TIS Toegankelijkheid, aanpasbaarheid en innovatie in de woningbouw Omschrijving project: Toegankelijkheid en aanpasbaarheid verhogen de bruikbaarheid en levensduur van een woning. Geen overbodige luxe, het is steeds meer duidelijk dat het kunnen aanbieden van betaalbare, comfortabele en aantrekkelijke woningen, een belangrijke uitdaging vormt voor aannemers, architecten & sleutel-op-dedeur bedrijven. Doelstellingen: Informatieverspreiding Netwerking Innovatiestimulering 15/07/2008 1
TIS Toegankelijkheid, aanpasbaarheid en innovatie in de woningbouw Partners: In-HAM Doelstelling: demonstratie en ontwerp van specifieke bouw- en woontechnologie in functie van het nastreven van een maximale zelfstandigheid bij de persoon met functiebeperkingen. Contactpersonen: Peter Deboutte en Sylvie De Turck NAV Doelstelling: Promotie en verdediging van het architectenberoep. Organisatie van bijscholing, cursussen, info-activiteiten & colloquia Contactpersonen: Pierre Tuypens en Peter Daschot WTCB Doelstelling: verrichten van wetenschappelijk en technisch onderzoek, het verlenen van technische voorlichting en het bijdragen tot de algemene innovatie in de bouwsector Contactpersonen: Jan Desmyter en Stefan Danschutter 15/07/2008 2
Informatieverspreiding Informatieverspreiding moet het project meer bekendheid geven bij de doelgroep: Korte artikels en persberichten Technische publicaties Bedrijfsbezoeken Presentaties Organisatie van colloquia Architectuurwedstrijden www.vhm.be Info-avonden Website www.toegankelijk.be Bezoek aan voorbeeldprojecten Deelname aan beurzen 15/07/2008 3
Netwerking Netwerking heeft tot doel uitwisseling van informatie tot stand te brengen tussen de verschillende bij het bouwproces betrokken partners. Werkgroep databanken, wil beschikbare informatie op gebied van toegankelijkheid beschikbaar stellen voor de bouwsector Databank voorschriften Productdatabank Databank voorbeeldprojecten Databank actoren Werkgroep gebruikers, wil uitwisseling tussen gebruikers en bouwsector tot stand brengen. Dit zal resulteren in 2 rapporten: «Behoeftenstudies Ouderen» «Zelfstandig wonende personen met beperkingen» 15/07/2008 4
Innovatiestimulering Al deze activiteiten moeten uiteindelijk aanleiding geven tot de ontwikkeling van nieuwe producten of processen Bedrijven kunnen beroep doen op het TIS-project voor: Technisch Advies: schriftelijk advies op vraag van het bedrijf beperkt tot 2 werkdagen en voor een duidelijk afgebakend probleem In bepaalde gevallen een grondig technologisch advies Ondersteuning bij het indien van een innovatiestudie of innovatieproject bij IWT zoeken naar de meest geschikte formule Partner-matching of begeleide doorverwijzing 15/07/2008 5
Technische publicaties - planning Reeds gerealiseerde publicaties: Toegankelijkheid van trappen: Randbemerkingen bij 2.4.2 van TV 198 Veiligheid en toegankelijkheid in gebouwen Momenteel in voorbereiding: Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Op korte termijn uit te werken: Evacuatie Plaatsen van liften in woningen Gepland: Rapport voorbeeldprojecten Technisch WTCB-rapport 15/07/2008 6
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Regelgeving in de ons omringende landen: Frankrijk: Arrêté du 31 mai 1994: fixant les dispositions techniques destinées à rendre accessibles aux personnes handicapées les établissements recevant du public et les installations ouvertes au public lors de leur construction, leur création ou leur modification. Art. 3: Lorsque les ressauts ne peuvent être évités, ils doivent comporter des bords arrondis ou être munis de chanfreins. Leur hauteur maximale est de 2 centimètres Nederland: Bouwbesluit Hfst 4: Voorschriften uit het oogpunt van bruikbaarheid Afd. 4.2 Toegankelijkheidssector nieuwbouw» Art. 4.6. Hoogteverschil:» Een hoogteverschil van meer dan 0,02 meter tussen vloer die in een toegankelijkheidssector liggen is, onverminderd art. 2.24, overbrugd door een lift of een hellingsbaan.»!! Ook private meergezinswoningen zijn opgenomen in het bouwbesluit en kennen een toeganeklijkheidssector!! 15/07/2008 7
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Buitenschrijnwerk oplossingen voor toegankelijkheid Om buitenschrijnwerk toegankelijk te maken moet aan 3 eisen voldaan worden: Het schrijnwerk moet makkelijk bereikbaar zijn, zowel langs de binnen- als langs de buitenzijde Het schrijnwerk moet makkelijk bedienbaar zijn Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt maximum 20 mm Op basis van de buitenlandse regelgeving Op basis van de Ontwerpgids levenslang wonen Verbeteren van de toegankelijkheid van buitenschrijnwerk, verbetert de woonkwaliteit, niet alleen voor de persoon in een rolstoel, maar ook voor de moeder met kinderwagen, de jongen met een gebroken been, de oudere die minder goed te been is, 15/07/2008 8
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk De toegang moet makkelijk bereikbaar zijn: Er moet voldoende ruimte voorzien worden naast en voor de deur zodat de deur op eenvoudige wijze kan bediend worden. Opendraaien van een deur en tegelijk rijden met een rolstoel is moeilijk voor de rolstoelgebruiker of de moeder met kinderwagen. In totaal zijn er 6 verschillende manieren om een deur te benaderen: Het artikel geeft een overzicht van een aantal bestaande voorschriften : NBN ISO TR 9527 Bouwwezen, eisen voor gehandicapten in gebouwen, ontwerprichtlijnen Ontwerpgids levenslang wonen platform wonen voor ouderen NEN 1814 Toegankelijkheid van buitenruimten, gebouwen en woningen Technische voorschriften Brussels soc. Woningen NVHPH vzw 15/07/2008 9
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het schrijnwerk moet makkelijk bedienbaar zijn Hang- en sluitwerk beantwoordt aan de principes van UD(*) Bedieningsband op 80 120 cm hoogte Deurkrukken met hefboomprincipe, geen draaiknoppen Respecteren van maximale bedieningskrachten Vooral bij schuiframen! In STS 52.0 worden een aantal prestatie-eisen opgelegd Op basis van NBN EN 13115: Ramen classificatie van mechanische eigenschappen, verticale belasting, torsie en bedieningskrachten Is dit onderscheid tussen de normale toepassingen en andere noodzakelijk? Maximaal uit te oefenen kracht: 50 N Maximaal koppel: 5 Nm 15/07/2008 10
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het schrijnwerk moet makkelijk bedienbaar zijn (vervolg) Voor slechtzienden is het belangrijk dat er voldoende contrast is tussen: De deur/omlijsting en de omgeving Het hang- en sluitwerk en de deur zelf Automatisatie, afstandsbediening, biometrische sloten, ook op basis van de principes van UD(*) (*) UD = Universal Design Uitgangspunt bestaat erin ontwerpen en producten bruikbaar te maken voor een zo groot mogelijke variëteit aan gebruikers, inclusief personen met fysieke of mentale beperkingen Design for All 15/07/2008 11
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max. 20 mm! Deze eis valt moeilijk te verzoenen met de bestaande technische eisen van wind- en waterdichtheid Overzicht van de bestaande technische voorschriften: CE-markering buitenschrijnwerk, weldra wettelijk verplicht Eisen gesteld door STS: STS 52.0: Buitenschrijnwerk algemene voorschriften STS 53.0: Algemene eisen, 53.01: Niet-industriële deuren Eisen gesteld door technische voorlichtingen: TV 188: Plaatsen van buitenschrijnwerk TV 191: Het platte dak aansluiting en afwerking TV 196: Balkons 15/07/2008 12
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Technische voorschriften CE-markering Op basis van productnorm NBN EN 14351-1 Vermoedelijke inwerkingtreding 1 oktober 2006 Verplichting vermoedelijk vanaf 1 oktober 2008 Meer info, WTCB-Dossier N 2/2006 Beproevingen voor het bekomen van CE-markering die mogelijk strijdig kunnen zijn met toegankelijkheid Waterdichtheid: De norm legt 11 klassen vast en maakt een onderscheid tussen volledig blootgesteld (klasse A) en gedeeltelijk beschermd schrijnwerk (klasse B) Luchtdoorlatendheid: De norm legt 4 klassen vast in een grafiek, bij overdruk en onderdruk. 15/07/2008 13
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Technische voorschriften STS STS bepaalt in functie van de gebruiksomstandigheden aan welke eisen buitenschrijnwerk moet voldoen op gebied van luchtdoorlatendheid en waterdichtheid. 4 omgevingsklassen: Stad, Bosrijk gebied, Platteland & Kust 5 hoogte klassen: 0-10 meter, 10-18 meter, 18-25 meter, 25-50 meter, 50-100 meter en boven 100 meter In totaal zijn er dus 20 verschillende klassen Voor een gewone buitendeur waarbij de wind- en waterdichtheid nihil is, zal zelden voldaan zijn aan de eisen gesteld door STS Wil men hier garanties, dan moeten bijkomende maatregelen worden getroffen(**) 15/07/2008 14
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Technische voorschriften Technische voorlichtingen Verzekeren van een minimale opstand Hechtende vloerbedekking + afdichting loopt door onder en achter de dorpel: minimum 15 cm tot aan bovenzijde dorpel Hechtende vloerbedekking + afdichting stopt onder de dorpel en afwerking met een metalen slabbe: minimum 15 tot onderzijde dorpel Niet-hechtende vloerbedekking + afdichting loopt door onder en achter de dorpel: minimum 5 cm tussen vloerbedekking en bovenzijde dorpel en minimum 15 cm tussen dichting en bovenzijde dorpel Niet-hechtende vloerbedekking + afdichting stopt onder de dorpel en afwerking met een metalen slabbe: min. 5 cm tussen vloerbedekking en onderzijde dorpel en min 15 cm tussen dichting en onderzijde dorpel 15/07/2008 15
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Technische voorschriften Technische voorlichtingen Aansluiting waterdichting spouwmuur/afdichting onder de dorpel Door het verlagen van de dorpel ontstaat het risico dat water uit de spouwmuur naar het schrijnwerk loopt en dus niet naar buiten wordt afgevoerd maar vochtschade geeft aan de binnenzijde, daarom!de waterkering onder de spouw bevindt zich daarom op het hetzelfde niveau als de afdichting onder de deurdorpel. Hoewel ze geen deel uitmaakt van de eigenlijke afdichtingswerken, moet hieraan de nodige aandacht worden besteed. 15/07/2008 16
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Conclusies technische voorschriften: Infiltratie van regenwater afkomstig van de gevel onderaan de deur Voorzien van druipneus Infiltratie van regenwater afkomstig van slagregen of aangeblazen regenwater onderaan de deur Te nemen maatregelen afhankelijk van de omstandigheden Stedelijk omgeving op 0 meter Terras aan de kust op 25 meter Positie van de verschillende dichtingsmembranen tegenover elkaar en de vloerafwerking buiten 15/07/2008 17
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Oplossingen voor toegankelijkheid: Plaatsen van een dakoversteek Plaatsen van een afvoerkanaal met afvoerrooster (in helling) Aangepast sluitprofiel onderaan de deur/vensterdeur Aangepaste profilering van de dorpel Plaatsen van een dakoversteek De figuur illustreert hoe een luifel regenwater wegvoert van de gevel en op die manier de kritische onderzijde van de deur minder belast wordt. 15/07/2008 18
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Oplossingen voor toegankelijkheid: Plaatsen van afvoerkanaal met afvoerrooster Veelal geprefabriceerde roostersystemen Mogelijkheid om deze in helling te plaatsen om 5 cm te overbruggen Rooster: Maaswijdte beperkt tot 2 cm Voorkeur voor maasrooster Maasrooster in helling plaatsen 15/07/2008 19
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Oplossingen voor toegankelijkheid: Aangepast profiel onderaan het buitenschrijnwerk Voorzien van druipneus voert slagregen afkomstig van de gevel weg van de deur Geen oplossing voor aangeblazen regenwater, correct geplaatste guillotineplinten, andere dichtinsgprofielen of het plaatsen van vensterdeuren of schuiframen zijn een mogelijke oplossing. Alternatieve oplossing - link 15/07/2008 20
Technische publicatie Toegankelijkheid van buitenschrijnwerk Het hoogteverschil binnen/buiten bedraagt max 20 mm! Oplossingen voor toegankelijkheid: Aangepast profilering van de dorpel Traditioneel wordt de dorpel in blauwe hardsteen of aluminium voorzien en levert deze geen bijdrage aan de waterdichtheid van het buitenschrijnwerk In Nederland heeft het bouwbesluit met zijn eisen op gebied van toegankelijkheid aanleiding gegeven tot een volledige nieuwe productontwikkeling om aan deze eisen te voldoen Voorbeeld - link 15/07/2008 21
Bijdrage vanuit TC Buitenschrijnwerk Mogelijkheid indienen innovatiestudie, innovatieproject Duidelijker afbakenen welke oplossing onder welke omstandigheden moet gekozen worden Aanleveren van type-details Schuiframen, vensterdeuren, gewone deuren Spouwmuren, houtskeletbouw, passiefhuis Aluminium, houten en PVC schrijnwerk 15/07/2008 22
Slot Voor vragen of opmerkingen mag u steeds met ons contact opnemen: Stefan Danschutter WTCB Av. P. Holoffe 21 B-1342 Limelette T: 02/655.79.49 sda@bbri.be Dank voor uw aandacht 15/07/2008 23