Het pestprotocol Vrije School Valentijn Harderwijk Alle eerdere protocollen zijn hiermee vervallen. Als achtergrond voor dit protocol ligt een visie op opvoeden en sociaal gedrag zoals dat is verwoord in schoolgids en schoolplan. Woord vooraf Pesten komt op iedere school voor; ook bij ons op Valentijn. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en serieus aanpakken. Vandaar dit protocol, waarin wij het probleem pesten benoemen en tevens beschrijven wat we met pesten doen. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Wat we willen bereiken We willen een school die rust, ruimte en veiligheid biedt. Een school, waar we met respect en eerbied met elkaar en de omgeving omgaan, zodat iedereen kan leren en werken. Regels en afspraken Schoolregels en schoolafspraken zijn van essentieel belang voor een veilige omgeving. Onze schoolregels gelden voor de hele school en zijn goed zichtbaar opgehangen in de hal. De drie basisregels van onze school De drie basisregels waar het om gaat, zijn: Regel 1: een regel voor het omgaan met elkaar. - We zijn aardig voor elkaar. Regel 2: een regel voor het omgaan met materialen. - Vandaag zorgen we goed voor de spullen. Regel 3: een regel voor het bewegen binnen en buiten de school. - De school is van binnen een wandelgebied en buiten hoeft dat lekker niet! In de hele school staan deze regels centraal. Ieder jaar aan het begin van het schooljaar (en nóg een keer na de kerstvakantie) worden de regels uitgebreid geïntroduceerd. De drie basisregels zijn drie kapstokregels waar je schoolafspraken/ klassenafspraken die met die basisregels te maken hebben aan kunt ophangen. Jaarlijks worden deze regels in de eerste Nieuwsbrief gepubliceerd, zodat we met elkaar een goede start kunnen maken. Leerkrachten overleggen met ouders als kinderen zich niet kunnen aanpassen aan de schoolregels. Zich niet aan de regels kunnen houden kan te maken hebben met ODD (Oppositional Defiant Disorder): een gedragsstoornis, met negativisme, vijandigheid en uitdagend gedrag als basiskenmerken. Dat manifesteert zich onder andere in het zich niet aan de regels kunnen houden, ongehoorzaam zijn, of uitgestelde gehoorzaamheid. Of met een andere handicap op lichamelijk of psychisch gebied. Het zich niet aan de regels kunnen houden kan ook te maken hebben met het feit dat kinderen nog moeten leren zich aan regels te houden. Pesten wordt gedefinieerd als systematisch geweld van een mens of een groep mensen ten opzichte van één of meer mensen, die hier geen verweer (meer) tegen hebben. Vormen van pesten zijn: Schoppen, slaan, spugen spullen afpakken en/of vernielen (in de groep) voor schut zetten bedreigen en/of chanteren alle inbreng van het gepeste kind als waardeloos bestempelen roddelen, praten over in plaats van praten met, stalken, schelden, kleineren, negeren uitsluiten bij spelen of bij partijtjes. Voor alle duidelijkheid: pesten is verboden Het probleem dat pesten heet: * We gaan ervan uit, dat degene die pest kinderen/mensen zijn, die: zelf ergens boven willen uitsteken, of zelf vast zitten, of het moeilijk vinden met anderen om te gaan, of gebukt gaan onder angst en gebrek, of gebrek aan zelfvertrouwen hebben, of zichzelf verkeerd inschatten, een negatief zelfbeeld hebben, of zich moeilijk kunnen verplaatsen in de gevoelens van de ander, of weinig besef
hebben van eigen en andermans grenzen en daardoor op ontoelaatbare wijze deze overschrijden. * De piek van het pesten ligt tussen 8 en 14 jaar, maar ook in lagere en hogere groepen wordt er gepest. * Het is goed om het onderwerp regelmatig aan de orde te laten komen, zodat het preventief kan werken. Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn: - een problematische thuissituatie; - impulsief reageren; - voortdurend gevoel van anonimiteit (buitengesloten voelen); - voortdurend in een niet-passende rol worden gedrukt; - zelf populair willen zijn; - willen uitsteken in de middengroep; - onderpresteren; - ouders van de kinderen kunnen elkaar niet vinden; ze hebben verschillende opvattingen; - geen kapitein op het schip; - onveilige klassensituatie en of onduidelijk klassenmanagement. Hoe gaan wij daarmee om? * Alle volwassenen geven het goede voorbeeld. * In de groepen wordt het pestprobleem door middel van groepsgesprekken aan de orde gesteld. * De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt degene die pest, indien nodig in overleg met de ouders en/of externe deskundigen. * Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. komen aan de orde. * Het voorbeeld van de volwassenen is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, over afspraken en feedback, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies worden uitgesproken. * Agressief gedrag van volwassenen en kinderen wordt niet geaccepteerd. * Een effectieve methode om pesten te stoppen of binnen de perken te houden, is het afspreken van regels voor de betrokkenen en het laten volgen van consequenties op onaanvaardbaar gedrag. * Leren toepassen van: Stop, hou op! Sociale veiligheid Om pestproblematiek te voorkomen besteden we veel zorg aan sociale veiligheid. In de klas, in de gang, het plein en zowel voor, tijdens als na schooltijd zijn we alert op dit soort problemen. Met deze inzet, houding én met het pestprotocol geven wij aan dat het pesten op geen enkele wijze wordt toegestaan en dat wij de problematiek actief aan willen pakken indien die zich voordoet. Wanneer de sociale veiligheid van kinderen door het gedrag van anderen in het geding is, kan het pestprotocol uitkomst bieden. Aanpak van pestgedrag in vier stappen: Wanneer leerlingen elkaar pesten proberen zij en wij: Stap 1: Er eerst zelf (en samen) uit te komen. Stap 2: Op het moment dat één van de leerlingen er niet uitkomt, heeft deze het recht en de plicht het probleem aan de meester, juf, of pauzewacht voor te leggen. Komt stap 2 herhaaldelijk voor met hetzelfde kind(deren), moet het altijd worden gemeld bij de leerkracht. Dit geldt voor kinderen, ouders en medewerkers.
Stap 3: De leerkracht neemt dan de volgende stappen: -De leerkracht meldt het bij de directie. -De leerkracht meldt het bij de betrokken ouders. -De leerkracht meldt het in de vergadering zodat er in de pauze goed op gelet kan worden. -De leerkracht verdiept zich in de achtergrond van de betrokkenen, en legt de zaak voor aan het cluster (bijvoorbeeld cluster 1,2 en 3) -De leerkracht overlegt met de partijen en probeert samen met hen de pesterijen op te lossen en nieuwe afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen tussen dezelfde leerlingen volgen maatregelen (zie bij stap 4 en consequenties). Stap 4: Bij herhaaldelijke pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling. - Er wordt vastgesteld wat de aard en de ernst van het pestprobleem is. - De leerkracht licht de directeur, het team en de ouders van degene die pest en degene die wordt gepest in. - Er volgt een gesprek met de betrokken ouders, waarin de consequenties van het gedrag worden uitgelegd en toegelicht. - De leerkracht houdt een consequentie- gesprek met de leerling die pest. - Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing. Stap 5: Bij een ernstig probleem worden alle ouders ingelicht tijdens een extra ouderavond en wordt in alle openheid het probleem ter sprake gebracht en tot op de bodem uitgezocht met naam en toenaam. Doel: helderheid verschaffen en schoon schip maken om daarna gezamenlijk verder te kunnen gaan en het pesten te stoppen. Consequenties: De consequentie is opgebouwd in 4 fases; afhankelijk hoelang degene die pest door blijft gaan met zijn/haar pestgedrag en geen verbetering toont in zijn/haar gedrag: Fase 1: * opstellen van een handelingsplan voor degene die pest. * één of meerdere pauzes binnen blijven; * nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn; * een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn of haar rol in het pestprobleem; * door gesprek: bewustwording voor wat hij met het gepeste kind uithaalt; * afspraken maken met degene die pest over gedragsveranderingen. Een gesprek met de ouders over de bovenstaande acties. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. Fase 2: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals het Instituut voor Kanjertraining de Schoolbegeleidingsdienst, de jeugdarts van de GGD of schoolmaatschappelijk werk. Fase 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor gekozen worden om een leerling tijdelijk in een andere groep te plaatsen, binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school behoort tot de mogelijkheden.
Fase 4: In extreme gevallen kan een leerling geschorst of verwijderd worden. Met deze inzet, houding én met het pestprotocol geven wij aan dat het pesten op geen enkele wijze wordt toegestaan en dat wij de problematiek actief aan willen pakken indien die zich voordoet. Wanneer de sociale veiligheid van kinderen door het gedrag van anderen in het geding is, kan het pestprotocol uitkomst bieden. We verdelen het handelingsproces in 6 fasen: - voorkomen - onderzoeken en informeren - gesprekken met betrokkenen en evt. derden - maken van een plan van aanpak - uitwerken van het plan van aanpak - afronden en nazorg plegen. NB. Tijdens alle fasen blijft het informeren van de verschillende betrokkenen noodzakelijk.