opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgerichte lessen Een aanpak
|
|
- Gijs Hermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgerichte lessen Een aanpak APS en KPC-groep
2 Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie. Deze publicatie is voortgekomen uit een door APS en KPC groep ingediend voorstel ten behoeve van de Call for Proposals 2012, uitgezet door School aan Zet. Utrecht, 2013 Titel: Opbrengstgerichte lessen een aanpak Auteur(s): Bart Verest Coördinatie: Job Christians, Gea Spaans Tekstredactie: Jenny van Rooij Vormgeving: Stephanie van Besouw (Joeri Multimedia) Fotografie: Mark Verlijsdonk (Joeri Multimedia) Deze uitgave is digitaal beschikbaar via
3 DEZE UITGAVE De publicatieserie Opbrengstgericht werken in en door de sectie bevat de volgende titels: Scan voor de sectie Interventielijst voor de sectie om het opbrengstgericht werken te versterken De volgende uitgewerkte interventies: 1. Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie 2. Opbrengstgericht werken onderwerp van gesprek maken in de gesprekkencyclus 3. Werken met de sectie aan een OGW-cultuur 4. Afspraken maken in de sectie over de manier van opbrengstgericht werken in de klas 5. Opbrengstgerichte lessen. Een aanpak 6. Doelen stellen en succescriteria formuleren voor leerlingen. Informatie over doelen en succescriteria 7. Van lesplannen naar leerdoelen. Werkwijze om leerdoelen en succescriteria te formuleren 8. Feedback en evaluatie om leerprocessen van leerlingen te bevorderen 9. Toetsanalyse door leerlingen 10. Met leerlingen reflecteren op de toets 11. Met leerlingen eigen leeropbrengsten in beeld krijgen 3
4 INHOUDSOPGAVE Het onderdeel Opbrengstgerichte lessen. Een aanpak. bevat de volgende hoofdstukken: Inleiding Instructie en materiaal Literatuur
5 INLEIDING Beter presteren vergt van scholen een ontwikkeling naar opbrengstgericht werken. Dit betekent werken aan het maximaliseren van onderwijsprestaties, heldere en ambitieuze doelstellingen hebben, daar doelgericht aan werken, (tussen)prestaties meten en analyseren, en de (les)aanpak aanpassen wanneer dat nodig is. Om dit op scholen voor elkaar te krijgen is een cruciale rol weggelegd voor de vaksectie. Deze groep heeft als doel om het maximale uit elke leerling te halen. Als secties meer opbrengstgericht werken versterkt dat het opbrengstgericht werken van de hele school. Om secties te ondersteunen bij de ontwikkeling naar opbrengstgericht werken zijn een aantal hulpmiddelen ontwikkeld: Een scan voor de sectie als zelfevaluatie-instrument om zicht te krijgen op de aspecten waarop de sectie al opbrengstgericht werkt en de aspecten waarop de sectie nog meer aan het begin staat. Een interventielijst waarmee de sectie zicht krijgt op mogelijke interventies om aspecten van opbrengstgericht werken verder te ontwikkelen. Elf uitgewerkte interventies die direct in de sectie inzetbaar zijn. Deze interventies zijn voorzien van een instructie voor de sectieleider/sectieleden en bevatten concreet werkmateriaal voor de sectiebijeenkomsten en in de klas. Voor u ligt de uitgewerkte interventie: Opbrengstgerichte lessen. Een aanpak. De interventie biedt u voorbeelden en concrete stappen om tot een opbrengstgerichte les te komen. 5
6 6
7 Instructie en materiaal Doelgroep Leraren Tijd Een lesuur Benodigd materiaal Onderstaande informatieve tekst Werkwijze In de uitvoering en voorbereiding tijd en opzet plannen, waardoor ruimte ontstaat voor opbrengstgericht werken in de klas Beoogde opbrengst Leraren kunnen hun lessen zonodig aanpassen aan wat leerlingen (extra) nodig blijken te hebben. Voorwaarden Om een les opbrengstgericht op te zetten zijn een aantal voorwaarden bevorderlijk. Zo zegt onderwijsonderzoeker Hattie dat er zes aspecten van groot belang zijn bij effectief lesgeven (Hattie, 2009, p. 239; Ros, Timmermans, Van der Hoeven & Vermeulen, 2009): 1. De factor leraar heeft van de verschillende factoren de meeste invloed op leerprestaties. 2. Leraren moeten sturend en zorgend zijn en een sterke betrokkenheid (passie) hebben bij lesgeven en leren. 3. Om betekenis te kunnen geven aan leerstof en om betekenisvolle ervaringen voor leerlingen te organiseren, moeten leraren zich bewust zijn van wat elke leerling denkt en weet. Ze moeten voldoende verstand van zaken hebben om leerlingen van betekenisvolle en adequate feedback te kunnen voorzien, zodat elke leerling op zijn eigen niveau optimale vooruitgang boekt. 4. Leraren moeten de leerdoelen en succescriteria van hun lessen kennen. Ze moeten weten in hoeverre hun leerlingen de doelen bereiken en welke leeractiviteiten geschikt zijn om de kloof tussen de huidige kennis van leerlingen en de beoogde leerdoelen te overbruggen. 5. Leraren moeten beschikken over meerdere mogelijkheden om leerlingen iets te laten leren en ze moeten ervoor zorgen dat leerlingen zelf hun kennis en ideeën kunnen opbouwen. Niet de kennis en ideeën zelf zijn essentieel, maar de constructie van deze kennis door leerlingen. 6. Schoolleiders en leraren moeten een leeromgeving creëren (voor leraren, management en 7
8 leerlingen), waarin fouten worden verwelkomd als kansen om van te leren en waar de lerenden (leerlingen én leraren) zich veilig voelen om te leren, te experimenteren en te ontdekken. Wilt u als leraar met deze aspecten in uw achterhoofd een les structureren, dan kan dat volgens het onderstaande schema. LEERDOEL Formuleren Succescriteria Communiceren Evaluatie Lesdoel gehaald Bijstellingen LEERACTIVITEIT PLANNEN Past bij leerdoel Past bij leerlingen LEERACTIVITEIT UITVOEREN Feedback Motivatie Allereerst formuleert de leraar de leerdoelen van een les of een lessenserie. Deze doelen zijn afgeleid uit de overkoepelende kerndoelen of eindtermen. Hij bepaalt ook met welke resultaten van (verschillende groepen) leerlingen hij tevreden is. De leraar bespreekt de doelen met de leerlingen, zodat zij weten wat er van hen wordt verwacht. Vervolgens plant de leraar leeractiviteiten die passen bij de beoogde leerdoelen en de leerbehoeften van de leerlingen. Bij de uitvoering van de leeractiviteiten geeft de leraar goede feedback en zorgt hij voor condities waaronder de leerlingen gemotiveerd aan de leeractiviteiten kunnen werken. Tot slot evalueert de leraar of de beoogde doelstellingen zijn behaald. Wanneer (bepaalde aspec ten van) de doelen door (een deel van) de leerlingen onvoldoende zijn gehaald (of de leerlingen gaan sneller dan verwacht), heeft dit consequenties voor de volgende les of het volgende onderdeel: de leraar stelt het lesdoel en de leeractiviteiten bij. Daarna start de cyclus opnieuw. Let hierbij op wat u de leerlingen wilt laten leren en in welke volgorde dat wellicht het beste kan gebeuren. Van Parreren (1983) geeft een volgorde aan in leeractiviteiten: eerst verwerven leerlingen inzicht met behulp van (zo mogelijk) concreet materiaal, daarna oefenen zij en uiteindelijk passen zij het geleerde toe in nieuwe situaties: Stel doelen die net iets hoger liggen dan het eigen kunnen van leerlingen. Bouw leeractiviteiten op van concreet naar abstract. Laat leerlingen het geleerde oefenen en toepassen in nieuwe situaties. Doelen formuleren is geen luxe Om doelgericht te kunnen werken, moeten scholen bepalen welke doelen ze als uitgangspunt nemen. De kerndoelen/eindtermen zijn te globaal om als leidraad te dienen voor de les van morgen. Clarke (2001) geeft aan dat doelen samenhang met elkaar moeten vertonen en op elkaar moeten zijn afgestemd, zodat er sprake is van een evenwichtig curriculum. 8
9 Dit betekent dat leerdoelen op verschillende niveaus worden geformuleerd: lange-termijndoelen: leerdoelen voor een heel leerjaar (afgeleid van de einddoelen); hiervan afgeleid: middellange-termijndoelen: leerdoelen per blok, thema of project; hiervan afgeleid: korte-termijndoelen: leerdoelen per les of dagdeel. Wanneer u als leraar de doelen op deze wijze vaststelt, heeft u zicht op wat leerlingen moeten leren in een bepaalde periode en op de wijze waarop de leerstof voor een bepaald vakgebied is opgebouwd. In het voortgezet onderwijs is het belangrijk dat leraren (per vak of leergebied) werken volgens een doorgaande lijn van leerdoelen. Hiermee wordt voorkomen dat de leerdoelen afhangen van de interesses van de leraar en dat er in het onderwijs hiaten ontstaan of juist overlap. Doelgericht werken in plaats van activiteitgericht werken Startfase Procesevaluatie Activiteitgericht Wat vinden kinderen leuk? Zijn ze lekker bezig? Hebben ze goed gewerkt? Doelgericht Wat wil ik kinderen leren? Leiden de activiteiten tot de beoogde resultaten? Zijn de beoogde doelen bereikt? Succescriteria vaststellen Naast het vaststellen van de doelen voor een les of dagdeel is het van belang dat u als leraar vooraf ook succescriteria vaststelt. Die geven bijvoorbeeld aan: Wanneer ben ik als leraar tevreden? Wat verwacht ik precies van leerlingen? Welk gedrag moet zichtbaar zijn en welk niveau? Deze criteria hoeven niet voor alle leerlingen gelijk te zijn. Voor de betere leerlingen kunt u andere succescriteria formuleren dan voor zwakkere leerlingen. Tot slot is het van belang dat u de doelen en succescriteria met de leerlingen bespreekt. Als leerlingen (in voor hen begrijpelijke taal) informatie krijgen over de te behalen doelen en er het belang van inzien, begrijpen zij waarom ze bepaalde taken uitvoeren en zijn ze daartoe sterker gemotiveerd (Clarke, 2001). Als u als leraar weet wat u van de leerlingen verwacht, kunt u ook optimaal uw les en de werkvormen daarop afstemmen: 9
10 Soort kennis Leerpsychologische stroming Leeractiviteiten Tijd/traject Rol team Inzichten Sociaalconstructivisme Ontdekken, ervaren, spelen, reflecteren, analyseren Tot mentaal model is opgebouwd, één inzicht tegelijk Begeleider, coach Feiten Cognitivisme Studeren, navragen, redeneren, oefenen om te onthouden, maar steeds in een betekenisvolle context Niet relevant, op elk moment en elke plaats Toezichthouder, uitlegger Vaardigheden Behaviorisme Doen, nadoen, toepassen, trainen Intensief, in tijd geconcentreerd Trainer, meester, feedbackgever Attitudes Behaviorisme Inslijpen, onderdeel van dagelijkse routine Continu als de gelegenheid zich voordoet Model, voorbeeld Leerlingen uitdagen Welke taken dagen leerlingen nu meer of minder uit tot leren? Westhoff (2009) definieert een leerzame taak als een taak die handelen in het werkgeheugen uitlokt. Dat zijn taken die: veel realistische, levensechte aspecten bevatten; veel verschillende aspecten bevatten; veel verschillende aspecten tegelijkertijd bevatten; gedurende langere tijd veel verschillende aspecten bevatten. In feite gaat het om taken die leerlingen aanzetten tot nadenken en die hen dwingen om zelf structuur aan te brengen in de leerstof. Vaak zien we dat de leraar of de methode deze structuur al heeft aangebracht. Westhoff geef ook dat aan dat er een relatie bestaat tussen het soort taak en de leermogelijkheden van de taak: open taken zijn krachtiger dan gesloten taken; complexe taken zijn krachtiger dan enkelvoudige taken; geïntegreerde taken zijn krachtiger dan afzonderlijke, losse taken; levensechte taken zijn krachtiger dan vervreemde taken; functionele taken zijn krachtiger dan abstracte taken; aansluiten bij aanwezige kennis is krachtiger dan starten met nieuwe kennis. Gebruik de doelen ter stimulering Kies zo veel mogelijk leeractiviteiten die bijdragen aan de intrinsieke motivatie van leerlingen: Geef duidelijk aan wat de doelstellingen zijn, waarom deze van belang zijn en hoe de leeractiviteiten daaraan bijdragen. Maak ruimte voor verwondering: laat leerlingen zich verbazen, zich afvragen hoe iets komt, wat de oorzaak is van verschijnselen in de natuur of in de maatschappij. Zorg voor leeractiviteiten die leerlingen aanspreken en die voor hen betekenisvol zijn 10
11 (bijvoorbeeld herkenbare problemen, actuele gebeurtenissen). Zorg voor keuzemogelijkheden, bijvoorbeeld: - keuze in de werkvorm (een film kijken, luisteren naar instructie, zelf zoeken op internet of een proef); - keuze van het product (een verslag of een PowerPoint, een muurkrant of een film); - keuze van de inhoud (zoals windenergie, zonne-energie of waterkracht); - keuze in de manier van werken (samen, in een groepje of alleen, alleen op school of ook thuis; volgorde van taken). Zorg voor leeractiviteiten die passen bij het niveau van leerlingen: die ze aankunnen en die voldoende uitdaging bevatten. Goede feedback geven Als u opbrengstgericht werkt in de klas is het belangrijk dat u op enig moment de leerlingen teruggeeft hoe ze het doen en wat er nog te verbeteren valt. Daarbij is het belangrijk dat leerlingen zelf daarover leren meedenken, dat ze leren te reflecteren. Uit een grote overzichtstudie (Hattie & Timperly, 2007) blijkt dat feedback en de kwaliteit van de feedback belangrijke voorspellers zijn van leerprestaties van leerlingen. Dit onderzoek laat echter ook zien dat leraren maar heel weinig goede feedback geven. Goede feedback geeft de leerling antwoord op de volgende vragen: Waar sta ik nu, hoever ben ik nog van het leerdoel verwijderd? Welke stappen zijn nog nodig om het doel te behalen? Wilt u leerlingen in de leerstand krijgen, dan is natuurlijk motivatie ook van belang. Daarover zijn boeken vol geschreven. Toch blijk een drietal basisvoorwaarden daarbij bij uitstek van belang, het zijn de drie pedagogische basisbehoeften: Autonomie Leerlingen hebben het gevoel dat ze echte keuzes kunnen maken en zelf invloed hebben op hun leerproces. Hun mening wordt door de leraar serieus genomen. Er is geen sprake van voortdurende controle en sturing. Relatie Relatie is geen mooie vertaling van het woord relatedness. Sociale verbondenheid is wellicht een betere term. Het gaat erom dat de leerling zich geaccepteerd voelt zoals hij is, met al zijn specifieke eigenschappen en eigenaardigheden. Dan heeft de leerling vertrouwen in de personen om hem heen, zoals de leraar en medeleerlingen. Soms stralen leraren impliciet (en onbewust) uit dat een leerling niet aan hun ideaalbeeld van de rustige, gehoorzame leerling voldoet. Leerlingen voelen dat goed aan en hebben hierdoor het gevoel dat zij tekortschieten. Competentie De leerling heeft vertrouwen in zijn eigen kunnen. Hij vertrouwt erop dat hij taken tot een goed einde kan brengen. Competentie is de basis voor de drive om te onderzoeken en exploreren en te volharden tot iets is gelukt. De leraar beïnvloedt dit positief door te tonen dat hij hoge, doch realistische verwachtingen heeft van het leren van leerlingen, door aan te sluiten bij hun ontwikkelingsniveau en hen waar nodig te ondersteunen. Deze factoren helpen u als leraar bij het op maat maken van uw onderwijs, mede gestuurd door (tussentijdse) resultaten van de leerlingen. 11
12 De les of activiteit evalueren Het laatste onderdeel van de cyclus is de formatieve evaluatie. Dat is een tussentijdse evaluatie, die tot doel heeft informatie te verzamelen op basis waarvan u als leraar het leerproces waar nodig aanpast. U stelt vast of de beoogde doelen (met bijbehorende succescriteria) zijn behaald. Dit betekent niet dat elke les moet worden afgesloten met een toets. U kunt ook nagaan of leerdoelen zijn behaald door bijvoorbeeld gerichte vragen te stellen aan leerlingen om na te gaan of ze de leerstof begrijpen of door rond te lopen en het werk van leerlingen te bekijken. Als blijkt dat leerlingen de beoogde doelen niet hebben behaald, ga dan na wat daarvan de oorzaak is: Waren de leeractiviteiten niet adequaat? Was het startniveau van de leerlingen niet goed ingeschat? Welke leerlingen hebben de leerdoelen wel behaald en welke niet? Voordeel van feedback geven en formatieve evaluatie is dat u als leraar steeds beter zicht krijgt op de effectiviteit van leeractiviteiten en op de specifieke behoeften en voorkeuren van leerlingen. Op basis daarvan bent u ook beter in staat om de leerdoelen voor de volgende cyclus te formuleren en doelgerichte, effectieve leeractiviteiten te plannen en uit te voeren. Aan het eind van een lessenreeks (middellange termijn: project, thema, blok of semester) worden de prestaties van de leerlingen op een meer objectieve manier geëvalueerd, bijvoorbeeld door een toets. De uitkomsten hiervan worden niet alleen gebruikt om de voortgang van leerlingen vast te stellen, maar ook om de doelen en het onderwijsprogramma voor de volgende termijn zo nodig voor een deel van de leerlingen of voor alle leerlingen aan te passen. Het is van belang dat u als leraar enkele basale uitgangspunten onderschrijft en een bepaalde houding aanneemt. Het gaat om de volgende uitgangspunten en houding: Het leren van leerlingen staat centraal. Uw primaire taak is niet het overbrengen van kennis, maar het bevorderen van leerprocessen. Uw basishouding is dat u wilt leren, doorgronden en begrijpen: - wat het gedrag van leerlingen betekent, waar het een uiting van is; - wat de leerling belemmert om verder te komen in het leerproces; - welke interventies de leerling verder helpen. U bent er voortdurend op gericht het onderwijs te verbeteren en te leren, samen met collega s. Deze elementen vormen de basis voor het voorbereiden en uitvoeren van een opbrengstgerichte aanpak in de les(sen). 12
13 Een opbrengstgerichte les in tien stappen 1. Formuleer leerdoelen en lesdoelen (lessenseriedoelen) afgeleid van overkoepelende doelen, eindtermen en schooldoelen. 2. Bepaal de succesfactoren. Wanneer bent u tevreden? 3. Bespreek de (les)doelen met de leerlingen. 4. Kies activiteiten en werkvormen die passen bij hoe en wat er geleerd moet worden. 5. Houd de vinger aan de pols tijdens het leerproces. Peil of de doelen bereikt (gaan) worden. 6. Stel eventueel de aanpak bij. 7. Geef leerlingen feedback op hoever de doelen gerealiseerd zijn en wat hen nog te doen staat. Laat leerlingen ook zelf reflecteren. 8. Evalueer de gestelde doelen. 9. Wanneer deze onvoldoende of sneller gehaald zijn, heeft dit consequenties voor de volgende les(sen). 10. Stel eventueel nieuwe lesdoelen en start de cyclus opnieuw. 13
14 14
15 LITERATUUR Clarke, S. (2001). Unlocking Formative Assessment. Practical strategies for enhancing pupils learning in the primary classroom. Londen: Hodder & Stoughton Hattie, J. & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77, Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. London: Taylor & Francis Ros, A., Timmermans, R., Van der Hoeven, J., & Vermeulen, M. (2009). Leren en laten leren. Ontwerper van leeractiviteiten voor leerlingen en docenten. In: Meso Focus 75. Deventer: Wolters Kluwer Parreren, C.F. van (1983). Leren door handelen. Apeldoorn: Van Walraven Westhoff, G. (2009). Leren overdragen of het geheim van de flipperkast. In: Onderwijsvernieuwing 7, themanummer 15
16 School aan Zet Lange Voorhout EE Den Haag Postbus CN Den Haag
opbrengstgericht werken in en door de sectie Doelen stellen en succescriteria formuleren voor leerlingen Informatie over doelen en succescriteria
opbrengstgericht werken in en door de sectie Doelen stellen en succescriteria formuleren voor leerlingen Informatie over doelen en succescriteria APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Afspraken maken in de sectie over de manier van opbrengstgericht werken in de klas
opbrengstgericht werken in en door de sectie Afspraken maken in de sectie over de manier van opbrengstgericht werken in de klas APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen eigen leeropbrengsten in beeld krijgen
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen eigen leeropbrengsten in beeld krijgen APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Van lesplannen naar leerdoelen Werkwijze om leerdoelen en succescriteria te formuleren
opbrengstgericht werken in en door de sectie Van lesplannen naar leerdoelen Werkwijze om leerdoelen en succescriteria te formuleren APS en kpc-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Feedback en evaluatie om leerprocessen van leerlingen te bevorderen
opbrengstgericht werken in en door de sectie Feedback en evaluatie om leerprocessen van leerlingen te bevorderen APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht werken onderwerp van gesprek maken in de gesprekkencyclus
opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht werken onderwerp van gesprek maken in de gesprekkencyclus APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Interventielijst voor de sectie om het opbrengstgericht werken te versterken
opbrengstgericht werken in en door de sectie Interventielijst voor de sectie om het opbrengstgericht werken te versterken APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie
opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie APS en Kpc-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie
opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie. Deze publicatie
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren introductie Het realiseren van een professionele oefencultuur Leren Leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren leerkrachtvaardigheden leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs lecso Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieIntroductie tot Project Stoer en OGW. Synopsis:
Introductie tot Project Stoer en OGW Synopsis: In deze hand-out staat zo kort en bondig mogelijk uitgelegd vanuit welk project deze workshop en bronnenboek ontstaan is. Met welke doelen het project gestart
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren werkvormen leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieStap 1 Doelen vaststellen
Stap 1 Doelen vaststellen! Lesdoelen staan altijd in relatie tot langere termijn doelen. Zorg dat je de leerlijn of opbouw van doelen op schoolniveau helder hebt! Groepsdoelen staan altijd in relatie tot
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
ALITEITSKAART werken (OGW) werken (OGW) OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP PO werken (OGW) is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. De uitkomsten van onderzoek van de resultaten
Nadere informatieOpbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 1 Oriëntatie opbrengstgericht differentiëren en stellen van doelen
Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 1 Oriëntatie opbrengstgericht differentiëren en stellen van doelen Hoe gaan we met elkaar om? Maak contact Vertrouwelijkheid Niets is gek Zorg goed voor
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren Draaiboek - vervolgbijeenkomst 2 Procesfasering bij Leren Leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel
Nadere informatieFeedback instrument - VO Raad (p.40-43) Feedback instrument met formats voor docent, leerling vanuit Feed up, feedback, en feedforward.
Feedback Een onderdeel van de OGW cirkel is feedback. Na het inzichtelijk hebben van de resultaten/het niveau/de progressie kan er via feedback de dialoog aangegaan worden over hetgeen wat er waargenomen
Nadere informatieStap 2 Leeractiviteiten ontwerpen
Stap 2 Leeractiviteiten ontwerpen Bij het ontwerpen van een leeractiviteit is het belangrijk dat je vertrekt vanuit het doel dat je ermee hebt. Het overzicht leeractiviteit organiseren geeft een aantal
Nadere informatieOPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN
OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN BESCHRIJVING OPDRACHT In deze opdracht leer je hoe je door meer en beter formatief te evalueren toetsen onderdeel van het leerproces kan maken,
Nadere informatieOpbrengstgericht werken in en door de sectie. Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie
Opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie APS en Kpc groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de
Nadere informatieSamen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken!
Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Over de rol van de kwaliteitszorgmedewerker binnen OGW Juliette Vermaas Opdracht 1: Inventarisatie 1. Wat is volgens jou kenmerkend voor OGW? Kies
Nadere informatieScan: docentactiviteiten in de FE-cyclus
Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de FE-cyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen lessen. 1 punt betekent
Nadere informatieAppendix A Checklist voor visible learning inside *
Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze
Nadere informatieWelke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken. Astrid van den Hurk 22 januari 2015
Welke ruimte en skills hebben leerlingen nodig om bevlogen en gemotiveerd te werken Astrid van den Hurk 22 januari 2015 Doelen Zicht op basisbehoeftes van leerlingen om gemotiveerd te kunnen werken; Zelfdeterminatietheorie
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht werken (OGW) is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. De uitkomsten van onderzoek van
Nadere informatieSpinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept
Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om
Nadere informatieFormatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma
Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren Welkom! Kennismaking: waar herkent u zich in? Waar herkent u zich in? Eigenlijk
Nadere informatieMaaike Verschuren en Kris Verbeeck. Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde. Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout
Maaike Verschuren en Kris Verbeeck Handelingsgericht observeren van rekenen en wiskunde Panamaconferentie 21 januari 2011 Noordwijkerhout Welkom Toelichten programma Welke verwachtingen heb je van deze
Nadere informatieDEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente
Nadere informatieOpbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas
Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengsten gebruiken om: Reflectie op gang te brengen over onze manier van werken Verstandige beslissingen te nemen op
Nadere informatiekempelscan K1-fase Eerste semester
kempelscan K1-fase Eerste semester Kempelscan K1-fase eerste semester 1/6 Didactische competentie Kern 3.1 Didactisch competent Adaptief omgaan met leerlijnen De student bereidt systematisch lessen/leeractiviteiten
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatiePROLOOP NR 1 2015 HAAL HET BESTE UIT JOUW LOPERS MET ZIPCOACH
PROLOOP NR 1 2015 HAAL HET BESTE UIT JOUW LOPERS MET ZIPCOACH 56 TIPS & TRICKS Elke hardloper heeft zijn eigen doelstelling: waar de één zich bijvoorbeeld focust op het verbeteren van zijn looptechniek,
Nadere informatieBlij met je groepsplan? - NRCD en wat merken de leerlingen daarvan? E D C B A
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match
Nadere informatieLerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn 2015-2016 Stageopdracht Effectief leren 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Werken aan competenties... 3 Praktijkopdracht Effectief leren... 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier...
Nadere informatieKPB Observeren en differentiëren
2014-2015 Cursuscode: Cohort 2012: LGWKOD40P2 Cohort 2013: LGWKOD40P2 Cohort 2014: LGWKOD40P2 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Werken aan competenties 3 Praktijkopdracht observeren en differentiëren 3 Bijlage
Nadere informatieCompetentiemeter docent beroepsonderwijs
Competentiemeter docent beroepsonderwijs De beschrijving van de competenties in deze competentiemeter is gebaseerd op: - de bekwaamheidseisen uit de Algemene Maatregel van Bestuur als uitwerking van de
Nadere informatieLeren Zichtbaar maken. Masterclass Simea congres Monique van der Knaap Annelies Baarends 7 april 2017
Leren Zichtbaar maken Masterclass Simea congres Monique van der Knaap Annelies Baarends 7 april 2017 Even voorstellen Monique van der Knaap Adviseur bij RPCZ/Bazalt Trainer Leren Zichtbaar Maken Begeleidt
Nadere informatieDoel- en opbrengstgericht rekenonderwijs Hoe halen we eruit wat erin zit?
Joke Naaktgeboren & Maaike Verschuren Doel- en opbrengstgericht rekenonderwijs Hoe halen we eruit wat erin zit? Conferentie OGW 22 september 2010 Welkom Praktijkverhaal De Vonder Visie op rekenonderwijs
Nadere informatieHieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.
Procedure en criteria voor het beoordelen van studenten in de beroepspraktijk Hieronder wordt de procedure voor de beoordeling van de bekwaamheid van de student in de beroepspraktijk kort weergegeven.
Nadere informatieOpbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 3 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie in instructie
Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 3 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie in instructie Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Wat
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieSchieten op het doel. Over leerdoelen en leerbehoeften. Anje Ros Ria Timmermans
Schieten op het doel Over leerdoelen en leerbehoeften Anje Ros Ria Timmermans s-hertogenbosch, KPC Groep, 2010 Deze publicatie is ontwikkeld door KPC Groep voor ondersteuning van het regulier en speciaal
Nadere informatieOnderwijs op het Cals College Nieuwegein
Onderwijs op het Cals College Nieuwegein 2017-2020 1 Onze kernwaarden Ambities onderwijsvernieuwing 2017-2020 We hebben vertrouwen in elkaars We streven een sfeer van openheid kunnen en bedoelingen. We
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieDe leraar als regisseur
Harm van Son, 6 december 2011 De leraar als regisseur Opbrengstgericht werken met de referentieniveaus rekenen Programma Welkom Inleiding: kennis en leren en de rol van de leraar de leerlijn meten en meetkunde
Nadere informatieNakijkwerk in uitvoering
Feedback Evaluatie Correctie Nakijkwerk in uitvoering 2 FEED de BACK Een grote stapel schriften ligt te wachten op uw rode pen. Elke dag weer. i n Team klas Voelt u zich wel eens schuldig, als u werk van
Nadere informatieFormatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas
Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Programma Formatief toetsen Voorwaarden voor formatief toetsen Voorbeelden van technieken
Nadere informatieAssessment as learning. Van lesgeven naar leren. Over leren, ontwikkelen en vormen. Over aanleren en toepassen. Hoe doe ik dat in mijn school?
Assessment as learning Van lesgeven naar leren. Over leren, ontwikkelen en vormen. Over aanleren en toepassen. Hoe doe ik dat in mijn school? Formatieve assessment, waarom zou je dat gebruiken? In John
Nadere informatieHOE HET WERK VAN PROF. JOHN HATTIE HET HANDELINGSGERICHT WERKEN OP UW SCHOOL KAN VERDIEPEN
HOE HET WERK VAN PROF. JOHN HATTIE HET HANDELINGSGERICHT WERKEN OP UW SCHOOL KAN VERDIEPEN SCHOLEN DIE WERKEN VANUIT DE UITGANGSPUNTEN VAN HANDELINGSGERICHT WERKEN (HGW), STEMMEN HUN AANPAK EN AANBOD AF
Nadere informatieHoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat?
Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? GP goes OGW Met OGW willen we de ontwikkeling van leerlingen zo goed mogelijk stimuleren. Dat vraagt van de docent én school
Nadere informatieChristel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)
Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen
Nadere informatieVRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL
Nadere informatieOpbrengstgericht Werken
Opbrengstgericht Werken Opleidingen en maatwerk M&O-groep is een netwerkorganisatie met een gedreven groep professionals die sturen op kwaliteit. We verlenen diensten aan het onderwijs, gemeenten en jeugdzorg.
Nadere informatieVul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013).
Werkblad Profesionele leergemeenschap CNV Schoolleiders Opdracht 1 Checklist Visibele learning Hattie 2013 Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Wat is
Nadere informatiedocent-leerling* vaksectie school tevredenheid over de DTT
Modelbeschrijving Interventies DTT implementatie gericht op: docent-leerling* vaksectie school levert: bekendheid met de DTT * van toepassing op deze interventie 1 Naam interventie: tevredenheid over de
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatieOns. Onderwijs. Kwaliteit in onderwijs
Ons Onderwijs Kwaliteit in onderwijs Voorwoord Bij Marianum staat de ontwikkeling van de leerling voorop. Wij staan voor aantrekkelijk en afgestemd onderwijs, gemotiveerde leerlingen en goede eindresultaten.
Nadere informatieBreidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe
Accountmanager Accountmanager onderhoudt relaties met bedrijven en organisaties met het doel voor praktijkleren binnen te halen. Hij kan nagaan welke bedrijven hebben, doet voorstellen voor bij bedrijven
Nadere informatieZelfgestuurd leren met Acadin
Zelfgestuurd leren met Acadin 1. Wat is zelfgestuurd leren? Zelfgestuurd leren wordt opgevat als leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen
Nadere informatieSOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België
SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België De principes van opbrengstgericht werken Linda Odenthal Opbrengstgericht werken is geen doel maar een middel!
Nadere informatieHoe kan ik de kwaliteit van leerkrachten verbeteren?
Hoe kan ik de kwaliteit van leerkrachten verbeteren? Bewijs leveren Succescriteria Professionele Lerende Gemeenschap Data & Actie onderzoek Collectieve Reflectieve praktijk Collectieve focus op het leren
Nadere informatieProfessionele Lerende Gemeenschap
Daadkrachtig leiding geven aan een professionele leergemeenschap Succescriteria Professionele Lerende Gemeenschap Data & Actie onderzoek Collectieve Reflectieve praktijk Collectieve focus op het leren
Nadere informatieDifferentiëren met een groepsplan
Differentiëren met een groepsplan Dolf Janson 1 verschil maken recht doen aan verschillen afstemmen op verschillen adaptief onderwijs inspelen op onderwijsbehoeften onderwijs passend maken Recht doen aan
Nadere informatieOmdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo.
Jaarplan 2013-2014 VOORWOORD Omdat elk kind telt en groeit met plezier ; dat is de titel van het strategisch beleidsplan 2013-2018 van onze Stichting Proo. Met die titel dagen wij onszelf uit en ieder
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieCHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START CHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO Leerlingen hebben er recht op dat hun schoolloopbaan zo soepel mogelijk verloopt. De overgang van het PO (inclusief het speciaal
Nadere informatieWij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw.
onderwijs Wij medewerkers & wij leerlingen van Stad & Esch maken samen de plek waar ontdekken en leren als vanzelf gaat. Welkom 21e eeuw. April 2012 2 Stad & Esch bereidt leerlingen optimaal voor op de
Nadere informatieSamen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl
Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen
Nadere informatieKWALITEITSKAART. 1-Zorgroute. Opbrengstgericht werken
KWALITEITSKAART Opbrengstgericht werken PO Deze kaart biedt een aantal indicatoren om bij de uitvoering van de stappen uit 1-zorgroute op groepsniveau en op schoolniveau de kwaliteit te monitoren en te
Nadere informatieHeikamperweg AZ Asten-Heusden
Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht
Nadere informatie) en geeft het handvatten om via coaching te werken aan collegialiteit. en professionaliteit (domein 4 ).
Focus op professie Zoekt u een effectieve aanpak om de prestaties van leerlingen te verbeteren? Stelt u het vakmanschap van leraren daarin centraal? Wilt u werken aan sleutelfactoren zoals effectief klassenmanagement,
Nadere informatieSamenwerking. Betrokkenheid
De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school
Nadere informatieDe leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met
Doelgericht werken De leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met elkaar. Wat zien en horen we als onze
Nadere informatieDE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE
AANSLUITING PO-VO KOERS/ DIFFERENTIATIE DE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE Netwerk POVO TOF Tubbergen heeft besloten aandacht te besteden aan een positieve leerhouding bij leerlingen. Leraren
Nadere informatieDe Leren Zichtbaar Maken Impact cyclus, (Ervaringen met de aanpak van John Hattie) Lunteren, 2016
De Leren Zichtbaar Maken Impact cyclus, (Ervaringen met de aanpak van John Hattie) Lunteren, 2016 Petra Meirink-Chatah, RKBS Beekbrug Pieter de Kool, Onderwijsadvies p.dekool@onderwijsadvies.nl Take away
Nadere informatieInleiding. Start met proefabonnement. acadin 1
Inleiding Acadin is een leeromgeving met veel faciliteiten en een grote hoeveel leeractiviteiten. Het succevol implementeren ervan, vraagt om doordachte keuzes. Voor u ligt de opzet van een plan van aanpak
Nadere informatieOm te beginnen. Waarom dit boek?
Om te beginnen Waarom dit boek? Leraren in alle onderwijssectoren zijn continu bezig om hun werk onderwijs verzorgen op de best mogelijke manier te doen. Ze hebben hart voor hun leerlingen, hun vak, hun
Nadere informatieOpbrengstgericht werken in het Voortgezet onderwijs
Opbrengstgericht werken in het Voortgezet onderwijs Wat is opbrengstgericht werken? Opbrengstgericht werken is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van de prestaties van leerlingen.
Nadere informatieDe ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN
M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker
Nadere informatieBekwaamheidseisen of competenties docenten LC
Bekwaamheidseisen of competenties docenten LC Bekwaamheidseisen docenten LC vmbo en havo/vwo. (tekst: Wet op de beroepen in het onderwijs en Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel / 2006). 1. Zeven
Nadere informatiehelga.bellaert@vsko.be WAT WERKT OP SCHOOL? IN DE KLAS? R. MARZANO John Hattie Visible Learning, 2009 University of Auckland, New Zealand INHOUD Belangrijkste invloeden op leerprestaties op basis van 800
Nadere informatieFormatieve evaluatie en de DTT bij Nederlands
Formatieve evaluatie en de DTT bij Nederlands Janneke Sleenhof & Larissa Rutten, St-Joriscollege Formatief evalueren: wat is dat? 1 Met dank aan VSO Mariëndael uit Arnhem Een cijfer om het leren te beoordelen...
Nadere informatieTool scan formatieve toetscyclus
Tool scan formatieve toetscyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de formatieve toetscyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen onderwijs. Score 1
Nadere informatieop (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars.
op (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars. Auteur: Anneke Lucassen Zelfevaluatie begeleiden bij zelfstandig
Nadere informatieP.1 Creëren van een veilig en stimulerend leerklimaat
Pedagogisch bekwaam P.1 Creëren van een veilig en stimulerend leerklimaat Resultaat De meeste leerlingen voelen zich veilig en worden gestimuleerd en uitgedaagd om te leren. Ze zijn actief en betrokken
Nadere informatieFormatief evalueren in het primair onderwijs
Formatief evalueren in het primair onderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Studiedag Sardes, Nijkerk 10 oktober 2018 Contact? a.noteboom@slo.nl Ik ontvang graag ervaringen en voorbeelden
Nadere informatieZelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent. Alien van der Sluis en Arjan Pruim
Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Zelfregulatie; Wat doe je al? Waar heb je (on)bewust al
Nadere informatieONTWERP JE EIGEN FORMATIEVE WERKVORM
ONTWERP JE EIGEN FORMATIEVE WERKVORM BESCHRIJVING OPDRACHT In deze opdracht ga je aan de slag met het ontwikkelen van en die je meteen de volgende dag in kunt zetten. Aan de hand van concrete voorbeelden
Nadere informatieArjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen
Met handelingsgericht werken opbrengstgericht aan de slag 1. Inleiding Arjan Clijsen, Noëlle Pameijer & Ad Kappen Wat is de samenhang tussen handelingsgericht werken (HGW) en opbrengstgericht werken (OGW)?
Nadere informatieDe lerarenondersteuner werkt binnen het vastgestelde lesmodel voor instructie en de lesplannen van de school.
Werkproces 1: Kaders Competentie 1.1: Schoolkaders De lerarenondersteuner werkt binnen de vastgestelde kaders voor onderwijs van de school. Competentie 1.2: Lesmodel en lesplannen De lerarenondersteuner
Nadere informatieVisible Learning - John Hattie. Miljoenen leerlingen. Effect van het leerkracht. Effectgrootte
Visible Learning - John Hattie Wat maakt de school tot een succes? Daar is veel onderzoek naar gedaan. Maar wat werkt nu echt? In het baanbrekende boek Visible Learning verwerkt John Hattie de resultaten
Nadere informatieGepersonaliseerd leren op het Kennemer College mavo. de school die kansen biedt
Gepersonaliseerd leren op het Kennemer College mavo de school die kansen biedt Stelling Als een arts elke patiënt dezelfde medicijnen zou voorschrijven ongeacht de kwaal, zou hij zijn baan kwijtraken Stelling
Nadere informatiecompetentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan
Samenwerken Omgevingsgericht/samenwerken Reflectie en zelfontwikkeling competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Competentieprofiel stichting Het Driespan, (V)SO
Nadere informatie2012-2016. Zelfstandig Leren
2012-2016 Zelfstandig Leren 0 Inhoud Beschrijving doelgroep... 2 Visie op onderwijs... 2 Basisvisie... 2 Leerinhouden/ activiteiten... 2 Doelen voor het zelfstandig leren... 3 Definitie zelfstandig leren...
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Ouderbetrokkenheid en participatie. Ouderbetrokkenheid en participatie. Opbrengstgericht werken
ALITEITSKAART Opbrengstgericht werken PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl. Deze website bevat
Nadere informatie