BUSINESS 2016 Verlichting Give out voor scholen Door Steven Nieuwenburg - Specialist Een snelle guideline voor schoolbesturen en andere betrokken partijen. Resultaat? Steek eerst je licht op om de juiste keuze bij de aanschaf van verlichting te kunnen maken. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD
VOOR THE FUTURE STARTS WITH THE NEXT GENERATION Steven Nieuwenburg L E D S P E C I A L I S T Steven Nieuwenburg, eigenaar van Tot Uw Dienst Specialist, zet zich al jaren actief in als ambassadeur van integer ondernemerschap. Integriteit vormt de basis van duurzaamheid. Als sociale onderneming handelt Tot Uw Dienst Specialist in vertrouwen en werkt aan een solide en duurzame verhoging van de kwaliteit van uw leven. Tot Uw Dienst Specialist levert waarde in plaats van tijd. Hiermee borgen wij onze unieke authenticiteit en service. Wij zijn graag tot uw dienst! 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 1
INHOUDSOPGAVE Energie Zuinig Leven & Leren Page 3 Veilig, Comfortabel en Bewust Leven & Leren Page 4 Tips bij het beoordelen van uw besparingscalculatie Page 6 Tips om verlichting te beoordelen Page 7 De praktijk Page 10 Rekenvoorbeeld voor een gemiddeld klaslokaal Page 11 's make a difference in the world Page 13 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 2
Energie Zuinig Leven & Leren De ontwikkelingen van verlichting gaan snel anno 2016! Een snel groeiend aantal scholen ontdekt: 1. De hoge besparingsresultaten. Gebruik van professionele verlichting in de lokalen, gymzalen en gemeenschappelijke ruimten levert hoge besparingen op. 2. Hoe vervanging ook tot directe besparing leidt. Vervanging van de huidige verlichting kan tot een directe besparing van 50% tot 80%! op de verlichtingskosten leiden. Zeker op plaatsen waar de verlichting meerdere uren per dag brandt. En dan nog te bedenken dat de totale stroomkosten voor zo n 75% opgaan aan verlichting! 3. De garantie van een zeer lage terugverdientijd en hoge ROI. De lange levensduur van de verlichting & de snelle terugverdien tijden garanderen een zeer hoge, dus gunstige ROI (Return on Investment). 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 3
Veilig, Comfortabel en Bewust Leven & Leren U wilt graag samen met uw leerlingen en leerkrachten veilig en comfortabel leven en Leren in uw schoolaccommodaties. Er zijn veel aspecten die daar invloed op hebben. Licht is hierbij een belangrijke factor. Het wordt door veel mensen nog altijd fors onderschat wat licht met ons doet en welke invloed dit heeft op onze kwaliteit van leven. Gouden Tip nr 1 's save Kijk eerst wat u aan stroom kunt besparen. Kijk dan pas wat u zelf aan stroom kunt opwekken! Gun uzelf deze tip. Wat wordt bespaard aan stroom hoeft tenslotte niet meer te worden opgewekt. De omgekeerde route wordt nog vaak gevolgd wat niet in het belang is van de gebruiker, tenzij u bewust wilt terugleveren. Bij scholen is het bekend dat het totale energie verbruik voor gemiddeld 75% te herleiden is aan verlichting. Juist voor scholen ligt hier dus een kans om op eenvoudige en doeltreffende wijze het energieverbruik drastisch te verminderen door verlichting te gebruiken. Voor de meeste scholen is vervolgens de combinatie met bv zonnepanelen ideaal om de resterende stroomvraag zelf te kunnen opwekken. Gouden Tip nr 2 's be practical Kijk als het om besparen gaat goed wat u echt nodig heeft! Formuleer uw wensen zorgvuldig en bespreek deze met uw Specialist. Deze denkt graag met u mee. Gouden Tip nr 3 's offer choice A Kwaliteit verlichting biedt anno 2016 veel mogelijkheden voor meer comfort en veiligheid. Deze verlichting is naast energiezuinig effectief en slim in het gebruik en heeft een positieve werking op de leerprestaties. Kennis over verlichting vraagt specifiek vakmanschap. Tailormade advies voor de wensen van uw school is cruciaal. Verlichting vormt tenslotte een belangrijk aspect van het totale comfort. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 4
Dimbare verlichting wordt toegepast om het comfort te verhogen. Bij voldoende buitenlicht kan het licht worden gedimd om een optimaal gebruik van een digitaal schoolbord te bevorderen. De mate van dimmen kan de leerkracht zelf bepalen door middel van een afstandsbediening. De levensduur van de verlichting neemt door lagere belasting nog extra toe. Vluchtweg en noodverlichtingsarmaturen verhogen de veiligheid. A kwaliteit verlichting is betrouwbaar. Wettelijk moeten alle vluchtweg en noodverlichtingsarmaturen regelmatig worden gekeurd. Tegenwoordig zijn er armaturen die deze controle zelf uitvoeren en rapport uitbrengen, zelfs op een mobiele telefoon. Dit levert een aanzienlijke extra kostenbesparing op. Gouden Tip nr 4 's make a difference Onze ervaring is dat veel scholen zich maatschappelijk heel betrokken voelen en op een integere en bewuste manier willen handelen. Ook voor scholen is het belangrijk zich positief te kunnen onderscheiden. Veel scholen maken echter nog weinig tot geen gebruik van de mogelijkheid hun zichtbaarheid positief te vergroten door het gebruik van duurzame oplossingen. verlichting vergroot uw zichtbaarheid. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 5
Tips bij het beoordelen van uw besparingscalculatie Uw school heeft mogelijk van uw installateur of leverancier een calculatie ontvangen waar in staat aangegeven in hoeveel jaar uw school de investering voor het installeren van verlichting gaat terug verdienen. Let bij zulke besparingscalculaties altijd op de volgende vier punten. Installatie en onderhoudskosten Installatie en onderhoudskosten worden met regelmaat niet meegenomen in de berekening. Deze horen echter wel bij de investering. Let er daarom op dat deze kosten deel uitmaken van de totale berekening zodat u met een reële terugverdientijd werkt. KWh prijs Kijk na of de kwh prijs die in de calculatie gebruikt is overeenkomt met wat uw school betaalt aan de energieleverancier. U kunt dit nakijken op de laatste factuur of in het jaaroverzicht dat u van uw energieleverancier heeft gekregen, vergeet hierbij niet de netbeheerkosten, belastingen en BTW mee te tellen. Verwachte levensduur Ook verlichting moet op den duur vervangen worden. Bekijk of daar in de calculatie ook rekening mee wordt gehouden. In sommige situaties worden alleen de onderhoudskosten van de bestaande installatie meegenomen. Dit geeft een vertekend beeld omdat verlichting veel langer meegaat. Branduren Indien de verlichting niet constant brandt let er dan op dat met minder branduren per dag gerekend wordt. Met name bij het gebruik van automatisch in en uitschakelbare verlichting kan dit verschillen opleveren. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 6
Tips om verlichting te beoordelen Ziet u door de bomen het bos nog? Door de snelle ontwikkelingen vraagt het expertise om verlichting te kunnen beoordelen. Om in de juiste keuze te kunnen voorzien en het schoolbestuur goed te kunnen informeren, treft u hieronder een 7 tal tips om u de weg te wijzen. TIP 1 Kosten verlichting is vaak duurder in aanschaf dan traditionele verlichting. Echter verlichting verdient zich snel terug door de lagere energiekosten. Vraag de leverancier of installateur van uw school om een besparingscalculatie te maken om echt te weten waar u aan toe bent. Als u overweegt goedkopere verlichting aan te schaffen, let dan goed op de verschillen met A kwaliteit verlichting. Verschil in kwaliteit heeft vaak grote gevolgen voor de lichtopbrengst, levensduur en gebruiksfuncties en kan leiden tot grote teleurstellingen. Er zijn leveranciers die een financiering aanbieden op hun product. Dit geeft de mogelijkheid zonder direct kosten te maken toch energie zuinige verlichting aan te schaffen. Bereken vooraf of de kosten van de financiering opwegen tegen de besparing die de lampen zullen opbrengen. TIP 2 Levensduur verlichting gaat veel langer mee dan de traditionele verlichting. Het gemiddelde van kwalitatief goede verlichting ligt op dit moment rond de 30.000 uur. Tegenwoordig geven diverse partijen al een levensduur op van 50.000 uur of meer. Dit is zeker mogelijk, vraag hierover wel verduidelijking aan uw specialist. verlichting geniet van koele ruimten en kamertemperatuur. Let er dus op dat hoe warmer de ruimte is, hoe korter de levensduur van de lamp zal zijn. Indien de aanvraag warme ruimten betreft geeft u dit dan duidelijk aan bij uw installateur of leverancier. Deze kan hier dan rekening mee houden bij de keuze van de oplossing. Voor scholen is dit meestal niet relevant omdat daar de ruimten een temperatuur van >55 graden Celsius niet overschrijden, zeker niet in ons klimaat. Een tropenrooster is (nog) zeldzaam. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 7
TIP 3 Kleur De kleur van de lamp is een zeer belangrijke factor bij het kiezen van verlichting. De kleur creëert immers de sfeer in de ruimte. verlichting is veelal verkrijgbaar in 5 standaard kleuren welke worden aangeduid in Kelvin (K). De kleuren worden vaak afgekort met lettercodes: EKW Extra Koel Wit (>6000K) KW Koel Wit (5000 6000K) NW Naturel Wit (4000 5000K) WW Warm Wit (3000 4000K) EWW Extra Warm Wit (< 3000K). Ter vergelijking: Een 60 Watt gloeilamp zit rond de 2700K en is dus Extra Warm Wit. Een gloeilamp van 100 Watt zit rond de 3000K. TIP 4 Lichtopbrengst De lichtopbrengst van verlichting wordt aangeduid in Lumen (Lm). U kunt ook de aanduiding Lux per m2 voorbij zien komen in technische specificaties. Dit is de waarde welke behaald moet worden op de te verlichten oppervlakte. Hier komt ook een belangrijk voordeel van verlichting aan de orde. Met verlichting is vaak minder Wattage nodig om aan het aantal (verplichte) lux per m2 te voldoen. TIP 5 Dimbaarheid lampen zijn in principe dimbaar. Hier is een speciale driver voor nodig. Indien u dimbare verlichting wilt gaan gebruiken vraag dan aan de specialist welke het meest geschikt is voor de situatie bij uw school. NB Als er dimbare verlichting wordt toegepast gaat het verbruik van de lamp drastisch naar beneden en de levensduur omhoog. De aanschafprijs van dimbare verlichting is weliswaar iets hoger maar dit weegt niet op tegen de voordelen. Terugverdientijden zullen in dat geval nog lager, dus gunstiger uitkomen. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 8
TIP 6 Garantie A kwaliteit verlichting gaat erg lang mee. Daarom geven veel leveranciers daar garantie op. Controleer altijd welke garantietermijn de installateur of leverancier hanteert. Ik adviseer u dringend erop te letten dat de minimale garantietermijn, conform Europese richtlijn, 2 jaar moet zijn. TIP 7 Proef Mocht u overwegen een verlichtingsoplossing te kiezen dan kunt u uw installateur of leverancier vragen een proeflamp op te hangen. U kunt hiermee voorkomen dat het lichtbeeld teveel afwijkt van uw verwachtingen. Ook hier geldt dat bij A kwaliteit de verschillen met traditionele verlichting gering zijn. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 9
De Praktijk Inmiddels hebben diverse scholen onderzocht welke voordelen verlichting kan bieden. De conclusies zijn unaniem: 1. Enorme Energiebesparing. Er wordt al snel een totale stroombesparing gerealiseerd tussen de 30 en 50%. 2. Lange levensduur. De lange levensduur blijkt een groot voordeel van. Een lamp gaat circa 50.000 branduren mee, ofwel 10 jaar licht zonder vervanging van de lamp! Dit bespaart uw school veel tijd aan onderhoud! 3. CO2 reductie. De warmteontwikkeling in een normale TL buis is 3x hoger dan van een A kwaliteit TL buis. Iedere normale TL buis die in klaslokalen wordt gebruikt geeft net zoveel warmte af als een leerling. Een volle klas van 30 leerlingen krijgt er dus gemiddeld zo n 10 leerlingen bij! Doordat TL de warmte die wordt ontwikkeld niet als stralingswarmte doorgeeft wordt het lokaal in principe met 10 kinderen verlaagd. Dit heeft een enorme CO2 reductie tot gevolg. 4. Leerprestaties. Uit divers onderzoek is gebleken dat verlichting door het ontbreken van schadelijke straling en het rustgevende zuivere licht de leerprestaties positief beïnvloedt. Het leidt tot meer concentratie en uithoudingsvermogen. Verlichting is een vaak onderschatte factor als het gaat om de kwaliteit van leven. Er is steeds meer bekend over de positieve invloed van verlichting op ons zenuwstelsel en ons gedrag. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 10
Rekenvoorbeeld voor een gemiddeld klaslokaal Besparing bij het plaatsen van standaard TL verlichting in een gemiddeld klaslokaal met conventionele TL verlichting levert het volgende plaatje op: Conclusie & toelichting U ziet hier een representatief voorbeeld hoe het gebruik van verlichting voor een school tot een enorme besparing leidt. Bij de berekening is alleen uitgegaan van de terugverdientijd op basis van stroomverbruik. Tellen we hier de onderhoudsvrije periode bij op dan komt de werkelijke terugverdientijd veel lager, dus gunstiger uit. In dit geval zal dit liggen rond de 3 jaar. Nog even dit: In de praktijk zijn er scholen die al gebruik maken van bewegingsmelders voordat ze de aanschaf van verlichting overwegen. Dit bespaart aan de ene kant op energie maar aan de andere kant kost het levensduur. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 11
Dit rekenvoorbeeld gaat uit van standaard vervanging van verlichting. Als er ook nog rekening wordt gehouden met de specialiteiten van verlichting, zoals de dimbaarheid, dan gaan de terugverdientijden nog verder naar beneden en komen ze dus nog gunstiger uit. Ter overweging Verlichten met zuinige lampen verlaagt uw energierekening en is ook beter voor mens en milieu. Het nemen van energiebesparende maatregelen is een doorgeleide verantwoordelijkheid vanuit het Europese Energieakkoord en doet een beroep op ons allen. Het is hierbij soms mogelijk gebruik te maken van provinciale en gemeentelijke subsidieregelingen. Zorg dat u zich hier goed over informeert. 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 12
's make a difference in the world s make a difference in the world, doet u mee als school? Tot Uw Dienst Specialist biedt u graag de gelegenheid een krachtige duurzame stap te zetten. Neem contact op voor het maken van een afspraak. Steven Nieuwenburg Adviseur A Kwaliteit Verlichting Dealer Econe Ambassadeur Duurzaamheid Tot Uw Dienst Specialist www.tudc ledspecialist.nl (voor de nieuwste informatie!) contact@tudc ledspecialist.nl 06 430 12 460 'S MAKE A DIFFERENCE IN THE WORLD PAGE 13