> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal voor Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postadres Postbus 20101 2500 EC Den Haag Factuuradres Postbus 16180 2500 BD Den Haag Datum 22 november 2010 T 070 379 8911 (algemeen) www.rijksoverheid.nl/eleni Betreft Beantwoording vragen over het afronden van belminuten door telecomaanbieders Uw kenmerk 2010Z16616 en 2010Z16617 Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de leden Verhoeven (D66), Schaart (VVD) en Braakhuis (GroenLinks) en de aanvullende vragen van het lid Van Dam (PvdA) over het afronden van belminuten door telecomaanbieders. (w.g.) drs. M.J.M. Verhagen Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Pagina 1 van 6
2010Z16616 Vragen van het lid Verhoeven (D66), Schaart (VVD) en Braakhuis (GroenLinks) aan de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie over de ontstane onduidelijkheid over het afronden op hele belminuten door telecomaanbieders (ingezonden 12 november 2010). 1 Heeft u kennisgenomen van de uitzending van Kassa waar Eurocommissaris Kroes aangaf dat het afronden op hele belminuten volgens Europese regelgeving niet is toegestaan? 1 Ja. 2 Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de EU-regels alleen gaan over bellen naar het buitenland (roaming) en dus niet over nationaal belverkeer inclusief het afronden op belminuten? Ja. De betreffende EU-regels (de roamingverordening) waaraan mevrouw Kroes refereerde hebben betrekking op bellen en gebeld worden en sms- en datagebruik in het buitenland (binnen de EU), het zogenaamde roaming. Bellen vanuit Nederland naar het buitenland en bellen binnen Nederland vallen niet onder deze regels. Overigens houdt de roamingverordening geen verbod in van het afrekenen per minuut voor gesprekken in het buitenland. De roamingverordening schrijft voor dat telefonieaanbieders hun klanten in elk geval ook de mogelijkheid moeten bieden om in het buitenland te betalen per seconde (na de eerste halve minuut) met een vastgelegd tariefmaximum (het zogenaamde Eurotarief). Het staat aanbieders vrij hun klanten naast het Eurotarief een ander aanbod te doen voor bellen in het buitenland. 3 Is het waar dat de afzonderlijke lidstaten zelf verantwoordelijk zijn voor regelgeving met betrekking tot het afronden op belminuten? Ja. Het Europees regelgevend kader voor de elektronische communicatie kent geen voorschriften over de afrekenmethode voor mobiele telefonie. Na onderzoek is mij gebleken dat het regelgevend kader ruimte laat aan de lidstaten om op basis van consumentenbescherming voorschriften op te leggen met betrekking tot 1 Kassa, 6 november 2010 Pagina 2 van 6
de afrekenmethode die telefonieaanbieders hanteren, mits deze voorschriften proportioneel zijn. 4 Vindt u het wenselijk dat het afronden bij grensoverschrijdende telefoongesprekken niet is toegestaan en bij binnenlandse gesprekken wel? Zoals ik bij het antwoord op vraag 2 heb aangegeven is er geen Europees verbod op het afrekenen per minuut voor gesprekken in het buitenland. 5 Hoe hebben België en Duitsland dit geregeld? Is het afronden op belminuten daar toegestaan? In België en Duitsland bestaat, net als in Nederland, geen verbod op het afrekenen per minuut. 6 Is het in Nederland toegestaan dat telecomaanbieders gesprekskosten afronden op hele belminuten? Zo ja, wilt u dit zo houden? Het uitgangspunt van de Nederlandse telecomwetgeving is dat de markten voor vaste en mobiele telefonie vrije markten zijn waarin aanbod, prijs en voorwaarden in concurrentie tot stand komen. Vanuit dat beginsel is het aan telecomaanbieders om te bepalen welk aanbod ze in de markt zetten en hoe ze dat opbouwen. De concurrerende markt, zoals de telecommarkt is, leidt in dat geval tot een aanbod waarvan verwacht mag worden dat dit aansluit bij de wensen van consumenten. Het voorgaande neemt niet weg dat ik de recente toename van het aantal abonnementen waarbij per minuut wordt afgerekend niet toejuich. Consumenten die het betreft zijn duurder uit en het kan zijn dat zij moeilijker controle kunnen houden over de belkosten, omdat het lastiger wordt bij te houden hoeveel belminuten in rekening gebracht worden (de teller van de telefoon rondt gesprekken bijvoorbeeld niet af op hele minuten). Ook zijn de telefonieaanbieders niet altijd even transparant geweest over de omzetting. Het is belangrijk dat consumenten kunnen kiezen voor afrekenen per seconde. En het is belangrijk dat bedrijven transparant zijn over afrekenmethode en dat ze zich houden aan de mededingingsregels. Vanuit mijn ministerie zijn gesprekken gevoerd met KPN en Vodafone over deze kwestie. Beide aanbieders hebben toegezegd ervoor te zorgen dat consumenten meer keuze krijgen om per seconde af te rekenen. Bovendien hebben ze aangegeven transparanter te zijn over de gebruikte afrekenmethode, zodat de consument bewuster kan kiezen. Pagina 3 van 6
Ik wil de markt de kans geven deze punten te verbeteren. Ik wil dat de gedane toezeggingen begin 2011 ingevuld zijn. 7 Heeft de Nederlandse consument volgens u op het moment de vrijheid om te kiezen voor een abonnement waarbij er per seconde betaald wordt? Ja, de consument heeft keuze, maar die is met de recente acties van KPN en Vodafone wel beperkt. Mobiele telefonie wordt in Nederland aangeboden door drie aanbieders met een eigen netwerk (KPN, Vodafone en T-Mobile) en vele tientallen aanbieders die mobiele telefonie aanbieden via het netwerk van één van de drie netwerkoperators. Van de drie partijen met een eigen netwerk heeft T-Mobile nog verschillende abonnementen waarbij per seconde afgerekend wordt. KPN (dat nog één abonnementsvorm over heeft waarbij afgerekend wordt per seconde) en Vodafone hebben toegezegd weer een aantal abonnementen in de markt te zetten waarbij per seconde wordt afgerekend. Ook een aantal aanbieders zonder eigen netwerk bieden de mogelijkheid om af te rekenen per seconde. Daarnaast is het zo dat bij prepaidaansluitingen bijna altijd per seconde wordt afgerekend. 8 Vindt u dat de Nederlandse telecommarkt op dit punt goed functioneert, in de zin dat consumenten goed abonnementen kunnen vergelijken en vervolgens kunnen overstappen? 9 Wat gaat u doen om er voor te zorgen dat de consument optimaal geïnformeerd wordt? 8 en 9 Mijn voorganger heeft een aantal maatregelen genomen om de informatievoorziening van telefonieaanbieders aan consumenten te verbeteren. Hierdoor worden aanbieders van vaste en mobiele telefonie onder andere verplicht om consumenten via hun website actief te informeren over basale tariefinformatie, waaronder de afrekenmethode, voordat de consument een bestelling kan plaatsen. Dit helpt consumenten om een bewuste keuze te maken. Deze nieuwe verplichtingen zijn per 1 oktober ingegaan. OPTA ziet toe op de naleving van deze verplichting en kan indien nodig handhavend optreden. Bij tussentijdse wijziging van de voorwaarden, zoals in dit geval bijvoorbeeld een omzetting van betaling per seconde naar per minuut, moeten consumenten door hun aanbieder geïnformeerd worden. Daarop hebben zij het recht hun abonnement op te zeggen waarna zij kunnen overstappen. KPN en Vodafone hebben in gesprekken met mijn ministerie toegezegd extra aandacht te besteden aan transparante informatievoorziening over de afrekenmethode. Pagina 4 van 6
2010Z16617 Vragen van het lid Van Dam (PvdA) aan de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie over de uitspraken van de Eurocommissaris over het afronden van belminuten door telecomaanbieders (ingezonden november 2010). 1 Heeft u kennisgenomen van de uitspraken van eurocommissaris Kroes over het naar boven afronden van af te rekenen belminuten door mobiele aanbieders? 2 Ja. 2 Heeft Eurocommissaris Kroes aan u bekend gemaakt welke Europese bepalingen zorgen dat de nationale regelgevende instantie (wetgever en/of toezichthouder) mag ingrijpen of, gelet op de woorden van eurocommissaris Kroes, zelfs moet ingrijpen? Zo nee, bent u bereid navraag bij haar te doen welke bepalingen de ruimte zouden bieden of zelfs zouden dwingen in te grijpen en kunt u op basis daarvan vertellen om welke bepalingen het gaat? Naar aanleiding van de uitspraken van mevrouw Kroes in het programma Kassa is een misverstand ontstaan over de Europese regels ten aanzien van afrekenen per minuut. Mevrouw Kroes heeft dit misverstand een dag later uit de wereld geholpen. Zie ook het antwoord op vraag 2 van de leden Verhoeven, Schaart en Braakhuis. 3 Herinnert u zich uw eerdere argumentatie dat ingrijpen niet mogelijk was omdat de Europese regels dat niet zouden toestaan? 3 Het is op basis van het Europese regelgevend kader voor de elektronische communicatie niet mogelijk om voor bellen binnen Nederland een tariefplafond in te stellen of andere tariefregulering toe te passen. Uit nader onderzoek van mijn departement en nader overleg met de Europese Commissie bleek echter onlangs dat de Europese telecomregels wel ruimte laten aan de lidstaten om op basis van consumentenbescherming voorschriften op te leggen met betrekking tot de afrekenmethode die telefonieaanbieders hanteren, mits deze voorschriften proportioneel zijn. 2 Kassa Afronden naar boven mag niet, 6 november 2010 3 Kassa.nl Reactie ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie n.a.v. uitzending, 4 september 2010 Pagina 5 van 6
4 Bent u opgelucht dat Europese regels ingrijpen kennelijk toch niet in de weg staan en deelt u de mening dat die mogelijkheid moet worden aangegrepen om deze benadeling van consumenten tegen te gaan? Zie het antwoord op vraag 6 van de leden Verhoeven, Schaart en Braakhuis. 5 Dient de wet te worden gewijzigd om in te kunnen grijpen of kan de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA), gelet op de uitspraken van eurocommissaris Kroes, op basis van de huidige wetgeving al maatregelen nemen? Indien wetswijziging nodig is, kan de Kamer die op korte termijn verwachten? De Telecommunicatiewet legt geen verplichtingen op aan aanbieders van mobiele telefonie over de afrekenmethode en laat geen ruimte voor OPTA om zelfstandig te besluiten tot dergelijke verplichtingen. Wel ziet OPTA toe op onder andere de transparantieverplichtingen in de Telecommunicatiewet. OPTA kan handhavend optreden als aanbieders zich niet aan deze regels houden. Het treffen van verdergaande maatregelen tegen het afrekenen per minuut zou aanpassing van de lagere wetgeving onder de Telecommunicatiewet vereisen. 6 Heeft u nog op een andere manier dan via het programma Kassa van de Europese Commissie begrepen dat de Nederlandse wetgeving of aanpak niet conform de Europese regels zou zijn en dat de Commissie kan overgaan tot 'actie'? De Nederlandse telecommunicatiewetgeving is niet strijdig met Europese regels. Mevrouw Kroes heeft het misverstand dat was ontstaan inmiddels verholpen. 7 Als mobiele aanbieders nu al in strijd met de regels handelen, horen zij dan de tariefmaatregel om belminuten naar boven af te ronden, met terugwerkende kracht ongedaan te maken? Nederlandse aanbieders van mobiele telefonie die gesprekken binnen Nederland of naar het buitenland afrekenen op hele minuten handelen niet in strijd met de regels, mits zij hun klanten hierover bij aanschaf goed informeren en mits zij bij tussentijdse wijziging van de voorwaarden klanten hierover helder geïnformeerd hebben en de mogelijkheid geboden hebben om het abonnement op te zeggen. Pagina 6 van 6