I 6XGran Canaria De mooiste light wandelingen Loop rond een krater, balanceer op een rotsklif of dwaal door een woestijn. Gran Canaria is een perfecte bestemming voor een zonovergoten winterse fly-drive-hike. REIZEN Magazine ontdekt de groene kant van het eiland. Tekst: Joris van Drooge b Fotografie : Rutger Geerling 38 kraterwandeling Je hoeft geen wetenschapper te zijn om tot de conclusie te komen dat Gran Canaria een wild geologisch verleden heeft. Rijd een half uur over een willekeurige weg en je komt door drie klimaatzones, langs vier gesteenten en zeven vegetatietypen. Gran Canaria is in geologische termen dan ook nog piepjong, slechts 15 miljoen jaar geleden boetseerde een serie gigantische vulkaanuitbarstingen het eiland. Nergens wordt dit duidelijker dan bij de Caldera de Bandama. Een perfect ronde vulkaankrater, met een diameter van een paar honderd meter en zo n 200 meter diep. Je vindt het zomaar, BAM!, tussen twee dorpen en een golfbaan. Alsof er gisteren een bom is gevallen. Rond die soepkom is het, je raadt het al, prima wandelen. Constant balanceer je op de kraterrand (die soms amper een meter breed is). Na elke stap verandert het uitzicht over de magistrale rotskrater en je kijkt ook uit over de westkust en de Atlantische Oceaan. Light wandelen op zijn allerbest. Wie nog pit heeft na het ronden van de krater, kan vervolgens afdalen naar de kraterbodem. Ooit leefden daar zeven Canarische families op twee vierkante kilometer. Tegenwoordig leidt de 70-jarige Augustin er een kluizenaarsbestaan. Hij woont er al zijn hele leven, als laatste nazaat van die zeven gezinnen. Zonder elektriciteit en stromend water, maar mét twee honden, een ezel, een dozijn geiten en een privéoase. Natuurlijk mag je een rondje door zijn domein lopen. Maar schenk hem niet te veel aandacht, want daar wordt Augustin een beetje zenuwachtig van. Begin/eindpunt: weg naar de Pico de Bandama Duur: 1 uur om rond de krater te lopen, 3 uur inclusief afdalen naar kraterbodem Bijzonderheden: Bandama is van oorsprong een Vlaamse nederzetting, het is een verbastering van Van Damme Wie de cactusvrucht eet, krijgt een rode tong 39
II Rond de Wolkenrots Met recht de populairste wandeling van het hele eiland: de tocht naar de Roque Nublo, de wolkenrots, waar inderdaad opvallend vaak een fotogeniek plukje wolken aan hangt. Voor deze wandeling verlaten zelfs de zonaanbidders uit het zuiden tijdelijk hun ligbed. Heel vroeg of heel laat komen is daarom het devies: om zoveel mogelijk te proeven van de mystieke sfeer van deze rots. Gelegen in het hart van de Cumbre, Gran Canaria s droge, bergachtige binnenland. Maar goed, de wandeling. Vanaf een parkeerplaatsje aan de weg GC-600 klimmen we omhoog over een rotsig pad, hier en daar in de schaduw van wat groepjes naaldbomen. Het is een camino real, een van de eeuwenoude koninklijke paden die het eiland doorkruisen. Nadat we een paar honderd meter zijn gestegen, belanden we op een bijzonder kaal rotsplateau. Aan het eind van dit maandlandschap zien we gelijk de rots waar het allemaal om draait. Geen twijfel mogelijk: Roque Nublo, de wolkenrots, steekt als een enorme puist dik 60 meter boven het rotsplateau uit. Vrijwel precies in het hart van het eiland. Het verbaast mij niets dat dit een heilige plek was voor de Guanches, de oorspronkelijke bewoners van Gran Canaria. Een prima uitzichtpunt trouwens, aan de voet van die rots. Diep in het westen glinstert de zee, helemaal in het zuiden zie ik vaag de contouren van de strandhotels, in het oosten en noorden de bergen, over de randen hangt een dik donsbed van wolken. Je gelooft hier dan ook gelijk wat alle reisgidsen vermelden. Gran Canaria is geen eiland, maar een piccolo continente, een minicontinent. Begin/eindpunt: parkeerplaats langs de GC-600 of bij het vlakbij gelegen stuwmeer Presa de los Hornos. Duur: 1 à 1,5 uur Bijzonderheden: Niet te verwarren met de gelijkvormige, iets verderop geleden Roque Bentayga 40 41
III oerlandschap Toen de eerste Spanjaarden hier voet aan wal zetten, eind 15de eeuw, troffen zij de Guanches, de oerbewoners van Gran Canaria. Dat moet een bijzondere ontmoeting zijn geweest, want die Guanches waren zo n beetje blijven steken in het stenen tijdperk. Destijds werd het hele eiland bedekt door één groot bos. Lastig voor te stellen nu, op het grotendeels gortdroge Gran Canaria. De plek waar je je nog wél een voorstelling kunt maken hoe het eiland er ooit moet hebben uitgezien, is Pinar de Tamadaba. In deze vergeten westhoek stonden enkele decennia geleden de laatste Canarische pijnbomen; machtige, neongroene naaldbomen die 42 alleen op deze eilanden voorkomen. Door flinke herbebossing is het Pinar (naaldwoud) inmiddels weer aangegroeid tot een bos dat er mag zijn, golvend over de puntige bergtoppen van West-Gran Canaria. Het is het hart van het Gran Canaria Biosphere Reserve, het natuurreservaat dat vanwege haar unieke flora sinds 2005 op de UNESCO-lijst staat. Gids Armando neemt ons mee voor een klimmetje door het woud, op en neer verend over het dikke naaldentapijt. Tussen de bomen is het schemerig en koel, aan de takken hangen plukken Barbas del Rey (baardmos van de koning). Een teken van 100% schone lucht, volgens Armando. Anders zouden ze hier niet groeien. Dan staan we al op de top van de Pico de Tamabada (1444 m), bovenop een waterval van rotsblokken. Achter ons het binnenland met zijn knoestige bergtoppen, in de verte priemt de 3718 meter hoge Teide op Tenerife, de hoogste berg van Spanje, door de wolken. Aan onze voeten rijst de westkust als een muur op uit de Atlantische Oceaan. Dat is de Andén Verde, zo steil dat de Canario s er pas diep in de vorige eeuw in slaagden om daar een weg aan te leggen. Begin/eindpunt: Mirador de Tamabada. Duur: 1 à 2 uur Een stukje wandelkust Wandelen langs de Gran Canarische kust is knap lastig. De zuidkust? Volgestouwd met hotels. De oostkust? Lelijke industrie. De noordkust? Druk bewoond. De westkust? Grotendeels te steil, te gevaarlijk. Een van de weinige plekken waar je wél makkelijk en mooi langs de kust kunt wandelen, is bij het dorp Sardina, aan de noordwestpunt van het eiland. Niet zomaar een dorp. Zonder de baai van Sardina was Christoffel Columbus misschien wel nooit de geschiedenisboeken ingegaan. Hier legde hij in 1492 aan om zijn zeilen op te lappen, om vervolgens de Nieuwe Wereld te ontdekken. Vanuit Sardina maken we een bloedmooie wandeling over de hoge rotskliffen ten zuiden van het dorp, waar de zee bruisend tegen de koffiebruine rotsen slaat. Minstens zo spectaculair als beroemde kliffen die ik in Ierland en Engeland heb gezien, maar met dit verschil dat het hier wel mooi weer is en dat wij de enige toeristen zijn. Achter ons ligt het uitgedroogde binnenland, waar de plastic doeken van bananenkassen spookachtig klepperen in de wind. In de kassen is het keihard werken, weet gids Armando. In de zon kunnen de temperaturen oplopen tot 60, 70 graden. Het verbaast me dan ook niet dat veel van die plantages in onbruik zijn geraakt. Bij El Farallón, een eenzame rotspilaar in zee, keren we om. Genoeg gewandeld, de lavasteen prikt door onze zolen, we willen zwemmen. Dat IV IV kan in Sardina zelf, een vissersdorp van bescheiden formaat met pastelkleurige huizen langs de door de rotskliffen verzegelde baai. Canario s komen hier voor een drietal zachte, beschutte zandstrandjes met rustige branding. The perfect beach op Gran Canaria, zonder enig teken van massatoerisme. Het bestaat. Begin/eindpunt: Sardina Duur: 1,5 à 2 uur Bijzonderheden: vergeet je zwembroek niet 43
V Wanneer Canario s zelf gaan wandelen, doen ze dat meestal met twee auto s. De ene rijden ze naar het beginpunt (meestal ergens in de bergen), de andere zetten ze bijv. in een dal. Vervolgens lopen ze door een vallei of over een bergrug naar beneden (andersom komt minder vaak voor). Handig, maar toeristen hebben weinig aan die strategie. Die beschikken doorgaans immers over slechts een automobiel. Daarom hebben wij gekozen voor wandelingen die makkelijk vanaf de openbare weg te maken zijn, zonder kompas, en een zelfde begin- en eindpunt hebben. Voor uitgebreide routebeschrijvingen van de zes wandelingen, uitprintbare kaartjes en extra foto s: ga naar 44 laatste holbewoners Als een gigantische walnoot wordt Gran Canaria aan alle kanten gespleten door barranco s, diepe kloven uitgesleten door water en wind. Je hebt ze in allerlei soorten en maten, van smalle canyons tot machtige valleien. Onze gids Armando geeft hoog op over de Barranco de Guayadeque, volgens hem de mooiste en ruigste van heel het eiland. Wanneer we de vallei binnenrijden, kan ik hem slechts gelijk geven. Een lange, smalle kloof slingert voor ons uit, met duizelingwekkende rotswanden aan beide kanten. Af en toe zien we een bundeltje palmbomen, als knalgroene oases steken ze af tegen het chocoladebruine gebergte. Ik waan me ergens diep in het MiddenOosten. We rijden verder tot we niet meer kunnen, tot het asfalt overgaat in een grindpad. Vanaf daar ontdekken we de kloof pas écht, wandelend in de schaduw van rotswanden die over ons heen lijken te vallen. Hier vangen we een glimp op van het oude Gran Canaria, van nog niet eens zo lang geleden. In het gehucht Lereta, bijvoorbeeld, waar de huizen in de zachte, koele rotsen zijn gebouwd, en waar we een boer zijn grotschuur vol zien laden met versgeplukte sinaasappels. Na het gehucht versmalt de kloof, het karrenspoor degradeert tot geitenpaadje, hagedissen ritselen kriskras weg, grote kluwen cactussen groeien langs het pad. Op de hellingen van de vallei zien we stenen muurtjes. Hier stapelden de Canario s miljoenen stenen tot muurtjes om terrassen te creëren voor een lousy stukje halfvruchtbare landbouwgrond. Daarnaast vervallen schuren en holwoningen. Gids Armando: Vijftig jaar geleden werden ze nog bewoond. Ze zijn allemaal dood of vertrokken naar de grote stad. Begin/eindpunt: het gehucht Montaña de las Tierras, waar de asfaltweg doodloopt. Duur: 3 à 4 uur Bijzonderheden: loop zeker binnen bij restaurant Tagoror een labyrintisch restaurant vol alkoofjes, gangen en kamers, uitgehakt in de rotsen van Montaña de las Tierras 45
VI Nu op Ontelbare bochten, weidse panorama s en gemiddeld om de vijf kilometer een goede reden om te stoppen: weinig bestemmingen hebben mooiere wegen dan Gran Canaria. Niet voor niets werden er al talloze autocommercials opgenomen. Op een overzicht van de wegen die je niet mag missen. Plus: uitgebreide beschrijvingen en kaarten van de wandelingen in het artikel. Inclusief suggesties om de wandelingen te verlengen. 46 Blote mensen in het zand Wie door het binnenland naar Gran Canaria s zuidkust rijdt, heeft nog even de ijdele hoop dat het allemaal wel meevalt. Maar al snel ontvouwen alle clichés zich in volle glorie. De betonhotels, de bars, de snelwegen, de shopping malls. En dat in veelvoud. Toch hebben zelfs wandelaars een hele goede reden om hier te komen: de duinen van Maspalomas. Alweer zo n bizar stukje Gran Canaria. Een woestijngebied aan zee, compleet met rollende zandduinen en haarfijn zand. Een stukje Sahara gekopieerd naar de Canarische Eilanden. Veel mensen vermoeden dan ook dat deze Dunas de Maspalomas uit Noord-Afrikaans zand bestaan, aangevoerd door overzeese zandstormen. Misverstand: de duinen worden gevormd door vermorzelde schaaldieren, die hier door een unieke combinatie van zee, branding en wind opeen zijn gehoopt. Van een afstand denk je: dat wordt niets. De duinen liggen ingeklemd tussen het toeristisch geweld van hotelkolossen. Maar loop vijf minuten en voelt je Lawrence of Arabia. Je ziet alleen maar zand, zand en zand, machtige duinen waar je tot je knieën in wegzakt. Terwijl het duingebied amper vijf vierkante kilometer groot is. Ineens besef je hoe weinig voetstappen je nog tegenkomt, dat je over maagdelijke, messcherpe duinranden loopt. Hoogstens zie je een verdwaalde naaktloper, want dit is de habitat van lokale naturisten. Om terug te keren in de bewoonde wereld hoef je alleen maar naar Faro te lopen, de vuurtoren van Maspalomas. Gebouwd in 1885 toen hier letterlijk nog niets was. Zelfs geen wegen, bouwmaterialen moesten per boot worden aangevoerd. Pas begin jaren 60 kreeg de Costa Canaria haar eerste hotel. Ideetje van de lokale zakenman Alejandro de Castillo. Die gekke Alejandro!, gierden zijn vrienden. Wie gaat er nu vrijwillig naar die dorre zuidkust? Enfin, rijd nu langs de oneindige keten van hotels en je weet wie het laatst heeft gelachen. Duur: circa twee uur Beginpunt: RIU Hotel Palace Maspalomas Eindpunt: vuurtoren van Maspalomas, vanaf daar per taxi terug naar beginpunt. 47
Gran Canaria Praktisch Wandelen De beste wandelgidsen biedt de Duitse uitgeverij Rother (www.rother.de), verkrijgbaar in het Engels ( 13, 2002) en Duits ( 13, 2008). Voor een combinatie van wandelen en toeren: Sunflower Landscapes of Gran Canaria (www.sunflowerbooks.co.uk) met zowel autoroute- als wandelsuggesties. Beide verkrijgbaar bij de betere reisboekhandel (www.reisboekhandel.nl) of bol.com. Georganiseerde reizen Er zijn geen specifieke wandelreizen van Nederlandse reisorganisaties naar Gran Canaria. Goede optie voor pakketreizen: touroperator Eliza Was Here (www.elizawashere.nl), specialist in charme-accommodatie. Een weekje Las Longueras in Agaete (zie Accommodatie ) vanaf 755 p.p., incl. logies/ontbijt, vlucht, autohuur & toeslagen. Aanbieders zuidkust, zie http://grancanaria.startpagina.nl. Georganiseerd groepswandelen kan met Canaria Ventura (www.canariaventura.com). Informatie & internet Hoe kom je er? Transavia.com vliegt 6 keer per week naar Gran Canaria. Let op: soms met tussenstop op Tenerife, maar door slim plannen kun je zowel heen als terug non-stop vliegen. Retours vanaf 357 all-in. Iberia (www. iberia.com) vliegt voor 300 retour naar Gran Canaria. Meerdere vluchtmogelijkheden per dag, wel met tussenstop in Madrid. Goedkoopst (tevens langste reis): plak twee Easyjet-vluchten aan elkaar: AmsterdamGatwick en Gatwick-Gran Canaria. Totaalprijs komt op (minimaal) 208 p.p.. Autohuur/rondreizen Een week autohuur op Gran Canaria kost bij Holiday Autos vanaf 135 per week. REIZEN Magazine-abonnees krijgen 10% korting bij Holiday Autos, kijk op www. reizen.nl onder Extra voor abonnees. Het rijden zelf is een uitdaging: weinig wegen zijn bochtiger dan die op Gran Canaria. Wel zijn ze uitstekend onderhouden en m.u.v. de wegen langs de noord-, oost- en zuidkust vrijwel altijd rustig. Rondreizen met openbaar vervoer is lastig. (www.laslongueras.com) een prachthotel in een knalrode finca (landhuis). Gelegen in de vallei van Agaete, een subtropisch dal vol bloemen, bananenplantages en sinaasappelbomen. Met familiale sfeer (schilderijen van voorvaderen en antieke meubelen), grote tuin, zwembad en kamers met terras. Las Calas in Vega de San Mateo (www.hotelrurallascalas.com) is ook een aanrader. Deze casa rural ligt aan de rustige noordkant, vlakbij het ruige hart van Gran Canaria. Een 200 jaar oude boerderij met eenvoudige, sfeervolle kamers, klein zwembad en bebloemde binnenplaats met (ontbijt-)terras. Beide hotels: 2-pk met logies/ontbijt 96 per nacht en 672 per week. Meer rurale accommodaties: zie www.grancanaria.com/natural. Prijsniveau Gran Canaria heeft lagere belastingen dan het Spaanse vasteland. Daardoor is bijna alles er prima betaalbaar. Benzine kost zo n 0,80 per liter, koffie 0,70, karafje wijn in restaurant 5 en driegangendiner (plus wijn, water en koffie) ca. 20 p.p.. Aanbevolen reisgidsen Accommodatie Wij logeerden in twee casa rurales, groene hotels op het platteland. Onze favoriet was Las Longueras in Agaete 48 b ANWB Extra Gran Canaria, 6,50. Prima gidsje, met handige uitneembare kaart. b Rough Guide Gran Canaria Directions (Engelstalige pocket), 13. Spaans Verkeerbureau, 2517 AJ Den Haag www.spain.info/nl, tel. 070-346 5900. b www.grancanaria.com Officiële toeristische site van Gran Canaria, ook Nederlandstalig. b www.ramblingroger.com Dé (Engelstalige) website voor wandelen op Gran Canaria, met tips, kaarten en suggesties van de Britse wandelgek Rambling Roger. b www.gran-canaria-info.com Voor honderden links en duizenden foto s. b www.canario.co.uk Doodsaai ogende site, maar schat aan informatie over GC. Oordeel van de auteur Gran Canaria heeft een slechte naam, alsof het totaal verpest is door massatoerisme. Onterecht. Grotendeels is dit een heerlijk ruig, ruw eiland waar je werkelijk alles vindt. Van bergen tot woestijn, van bossen tot kloven, van stuwmeer tot strand. Dat alles verbonden door wegen (en wandelpaden!) die tot s werelds mooiste behoren. En met dat zwoele winterzonklimaat is ook niets mis.