205 JULI 2009 2011 INFO Signum, dé standaard in de teelt van kool In Nederland kennen we verschillende koolteelten. Iedere teelt met zijn specifieke problemen. In de ene teelt is het makkelijker met gewasbeschermingsmiddelen te corrigeren dan de andere, maar voor alle teelten geldt, voor een goede kwaliteit is voorkomen beter dan genezen. Signum is een zeer breedwerkend fungicide tegen de belangrijkste schimmelziekten in de teelt van kool. Daarnaast is Signum een product in de teelt van kool dat meerdere werkzame stoffen bevat, welke qua werking elkaar grotendeels versterken en overlappen. Dit past uitstekend in een anti-resistentiestrategie. Signum in koolgewassen Zéér breed werkingsspectrum Positieve invloed op gewasontwikkeling Zeer zacht voor het gewas Ingebouwd anti-resistentiemanagement Preventief toepassen Signum Signum bevat 267 g/kg boscalid en 67 g/kg pyraclostrobin, en is geformuleerd als een wateroplosbaar granulaat (WG). Boscalid behoort tot de chemische groep van de carboxylanilide, en pyraclostrobin tot de chemische groep van de strobilurinen. Signum is in de volgende gewassen toegelaten: aardappelen, wortelen, prei, sluitkool, bloemkool, broccoli, spruitkool, boerenkool, aardbeien, pruim, kers en morel, in de bedekte, niet-grondgebonden teelt van tomaat, paprika, aubergine, in greens van golfterreinen, karwij, crambe en graszoden. graszoden, bedekte Signum kent teelten géén van beperkingen sla, andijvie, meer veldsla, op het rettich gebied en daikon. van nateelten. Gezonde spruitkool Boscalid belet de ademhaling van de schimmel en de vorming van aminozuren die essentiëel zijn voor de opbouw van de schimmelcel. Hiermee lijkt de werking op de werking van de strobilurinen met dit verschil dat boscalid aangrijpt op een andere plaats van het ademhalingsproces waardoor er geen kans op kruisresistentie bestaat. Boscalid wordt via de waslaag opgenomen en verplaatst zich systemisch door de plant. Voor pyraclostrobin daarentegen is de verplaatsing locaalsystemisch. Boscalid en pyraclostrobin verplaatsen zich translaminair over de membranen (celwanden) door het
Voor de teelt van kool is deze als volgt: Gebruik de door de fabrikant geadviseerde dosering. Signum preventief toepassen. Afwisselen met effectieve middelen met een ander werkingsmechanisme. Maximaal 2 behandelingen in een blok uitvoeren. Signum maximaal 3 keer per jaar toepassen. Ten opzichte van producten met een enkel werkzame stof (strobilurine of triazool) is het uit anti-resistentieoogpunt veiliger om met Signum te werken, omdat door de twee werkzame stoffen in het product er reeds een anti-resistentiestrategie is ingebouwd. Vlekken veroorzaakt door blad. Verder worden deze stoffen acropetaal (richting de bladpunt) getransporteerd. Beide actieve stoffen in Signum zijn preventief werkzaam en zeer effectief tegen een breed scala aan schimmels. Het is daarom zaak dat Signum vóór een infectie op het blad aanwezig is. Beide actieve stoffen in Signum hebben ook een synergistische werking, wat inhoudt dat de stoffen elkaar versterken in werking. De dosering voor Signum in koolgewassen is 1 kg/ha. Door de waslaag van de koolplanten is voor een goede verdeling van Signum het noodzakelijk een uitvloeier, bijvoorbeeld 0,3 l/ha Promotor of een insecticide met uitvloeiende eigenschappen mee te spuiten. Rovral aquaflo Rovral aquaflo bevat 50% iprodion en is eveneens geformuleerd als een suspensie concentraat. Rovral aquaflo heeft op het plantebed kort voor opkomst een goede werking tegen Rhizoctonia. Iprodion heeft in het productieveld een goede, vooral preventieve werking op. De dosering voor Rovral aquaflo in productievelden van koolgewassen is 1 l/ha. Anti-resistentiestrategie Beide actieve stoffen grijpen in op verschillende complexen in de ademhalingsketen, waardoor er geen kans is op kruisresistentie tussen de actieve stoffen. De kans op het ontstaan van resistentie tegen beide groepen kan echter niet worden uitgesloten, vandaar dat het verstandig is om een anti-resistentiestrategie te volgen. Spruitkool aangetast door 2 DIVISIE AGRO
Ringvlekkenziekte (Mycospaerella brassicicola) De sporen van deze schimmel overwinteren in de grond of op plantenresten. Waardplanten van de ziekte zijn alle koolsoorten, mosterd, koolzaad, radijs en de onkruiden grijze mosterd (Hirschfeldia incana), gewone raket (Sisymbrium officinale) en witte krodde (Thlapsi arvense). De verspreiding vindt plaats via de grond (gewasresten), opspattend water en de wind. Ascosporen ontstaan het hele jaar door. Vooral het wat oudere, niet snel groeiende plantenweefsel wordt aangetast. Voor de kieming van de sporen en infectie van het gewas is een langere tijd vochtige omstandigheden nodig. Afhankelijk van de temperatuur 24 tot 48 uur nat blad of een hoge R.V. De incubatieperiode (tijd tussen infectie en zichtbaar worden van de symptomen) is afhankelijk van de temperatuur tussen de 2 en 4 weken. Op deze vlekken ontstaan pseudothecia (vruchtlichamen) welke nieuwe sporen kunnen vormen. Deze pseudothecia ontwikkelen zich zowel overdag als s nachts. De vlekken die gevormd worden zijn bruin tot zwart van kleur, en soms omgeven door een bleekgele zone. Meestal zijn er geen ringen zichtbaar in de vlek. De pseudothecia zijn als zwarte puntjes duidelijk zichtbaar in de vlek (dit in tegenstelling tot de vlekken die gevormd worden door bladvlekkenziekte). Oudere vlekken worden lichter van kleur. Zowel de bladeren als de kolen (spruitjes) kunnen worden aangetast. Witte roest (Albugo candida) De oösporen (rustsporen) van deze schimmel overwinteren in de grond. Ook is het mogelijk dat de schimmel overwintert op overlevende planten. Witte kool aangetast door Waardplanten zijn alle koolsoorten en kruisbloemige gewassen en onkruiden. De verspreiding van de sporen vindt plaats door de lucht door middel van wind en insecten. Alle bovengrondse plantendelen kunnen worden aangetast. Optimum temperaturen voor de ontwikkeling liggen tussen de 15 en 20 C. Vocht is noodzakelijk voor sporenproductie. Langdurige dauw- en mistperioden bevorderen de ontwikkeling meer dan hevige regenval. Droog en warm weer vertragen de ontwikkeling van de schimmel. De schimmel uit zich in witte sporenhoopjes aan de onderzijde van de bladeren. Deze pukkels barsten open en verspreiden witte sporen. De vlekken (pukkels) varieren sterk in grootte. Oudere vlekken verdrogen, en worden bruin tot wit van kleur, vaak met en donkere rand. Verder kan de schimmel door bladlagen heen in het plantenweefsel dringen. Vooral bij sluitkool kan dit voor aanzienlijke schade zorgen omdat er veel bladeren gepeld moeten worden om een schone kool over te houden. Jonge aantasting van DIVISIE AGRO 3
Spikkelziekteaantasting op een koolblad Bron: BEJO Echte meeldauw op blad Spikkelziekte (Alternaria brassicae, Alternaria brassicicola) De sporen van deze ziekten overleven niet in de grond, maar wel op gewasresten, waardplanten en onkruiden. De verspreiding kan ook via het zaad plaats vinden. Waardplanten van deze schimmel zijn alle koolgewassen en kruisbloemige onkruiden. Alle, vooral oudere, bovengrondse plantendelen kunnen worden aangetast. De verspreiding vindt plaats via de lucht (wind) en (opspattend) water. Deze schimmels ontwikkelen zich het best onder vochtige condities (veel regenval gevolgd door dagen zonder regen, met dauw) met wat hogere temperaturen. De schimmelinfectie uit zich in bruin tot zwarte vlekken bedekt met een poeder van bruine sporen. Om de vlek is vaak een lichtgele rand zichtbaar. Vaak zijn ringen in de vlek te ontdekken. Spikkelziekte maakt in tegenstelling tot géén zwarte puntjes in de vlek. Een zwaar aangetast blad vergeelt en valt vroegtijdig af. Echte meeldauw (Erysiphe cruciferarum) Echte meeldauw heeft levend plantenweefsel nodig om te overleven. De schimmel ontwikkelt zich het best onder droge, warme omstandigheden, en verspreidt zich hoofdzakelijk door de lucht (wind). De schimmel ontwikkelt niet verder bij langdurig natte perioden. Hoofdzakelijk aan de onderkant van de bladeren en de bladstelen (stam bij spruitkool) vormt zich een dun laagje mycelium wat grijs-wit van kleur is. Bij voortschrijdende aantasting kan het gehele blad bedekt worden, wat vergeling en afsterving van het blad tot gevolg heeft. De schimmel kan een van de oorzaken zijn van grauw in koolgewassen. Echte meeldauw op de stam van spruitkool DIVISIE AGRO 4
Tabel 1: Werkingsspectrum verschillende fungiciden Signum Rovral aquaflo Ringvlekkenziekte Mycospaerella brassisicola +++ - Witte roest Albugo candida ++ - Spikkelziekte Alternaria spp +++ ++ Echte meeldauw Erysiphe cruciferarum ++ - Bewaarziekten Meerdere o.a. Botrytis cinerea ++ ++ Effectiviteit: +++ = uitstekend ++ = goed - = geen Tabel 2: Advies fungiciden-schema spruitkool Tijdstip Product Tegen 1 e bespuiting Bij de 1e aantasting triazool + chloorthalonil 2 e bespuiting 2 weken na 1e bespuiting 3 e bespuiting 2 weken na 2 e bespuiting 4 e (eventueel 5 e of 6 e ) bespuiting 2 weken na 3 e (resp. 4 e of 5 e ) bespuiting triazool + chloorthalonil Laatste bespuiting 2 weken na 1 na laatste bespuiting groezelige spruiten 5 DIVISIE AGRO
Tabel 3: Advies fungiciden-schema sluitkool Tijdstip Product Tegen 1 e bespuiting Bij de 1 e aantasting op buitenbladeren 2 e bespuiting 2 weken na 1 e bespuiting 3 e bespuiting 2 weken na de 2 e bespuiting chloorthalonil met metalaxyl M, triazool Laatste bespuiting 2 weken na de 3 e bespuiting Rovral aquaflo 1 l/ha, chloorthalonil triazool met metalaxyl M, (triazool) bewaarziekten bewaarziekten Botrytis Sclerotinia Stabiliteit in water Beide actieve stoffen in Signum zijn over een groot bereik stabiel in water, namelijk tussen een ph van 4 tot een ph van 9. Rovral aquaflo is tot een PH van 7 stabiel in water. Bij een hogere ph wordt iprodion tamelijk snel afgebroken. Veiligheidstermijnen De termijn tussen de laatste bespuiting en de oogst mag niet korter zijn dan: Signum 2 weken Rovral aquaflo 2 weken chloorthalonil met metalaxyl M, (triazool) chloorthalonil met metalaxyl M, (triazool) Adviesschema sluitkool Signum, Rovral aquaflo en Promotor zijn geregistreerde handelsmerken van BASF Lees voor het gebruik eerst het etiket BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019-6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl