De meest gestelde vragen over MRSA Inleiding In deze brochure treft u de meest gestelde vragen aan over MRSA en de antwoorden daarop. De brochure is een aanvulling op de ziekenhuisfolder waarin algemene informatie over MRSA en de maatregelen zijn opgenomen. Uiteraard kunt u met uw persoonlijke vragen terecht bij uw arts, een verpleegkundige of bij de afdeling Hygiëne & Infectiepreventie. Is MRSA een ziekte? MRSA is geen ziekte, het is een bacterie. Wat is een MRSA bacterie? Deze bacterie behoort tot de huidbacteriën en valt onder de groep bacteriën die Staphylococcus aureus worden genoemd. Deze Staphylococcus aureus komt bij ongeveer 30% van de gezonde mensen constant of tijdelijk op het lichaam voor en veroorzaakt daar geen infectie. Wanneer echter de weerstand van een persoon vermindert door ziekte of door bijvoorbeeld een wond, infuus, beademing, of blaaskatheter kan deze bacterie wél infecties veroorzaken. Deze infecties zijn meestal goed te behandelen met geneesmiddelen (antibiotica). Methicilline Resistente Staphylococcus aureus, kortweg MRSA is echter een Staphylococcus aureus die niet gevoelig is voor de meeste antibiotica. Over deze bacterie gaat het in deze brochure. Is MRSA besmettelijk? MRSA kan, net als bij gewone stafylokokken, via contact met andere mensen worden overgedragen. Wanneer iemand gezond is, hoeft men daar niets van te merken. Iedereen kan de bacterie ongemerkt bij zich dragen. Wat is het probleem bij MRSA? Het verschil tussen een gewone Staphylococcus aureus en een Methicilline Resistente Staphylococcus aureus is dat deze laatste ongevoelig is voor de meeste gangbare antibiotica.
Voor wie is MRSA gevaarlijk? Personen die pas geopereerd zijn of een sterk verminderde weerstand hebben kunnen eerder infecties ontwikkelen. Een MRSA besmetting heeft geen gevolgen voor een ongeboren baby. Is MRSA gevaarlijk voor personen buiten het ziekenhuis? De MRSA is alleen een probleem bij opname in het ziekenhuis vanwege mogelijke verspreiding. Om verspreiding tussen patiënten te voorkomen, worden isolatiemaatregelen genomen en wordt door de medewerkers beschermende kleding gedragen. Dit is omdat medewerkers van het ziekenhuis met patiënten direct lichamelijk contact hebben. Tijdens deze contacten is de kans op overdracht van MRSA van patiënt naar medewerker het grootst. MRSA is niet "gevaarlijk" voor gezonde mensen met een normale weerstand (zoals b.v. verpleegkundigen). Deze kunnen wel de bacterie (tijdelijk) bij zich dragen, maar hebben daar over het algemeen geen last van. Wanneer bestaat een vermoeden van MRSA? Gebleken is dat besmetting met MRSA vaak vanuit een buitenlands ziekenhuis is overgenomen. Daarom worden bij alle patiënten die minder dan twee maanden geleden en langer dan 24 uur opgenomen zijn geweest in een buitenlands ziekenhuis, maatregelen genomen. Hetzelfde geldt bij patiënten, die opgenomen zijn geweest in een Nederlands ziekenhuis, waar zich onlangs een epidemie met MRSA heeft voorgedaan. Ook als u werkzaam bent bij een varkens- of kalverenbedrijf is er een risico dat u de MRSA bacterie bij u draagt. Wat kan iemand met (verdenking op) MRSA verwachten bij een opname? Deze patiënt wordt verpleegd op een eenpersoonskamer die niet verlaten mag worden. Ziekenhuismedewerkers dragen bij de verzorging handschoenen, een overschort, neus-/mondmasker en muts. Regelmatig worden kweken afgenomen. Indien uit een aantal kweken blijkt dat de patiënt geen MRSA bij zich draagt worden de maatregelen opgeheven.
Wat voor kweken? Om MRSA op te sporen worden kweken afgenomen. Hiervoor worden met wattenstokjes de neusgaten, de keel en het gebied rond de anus uitgestreken. Ook van eventuele wonden, urine (bij aanwezigheid van een blaaskatheter) en sputum (als dit wordt opgegeven) kunnen kweken worden afgenomen. Het resultaat van dit onderzoek is ongeveer na 4 à 5 dagen bekend. Soms zijn er meerdere kweken nodig. Bijvoorbeeld na een kuur met antibioticum. Worden in alle ziekenhuizen deze maatregelen genomen bij patiënten met (mogelijk) een MRSA? Alle Nederlandse ziekenhuizen hebben een MRSA-beleid. De hieruit voortvloeiende maatregelen om ziekenhuizen "MRSA vrij" te houden worden door de Inspectie voor de Gezondheidszorg opgelegd. Dit kan op onderdelen per ziekenhuis verschillen, maar is in grote lijnen hetzelfde. Wat als blijkt dat MRSA aanwezig is? De verpleging en behandeling van een patiënt, bij wie MRSA is vastgesteld, wordt op een aparte kamer voortgezet. Per patiënt wordt bekeken of een behandeling van MRSA op dat moment mogelijk is of moet worden uitgesteld. Wat als blijkt dat er geen MRSA aanwezig is? Indien uit de kweken blijkt dat een patiënt geen MRSA bij zich draagt worden de beschermende maatregelen opgeheven en mag de patiënt de kamer verlaten. Indien MRSA is vastgesteld, is behandeling dan mogelijk? Behandeling is mogelijk. De antibiotica die gebruikt kunnen worden behoren tot de laatst bruikbare middelen. Wat houdt een behandeling in? Een behandeling bestaat over het algemeen uit neuszalf, waarin het antibioticum "mupirocine" zit en dagelijks douchen met desinfecterende zeep (chloorhexidine of povidonjood). Eventueel zal de behandelend arts aanvullende antibiotica voorschrijven. Het starten van een behandeling is mede afhankelijk van de toestand van de patiënt. Bij huidziekten kan het nodig zijn de behandeling enige tijd uit te stellen.
Wat gebeurt er na een behandeling? Na een behandeling wordt gecontroleerd of deze resultaat heeft gehad. Dit wordt onderzocht door drie controlekweken te verrichten. Wordt in deze kweken geen MRSA aangetoond, dan worden de beschermende maatregelen opgeheven. Wanneer een patiënt voor een polikliniekbezoek of opname naar het ziekenhuis komt zal met een regelmaat van maximaal één maal per maand controle plaatsvinden op de aanwezigheid van MRSA. Waarom hoeven bezoekers van een MRSA-drager geen beschermende maatregelen te nemen? Omdat contact met andere patiënten in het ziekenhuis niet is toegestaan is omkleden niet nodig. Bezoekers worden wel verzocht intensief contact, zoals knuffelen, te vermijden en bij vertrek de handen te wassen. Bezoekers van een MRSA-drager is het niet toegestaan andere patiënten in het ziekenhuis te bezoeken. Wat moet u doen als u iemand anders in dit ziekenhuis of een ander ziekenhuis wil bezoeken? Indien u verschillende patiënten wilt bezoeken in een of meerdere ziekenhuizen is overleg vooraf met de afdeling(en) en/of de hygiënist(en) van het ziekenhuis nodig. In dergelijke situaties zal waarschijnlijk van u gevraagd worden dezelfde beschermende maatregelen te nemen als de medewerkers van het ziekenhuis. Mag een MRSA-drager op bezoek bij een patiënt? Het is raadzaam om altijd eerst met de desbetreffende afdeling waar de patiënt is opgenomen telefonisch te overleggen. Wat kan iemand met (verdenking op) MRSA verwachten bij een polikliniek bezoek? De arts of andere medewerker zal om verspreiding van de bacterie te voorkomen bij direct contact met een patiënt, zoals bijvoorbeeld bij een lichamelijk onderzoek een muts, overschort, neus-/mondmasker en handschoenen dragen. Wanneer er alleen een gesprek plaatsvindt zijn deze maatregelen niet nodig. Zo nodig worden kweken afgenomen.
Wat gebeurt er als een MRSA-drager in een verpleeghuis opgenomen moet worden? Ook hier worden (iets andere) maatregelen genomen. De landelijke richtlijnen adviseren o.a. beschermende kleding en een éénpersoons kamer bij de lichamelijke verzorging van een bewoner. Ten aanzien van sociale contacten (hiermee wordt het delen van gemeenschappelijke ruimten bedoeld) worden er meestal geen beperkingen opgelegd. Wat gebeurt er ten aanzien van de thuiszorg bij een MRSAdrager. Ook de zorgverleners van de thuiszorg zullen bij de lichamelijke verzorging enkele maatregelen nemen om verspreiding van MRSA te voorkomen. Ten slotte Heeft u nog andere vragen? Aarzel niet en stel uw vraag aan uw behandelend arts, verpleegkundige of één van de hygiënisten. Afdeling Hygiëne & Infectiepreventie HagaZiekenhuis algemeen (070) 210 0000 Locatie Juliana Kinderziekenhuis / Sportlaan (070) 210 6252 Locatie Leyweg (070) 210 2194 HagaZiekenhuis Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag Locatie Sportlaan/ Juliana Kinderziekenhuis, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag H07.011-03