Community Licht voor openbare gebouwen. Planningsprincipes en vormgeving

Vergelijkbare documenten
Culture Licht voor kunst. Planningsprincipes en vormgeving

Work - Licht voor kantooromgevingen. Planningsprincipes en vormgeving

Creatief werken in een oude brouwerij: Archimedes Exhibitions, Berlijn

Niushoushan Culture Park, Nanjing

Business Center Florentinum, Praag

De verticale verlichting van displays aan wanden genereert de open indruk van de ruimte.

Diepte scheppen met licht van ERCO: PUMA Concept Store, Berlijn

Shop Licht voor winkels. Planningsprincipes en vormgeving

Max-Ernst-Museum Comesstraße 42

Parscoop Wall-/plafondwasher

Ambiente Brasileiro, Praag

Lightgap Plafondinbouwarmaturen

PARA.MI WERKPLEKARMATUREN

Ölmühle an der Havel, Berlijn

Dr. Oetker Wereld. Architect: Ackermann & Raff, Tübingen Fotograaf: Frieder Blickle, Hamburg Projectlocatie: Bielefeld

Verlichting met LED. Digitale lichttechniek van ERCO 6000K 4000K 3000K

LIGHT FIELDS evolution: LED-armatuurserie voor hoogwaardige verlichtingsprojecten

2

Kunsthal K21 (Statengebouw)

Kunstgeschiedenis levendig gemodelleerd: ERCO in het Dommuseum van Florence

norament 926 satura. Meer ruimte voor persoonlijke vormgeving. Elegant ton-sur-ton-design voor creatieve speelruimte.

Nu ontdekken we dingen die ons eerder helemaal niet opvielen! Relighting van het Duits Techniekmuseum in Berlijn

Het natuurlijke licht van de LED: Kempinski hotel Berchtesgaden

TANEO KNIKARM- EN SYSTEEMVERLICHTING

Klinikum Offenbach. Rust en kracht. Persbericht Dornbirn, novembre 2010

Gebouw van de Reichstag

P E R S B E R I C H T

VHV Kantoorgebouwe in Hannover Werkplek met sfeer

Firma London, Berlijn

LED RUIMTEVERLICHTING

REWE Hagen-Hoog-Limburg REWE Hagen-Hoog-Limburg

Visuele kwaliteit Objecten verlichten

Wij van w40 willen niet voor die mooie foto in het vakblad bouwen, maar voor de mensen

Licht is de vierde dimensie van de architectuur.

ALBRECHT JUNG GMBH & CO. KG

P4Product Informatie High Bay licht sterke armatuur voor iedere hoogte

Geschiedenis met licht gemodelleerd: de Romeinse keizerfora

Culture. Lichteffecten zoals bij Caravaggio: reizende tentoonstelling Matthew Penn Illuminating Characters

Licht in de buitenruimte

Verlichting met LED. Digitale lichttechniek van ERCO

Flare. Comfort en rendement met leds

light digital betekent: het opnieuw uitvinden van licht in alle dimensies.

het efficient visual comfort kerncompetentie en tot het centrale zwaartepunt in de ontwikkeling. Pagina 12

P4Product Informatie Bureau LED armatuur PARA.MI

Parkbad Volksdorf, Hamburg

P4Product Informatie LED Lichtlijn TAUREO

De nieuwe Thorn producten zullen vanaf verkrijgbaar zijn

Stralend kleinood in het hart van Milaan: het UniCreditpaviljoen

P4Product Informatie ViVAA. DE ZON VOOR DE RUIMTE.

Lichttechniek. Lichtkwaliteit. Veelzijdig design. LED systematisch licht.

Kolenwasserij Zeche Zollverein

PULSE VTL BIODYNAMISCH LICHT VOOR HET MODERNE KANTOOR

Energie-efficiënt samenspel van dag- en kunstlicht op kantoor

ZORG EN GEZONDHEID LICHT VOOR KLINIEKEN EN PRAKTIJKEN

Lichtplan. Receptie kantoorpand Inspiratie veste. Een voorbeeld van een lichtplan. - Versie 1.0

Lichtontwerp Blauwe Blikvanger NSVV LICHTCONGRES INDOOR 2016

We... maken! -25% kunnen. willen. Made in. Germany

E-LINE LED VAN OUD NAAR NIEUW IN 44 SECONDEN

De weelderigheid van het Oosten, in sfeervol geënsceneerde scènes: Schuhbecks verfijnde specerijenwereld, München

BETER ZIEN. LED-VERLICHTING IN DE INDUSTRIEHAL.

SISTEMA.

PROJECT DRINKWATERBEDRIJF PUUR WATER NEDERLAND

Museum M in Leuven In het labyrint van de kunst

Licht creëert shoppingbelevenissen

Uitgangspunten. Flatopled.nl voorbeeld inventarisatie complexen

LED Modulair Systeem

P E R S B E R I C H T

Persbericht Dornbirn, maart Licht in een nieuwe dimensie voor mens en milieu Zumtobel highlights op Light+Building

TRILUX Retail. Wat als het licht voor ú zou werken?

Shoppen onder de sterren

Rechtbank Rotterdam 03 december 2015

kiosken

T r a p p e n i n u w st i j l

THE FEELGOOD FLOOR. noraplan sentica voelt goed aan. In 38 nieuwe kleuren. Creation: A. Haw Architects, London

Besparen in stijl 16351/93/16

Lighting. Retail. Light as a Service. Light as a Service en de voordelen voor retailers

Richt uw huis in met licht

inspiratie betrouwbaarheid Arpalight

Efficiëntie en veelzijdigheid voor gebiedsverlichting

60/30 Classic Steel Bibliotheeksysteem DESIGN BCI

ED g ErLichtin ral L DuurzAmE v Ast

Design Solutions by Silent Gliss. Inhoud

Duncan Retail. energieverbruik. investering

Metronomis LED een spel van licht en schaduw

P4Product Informatie LED-loepverlichting

Richt uw huis in met licht

K1 Inleiding DE NIEUWE STANDAARD IN NOODVERLICHTING

Musée Bourdelle, Parijs

highlights Productinnovaties en -aanvullingen

MAK DESIGN LABORATO- RIUM

endless light led lighting for professionals

ASSA ABLOY Automatische schuifdeursystemen

Architect Dennis T' Jampens Fotograaf Arne Jennard. Project Privéwoning Plaats Antwerp, België

CONSTELA LED ADEMBENEMEND ATTRACTIEF EN SLIM GECONFIGUREERD

Geschiedenis met licht gemodelleerd: de Romeinse keizerfora

Philips ArchiPoint icolor Powercore Heldere LED-pixel voor zowel overdag als 's nachts.

Richt uw huis in met licht

AGILE 150 CS 80 MAGNEO MANET RS 120 RSP 80. Beslag voor glazen en houten schuifdeuren

DECORATIEF EN DUURZAAM. member of

Transcriptie:

E Community Licht voor openbare gebouwen Planningsprincipes en vormgeving

Editorial Identiteit geven waarden vertegenwoordigen gemeenschappelijke plaatsen creëren Wat bindt onze samenleving, laat deze functioneren en maakt deze leefbaar? Niet op de laatste plaats zijn dat de gemeenschappelijke gebouwen waar mensen zich als bezoekers, burgers of politici verplaatsen, verzamelen en waar ze gesprekken voeren. Gebouwen van het openbaar bestuur, onderwijsinstellingen, theaters, congrescentra, treinstations en luchthavens: hun architectuur, hun uitvoering en hun toestand weerspiegelen de mentaliteit en de werkelijkheid van een maatschappij. Om hier iets nieuws te creëren of het bestaande te verzorgen, betekent voor planners en ontwerpers tegelijkertijd een kans en verantwoordelijkheid. De beslissende criteria zijn hier zorgvuldigheid en kwaliteit in iedere planningsdimensie. Licht vervult daarbij veel meer dan functionele taken. Het vormt ook het karakter en de symbolisch representatieve kracht van openbare gebouwen. Inclusief in plaats van exclusief Zelfs zo uiteenlopende gebouwen als luchthavens, scholen of stadhuizen hebben een grote gemene deler. De gebruikerskring van deze gebouwen is bijvoorbeeld niet vast afgebakend, maar omvat vele mensen met de meest uiteenlopende intenties. Daarom zijn hier lichtconcepten gewenst die zich richten op de grondbeginselen van de menselijke waarneming, van vormgeving en communicatie: licht dat de gebruikers omsluit en niet buitensluit. ERCO denkt in op de waarneming gerichte lichtcategorieën en biedt daarop afgestemde lichtsystemen aan. Doordoor wordt licht de universele taal die ook culturele barrières overwint. Licht is een effectief medium om architectuur toegankelijk en gebruikersvriendelijk vorm te geven, stromen bezoekers te sturen en gebruikszones te definiëren. Licht voor ruimten met buitengewone dimensies Uit de voortdurende groei van de metropolen vloeit een verdere gemeenschappelijke factor van openbare gebouwen uit: ook zij groeien, al was het alleen maar om te voldoen aan de eisen aan capaciteit. Daardoor zijn ze niet alleen onmiskenbaar aanwezig in het stadsbeeld. Er ontstaan ook binnenruimten met buitengewone dimensies, zoals atriums, trappenhuizen, vergaderzalen, ontvangst- of afhandelingshallen. Een vormgevings- alsmede technische uitdaging waarop ERCO reageert met efficiënte, precieze LED-lichtwerktuigen bijvoorbeeld met speciale wallwashers die zelfs meer dan 8m hoge wanden efficiënt en gelijkmatig verlichten. Efficient visual comfort voor licht met symbolische kracht Een lichtoplossing met ERCO creëert op talloze manieren toegevoegde waarde: direct door lage onderhouds- en energiekosten, maar ook indirect doordat de hogere acceptatie door de gebruikers bijvoorbeeld vandalisme in verkeersbouwwerken vermindert. Een verbeterd gevoel van veiligheid in goed verlichte ruimten draagt net zo goed bij aan de verblijfskwaliteit als een snelle oriëntatie, dankzij de op de waarneming gerichte indeling van de architectuur door licht. Met het efficient visual comfort beschikt ERCO over een strategie om complexe behoeften van gebruikers af te stemmen op een gering stroomverbruik. Positieve gebruikerservaringen ondersteunen de identificatie met dergelijke gebouwen net zo goed als een uniek optreden dat door de nachtelijke verlichting letterlijk extra straalt. Binnen en buiten uit één stuk gegoten Op die wijze voegt zich bij het eigenlijke doel van deze gebouwen nog een component die gemeenschappen hun identiteit geeft. Knooppunten van het economische leven, zoals luchthavens of congrescentra, kunnen net zo het symbool van de trotse burger worden als bibliotheken of collegezalen de symbolen van verzamelde kennis. Met name regeringsgebouwen, van het stadhuis via het provinciehuis tot en met de Tweede Kamer, ontwikkelen door hun rol en mediale aanwezigheid bijna als vanzelf een iconisch karakter. Lichtwerktuigen van ERCO hebben reeds in vele van dergelijke gebouwen ertoe bijgedragen om de hoogste eisen aan de vormgeving succesvol met praktische en technische vereisten te verenigen: bij de enscenering van het gebouw in het stadsgebied net zoals bij de effectieve verlichting, alsmede in dagelijkse maar ook in buitengewone binnenruimten. Afbeelding rechts: HDI Gerling Versicherungen, Hannover/Duitsland. Architectuur: Ingenhoven Architecten, Düsseldorf. Lichtplanning: Tropp Lighting Design, Weilheim. Fotografie: 'Frieder Blickle, Hamburg. 1

Architectuur voor de maatschappij Licht in het openbare leven Verlichtingsconcepten die verbinden Overgangen met licht vormgeven In een architectuur die door veel verschillende mensen wordt gebruikt, is verlichting geen kwestie van individuele smaak. Deze volgt de regels van waarneming en communicatie. ERCO denkt in overeenkomstige lichtcategorieën en stelt een daarop gericht programma lichtwerktuigen voor openbare gebouwen ter beschikking. Daarmee kunnen ontwerpers gedifferentieerde lichtconcepten rationeel ontwikkelen en vol vertrouwen implementeren ook in buitengewoon complexe en gedimensioneerde projecten. Licht is de vierde dimensie van de architectuur: dat betekent een extra vormgevingsniveau dat de architectonische ruimte opnieuw interpreteert. Een gangbaar lichtconcept kan ook heterogene elementen met elkaar combineren en binnen het gemeenschappelijke kader differentiëren. De armaturensystematiek van ERCO is ideaal om binnen een vormgevings- en technisch gangbaar concept verschillende lichtkwaliteiten gericht in te zetten.. Meer informatie treft u aan onder: www.erco.com/community Naar binnen en naar buiten kijken Naar binnen en naar buiten kijken in een transparante architectuur is in hoge mate afhankelijk van de verlichtingscontrasten tussen binnen en buiten: verlichte architectuurelementen binnen zijn 's nachts ook zichtbaar vanaf buiten. Daarentegen zorgt een gedifferentieerd verlichte omgeving van het gebouw er ook voor dat reflecties de blik van binnen naar buiten niet domineren. Aangezien verkeersbouwwerken en winkelomgevingen in toenemende mate in elkaar opgaan, ondersteunt een helder verlichtingsconcept de oriëntatie van de gebruiker. Op weg naar de kennismaatschappij: om te leren is het juiste licht nodig dat ook harmonieert met hedendaagse, digitale apparatuur. Pas de flexibele lichttechniek met digitaal regelbare componenten maakt multifunctionele talenten van congreszalen: van de zakelijke presentatie tot en met het sfeervolle evenement. Historisch modern Wanneer in het stadsgebied traditionele en moderne architectuur elkaar ontmoeten, kan verlichting een brug slaan en gezamenlijke niveaus vormen. In de armaturensystematiek van ERCO zijn parameters, zoals lichtkleuren, regelmogelijkheden en lichtverdelingen, bij armaturen in de binnen- en buitenruimte in grote mate uniform om gangbare lichtconcepten te ondersteunen. Perfect verlichte, buitengewone architectuur kan van een bibliotheek de opmerkelijke en intensief gebruikte kwintessens van een stedelijke gemeenschap maken. 2 Daar waar gremia over de toekomst van steden, regio's of provincies beslissen, staat heldere en zakelijke verlichting ook symbolisch voor transparantie en maatschappelijke waarden. Openbaar - privé Met contrasterende lichtkwaliteiten kunnen binnen gebouwen bijvoorbeeld levendige verkeersgebieden en verscholen privézones helder worden gedefinieerd. Factoren, zoals helderheid en focussering van de armaturen, zijn van grote invloed voor de betreffende sfeer. 3

Representatie met licht De openbaarheid in de focus Openbare gebouwen representeren waarden en mentaliteiten van een maatschappij. Een passende verlichting zorgt er niet alleen voor dat dergelijke gebouwen in het stadsgebied zichtbaar worden en loskomen van hun omgeving, maar onderstreept het betreffende karakter van architectuur en het doel van dat gebouw. ERCO verschaft markante gebouwen een uniek, indrukwekkend, nachtelijk optreden en versterkt zo de identificatiekracht: ze worden oriëntatiepunten, die binnenlandse en buitenlandse bezoekers oriëntatie bieden. Meer Community-projecten treft u hier aan: www.erco.com/community Transparante communicatie Zakelijk, transparant en toch feestelijk: zo kan de sfeer in de representatieve plenaire zaal van het Centre de Conférences Kirchberg in Luxemburg worden beschreven, waar onder andere meerdere keren per jaar de ministerraad van de EU vergadert. De zeer adaptieve lichtoplossing met richtbare spots van ERCO is in een opgehangen ringstructuur geïnstalleerd. De directe en indirecte lichtaandelen kunnen in geprogrammeerde scenario's worden geschakeld en gedimd en zijn afgestemd op de situatie ter plaatse. De grote voorstelling De Public Library aan de 5th Avenue in New York houdt al meer dan een eeuw stand als symbool voor onderwijs en burgerschap te midden van de wolkenkrabbers van Manhattan. Achter de historische façade verbergt zich één van de grootste bibliotheken ter wereld. Ten tijde van het jubileum maakten donateurs een nieuwe verlichting mogelijk met lichtwerktuigen van ERCO. Breedstralers en schijnwerpers die aan verhoogde montagepunten rondom het gebouw zijn gemonteerd, verlichten het gebouw efficiënt en homogeen zonder daarbij voorbijgangers te verblinden. Materiaal, kleur en details van de façade worden optimaal getoond. Mensen vormen een netwerk Een vleugelachtige uitstraling is een typisch element van de luchthavenarchitectuur: brede, hoge hallen voor flexibel gebruik die de dynamiek van de luchtvaart symboliseren. Carrasco International Airport bij Montevideo, de hoofdstad van Uruguay, ontvangt bezoekers en passagiers onder een gewaagde, gewelfde dakbedekking zonder steunen. De verlichting van het plafondvlak wordt verzorgd door onopvallend in de draagconstructie van de façade gemonteerde, asymmetrisch stralende plafondwashers van ERCO. Het plafond ziet er dan ook licht, bijna zwevend uit en de indirecte verlichting zorgt voor een gelijkmatige, verblindingsvrije lichtsterkte. Culturele dialoog Theaters en concertgebouwen spelen een belangrijke rol in het creëren van de identiteit van gemeenschappen, omdat daar het culturele erfgoed tot zijn recht komt, verder wordt ontwikkeld en wordt uitgevoerd. De eisen aan de architectuurverlichting zijn hoog, omdat deze ook kwalitatief op ooghoogte met het gebeuren op het toneel moet staan. Het muziektheater in Linz is één van de meest moderne operagebouwen ter wereld. De lichtoplossing van ERCO is elegant, omdat deze de culturele aantrekkingskracht onmerkbaar begeleidt. Van elkaar leren Ook de pragmatische, heldere architectuur, zoals het collegegebouw van de Universiteit van Osnabrück, vertegenwoordigt waarden: en die zijn de neutraliteit en toekomstgerichtheid van onderzoek en wetenschap. Binnen een open structuur scheppen architectuur en gefocusseerde verlichting met richtbare inbouwspots van ERCO individuele eilanden in de ruimte. Ze stimuleren de studenten tot een communicatieve uitwisseling en tot gemeenschappelijk leren. 4 5

Verlichtingsfuncties Welke taken vervult licht in openbare gebouwen? De verlichting van openbare gebouwen moet voldoen aan de meest uiteenlopende eisen: bij elk project staan ontwerpers voor de lastige taak om het ruimtelijke, de inhoudelijke en vormgevende eisen alsmede de organisatorische en financiële randvoorwaarden in één lichtconcept te verenigen. Het takenbereik kan talloze gedifferentieerde, architectonische situaties omvatten; te beginnen bij de façade met de verlichting van de entree en de foyer via de verkeerszones, zoals trappen en gangen, tot en met multifunctionele ruimten en achterkamers, zoals voor het bestuur, de werkplaatsen of archieven. Om de kwaliteit van de verlichting daarbij niet te beoordelen volgens zuiver kwantitatieve criteria, zoals verlichtingssterkte, is een denkmodel met verlichtingsfuncties nuttig. Het maakt de verlichting los van statische berekeningen van de ruimte en verlegt de aandacht naar het gebruik van een ruimtelijke situatie - zowel op de winkelvloer als aan de façade. Door deze indeling in zones kunnen individuele taken worden geïdentificeerd: Dient een zone bezoekers te ontvangen, bepaalde inhoud en waarden te representeren, oriëntatie te bieden, door het gebouw te leiden of ruimte te bieden aan bepaalde evenementen? Het model stelt ontwerpers in staat om flexibel te reageren op de meest uiteenlopende taken in openbare gebouwen en architectonische feiten, om lichtoplossingen modulair samen te stellen en naar behoefte op schaal in te delen. Voor ontwerpers is het nuttig om bij aanvang van elk verlichtingsproject na te denken over de volgende drie vragen voor elke zone: 1 2 Welke 3 Welke Welke architectonische en functionele betekenis heeft de ruimte of de ruimtelijke zone? taken in het gebouw kan verlichting overnemen om alle gebruikers een positieve ervaring te bieden die de betreffende identiteit weerspiegelt? individuele verlichtingsstrategie en welke typen verlichting zijn geschikt als grondslag voor de lichtplanning? Ontvangen Licht markeert aankomstplaatsen in de ruimte, zoals receptieof informatiebalies, en stuurt op die wijze de stromen bezoekers. Een hogere lichtsterkte in vergelijking met de omgeving is een automatische blikvanger. Goed afgeschermde armaturen waarborgen daarbij een groot visual comfort voor bezoekers en voor receptiemedewerkers. Eilanden van licht in de ruimte worden door krachtigere of dichter bij elkaar opgestelde plafondinbouwarmaturen alsmede door pendelarmaturen of overeenkomstig uitgelijnde spots gegenereerd. Met wallwashers verlichte achterwanden scheppen een helder, vriendelijk kader voor ontvangstzones. De wand kan bovendien door logo's, wapens, of informatieborden een informatiedrager worden. Representeren Licht is van doorslaggevend belang om openbare gebouwen een representatieve, unieke identiteit te geven. Daartoe behoort de enscenering van de façade en het gebouw met licht net zoals de vormgeving van entrees, foyers en zalen. Gedifferentieerde lichtconcepten hebben een waardige uitstraling. Onder sprankelend licht met een goede kleurweergave komen hoogwaardige materialen en oppervlakken volledig tot hun recht. Verticale verlichting benadrukt de afmetingen van royale foyers en ingangshallen. Daardoor licht transparante architectuur van binnen uit op en wordt het gebouw zo een nachtelijk oriëntatiepunt. Begeleiden Teneinde bezoekers en gebruikers zich snel en doelbewust in het gebouw te kunnen laten verplaatsen, dienen verkeerszones en knooppunten, zoals trappenhuizen of liftfoyers, visueel te worden gemarkeerd. Lineaire verlichting is uitstekend geschikt om de bewegwijzering aan te geven. Verticale verlichting markeert het eindpunt van wegen op afstand. De op de waarneming gerichte, gedifferentieerde verlichting van verschillende gebruikszones maakt deze herkenbaar en vergemakkelijkt op die wijze de oriëntatie. Lichtaccenten onderaan een trap of voor de lift markeren de verticale ontsluiting van het gebouw. Imposante dakconstructies worden door plafondwashers gemarkeerd en zien er daardoor licht, bijna zwevend uit. Tegelijkertijd fungeert de plafondwashing als verblindingsvrije, indirecte, algemene verlichting. Oriënteren Een op de waarneming gericht lichtconcept zorgt ervoor dat openbare gebouwen gemakkelijk toegankelijk en gebruikersvriendelijk zijn. Daarbij past het om grote ruimten met verticaal en horizontaal in zones verdeelde verlichting te definiëren en in te delen. Contrasten scheppen belangrijke hiërarchieën in de ruimte die een snelle en betrouwbare oriëntatie ondersteunen. Door onze belangrijkste kijkrichting spelen verticale vlakken een zeer belangrijke rol bij de oriëntatie in de ruimte. Deze verticale vlakken worden met wallwashers gelijkmatig en efficiënt uitgelicht. Goed afgeschermde horizontale verlichting helpt ook om grote ruimten met hoge plafonds in zones te verdelen door middel van licht. Elkaar ontmoeten In multifunctionele ruimten en evenementenzalen kan de sfeer door lichtscènes met verschillende aandelen van basisverlichting, verticale verlichting en accentverlichting over een grote oppervlakte worden gevarieerd. Van de zakelijke vergadersfeer tot en met de feestelijke stemming tijdens een ontvangst in de avond. Regelbare armaturen, bijvoorbeeld met DALI interfaces of fasendimbare bedrijfsapparatuur, kunnen in de lichten gebouwenregelingssystemen voor geënsceneerde verlichting worden geïntegreerd. Goede antiverblinding en knippervrij licht garanderen visual comfort en voldoen aan de vereisten van de media, bijvoorbeeld bij video-opnames. 6 7

Een vergelijking van lichtplanningen Casestudy: kwalitatieve in plaats van kwantitatieve verlichting De foyer van een bestuursgebouw, van een hogeschool of een concertgebouw is het visitekaartje van de betreffende instelling. Vaak als royale, hoge entreeruimte ontworpen, is deze bestemd voor representatieve doeleinden, als ontvangst- en wachtgebied en voor de ontsluiting van aangrenzende delen van het gebouw. Door een krachtige vormgeving pakken gebruikers en bezoekers bovendien de identiteit van het gebouw op. Deze vele functies vereisen een gedifferentieerd lichtconcept dat economisch kan worden geïntegreerd en geëxploiteerd. Kwalitatieve planningsuitgangspunten maken gebruik van de principes van de waarnemingspsychologie om de ruimte efficiënt in zones in te delen. Een mogelijkheid om ook in grote en hoge ruimten oriëntatie te bieden, is bijvoorbeeld de diepte-indeling van de ruimte: de voorgrond en achtergrond verschillen van elkaar door overeenkomstige contrasten. Een gerichte verlichting van elementen, zoals trappen, receptiebalies en wachtgebieden, deelt de ruimten in en stuurt de blik van de bezoeker. Wallwashing bepaalt hoe helder de ruimte wordt ervaren: juist in openbare gebouwen met transparante façaden komt deze overdag overeen met daglichtdoorstroomde zones in de buurt van façaden, terwijl deze 's nachts zorgt voor het zicht van buiten naar binnen. Lichtoplossingen die door goede bescherming tegen verblinding veel visual comfort bieden, maken het voor het oog mogelijk om te focussen. Daardoor zijn geringere verlichtingssterktes voldoende Kwalitatieve lichtplanning in foyers Zich snel kunnen oriënteren, de indruk krijgen van een lichte ruimte: een op de waarneming gerichte verlichting deelt de ruimte in lichtzones in. Plafondinbouwarmaturen met verschillende lichtverdelingen maken het mogelijk om op speciale geometrieën in de ruimte en profielen van gebruikers te reageren. LED-inbouwarmatuur LED-downlight Wide flood LED-inbouwspot Spot LED-inbouwspot Flood LED-lens-wallwasher Referentiewaarden Bij een gemiddelde verlichtingssterkte van ten minste 300lx bij de balie en min. 100lx in verkeerszones: Kwantitatieve lichtplanning in foyers LED-inbouwarmatuur LED-downlight Conclusie -46% energiebesparing Aantal armaturen 27 Aansluitvermogen (W) 822 Vermogen per oppervlakte (W/m 2 ) 1,63 LED-inbouwspot Spot Kwalitatieve lichtplanning deelt hoge ruimten in functionele zones in en maakt het op die manier gemakkelijker om zich te oriënteren. ERCO LED-armaturen met een gering stroomverbruik zorgen dankzij specifieke lichtverdelingen voor grote armatuurafstanden en daardoor voor een energiezuinige verlichting. 44 1531 27 822 1,63 3,00 Gelijkvormige verlichting onafhankelijk van de ruimtelijke context negeert de door de architectuur voorgeschreven waarnemingshiërarchieën en maakt de oriëntatie voor gebruikers lastiger. Deze heeft meer energie nodig om een vergelijkbare indruk van de lichtsterkte te genereren Referentiewaarden Bij een gemiddelde verlichtingssterkte van ten minste 300lx bij de balie en min. 100lx in verkeerszones: Aantal armaturen 44 Aansluitvermogen (W) 1531 Vermogen per oppervlakte (W/m 2 ) 3,00 In zones verdeelde ERCO LED-verlichting Conventionele LED-rasterverlichting Benodigde armaturen Aansluitvermogen in W Energiebehoefte in W/m 2 8 9

Licht is de vierde dimensie van de architectuur Efficient visual comfort als strategie in de verlichting van openbare gebouwen Conclusie: Holistisch plannen met ERCO ERCO beschouwt licht als de vierde dimensie van de architectuur. Het is onze missie om een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij en de architectuur. Daarvoor ontwikkelen en produceren wij lichtoplossingen die een kwalitatief hoogwaardige, authentieke omgeving creëren. De basis daarvoor is het efficient visual comfort (EVC) onze strategie waarmee wij duurzame planningsuitgangspunten en innovatieve producttechnologieën naadloos samenvoegen. Wij hebben vijf kwaliteitskenmerken geformuleerd om deze veeleisende taak te implementeren. Kwalitatieve lichtplanning Bij de verlichting van openbare gebouwen zijn functionele aspecten, zoals oriëntatie, gebruikersvriendelijkheid en inclusie, even belangrijk als emotionele aspecten, zoals verblijfskwaliteit en representatie. In het samenspel van licht en donker, voorgrond en achtergrond alsmede verticale en horizontale vlakken is licht bestemd voor de begeleiding van de stromen bezoekers en als communicatiemedium. Daardoor is de menselijke waarneming onder de aandacht van de ontwerper gekomen en is daarmee een lichtplanning die terugvalt op de grondbeginselen uit de waarnemingspsychologie, zoals verticale verlichting en accentuering. Verticale verlichting Verticale vlakken bepalen tot 80% de ruimtelijke waarneming van de mens en vormen daardoor onze interpretatie van lichtsterkte veel krachtiger dan licht op horizontale vlakken. Verticale verlichting maakt architectuurelementen door glazen façaden al van buitenaf, van verre zichtbaar. Deze vergemakkelijkt de oriëntatie in gebouwen, doordat deze afmetingen en ruimtegrenzen definieert, aan de wanden opgehangen kunstwerken, borden of tekens presenteert, en smalle gangen of ruimten een bredere en luchtigere uitstraling biedt. ERCO ondersteunt architecten, lichtplanners, publieke opdrachtgevers en investeerders om holistische lichtoplossingen voor openbare gebouwen te ontwikkelen. Wij begeleiden u op uw weg naar een efficiënt, functioneel en representatief lichtconcept en adviseren u bij technische alsmede rentabiliteitsvraagstukken. Verlichting van ERCO in openbare gebouwen betekent: 1 Representatieve 2 Duurzame, 3 Energiezuinige architectuurverlichting voor een krachtige identiteit. onderhoudsarme en efficiënte lichttechniek voor een gunstige TCO (Total Cost of Ownership). armaturenindeling door extra breed stralende rotatiesymmetrische en ovale lichtverdelingen. Effectieve lichttechniek Efficiënte en precieze optische systemen maken een verlichting verdeeld in zones mogelijk en overwinnen ook alle afstanden in zeer grote of hoge ruimten. Om gericht die vlakken te verlichten die de mens nodig heeft voor de waarneming, biedt ERCO binnen een armaturenfamilie gespecialiseerde lichtverdelingen aan. Ook bij plafondinbouwarmaturen kunnen ontwerpers op die manier kiezen uit tot en met vijf verschillende karakteristieken. Daardoor is de verlichting met ERCO zeer doelmatig en efficiënt. Intelligent regelen ERCO biedt met zelfontwikkelde bedrijfsapparatuur interfaces voor verschillende regeltechnologieën, bijvoorbeeld DALI. Daardoor kunnen lichtwerktuigen van ERCO ook in gebouwbeheersystemen voor meerdere gebouwen worden geïntegreerd die openbare gebouwen energie-efficiënter moeten maken. De regeling is bovendien relevant voor multifunctionele ruimten of evenementenzalen waar de verlichting zich geënsceneerd aan verschillende gebruiksmogelijkheden of processen aanpast. Efficiënte LED-lichttechniek De leidende rol van ERCO in de verlichting met LED's berust op de keuze van de onderneming voor het opbouwen van expertise in de opto-elektronica. Dankzij onze interne ontwikkeling van LED-printplaten en elektronica tot en met warmtemanagement heeft ERCO de controle over de eigenschappen van alle producten. In de praktijk betekent dat een perfecte lichtkwaliteit, hoge verlichtingssterktes bij een gering aansluitvermogen, alsmede een lichtstroombehoud dat hoger is dan wat standaard is op de markt, ten gunste van maximale duurzaamheid. Individuele project- en productoplossingen Juist iconische architectuur, kenmerkend voor grote, openbare projecten, vereist ook bij de verlichting individuele technische en vormgevingsoplossingen. ERCO is door de flexibele processen en productie met de grote productievariëteit in staat om kwalitatief hoogwaardige, speciale oplossingen te ontwikkelen en in serie te produceren. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met ontwerpers en lichtplanners en tegen transparant berekende kosten. De mogelijkheden omvatten onder andere: - Lak in speciale kleuren - LED's in speciale lichtkleuren resp. spectra - Geprefabriceerde stekkersystemen voor elektrische aansluitingen - Productie van complexe inbouw in de architectuur - Speciale constructie en eigen ontwikkeling 10 11

ERCO lichtwerktuigen Consequente armaturensystematiek voor openbare gebouwen Gebouwen die letterlijk in de openbare aandacht staan, verdienen de uitrusting die qua kwaliteit de beste is. ERCO stelt architecten en ontwerpers dergelijke lichtwerktuigen ter beschikking waarmee de hoogste eisen aan vormgeving en visual comfort met factoren als betrouwbaarheid, duurzaamheid en spaarzaamheid kunnen worden gecombineerd. Om een gangbare kwaliteit en uitstraling te bereiken, volgt ERCO in haar armaturenprogramma een consequente systematiek. De duidelijkste component is het heldere, functionele design van de productfamilies dat de onderlinge combinatie van alle armaturenfamilies en klassen mogelijk maakt. De kern van de armaturensystematiek zijn echter de lichttechnische eigenschappen: gedifferentieerde, op de vereisten van openbare gebouwen toegespitste lichtverdelingen, sprankelend LED-licht met zeer goede kleurweergave, identieke lichtkleuren en de hoge verlichtingssterktes bij een laag aansluitvermogen. Bij ingebruikname overtuigen de lichtwerktuigen bovendien met in de praktijk beproefde montagevarianten en gedefinieerde interfaces voor de regeling. Ontwerpers kunnen ERCO LED-lichtwerktuigen naar wens combineren om zonder compromis met betrekking tot lichtkwaliteit, flexibiliteit en architectonische vormgeving ook complexe verlichtingstaken in te vullen. Een overzicht van de producten die geschikt zijn voor openbare gebouwen, vindt u onder: www.erco.com/community Flexibele infrastructuur Spanningsrails en lichtstructuren van ERCO vormen ook in openbare gebouwen, waar vaak inbouwarmaturen domineren, een energiezuinige en flexibele infrastructuur voor verlichting: bijvoorbeeld in gedeelten waar allerlei soorten presentaties plaatsvinden of die vaak moeten worden omgebouwd voor andere functies. Deze zijn als inbouw-, opbouw- en pendelversies met en zonder indirect lichtaandeel verkrijgbaar. Accenten vanuit grote hoogte Lichtconcepten die in hoge ruimten met grote afstanden tussen armatuur en doeloppervlak, resp. -object werken, zijn vol effect en bieden een groot visual comfort. Deze hebben echter bijzonder efficiënte en precieze lichtwerktuigen nodig, zoals de spots, breedstralers en wallwashers van de Stella familie. Een systeem voor alle situaties Een spotsysteem voor spanningsrails in openbare gebouwen zou extreme flexibiliteit en bandbreedte met een tijdloos design moeten verbinden. De Parscan familie is de meest uitgebreide serie spots in het programma van ERCO en biedt niet alleen alle lichttechnische opties van de ERCO armaturensystematiek, maar ook een hoge productkwaliteit voor probleemloze afhandeling en bij een lange gebruiksduur. Onopvallend en nauwkeurig Plafondinbouwarmaturen stellen zich verdekt op ten gunste van hun lichteffect in de ruimte. De lineaire inbouwarmaturen van de Compar serie zijn beschikbaar met rotatiesymmetrische en ovale downlightkarakteristieken alsmede met wallwashers. Met de lichtverdelingen wide flood of oval wide flood is Compar ook geschikt voor de werkplekverlichting volgens de norm, bijvoorbeeld bij de entree. De juiste maatstaf Ideaal voor alle representatieve zones: als inbouw-, opbouwof pendelarmatuur bieden omvangrijke premium productfamilies, zoals Quintessence, ontwerpers de vormgevingsvrijheid voor iedere situatie in de architectuur - en dat bij hetzelfde hoge visual comfort. ERCO kiest zowel bij DALI dimbare bedrijfsapparatuur als ook bij fasendimbare bedrijfsapparatuur in het dimbereik tot 10% voor constante stroomdimming. Het gedimde LED-licht is daardoor knippervrij en geschikt voor camerawerk. Robuust en veelzijdig Slechts weinig vloerinbouwarmaturen verenigen bestendigheid tegen omgevingscondities met moderne, gedifferentieerde lichttechniek voor veeleisende lichtconcepten in de buitenruimte. Het programma met Tesis vloerinbouwarmaturen omvat niet alleen verschillende maten, vormen en vermogens, maar ook zes lichtverdelingen van narrow spot tot wide flood, oval flood en wallwash. Nachtelijke oriëntatiepunten Zodat markante gebouwen in de stedelijke omgeving zich staande kunnen houden, kiezen ontwerpers krachtige schijnwerpers en breedstralers voor nachtelijke ensceneringen. De schijnwerpers en breedstralers van de Kona familie nemen dergelijke taken zeer serieus op. Robuuste behuizingen in een modern, neutraal design zorgen voor ideale bedrijfsomstandigheden voor de onderhoudsvrije LED-techniek. Plafonds in hallen laten zweven Plafondwashing laat enorme plafonds in hallen of afdaken aan façaden zwevend licht verschijnen. Tegelijkertijd fungeert deze als verblindingsvrije, indirecte, algemene verlichting. Plafondwashers, zoals de Lightscan façadearmaturen zijn afgestemd op de toepassing verkrijgbaar met brede of diep stralende lichtverdelingen De specialisten voor hoge ruimten Plafondinbouwarmaturen voor hoge ruimten hebben hoge lichtstromen en nauwkeurige, optische systemen nodig. Een lenzensysteem van collimator en Spherolitlens maakt Quintessence dubbelfocus-downlights tot de specialisten voor dergelijke toepassingen. De innovatieve lichttechniek van de wallwashers maakt bijzonder kleine wandafstanden mogelijk. De zwarte antiverblindingsconus zorgt voor een groot visual comfort en een onopvallende gevoelsindruk. 12

E Licht is de vierde dimensie van de architectuur Art.nr. 1028809000 NL 12/2017 ERCO GmbH Postfach 2460 58505 Lüdenscheid Brockhauser Weg 80 82 58507 Lüdenscheid Germany Tel.: +49 2351 551 0 Fax: +49 2351 551 300 info@erco.com www.erco.com