// Project nieuwbouw Tekstproductie Joop Wilschut/JWProducties // Fotografie Joop Wilschut, De Combi en Sorba // Tekenwerk Timmerfabriek Gebr. Bos, Sorba en Henk Heusinkveld Aan de buitenzijde is al te zien dat de kozijnen torderen in het hellende gebogen vlak. 58 // Bouwwereld 58-63_projectnieuwbouw.indd 58 13-08-13 16:07
Kantoorgebouw Deltares // Locatie: Rotterdamseweg, Delft // Opdrachtgever: Stichting Deltares // Bouw: februari 2012 april 2013 Gevels als golven De gevels van de nieuwbouw van Deltares vertonen nergens scherpe hoeken, maar golven om het gebouw heen. De drie ronde, vooroverhellende kopgevels leidden tot ingewikkelde details met torderende kozijnen en speciaal gebogen beglazing. Op de campus van Deltares een onafhankelijk kennisinstituut en pionier op het gebied van water, ondergrond en infrastructuur is een nieuw kantoorgebouw verrezen. Dit gebouw met drie bouwlagen naar een ontwerp van Jeanne Dekkers heeft een niet-alledaagse vormgeving, waarbij een relatie is gelegd met golvend water en verdedigingswerken. Het gebouw heeft een plattegrond in de vorm van een vlakgeprojecteerde driepoot. Nergens zijn evenwel haakse hoeken te ontdekken; de strokengevels van glas en metalen beplating lopen als een vloeiende lijn van de ene vleugel over in de andere. Daarbij verloopt de stand van de gevelvlakken van zuiver vertikaal in de oksels naar 18 graden vooroverhellend op de drie koppen van het gebouw. De helling is in één lijn doorgezet over de drie bouwlagen, zodat de dakvloer hier ter plaatse circa 3,70 meter verder uitkraagt dan de beganegrondvloer. Een ander direct in het oog springend detail is de glooiend verlopende kniklijn in de metalen gevelbeplating. Dit aspect verhoogt het golvende aanzien van de gevels. Bovendien heeft de beplating een parelmoerachtige coating, waarbij het opvallende licht effect heeft op de kleurstelling. In een van de vleugels bevinden zich installatieruimten. Daar is de gevel dichtgezet met beplating over de volle verdiepingshoogte. Maatvoering Deze vormgeving van glooiende lijnen heeft een fikse wissel Bouwwereld // 59 58-63_projectnieuwbouw.indd 59 13-08-13 16:07
// Project nieuwbouw De plattegrond van het gebouw is een driepoot met afgeronde hoeken. De strokengevels van glas en metalen beplating lopen als een vloeiende lijn van de ene vleugel over in de andere. getrokken op de maatvoering, de fabricage en de montage van de gevelbeplating, de prefab hsb-elementen hierachter en de kozijnen. De tekeningen van de constructeur zijn als uitgangspunt genomen. Door aannemersbedrijf De Combi voor het casco, door timmerfabriek Gebr. Bos voor de kozijnen en de hsb-elementen en door Sorba voor de gevelbeplating. Tekeningen zijn continu uitgewisseld tussen alle betrokken partijen, waarbij één man het geheel heeft gecoördineerd. De maatvoering is in principe theoretisch gehaald van de stramientekeningen en van de voorkant van de betonvloer en de bovenkant van de dek vloer. Hsb-elementen De hsb-elementen hebben een standaardmaat van ongeveer 1650 mm x 1800 mm, maar waar de elementen naar voren hellen, worden ze steeds iets hoger. In de ronde kopgevels zijn de elementen boven breder dan onder en links en rechts verschillend van hoogte. De elementen zijn gemonteerd aan verticaal hangende HEAprofielen op h.o.h.-afstanden van 1800 mm, die met ankerplaten aan de betonvloeren zijn bevestigd. De elementen zijn geplaatst op stalen voetplaten die onderaan de HEA-profielen zijn gelast. Aan de bovenzijde zijn op de betonvloeren hoekijzers gemonteerd, waaraan de hsb-elementen met houtdraadbouten bevestigd zijn. Het knelpunt was de maatvoering van kopgevels, zowel voor de productie als voor de montage. De rondingen zijn met enkele punten verklikt op de betonvloeren en deze punten zijn gebruikt voor het stellen van mallen waartegen de hoekijzers gemonteerd zijn. Zo is de bovenzijde van de hsb-elementen bepaald, alsmede de onderzijde van de kozijnen. De onderzijde van de hsb-elementen is bepaald door een houten mal in de straal van de wand te monteren onder de stalen strip aan de HEA-profielen. Kozijnen De kozijnen zijn gemaakt van Sapeli Mahonie FSC. De stijlen zijn gedimensioneerd in de maten 67 x 114 mm; voor de boven- en onderdorpels is gekozen voor 90 x 139 om in de kopgevels goed uit te komen met de stijlen. Die staan daar schuin op de dorpels en worden dus breder dan 114 mm. De kozijnen voor de gebogen kopgevels zijn 3D uitgetekend en veel werk is uitgevoerd op de computergestuurde machines. Voor ieder kozijn is een speciale mal gemaakt om de juiste vorm te waarborgen. De kozijnen staan op de hsb-elementen en zijn met schroeven bevestigd. Een comprimerend band aan de buitenzijde en een kit op rugvulling aan de binnenzijde zorgen voor een goede water- en luchtdichting. De bovendorpel van het kozijn moet in verband met kruip van de hoofdconstructie vrij kunnen bewegen ten opzichte van de onderdorpel van het hsb-element. Hiervoor 60 // Bouwwereld 58-63_projectnieuwbouw.indd 60 13-08-13 16:07
1 2 3 1 // De kopgevels hellen onder een hoek van 18 graden per verdieping steeds verder voorover. 2 // Aan de binnenzijde is de hellingshoek goed waar te nemen. 3 // De beplating is met popnagels op vooraf berekende plaatsen vastgezet. 4 // De HEA-profielen, waaraan de hsb-elementen worden bevestigd, zijn aan de vloerranden gemonteerd. 5 // De draagconstructie van de gevelbeplating bestaat uit aluminium profielen. Ook in deze profielen is de kniklijn van de beplating al te herkennen. 4 5 Bouwwereld // 61 58-63_projectnieuwbouw.indd 61 13-08-13 16:08
// Project nieuwbouw De knik in de beplating verloopt over de lengte van de gevel als een glooiende lijn van boven naar beneden en weer terug. Voor de neggekanten bij de deuropeningen en bij de volle gevelbeplating zijn speciaal ontwikkelde 3D-elementen gefabriceerd. is in de bovendorpel een rampa (een soort schroefhuls) aangebracht met daarin een gedeeltelijk glad gefreesd draadeind M10. De kozijnen zijn niet aan elkaar bevestigd, maar kunnen via koppellatten vrij van elkaar werken. De naden zijn ook hier weer water- en luchtdicht gemaakt met kit, rugvulling en band. De beglazing bestaat uit een 2 x 8 mm floatglas binnenruit met daartussen twee lagen akoestische folie (in de kopgevel vier lagen). De spouw van 15 mm is gevuld met argon. Aan de buitenzijde is een 6 mm zonwerend glas toegepast. Het glas voor de kopgevels is in Duitsland gebogen, waarbij de ovens tot 600 C moesten worden opgestookt. Al het glas is vanaf buiten geplaatst en opgesloten met glaslatten en kit. Metalen beplating De gevelbekleding bestaat uit elementen van een ACM-materiaal: een sandwichopbouw met een kern van 3 mm PE en aan de binnen- en buitenzijde een aluminium beplating van 0,5 mm. Ze hebben aan de zichtzijde een Onyx White Gold (parelmoer) coating en zijn aan de binnenzijde onbehandeld. De elementen hebben bij de verticaal staande en licht hellende gevelvlakken een standaard breedtemaat van 900 mm. Op de koppen is dat vanwege de rondingen teruggebracht tot 650 mm en zijn ze licht trapeziumvormig geworden. De elementen zijn met in het zicht blijvende popnagels bevestigd aan een verticale achterconstructie van aluminium U-profielen, die aan de hsb-elementen zijn verankerd. Als waterkering zijn op de aluminium profielen EPDM-bandjes aangebracht; bandjes met een hoge drukvastheid vanwege de popnagelbevestiging. De maximale h.o.h.-afstand van de popnagels is door de constructeur van Sorba berekend. In totaal omvat de ruim 3400 m 2 gevelbeplating enkele honderden verschillende gevel- en draagelementen. Dit is het gevolg van de verlopende kniklijnen in de bekleding en van de wisselingen van de overstekken rondom het gebouw, die een zonwerende functie hebben. Om die redenen zijn de elementen per verdieping volgens het 3D-principe uitge werkt en gedetailleerd. De panelen zijn in de fabriek ingefreesd, als vlakke platen aangeleverd en op de bouw in de juiste vorm gezet. De toleranties zijn gevonden bij de aansluitdetails op de kozijnen. 62 // Bouwwereld 58-63_projectnieuwbouw.indd 62 13-08-13 16:08
52 Projectgegevens // Locatie: rotterdamseweg, delft // Opdrachtgever: stichting deltares, delft, deltares.nl // Ontwerp: Jeanne dekkers architectuur, delft, jeannedekkers.nl // Bouwdirectie: stichting deltares, delft, deltares.nl // Adviseur: rps, rotterdam, rps.nl // Constructieadviseur: pieters bouwtechniek delft, delft, pbt-delft.nl // Uitvoering: de combi deventer, deventer, de-combi.nl // Kozijnen en hsb-elementen: timmerfabriek Gebr. bos, Goudriaan, tifabos.nl // Gevelbeplating: sorba, winterswijk, sorba.nl // Bouwperiode: februari 2012 april 2013 Variabel Gevelbekleding ACM-plaat 4mm dik Popnagels (hoh 250mm) 10 Variabel Foamband Hoeklijn 2/130x75x10 l=140mm 90x139 4,5x75 hoh 200mm Kit op rugvulling (luchtdichting ) Gevelbeplating Purschuim Dampdichte folie HSB-element Variabel Variabel 1900 Dampdichte folie Plaatmateriaal 12,5 mm Akoestisch materiaal Kit op rugvulling (luchtdichting ) 90x139 Stalen strip Vulhout Cocoband (waterdichting) Rampamoer met afgefreesd draadeind 88.71 OSB3 9mm Dampopen folie met overlap 450mm 38x255 Dampopen folie OSB3 9mm Ok gevelbeplating Akoestisch materiaal Plaatmateriaal 12,5mm Dampdichte folie met overlap 63 Luchtdichting; kit op rugvulling Koppellat 27x41 Waterdichting; Cocoband 10 10 Variabel 20 496 (600-350 zone) 67x114 67x114 Naad variabel 20 tot 42mm 25x35 12 1:10 Bouwwereld // 63 58-63_projectnieuwbouw.indd 63 13-08-13 16:08