Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past?

Hoe kies ik een verloskundige die bij mij past? 1

Inhoud Inleiding...2 De verloskundige...2 Wat is een verloskundige?...2 Wat doet de verloskundige?...2 Met wie werkt de verloskundige samen?...2 Vanaf wanneer kan ik bij een verloskundige terecht?...2 Vragen...2 Door hoeveel verschillende verloskundigen wil je graag begeleid worden?...2 Hoeveel cliënten begeleidt de praktijk?...2 Wat is de maximale reisafstand tussen mijn huis en de verloskundigenpraktijk?...2 Waar wordt het spreekuur gehouden?...2 Op welke dagen zijn de spreekuurtijden?...2 Hoe oogt de website?...2 Hoe is de sfeer op de praktijk?...2 Bied de praktijk ook nog iets extra s?...2 Verzorgt de praktijk cursussen en/of informatieavonden?...2 Hoe heeft de praktijk de achterwacht geregeld?...2 Wat voor band wil jij met je verloskundige?...2 2

Inleiding Het Nederlandse verloskundig systeem is uniek. In Nederland ziet men namelijk de zwangerschap en de bevalling als natuurlijke processen. In de meeste westerse landen worden de zwangerschap en de bevalling veel meer als mogelijke bedreigingen voor moeder en kind gezien. Als zwangere heb je daar per definitie een gezondheidsrisico. Zwangere vrouwen worden in deze landen begeleid door gynaecologen. In Nederland wordt de zwangerschap en de geboorte begeleid door verloskundigen of door verloskundig actieve huisartsen. Er is een actieve samenwerking tussen gynaecologen en verloskundigen, zodat bij complicaties specialistische zorg in het ziekenhuis kan worden geboden. Verloskundigen zijn erin getraind om de zwangerschap en de bevalling niet onnodig in de medische sfeer terecht te laten komen. Dat geldt ook voor verloskundigen die in het ziekenhuis werken. In landen waar bevallingen onder leiding van een gynaecoloog in het ziekenhuis plaatsvinden, worden meer bevallingen ingeleid dan in Nederland. Dit soort ingrepen leveren extra belasting op voor moeder en kind. De verloskundige speelt een belangrijke rol tijdens je zwangerschap en de geboorte van je kind. Daarom is het van belang dat jij een verloskundige vindt die bij je past. Hoe kies ik nou een verloskundige die bij mij past? Voordat je een verloskundige kiest is het van belang om na te gaan wat je wilt en wat je zoekt. Denk na over hoe jij je zorg wilt krijgen, welke begeleiding je verwacht, hoeveel verloskundigen er in de praktijk werkzaam zijn en zo zijn er nog meer vragen die jij je zelf kunt stellen. Dit E-book helpt je om de juiste vragen te stellen, waardoor je beter tot een keus kunt komen bij het kiezen van jouw verloskundige. 3

De verloskundige Wat is een verloskundige? De verloskundige is in de eerste plaats een medisch deskundige. Zij begeleidt de zwangere en de partner tijdens de zwangerschap, de bevalling en op het kraambed. Maar een verloskundige is meer: zij is ook een coach tijdens de hele zwangerschapsperiode. Zij is een bron van informatie op allerlei gebieden; van erfelijkheidsonderzoek tot het regelen van kraamzorg. Daarnaast is zij een vertrouwenspersoon. Wat doet de verloskundige? De verloskundige begeleidt het hele traject: van kinderwensspreekuur tot afsluitend onderzoek zes weken na de bevalling. Kinderwensspreekuur is de periode voorafgaand aan de zwangerschap. Soms raak je niet direct zwanger of zijn er andere factoren die daarbij een rol kunnen spelen. De verloskundige kan hierbij advies geven hoe je de kans op een zwangerschap kunt verhogen. Als je zwanger bent, begeleidt de verloskundige je zwangerschap. Hierbij kan je denken aan een intakegesprek, zwangerschapscontroles, een bevallingsgesprek en huisbezoeken. Je komt ongeveer 15 keer bij de verloskundige. Daarna begeleidt ze je bevalling thuis of in het ziekenhuis en de periode na de bevalling die kraamperiode wordt genoemd. De eerste week direct aansluitend op de bevalling is er een kraamverzorgende bij je thuis en komt de verloskundige meerdere malen in die week langs. De verloskundige kijkt dan hoe het met je gaat, of je nog adviezen nodig hebt rondom bijvoorbeeld de voeding en om de bevalling na te bespreken. Acht tot tien dagen na de bevalling sluit de verloskundige de zorg af. Je kunt 6 weken na de bevalling vaak nog op nacontrole komen bij je verloskundige. Met wie werkt de verloskundige samen? De verloskundige kijkt bij haar eerste gesprek, het intakegesprek, of er een bepaald risico is voor jou en de baby. Soms is het beter om door de gynaecoloog in het ziekenhuis te worden begeleid. Dit kan het geval zijn bij bijvoorbeeld het gebruik van medicatie of bij een tweelingzwangerschap. Vaak kan de verloskundige in het eerste gesprek al aangeven of je bij haar de juiste zorg kan krijgen. Soms moet de verloskundige dit eerste navragen of moet er een consult plaatsvinden in het ziekenhuis. 4

Ook bij specifieke klachten of vragen tijdens de zwangerschap kan de verloskundige met meerdere disciplines te maken krijgen zoals: - Huisarts - Gynaecoloog/arts-assistent - Kraamzorg - JGZ (Jeugd gezondheidszorg) consultatiebureau - (bekken)fysiotherapeut - Chiropractor - Acupuncturist - Homeopaat Vanaf wanneer kan ik bij een verloskundige terecht? Bij een positieve zwangerschapstest kan jij je al aanmelden bij een verloskundigenpraktijk. Je hebt geen verwijzing nodig van je huisarts. De meeste vrouwen melden zich rond de zesde of zevende week van de zwangerschap aan. Zo heb je namelijk alle tijd om een eerste afspraak te plannen die vaak rond de achtste of negende week plaatsvindt. De echo vindt vaak na die tijd plaats, namelijk tussen de negende en de dertiende week van de zwangerschap en rond de twintigste week. Heb je voor die tijd al vragen? Dan kan je gewoon bellen naar een verloskundigenpraktijk. Ze staan je graag te woord. 5

Vragen die je kunt stellen bij je zoektocht Wil ik door meer dan één verloskundige worden begeleid? Het is belangrijk om te weten dat het niet vanzelfsprekend is dat je tijdens het gehele traject altijd door dezelfde verloskundige wordt begeleid. De kans dat je door meerdere verloskundigen wordt begeleid is bij een grotere verloskundigenpraktijk groter dan bij een kleinere praktijk. We onderscheiden hier drie soorten praktijken: De groepspraktijk Binnen een groepspraktijk werken meer dan drie verloskundigen. In de grote steden kan dit aantal oplopen tot maximaal zes. Soms zijn er ook nog grotere praktijken, maar dan hebben ze vaak de verloskundigen in teams onderverdeeld. Duopraktijk In een duopraktijk werken twee verloskundigen samen. Solopraktijk In een solopraktijk werkt één verloskundige. Hoe heeft de praktijk de achterwacht geregeld? Elke verloskundige is verplicht om bij verhindering de zogenaamde achterwacht te regelen. Verhindering komt onder anderen voor wanneer de verloskundige twee bevallingen tegelijk heeft. De achterwacht zal dan jouw bevalling doen. De groepspraktijk Bij de groepspraktijk wordt de achterwacht vaak ingevuld door een andere verloskundige van dezelfde praktijk. Op deze manier blijven de voorwaarden en omstandigheden nagenoeg hetzelfde. In sommige gevallen kiest de groepspraktijk er voor om de achterwacht uit te laten voeren door een andere praktijk. Dit houdt in dat er dan een andere verloskundige komt. Duopraktijk Bij de duo-praktijk werken over het algemeen de twee verloskundigen als achterwacht voor elkaar. Sommige kiezen hier wel voor, zodat je geen verloskundige bij je bevalling hebt die je niet kent. Anderen duopraktijken kiezen hier weer niet voor, anders heb je als verloskundige nooit echt vrij. Solopraktijk Een solopraktijk kan niet zelf de achterwacht opvangen. Mocht het voorkomen dat de verloskundige verhinderd is, dan zal ze een verloskundige van een andere praktijk inschakelen. 6

Dit houdt in dat er dan een andere verloskundige komt. Belangrijk bij een solopraktijk is om te vragen hoe vaak dit al is voorgekomen. Vraag bij de praktijk hoe ze de achterwacht geregeld hebben. Met elkaar of met een andere praktijk. Hoeveel cliënten begeleidt de praktijk? Wat je kunt vragen is hoeveel zwangeren de praktijk per maand begeleidt. Dit is handig om te weten, omdat het bepaald hoeveel tijd ze kunnen geven tijdens je bevalling en kraamperiode. Om elke cliënt goed te kunnen begeleiden kan een solopraktijk ongeveer acht cliënten per maand begeleiden. Een duopraktijk zit vaak zo rond de vijftien tot twintig cliënten en een groepspraktijk rond de dertig per maand. Wat is de maximale reisafstand tussen mijn huis en de praktijk? Misschien kies je de dichtstbijzijnde verloskundige, maar dit hoeft niet. Je hebt de keuzevrijheid om naar elke verloskundige te gaan. Ook als je de eerste keer bij een andere verloskundigenpraktijk hebt gezeten. Sommige gebieden hebben nog grensafspraken. Dit houdt in dat elke verloskundigenpraktijk een gedeelte van een bepaald gebied heeft en hier de verloskundige zorg biedt. Echter is dit in 2006 afgeschaft en een verloskundige mag zich vrij vestigen. Dus vaak zal je in jouw omgeving wel meerdere praktijken hebben. Wat handig om te weten is, dat de verloskundige een aanrijdtijd heeft van 30 minuten. Dit is de wettelijke vastgestelde tijd. Nu komt het niet op een paar minuten aan, maar de verloskundige moet als jij belt voor een klacht of een bevalling dus binnen ongeveer 30 minuten bij je kunnen zijn. Soms kan dit door omstandigheden iets meer zijn. Waar wordt het spreekuur gehouden? Waar wordt er spreekuur gehouden? Zijn er meerdere locaties? Vind je het belangrijk om dicht bij je in de buurt je zwangerschapscontroles te hebben? Als je geen vervoer hebt, is er dan mogelijkheid tot thuiscontroles? Thuiscontroles zie je vaak alleen bij kleinere praktijken, dus voornamelijk bij de duo- en solopraktijken. Hoe is de bereikbaarheid met het openbaar vervoer? Kun je er komen met de fiets? Kun je de auto in de buurt parkeren? Is het gratis of is het betaald parkeren? 7

Op welke dagen is er spreekuur? Voor je eigen planning is het belangrijk om te weten op welke dagen er spreekuur is op de praktijk en of deze plaatsvinden in de ochtend, middag of in de avonduren. In principe mag je altijd onder werktijd naar je zwangerschapscontroles. Niet elke baas is hier even blij mee, maar dit is geregeld in de wet. Vind je belangrijk dat je partner mee kan? Zo ja, dan is het raadzaam om te kijken of er avondspreekuur is. Zo hoeft je partner geen vrij te vragen van zijn werk, want voor de partner is dit niet geregeld in de wet. Als jullie onregelmatig werken, dan is het handig dat er meerdere spreekuurdagen zijn. Hoe oogt de website? Veel informatie kan je vinden op de website van de verloskundigenpraktijk. Hoe oogt de website? Wat straalt het uit? Kan jij je eenvoudig aanmelden of moet jij je aanmelden met een aanmeldingsformulier of moet je bellen op gezette tijden? Staat er verder nog bruikbare informatie op? Hoe is de sfeer op de praktijk? Hoe ziet de praktijk eruit? Kille boel, normale wachtkamer of een gezellige huissfeer? Waar vind je het belangrijk om je controles te krijgen? Of maakt het jou niets uit? Als je moet wachten, is er dan iets om te lezen of te drinken? Proef de sfeer. Soms kan je gewoon kijken in de praktijk tijdens bijvoorbeeld spreekuren. Soms zijn er ook open dagen of andere activiteiten zodat je een kijkje kunt nemen. Kennismakingsgesprek plannen? Om nog meer te weten te komen, kan je ook een kennismakingsgesprek plannen. Vaak kun je bij de meeste praktijken wel terecht voor een oriënterend gesprek. Hier kan jij je voorkeuren, wensen en behoeftes voorleggen. Vraag hoe zij hier in staan. Kunnen zij hier gehoor aan geven? Niet elke verloskundige begeleidt bijvoorbeeld bad bevallingen. Luister ook naar jouw gevoel op dat moment: Komt het eerlijk over als ze zegt dat ze open staat voor jouw wensen en behoeftes? Is er een klik? Voel jij je een patiënt (en vind je dat misschien wel prettig) of een zwangere? Spreekt ze jou aan met u of jij? Vraagt ze of ze jij mag zeggen? Hoe spreekt ze over je kindje, baby of foetus? Of zegt ze het? Het hangt van jou af wat je prettig vind. 8

Gaat ze met je mee naar het ziekenhuis? Ook als ze je moeten overdragen (er is dan een indicatie waardoor je in het ziekenhuis moet bevallen, bijvoorbeeld als het kindje in het vruchtwater heeft gepoept). Als je bevalt en haar dienst zit er op, maakt ze de bevalling dan af of draagt ze die over aan haar collega. Voor jou wel zo prettig als ze je tot het einde begeleidt. Dit kan natuurlijk niet altijd. Soms heeft de verloskundige ook andere sociale verplichtingen. Hoeveel tijd trekken ze voor je uit? Hoeveel tijd wordt er uitgetrokken voor een intakegesprek? Gemiddeld ligt dit tussen de 30 en 60 minuten. Om een zo goed mogelijk beeld van de patient te krijgen en voldoende tijd te nemen voor de zwangere en partner wordt minimaal 45 minuten geadviseerd. Na de intake vinden er meerdere vervolgcontroles plaats. Gemiddeld 15 controles. Gemiddeld duurt een vervolgcontrole tussen de 10 en 15 minuten. In het begin kom je vaak elke 4 weken, na 27 weken elke 3 weken en na 32 weken elke 2 weken en na 37 weken elke week. Sommige grote praktijk werken met elke 6 weken, vind je dit te lang of niet? De meeste praktijken werken tegenwoordig met een bevallingsgesprek rondom 36 weken. Dit kan plaats vinden op de praktijk of thuis. Op de praktijk bedraagt het vaak 30 minuten waarin jouw wensen, de bevalling en de belinstructies met je worden besproken. Andere kiezen voor een huisbezoek. Gemiddeld duren deze bezoekjes wat langer en zitten die rondom een uur. Wel prettig een dergelijk gesprek want dan is je verloskundige goed op de hoogte van jouw wensen voor de bevalling. Ook na de bevalling komt de verloskundige meerdere keren langs. Sommige praktijken werken met verpleegkundigen en komt de verloskundige mindere keren langs. Vaak is het wel belangrijk om de bevalling nog na te bespreken. Zie je de desbetreffende verloskundige dan nog? Of zie je alleen maar anderen? Hoe vaak wordt er een echo gedaan? In je zwangerschap wordt er vaak een termijnecho gemaakt. Deze vindt plaatst tussen de negende en de dertiende week van de zwangerschap. Soms als je bijvoorbeeld een miskraam hebt gehad is het wel prettig om eerder een echo te krijgen. De meeste verloskundigen bieden dit zelf aan, zo niet vraag hier dan om. Een miskraam is altijd een reden om een extra echo te krijgen. Dit geeft je dan wat meer zekerheid en dat is zeker in het begin van je zwangerschap erg prettig. 9

Rondom de twintigste week krijg je ook een echo aangeboden. Je mag hier gebruik van maken, maar dat hoeft niet. In Nederland maakt ongeveer 98% van de zwangeren hier gebruik van. Het is een medische echo waarbij het kindje van top tot teen word nagekeken. In sommige delen van het land krijgen zwangeren nog een echo rondom de dertigste week. Soms zijn er ook indicaties tijdens je zwangerschap voor een echo en dan stuurt de verloskundige je naar een echocentrum of naar het ziekenhuis. Bied de praktijk ook nog iets extra s? Biedt de praktijk naast de basis ook nog extra faciliteiten? Denk dan aan alternatieve geneeswijzen, en worden de echo s op de praktijk gedaan? Hebben ze een inloopspreekuur? Soms zijn je klachten in het begin van je zwangerschap over en voel je het kindje nog niet bewegen; is er dan een mogelijkheid om naar het hartje te komen luisteren? Of moet je gewoon elke 4-6 weken komen? Wordt er gewerkt met een geboorteplan? Een geboorteplan is een A4-tje, waarop jij je wensen voor de bevalling hebt opgeschreven. Verzorgt de praktijk cursussen en/of informatieavonden? Geeft de praktijk informatieavonden over zwangerschap, bevalling en kraamperiode? Ook hier geldt, vind je het belangrijk dat deze er zijn? Zo niet, zijn er dan cursussen in de buurt of voorlichtingavonden? Als je in het ziekenhuis wilt bevallen, is het aan te raden om hier van te voren te gaan kijken. Kan dit? Of zijn hier ook informatieavonden? Ook na de bevalling worden er hier er daar bijeenkomsten georganiseerd. Soms komen deze maandelijks terug zoals een borstvoeding café. Hier kunnen moeders die borstvoeding geven maandelijks naartoe om andere moeders te leren kennen of omdat ze vragen hebben over borstvoeding. Hier is vaak een lactatiekundige bij aanwezig, dit is een specialist op het gebied van borstvoeding. Wat voor band wil jij met je verloskundige? Wil je een vertrouwensmaatje, vriendin of een deskundige? Afhankelijk waar je voorkeur naar uitgaat, staat dit vaak gekoppeld aan het aantal verloskundigen. Bij één of twee verloskundigen kan er vaak beter een goede vertrouwensband worden opgebouwd, dan bij een praktijk met vijf verloskundigen. 10

Voel jij je prettig bij één verloskundige zodat je een goede band met haar kan opbouwen? Of vind je dat te veel risico (kleine kans dat ze je niet kan begeleiden als ze twee bevallingen tegelijk heeft)? Je kunt ook vragen hoe vaak dit is voorgekomen. In een grote praktijk kan het zijn dan je sommige verloskundigen maar één keer treft in je zwangerschap. Vind je dit een probleem? Of vind je dit niet erg? Hieronder hebben we nog drie tips voor je die je kunt meenemen in je zoektocht naar een verloskundige: 1. Vraag bij meerdere verloskundigenpraktijken een gesprek aan ter kennismaking; 2. Vraag vrienden en/of familie waar zij geweest zijn toen ze zwanger waren en vraag wat hun ervaringen waren; 3. Belangrijk: volg je gevoel. Bij wie voel jij je op je gemak. Je moet ten slotte ook bij deze verloskundigenpraktijk bevallen. 11

Nawoord Hopelijk hebben deze vragen je er toe gezet om goed na te denken wat je wilt tijdens je zwangerschap en hoe jij begeleid wilt worden. Succes met het kiezen van je verloskundige en vertrouw op je gevoel. Bij vragen kan je altijd contact opnemen via het contactformulier op onze website: www.vanzwangertotbaby.nl. Met vriendelijke groeten, Ilse Vermeulen Verloskundige De Eerste Stap 12