Rapport Samenwerking UWV en Belastingdienst Haalbaarheid / Kosten / Personeel April 2003 Eindrapportage Versie 1.00 Bij dit rapport zijn betrokken: Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) Belastingdienst Ministerie van Financiën Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
1 Managementsamenvatting UWV en de Belastingdienst hebben in 2002 een verdergaande vorm van samenwerking onderzocht. In het Strategisch Akkoord van het kabinet Balkenende is aangegeven dat de premie-inning werknemersverzekeringen wordt uitbesteed aan de Belastingdienst. De uitbesteding is in 2002 uitgewerkt in twee rapporten, het mei- en oktoberrapport. De conclusie is dat verdergaande samenwerking uit het algemeen belang wenselijk is. 1 In het oktoberrapport hebben UWV en Belastingdienst een nieuwe rolverdeling tussen UWV en Belastingdienst voorgesteld. Ook is aangegeven, dat het haalbaarheidsaspect, de gevolgen voor het personeel en de implementatiekosten nader onderzoek vergden. In de periode tussen november 2002 tot en met maart 2003 heeft dit onderzoek plaatsgevonden. Haalbaarheid per 1 januari 2005 Invoering van de samenwerking/walvis per 1 januari 2005 kent de nodige risico s en bezwaren. Daarom is een gefaseerde invoering gewenst.voorgesteld wordt als fasering: per 1 januari 2005 de invoering van het uniforme loonbegrip volgens Walvis alleen voor de collecterende functie en conform de huidige heffingsmethodieken van UWV; per 1 januari 2006 invoering van de Polisadministratie, het uniforme loonbegrip voor de distribuerende functie en de dagloonsystematiek conform Walvis; eveneens per 1 januari 2006 de nieuwe Heffings- en Inningsadministratie; overgangsfase Polisadministratie van 2006 tot 2008. Gesloten bedrijfsvoering vanaf 2008. Personeel Van de medewerkers van UWV in het collecterende proces gaan er 800 gefaseerd tussen 1 juli 2005 en 1 januari 2007 over naar de Belastingdienst. Bij UWV blijven 500 medewerkers werkzaam voor de polisadministratie en bijzonder onderzoek. Verder wordt een 100-tal medewerkers ingezet bij de opsporing in de uitkeringssfeer. Daarnaast worden zo n 400 medewerkers ingezet om aanloopproblemen bij de Polisadministratie op te vangen. Binnen de collecterende sector vervallen ongeveer 1.700 arbeidsplaatsen. Het wetsvoorstel Walvis leidt verder tot het verdwijnen van nog eens 400 arbeidsplaatsen in de distribuerende functies. Deze operatie vergt een adequaat gezamenlijk flankerend beleid. Implementatiekosten en administratieve lasten De samenwerking leidt met de Walvisoperatie tot een structurele besparing op de uitvoeringskosten van 156 mln. per jaar. De implementatiekosten komen uit op 274 mln. Voor 85 mln. kunnen deze worden gedekt uit de transformatiekosten van UWV. Uitvoering van het sociaal plan vergt 161 mln. voor UWV en Belastingdienst tezamen. Met de samenwerking en Walvis kan een administratieve lastenverlichting worden gerealiseerd van 266 mln. structureel per jaar. Hiervan volgt 80 mln. uit de samenwerking en komt 186 mln. voor rekening van Walvis en de Aansluitingswet Walvis. Besluitvorming Met de resultaten van dit rapport achten UWV en Belastingdienst de samenwerking voldoende uitgewerkt voor een verantwoorde en evenwichtige (politieke) besluitvorming. 1 Kamerstukken II, 2001-2002, 28 219, nr. 6 pagina 2 van 16
1 Managementsamenvatting 2 2 De samenwerking 4 2.1 Werkprocessen 4 2.2 Vervolgonderzoeken en wetgeving 4 3 Haalbaarheid en wetgeving 5 3.1 Aanbevolen scenario 5 3.2 Het procesontwerp 6 3.3 Open source en standaarden 6 3.4 Wetgeving 7 4 Risicobeheersing 8 4.1 Fasering, plateau s en mijlpalen 9 5 Personeel 10 5.1 Integratie werkprocessen. 10 5.2 Overgang medewerkers naar de Belastingdienst 10 5.3 Inzet medewerkers binnen UWV, vervallen arbeidsplaatsen 10 5.4 Flankerend beleid 10 5.5 Communicatie 11 5.6 Inrichting dienstverlening 11 5.7 Inrichting toezicht 11 6 Baten en kosten 12 6.1 Nadere uitwerking kostenbesparing en initiële kosten 12 6.2 Administratieve lastenverlichting 12 7 Specifieke aandachtspunten 13 7.1 Flexwerkers 13 7.2 1e Dagsmelding 13 7.3 Fondsenbeheer 13 8 Het samenwerkingsprogramma Bijlage 1 Overzicht belangrijkste plateaus en mijlpalen SUB 14 15 Bijlage 2 Afkortingen 16 pagina 3 van 16
2 De samenwerking In het meirapport 2002 zijn de mogelijkheden en effecten van de samenwerking in hoofdlijnen verkend. In de oktoberrapportage is de samenwerking nader vormgegeven. Onder andere zijn de nieuwe toedeling van werkprocessen en de verantwoordelijkheden vastgelegd. 2.1 Werkprocessen In het oktoberrapport is aangegeven dat het werkgeversloket en alle daarmee samenhangende werkprocessen wordt ondergebracht bij de Belastingdienst. De werkprocessen betreffen zowel de heffing, inning als de controle van de werknemersverzekeringen. Het werknemersloket en de distribuerende functie terzake van de werknemersverzekeringen blijven bij UWV. De Polisadministratie, die nauw samenhangt met de uitkeringsverzorging, wordt gepositioneerd bij UWV. Voor de werknemer verandert door de samenwerking nagenoeg niets. De nieuwe taakverdeling tussen UWV en Belastingdienst resulteert in het volgende model: BASISMODEL Werkgever Werknemer Muteren Werkgevers administratie uitval Eisen vanuit BD&UWV aangifte Controleren logistiek/inh. betaling Heffen/ Innen Toezicht houden/ (loon)controle Naheffen boete (omissie aangifte/ betaling) Heffings administratie (cumulatief) Polis administratie (nominatieve gegevens Fiscaal en SV) Controleren inhoudelijk Overige signalen Signalen administratie Overige signalen Belastingdienst UWV 2.2 Vervolgonderzoeken en wetgeving In het oktoberrapport is aangegeven dat eind januari 2003 er meer zicht is op de kritische succesfactoren, wetgeving, (nieuw)bouw heffen en innen, nieuwbouw polisadministratie en de mogelijkheden en te verwachte effecten van marktbewerking. De afgelopen maanden is onderzoek gedaan naar deze aspecten. Tevens is gewerkt aan de noodzakelijk wetgeving voor het realiseren van de samenwerking De volgende hoofdstukken gaan in op de uitkomsten van deze onderzoeken en de stand van de wetgeving. pagina 4 van 16
3 Haalbaarheid en wetgeving Onderzocht is of de realisatie van de nieuwe heffings- en inningssystematiek en de Polisadministratie op basis van nieuwbouw mogelijk is per 1 januari 2005. Daarnaast is aan marktpartijen, werkgevers, softwareleveranciers en servicebureaus de vraag gesteld of zij per 1 januari 2005 in staat zijn om de gewenste aangiftegegevens elektronisch en met voldoende kwaliteit per 1 januari 2005 te gaan aanleveren. Zowel uit de kontakten met marktpartijen als uit de vooronderzoeken Polisadministratie, Heffen en Innen blijken grote risico s bij invoering van de samenwerking per 1 januari 2005: Europese aanbesteding van de ontwikkeling van de nieuwe Polisadministratie is onmogelijk; als gevolg van een uiterst kritische planning van de fase van ontwerp en bouw ontbreekt de tijd om de aanlevering van aangiftegegevens zorgvuldig te testen; de ruimte ontbreekt om tegenvallers bij de implementatie op te vangen; een beheerste gefaseerde implementatie is onmogelijk. De daarmee samenhangende invoeringsrisico s zijn daardoor groot. Geconcludeerd kan worden dat invoering van de samenwerking per 1 januari 2005 niet realistisch is. Minister De Geus heeft tijdens het Algemeen Overleg van 13 maart jl. de Tweede Kamer meegedeeld dat gestreefd wordt naar invoering per 1 januari 2006. 3.1 Aanbevolen scenario De ontwikkeling en realisatie van de processen en geautomatiseerde voorzieningen voor SUB is grootschalig en complex. Daarnaast is er sprake van samenloop van drie bewegingen: de invoering van Walvis, de UWV-vorming 2 en de samenwerking (SUB). Om de operatie beheersbaar en zonder grote risico s te kunnen realiseren is gekozen voor een gefaseerde invoering van wetgeving, voorzieningen en processen: per 1 januari 2005 invoering van het uniforme loonbegrip volgens Walvis alleen voor de collecterende functie en conform de huidige heffingsmethodieken van UWV; per 1 januari 2006 invoering van de Polisadministratie, het uniforme loonbegrip voor de distribuerende functie en de dagloonsystematiek conform Walvis; eveneens per 1 januari 2006 de nieuwe Heffings- en Inningsadministratie; overgangsfase Polisadministratie van 2006 tot 2008. Realisatie van de gesloten bedrijfsvoering vanaf 2008. In de volgende paragrafen worden de effecten van dit scenario nader uitgewerkt. Uit een oogpunt van eenvoud en doelmatigheid is het gewenst dat ook voor de premieheffing werknemersverzekeringen de tijdvaksystematiek van de loonheffing gaat gelden (thans geldt de dagensystematiek). Dit vergt echter separate politieke besluitvorming. 2 Dit is het traject om van vijf UVI s en het Lisv te komen tot één uitvoeringsorganisatie. pagina 5 van 16
3.1.1 Gevolgen scenario voor de werkgever De samenwerking en de Walvisoperatie leiden tot een aanzienlijke administratieve lastenverlichting, namelijk 186 mln vanaf 2005 en 266 vanaf 2006 (zie ook 6.2). Andere voordelen voor de werkgever zijn: de werkgever kan de veranderingen gefaseerd invoeren waardoor hij zich beter en meer gericht kan voorbereiden, met minder kans op fouten; vóór de invoering van de aangifte in de vorm van het PANA-bericht kan de werkgever al wennen aan en werken met het nieuwe loonbegrip; het testtraject voor de nieuwe aangiftelevering wordt voor hem eenvoudiger. Tegenover deze voordelen staat dat de werkgevers wel in twee achtereenvolgende jaren met een wijziging worden geconfronteerd. 3.1.2 Gevolgen scenario voor UWV en Belastingdienst Voor UWV en Belastingdienst maakt het invoeringsscenario een beheerste en verantwoorde invoering mogelijk waarbij de voortgang van het ontwikkelingsproces en tijdige invoering van de Heffings- en Inningsadministratie en de Polisadministratie gewaarborgd blijft. De functionaliteiten van de Polisadministratie komen wel later beschikbaar waardoor de uitvraag bij de werkgevers door de distribuerende functie minder snel afgebouwd wordt. 3.2 Het procesontwerp Het oktoberrapport geeft op hoofdlijnen het gewenste bedrijfsproces weer. Binnen de vooronderzoeken is het gewenste bedrijfsproces meer in detail uitgewerkt. Deze uitwerking vormt de basis voor het ontwerpproces en het daaropvolgende bouwproces. De nieuwe procesinrichting leidt tot een zekere wederzijdse afhankelijkheid tussen UWV en Belastingdienst. Zo wordt UWV voor de gegevens van de Polisadministratie afhankelijk van het inwinnen en verwerken van de gegevens die de Belastingdienst via de aangifte ontvangt. Ditzelfde geldt voor de processen toezicht en dienstverlening. Voor de Fi-basegegevens wordt de Belastingdienst afhankelijk van de gegevens die UWV beheert in de Polisadministratie. Beide organisaties treffen maatregelen om werkgevers te stimuleren gegevens tijdig en met de vereiste kwaliteit aan te leveren. Tevens richten zij hun processen zodanig in dat de actualiteit en kwaliteit wederzijds gewaarborgd is. 3.3 Open source en standaarden In de motie van kamerlid Vendrik 3 wordt de regering verzocht ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de publieke sector gebruikte software aan open standaarden 4 voldoet. De regering wordt voorts verzocht actief de verspreiding en ontwikkeling van software met een open broncode (open source software 5 ) in de publieke sector te stimuleren. De nieuwe heffing- en inningsprocessen voor de loonheffing en de premies werknemersverzekeringen gaan een integraal onderdeel uitmaken van de bedrijfsprocessen van de Belastingdienst. De Polisadministratie gaat een integraal onderdeel vormen van de 3 Kamerstukken II 2002-2003 28 600 XIII, nr. 30 4 Open Standaarden zijn transparante openbare afspraken over betekenis en schrijfwijze van gegevens en afspraken over gegevensuitwisseling en transport. 5 Open Source ziet op vrije beschikbaarheid en gebruik van broncode van de software. pagina 6 van 16
bedrijfsprocessen van UWV. Hiervoor wordt naast het aanpassen van bestaande voorzieningen ook nieuwe voorzieningen ontwikkeld. Bij het realiseren van deze voorzieningen zullen waar mogelijk open standaarden worden toegepast. Bij aanschafbeslissingen zal open source software worden meegewogen. Hieromtrent zal overleg worden gevoerd met programma Open Standaarden en Open Source Software voor de overheid. 3.4 Wetgeving De samenwerking wordt thans juridisch vormgegeven. Gekozen is om de regels voor de heffing en invordering van de loonheffing ook te laten gelden voor de heffing en invordering van de premies werknemersverzekeringen. Zowel de formele bepalingen in de Wet op de loonbelasting 1964, als die in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR), de Invorderingswet 1990 en de Kostenwet invordering rijksbelastingen worden (overeenkomstig) toegepast. Het concept-wetsvoorstel is dusdanig gereed dat het naar verwachting in juni 2003 kan worden voorgelegd aan diverse adviesorganen, zoals de Raad voor de rechtsspraak,, het Actal en het College bescherming persoonsgegevens. De verwachting is dat in de zomer van 2003 de adviezen zullen worden ontvangen, waarna het concept-wetsvoorstel aan de ministerraad kan worden aangeboden, ter verzending aan de Raad van State. Een belangrijke notie is dat wijzigingen in de wetgeving mogelijk van invloed zijn op het bouwtraject (zie ook hoofdstuk 4, onderwerp Haalbaarheid en Externe factoren). pagina 7 van 16
4 Risicobeheersing De implementatie van Walvis en SUB is een complexe aangelegenheid. Adequate maatregelen om risico s zoveel mogelijk in te perken zijn essentieel voor het welslagen van de Walvis- en SUB-projecten. Het gaat hierbij om de volgende risico s en maatregelen. Complexiteit Het risico is onderkend dat de nieuw te ontwikkelen processen uiteindelijk niet op elkaar aansluiten. Het gevolg is dat een deel of het gehele bedrijfsproces onvoldoende functioneert. De wederzijdse afhankelijkheid tussen UWV en Belastingdienst in een veranderende omgeving vereist een voortdurende afstemming op alle niveau s van de organisaties. Maatregel: Het inrichten van een gezamenlijke besturings-, werk- en rapportagestructuur van UWV en de Belastingdienst. De voortgang en de onderlinge afhankelijkheden, belegd in de programma s, worden nauwlettend bewaakt binnen de voorgestelde programmaorganisatie. Hiermee kan tijdig worden bijgestuurd, en tijdig adequate maatregelen worden genomen. Haalbaarheid en Externe factoren (bezien vanuit de uitvoering) Onderkend wordt de invloed op het project van het niet op tijd gereed zijn van wetgeving of de invloed van grote veranderingen in aanverwante regelgeving. Dit kan leiden tot wijzigingen in het project 6, waardoor er uitloop ontstaat en de kosten oplopen. Voor de marktpartijen ontstaat het risico dat zij niet in staat zijn hun bedrijfsprocessen tijdig aan te passen. Dit heeft tot gevolg dat de noodzakelijke 95% digitale aanlevering niet kan worden gegarandeerd. Dit kan leiden tot grote problemen in de verwerking van de aangiften. Maatregelen: De implementatievan SUB per 1 januari 2006 geeft bij de huidige stand van de wetgeving voldoende ruimte voor het ontwikkeltraject. Bij wijzigingen binnen het wetgevingstraject zullen de effecten op de voortgang en kosten van het invoeringstraject worden aangegeven (zie 3.4).De markt wordt pro-actief bij het ontwikkelings- en invoeringstraject door UWV en Belastingdienst betrokken. Op deze wijze zijn ze tijdig geïnformeerd en wordt draagvlak gecreëerd voor het doen van elektronische aangifte. Daardoor ontstaat meer zekerheid dat de 95%-doelstelling wordt gerealiseerd. Tevens wordt te veel uitval voorkomen. Haalbaarheid en Interne factoren Deze risico s zien op het niet tijdig realiseren tegen de begrote kosten van de voorzieningen. Maatregelen De ontwikkeling van voorzieningen voor de meest kritische processen krijgen binnen de organisaties een hoge prioriteit. Verder vormen een realistische planning, goede kostenbeheersing, gefaseerde oplevering en invoering en het beschikbaar hebben van terugvalscenario s de ruggengraat van de beheersing. Zo wordt naast de nieuwbouw van het heffingssysteem het huidige loonbelastingsysteem aangepast om in noodgevallen het nieuwe bedrijfsproces te kunnen ondersteunen. De maatregelen voor de kostenbeheersing bestaan uit 6 Met name bij Europese aanbesteding voor de Polisadminis tratie waarin sprake is van een bestek kunnen wijzigingen op het bestek achteraf grote financiële gevolgen hebben. pagina 8 van 16
het gefaseerd per plateau beschikbaar stellen van budgetten. Het uitnutten van de budgetten in relatie met de voortgang in de realisatie wordt continu bewaakt en waar nodig bijgestuurd. 4.1 Fasering, plateau s en mijlpalen De ontwikkeling en realisatie van de processen en geautomatiseerde voorzieningen voor SUB is een grootschalig project. De Belastingdienst heeft een ontwikkelmethode ontworpen, gebaseerd op ervaringen opgedaan met grote projecten. Centraal in deze methode staat het gefaseerd ontwikkelen, bouwen en implementeren van delen van processen en voorzieningen, de zogenaamde plateau s. Onder plateau wordt een geheel van processen verstaan, inclusief de daarbij horende mensen en middelen. Elk plateau wordt apart beschreven, ontwikkeld en gefaseerd in de tijd in productie genomen. Per plateau wordt een kostencalculatie gemaakt. Op basis van deze methode is een beheerste ontwikkeling en invoering van SUB mogelijk. Ook voor UWV geldt een gefaseerde invoering van de Polisadministratie. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van de belangrijkste plateaus en mijlpalen van SUB. Ten aanzien van het ontwikkel- en bouwtraject worden als meest kritische ontwikkelingspaden beschouwd: het tijdig beschikbaar stellen van specificaties aan de markt, tot en met het door de markt geïmplementeerd hebben van aangepaste salarissoftware; realisatie van de poort systemen bij de Belastingdienst; realisatie van het nieuwe heffingssysteem; realisatie van de nieuwe polisadministratie. pagina 9 van 16
5 Personeel In het oktoberrapport is aangegeven dat als gevolg van SUB op termijn een substantieel verlies van arbeidsplaatsen optreedt. Hierna zijn de personele aspecten nader uitgewerkt. 5.1 Integratie werkprocessen. In de collecterende sector en het bijzonder onderzoek zijn binnen UWV thans ongeveer 3500 fte s (hierna: medewerkers) werkzaam. De premie-inning en daarmee samenhangende processen vinden na overdracht plaats binnen de context van de werkprocessen van de Belastingdienst. Daarmee ontstaat één procesgang voor de loonheffing en de premieheffing werknemersverzekeringen. De processen voor de premies werknemersverzekeringen worden daarmee geheel op de wijze van de loonheffing uitgevoerd, zie 5.6 en 5.7 hierna. Door deze werkwijze en de uitvoering van beide heffingen door één instantie ontstaan synergie-effecten. 5.2 Overgang medewerkers naar de Belastingdienst Om de premieheffing werknemersverzekeringen te kunnen uitvoeren gaan 800 medewerkers over van UWV naar de Belastingdienst, gefaseerd in de periode tussen 1 juli 2005 en 1 januari 2007. De eerste overgang per 1 juli 2005 stelt medewerkers in staat vroegtijdig bekend te raken met de nieuwe organisatie en werkplek. De betrokken medewerkers blijven in de beginperiode in het kader van de afbouw nog werkzaamheden verrichten voor en onder de vlag van UWV. In de eerste fase gaan 475 medewerkers over, hoofdzakelijk werkzaam in de looncontroles en bijzonder onderzoek. Per 1 januari 2006 gaan nog eens 125 medewerkers over, per 1 januari 2007 gevolgd door de resterende 200 medewerkers. 5.3 Inzet medewerkers binnen UWV, vervallen arbeidsplaatsen Bij UWV blijven 500 medewerkers werkzaam voor de polisadministratie en bijzonder onderzoek. Daarnaast worden 100 medewerkers ingezet bij de opsporing in de uitkeringssfeer, ter invulling van het met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid overeengekomen handhavingsconvenant. Nog eens 400 medewerkers worden ingezet om aanloopproblemen bij de polisadministratie op te vangen. Verwacht wordt dat binnen de collecterende sector als gevolg van de samenwerking ongeveer 1.700 arbeidsplaatsen vervallen. Het wetsvoorstel Walvis leidt tot het verdwijnen van nog eens 400 arbeidsplaatsen in distribuerende functies. 5.4 Flankerend beleid In de aanloop naar de samenwerking en Walvis is het van belang om de kwaliteit voor het collecterende proces bij UWV op peil te houden. Om de kwaliteit te waarborgen is flankerend beleid voor het zittende personeel noodzakelijk. In het kader van het flankerend beleid zijn de volgende maatregelen genomen: vacatures in de collecterende sector UWV worden ingevuld met tijdelijke arbeidskrachten; de Belastingdienst kwalificeert na overgang van de 800 medewerkers de achterblijvende medewerkers als herplaatsingskandidaat voor eventuele vacatures; UWV en Belastingdienst voelen zich vanaf de overgang gezamenlijk verantwoordelijk voor de groep achterblijvende medewerkers; UWV en Belastingdienst leiden hun medewerkers over en weer zo snel mogelijk op voor elkaars werkproces. De onderlinge afspraken over het flankerend beleid worden vastgelegd in een convenant. pagina 10 van 16
5.5 Communicatie De interne en externe communicatie over de samenwerking verloopt volgens het gezamenlijke communicatieplan. De COR van UWV en de CGOR en GOBD van de Belastingdienst zijn het afgelopen najaar over de oktoberrapportage op de hoogte gesteld. Na zekerstelling van de financiering van Walvis en SUB en accordering van het eindrapport door de Raad van Bestuur UWV en het Managementteam Belastingdienst worden de COR, CGOR en GOBD geïnformeerd. Zij worden tevens op de hoogte gehouden over de (politieke) besluitvorming. 5.6 Inrichting dienstverlening De dienstverlening binnen UWV is na de fusie per 1 januari 2002 nog in ontwikkeling. De dienstverlening wordt gekenmerkt door een vergaande ondersteuning van de werkgevers, administratiekantoren, branche-organisaties en dergelijke. Door deze wijze en intensiteit van dienstverlening wordt een toenemende nalevingsbereidheid van werkgevers verwacht. De dienstverlening van de Belastingdienst is onderdeel van de permanente opdracht van de Belastingdienst. Werkgevers moeten aan hun verplichtingen voldoen, de dienstverlening stelt hen in staat om aan deze verplichtingen te voldoen en draagt daarmee in belangrijke mate bij aan de compliance (het vrijwillig voldoen aan opgelegde verplichtingen). De dienstverlening bij de Belastingdienst is massaal van karakter en beoogt klantcontacten te voorkomen. Noodzakelijke klantcontacten zijn zo efficiënt en effectief mogelijk georganiseerd. Belangrijke contactpunten bij de Belastingdienst zijn de BelastingTelefoon voor algemene vragen en de Klantendiensten voor meer persoonsgebonden onderwerpen. Klantendiensten zijn telefonisch bereikbaar, maar kennen tevens een balie voor mondelinge vragen. Dossiergebonden vragen beantwoordt de zogeheten backoffice op de Belastingkantoren zelf. Na invoering van de samenwerking kunnen werkgevers hun vragen over de premieheffing werknemersverzekeringen kwijt via de bestaande kanalen van de Belastingdienst. 5.7 Inrichting toezicht UWV kent ten aanzien van de looninspecties de zogeheten 80%-eis. In een periode van 5 jaar moet UWV 80% van de loonsom van de aangesloten werkgevers controleren. Bij de selectie van de overige te controleren posten wordt gebruik gemaakt van risicoanalyse. De Belastingdienst hanteert bij controles de werkwijze van integrale en actuele klantbehandeling. Op basis van actuele risicosignalen wordt gewogen of en in welke mate toezicht noodzakelijk is. De mate en wijze is onder meer afhankelijk van het fiscale belang. Na invoering van de samenwerking gaat ook de premieheffing werknemersverzekeringen in deze systematiek meedraaien. Dit heeft onder meer tot gevolg dat de Belastingdienst nieuwe signalen ontvangt (bijvoorbeeld uit de Polisadministratie) die na afweging van het belang aanleiding kunnen zijn om een controle in te stellen. De fiscale toezichtsystematiek kan inhouden dat voor de premieheffing werknemersverzekeringen andere werkgevers of werkgevers in een andere frequentie worden bezocht. Aangezien sprake is van een gezamenlijke heffing wordt het toezichtbeleid bepaald door de handhavingsrisico's voor beide heffingen. Het aangiftegedrag ten aanzien van de levering van gegevens voor de distribuerende sector zal een belangrijk aandachtspunt zijn. Daarnaast streeft de Belastingdienst ernaar om het aantal controles voor de premieheffing werknemersverzekeringen na de samenwerking op peil te houden. Het handhavingsbeleid van de Belastingdienst zal in samenspraak met het UWV worden geformuleerd. pagina 11 van 16
6 Baten en kosten Het Strategisch Akkoord van het kabinet Balkenende geeft aan dat de uitbesteding van de premie-inning aan de Belastingdienst een efficiencywinst oplevert van 65 mln. Inclusief de efficiencywinst in het wetsvoorstel Walvis van 45 mln is dit totaal 110 mln besparing. Het oktoberrapport schat de initiële kosten voor Walvis en de samenwerking voorlopig op 440 mln., waarvan 420 mln. opgeroepen door het wetsvoorstel Walvis. Deze kosten zien op het ontwerp en bouw van de heffings- en inningsadministratie en polisadministratie, de aanpassing van de vaststellingssystemen voor de distribuerende functies en marktbewerking. De kosten van een sociaal plan voor de uitstroom van personeel zijn hier niet in begrepen. 6.1 Nadere uitwerking kostenbesparing en initiële kosten De kostenbesparing en initiële kosten in verband met Walvis en de samenwerking zijn nader gecalculeerd. Het resultaat wijst een aanzienlijk hogere kostenbesparing uit, namelijk 156 mln. per jaar. De initiële kosten zijn lager dan eerder gecalculeerd, namelijk 274 mln. 85 mln van de kosten kan worden gedekt met transformatiebudget polisadministratie ( 25 mln. in 2004 en 60 mln. in 2005). Het bedrag van 274 mln. is exclusief kosten voor het sociaal plan. Uitvoering daarvan vergt voor UWV en Belastingdienst tezamen 161 mln. Het overzicht hierna geeft inzicht in de meerjarige verhouding tussen kosten en besparingen. De jaarlijkse baten blijken de jaarlijkse kosten vanaf 2006 te overtreffen. De kosten betreffen de inzet voor ontwerp, bouw en implementatie van de processen, infrastructuur en voorzieningen, alsmede overige kosten zoals voor hardware, software, licenties, en dergelijke. Overzicht kosten en baten SUB/Walvis in miljoenen Euro s 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-2019 Totaal Totale kosten 41,0 99,0 90,1 51,9 49,8 39,0 28,9 22,6 12,8 435,1 Totale baten -13,1-69,9-118,8-151,6-156,0-156,0-1.404,0-2.069,4 Verschil 41,0 99,0 77,0-18,0-69,0-112,6-127,1-133,4-1.391,2-1.634,3 6.2 Administratieve lastenverlichting De samenwerking in combinatie met Walvis leiden tot een aanzienlijke lastenverlichting voor het bedrijfsleven, namelijk 186 mln vanaf 2005 en 266 mln. vanaf 2006. Maatregelen Walvis/ Aansluitingswet Walvis Saldo sociaal-fiscaal Vereenvoudiging SV-loonbegrip - 265 PANA-aangifte + 55 Geen uitvraag werkgevers - 35 Aangepast LB-loonbegrip + 59 Saldo Walvis/ Aansluitingswet Walvis - 186 Maatregelen SUB Vervallen aangifte loonbelasting Vervallen loonbelastingkaarten Extra uitbreiding PANA-aangifte ( nieuwe aangifte ) Afschaffen loonbelasting jaaraangifte en terugdraaien uitbreiding kwartaalaangifte LB - 87-16 + 14 + 9 Saldo SUB - 80 TOTAAL Walvis/Aansluitingswet Walvis/SUB - 266 pagina 12 van 16
7 Specifieke aandachtspunten Bij de uitwerking van de samenwerking bleken de volgende specifieke aandachtspunten. 7.1 Flexwerkers Flexwerkers (uitzendkrachten, oproepkrachten) doen een frequent beroep op de WW en de ZW. De verstrekkingen ondersteunt UWV met het Reflex-systeem. De betrokken werkgevers leveren wekelijks de relevante werknemersgegevens. Onderzocht wordt of deze systematiek na invoering WFSV gecontinueerd kan worden, of uitgebreid met andere groepen flexwerkers. De nieuwe aangifteplicht geldt overigens ook voor deze werkgevers. 7.2 1e Dagsmelding Met de eerste dagmelding meldt de werkgever bij indiensttreding nieuwe werknemers direct aan. Deze melding is van belang voor handhaving en toezicht en voor tijdige informatieverstrekking aan ziekenfondsen. In het kader van de bestrijding van sofinummerfraude is UWV en Belastingdienst verzocht een pilot op te zetten om te onderzoeken of invoering zinvol is. Ook wordt bezien of de melding een rol kan spelen bij handhaving van de ZFW. Aan de hand van de resultaten van de pilot wordt het vervolgtraject bepaald inclusief de financiering. 7.3 Fondsenbeheer UWV beheert ingevolge artikel 30, eerste lid, onder c, Wet SUWI o.m. het Arbeidsongeschiktheidsfonds, de Arbeidsongeschiktheidskas, het Algemeen Werkloosheidsfonds, de sectorale Wachtgeldfondsen en het Uitvoeringsfonds voor de overheid. UWV blijft na de realisatie van de samenwerking verantwoordelijk voor het fondsenbeheer. De taken en activiteiten van het Fondsenbeheer en de rechtmatigheidseisen blijven ongewijzigd. Hiervoor heeft UWV tijdig informatie nodig over de premieontvangsten per fonds en de loonsommen. De afdracht van de premies door de Belastingdienst zal zodanig vorm worden gegeven dat UWV tijdig de beschikking krijgt over de premiebaten en de benodigde informatie. Bezien wordt of een direct definitieve afdracht van premies en informatie kan plaatsvinden. Een alternatief is een systeem op basis van verdeelsleutels zoals thans bij de afdracht voor de volksverzekeringen. UWV en de Belastingdienst (mede in samenspraak met SVB, CvZ en CPB) werken de verschillende mogelijkheden en effecten van de alternatieven. Het definitieve systeem wordt vastgelegd in een ministeriële regeling van SZW en Financiën. pagina 13 van 16
8 Het samenwerkingsprogramma De doelstellingen van SUB worden, vanaf maart 2003, gerealiseerd via een meerjarig programma van projecten. Om de projecten op een beheerste en samenhangende wijze te kunnen besturen, richten UWV en Belastingdienst de volgende programmaorganisatie in: UWV Going Concern Stuurgroep UWV-BD-SZW-FIN Programmabureau SUB BD Going Concern Projecten UWV Projecten BD Door de inbreng van de going concern van Belastingdienst en UWV is geborgd dat de producten zoals deze tot de implementatiedatum 1 januari 2006 door SUB zullen worden opgeleverd voldoen aan de eisen en behoeften van het going concern. De Stuurgroep, samengesteld uit leden van Raad van Bestuur UWV en MT Belastingdienst en vertegenwoordigers van het Ministerie van Financiën en het Ministerie van SZW, is eindverantwoordelijk voor alle aspecten van de samenwerking tussen UWV en Belastingdienst. De vertegenwoordiger van SZW zal met name toezien op de realisatie van de beleidsdoelstellingen van zijn ministerie met betrekking tot SUB. Onderwerpen van besturing zijn op dit niveau: gezamenlijke afgesproken uitgangspunten zoals vastgelegd in het mei-, het oktober- (2002) en het aprilrapport (2003) en in de voorziene wet- en regelgeving; veranderingen op de afgesproken uitgangspunten c.q. de voorbereiding van besluitvorming door de Raad van Bestuur UWV en MT Belastingdienst. verantwoordelijkheden van processen/ketens; integrale projectvoortgang in termen van realiseren van mijlpalen binnen geplande tijd, capaciteit en budget; relatie met strategie en beleid voor projecten en Going Concern. De Stuurgroep wordt ondersteund door een programmabureau, samengesteld uit vertegenwoordigers uit de directies van Belastingdienst en UWV. De operationele sturing van het programma loopt via de leiding van het programmabureau en de algemene projectleiders. Omdat Walvis een nauwe relatie heeft met de samenwerking, is ook afstemming belegd met Walvis en het Walvisprogramma van UWV. pagina 14 van 16
Bijlage 1 Overzicht belangrijkste plateaus en mijlpalen SUB Mijlpalen Datum 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 Vooronderzoeken afgerond 1-3-2003 Programma organisatie ingericht 1-7-2003 Wet Walvis aangenomen, Raad van State versie WFSV Pana specificaties voor markt gereed RFP voor Polisadministratie naar leveranciers Plateau A: Invoering elektronische aangifte loonbelasting mogelijk Plateau B: Belastingdienst in staat om grote berichten elektronisch te ontvangen Invoering uniform premieloonbegrip. Proef aanleveren collectieve deel van aangifte Salaris software pakketten aangepast Plateau C/D: Loonheffingsystemen aangepast. Werkgeversadministratie UWV/Belastingdienst afgestemd met tijdelijke voorzieningen Plateau E: Gezamenlijke werkgeversadministratie bij Belastingdienst gereed Systemen Toezicht gereed Plateau F: Systemen gereed voor Proef aanleveren gecombineerde aangifte Plateau G: Nieuwbouw Loonheffing gereed Polisadministratie en migratievoorzieningen gereed Instroom eerste tranche medewerkers Salaris pakketten bij aanleveraars getest en aangepast Plateau H: Ketentest gereed Invoering loonbegrip en dagloonsystematiek conform Walvis en nieuwe heffings - en inningsystematiek 1-10-2003 1-10-2003 1-10-2003 1-4-2004 1-10-2004 1-1-2005 begin 2005 1-3-2005 1-1-2005 1-4-2005 1-7-2005 1-7-2005 1-7-2005 1-7-2005 1-1-2006 1-1-2006 1-1-2006 Polisadministratie operationeel 1-1-2006 Instroom tweede tranche medewerkers Pensioen van de heer Th. Fransen Implementatie polisadministratie afgerond Instroom derde tranche medewerkers Gegevens polisadministratie gereed voor gesloten bedrijfsvoering 1-1-2006 1-1-2006 1-4-2006 1-1-2007 1-1-2008 4 pagina 15 van 16
Bijlage 2 Afkortingen Afkorting Actal AWR CPB COR CGOR CvZ Fi-base Fte GOBD LB LH Mln. MT PANA RFP SoFi-nummer SUB SUWI SV SVB SZW UVI UWV VO VWS WALVIS WAO WBP WFV WFSV WG WW ZFW ZW Betekenis AdviesCollege Toetsting Administratieve Lasten Algemene Wet inzake Rijksbelastingen Centraal PlanBureau Centrale Ondernemingsraad (UWV) Centrale GroepsOndernemingsraad Belastingdienst College van Zorgverzekeraars Fiscale base, alle loongegevens per werknemer/uitkeringsgerechtigden Full Time Equivalent (voltijdsmedewerker) Georganiseerd Overleg Belastingdienst Loonbelasting Loonheffing Miljoen Management Team Premie-Afdrachtsysteem op Nominatieve Aangifte achteraf Request For Proposal (in het kader van de Europese aanbesteding) Sociaal-Fiscaal nummer Samenwerking UWV en Belastingdienst Structuur Uitvoering Werk en Inkomen Sociale Verzekeringen Sociale VerzekeringsBank Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringsinstituut Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vooronderzoek Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wetsvoorstel Wet Administratieve Lastenverlichting en Vereenvoudiging In de Sociale verzekeringen Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet Bescherming Persoonsgegevens Wet financiering volksverzekeringen Wet Financiering Sociale Verzekeringen Werkgever Werkloosheidswet Ziekenfondswet Ziektewet pagina 16 van 16