LAB/VSN Workshop MODULE 3: OPSTELLEN VAN VEILIGHEIDSINFORMATIEBLADEN (VIB S) 1 Programma deel I Wat bespreken we + 5 Vereisten voor het correct opstellen van ViB s + De recepturen database + Informatie van leveranciers + Expert netwerk + De hulp + Regelgeving: + CLP (regulation 1272/2008) + ViB 2.0 (Regulation 453/2010) 2 Programma Deel II Wat bespreken we 3 + 10 Stappenplan voor het opstellen van ViB s 1) Identificatie: Hoofdstuk 1 2) Samenstelling: Hoofdstuk 3 3) Product karakterisering: Hoofdstuk 9, 10, 11 & 12 4) Classificatie& Labeling: Hoofdstuk 2 5) Transport & Regelgeving: Hoofdstuk 14 & 15 6) Blootstelling: Hoofdstuk 8 & ES (DPD+) 7) Hantering & Opslag: Hoofdstuk 7 8) In gevalvan ongeval: Hoofdstuk 4, 5 & 6 9) Afval: Hoofdstuk 13 10) Overige informatie: Hoofdstuk 16 1
5 vereisten voor Opstellen ViB Wat hebben we nodig voor we beginnen 1. De link tussen ingredienten en producten: De recepturen database 2. Informatie van de leverancier: Het grondstof ViB 3. Opbouwen& onderhouden van een Expert Netwerk 4. De hulp: Het ViBprogramma 4 5. Het begrijpen van de regelgeving: 1. CLP (EC 1272/2008) 2. SDS2.0 (EC 453/2010) De recepturen database Welk ingredient gaat waarin Informatie nodig voor het maken van ViB s: + Ingredient naam + Percentages in het product tot 100% + CAS-nr / EINECS-nr + Reacties tussen de ingredienten? Additionele vereisten: + Up to date informatie! 5 Information van de Leverancier Welke informatie is nodig Naast informatie over veilig gebruik: + ViB s van alle gevaarlijke ingredienten + CLP of oude EU classificatie? + Informatieop het ViBof indiennodigextra opvragen + (Eco)Toxicologische waarden + PBM s + Gevaarlijke reacties 6 2
Het Expert Netwerk I Wie weet wat ViB2.0 zegt: The safety data sheet shall be prepared by a competent person who shall take into account the specific needs and knowledge of the user audience, as far as they are known. Suppliers of substances and mixtures shall ensure that such competent persons have received appropriate training, including refresher training. (EC regulation453/2010 par. 0.2.3) 7 Het Expert Netwerk II Wie weet wat Voor het samenstellen van ViB s is veel kennis nodig oa: + Het product + Classification & labeling + Brandbestrijding + Opslag van chemicalien + Arbeidshygiene & Veiligheid + Toxicologie + Milieu + Afvalmanagement + Transport (ADR; IMDG; RID; IATA, etc) + Chemische regelgeving 8 Het Expert Netwerk III Wie weet wat Additionele experts nodig: Intern + Logistiek + R&D + HSE + Regelgeving + Etc. Extern + Transport specialist + Classification and labeling expert + ViBexpert + Toxicoloog + Etc. 9 3
Het ViB programma De type hulp Programma s: Outsourcing: 10 ViB2.0 Wijziging in REACH Bijlage II, ten aanzien van de ViBeisen Verordening 453/2010 11 ViB0.0 t/m ViB2.0 Het begin van het ViB ViB 0.0 Vrije opmaak (Din/NEN) ViB1.1 93/112/EEG Eisenaanhet ViBvoor Preparaten en stoffen VIB1.5 Verordening 1907/2006 Hernieuwdeeisenaanhet ViB volgens REACH Bijlage II 1990 1991 1993 2001 2007 2010 12 ViB1.0 91/155/EEG Eisen aan het ViBvoor Preparaten ViB1.3 2001/58/EG Eisenaanhet ViBookvoor chemische agentia en nietgevaarlijke preparaten ViB2.0 Verordening453/2010 4
ViB1.5 I De REACH-eisen aan het ViB Art. 31.1: Art. 31.2: Art. 31.3: VIBs voor stof/preparaat + Gevaarlijk overeenkomstig 67/548/EEG of 1999/45/EG + PBT of vpvb volgens criteria bijlage XIII + Kandidaat-bijlage XIV-stoffen Informatie gelijk aan veiligheidsbeoordeling VIB voor niet-gevaarlijke preparaten 13 ViB1.5 II De REACH-voorschriften aan het ViB 14 Art. 31.4: Art. 31.5: Art. 31.6: Art. 31.7: Art. 31.8: Art. 31.9: Extra eisen voor stoffen en preparaten voor consumenten ViB in taal land van verkoop 16 rubrieken Blootstellingscenario's Elektronische versturen Update VIBs Art. 31.10: ViB voor CLP stoffen Art. 35: ViB toegankelijk voor werknemers ViB1.5 III REACH Bijlage II + 16 rubrieken + 48 subrubrieken + + sub-sub -rubrieken Bron: kwantlen.ca 15 5
16 ViB1.5 IV REACH ViB format! 1. Identificatie stof/mengsel/vennootschap/onderneming 2. Identificatie van de gevaren 3. Samenstelling en informatie over de bestanddelen 4. Eerste hulp maatregelen 5. Brandbestrijdingsmaatregelen 6. Maatregelen bij het accidenteel vrijkomen 7. Hantering en opslag 8. Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming 9. Fysische en chemische eigenschappen 10. Stabiliteit en reactiviteit 11. Toxicologische informatie 12. Ecologische informatie 13. Instructies voor verwijdering 14. Informatie met betrekking tot het vervoer 15. Regelgeving 16. Overige informatie ViB1.5 Update naar ViB2.0 Waarom is de update naar ViB2.0 nodig + CLP bepaalt nieuwe criteria voor indeling en etikettering + CLP beschrijft een overgangsregeling voor stoffen en mengsels + GHS bevat naast criteria voor indelingen en etikettering ook een Handreiking SDS 17 Verordening 453/2010 I Waar zegt de nieuwe verordening uit + Bijlage I van de verordening vervangt per december 2010 Bijlage II van REACH + Bijlage II van de verordening vervangt per juni 2015 Bijlage II van REACH + Overgangstermijn 18 6
Verordening 453/2010 II Waar zitten de veranderingen + Voorschriften ipv Richtsnoeren + Niet van toepassing motiveren + VIB wordt opgesteld door een bevoegde persoon Juiste opleiding en nodige bijscholing + Additioneleeisenaande informatiein het ViB 19 Verordening 453/2010 III Aanvullende eisen In geval van grote aanpassingen + Nieuwe versie vermeldt: Herziening van... (datum) + Gratis verstrekking (papier /elektronisch) aan klant van afgelopen 12 maanden Kleine aanpassingen vervallen deze verplichtingen + Lay-out wijzigingen, typefouten, etc 20 Rubriek 1 21 Identificatie van stof of het mengsel en van de vennootschap /onderneming + Product identifiers + Index nr(bijlage VI van CLP) + ID nrvan inventaris + CAS nr + Registratienummer * + Identified uses + (Generiek) E-mail-adres + Noodnummer: officieel adviesorgaan datverantwoordelijkis voor het ontvangen van productinformatie. + Product identifiers + Handelsnaam + (Generiek) E-mail-adres + Noodnummer: officieel adviesorgaan datverantwoordelijk is voor het ontvangen van productinformatie. 7
Rubriek 2 Identificatie van de gevaren + Tot juni 2015 Indelingvolgens CLP & Stoffenrichtlijn + Etikettering volgens CLP in nieuwe sub-rubriek + Symbolen grafisch weergegeven + Stof geautoriseerd: nummer van vergunning + Tot juni 2015 Indelingvolgens preparatenrichtlijn of volgens preparatenrichtlijn & CLP + Vanaf 1 juni 2015 Indeling volgens CLP 22 Rubriek 3 Samenstelling en informatie over de bestanddelen + Vermelding chemische identiteit + Identiteit onzuiverheden & stabiliserende additieven als deze bijdragen aan indeling + Product identificatie incl. registratienummer + Concentratie of concentratiebereik + Indeling + Eisen aan te vermelden stoffen 23 Rubriek 7 Hantering en Opslag 24 + Niet alleen advies over technische maatregelen (ventilatie, filters) maar ook over algemene beroepsmatige hygiëne + Niet roken + Handen wassen na gebruik + Niet eten, drinken + Verwijzing naar specifieke en/of sectorspecifieke handleidingen + Niet alleen advies over technische maatregelen (ventilatie, filters) maar ook over algemene beroepsmatige hygiëne + Niet roken + Handen wassen na gebruik + Niet eten, drinken + Verwijzing naar specifieke en/of sectorspecifieke handleidingen 8
Rubriek 8 Controle parameters + Allenationale blootstellingsgrenswaarden (DNELs, OELs) + Biologische grenswaarden (PNECs, EQSs) + Verwijzing naar de bijlage (Exposure Scenario) of Risicobeheersmaatregelen vermelden Allebestanddelen melden waarvoor: + Nationale blootstellingsgrenswaarden (DNELs, OELs) + Biologische grenswaarden (PNECs, EQSs) 25 Rubriek 9 Fysische en chemische eigenschappen + Voorgeschreven eigenschappen die vermeldt dienen te worden. + Motivatie nodig voor niet van toepassing of niet beschikbaar + Voorgeschreven eigenschappen die vermeldt dienen te worden. + Motivatie nodig voor niet van toepassing of niet beschikbaar 26 Rubriek 11 Toxicologische Informatie + Over alle 10 CLP-gezondheids klassen informatie vermelden + Motivatie indien niet ingedeeld: + Gebrek aan gegevens + Afdoende gegevens + Over alle 10 CLP-gezondheids klassen informatie vermelden + Motivatie indien niet ingedeeld: + Gebrek aan gegevens + Afdoende gegevens + Informatie over mengseltoxiciteit 27 9
Rubriek 12 Toxicologische Informatie + PBT/vPvB-beoordeling 28 Rubriek 13 Instructies voor verwijdering + Informatie voor de veiligheid tijdens afval verwijderen/ verwerken + Informatie voor de veiligheid tijdens afval verwijderen/ verwerken 29 Rubriek 15 Regelgeving 30 + Informatie toepasselijke wetgeving Internationaal + Ozon aantastende stoffen + Seveso/BRZO Nationaal + Biocide wetgeving + Voedsel wetgeving + REACH autorisatie en/of restrictie Géén labelinformatie + Informatie toepasselijke wetgeving voor mengsel en/of stoffen Internationaal + Ozon aantastende stoffen + Seveso/BRZO Nationaal + Biocide wetgeving + Voedsel wetgeving + REACH autorisatie en/of restrictie Géén labelinformatie 10
Bijlage ES Exposure Scenario + IndienCSR danrelevant ES toevoegen + Opstellen nieuwe ES voor mengsel in bijlage + Informatie opnemen in ViB hoofdstukken + Alle ES van ingrediënten bijvoegen als bijlage 31 10 Stappenplan; Opstellen van ViB s Het overzicht 32 STAP 1: Identificatie Hoofdstuk 1 + Product identificatie: + Naam product (overeenkomstig etikettering) + Registratienummer (enkelvoudige stoffen) + Gebruik: + Gegevens Verstrekker ViB: + Volledig adres + Telefoonnummer + E-mailadres bevoegd persoon 33 + Telefoon nr. voor noodgevallen + vergiftigingscentra 11
STAP 2: Samenstelling Hoofdstuk 3 + + Hoofdbestanddeel + Onzuiverheden of ingredienten + Mengsel: + Exacte percentages of percentage bereik + Te vermelden ingredienten: Productgevaarlijk: + Stoffen met grenswaarde in land + Stoffen die meedoen met classificatie en concentratiegrenzen overschrijden + Stoffen die PBT of vpvb zijn indien > 0,1% Product niet gevaarlijk: + Gevaarlijk ihkvdpd/dsd of CLP meer > 1% (0,2% gas) + Stoffen met grenswaarde in land > 1% (0,2% gas) + Stoffen die PBT of vpvb zijn indien > 0,1% 34 STAP 3: Product karakterisering I Hoofdstuk 9 & 10 + Hoofdstuk 9: + Empirische gegevens van toepassing op product incl. methode indien relevant + Voorgeschreven gegevens vermelden + Indien niet relevant/ niet van toepassing uitleg waarom + Hoofdstuk 10: + Reactiviteit & Stabiliteit + Reactiviteit + Stabiliteit + Gevaarlijke reacties + Te vermijden omstandigheden + Op elkaar inwerkende materialen + Gevaarlijke ontledingsproducten 35 STAP 3: Product karakterisering II Hoofdstuk 11 & 12 + Hoofdstuk 11: + Gegevens over gezondheidsgevaren + Niet alleen het mengsel ook over de ingrediënten in hfdst. 3 + Indien niet relevant/ niet van toepassing Uitleg waarom + Hoofdstuk 12: + Gegevens over milieugevaren + Niet alleen het mengsel ook over de ingrediënten in hfdst. 3 + Indien niet relevant/ niet van toepassing Uitleg waarom 36 12
STAP 4: Classificatie & Labeling Hoofdstuk 2 + Indeling van de Stof/Mengsel: + DPD/DSD + CLP + Etiketteringselementen: + DPD/DSD + CLP + Andere Gevaren: + PBT/zPzB + bv: stofexplosie, nanomaterialen, stofvorming, verstikking, bevriezing, fotochemisch vermogen, etc. 37 STAP 5: Transport & Regelgeving Hoofdstuk 14 + Veranderde indeling van paragrafen + In overeenkomst met STAP 4 38 STAP 5: Transport & Regelgeving Hoofdstuk 15 + Specifieke op het product van toepassing zijn de wetgevingen zowel: + Nationaal: + Wet Gewasbeschermingsmiddelen en biociden + BRZO + PGS15 + Status SZW lijst + Etc + Internationaal: + Biocide Richtlijn + Seveso richtlijn + Detergenten richtlijn + REACH Titel VII (autorisatie) en VIII (beperkingen bepaalde producten) 39 + Vermelding uitvoering Chemische veiligheidsbeoordeling 13
STAP 6: Blootstelling Hoofdstuk 8 + Controle parameters: + TLV waarden nationaal + PNEC + DNEL + De aanbevolen monitoringsprocedures (voor relevante stoffen) + Maatregelen ter beheersing van de blootstelling + Technisch + PBM s(incl. specificering) + Milieu + Overeenkomstig bijgevoegd ES of alle ES (mengsels) elementen hier plaatsen. 40 STAP 6: Blootstelling Hoofdstuk ES + Bepaling meest relevante stof voor ieder CLP eindpunt (DPD+, CCA) + Gezondheidsgevaar + Milieugevaar + Overnemen maatregelen uit relevant ES ingrediënt. + Keuze Nieuw ES voor Mengsel of opname in hoofdstukken in ViB? 41 STAP 7: Hantering & Opslag Hoofdstuk 7 + Hanteren + Specifieke aanbevelinge: + Voorkoming van aerosolen/stof + Niet verenigbare combinaties + Vrijkomen milieu + Algemene beroepshygiene + Opslag + Soort opslag + Onverenigbare combinaties + Specifiek eindgebruik + Indien specifiek ontworpen voor bepaald gebruik 42 14
STAP 8: In geval van ongeval Hoofdstuk 4 + EHBO + Te nemen maatregelen bij Blootstelling + Symptomen + Technisch + PBM s + Milieu + Medische behandeling 43 STAP 8: In geval van ongeval Hoofdstuk 5 + Blusmiddelen + Welke geschikt + Welke ongeschikt + Speciale gevaren + Advies voor brandweer 44 STAP 8: In geval van ongeval Hoofdstuk 6 + Persoonlijk voorzorgsmaatregelen + Niet hulpdienst + PBM + Technisch + Noodprocedures + Milieuvoorzorgsmaatregelen + Insluiting & Reinigingsmethoden + Hoe op te ruimen bij morsen + Reiniging + Andere info 45 + Verwijzing andere rubrieken + Verwijzing naar ingevulde rubrieken bv 8 en 13 15
STAP 9: Afval Hoofdstuk 13 + Product & Verpakking verwijdering Eventueel: + EURAL code + Nationale regelingen 46 STAP 10: Overige informatie Hoofdstuk 16 + Vermelding revisie + Lijst met afkortingen + Relevante R-, P-zinnen (afhankelijk van labeling) + Gebruikte manier van classificeren volgens CLP (mengsels) + Advies over passende opleiding voor gebruikers om veiligheid te waarborgen. 47 STAP 11: Controle Check, check en dubbel check Check: + Alle benodigde info in de hoofdstukken + Consistentie in het gehele ViB + Correcte gebruik tov beschreven maatregelen + ES ten opzichte van ViB 48 16
LAB/VSN Workshop MODULE 4: NVIC NOTIFICATIE 49 Aanmelding NVIC Welk producten? Aanmelding verplicht: Producten geclassificeerd als gevaarlijk volgens EG Verordening 1272/2010 (1999/45/EC) op basis van Gezondheids& Fysische effecten. Aanmelding vrijwillig: Ongevaarlijk product volgens EG Verordening 1272/2010 (DPD/DSD) 50 Aanmelding NVIC Welke informatie? Veiligheidsinformatieblad Samenstelling: Ideale situatie: Alle ingredienten incl. percentages Alternatief: ingredienten obv classificatie& obv concentratie ranges. Gebruikvan CASNo(EINECSNowordtop prijsgesteld) & chemische namen. Mogelijk voor classificatie van groepen. In geval van verandering beide documenten opnieuw insturen 51 17
Aanmelding NVIC Hoe? 52 Aanmelding NVIC Kosten? Gratis! 53 Aanmelding NVIC NVIC op het ViB? Verplicht volgens EG Verordening 453/2010 Alleennu alshet product ookgenotificeerdis. (IL&T controleert dit niet!) Verplichtgebruikvan additionelezin: Uitsluitend bestemd om professionele hulpverleners te informeren bij acute vergiftigingen 54 NIET GEBRUIKEN OP HET LABEL! Aangezien het NVIC alleen gebruikt mag worden door professionele medici. 18
NVIC Weetjes? BRON: NVIC jaarverslag 55 NVIC Wie belt? BRON: NVIC jaarverslag 56 NVIC Voor wie wordt gebeld? BRON: NVIC jaarverslag 57 19
NVIC Voor welke blootstelling wordt gebeld? BRON: NVIC jaarverslag 58 NVIC Voor welke producten wordt gebeld? BRON: NVIC jaarverslag 59 20