 Angela Twickler oktober 21 Marga Brouwer okktober 28 Heleen van der Galien november 4 Frans Ter Schure november 11 Yvonne Brouwer november 18 Sheila Janson november 25 Ina Harsveld Kerk schoonmaken Renate Beijaard Annemieke Kooiker Anja Oud Theresia Verbiest 16 oktober Lezerslijst zo 7 okt 10:00 uur Agatha Wetting Ans Mosterman zo 14 okt 10:00 uur pastoor Paul Verheijen Dorus Molenaar zo 21 okt 10:00 uur Anneke Mosterman Radboud de Vos zo 28 okt 10:00 uur pastor Henk Nota Annemarie de Jong vr 2 nov 19:00 uur Agatha Wetting Simmie van der Meij zo 4 nov 10:00 uur Theo Kiewiet Marry ter Schure zo 11 nov 10:00 uur Agatha Wetting Kinderkoor zo 18 nov 10:00 uur pastoor Paul Verheijen Ans Mosterman zo 25 nov 10:00 uur Anneke Mosterman Marissa Kienstra zo 2 dec 10:00 uur pastor Henk Nota Dorus Molenaar zo 9 dec 10:00 uur Agatha Wetting Kinderkoor LITURGISCHE KALENDER/MISINTENTIES Zondag 7 okt 10.00 uur Woord- en communieviering met Agatha Wetting en het Jongerenkoor uit Steenwijkerwold Jaap en Regina Oud-Brouwer en Dirk Oud Anne en Arnold Beijaard Petrus en Hendrika de Jong-Brouwer Casper Martinus Twickler Theresia Twickler Tjeerd en Sietske Metz-Molenaar Corrie van der der Galiën-Metz Dirk Tjeerd Metz Hendrik en Dirk Metz Johannes Boelens Annelies Oud-Metz Theun en Antje Metz-Boelens Zondag 14 okt 10.00 uur Eucharistieviering met pastoor Paul Verheyen en 15
het Clemenskoor LOA uitzending Jan en Anna de Jong-Brouwer Dirk de Jong Gerlof Brouwer Piet en Johanna Boelens-Fluitsma Theo en Bertha Molenaar-de Haan Tonny Brouwer Dirk en Sanne Metz Wiesje Metz-Duipmans en Ferdinand Metz Dick Metz Foppe en Jacoba Metz-Oud Gerben en Catharina de Jong-Boelens Theresia de Jong Jan Brouwer Thomas en Catharina Brouwer-van der Zweep Giny Brouwer en Thomas Brouwer Cornelis de Jong en Duifke Bruning Cornelis de Jong en Antje Kiewied Zondag 21 okt 10.00 uur Woord- en communieviering met Anneke Mosterman en organist Ard Lucassen Anton en Mien de Jong-Bergsma Jan Gerardus en Jeannette Metz-Oud Tjeerd van der der Galiën Casper Martinus Twickler Theresia Twickler Tjeerd en Sietske Metz-Molenaar Corrie van der der Galiën-Metz Dirk Tjeerd Metz Hendrik en Dirk Metz Johannes Boelens Theo en Trees Brouwer-Beijaard Bernard Brouwer Jose Brouwer Michel Kooiker Jaap en Dora Metz-Mosterman en overleden familie Antoon de Jong Jacob Molenaar Jaap en Tjet Molenaar-Tieman Willem en Catharina Brouwer-Kooiker Annie Lodder Sip en Frans Kienstra en overleden familie Zondag 28 okt 10.00 uur Eucharistieviering met pastor Henk Nota en het Clemenskoor LOA uitzending 16
Frans Hulsebos Rie de Haan en Foppe Metz Barend en Jacoba Beijaard-Tieman Jan en Jelske Brouwer-Oud Paulus Brouwer en overleden familie Bernard Beijaard Dominicus Jorna en overleden familie Anne en Catharina de Jong-Metz en overleden kinderen Pieter en Grietje Brouwer-Molenaar en overleden familie Gerben en Catharina de Jong-Boelens Theresia de Jong Vrijdag 2 nov 19.00 uur Allerzielenviering met Agatha Wetting en Clemenskoor Jacob en Jacoba Kienstra-Beijaard Dolf Kienstra Marthie Fortuin-Kienstra Tjeerd en Anneke Kooiker-Kouwen Zondag 4 nov 10 uur Woord- en communieviering met Theo Kiewiet en organist Ard Lucassen Gerardus en Janette Kienstra-de Jong en overleden kinderen Theun en Antje Metz-Boelens Kardinaal de Jong en overleden familie Zondag 11 nov 10.00 uur Sint Martinusviering met Agatha Wetting en Kinderkoor Kidskerk/kinderwoorddienst LOA uitzending Casper Martinus Twickler Theresia Twickler Tjeerd en Sietske Metz-Molenaar Corrie van der Galiën-Metz Dirk Tjeerd Metz Hendrik en Dirk Metz Johannes Boelens Dominicus Jorna en overleden familie Jan en Anna de Jong Brouwer Dirk de Jong Wessel en Marie Edes Beijaard Zondag 18 nov 10.00 uur Eucharistieviering met pastoor Paul Verheyen en Clemenskoor ( kennismaken pastor Jan van Beek ) Jan Brouwer Thomas en Catharina Brouwer-van der Zweep 17
Giny Brouwer en Thomas Brouwer Cornelis de Jong en Duifke Bruning Cornelis de Jong en Antje Kiewied Antoon en Trees Brouwer-Kiewiet Maria Brouwer en Anna Molenaar-Brouwer Dirk en Sanne Metz Wiesje Metz-Duipmans en Ferdinand Metz Dick Metz Foppe en Jacoba Metz-Oud Annelies Oud-Metz en overleden fam. Oud-Metz Gerben en Catharina de Jong-Boelens Theresia de Jong Theo en Bertha Molenaar-de Haan Jan Gerardus en Jeannette Metz-Oud Tjeerd van der Galieen Cyprianus en Augusta Kooiker-Kienstra Theo en Sita Kooiker-de Haan Familie de Haan-Edes Jaap Theodorus Metz Henk Sweers Jacob Molenaar Jaap en Tjet Molenaar-Tieman Willem en Catharina Brouwer-Kooiker Annie Lodder Zondag 25 nov 10.00 uur Woord- en communieviering met Anneke Mosterman en organist Ard Lucassen LOA uitzending Theo en Trees Brouwer-Beijaard Bernard Brouwer Jose Brouwer Michel Kooiker Tjeerd en Anneke Kooiker-Kouwen Robertus en Anna Maria de Haan-Metz en overleden fam. Petrus en Hendrika de Jong-Brouwer Casper Martinus Twickler Theresia Twickler Tjeerd en Sietske Metz-Molenaar Corrie van der Galiën-Metz Dirk Tjeerd Metz Hendrik en Dirk Metz Johannes Boelens Frans Hulsebos Rie de Haan en Foppe Metz Familie Wildervank-Molenaar Janke de Jong en overleden familie MEDEDELINGEN VOOR DE KOMENDE WEGWIJZER 18
Misintenties kunnen worden doorgegeven tot en met 19 november bij Door Brouwer. Fabriekspad 9 9164 KR Buren mail wp.brouwer@knid.nl Kopij voor de Wegwijzer uiterlijk 19 november inleveren bij Corrie Mosterman. Hans Jochemstraat 4 Nes email aa.mosterman@knid.nl De bijdrage voor de misintenties kunt U ook overmaken op Banknummer NL76RABO0136100163 t.n.v. kerkbestuur Nes A. met vermelding van misintenties. De volgende Wegwijzer loopt van 2 december tot en met 27 januari. KERKBIJDRAGEN Volwasssenen 65,- Jongeren van 18 tot 24 jaar 20, Misintentie 10, Voor betalend lid bij huwelijk 250,- Voor niet betalend lid bij doop 120,- Huwelijk 500,- Uitvaart + koor 850, 19