NOTA Bestemd voor: Afkomstig van: Golfclub De Haar Sovon Vogelonderzoek Nederland Datum: november 2016 Betreft: Effectbeoordeling voorgenomen uitbreiding van golfbaan De Haar op de nesten van Buizerd en Havik Inleiding Ten behoeve van het beoordelen van mogelijke effecten van uitbreiding van golfbaan De Haar nabij Vleuten zijn in 2016 de natuurwaarden in beeld gebracht (Schenkeveld 2016). Uit dit veldonderzoek is gebleken dat er twee jaarrond beschermde nesten van respectievelijk Buizerd en Havik aanwezig zijn. Golfclub De Haar vraagt Sovon om te beoordelen wat de effecten zijn van de uitbreiding op de functionaliteit de vastgestelde nesten. Tevens wordt gevraagd om, indien verstoring verwacht wordt, de eventuele mogelijkheden voor mitigatie in beeld te brengen. Methode Uitgangspunten bij de beoordeling zijn het Onderzoek flora en fauna d.d. 8 september 2016 (Schenkeveld 2016) en het ontwerp bij de Aanvraag omgevingsvergunning Kapmelding d.d. 15 juni. Daarnaast heeft op 27 oktober 2016 een veldinspectie plaatsgevonden in samenwerking met bureau Schenkeveld en de greenkeeper. Tijdens dit bezoek is het huidig en toekomstig gebruik van de golfbaan in relatie tot het functioneren van de nesten beoordeeld. Op basis van het veldbezoek, het toekomstig ontwerp en beschikbare kennis met betrekking tot verstoringstolerantie van Buizerd en Havik is een beoordeling gemaakt van de effecten. Vervolgens is beoordeeld in hoeverre mogelijke effecten, met als basis het huidige ontwerp van de uitbreiding, te mitigeren zijn. Effectbeoordeling Tijdens het veldbezoek bleek op basis van eerdere waarnemingen van de greenkeeper dat er nog een tweede nest van Buizerd op het terrein aanwezig is. Hieronder bespreken wij per nestlocatie de huidige situatie, de toekomstige situatie op basis van het ontwerp en de mogelijke effecten van de veranderingen op de functionaliteit van de nesten. Indien nodig worden mitigatiemogelijkheden besproken waarbij het huidige ontwerp het uitgangspunt is. Nest 1: Buizerd Huidige situatie Het nest bevindt zich in een eik binnen de strook bos aan de oostzijde van de Haarlaan (figuur 1, foto 1). Aan de westzijde van de Haarlaan is nog een strook bos met daarachter een gebied dat als parkeerplaats en overloopparkeergelegenheid wordt gebruikt. Het nest bevindt zich op ca. 17 meter van de Haarlaan en ca. 31 meter van de hole ten oosten van het nest. Over de Haarlaan rijdt bestemmingsverkeer richting het clubhuis, restaurant en kantoor van de golfbaan. Over de hole lopen passerende golfers. Toekomstige situatie Aan de westzijde van de strook bos waarin de Haarlaan ligt, vanaf ca. 32 m van het nest, komt een waterpartij en een nieuwe hole (14). De functie van het gebied als parkeerplaats en overloopparkeergelegenheid verdwijnt daarmee. Het clubhuis, restaurant en kantoor worden verplaatst, waardoor er geen bestemmingsverkeer meer over de Haarlaan rijdt. Op de hole ten oosten van de nestlocatie vinden geen veranderingen plaats. 1
Figuur 1. Locatie van het buizerdnest (rode stip) in de huidige situatie (links) en op de toekomstige Plankaart (rechts). Zwarte stippen zijn bomen die behouden blijven. Foto 1 en 2. Het buizerdnest bevindt zich ca. 17 m ten oosten van de Haarweg. Effectbeoordeling De verstoringsafstand van een broedende Buizerd is minimaal 75 m bij de meeste activiteiten die onder ruimtelijke inrichting of ontwikkeling vallen. In gevallen waar sprake is van gewenning, bijvoorbeeld bij sommige activiteiten die te kenschetsen zijn als bestendig beheer of bestendig gebruik, kan minimaal 50 meter worden gehanteerd (Soortenstandaard Buizerd). Verstoring door de werkzaamheden die nodig zijn voor de realisatie van de waterpartij en nieuwe hole 14 liggen met een minimale afstand van 32 m binnen de verstoringszone van de Buizerd. Mits de werkzaamheden buiten het broedseizoen plaatsvinden is geen effect op het functioneren van de nestlocatie te verwachten. In de nieuwe situatie wordt het aanzienlijk rustiger rondom de nestlocatie. De afstand tussen de nestlocatie en de passerende golfers op het nieuwe deel van de golfbaan aan de westzijde van de Haarlaan bedraagt ca. 100m. Wij verwachten daarom geen effecten van de uitbreiding van de golfbaan op de functionaliteit van dit buizerdnest (zie ook tabel 1). Mitigatie Mits de werkzaamheden buiten de kwetsbare periode van de Buizerd (februari t/m augustus, Soortenstandaard Buizerd) plaatsvinden zijn mitigerende maatregelen niet nodig. 2
Tabel 1. Samenvatting effectbeoordeling nest Buizerd Haarlaan Wat? Type effect Afstand tot nest Realisatie waterpartij en nieuwe hole 14, buiten kwetsbare periode Buizerd Gebruik nieuwe hole 14 Tijdelijk, mits uitvoering buiten kwetsbare periode Buizerd Permanent (afname verstoring t.o.v. huidig gebruik) Relevante verstoringsafstand Vanaf ca. 32 m N.v.t. Ja Ca. 100 m 50 m Ja Negatief effect uitgesloten zonder mitigatie? Nest 2: Havik Huidige situatie Het nest bevindt zich in een Zwarte den in het stuk bos in het noordoosten van het plangebied (zie figuur 2, foto 2). Het bos is redelijk open van structuur met veel oude grote bomen met daaronder opslag. Ca. 18 m ten westen van de nestboom loopt een wandelpad dat nagenoeg niet wordt gebruikt. Aan de oostzijde van het bos, op ca. 28 m van de nestboom ligt een perceel dat al een aantal jaar braak ligt. De gehele noordoosthoek met bos, waarin het nest zich bevindt, wordt momenteel weinig betreden. Door deze rust is het een aantrekkelijk broedgebied voor Havik. Toekomstige situatie Ten behoeve van de realisatie van de nieuwe hole 7 verdwijnt een zone met bos ten westen van de nestboom (zie figuur 2). De dichtstbijzijnde bomen die worden gekapt liggen op ca. 43 m van de nestboom. Op ca. 7 m ten westen van de nestboom wordt een nieuw openbaar wandelpad gerealiseerd. Op het braakliggende terrein komt een driving range. De afslagplaats is gesitueerd aan de zuidkant van dit perceel. Ballen worden tot maximaal 200 m van de afslagplaats geslagen en machinaal opgehaald. Dit is ca. 100 m van het nest. Effectbeoordeling In het broedseizoen wordt een verstoringsafstand aangehouden voor Havik van 100 m bij recreatie en 150 m bij boswerkzaamheden (Krijgsveld et al. 2008). Mits de werkzaamheden (kappen van bomen, aanleg wandelpad) buiten het broedseizoen plaatsvinden is van deze werkzaamheden geen effect op het functioneren van de nestlocatie te verwachten. Door de realisatie van een nieuw openbaar wandelpad op ca. 7 meter van de nestboom neemt de rust nabij het nest permanent af. Een verstorend effect van het wandelpad is niet uit te sluiten. De zone met bomen die wordt gekapt ligt met ca. 43 m ver binnen de verstoringszone van 100 meter (in geval van recreatie). Met de kap verandert de leefomgeving in de directe omgeving van het nest op een negatieve manier. De meest intensief gebruikte delen van de nieuwe hole 7 liggen op ca. 50 m van het nest. Een verstorend effect door gebruik van hole 7 kan dan ook niet worden uitgesloten. Er kan niet met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid gesteld worden dat de functionaliteit van het haviknest behouden blijft. Tabel 2. Samenvatting effectbeoordeling nest Havik Wat? Type effect Afstand tot nest Bomenkap t.b.v. nieuwe hole 7, buiten kwetsbare periode Havik Tijdelijk, mits uitvoering buiten kwetsbare periode Havik Relevante verstoringsafstand Vanaf ca. 43 m n.v.t. Ja Gebruik nieuwe hole 7 Permanent Ca. 50 m 100 m Nee Aanleg wandelpad, Tijdelijk, mits uitvoering Ca. 7 m n.v.t. Ja buiten kwetsbare periode Havik buiten kwetsbare periode Havik Gebruik wandelpad Permanent Ca. 7 m 100 m Nee Negatief effect uitgesloten zonder mitigatie? 3
Figuur 2. Locatie van het haviknest in de huidige situatie (rode stip, links) en op de toekomstige plankaart (gele stip, rechts). De rode stippen op de toekomstige plankaart betreffen bomen die worden gekapt, de groene weg betreft het huidige wandelpad, de rode weg het nieuwe wandelpad. Zwarte stippen zijn bomen die behouden blijven. Foto 3 en 4. Het wandelpad dat door het bos met het haviknest loopt (groene lijn op rechterkaart figuur 2) en het nest in een Zwarte den. Mitigatie Mitigerende maatregelen zijn maatregelen die mogelijk zijn om effecten te verminderen. Voorbeelden van mitigerende maatregelen zijn het afsluiten van paden of het aanpassen van de inrichting om rust rondom een nest te garanderen. Binnen het huidige ontwerp (inclusief wandelpad en hole 7) zien wij geen mogelijkheden om de verstoringseffecten te mitigeren. 4
Nest 3: Buizerd Huidige situatie Het nest bevindt zich een beukenlaan in het oosten van het golfbaanterrein, net ten westen van de Eikslaan (figuur 3, foto 5 en 6). Op 24 m ten noorden van de nestboom ligt een akker. De nestboom ligt in een strook bos. Het korte gras van de golfbaan begint op 40 m van de nestboom. Figuur 3. Locatie van het buizerdnest (rode stip) in de huidige situatie (links) en op de toekomstige plankaart (rechts). De overige rode stippen op de toekomstige plankaart betreffen bomen die worden gekapt. Zwarte stippen zijn bomen die behouden blijven. Foto 5 en 6. Het buizerdnest hoog boven in een beuk, welke onderdeel is van een beukenlaan. Toekomstige situatie De beukenlaan met daaromheen de strook bos blijft bestaan. Aan de zuidkant van het golfbaanterrein worden een aantal bomen gekapt. De dichtstbijzijnde bomen die worden gekapt liggen op 81 m van de nestboom. 5
Effectbeoordeling Binnen een cirkel van ca. 80 m blijft de fysieke omgeving en het gebruik daarvan rondom het nest nagenoeg onveranderd. Mits de werkzaamheden buiten het broedseizoen plaatsvinden is geen effect op het functioneren van de nestlocatie te verwachten. Mitigatie Mits de werkzaamheden buiten de kwetsbare periode van de Buizerd (februari t/m augustus, Soortenstandaard Buizerd) plaatsvinden zijn mitigerende maatregelen niet nodig. Tabel 3. Samenvatting effectbeoordeling nest Buizerd nabij Eikslaan Wat? Type effect Afstand tot nest Relevante verstoringsafstand Bomenkap, buiten de kwetsbare periode van de Buizerd Tijdelijk, mits buiten de kwetsbare periode van de Buizerd Vanaf ca. 81 m n.v.t. Ja Negatief effect uitgesloten zonder mitigatie? Conclusies Voor de beide bekende buizerdnesten is door uitbreiding van de golfbaan geen effect op de functionaliteit van het nest te verwachten, mits de werkzaamheden buiten het broedseizoen plaatsvinden. Voor Havik is op basis van bekende verstoringsafstanden niet uit te sluiten dat het huidig ontwerp een negatief effect heeft op de functionaliteit van het nest. Literatuur Krijgsveld K.L., Smits R.R. & van der Winden J. 2008. Verstoringsgevoeligheid van vogels, update literatuurstudie naar de reacties van vogels op recreatie. Bureau Waardenburg. Schenkeveld B. 2016. Uitbreiding golfbaan De Haar ; Gebiedsdekkend onderzoek flora en fauna. Bureau Schenkeveld, Culemborg. Soortenstandaard Buizerd, versie 2.0. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland december 2014. 6
7