Studentenbrochure Materniteit az West Zorg op mensenmaat Materniteit T: 058/333.251 E: v.materniteit@azwest.be Juni 2017
Inhoud 1. Welkomstwoord 2 2. Voorstelling van de zorgeenheid 3 2.1. Locatie 3 2.1.1. De ligging binnen het ziekenhuis 3 2.1.2. Indeling van de zorgeenheid 4 2.2. Team 5 2.2.1. Plaats binnen de organisatie (organogram) 5 2.2.2. Het verpleegkundig team 5 2.2.3. Het medisch team 6 2.2.4. Het multidisciplinair team 6 3. Een dag op de dienst 7 3.1. Organisatie van de verpleegkundige zorg 7 3.2. Dagschema 7 3.2.1. Zorgverloop vroegdienst (06u30 15u00) 7 3.2.2. Zorgverloop dagdienst (7u30-16u00) 8 3.2.3. Zorgverloop laatdienst (13u00-21u15) 9 3.3. Patiëntenoverdracht 9 3.4. Bezoekuren afdeling 9 4. Taakinhoud 10 4.1. Afdelingsopdracht 10 4.2. Specifieke verpleegkundige handelingen (leermomenten) 10 4.3. Gebruikte documenten 11 4.3.1. Opnamedossier 11 4.3.2. Zorgdossier 11 4.3.3. C2M 11 4.4. Medicatie 11 5. Communicatie 12 5.1. Stel jezelf voor aan de patiënt en zeg wat je komt doen als zorgverlener 12 6. Stage 13 6.1. Verantwoordelijkheid 13 6.2. Stagementoren 13 6.3. Stage-uren 13 6.4. Verwachtingen naar de student toe 13 6.5. Beoordeling van de student 15 1
1. Welkomstwoord Beste student, Welkom op de materniteit van het az West te Veurne. We willen je graag opnemen binnen ons team, zodat je een leerrijke stageperiode tegemoet gaat. In deze brochure kan je enkele praktische zaken terugvinden. Indien je nog vragen, bedenkingen of opmerkingen hebt, kan je hiervoor steeds terecht bij alle teamleden. Ons voltallig team wil graag zorgen voor een boeiende stage, maar persoonlijke initiatieven worden erg geapprecieerd. Wij hopen op een vlotte samenwerking. Team materniteit 2
2. Voorstelling van de zorgeenheid 2.1. Locatie 2.1.1. De ligging binnen het ziekenhuis De dienst Materniteit bevindt zich in blok A van het ziekenhuis op de eerste verdieping (route 163). De dienst Verloskwartier bevindt zich in blok C van het ziekenhuis op de eerste verdieping (route 167). De dienst Neonatologie bevindt zich in blok C van het ziekenhuis op de eerste verdieping (route 167). 3
2.1.2. Indeling van de zorgeenheid De dienst materniteit bestaat uit 16 kamers, waarvan 4 luxekamers, 7 eenpersoonskamers en 5 tweepersoonskamers. In totaal zijn er 21 bedden. De dienst verloskwartier bestaat uit 2 arbeidskamers en 2 verloskamers De dienst neonatologie bestaat uit 4 couveuses en 2 verwarmde bedjes Materniteit Neonatologie Verloskwartier 4
2.2. Team 2.2.1. Plaats binnen de organisatie (organogram) 2.2.2. Het verpleegkundig team Ons team bestaat uit 25 vroedkundigen met elk hun referentie en takenpakket binnen de afdeling. Diensthoofd: Lieve Debruyne Hoofdverpleegkundige: An Decorte Stagementoren: zie lijst op de dienst Team: zie lijst op de dienst T: 058/333.251 E: an.decorte@azwest.be 5
2.2.3. Het medisch team Het medisch team op de dienst materniteit, verloskwartier en neontologie bestaat uit gynaecologen en kinderartsen: Discipline Gynaecologen Kinderartsen Arts Dr. Trappeniers Dr. Van Deynse Dr. Vryens Dr. Renders Dr. Philippe Dr. Moring Dr. Schoubben 2.2.4. Het multidisciplinair team Multidisciplinair werken is een must, de directe samenwerking is geregeld met volgende disciplines: Gynaecologen Kinderartsen Borstverpleegkundige Kinesitherapeute 6
3. Een dag op de dienst 3.1. Organisatie van de verpleegkundige zorg Om de continuïteit te verzekeren van kwaliteitsvolle zorg op de drie diensten is er nood aan een goede indeling en organisatie van de dag. Hieronder vind je een overzicht van de verpleegkundige dagtaken en hun respectievelijke shiften. Alsook hoe de werking van de dienst verloopt. 3.2. Dagschema 3.2.1. Zorgverloop vroegdienst (06u30 15u00) 06.30u 07u30 Overdracht van nachtdienst naar vroegdienst 1 vroedvrouw gaat naar verloskwartier (indien activiteit) 1 vroedvrouw gaat naar de neonatologie (indien activiteit) Op dienst: o Koffie zetten o Medicatie klaarzetten o Alles in gereedheid brengen om de patiënten te verzorgen o Starten met de verzorging 07.30u Patiëntenoverdracht aan de collega s die beginnen om 7u30, andere collega s met vroegdienst zijn dan al bezig met de verzorging. Op dinsdag en vrijdag operatiepatiënten voorbereiden voor operatie of sectio. Bedbad bij sectio s en eventueel wondzorg. Bedbad bij gynaecologische patiënten en eventueel wondzorg (controle redons). Totaalzorg bij parturiënten: o Controle parameters o Controle baarmoederinvolutie en navragen lochia o Uitscheiding van urine en faeces bevragen o Vulvaspoeling o Controle ruptuur/episiotomie indien aanwezig o Bevragen VAS = pijnmedicatie toedienen o Opmaken bed o Voorzien van voldoende hygiënische verbanden, reserveslipje en water o Invullen zorgdossier en zorgpad Totaalzorg bij de baby: o Babybadje o Dagelijks controle gewicht en temperatuur o Opvolgen voeding van de baby o Opblinken en opmaken van babybedje o Ontsmetten van babybadje o Aanvullen van linnen en pampers o Ledigen van emmers o Toediening vitamine D en K (vanaf dag 3) o Invullen babydossier en zorgpad 08.45u Ontbijt afdienen en kar aan de lift zetten naast de bureau 11.15u 11.30u Opdienen van middagmaal, bevallen mama s krijgen ook een voorgerechtje erbij 11.30u Vroegdiensten nemen middagpauze (30 min.,tijdstip afhankelijk van de werkdrukte) 7
12.00u Afdienen van middagmaal en maaltijdkar naar koele berging brengen; Vulvaspoeling bij de patiënten die de laatste 48u bevallen zijn, of volgens noodzaak van de patiënt; Controle parameters en verzorging van de operatiepatiënten; 13.00u Patiëntenoverdracht naar de laatdienst; Klaarzetten medicatie door vroedvrouw van laatdienst voor de komende 24u; Koffie opdienen; Eventueel aanvullen; Babybedjes op de materniteit flushen en in het verloskwartier (na te vragen bij vroedvrouw); 14.30u Koffie afdienen en kar naar beneden brengen; Op dinsdag en vrijdag controle parameters bij operatiepatiënten; Bedden reinigen en opmaken van ontslagen patiënten; 15.00u Einde shift 3.2.2. Zorgverloop dagdienst (7u30-16u00) 07.30u Patiëntenoverdracht aan de collega s die beginnen om 7u30, andere collega s met vroegdienst zijn dan al bezig met de verzorging. Op dinsdag en vrijdag operatiepatiënten voorbereiden voor operatie of sectio. Bedbad bij sectio s en eventueel wondzorg. Bedbad bij gynaecologische patiënten en eventueel wondzorg (controle redons). Totaalzorg bij parturiënten: o Controle parameters o Controle baarmoederinvolutie en navragen lochia o Uitscheiding van urine en faeces bevragen o Vulvaspoeling o Controle ruptuur/episiotomie indien aanwezig o Bevragen VAS = pijnmedicatie toedienen o Opmaken bed o Voorzien van voldoende hygiënische verbanden, reserveslipje en water o Invullen zorgdossier en zorgpad Totaalzorg bij de baby: o Babybadje o Dagelijks controle gewicht en temperatuur o Opvolgen voeding van de baby o Opblinken en opmaken van babybedje o Ontsmetten van babybadje o Aanvullen van linnen en pampers o Ledigen van emmers o Toediening vitamine D en K (vanaf dag 3) o Invullen babydossier en zorgpad 08.45u Ontbijt afdienen en kar aan de lift zetten naast de bureau 11.15u 11.30u Opdienen van middagmaal, bevallen mama s krijgen ook een voorgerechtje erbij 11.30u Vroegdiensten nemen middagpauze (30 min.,tijdstip afhankelijk van de werkdrukte) 12.00u Afdienen van middagmaal en maaltijdkar naar koele berging brengen; Vulvaspoeling bij de patiënten die de laatste 48u bevallen zijn, of volgens noodzaak van de patiënt; Controle parameters en verzorging van de operatiepatiënten; 13.00u Patiëntenoverdracht naar de laatdienst; Klaarzetten medicatie door vroedvrouw van laatdienst voor de komende 24u; 8
Koffie opdienen; Eventueel aanvullen; Babybedjes op de materniteit flushen en in het verloskwartier (na te vragen bij vroedvrouw); 14.30u Koffie afdienen en kar naar beneden brengen; Op dinsdag en vrijdag controle parameters bij operatiepatiënten; Bedden reinigen en opmaken van ontslagen patiënten; 16.00u Einde shift 3.2.3. Zorgverloop laatdienst (13u00-21u15) 13.00u Patiëntenoverdracht naar de laatdienst; Klaarzetten medicatie door vroedvrouw van laatdienst voor de komende 24u; Koffie opdienen; Eventueel aanvullen; Babybedjes op de materniteit flushen en in het verloskwartier (na te vragen bij vroedvrouw); 14.30u Koffie afdienen en kar naar beneden brengen; Op dinsdag en vrijdag controle parameters bij operatiepatiënten; Bedden reinigen en opmaken van ontslagen patiënten; 16.00u Op maandag en donderdag eventueel opnames van operatiepatiënten en voorbereiding; Op dinsdag en vrijdag controle parameters bij operatiepatiënten; 16.45u Koffie zetten en kar halen van avondmaal in koele berging 17.00u 17.30u Opdienen van avondmaal 18.00u Avondverzorging bij parturiënten; Verzorging operatiepatiënten; Afdienen en maaltijdkar terug naar koele berging brengen 20.45u Patiëntenoverdracht naar nachtdienst 21u15 Einde shift 3.3. Patiëntenoverdracht 06u30 07u30 13u00 20u45 Nachtdienst aan vroegdienst Vroegdienst en dagdienst Vroeg/dagdienst aan laatdienst Laatdienst aan nachtdienst 3.4. Bezoekuren afdeling De bezoekuren van de afdeling zijn dagelijks van 14.00u tot 20.00u. Er is geen bezoek in de voormiddag. 9
4. Taakinhoud 4.1. Afdelingsopdracht Het beleidsplan van de afdeling kan je raadplegen op de dienst zelf. 4.2. Specifieke verpleegkundige handelingen (leermomenten) Dienst materniteit = afdeling voor begeleiding van zwangere vrouwen pre- en postnataal, verzorging van de pasgeborene, verzorging van patiënten die een gynaecologische ingreep ondergaan (zowel ambulant als vrijblijvend); o Directe patiëntenzorg bij zwangere vrouwen: Monitoring Inspuiting Bloedafnames Hyperemesis gravidarum Nierkolieken Premature arbeid (tracocilekuur, longrijping) Orale glucose tolerantietest (OGTT) Pre-eclampsie o Directe patiëntenzorg postpartum: Verzorging van kraamvrouw Verzorging van a terme pasgeborene o Zorgen aan de gynaecologische patiënt: Vaginale ingrepen Abdominale ingrepen Laparoscopische ingrepen Borst ingrepen Dienst verloskwartier = afdeling voor verzorging van parturiënten (opvolging van arbeid en bevalling); o Zorgen tijdens arbeid o Zorgen tijdens de bevalling Dienst Neonatologie = afdeling voor begeleiding van niet-intensieve neonatale zorgen o Niet-intensieve zorgen aan de preterme en zieke neonaat 10
4.3. Gebruikte documenten 4.3.1. Opnamedossier Wordt door de vroedvrouw ingevuld bij opname Omvat ook een administratief luik contactpersoon, telefoonnummer patiënt, huisarts, Navraag bij patiënte naar: o de bloedgroep o het gewicht o de lengte o eventuele allergieën van de patiënt o thuismedicatie Omvat observaties en de eerste indruk van de vroedvrouw 4.3.2. Zorgdossier Er bestaan 5 soort zorgdossiers op de dienst materniteit/verloskwartier/neonatale Het zorgdossier voor de parturiënte en kraamvrouw (cfr verloskwartier); Het zorgdossier voor de gynaecologische patiënt (ook voor ambulante patiënten); Het zorgdossier voor de baby s voor borstvoeding; Het zorgdossier voor de baby s voor flesvoeding; Het zorgdossier voor de neonatale afdeling; 4.3.3. C2M Hierin kunnen resultaten van diverse onderzoeken en consultaties teruggevonden worden (vb. bloedresultaten). Ook objectieve observaties worden hierin genoteerd, alsook indrukken en bedenkingen van de vroedvrouwen. Omvat ook een luik voor de arts, sociale dienst, psychologische dienst 4.4. Medicatie Medicatie wordt klaargezet door de vroedvrouw via het elektronische medicatiebeheer. Indien een patiënt een pijnstiller vraagt, wordt er steeds door de vroedvrouw gekeken welke medicatie er op welk tijdstip mag gegeven worden. 11
5. Communicatie 5.1. Stel jezelf voor aan de patiënt en zeg wat je komt doen als zorgverlener Stel jezelf voor aan de patiënt en zeg wat je komt doen als zorgverlener. Het lijkt een evidente zaak, maar uit ervaringen van patiënten, blijkt deze vorm van beleefdheid toch regelmatig vergeten te worden in het ziekenhuis. of zoals die keer, toen ik nog geïntubeerd was, en er een vrouw in een witte schort mijn kamer binnenkwam met een kannetje. Plotseling klonk er naast of achter mijn bed ik kon niets zien, want ik was immobiel een bruusk schurend lawaai. Ik schrok me een bult, mijn hart begon als zot te slaan, het hartritmetoestel ging in alarm, ik kreeg mijn ademhaling niet meer onder controle. Rustig, grote meid, zei Koen, die toevallig aan mijn bed zat. Het is maar iemand die wat water uit het kraantje komt tappen om te checken of het nog bacterievrij is. Niks om je over op te winden, rustig maar. Je moet niet bang zijn. Gelukkig had Koen dus wel oog voor mijn irrationele angst. Want de vrouw-in-witte-schort leek niets speciaals op te merken en tippelde weer naar buiten. Als je leven aan een zijden draadje hangt, dan ervaar je elk afwijkend geluid als een bedreiging. Waarom zou iemand die de kamer betreedt, niet gewoon even zeggen wie hij is en wat de bedoeling van zijn bezoekje is? Patiënten zien tijdens hun zorgproces vaak verschillende zorgverleners zodat het geen overbodige luxe is om jezelf kort voor te stellen en te zeggen wat je komt doen. Bovendien val je binnen in een stukje privacy. Ook stagiairs en assistenten willen we vragen hiervoor extra aandacht te hebben. Stel jezelf voor als je een patiëntenkamer binnenkomt: Voornaam Functie Wat kom je in de kamer doen? Welke handeling zal je stellen bij de patiënt? Zorg dat de patiënt gerustgesteld is Geef voldoende informatie 12
6. Stage 6.1. Verantwoordelijkheid Studenten vallen onder de verantwoordelijkheid van de verpleegkundigen. Dit wil zeggen dat de studenten werken onder toezicht van de verpleegkundige. 6.2. Stagementoren Stagementoren zijn professionele verpleegkundigen/vroedkundigen die zich engageren om een sturende en ondersteunende rol te zijn voor de studenten. Deze stagementoren beschikken over de nodige competenties om de studenten op een kwaliteitsvolle manier te begeleiden. De mentoren zullen proberen om jou als student te helpen het werk goed te doen en zorgen dat je zelf competent wordt in het handelen op de dienst en het vinden van oplossingen. Dit gebeurt best planmatig en in kleine stapjes. Regelmatig gebeurt een evaluatie zodat je weet waar je staat. Dit kan gaan om mondelinge feedback direct aan het bed van de patiënt, of er kan ook geopteerd worden om de tips en feedback nadien te geven. De stagementoren zullen met jou zeer open communiceren en hopen van hun kant uit ook dat je hen vertrouwt en durft vragen te stellen. Hoofddoel: een vertrouwenspersoon zijn op de afdeling van de student, zodat zij zich goed en gewaardeerd voelt op de afdeling; het begeleiden van de student in functie van het zich eigen maken van vaardigheden en kennis, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid; 6.3. Stage-uren Vroegdienst: 06u30 15u (1/2 uur pauze) Dagdienst: 7u30 16u (1/2 uur pauze) Laatdienst: 13u 21u15 Nachtdienst: 20u45 6u45 Middagpauze is afhankelijk van de mogelijke leermomenten en in overleg met de vroedvrouwen. 6.4. Verwachtingen naar de student toe Geef bij het begin van je stageperiode je doelstellingen door aan de stagementor! Tijdens de stageperiode beogen we steeds een groeiend leerproces. We verwachten samen met je school een grote inzet en leergierigheid, patiëntgerichtheid en vriendelijkheid. Een empathische ingesteldheid en zin voor initiatief stellen we zeer op prijs. Stel gerichte vragen, vraag om feedback Stel je eigen handelen voortdurend in vraag 13
Concrete verwachtingen: een goede voorbereiding van de stage; De eerste stagedag: o de student stelt zich voor op de eerste dag: Naam Onderwijsinstelling Opleidingsniveau Doe dit gedurende de hele stageperiode o Geef je doelstellingen aan de stagementor Stiptheid is een vereiste. indien men ziek is of niet op tijd aanwezig kan zijn gelieve zowel de dienst als de stagecoördinator te verwittigen: o Telefoonnummer dienst: T. 058 33 32 51 o Telefoonnummer stagecoördinator: T. 058 33 34 41 Stage uren worden opgemaakt door de stagementoren en hoofdverpleegkundige. Wijzigingen kunnen enkel met toestemming van de stagementor of hoofdverpleegkundige. Je krijgt 1 maal per dag patiëntenoverdracht, dit gebeurt bij aankomst op dienst. Het is niet de bedoeling dat je de andere overlegmomenten gedurende de dag nogmaals bijwoont. Respecteren van beroepsgeheim: o Ook naar familie toe wordt het beroepsgeheim STRIKT toegepast o Patiënten zijn soms erg nieuwsgierig naar andere patiënten: ook hier aandacht voor beroepsgeheim o De kleedkamer is geen plaats om over patiënten te praten: ook niet met medestudenten o Telefonisch worden nooit gegevens doorgegeven Algemene principes van ziekenhuishygiëne worden strikt toegepast Werking van de dienst kennen Vraag zelf op regelmatige basis feedback aan de vroedvrouw waarmee je samen gewerkt hebt. Met deze informatie kan je verder groeien in je leerproces. Geplande bloedafnames vinden plaats op het einde van de nachtshift. Indien je zelf bloedafnames wil uitvoeren, graag een memo schrijven (navragen bij de vroedvrouw). Stel vragen: dit wordt door het team erg geapprecieerd en het toont je leergierigheid en interesse. verzorgd uiterlijk; goede en respectvolle omgang met onze patiënten; 14
6.5. Beoordeling van de student Bij de evaluatie dienen de documenten van de onderwijsinstelling gehanteerd te worden. De tussen- en eindevaluatie dienen aan het begin van de stage vastgelegd te worden in samenspraak met de stagementor. Tijdens de stage zal er naar verschillende zaken gekeken worden, waarop de student zal beoordeeld worden: Inzicht: we gaan na in hoeverre de student inzicht heeft in het ziektebeeld van de patiënt en aan die patiënt een goede voorbereiding en nazorg kan bieden; Flexibiliteit aan veel wisselende omstandigheden Aanpassingsvermogen op deze technische afdeling Het zelfstandig functioneren Communicatie: hoe is de communicatie van de student met patiënten, met de verpleegkundigen en met andere zorgverstrekkers? Kan de student de gekregen informatie overbrengen? Teamwerking: kan de student in groep werken? Kan hij/zij initiatief nemen en verantwoordelijkheid dragen? Verpleegkundige handelen: kan de student de toegewezen verpleegkundige techniek goed en correct toepassen? Kan de theorie in de praktijk omgezet worden? Feedback: hoe is de feedback tussen student en de rest van het team? Kan de student negatieve feedback aan en hoe gaat hij/zij daar mee om? Verloop van de begeleiding: o De student krijg één keer per week een evaluatie van de stagementor en de begeleidingsfiche wordt ingevuld. De stagementor neemt hiervoor de nodige tijd en geeft de student de nodige uitleg en ondersteuning; o Na een tweetal weken is er een tussentijdse evaluatie met de stagementor en kunnen er nieuwe doelstellingen geformuleerd worden; o Op het einde van de stageperiode is er een laatste evaluatie die in team besproken wordt. De stagementor vult de stagebeoordeling in; 15