De Ziener Mystieke inzichten Kick Bras NARRATIO 1
Inhoud ISBN: 978 90 5263 465 4 NUR: 708 2015 uitgeverij NARRATIO, Postbus 1006, 4200 CA Gorinchem tel. 0183 62 81 88 fax 0183 64 04 96 e-mail: bestellijn@narratio.nl Actuele informatie is te vinden op Internet: www.narratio.nl Omslagillustratie: Anke Bras Illustratie pagina 14: Kick Bras Woord vooraf 5 Oorsprong en einde 7 Taal voor het onnoembare 9 De Ene is in alles en verheven boven alles 11 Het Ene openbaart zich in verscheidenheid 12 Over de volmaakt zuivere afdruk 15 Over nabijheid 16 Over goedheid 19 Over het kwade en het verlangen naar het goede 20 Over schoonheid 22 De schoonheid van de ziel 23 Het goede en schone: weerglans van eeuwigheid 24 De liefde 26 Liefdesextase 28 Over het zijn 31 Het zijn is een geschenk 33 Een lied voor de Ene 34 Het leven 35 De wijsheid 38 Hoe kunnen wij God kennen? 39 De waarheid 40 Over macht en gerechtigheid, groot en klein 42 Over de vrede 45 Over het zwijgen 47 Behalve voor persoonlijk gebruik en gebruik in het kerkelijk werk in de plaatselijke gemeente of parochie, voorzien van de juiste bronvermelding, mag niets uit deze uitgave verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, digitale bestandskopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande toestemming van de uitgever. Ook verkrijgbaar via www.kerkboek.nl.
Woord vooraf Rond het jaar 500 leefde er een man, misschien in Syrië, van wie wij verder niets weten. Wellicht was hij een monnik. Of een kluizenaar. Hij was in elk geval zeer goed onderlegd in de filosofie en de theologie van zijn tijd. Hij schreef enkele boeken die gepubliceerd zijn als boeken van Dionysius de Areopagiet. Over deze Dionysius lezen we in de bijbel, en wel in het boek Handelingen 17: 34. Hij is door de apostel Paulus bekeerd tot het christendom en volgens de legende was hij de eerste bisschop van Athene. Zijn boeken, die in het Grieks geschreven zijn, werden in de oosterse kerk zeer hoog geacht. Maar in de westerse kerk werden ze pas bekend toen ze in het Latijn vertaald werden. Vanaf toen hebben zijn boeken in West-Europa een enorme invloed gehad. Omdat men intussen weet dat deze boeken zijn geschreven onder pseudoniem wat vroeger wel vaker gebeurde noemt men de schrijver Pseudo-Dionysius de Areopagiet. Ik werd al vele jaren geboeid door zijn mystieke visie op de werkelijkheid en geraakt door zijn verheven stijl. Vooral in zijn boeken Over de goddelijke namen en Over mystieke theologie. Ik stelde hem mij altijd voor als een visionaire mysticus, die alleen leefde, aan de rand van de woestijn. In Over de goddelijke namen boeit mij, hoe hij zijn inzichten verwoordt over de goddelijke presentie in de vele dimensies van onze werkelijkheid, terwijl God zelf een mysterie blijft. En in Over mystieke theologie wordt de lezer in een heel meeslepende stijl geleid tot het inzicht dat men alle namen, gedachten en ideeën los moet laten om zwijgend één te worden met het goddelijk mysterie. 4 De Ziener De Ziener 5
Eerste inzicht Oorsprong en einde In dit boekje heb ik zijn gedachten uit deze twee boeken proberen te verwoorden in een poëtische stijl. Ik noem zijn gedachten mystieke inzichten, omdat het woorden zijn van iemand die inzicht ontving in het goddelijk mysterie. Ik stel hem mij voor als iemand die woont in een kleine plaats, aan de rand van de woestijn. Een man die kleden weeft. En die inzicht heeft in het weefsel van het Licht. Ik laat hem in allerlei situaties komen die aanleiding zijn tot zijn mystieke inzichten. De basis vormen de gedachten en beelden van Dionysius, maar de woorden en vormgeving zijn van mij. Het schilderij op de omslag is van mijn vrouw Anke. De ladder die naar de hemel reikt is voor mij een symbool van de velerlei namen en symbolen waarmee wij reiken naar God. Het touw dat uit de hemel naar beneden komt is symbool voor de aanwezigheid van het goddelijk mysterie, dat in onze werkelijkheid neerdaalt, maar veel te raden overlaat. In de koelte van de nacht zat ik voor mijn woning en zag de sterrenhemel boven me. Terwijl om mij heen alles stil was werden de ogen van mijn geest geopend en ik zag: Alles heeft een oorsprong. In alles is die oorsprong als levende Bron aanwezig. Als de sterren aan de hemel strooit hij zich uit over de onmetelijke ruimte van de kosmos. Hij is aanvang, midden, wezen en leven van alle dingen. Alles ontvangt leven en zijn van hem. En hij leeft in alles, alles is in hem. Ook ik heb aan hem deel, zoals elke cel in mij deel is van het lichaam. Ook ik leef in hem, beweeg mij in hem, adem zijn adem. Maar ben ik niet vaak slachtoffer van kwade machten die sterker zijn dan ik? Hoe vaak onttrek ik mij aan de eenheid met mijn oorsprong, verkies ik de duisternis boven het licht en raak vervreemd van het wezen van mijn ziel? Hij sprak: allen die wegzonken onder de overmacht van het kwaad, allen in wie mijn beeld verduisterd is, allen die weggleden van de eenheid, allen zal ik thuisbrengen, omvormen, helen en standvastig maken. Voor allen die zien kunnen, ben ik het licht. Voor allen die groeien kunnen, ben ik de voleinding. Voor allen, die innerlijk verdeeld zijn, ben ik de eenheid. 6 De Ziener De Ziener 7
Tweede inzicht Taal voor het onnoembare Ik ben het leven zelf van alle levende wezens, het wezen van al wat wezenlijk is, oorsprong en oorzaak en doel van al wat is. Alles zal zijn voltooiing vinden in mij. In een slapeloze nacht ben ik opgestaan en zat rechtop op mijn legerstede. Het was volkomen donker om mij heen. Uit de kern van mijn wezen greep een diepe angst mij aan. Ik voelde alle taal uit mij wegglijden. En dat niet alleen: in sprakeloze angst besefte ik dat alle woorden leugens waren, dat alle denken illusie was. Als een blinde tastte ik langs de wand, opende mijn deur en keek in de duisternis van de nacht. Een zachte wind beroerde mijn gelaat en het was of hij sprak: Boven alle namen ben ik verheven, geen gedachte kan mij omvatten, ik heb gestalte noch beeld, je kunt mij niet noemen bij mijn naam want ik ben de onnoembare. Zwijg dan, o mens, leg je hand op je mond en leer te zwijgen. Want in de duisternis van het niet-weten, in de sprakeloze stilte kom ik jou het meest nabij en zul je mij onmiddellijk verstaan. Dan zul je ook uit het diepst van je gemoed woorden vinden, om mij aan te roepen, om mijn aanwezigheid te delen met anderen, om mijn mysterie te vieren en zo je geest te verheffen. Kleine parels zul je vinden in je hart en in je geest, beelden en symbolen die jou verwijzen naar mij die alle woorden te boven gaat. Zo zul je in bevende vreugde mij eren en taal geven aan wat onnoembaar is, en dan zul je weer zwijgen. 8 De Ziener De Ziener 9
Derde inzicht De Ene is in alles en verheven boven alles Ik was uitgenodigd voor een feest. De feestzaal werd verlicht door talloze lichten. Toch zag ik slechts één licht dat de hele zaal vervulde. Toen ik na het feest de zaal verliet, nam ik één van de lichten mee. Dit licht verlichtte mijn pad, en hoewel ik het uit de zaal had meegenomen, nam het licht daar niet af. Terwijl ik het pad afliep op weg naar huis, werd er een lied in mij geboren. Zo luidde het: Ene, die zijt in alles, en alles is in U, alles vervullend licht dat altijd is en altijd straalt. U bent er als ik ben. Uw licht verlicht mijn pad, U straalt in mij zolang ik adem haal. Waar blijft U als ik doof, als ik mijn laatste adem uitblaas? Uw licht wordt niet verminderd, Uw zijn niet aangetast. Want Gij, Ene, die zijt in alles gaat alles verre te boven. Alles stroomt uit U, toch wordt U niet verminderd. Alles keert tot U terug, toch wordt U niet vermeerderd. U Ene, gaat ons mateloos te boven. Hoe groot zijt Gij! 10 De Ziener De Ziener 11