De JUNG sensormodule maakt het u gemakkelijk

2 Nieuwsbulletin voor de elektrotechnische installatiebranche 2010 Zomerpauze Als deze Konnekties bij u landt beginnen we al weer aan de eerste vakantieperiodes op de scholen gevolgd door de bouwvakvakanties. Even een moment om adem te halen en terug te blikken op het eerste halfjaar. De JUNG sensormodule maakt het u gemakkelijk Voor een jong gezin uit Beusichem was het tijdens het ontwerp al duidelijk zij wilden geen ingewikkeld domoticasysteem en bovendien een sfeervolle maar wel basic inrichting in hun nieuwe woning. Installatiebedrijf Weernekers Elektro uit Geldermalsen was verantwoordelijk voor de elektrotechnische installatie en bemonsterde het AS 500 programma van JUNG. De eenvoudige vormgeving van dit standaard schakelmateriaal in wit en alpin wit, was precies wat hen aansprak. De woning beschikt ook over een kleine oase het binnenshuis gebouwde zwembad waarvan s zomers en s winters gebruik gemaakt kan worden Voor ons is het eerste halfjaar nog redelijk goed verlopen. In de industriële installaties zien we ten opzichte van 2009 weer wat opleving ontstaan, echter in de woningbouw en utiliteit zijn projecten dun gezaaid met alle bekende effecten van dien. Een kleine oase Om deze kleine oase goed tot zijn recht te laten komen zijn zes verschillende soorten verlichting aangebracht, die in verschillende combinaties ook verschillende sferen kunnen oproepen. Voor de bediening van de verlichting zou in dit geval dan ook een batterij van zes schakelaars en dimmers nodig zijn. Omdat de firma Weernekers al ervaring had met de sensormodule boden zij deze hier als We blijven positief gestemd, zeker als we kijken naar de kansen die in deze markt ook ontstaan: Domotica en gebouwbeheersystemen blijven gevraagd en hebben uiteraard een positief effect op de waarde van installaties. Nieuwe ontwikkelingen zoals de infrastructuur voor de elektrische auto bieden potentiële nieuwe markten voor onze branche. Hier richten we ons graag op om de fundamenten voor de toekomst zeker te stellen. Sfeervolle verlichting bij het zwembad de sensormodule maakt het gemakkelijk Geniet van uw vakantie en graag tot Konnektief na die tijd. Hans Arentsen

Sfeer 1: wandspots, LED sterrenhemel en 12 V halogeen voor onderwaterverlichting Sfeer 2: wandspots, sterrenhemel, 12 V halogeen en spots zithoek Sfeer 3: wandspots, sterrenhemel, 12 V halogeen, spots zithoek en een TL lichtlijn Sfeer 4: wandspots, sterrenhemel, 12 V halogeen, spots zithoek, TL lichtlijn en uplighters In de herfst houden wij weer onze tweejaarlijkse informatieavonden in het land. Wij verwelkomen u graag op een van de volgende lokaties: 4 oktober 2010 De Grolsch Veste, Enschede alternatief aan. De sensormodule biedt ruimte aan acht bedienpunten terwijl de module slechts de ruimte van één enkele schakelaar inneemt. Toch is de sensormodule gebaseerd op de conventionele tweedraads schakeltechniek waardoor hij erg goed past in het principe van de basic installatie. Op de sensormodule is het acht voudige relaisstation van JUNG aangesloten om de verlichting aan - en uit te schakelen. Voor de lichtpunten die gedimd moeten worden zijn universele DIN-rail dimmers van JUNG op het relaisstation aangesloten. Eenvoudig maar comfortabel De sensormodule biedt alle vrijheid qua afdekkingen. Het was hier dan ook mogelijk om een sfeervol plaatje van de werkelijkheid te gebruiken als achtergrond voor het bedienoppervlak. De lichtsterkte van de LED s op het bedienoppervlak zijn op verschillende manieren te programmeren, aan, uit of brandend op 50%. In dit geval is er voor gekozen om de LED s voor terugmelding in te stellen op 100%. Veilig in een natte ruimte SELV keten Omdat het hier een zwembadruimte betreft worden er extra eisen gesteld aan het installatiemateriaal. In de zwembadomgeving is een SELV keten, met een stroomvoorziening van 24 Volt, verplicht. Een handige bijkomstigheid van de sensormodule is dat deze een voeding heeft van DC 24 Volt SELV, die van het relaisstation afkomstig is. Extra veiligheid biedt het feit dat de (dim)actoren en het 230 Volt relaisstation gewoon in de meterkast zijn gemonteerd. Zoals de ervaring de firma Weernekers ondertussen heeft geleerd, hoeven zij ook hier geen uitleg te geven over de bediening van de sensormodule alles wijst zichzelf 5 oktober 2010 Abe Lenstra Stadion, Heerenveen AGENDA 6 oktober 2010 AZ Stadion, Alkmaar 11 oktober 2010 Goffert Stadion, Nijmegen 12 oktober 2010 Parkstad Limburg Stadion, Kerkrade 13 oktober 2010 Willem II Stadion, Tilburg 18 oktober t/m 30 november 2010 TU EXPO 2010 Het achtvoudige relaisstation en de universele dimmers van JUNG zijn veilig in de meterkast geplaatst De eenvoudige vorm geving van het standaard programma JUNG AS 500 past prima bij de basic, maar sfeervolle inrichting van de woning 2 Vraag meer informatie aan over Jung via de antwoordkaart

D e v a k m a n MENNEKES voorloper in Elektromobiliteit Elektromobiliteit is de toekomst! Hierover zijn experts uit industrie en politiek het met elkaar eens. MENNEKES heeft een 3-fasen normontwerp voor elektrisch laden samengesteld en ingediend. Dit normontwerp heeft een goede kans de standaard in de Europese oplaad-infrastructuur te worden. MENNEKES normontwerp standaard in Nederland In Nederland is het Formule E-team opgericht om de introductie van elektrisch vervoer in Nederland tot een succes te maken. Een belangrijke voorwaarde voor dit succes is standaardisatie van de laad- en betaalinfrastructuur. Op basis van onderzoek van TNO-KEMA, dat de ministeries van Verkeer en Waterstaat en Economische Zaken hebben laten uitvoeren, hebben het Formule E-team en de marktpartijen Eneco, Essent, Nuon, Enexis, Stichting E-laad, Better Place, 365 Energy Group, Mistergreen en UNETO VNI unaniem gekozen voor de zogenoemde MENNEKES stekker. Toestelcontactdozen volgens het normontwerp van MENNEKES in de elektrische auto Pilotprojecten MENNEKES volgt een complete benadering en ontwikkelt zowel de aansluitingen in de auto s als de stekkers en de oplaadpunten. Op de beurs Light & Building 2010 waren mogelijke toekomstige infrastructuren te zien, te weten laden in openbaar gebied, laden op parkeerplaatsen en laden thuis. Dit jaar meer Atex-controles Naar aanleiding van de Europese strategie om het aantal arbeidsongevallen in Europa tussen 2007 en 2012 met een kwart te verminderen controleert de arbeidsinspectie extra Momenteel wordt de totstandkoming nog door pilotprojecten bepaald. MENNEKES is bij deze projecten actief betrokken. S i g n a a l De MENNEKES stekker heeft een eenduidige vormgeving voor verschillende ampèrages. De stekker wordt vergrendeld in de contactdoos en activeert de wegrijdblokkade. Door mid del van de CP (control pilot) en de PP (proximity) contacten vindt de communicatie plaats. Hateha is met MENNEKES actief in Nederland om invulling te geven aan de initiatieven die er zijn op het gebied van de infrastructuur voor elektrisch rijden, om hiermee een basis te leggen voor een potentieel nieuwe markt voor onze branche in de toekomst. intensief bij bedrijven op ontploffingsgevaarlijke omgevingen. Dit is onderdeel van het jaarplan van de Arbeidsinspectie. Structureel overleg met de brancheorganisaties moet leiden tot een gelijke visie van aanpak. In het bedrijfsleven worden hiertoe door hele land veiligheidsnetwerken ingericht, waarin bedrijven onderling informatie kunnen uitwisselen over best practices. Zo nodig zal de Arbeidsinspectie ondersteuning bieden aan deze netwerken. Daarnaast ontwikkelt de Arbeidsinspectie een Inspectie module Veiligheidscultuur. Na acceptatie van de methode door de betrokken toezicht houders worden met deze module inspecties uitgevoerd naar de veiligheidscultuur. MENNEKES oplaadpunten zult u in de toekomst overal tegenkomen Colofon nummer 2, 15 e jaargang, juli 2010 Konnekties is het nieuwsbulletin van Hateha Elektrotechnische Handels onderneming B.V. te Hazerswoude Rijndijk. Konnekties verschijnt 4 x per jaar. Redactie-adres: Postbus 111 2394 ZG Hazerswoude-Rd Telefoon: 071-341 90 09 Fax: 071-341 35 59 E-mail: marketing@hateha.nl Voor meer informatie over Mennekes Elektromobiliteit kunt u contact opnemen met onze afdeling verkoop of de website www.mennekes.de bezoeken 3

Nieuwbouw lijn 5 HVC stroom voor 76.000 huishoudens Eén van de doelstellingen van de HVC afvalcentrale Dordrecht is duurzame energie terugwinnen uit afval. Door de nieuwbouw van de vijfde verbrandings lijn, met een modern rookgassysteem met lage emissie, kan De turbinehal met een combinatie van diepstralende kelkarmaturen en armaturen voor fluorescentielampen, met en zonder noodverlichting HVC op termijn de twee verbrandingslijnen die geen energie terugwinnen, uit bedrijf halen. De totale verwerkings capaciteit van de drie resterende verbrandingslijnen is dan 396.000 ton afval per jaar, waarmee HVC zo n 76.000 huishoudens van stroom kan gaan voorzien. MENNEKES combinaties met 125A aansluitingen voor groot onderhoud en bouwstroomverdelers De afvalverbranding vindt plaats bij temperaturen tussen 850 en 1100 C. De verbrandingshitte die vrijkomt wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit en warmte. Dit maakt de afvalverwerking tot een bijzondere omgeving met hoge temperaturen. Imtech Building Services B.V. regio Midden West, verantwoordelijk voor de elektrotechnische installatie van lijn vijf, had al ervaring met diverse Schuch specialismen en schakelde Hateha in voor een verlichtingsadvies. Het resultaat leest u hier, aan de hand van het productieproces. MENNEKES contactdooscombinaties voor onderhoudsapparatuur en 42 volt aansluitingen voor veilige spanning Loshal stortbunker grote hoogte De afvalverbranding vindt plaats bij temperaturen tussen 850 en 1100 C. De verbrandingshitte die vrijkomt wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit en warmte. Dit maakt de afvalverwerking tot een bijzondere omgeving met hoge temperaturen. Imtech Building Services B.V. regio Midden West, verantwoordelijk voor de elektrotechnische installatie van lijn vijf, had al ervaring met diverse Schuch specialismen en schakelde Hateha in voor een verlichtingsadvies. Het resultaat leest u hier, aan de hand van het productieproces. Loshal stortbunker grote hoogte Bij de aanrijdruimte voor vuilniswagens naar de stortbunker is nog geen sprake van hoge omgevingstemperaturen. Wel gaat het hier om grote hoogtes, waardoor er diepstralende kelkarmaturen met 400 Watt halogeenmetaaldamplamp nodig zijn om de werkvloer goed te verlichten. De armaturen hebben een hoogwaardige, gegoten aluminium, behuizing en beschermingsgraad IP 65, zodat zij ook op de lange duur een gedegen verlichtingsinstallatie vormen. De éénpuntsmontage hielp Imtech om de installatie gemakkelijker te voltooien. Losplaats stortbunker vuile dampen Bij de losplaatsen zijn andere arma turen nodig. Omdat hier tijdens het storten dampen van het vuil vrijkomen is hier gekozen voor de speciale Schuch composteer- en vuilverbrandinguitvoeringen van de industrie stralers. Deze 4 Vraag meer informatie aan over MEN

breedstralende armaturen hebben een glasvezelversterkte polyester behuizing en RVS beugels en schroeven. Ketelhuis hoge temperaturen & noodverlichting In het ketelhuis vindt de daadwerkelijke verbranding plaats en hier komen hoge temperaturen voor. Alle armaturen hier zijn dan ook geschikt voor omgevingstemperaturen tot 50 C. Voor het hoogste gedeelte zijn weer diepstralende kelk armaturen toegepast met 400 Watt halogeenmetaaldamplampen voor een gedegen lichtopbrengst. Zij hebben siliconen bedrading in verband met de temperatuur. Bij de berekeningen is rekening gehouden met de terugloop in de lichtopbrengst die de hogere omgevingstemperatuur met zich meebrengt. Op de verdiepingen van het ketelhuis kon worden volstaan met armaturen voor fluorescentielampen van 1 of 2 x 58 Watt, zij zijn ook geschikt voor 50 C en hebben een elektronisch VSA. Van alle armaturen draait eenderde door op het aggregaat in geval van nood, maar als extra zekerheid zijn er ook armaturen in decentrale noodverlichtinguitvoeringen toegepast. In verband met de hogere temperatuur hebben deze armaturen externe batterij-units. Noodverlichtingarmaturen met pictogrammen geven de vluchtwegen aan. In het ketelhuis bevindt zich ook de moderne installatie voor rookgas reiniging. Hier wordt het rookgas aangevoerd waarna het stof eruit wordt gefilterd en via transportbanden wordt afgevoerd. Ook hier worden de armaturen toegepast die geschikt zijn omgevingstemperaturen van 50 C. Turbinehal In de turbinehal wordt de generator aangedreven die uiteindelijk de stroom voor de 76.000 huishoudens levert. Hier zijn geen extreem hoge temperaturen. Er worden dan ook reguliere uitvoeringen gebruikt van dezelfde armaturen als in het ketelhuis. Wel zorgt doorvoerbedrading in de fluorescentiearmaturen voor snelle montage. Verder is er gekozen voor slagvaste polycarbonaat kappen en RVS klemmen in verband met de betrouwbaarheid op de langere termijn. MENNEKES combinaties Door de hele fabriek zijn universele MENNEKES contactdooscombinaties geplaatst voor servicewerk zaamheden en onderhoud. Deze combinaties bieden voeding voor diverse handgereedschappen, las apparatuur en ander onderhouds apparatuur. Een deel van de combinaties heeft ook een 125A aansluiting voor groter onderhoud of bouwstroom verdelers. Een deel van de combi naties bevatten ook 42V aansluitingen die veilige stroom kunnen leveren als er gewerkt wordt in ketels of andere kleinere ruimtes. De beveiligingen zijn zo altijd gemakkelijk bereikbaar en eventuele storingen kunnen snel worden gelokaliseerd en verholpen. De behuizingen van deze combinaties zijn van AMAPLAST en daarmee al geschikt voor omgevingstemperaturen van 50 C. Vluchtwegen langs de turbinehal worden goed verlicht met Schuch fluorescentie armaturen en vluchtwegaanduiding Diepstralende kelkarmaturen met 400 Watt halogeenmetaaldamplampen bieden ook op grote hoogtes voldoende licht Armaturen met glasvezelversterkte polyester behuizing en RVS beugels en schroeven bij de losplaatsen van het vuil I.v.m. de hoge temperaturen bij de rookgasreiniging en in het ketelhuis zijn de noodunits extern van de armaturen geplaatst NEKES en Schuch via de antwoordkaart 5

I n d e p r a k t i j k Continuïteit bij PPG met MENNEKES gangsweerstanden van de lastschakelaar uiteindelijk te groot werden. Verder was er vanuit het verleden een dunnere kabel op de motor aangesloten om dat deze niet het volle vermogen gebruikte. Echter door toenemende productievraag werd er steeds meer vermogen gevraagd van de motor. Hierdoor moest er een dikkere kabel op aan gesloten worden wat het aan en afkoppelen nog moeilijker zou maken. Speciaal contactmateriaal van MENNEKES voor 400A bood hier de ideale oplossing. PPG Industries Chemicals BV te Delfzijl is onderdeel van PPG Industries Inc., wereldwijd producent van verven, glas, opticals en silicas. De vestiging in Delfzijl is gespecialiseerd in de fabricage van silicas. Het milieuvriendelijke silica (ofwel Silicumoxide), dat uitermate vochtopnemend is, wordt in amorfe vorm op grote schaal gebruikt in de industrie, bijvoorbeeld voor de productie van autobanden, schoenzolen, slangen, tandpasta s, accumembranen en verven. Productieonderbreking bij onderhoud Onderdeel van het productieproces is de sproeidroger die het silica droogt tot een poeder dat bijna vloeibaar aanvoelt. De sproeitoren wordt aangedreven door een motor met een vermogen van ongeveer 220 kwatt. De voeding van de motor, 400 Ampère/ 400 Volt, was voorheen een vaste aansluiting aan een lastschakelaarkast. De motor moet echter regelmatig worden gewisseld voor onderhoud, controle of reparatie, waarbij het productieproces stil komt te liggen. Het veelvuldig aan en af koppelen van de motor met vaste aansluiting was een lastig en tijdrovend werk, waarbij ook de over De motor, aangesloten via de contactstop, kan nu snel worden gewisseld, zonder langdurige productieonderbreking De afschakelbare contactdoos garandeert dat de contactstop niet onder spanning kan worden getrokken Zware industriële uitvoering Speciaal voor extra zware industriële toepassingen heeft MENNEKES wandcontactdozen met stalen behuizing tot 400A. Bij dergelijke zware uitvoeringen is een afschakelbare uitvoering onontbeerlijk. De kasten zijn dan ook voorzien van een mechanische vergrendeling, waardoor het niet mogelijk is om de contactstop onder spanning te trekken of te steken. Daarbij werden de twee motoren voorzien van matchende MENNEKES contactstoppen, zodat uitwisselen tegenwoordig een kwestie is van plug & play. Pilotcontact & zeewaterbestendig In de contactstop is een extra pilotcontact ingebouwd als signalering omdat de droger pas kan opstarten bij 6

een gesloten contact. De behuizing van de contactdoos is van RVS A2 met beschermingsgraad IP 55. In verband met de locatie van de motoren, vlak aan zee en in een vochtige ruimte, is gekozen voor een zeewaterbestendige uitvoeringen. De contactstoppen, waarbij de aluminium delen hard geanodiseerd zijn, hebben beschermingsgraad IP 67. De continuïteit van het productieproces is hiermee duidelijk verbeterd. Ook al omdat er geen E/I monteur meer hoeft te komen als de motor gewisseld moet worden, het productiepersoneel kan dit gewoon zelf. Om het risico op langdurige productieonderbreking nog verder te beperken heeft PPG Industries ook cleansets, een extra binnenwerk voor de contactdoos en extra bussen voor de contactstoppen op voorraad. MENNEKES combinaties door de gehele fabriek bieden voeding voor kranen, lasapparatuur en handgereedschap Voor de besturing van de gehele KNX installatie in woning of kantoor brengt JUNG nieuwe Touch PC s in verschillende grootten en kleurstellingen. Deze Touch PC s hebben een processor van 1,6 GHz, en een intern geheugen van 4 GB (DOM ofwel Disk on Module) en 2 GB (RAM). Deze processor biedt de gebruiker een snelle schermopbouw en een duidelijk en fraai beeld, zodat de bediening van de KNX installatie voor de gebruiker snel en soepel verloopt. Inclusief Facility Pilot De nieuwe Touch PC s worden geleverd met Windows XP embedded, 7 voorgeïnstalleerde talen en de volledige versie van de visualisatiesoftware van JUNG, de Facility Pilot (FAP VOLL). Desgewenst kan de uitgeschakelde PC opstarten over LAN (wake on LAN). Geruisloos De PC heeft geen ventilator en geen mechanisch bewegende delen en werkt daardoor volkomen geruisloos. Dit maakt het gebruik van de JUNG KNX Touch PC ideaal voor gebruik in woonkamer of kantoor. Ruime keuze De nieuwe Touch PC s zijn verkrijgbaar in drie verschillende maten 10,4, 15 en 19. De 10,4 en Nieuwe JUNG KNX Touch PC s de 15 uitvoeringen hebben een XGA resolutie (1024 x 768) en het 19 scherm zelfs een SXGA resolutie (1280 x 1024). Zij worden in de wand ingebouwd met behulp van speciale inbouwbakken of in bouw kits (voor holle wanden). Voor alle maten zijn diverse afdekramen verkrijgbaar in de kleuren alpin wit, zwart of aluminium. De witte en zwarte afdekramen zijn van glas en hebben een hoogwaardig uiterlijk. De aluminium ramen zijn gesatineerd en beschermd door anodische oxidatie. Alle ramen kunnen achteraf omgewisseld worden. N i e u w s f l i t s e n N i e u w s f l i t s e n N i e u w s f l i t s e n Vraag meer informatie aan over Touch PC's via de antwoordkaart 7

Alle documentatie is ook aan te vragen of te downloaden via www.hateha.nl Schuch heeft een nieuwe catalogus uitgebracht met alle noviteiten zoals deze gepresenteerd zijn op beurs Light+Building in Frankfurt. In deze rubriek vindt u vragen vanuit de markt, met de antwoorden, die u ook terugvindt op onze nieuwe website, onder de kop i.help. I n f o f l i t s e n 8 In de nieuwe Doepke catalogus vindt u de nieuwe vormgeving van de gewijzigde aardlekschakelaars en automaten. Verder is er een hele nieuwe serie installatie-automaten aan het assortiment toegevoegd, de DLS 6 versie. Van de brochure JUNG Deurcommunicatie zijn 2 nieuwe varianten uitgekomen. De variant voor de architect of eindgebruiker bevat alle algemene informatie zoals volledige systeembeschrijving, uitvoeringen en kleuren. De variant voor de installateur is uitgebreid met een compleet artikeloverzicht, inclusief technische informatie. Nieuwe prijslijsten De fabrieken Schuch en Doepke hebben nieuwe prijslijsten uitgegeven, die geldig zijn vanaf 1 april 2010. Ook van het Hateha Industrieel contactmateriaal is een nieuwe prijslijst beschikbaar, geldig vanaf 1 juli 2010. U kunt deze per e-mail ontvangen. Bezoekt u ook eens onze website www.hateha.nl Vraag: In ons werk komen wij ook bedrijven tegen in de sectoren industrie en MKB die maatregelen willen nemen tegen langdurige netuitval, bijvoorbeeld waar bederfelijke goederen gevoerd worden of waar onderbreking van het productieproces hoge kosten met zich mee brengt. Hiervoor moeten wij dan voorzieningen aanleggen ter voorbereiding op onverhoopt gebruik van tijdelijke of mobiele noodstroomapparatuur. Moeten wij hiervoor buiten een aansluiting voor de noodstroom nog andere voorzieningen bij deze bedrijven installeren? Antwoord: Ja, u heeft hiervoor nog andere voorzieningen nodig. Het is noodzakelijk om netomschakelaarkasten te plaatsen. Deze zitten in het leveringspakket van Hensel in uitvoeringen voor 160 Ampère (klasse AC 23 A/B 400 V 80 kw) en 250 Ampère (klasse AC 23 A/B 400 V 132 kw). Er mag bij gebruik van een noodvoeding geen parallelbedrijf plaatsvinden met het algemene net. Hiertoe hebben de Hensel netom schakelaarkasten een drie standenschakelaar met de standen I-0-II, waarbij 4-polig geschakeld wordt. Deze robuuste en slagvaste Hensel netomschakelaarkasten kunnen als stand alone oplossing gebruikt worden, maar daar zij onderdeel zijn van het Mi-systeem, kunnen ze ook naadloos in een Mi-verdeelinrichting worden opgenomen. De Hensel netomschakelaarkasten vallen in klasse AC 23 A/B K o n n e k t i e s i s g e d r u k t o p m i l i e u v r i e n d e l i j k P A P I E r