Chiisana1 december 2013, jaargang 13. nr.2
Inhoud 4 Bonsai evenementen 5 Programma 2014 6 Verenigingsdag 6 juli met workshop, demo en BBQ 9 Bomen in Marokko gezien door de ogen van een bonsailiefhebber 12 Crespi Bonsai Museum 14 Demonstratie Masashi Hirao 16 Groot onderhoud 18 Wortelvoet(en)! 19 Bonsai maten & namen 20 Sächsische Schweiz - Een stukje China in Duitsland 22 Demo Ron de Roo op 9 november in Boskoop Crespi Bonsai Museum 24 Workshop Marc Noelanders 26 Keuren van bonsai 28 Impressie Nationale Bonsai Show 2013 30 Algemene informatie
4 5 Bonsai evenementen 2014 Wanneer Wat en wie Waar 18/19-01- 14 Noelanders Trophy XV Marktplein 1, www.bonsaiassociation.be Heusden-Zolder, België 09/10/11-05 14 EBA Wroclaw, Polen www.ebabonsai.com 14/15-06- 14 8e Bonsai van het Westen + Botanische Tuin, TU Delft viering 25-jarig bestaan Poortlandplein 6 Bonsaivereniging Zuid-Holland www.bonsaivanhetwesten.nl 21-06- 14 Nationale Bonsai Show De Huif, St. Michielsgestel Mocht u uw e-mailadres nog niet aan het secretariaat doorgegeven hebben, doet u dat dan s.v.p. alsnog. U blijft dan op de hoogte van de laatste nieuwtjes en eventuele wijzigingen door middel van mail nieuwsbrieven. Programma 2014 11 januari Boskoop Algemene ledenvergadering + presentatie door Margriet de Jong 15 februari Boskoop Werkmiddag met o.a. wintersnoei 15 maart Boskoop klassikale TAP keuring (Technische Analytische Puntenschaal) voor bomen met een opstelling en initiatiekeuring voor bomen zonder opstelling ter verbetering van de bomen 5 april Lodder in Harmelen Verpotten onder leiding van Pierre. Van 12.00-16.00 uur 10 mei Boskoop Interne tentoonstelling en New Talent Contest/demo mentor(en) 14 en 15 juni Botanische Tuin TU Delft 8e Bonsai van het Westen + viering 25 jaar Bonsaivereniging Zuid-Holland 12 juli Deshima Bonsai Studio Invulling nader te bepalen
6 Van vrijdag 28 juni t/m 6 juli werden er door de Japanner Masashi Hirao workshops en demonstaties gegeven. Die vonden plaats bij Deshima Bonsai Studio van Teunis Jan Klein. De workshop onder begeleiding van Bonsaivereniging Zuid-Holland bestond uit 10 personen. Ik zou in eerste instantie ook meedoen, maar daar zag ik uiteindelijk vanaf omdat ik het ook graag op film wilde vastleggen. Achteraf ben ik blij dat ik dat gedaan heb. Ik ben van persoon naar persoon gegaan en dat vond ik hartstikke leuk. Je mist een hoop, vind ik, als je alleen aan je eigen boom werkt. Het was erg leerzaam en heel gezellig. Thuis kan ik dan op mijn gemak alles weer eens bekijken en er een leuk filmpje van maken. Voordat Masashi begint met een demo of workshop knipt hij met zijn gouden schaar het eerste takje af. Daarna gaat de schaar rond om hem te bewonderen. 7 tekst & foto s Margriet de Jong - Vehling Verenigingsdag 6 juli met workshop, demo en BBQ Masashi Hirao bezoekt in 120 dagen 20 steden in 10 landen. Dit gaat uit van de Japanse regering die bonsai wil promoten in Europa. Vrijdag 5 juli heeft hij een demonstratie gegeven onder begeleiding van Bonsai café. De toegang was 10 euro die bestemd was voor Masashi. Het was heel gezellig en ik heb natuurlijk één en ander vastgelegd met foto en film. Alex had graag een Vanda (orchidee), die ik voor hem heb meegenomen op zaterdag. Zaterdag 6 juli de Vanda aan Alex gegeven die hem als verrassing aan zijn vrouw gaf. Dat vond ze erg leuk. Masashi ging boom voor boom langs en gaf er zijn visie over. Daarna konden de leden aan het werk en na een eerste rondje kwam hij weer langs en bespraken ze de boom opnieuw. Ook hier heb ik foto s en film geschoten. Toen Alex bijna aan de beurt was ging ik met Hans en Yvonne naar het nieuwe onderkomen van TJ. We vonden het erg mooi en zouden het fijn vinden als het ook door kon gaan voor TJ. Yvonne en ik besloten dat wij de ramen wel zouden gaan zemen. Aan Manon had ik gevraagd of zij de honneurs met mijn camera even wilde waarnemen. Dat wilde ze wel. s Middags was het verenigingsmiddag en zou Masashi een demo geven. Het was prachtig weer, dus dat kon lekker buiten. TJ had ruimte gemaakt en voor diegene die s morgens nog niet klaar waren met hun boom had TJ ook een hoek in de tuin vrijgemaakt en konden zij fijn doorwerken. Masashi begon de demo met een groot stuk hout en daarin verwerkte hij steen, om er een mooi werkstuk met bomen van te maken. Het was nog hard werken voor die jongen, want het paste natuurlijk niet allemaal in één keer.
Op 16 oktober vertrokken Annet en ik voor een welverdiende vakantie naar Marokko. Het zou een toer worden van 8 15 9 Marrakech naar Essaouira aan de kust, terug naar Marrakech, over de Atlas via Ait Ben Haddou, naar Zagora en dan voor een tekst & foto s Alex Straver toer door de woestijn inclusief overnachten in een tent. Hamer en beitel moesten er aan te pas komen en alles moest aan elkaar worden vastgezet. Toen de bomen er op gerangschikt waren en kleine accentplantjes en grassen erop waren geplaatst, kon het geheel afgewerkt worden met mosjes. Het werd een mooi geheel en iedereen had het goed naar zijn zin met het bekijken van de demo. Na afloop was er een barbecue voor de verenigingsleden met aanhang en eventueel kinderen. Het was allemaal goed georganiseerd door Harold en zijn vrouw. Binnen stonden tafels met salades, stokbrood en vlees klaar. Buiten kon je dan het vlees roosteren. Al met al een heel gezellige dag geweest en prachtig weer! Het afgelopen jaar heb ik verschillende opnames gemaakt van de verenigingsmiddagen. Het leek mij leuk om een beknopt jaaroverzicht te maken van 2013 en die ga ik laten zien op de ledenvergadering op 11 januari 2014. Bomen in Marokko gezien door de ogen van een Bonsailiefhebber Dit wordt geen reisverslag van onze vakantie maar ik wil laten zien dat wij verschillende landschappen van Marokko hebben gezien die allemaal weer andere bomen bevatten en dat is wat ik graag met iedereen wil delen die dit leest en zijn hart heeft verpand aan bonsai. In Marrakech zagen we al bijzondere stadsbomen die minstens 100 jaar oud zijn. De meesten herkende ik niet qua soort. Op weg naar Essaouira zagen we vele mooie oude palm- en fruitbomen, zoals Argan bomen waar de geiten in klimmen of springen. Alleen hier ga ik het verder niet over hebben. Ik laat jullie het één en ander zien over de bomen die we zagen in de bergen en in de woestijn. Ja, in de woestijn klinkt misschien vreemd, maar er staan prachtige solitaire, typisch Afrikaanse stijl Acacia s. Acacia
10 Acacia: Heeft vaak samengestelde bladeren: een blad bestaat uit meerdere deelblaadjes. De acacia heeft veel lange doornen, die overal uit de zich wijd uitspreidende takken steken. De acacia kan zo n 6-8 m hoog worden, (in de woestijn niet meer dan zo n 3 m) maar komt vaak ook slechts als struik voor. Hij heeft zachte, geveerde blaadjes, gele bloemen en gebogen, spits toelopende peulvruchten. Onder de ruwe, zwarte schors zit erg hard, fijn generfd en massief hout dat goed tegen insecten bestand is. Het hout van een Acacia is vaak hard, niet erg buigzaam en moeilijk bewerkbaar. 16 Foto s van mooie acacia s die wij in de woestijn tegenkwamen, staan op de vorige pagina. Ook hier zie je veel dood hout in. Let ook op de prachtige takstructuur en de mooie opbouw van de loofetages. Je kunt de verschillende loofetages goed onderscheiden als ook de open ruimtes. De binnenkant van de shari aan de voet is helemaal zwart geworden, terwijl de jins mooi licht opkleuren. Maar ik kan ook genieten van bomen die niet geschikt zijn voor bonsai, zoals de palmbomen die vaak heel oud zijn en prachtige onderstammen krijgen door de loop der jaren. Om bij de woestijn te komen moesten we het Atlasgebergte oversteken en voor we op vakantie gingen zei ik tegen Annet: Nou dan ga ik de Atlasceder in de natuur zien, dat lijkt mij geweldig! Maar helaas, in het gedeelte dat wij overstaken (2260m hoge Tiska pas) zagen wij geen Atlasceders. Gelukkig zagen we wel veel mooie andere bomen, zoals de Tamarisk in de dalen, maar ook aan de rand van de woestijn dennen en vooral veel prachtige oude Juniperussen. Daar heb ik ook een aantal mooie foto s van kunnen maken. Helaas was het weer erg slecht op de terugweg, dus niet alle foto s zijn goed gelukt, maar er volgen een paar mooie exemplaren. Een prachtige Tamarisk aan de rand van de woestijn op een heuvel, een schuin opgaande op de top en een gedraaide stam cascade eronder hangend. Windgestriemde juniperus met veel jin en shari. Vaak ontstaan hier veel jins doordat de mensen hout kappen als brandstof voor eigen gebruik. Deze aan een rotswand hangende Juniperus wil ik jullie niet onthouden. Bijzonder oude Juniperussen met veel shari. De bovenste met meer hangend loof en de linker met stevige harde naalden, lijkt een Communis. Zoals je ziet is Marokko een prachtig bomenland, maar het is voor de bomen zeker een strijd om te overleven. Zijn het niet de mensen die ze als brandstof willen gebruiken, dan zijn het de dieren en de wind, in de bergen de regen en in de winter de sneeuw. Ik heb nog veel meer mooie foto s maar helaas kan ik die niet allemaal laten zien, want dan zou het boekje wel erg dik worden. Alex
12 Tijdens onze zomervakantie in het noorden van Italië, hebben we een bezoek gebracht aan het Crespi Bonsai Museum vlak boven Milaan. De af te leggen afstand viel mee, onze camping lag er zo n 45 minuten rijden vandaan. tekst en foto s Harold Boekholt Eénmaal aangekomen, zag het er stil uit, er stonden maar een paar auto s voor het museum. Het museum en de tuin bleken dan ook gesloten te zijn. Dat was jammer. Vlak bij de ingang stond een Italiaan druk te telefoneren. Maar even vragen of hij mij van enige informatie kon voorzien, wanneer ze wel open waren. (volgens het internet waren ze namelijk open). Ik, geen woord Italiaans sprekend, hij een klein beetje Engels. Maar bij het zien van de kentekenplaat, begon hij gelijk over Holland en voetbal, Ruud Gullit, Marco van Basten etc Hij nam ons gelijk mee naar een personeelsingang en liet ons binnen. Eénmaal binnen gekomen werden we voorgesteld aan de vrouw des huizes en eigenaresse van Crespi, Luisa Canavesi Crespi. Het bleek dat ze vanwege de vakantieperiode voor het eerst hadden besloten om op zaterdag dicht te gaan. Maar goed, dit was geen probleem. We mochten overal kijken waar we maar wilden, de tuin, de zen tuin, de kassen, etc Je keek je ogen uit en de kwaliteit was subliem. En natuurlijk bezochten we het beroemde museum, waar een hele grote mooie oude ficus staat, in een orangerie. Deze ficus is al minstens 1000 jaar oud. Ook staan er tal van andere schitterende exemplaren. Tevens is er een klaslokaal ingericht alsof je een college bij woont. En niet te vergeten is er ook een ruime winkel waar je tal van bonsai kunt kopen en andere aanverwante artikelen. Zelf heb ik een hele mooie ronde pot gekocht. Voor welke boom? Dat weet ik nog niet. 13 Crespi Bonsai Museum Absoluut een aanrader om een bezoek te brengen, mocht je in de buurt zijn. Crespi Bonsai Museum Corso Sempione, 35 Parabiago (MI) www.crespibonsai.it
14 Demonstratie Masashi Hirao in Bonsai Studio Deshima 15 Op vrijdagavond 5 juli hebben Teus en ik de open demonstratie van Masashi Hirao bezocht. Hij is een Japanse Bonsai meester, die verantwoordelijk is voor de collectie van de Mansei-En. De Mansei-En is de wereldberoemde tuin van wijlen Hideo Kato en ligt in Omiya. De demonstratie werd uitgevoerd op een Pinus Nigra uit Oostenrijk, die Teunis Jan Klein al jaren in zijn tuin had staan. Teunis Jan vertelde vooraf wat hij geleerd had nadat hij een week met Masashi Hirao had opgetrokken: Het viel hem op dat hij meer dimensionaal kijkt en denkt als hij met bomen bezig is. Hij let meer op sfeer en let minder op elementen zoals b.v de wortelvoet. Andersom was het Masashi Hirao opgevallen: Dat hollandse bonsaïsten bij voorkeur alles zelf willen doen. Hij werkt in een tuin waar rijke, oude Japanners hun bomen tegen betaling laten bijhouden en is dat dus niet gewend. Tijdens de demonstratie was er genoeg te zien en hij legde relatief weinig uit tijdens het werken aan de boom. Hij werkte veel met draad, maar op een andere manier dan ik eerder gezien had: hij gebruikte draad om de stam als het ware te spalken en gebruikte geen raffia bij sterke buigingen. Daarnaast maakt hij opvallend veel gebruik van spandraden die bevestigd werden aan metalen trekstangen. De lijnen van de stam waren leidend in het ontwerp en van daaruit werkte hij. Toen één van de toeschouwers naar zijn plan vroeg, kon hij daar eigenlijk niet zo goed antwoord op geven. Wat heel mooi was van deze avond, was dat de boom gevormd werd onder de pergola in de tuin van Teunis Jan. Het was heerlijk weer en we zaten op korte afstand en konden prima zien wat de demonstrator allemaal deed. Schijnbaar verharde takken konden via de trekstangen toch gevormd worden. Regelmatig kwam er zoveel kracht bij kijken, dat hulp van Ramon en Teunis Jan nodig was. Meestal vind ik dit soort grote ingrepen tijdens demonstraties een onprettig gezicht, maar ondanks de forse krachten die uitgeoefend werden had ik het idee dat de boom geen schade opliep tijdens het stileren. Of dit klopt, zal in de toekomst moeten blijken: hopelijk zien we de boom volgend jaar in volle glorie terug! tekst & foto s Carla Baars
16 Bonsai, een levend organisme, onderhevig aan groei. En, of we willen of niet, er moet soms stevig onderhoud op uitgevoerd worden. 17 tekst & foto s Bob Huigen Workshop 2005 Groot onderhoud En niet zelden is dat op een moment dat we vinden dat de boom er best nog wel aardig uitziet. Maar als we kritisch kijken zien we dat het loof wat te vol gegroeid is waardoor de binnenste delen bruin worden en afsterven met als gevolg lange kale takken met op het eind een pluk loof. Of dat die op het oog mooi vol gegroeide takken eigenlijk veel te lang geworden zijn, waardoor ze uit het ontwerp gegroeid zijn en de bovenste takken zo vol zijn gegroeid dat ze het licht voor de onderste takken tegenhouden. Vaak biedt de boom ons nu wel andere of meer mogelijkheden dan die we voorheen hadden. Zo heb ik een juniperus x media blaauw (tegenwoordig wordt deze soort ook juniperus chinensis x blaauw genoemd) die vorig jaar nog op de diverse tentoonstellingen heeft gestaan. De boom was in 2005 tijdens een workshop met Marc Noelanders gemaakt en er was, sinds die tijd, alleen wat klein onderhoud op uitgevoerd. En omdat dit soort bomen best wel een compacte groei hebben, waren dit geen spectaculaire ingrepen. Hij had hele volle loofetages gekregen maar ook daarbij moest ik aan de binnenkant van deze loofpartijen vaak wat bruin, afgestorven loof verwijderen. En ook bij deze boom waren de takken flink lang uitgegroeid, zover Het resultaat in 2005 dat ze eigenlijk uit de vorm gegroeid waren. De uiteinden van de takken kregen weer de neiging naar boven te groeien. Tijd dus om de boom eens flink onder handen te nemen. Hij moest in ieder geval stevig uitgedund worden zodat de takken over de volledige lengte weer voldoende licht kregen en al het alg en vuil moest met behulp van een tandenborstel met water verwijderd worden. Enkele takken werden ingekort en een tak aan de achterzijde was door de goede groei overbodig geworden en werd helemaal verwijderd. De boom werd ook weer volledig bedraad. Bij veel takken kunnen er nu meerdere terrassen gemaakt worden, waardoor het lijkt of de boom meer takken heeft dan voorheen. De takken worden nu wat verder naar beneden gezet en hierdoor krijgt de boom een slanker uiterlijk met als gevolg dat hij er groter, volwassener uitziet. Met nog wat geduld en goed bemesten verwacht ik dat deze boom weer snel herstelt. Tentoonstelling NBV Na groot onderhoud
Bonsai maten & namen 18 19 Oomono 60-100 cm Chuhin 40-60 cm Kifu 20-40 cm Shohin Mame tot 20 cm 7,5-15 cm Dit jaar zijn we op vakantie naar de Azoren geweest. Op het eiland Sao Miguel hebben we een botanische tuin bezocht in de stad Ponta Delgada. In deze Jardim Jose do Canto zagen we twee prachtige ficussen. De bomen op zich waren niet eens zo groot, maar hun wortelvoeten des te meer! Daarom een paar foto s voor de Chiisana opgestuurd, zodat meer mensen de bomen kunnen bewonderen. Carla en Teus Raaphorst Wortelvoet(en)! VRIJWILLIGERS AAN HET WERK ZIJ VERDIENEN HET Een van onze medewerkers of gepensioneerden is vrijwilliger voor uw vereniging. Shell waardeert die belangeloze inzet enorm. Vrijwilligers verbreden hun eigen horizon en geven anderen nieuw perspectief. Daarom heeft uw vereniging net als negenhonderd andere - een bijdrage gekregen van het Shell Vrijwilligers Fonds. Dat is onze manier om bij te dragen aan een rijkere samenleving. www.shell.nl/socialinvestment tekst & foto s Carla en Teus Raaphorst
20 21 Sächsische Schweiz Een stukje China in Duitsland tekst & foto s Edwin Koppers Dit jaar hebben we op vakantie in de Duitse deelstaat Sachsen weer eens flink wat bonsai-inspiratie opgedaan. Op ongeveer 30 kilometer van Dresden, aan de Tsjechische grens, ligt een bijzonder natuurgebied: de Sächsische Schweiz. Een betoverend landschap met tafelbergen, rotsnaalden en diepe ravijnen. Deze foto s zijn gemaakt bij ons bezoek aan de Felsenburg Neurathen, een Middeleeuwse rotsburcht. Hier doet het landschap denken aan de Yellow Mountains in China. De ontelbare Pinussen die aan de rotswanden groeien lijken er tegenaangeplakt. En... al fantaserend zag ik ze al in een bonsaischaal staan. Mocht je in het oosten van Duitsland op vakantie gaan, vergeet dan zeker niet dit gebied te bezoeken. Het is beslist de moeite waard! Edwin
Een demo is een begrip in de Alle overbodige takken zijn verwijderd en het schrapen van de bast. 22 bonsaiwereld, maar het heeft ook iets tegenstrijdigs en ongeduldigs. Een bonsailiefhebber probeert De brander haalt de laatste vezels weg en met een kleine staalborstel schuurt Ron de stam en de takken glad zodat mooie jins en shari s tevoorschijn komen. 23 Het startmateriaal, een Taxus baccata Summergold tekst Frank Snijdewint foto s Edwin Koppers rustig en planmatig van een boom een kunstwerk te maken, door hem te stileren naar een karaktervolle bonsai, die er uiteindelijk doorleefd uitziet. Ron de Roo laat zien, dat je in een paar uur tijd al een heel eind op weg bent naar dit eindresultaat. Demo Ron de Roo op 9 november in Boskoop Het startmateriaal voor deze demo is een halve meter hoge Taxus baccata Summer-gold met een dikke stam die al laag bij de voet een mooie scherpe bocht heeft. De boom heeft wel veel lange en relatief dunne takken. Ook is de boom lang in verhouding met zijn dikte. Ron de Roo besteedt daarom weinig tijd aan het bespreken van de mogelijke stijlen voor deze boom. Hij concludeert: de boom moet korter, het eindresultaat wordt een semicascade. Belangrijk is dat de mooie bocht optimaal geaccentueerd wordt. Frezen, branden en dan schuren Nu is de enig overgebleven tak aan de beurt. Voor het bedraden worden de naalden eerst gedeeltelijk geplukt voor meer licht en makkelijker bedraden. Vervolgens moet de tak gebogen worden. Ron heeft hier een eigen methode voor bedacht. Hij windt de tak eerst in met verbandgaas, dan raffia en tenslotte met 5 mm draad. De hele tak wordt stukje voor stukje voorzichtig gebogen tot meer dan twee volledige windingen. Tot slot worden de zijtakken bedraad en gebogen en is de eerste stilering voltooid. Ron suggereerde aan het eind van de demo dat na een lange rustperiode, de bonsai in een wat ronde cascade pot het best tot zijn recht zou komen. ps: traditiegetrouw werd de prebonsai verloot onder de verenigingsleden. Edwin Koppers was dit keer de gelukkige. Het is altijd afwachten of een boom zo n drastische ingreep goed doorstaat. Winnaar Edwin De eerste stap is het verwijderen van alle overtollige takken. Binnen vijf minuten is driekwart van de boom kaalgeknipt. Alleen de meest interessante tak mag zijn groen behouden. De volgende stap is het zetten van jins en shari s. Met krijt tekent Ron af waar de bast verwijderd zal worden van de stam en van de reeds kortgeknipte takken. Aan één kant van de stam werd de helft van de hele bast eraf geschraapt. Verbinden en buigen van de tak Eerste stilering De freesmachine is nu aan de beurt voor extra draaiing in stam en takken. Met een harde frees worden diepe groeven in de stam gezet. De splinters vlogen tot in het publiek van aandachtig toekijkende verenigingleden. Met een kleine frees wordt schuin ondiep ingesneden om extra dieptewerking te creëren.
24 tekst Bob Huigen foto s Bob Huigen en Edwin Koppers Workshop Marc Noelanders Zaterdag 16 november 2013 Vandaag was het weer zover, de derde workshop met Marc Noelanders van dit jaar. Wel wat laat in het jaar maar Marc vond het toch wel beter er nog één dit jaar te doen. En Piet Hoek was natuurlijk weer bereid dit te organiseren. Tom van Wanum, van bonsaivereniging Rijnmond was, zoals gewoonlijk, weer gastheer in het gebouwtje van de Rotterdamse Educatieve tuin. De koffie stond al klaar toen Hans van Dalen en ik om half 10 arriveerden. En ook deze keer waren er een ruim aantal leden van onze club aanwezig. Alex en Edwin, Hans en ik en Cor vd Linden die ook lid is, maar zelden naar de bijeenkomsten kan komen. Verder waren er nog wat andere vaste deelnemers zoals Mari van den Adel, Aad Pauwels en Gerrit Schwagermann van Koya. Om 10 uur werd begonnen met de boombespreking en daarbij werd door Marc verteld wat de tekortkomingen van z.g. commerciële bomen zijn en dat deze er zeer moeilijk tot niet uit te krijgen zijn. De verhouding stam met veel beweging in combinatie met dikke rechte takken werd daarbij uitgelicht. Verder kwamen alle bomen één voor één aan de beurt, Cor met een witte den, Hans en Alex, beiden met een zwarte den maar met uiteenlopend uiterlijk, Aad met een pinus mugo mops, Edwin met een grote chamaecyparis obtusa, Mari met een lariks, Gerrit met een taxus en Tom en ik met een juniperus itoikawa. Zoals gewoonlijk werd het advies voor de vorming bij de meeste bomen compleet anders dan van te voren werd verwacht. Gerrit had drie prachtige tekeningen 29 gemaakt van volgens hem drie mogelijkheden maar het werd iets totaal anders. Na de boombespreking ging iedereen geconcentreerd aan het werk en viel er een stilte. Marc laveerde tussen de deelnemers door en gaf daarbij waar nodig advies. Na enige tijd waren al wat resultaten te bewonderen. Het dennetje van Aad was als eerste klaar. Er was natuurlijk ook weer wat tijd voor wat algemene gesprekken zoals voetbal en Marc vertelde dat door het kopen van potten op internet het aanschaffen van een echt goede passende pot heel moeilijk is geworden. De traditionele verkopers hebben minder voorraad omdat er minder verkocht wordt en de potten die op internet gekocht worden, hebben net een iets andere kleur of maat dan wat verwacht wordt. Rond half 5 begon iedereen met opruimen, werden er wat foto s gemaakt van het resultaat of de tussenstand en werd er afscheid genomen. Het was weer een gezellige, leerzame dag, waarbij weer veel gelachen werd en prachtige resultaten zijn bereikt.
26 27 tekst Alex Straver foto s Margriet de Jong Afgelopen november en december hebben Edwin, Huib en Alex de assessor cursus van de NBV gevolgd. Deze cursus heeft tot doel om weer een nieuwe groep bonsai keurmeesters op te leiden. Keuren van bonsai In dit artikel wil ik een een toelichting geven over de keuringsmethoden en de manier van beoordelen, wat goed is en wat verbeterd kan worden aan een bonsai, die ter keuring wordt aangeboden. Zoals het voorgaande al gedeeltelijk verklapt, is dat keuring niet alleen tijdens een tentoonstelling kan worden gedaan, maar ook gewoon op een vereniging t.b.v.; een net gevormde (pre-)bonsai een interne tentoonstelling boom van de maand een boombespreking Waarom keuren? Het beoordelen en waarderen van een bonsai, om het ontwikkelingsniveau, van dat moment in beeld te brengen. Met het doel (eventueel) advies over te brengen om de boom/bonsai te verbeteren en op een hoger niveau te brengen en daarmee ook de eigenaar naar een hoger bonsai plan te brengen. Wat voor keuringen zijn er? Initiatiekeuring: veelal gebruikt voor het beoordelen van net gevormde bomen. Technische Analytische Puntenschaal keuring (TAP keuring): Deze keuring is meer voor bonsai die al minstens éénmaal zijn gestileerd en daarna een ontwikkelingsfase zijn doorgegaan en klaar voor een tentoonstelling zijn. Esthetische keuring: wordt voornamelijk gebruikt voor het keuren van bonsai tijdens een tentoonstelling. A-keuring (Europees niveau): maar daar ga ik in dit artikel niet op in. Om een keuring te kunnen doen heb je een referentiekader nodig. Er wordt gekeurd op een schaal van 0 t/m 9: 9 Japans Meesterwerk (Uitzonderlijk goede bonsai) 8 Internationale Bonsai (Zeer hoge kwaliteit bonsai) 7 Kwaliteit Bonsai (Uitstekend niveau op dat onderdeel) 6 Kwaliteit Bonsai (Zeer goede score op dat onderdeel) 5 Bonsai (Goede score, aanvaardbaar maar nog uit te bouwen) 4 Aankomend (Goede richting naar bonsai) 3 Pre-Bonsai (Op naar beterschap) 2 Potensai (Prille begin) 1 Startmateriaal (Nauwelijks aanwezig, praktisch niet te keuren) 0 Startmateriaal (Onbestaand, totaal fout) Bovenstaande beoordelingsschaal kan gebruikt worden voor alle typen keuringen. Initiatiekeuring: Hiervoor kan de TAP keuring worden gebruikt [*zie hieronder] TAP keuring: 1. Wortels [*] 2. Stam: a. Tapsheid [*] b. Bast [*] c. Vorm [*] 3. Takken: a. Plaatsing [*] b. Vorm gesteltakken [*] c. Fijne vertakking [*] 4. Verhoudingen (bladeren/naalden) 5. Bodemoppervlak 6. Trainingstechniek (kwaliteit): a. Snoei [*] b. Bedraden [*] c. Andere (Jin, Shari, opspannen, etc.) [*] 7. Vitaliteit [*] 8. Pot: a. Plaatsing van de boom b. Keuze van de pot (maat, vorm, kleur) 9. Tentoonstelling (opmaak en presentatie) 10. Esthetisch: a. Evenwicht (stabiliteit) [*] b. Harmonie c. Diepte [*] d. Natuurlijkheid [*] Esthetische keuring: 1. Volume 2. Vitaliteit 3. Maturiteit 4. Display 5. Stijlzuiverheid (consequentie) 6. Beweging 7. Originaliteit 8. Diepte 9. Evenwicht (stabiliteit) 10. Harmonie 11. Natuurlijkheid
28 Op vrijdag 22 november werd iedere vereniging gevraagd haar bomen naar Harmelen te brengen zodat Rijn Bécude en Bruno Wijman een tentoonstelling konden samenstellen in de kassen van Lodder. Onze vereniging werd vertegenwoordigd door Leo Hunink, Leen Dekker, Alex Straver en Edwin Koppers. Op zaterdag was de Sale van Lodder en tevens de Nationale Bonsai Show van de NBV. Ook dit jaar vertoonde een aantal New Talents haar kunsten. Wij hadden dit jaar helaas geen vertegenwoordiger, maar na ons succes met Martin Bonvie eerder dit jaar bij de EBA, mogen we even op adem komen, nietwaar? Bij de tentoonstellingsbomen kregen twee leden van onze vereniging een vermelding, namelijk Leen Dekker en Alex Straver met hun shohinopstellingen. 27 Impressie Nationale Bonsai Show 23 november bij Lodder tekst Manon Jamin foto s Margriet de Jong en Hans Khoe
30 Bonsaivereniging Zuid-Holland www.bonsaiverenigingzuid-holland.nl Bijeenkomsten: Eénmaal per maand op zaterdag, behalve in de vakantiemaand augustus. - 8x per jaar in het Harmoniegebouw Concordia, A.P. van Neslaan 4, T 0172 212146 in Boskoop - 2x per jaar bij Bonsai Studio Deshima van Teunis Jan Klein 1 e Tochtweg 41b (voorlopig) 2913 LN Nieuwerkerk aan den IJssel. Tijd op beide locaties 13.00-17.00 uur. Op de bijeenkomsten wordt ervaring en kennis uitgewisseld. Werkvormen zoals workshop, demonstratie, boombespreking, excursie, veiling en een jaarlijkse interne tentoonstelling met een award wisselen elkaar af. Er is gelegenheid aan eigen bomen te werken, advies te vragen, boeken in te kijken en er is een winkel om de benodigdheden voor de hobby aan te schaffen. Elke maand wordt er een loterij gehouden. Contributie 2013: 47,50 per kalenderjaar, Girorekening: 4285569, t.n.v. AFD ZH VAN DE NEDERL BONSAI VERENIGING te Alphen aan den Rijn. Nieuwe leden betalen tevens 10,- inschrijfgeld. Na betaling ontvangt men een pasje van het jaar/de jaren die betaald zijn. Wie na 1 juli lid wordt betaalt 25,- contributie voor 2013. Voor vragen over het lidmaatschap kunt u contact opnemen met Harold Boekholt, M 06 23978253, E-mail: penningmeesterbvzh@gmail.com. CHIISANA is het ledenbulletin van Bonsaivereniging Zuid-Holland en betekent kleintje. De vereniging is aangesloten bij de Nederlandse Bonsai Vereniging, de NBV. Dit bulletin wordt samengesteld door en voor de leden en verschijnt minstens twee keer per jaar. Opmaak en redactie: Manon Jamin, m.jamin@lijbrandt.nl Kopij, tekst en/of foto s zijn altijd van harte welkom. De mening van de inzenders van artikelen kan verschillen met de opvattingen van de redactie. Bestuur: Hans van Beek, voorzitter T 078 6212936 Harold Boekholt, penningmeester M 06 23978253 E penningmeesterbvzh@gmail.com Secretaris interne zaken vacature Manon Jamin, secretaris externe zaken T 010 4612665 E m.jamin@lijbrandt.nl Alex Straver, lid T 015 3107101 Lid vacature Vaste ondersteuners: Winkel en loterij Bibliotheek Webmaster Catering Grafisch ontwerp Yvonne van Beek Sylvia van Wagtendonk en Yvonne van Beek Frank Snijdewint Concordia (Karin en René) Manon Jamin
32 Ontwerp Manon Jamin, print: Digiprinting