ROOKGASAFVOEREN: UNIVERSEEL EN HR De geschiedenis van afvoeren voor gesloten cv-ketels Ongeveer 14 laar geleden kwamen de eerste gesloten (ventilator)ketels op de markt. Deze ketels werden geleverd met een meegekeurde dak- of muurdoorvoer AI gauw zag men door de bomen het bos niet meer en voor Inspecteurs van gasbednjven was het een onbegonnen zaak om na te gaan of de luiste doorvoer werd toegepast. Om licht in de duisternis te brengen bracht Fasto In 1986 het "Grote Fastofan Schoorstenenboek", gevolgd door een aangepaste 2e en 3e druk. Er ontstonden ook meningsverschillen over toepassing van afvoermatenaal omdat er alleen GIVEG-gekeurd (NEN 7203) materiaal - gefelste dunwandlge aluminium pijp - op de markt was Volgens velen was dit matenaal ongeschikt voor toepassing bil gesloten (ventllator)ketels. Daarom werd toepassing van dikwandig aluminium gewenst. Hoe dik dit materiaal moest zijn, was niet geheel duidelijk omdat er Immers geen GIVEG-goedgekeurde matenalen voorhanden waren. Bij het GasInstItuut keurde men de ketel in combinatie met de aangeleverde doorvoer en zo ontstond het combikeur. HIerbil was de ketel gekoppeld aan een doorvoer van één of meerdere fabnkanten De V FK (Vereniging van Ketelfabrikanten), de Rogafa (vereniging van afvoerfabrikanten) en het VEG-Gasinstltuut zijn ongeveer 5 jaar geleden begonnen met het schrijven van cnteria voor afvoeren. De reden voor het opstellen van deze criteria is dat er in Nederland een loskoppeling zou moeten komen van het keuren van doorvoeren In combinatie met cv-ketels Dan zouden echter cv-ketels ook moeten voldoen aan "universele" eisen, de zogenaamde c.6.-ketels. De universele doorvoer Begin 1991 ontstond de universele afvoer of GIVEG-gekeurde afvoer die het combikeur overbodig zou moeten maken De belangnjkste technische en constructieve eisen voor de universele dakdoorvoer zijn:
- de eigen weerstand van de doorvoer mag niet groter zijn dan maximaal 20 Pa - de rookgaspijp heeft een dikte van 1.5 mm en is dubbelwandig uitgevoerd - de afvoerkap moet vast verbonden zijn aan de doorvoerconstruclle en er moet een topbelasting van 60 kg mogelijk zijn - de eisen ten aanzien van recirculatie van rookgassen In de luchttoevoer zijn verzwaard - de eisen voor de gasdichtheid van de constructie zijn verzwaard Universele doorvoer Muelink en Grol De universele dakdoorvoer mag dus op alle GIVEG-gekeurde cv-ketels worden toegepast, echter de ketelfabrikanten hebben zich het recht voorbehouden om de combinatiekeuring van de cv-ketel met doorvoer te blijven gebruiken, zoals dit in het verleden het geval was Dit voorbehoud heeft een aantal redenen: De eisen voor GIVEG-gekeurde, universele doorvoeren gelden alleen voor vertikale doorvoeren, voor horizontale doorvoeren zijn geen keuringseisen opgesteld 2 Europees gezien blijft het combikeur van kracht. Nederland vormt dus een Uitzondering op de Europese regelgeving 3 Een aantal fabrikanten garandeert alleen de goede werking van haar ketel als de speciaal voor die ketel ontwikkelde doorvoer wordt toegepast. De NefitIFasto doorvoeren De unrversele (dak)doorvoer IS op een voor HR-ketels belangrijk criterium nret getest. de mate waarin condensvorming zorg draagt voor een mogelijke IjSvorming en waardoor gevaarlijke Situaties kunnen ontstaan Een dergelijke keuringseis zou In de praktijk ook op grote bezwaren kunnen stuiten. Immers, hoe is de mate van ijspegelvorming vast te stellen? Er zou al een strenge winter voor moeten worden afgewacht. Ondanks het bestaan van de universele dakdoorvoer IS het woord nu dus weer aan de ketelfabrikant. die er bij gebaat is voor zijn ketel een doorvoer aan te bieden die onder alle omstandigheden de goede werking van die ketel niet nadelig beinvloedt
Uiteraard hebben ook de Installateur en eindgebruiker belang bij een goed funktlonerend afvoersysteem Bij HoogRendements ketels moet daarom niet alleen worden gelet op de werking van een afvoer zoals beschreven bij de universele doorvoer, maar ook op de mogelijke vorming van IJS Dit is de reden waarom zowel Nelit als Fasto voor haar HR-ketels een afvoer hebben ontwikkeld op basis van de universele doorvoer, echter met een aantal verschillen. Constructie van de uitmonding is zodanig dal condens via de afvoerpijp altijd terugloopt naar de ketel en ifspegelvorming IS uitgesloten 2 Door bil de afvoerkap geen rekening te hoeven houden met het naar de ketel teruglopen van condens (dil wordt bij een HR-afvoer luist bevorderd), kan de uitmondingsconstructie zodanig worden aangepast dat ook bij lagere rookgastemperaturen (HRI) recirculatie van rookgassen In de luchttoevoer binnen de gewenste grenzen blijft. 3. De rookgaspijp IS niet dubbelwandig Fasto HR-dakdoorvoerset Dit laatste zou bij HR-ketels zinloos zijn, de rookgassen condenseren Immers altijd in de afvoerpijp. Voor VR-ketels is het dubbelwandig uitvoeren van de rookgaspijp echter wel belangrijk, hier zullen we trachten steeds zoveel mogelijk een droog, niet condenserend rookgasafvoersysteem te maken. Het IS dan van belang dat het warmteverlies van de doorvoer zoveel mogelijk wordt beperkt. ToepaSSing van de NefltlFasto doorvoeren voor HR-ketels biedt de garanlie dat hiermee onder alle omstandigheden een goed werkend afvoersysteem is verkregen Omdat er ten aanzien van IJs(pegel)vormlng geen keuringseisen zijn, wordt deze garantie door Nelit en Fasto gegeven. Het toepassen van een universele doorvoer IS dus toegestaan maar houdt tevens een onnodig risico In. Hoe groot dit risico is, is afhankelijk van diverse factoren zoals het uitmondingsgebied en bijvoorbeeld een langdurige vorstperiode Het voorkomen van dit risico kost de Installateur en dus de eindgebruikers niets, de NefIVFasto dakdoorvoer is niet duurder dan de universele dakdoorvoer, er blijven dus weinig redenen over niet de met de ketels meegekeurde afvoeren toe te passen.
Nog steeds zijn er ook dak- en geveldoorvoeren In de handel die niet op de NefIV Fasto HR-ketels mogen worden toegepast. Dit zijn de met diverse cv-ketels meegekeurde doorvoeren die niet zijn voorzien van een GIVEG-keur Deze afvoeren mogen alleen worden toegepast op ketels waarmee ZIJ zijn gekeurd, de fabnkant van de afvoeren, maar uiteraard ook de ketellabrikant kan u daarover zonodlg Informeren. Gescheiden alvoersystemen voor gestapejde bouw Op de Fasto IO/HR ketel kan naast een gecombineerde concentrische doorvoer (rookgasafvoer en luchttoevoer gecombineerd In één constructie) ook een gescheiden afvoersysteem worden toegepast. De hiervoor toe te passen (HR-) afvoer voldoet in alle opzichten aan de eisen die door NefIVFasto aan de concentrische doorvoerzijn gesteld. Bij toepassing van een dergelijksysteem kan het best vooraf Informatie worden gevraagd over de specifieke eisen waaraan een dergelijk rookgasafvoeruchttoevoersysteem moet voldoen. Ook bij toepassing van Prefab schoorstenen moet rekening gehouden worden met de specifieke eigenschappen van een HR-ketel Fasto garandeert de goede werking van de ketel slechts bij toepassing van prefab schoorstenen van het fabnkaat Muelink en Grol. type Fasto en van het fabrikaat Burgerhout. type Delta VR (HR-Ultvoering) 7' 0" ",,.', ", 10 ", JO / 4,0 op' I,.0 1, 10,00- w 0 z,.,, --.h 0 10 " 10 " JO " ll"'c.'e m /'.0., '" CL 2507 weerstand luchttoevoer- en rookgasafvoerleiding voor Fasto IO-HR Verschillen tussen Nelit en Fasto doorvoeren Onderling verschilt de techniek van de Neflt en Fasto doorvoeren voor HR-ketels Uiteraard niet. Wel zijn er verschillen met betrekking tot de maatvoenng De vertikale dakdoorvoer 80/125 is voor zowel Nefit als Fasto volkomen Identiek. Bij de verpakking van de doorvoer IS ook het ventllatormondle met alle ovenge toebehoren (zie foto) Ingesloten Dit geldt eveneens voor de horizontale doorvoeren. Hier IS echter een verschil In maatvoenng De rookgasafvoeruchttoevoer van de Fasto IO/HR heeft een kortere afstand tot de wand dan de Nefll HR-ketels Hier zijn dus wel maatverschillen, echter geen technische verschillen Resumé De universele dakdoorvoer is bij uitstek de geschikte afvoer voor de Fasto VRketels, maar ongeschikt voor HR-ketels. Voor deze ketels wordt door NefIVFasto de goede werking slechts gegarandeerd bij toepassing van een onglnele NeflUFasto doorvoer
, y YYY/7 TEe HNIS CH BUL LET I N NR., IQ 30: een warmwatermonster! Niet altijd wordt de keuze van een centrale verwarmingstoestel bepaald door de grootte van het transmissieverlies. Er kunnen ook andere faktoren een rol spelen De meest belangrijke faktor IS vaak de mate waann een toestel of combinatie aan wensen op het gebied van warmwatercomlort kan voldoen. ZO'n combinatie vinden we In de IQ-30 sene. Nu zijn alle IQ-combi toestellen krachtpatsers op warmwatergebied: de kleinste telg Uit de familie levert per minuut al 6.5 liter heet water van 60 G, zonder wachttijden I De IQ 30-combi levert zelfs B.3liter van 60 o G. dat IS bij 42 G maar liefst 13 liter Zo maakt Fasto zijn naam als warmwaterapparatuur-fabrikant bij Uitstek waar' Een belangnjk voordeel bij de IQ-toestellen IS demodulerende regeling. deze stelt de brandercapaciteit precies op de JUiste waarde af. geheel automatisch Er wordt dus nool! meer vermogen door het toestel gegeven dan voor verwarming van de gewenste hoeveelheid tapwater noodzakelijk is. Deze regeling IS echter ook aktief tijdens het verwarmen: nooit zal een IQ-toestel meer warmte produceren dan door de gebruiker gewenst wordt of door de Installatie kan worden afgegeven Als de keuze van een toestel dus voornamelijk wordt bepaald door de vraag naar een groot warmwatercomfort. behoeven we met het cv-vermogen van een IQ-toestel geen rekening te houden dit wordt door de betrouwbare electronica In het toestel gedaan' Naast de combi-toestellen met Ingebouwde warmwatervoorziening levert Fasto ook een combinatie met een roestvpjstalen boiler met een Inhoud van 75 liter = F13030V/FB7530
Deze combinatie heeft wel heel bijzondere eigenschappen: een voorraad van 75 liter water van 65 C, waardoor een bad (mits een goede warmwaterinstallatie aanwezig is) binnen 5-6 minuten kan worden gevuld. Omdat de capaciteit van verwarmingsbron en boiler optimaal op elkaar zijn afgesteld, kan dat nog steeds - continue - 6 liter water van ongeveer 60 C kan worden getapt. Dit betekent dus dat gelijkertijd kan worden gedouched, terwijl iemand anders een bad neemt. Geen wonder dat deze combinatie veel wordt toegepast In luxe appartementen en de duurdere woningbouw., Een ander belangrijk voordeel van de warmwaterlevering van de IQ-30 serie is het feit dat de toestellen steeds zijn voorzien van een thermostatische mengregeling, dus niet alleen een heetwateraansluiting, maar een tweede aansluiting met een uitstroomtemperatuur van 42 C. Deze Instelling kan uiteraard naar behoefte worden gewijzigd Tot zover de theorie. Is dit nu weer het bekende gegoochel met cijfertjes? Laten we maar eens naar de praktijk kijken: I Zeilschool Voor de zeilschool "De Vinkeveense Plassen", waar Paullne van de Pas en Patrick Bijman de scepter zwaaien, bestond de laatste jaren zo'n enorme toeloop van zeilleerglerigen dat vong jaar besloten werd tot een ingnjpende verbouwing. Voor de leerlingen die de gehele cursusweek blijven logeren werden 7 slaapkamers met elk 4 bedden gerealiseerd. Alle kamers zijn uiteraard voorzien van wastafels met warmwater. Beneden zijn 4 douches waar de gasten zich 's morgens kunnen douchen. Na een dag zeilen en surfen worden deze douches door bijna alle sporters gebruikt. Naast de douchevoorzieningen en andere wasgelegenheid moet er ook (veel) water beschikbaar zijn voor de spoelkeuken. Dagelijks moeten immers zo'n 30 hongerige jongelui van een welgevulde maaitijd voorzien worden Naast dat alles is er ook nog een privé-slaapkamer met douchegelegenheid, die ook niet zonder warmwater mag komen te zitten. En toen kwam de keuze van de warmwatervoorziening. gebaseerd op het berekende plekverbruik kon natuurlijk een uitstekende warmwatervoorziening worden geoffreerd Voorzieningen die echter nauwelijks meer In het budget van de twee zeilondernemers pasten. Installateur Jaap op 't Land uit Amstelhoek plaatst vanwege het warmwatercomfort graag Fasto IQ-toestellen en denkt bij het horen van de probleemstelling bij de Vinkeveense zeilschool die hem door een vnend wordt aangedragen, direct aan de IQ-30 boilercombinatie Na overleg met de klant besluit Op't Land het probleem voor te leggen aan Fasto-technici. Maar Ja, als de zaak precies wordt uitgerekend luidt het advies: de IQ-30 IS waarschijnlijk niet toereikend voor een dergelijk grote warmwatervraag. Na alle mogelijkheden te hebben afgewogen besloot Jaap Op't Land toch een IQ 30 boilercombinatie te adviseren. BIJ de planning werd rekening gehouden met een geïsoleerde ringleiding met een tapwaterpomp, die voor verhoging van het comfort (snel warmwater op elk tappunt) moest zorgen. Bovendien werd meegewogen dat in dit seizoenbednjf de warmtebehoefte (CV) niet geweldig groot is:
, tijdens de wintermaanden IS de zeilschool gesloten, Het gehele voorstel werd met de klant doorgesproken waarna de knoop snel werd doorgehakt,. foto J op't Land + zoon Inmiddels heeft de comblnalle één volledig seizoen achter de rug, met succes' Nog nooit is er een probleem geweest met de warmwatervoorziening iedereen heeft steeds van een warme douche kunnen genieten Van enige beperking van de waterhoeveelheden IS geen sprake Op één van de spoelkeuken-tappunten wordt een taphoeveelheid van 18,5 Itr.!mln gemeten, bij een temperatuur van 65 C ' Pauline en Patrick zijn dan ook zeer tevreden Fasto gebruikers Niet In het minst omdat hun gasrekening ten opzichte van het seizoen daarvoor met zo'n 30% werd verminderd Om het beeld van de warmwaterinstallatie In de zeilschool "De Vinkeveense Plassen" compleet te maken het volgende: dedoucheszijn voorzien van een aparte thermostaat van het merkleonard type GM2 en DAL drukknoppen, De tapwaterpomp IS een DAB 52W de gehele ringleiding bestaat Uit 22 mm gelsoleerde buis, Tenslotte enige belangrijke la tips: IQ TIP 1 Bij gebruik van een IQ-30 comb,toestel of ketel-bollercomblnatie kan het voorkomen dat het vrijwel niet mogelijk IS een aparte warmwater-ielding naar de badkamer aan te leggen om daar warmwater met een temperatuur van 42 C af te leveren, SlUit In dat geval de gehele Installatie aan op de mengpoort van de thermostatlsche mengautomaat en stel deze af op bljv 60 C, De heetwaterpoort wordt In deze sltualie niet gebruikt en dus moet deze worden afgedopt Hierdoor is een gelijkblijvende uitstroomtemperatuur met de grootst mogelijke nauwkeurigheid gewaarborgd afb mengthermostaat
IQ-TIP 2 De IQ-30 serie is standaard uitgerust met een thermostatlsche mengregeling. Voor alle andere IQ-toestellen is dit precisie-instrument als accessoire verkrijgbaar onder nr 32106 I IQ TIP 3 In elk IQ-toestel IS een Instelbare waterhoeveelheidsregelaar ingebouwd. Controleer na Installatie steeds de uitstroomhoeveelheid. Op deze wijze wordt het hoogste warmwatercomfort bereikt. IQ-TIP 4 Om een optimale verhouding te krijgen tussen heetwatercomfort en energiebesparing zijn de toestellen Uit de IQ-serie uitgerust met een zelfkeuzecomfortknop. Hiermee kan de temperatuur van het tapwater worden bepaald bij de start van een tapping, of anders gezegd de warmhoudtemperatuur van het tapvat. Indien deze warmhoudtemperatuur hoog afgesteld IS, zal snel heetwater verkregen worden bij het openen van een heetwaterkraan (géén wachttijden!) maar het betekent wel dat indien niet wordt getapt, energie nodig IS om het tapvat op temperatuur te houden. Indien de warmhoudtemperatuur laag is afgesteld zal het langer duren voordat heetwater wordt verkregen, maar er zal weinig energie nodig zijn om het tapvat op deze lage temperatuur te houden. 035 ::> ::> 030 I.;r- N <l.> 0. 025 0,20 (Y) 0,15 E 0,10 "'" ::>.0 <l.> > 0 ZUinig Comfort Stand boilerthermostaat grafiek CL 2383 IQ-TIP 5 De energiemeter, een electronische Fasto ruimtetemperatuurregelaar, is standaard voorzien van een schakelaar waarmee de funktie van de zelfkeuzecomfortknop (tijdelijk) buiten werking wordt gesteld Door gebruik te maken van deze schakelaar kan naast een hoog comfort, ook op energie worden bespaard