í lnleiding en verantwoording

4.1 Emissie-inventarisatie GO2 lnleiding Versie í.0 í lnleiding en verantwoording NLBV moet voldoen aan de verplichte energie-audit op grond van de Europese Energie Efficiency Directive (EED). NLBV heeft gekozen voor de methodiek CO2 prestatie ladder niveau Vm niveau 3. Sinds 1 december 2009 hanteert ProRail de door haar zelf ontwikkelde CO2-prestatieladder bij het selecteren van haar leveranciers. Rijkswaterstaat hanteert de CO2-Prestatieladder vanaf 1 januari 2013 op alle Grond- Weg- en Waterbouw aanbestedingen. Met deze CO2-prestatieladder worden leveranciers uitgedaagd en gestimuleerd om de eigen CO2 uitstoot te kennen en te verminderen. De CO2-Prestatieladder kent 4 invalshoeken: o lnzicht (het opstellen van een onomstreden CO2 footprint volgens de ISO 14064-1norm). o CO2 reductie (de ambitie van het bedrijf om de uitstoot te verminderen). o Transparantie (de wijze waarop een bedrijf intern en extern communiceert over haar CO2 footprint en reductiedoelstellingen ). r Deelname aan initiatieven (in sector of keten) om CO2 te reduceren. Elke invalshoek is onderverdeeld in 5 niveaus, hoe hoger het niveau per invalshoek, hoe meer punten het bedrijf kan vergaren. Een certificerende instantie zal de activiteiten beoordelen en het niveau van het CO2 bewust-certificaat te bepalen. Hiervoor moeten stappen zijn gezet op alle onderdelen A Vm D van de ladder. ln dit rapport wordt de opzet en voortgang van NLBV besproken. De CO2 voetafdruk geeft een inventarisatie van de totale hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen: de GHG emissies. Daarnaast geeft het inzicht in de herkomst van deze emissies met een verdeling naar directe en indirecte GHG emissies (respectievelijk scope I en scope 2). í.í.beschrijving van de organisatie NEDERLANDS LOODSWEZEN * Stichting Opleiding en Deskundigheidsbevordering Registerloodsen (Stodel) is onderdeel van de NLC. Revisie datum 1 auqustus 2017 Dit i3 een digitaal ge@ntrcleerd doemsnt. Document@ntEle veryalt wannesr het op papi Í is afgodruk. BO í30003

4.1 Emissie-inventarisatie GO2 Pagina't van 7 NLBV is een organisatie die zich specifiek richt op het ondersteunen van registerloodsen in het uitvoeren van hun beroep. De diensten bestaan uit het uitvoeren van administratieve taken en het vervoer van loodsen van en naar zeeschepen. Met betrokken medewerkers biedt NLBV deze diensten aan. NLBV verzorgt volledige en hooggewaardeerde ondersteuning van registerloodsen door hoogwaardige en efficiënte dienstverlening met een wendbare organisatie. Welke strategieën hiervoor gebruikt worden is terug te vinden in het Beleidsplan Nederlands Loodswezen B.V. 1.2 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Dit staat bij ons hoog in het vaandel. Verantwoord omgaan met ruimte, grond en hulpstoffen. Zo hoogwaardig mogelijk hergebruiken van materialen. Zorg voor mens en milieu. 1.3 Basisjaar en rapportage Voor NLBV is dit de tweede keer dat een emissie-inventaris volgens het GHG-protocol wordt opgesteld. Om de beide jaren te kunnen vergelijken is onderstaande netto-uitstoot beide excl. kerosine helikopter en taxiritten. Basisjaar 20í6 Huidige jaar 2017 netto-uitstoot van 35.791.314 KG CO2 netto-uitstoot van 36.490.829 KG CO2 informatie hierover is te vinden bij 1.6 onzekerheden. 1.4 Afbakening De organisatiegrenzen van NLBV en de deelnemingen zijn in het kader van CO2 (kooldioxide)- bewustzijn bepaald volgens het principe van de operationele invloedsfeer van het te certificeren bedrijf. Binnen het GHG protocol wordt dit omschreven als 'operational boundary'. De boundary is naast de aandelen methode tevens bepaald middels de laterale methode. Dit naar aanleiding van de fase 1 audit van Lloyds. Uit de laterale methode blijkt dat alle bedrijven die in het figuur onder 1.1 staan moeten worden meegenomen. Dit betreft Nederlands Loodswezen BV, Loodswezen Materieel 8.V., Kenniscentrum Loodswezen B.V. en Stodel. ln de praktijk betekent dit dat waar activiteiten onder regie van NLBV vallen, de verantwoording voor de COz-productie wordt genomen: de sturing ligt duidelijk bij de eigen organisatie. De organisatiegrenzen voor deze inventarisatie bevat NLBV met daarbij ingesloten de volgende ondernemingen: Nederlands Loodswezen B.V. KvK 241 65684 Rechtspersoon Besloten vennootschap met gewone structuur Vestigingsnr. 000001 1 96960 Berghaven 16 3151 HB Hoek van Holland Nederlandse Loodsencorporatie Berghaven 16 3151H8 Hoek van Holland Revisie datum 1 ustus 2017 Documentnummer BO 130003 Dit is een digilaal gecontroleerd document. Documentcontrcle verualtwanneer het op papier is afgedrukt.

4.1 Emissie-inventarisatie CO2 Pagina 2 van 7 Loodswezen Materieel B.V.,1 KvK24168727 / Vestigingsnr. 000í 5520366 Berghaven 16 3151H8 Hoek van Holland De regionale kantoren (RLC) zijn gevestigd in Eemshaven, ljmuiden, Rotterdam en Vlissinqen. Vestigingsnr. 000001 1 96987 Kanaaldijk242 í9754j ljmuiden Vestigingsnr. 000001 1 96936 Markweg 200 31 98NB Europoort Rotterdam Vestigingsnr.000001 1 97 1 34 Boulevard De Ruyter 8 43B1KA Vlissingen (oehuurde letaoes inl panden) Vestigingsnr. 00000í I 9701 0 Seinpostweg 19 1976 BT ljmuiden (45 M2) Gas: 18*1,890"45 = 1.530,9 kg CO2 Elektra: 60*0,649*45 =1.752,3 kg CO2 Vestigingsnr. 000001 1 97088 Harssens Schiereiland 1 1781 HC Den Helder (54 M2) Gas: 18"1,890*54 = 1.837,1 kg CO2 Elektra: 60*0,649*54 = 2.102,8 kg CO2 Vestigingsnr. 00000í 1 97096 Schildweg 16 a 9979 XR Eemshaven (465 M2) Gas: 18*1,890*465 = 15.819,3 kg CO2 Elektra: 60*0,649*465 = 18.107,1 kg CO2 Vestigingsnr. 000001 197 1 1 I Commandoweg 50 4381 BH VlissiÀgen (35 M2) Gas: 18*1,890"35 = 1.190,7 kg CO2 Elektra: 60*0,649*35 = 1.362,9 kg CO2 Vestigingsnr. 000001 1 97 OO2 Zuidersluisweg 1 19754K ljmuiden Vestigingsnr. 000001 1 97053 Prins Hendrikweg 52 4382NS Vlissingen Vestigingsnr. 000001 197 1 42 Willem Barentszkade 22 B8B1 BD West-Terschelling Vestigingsnr. 000001 1971 50 Nieuwe Vissershaven 9 A 8861 NX Harlingen Gas: 1B*1,890*í 72 = 5.851.4 kg CO2 Elektra: 60*0,649*172 = 6.697,7 kg CO2 Vestigingsnr. 000001 1 97 1 26 Buitenhaven 9 4531 BX Terneuzen (28S M2) Gas: 18*1,890"288 = 9.797,8 kg CO2 Elektra: 60*0,649*288 = 11.214,7 kg CO2 Vestigingsnr. 000001 1 96928 Oude Maasweg 2 3197 KJ Botlek Rotterdam (176 M2) Gas: 18*1,890*176 = 5.987,5 kg CO2 Elektra: 60*0,649*176 = 6.853,4 kg CO2 De registerloodsen zijn aandeelhouders van Loodswezen Materieel BV, een vennootschap die juridisch eigenaar is van de vaartuigen die voor het vervoer van de registerloodsen worden gebruikt. NLBV is beherend vennoot in de maatschappen Revisie datum 1 augustus 20í 7 Dit is een digitaal gecontroleerd document, DocumentcontÍole vervaltwanneer het op papier is afgêdrukt. Documentnummer BOí30003

4.1 Emissie-inventarisatie GO2 Prestatieladder 201 7 Pagina 3 van 7 De CO2-uitstoot zal als input worden gebruikt voor het berekenen van de CO2-footprint van alle werkzaamheden die NLBV verricht, zoals ook ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder de naam NLBV alsmede van de nevenvestigingen Onderstaand volgt verdere toelichting op deze boundary volgens de aandelen methode; r NLBV heeft alleen aandelen van het eigen bedrijf; r NLBV is geen onderdeel van een joint venture; r NLBV heeft geen samenwerking met andere bedrijven waarvan zij ook aandelen bezit;. NLBV heeft geen franchise activiteiten;. NLBV is A-leverancier van NLBV; o NLBV is geen A-leverancier die tevens concern-aanbieder is. o NLBV heeft meer dan 10 miljoen KG CO2 uitstoot per jaar, waardoor NLBV valt onder de term "Groot". 1.5 Uitsluitingen ln deze inventarisatie van CO2-emissies zijn verder geen activiteiten uitgesloten, uitgezonderd de verbruiken als gevolg van:. airco's (hier is nog geen koudemiddel bijgevuld); Betreffende verbruiken zijn dusdaníg laag dat deze ten aanzien van de totale CO2 emissie niet relevant zijn (< 0,5 %) 1.6 Onzekerheden De gepresenteerde resultaten moeten worden gezien als de beste inschatting van de werkelijke waardes. Bijna alle gebruikte gegevens voor de berekening van de CO2 footprint zijn gebaseerd op facturen en/of werkelijk gemeten aantallen. Echter de resultaten in deze emissie inventarisatie bevatten een bepaalde onzekerheid. Het voor enkele emissiebronnen ontbreken van exacte verbruiksgegevens introduceert onzekerheden, aangezien voor NLBV het berekenen van deze emissies gewerkt moet worden met kengetallen of aannames. Zoals de onder de boundary omschreven etages in huurpanden, waarbij de energie niet apart wordt berekend door de verhuurder. Energie: naast de maandelijkse voorschotbetalingen ontvangen we 1x per jaar een afrekennota, die wordt uiteraard niet exact over een heel jaar gerekend. De jaarfactuur werd dan ook opgesplitst per maand. De CO2 uitstoot van de helikopter zijn berekend op basis van vlieguren en een gemiddeld verbruik waardoor niet het exacte verbruik is gemeten. Tevens is de uitstoot van de taxibedrijven berekend op basis van de factuur en niet op daadwerkelijk gebruik. ln 2016 is de uitstoot van de helikopter en de taxiritten nog niet berekend. Aangezien beide slechts een zeer gering deel uit maken van de totale CO2 uitstoot is deze onzekerheid te verwaarlozen. 2. Invalshoek A 2.1 Directe en indirecte GHG-emissies ln dit hoofdstuk worden de berekende GHG emissies toegelicht. 2.1.1 Berekende GHG emissies De directe en indirecte GHG emissie van NLBV zijn weergegeven in tabel 1 datum í 2017 Dit is een digitaal gecontrcleerd document. DocumentcontÍole vervalt wanneer het op papier is afgedrukt.

4.1 Emissie-inventarisatie GO2 Pagina 4 van 7 2.1.2 Opmerkingen Verbranding van biomassa vond niet plaats bij NLBV in2017. Er heeft geen broeíkasgasverwijdering of compensatie plaats gevonden bij NLBV en er zijn geen noemenswaardige uitzonderingen te noemen op het GHG protocol. Binnen NLBV zijn geen individuele personen te benoemen die een dermate invloed op de CO2 footprint hebben dat gedragsverandering van deze individuele persoon alleen al zou zorgen voor een significante verandering in de CO2 footprint. 2.1.3 Toekomst De emissie in het onderstaand overzicht is vastgesteld voor het jaar 2017. De venrvachting is dat deze emissie in het komende jaar 2018, niet aan grote verandering onderhevig zal zijn omdat het aantal FTE en het aantal vaaruren nagenoeg gelijk zal blijven. 2.2 Emissie overzicht 2017 (CO2 onderverdeeld in de scope) FOOTPRINT Qlt lm Qa2OL7 Gasverbruik 90.187 m3 170.453 KG CO2 Diesel Wagenpark 74.345 liter 240.878 KG CO2 0,64Yo Diesel Machines 0 liter 0 KG CO2 0,00% Diesef Schepen 10.744j90 liter 34.811.176 KG CO2 91,78% Benzine Waoenpark 57.977 liter 158.857 KG CO2 0,42% Smeerolie 45.915 I liter 139.352 E KG CO2 E 0,37% Scope 2 Elektraverbruik 1.730.888 Ikwh 732.344 IKG CO2 0 1.93o/o Koudemiddelen 0 ko 0 KG CO2 0,00% Zakeliike kilometers 1.080.767 km 237.769 KG CO2 0,63% Taxiritten loodsen 3.627.821 km 798.121 KG CO2 2.10o/o Kerosine helikopter 225.880 liter 641.499 KG CO2 1.690/o Totaal 37.930.449 KG CO2 Compensatie 0 KG CO2 Netto GO2- uitstoot 37.930.449 KG CO2 100,00% Scope 3 Woonwerk verkeer 2.887.988 km 635.357 KG COz 100,00% Dit is een digilaal geontroleerd document. Documentcontrcle veryalt wanneeí het op papier is afgedrukt. ummêr

4.1 Emissie.inventarisatie CO2 Pagina 5 van 7 2.2.1 Basisjaar 2016 Emissie overzicht 2016 (CO2 onderverdeeld in de scope) FOOTPRINT Q1 tlm Q4 2016 Gasverbruik 72.688 m3 136.944 KG CO2 0 38Yo Diesel 63.775 liter 206.631 KG CO2 58% Diesel Machines 0 liter 0 KG CO2 Diesel 10.s98.300 liter 34.338.492 KG CO2 oá Benzine 46.082 liter 126.265 KG CO2 0 35o/o Smeerolie 50.391 liter 152.937 KG CO2 0 Elektraverbruik 1.621.713 kwh 575.708 KG CO2 1 1o/o Koudemiddelen 0 0 KG CO2 0 Zakel kilometers 1.156.081 km 254.338 KG CO2 0 71% Totaal Totaal 35.791.314 KG CO2 Co 0 KG CO2 Netto GO2- uitstoot 35.791.3í4 KG CO2 100 Woonwerk verkeer 2.938.050 km 646.371 KG CO2 2.3 Kwantificeringsmethoden Voor het kwantificeren van de CO2 uitstoot is gebruik gemaakt van een voor NLBV op maat gemaakt model. ln het model kunnen alle verbruiken worden ingevuld. Vervolgens wordt de daarbij behorende CO2 uitstoot automatisch berekend en vergeleken met het basisjaar. Voor de inventarisatie van de CO2 uitstoot van NLBV over het jaar 2017 zijn de emissiefactoren van http://co2emissiefactoren.nl/ gebruikt. ln het energie meetplan van NLBV wordt beschreven waar de brongegevens per energiestroom vandaan komen. De gepresenteerde resultaten moeten worden gezien als de beste inschatting van de werkelijke waardes. Nagenoeg alle gebruikte gegevens voor de berekening van de CO2 footprint zijn gebaseerd op facturen en/of werkelijk gemeten aantallen. Hierdoor is de onzekerheidsmarge zeer gering. evisie datum I auqustus 20í7 Documentnummer 8O130003 Dit is een digitaal gecontroleerd document. Documentcontrcle vervalt wanneer het op papier is afgedruk.

4. MVO &CO2 4.1 Emissie-inventarisatie CO2 Pagina 6 van 7 2.4 Projecten met gunningsvoordeel Op dit moment zijn er geen projecten die met gunningsvoordeel verkregen zijn. Waarschijnlijk zullen deze projecten ook niet in de toekomst voorkomen. Komende projecten (aan bested i n gs -/g u n n i n gsfase). Geen Lopende projecten (uitvoeringsfase) o Geen Opgeleverde projecten (nazorgfase). Geen 2.5 Verdeling emissie 2017 (onderverdeeld tussen kantoor en operationele dienst) Uitstoot van elektra en gas valt onder kantooruverkzaamheden. ia;;, :,r(ll Gas 90.187 M3 170.453 KG CO, Elektra 1.730.888 kwh 732.344 KG CO, Zakelijke kilometers met privéauto's (in kilometers met benzine, diesel & LPG) 1.080.767 km 237.769 KG CO2 i: 'l: t,lt tr :.'.. '. : i.'i Wagenpark diesel 74.345 liter 240.878 KG COr WagenparUmachines benzine 57.977 liter 158.857 KG CO, Diesel Schepen 10.744.190 liter 34.811.176 KG CO, Taxiritten loodsen 3.627.821 km 798.121 KG CO, Kerosine helikopter 225.880 liter 641.499 KG COr 3. INVALSHOEK B ln dit document wordt de reductiedoelstelling van NLBV gepresenteerd. Voorafgaand hieraan is de CO2 footprint opgesteld voor scope 1 & 2 volgens eisen zoals gesteld in 1SO14064-í en het GHG Protocol. ln hoofdstuk 3.2 worden deze doelstelling opgesplitst in subdoelstellingen. Alle maatregelen die worden getroffen om deze subdoelstellingen te behalen worden genoemd in het Energie Management Actieplan. De subdoelstellingen zijn opgesteld met goedkeuring van het management en worden beoordeeld. Revisie datum 1 augustus 2017 Documentnummer BO 130003 Dit is êên digitaal ge@níoleerd document. Documentcontrcle veryalt wanneer het op papier is afgedrukt.

Formullcren Brleld & Orgrnbrilc a. ilyo I COZ a.t lrnllr.pnoillc. COz Pll.tlfi.LdóAu? Paglna 7wn 7 Venle 1.0 3.t Docbtclllngm Scopc 1 & 2 cloelsreilinglen NLBV (2016-2020), NLtsV rrrl irr <lc kotttorclc 51;rrcrr 4,ii, rrrirtrlcr COZ u tclolr,rr i D.to dodridlhe It!.íahitrÍd trn hrl rnlrl vrrrunn. 3.2 Subdoelrteillngcn maauogolcn gcchcd(t asn dc hand van an H,iH:'ï'ii"lil ffilo'ï1"ïj&j15,:í:1 ff#;,iig,,iïï3i1ilïl'oiïtffi,jj#:"*ff#oá1 wrmeld. lcoor í dlrnctr rmlmha sasvsíëfllk (ln m0). Boschlkbare footprlnt 20i6 en 20iz van gas en brandetofvsrbruik van NLBV @ Elekfioilclhr/srórulk (tn kw]ircr energtelevcrancler / tlpe choom) r Bcrchlhàsre fmprlnt2016en201z venctelffa vánnlbv' o Oprtcfq -cl lmplementeren van het managementaystecm conform Go2 prestatleladder nlveau 3 voor slnd 2017 Voor vetdere dc lilaalreeeleulllflt Sl$O 20ÍI De dlrecleur op de webrlte og dd.124-20í8 àjn goedkeudng gcgcvcn voor pubiloatíe van dll document Hantekeníng: