Je onderzoek voeden door filosofie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Je onderzoek voeden door filosofie"

Transcriptie

1 Diete Humblet * K.E. Howell, An introduction to the philosophy of methodology, London: Sage Publications, 2014, 248 pp., ISBN , 28,99 (pbk). Door in zijn plenaire redevoering tijdens het vijfde symposium Kwalitatief Sterk (2014) te stellen dat kwalitatieve onderzoeksmethoden verarmen als ze niet gevoed worden door filosofie, brak emeritus prof. dr. Etienne Vermeire een dubbele lans, enerzijds voor kwalitatief onderzoek an sich en anderzijds voor een grotere cohesie tussen wetenschappelijk onderzoek en filosofie. Wat dit laatste betreft blijkt het omzetten van dat idee in de praktijk vaak weerbarstiger dan aanvankelijk gedacht. Gebombardeerd met een veelheid aan obscure termen op de koop toe willekeurig door elkaar gebruikt dreigen we onszelf te verliezen en zoeken we ons heil eerder in het louter uitvoeren van technieken. Vragen zoals Waarom en hoe onderzoek ik iets?, Welke resultaten levert dit op? alsook Wat betekenen die resultaten nu precies? dreigen zo naar de achtergrond te verdwijnen. Vermits we allemaal geen meesters in de filosofie zijn, komen vragen als Hoe verhoudt filosofie zich tegenover methodologie? en Wat kan filosofie betekenen voor mijn onderzoek? steeds meer naar de oppervlakte. Kerry Howells Philosophy of methodology kan hierbij een helpende hand bieden. Zijn werk vormt een beknopte leidraad door de belangrijkste ontwikkelingen op het vlak van epistemologie en ontologie en lieert het filosofisch denken aan sociale theorie en paradigma s van onderzoek. Dit boek neemt de lezer mee op sleeptouw naar de intersectie tussen beide werelden en tracht een en ander aanschouwelijk te maken. Over de auteur zelf Het boek neemt naar goede gewoonte een aanvang met de achtergrond van de auteur. Zijn huidige affiliatie alsook loopbaan en expertise worden op een halve pagina besproken. Anders dan wat de titel van het boek wel eens zou kunnen doen vermoeden, wordt hier met geen woord gerept over een wijsgerige opleidingsachtergrond. Daarentegen vloeit des te meer inkt over de kennis en kundigheid die de schrijver verworven heeft doorheen zijn carrière op het vlak van filosofie van onderzoek, methodologische benaderingen en methoden van onderzoek. Dit boezemt een lezer vertrouwen in; dat het werk ook bevattelijk is voor mensen die (nog) niet of in beperktere mate vertrouwd zijn met wetenschapsleer. * Diete Humblet LLM, MSc is als doctoraatsstudente (FWO) verbonden aan de Vakgroep Criminologie, onderzoeksgroep Crime & Society onderzoekslijn Penalty & Society, HOA research group Human Rights in Situations of (Extreme) Dependency, van de Vrije Universiteit Brussel. diete.humblet@vub.ac.be. 78 KWALON 2015 (20) 1

2 Voorwoord Na het doornemen van het voorwoord blijft de lezer achter met een redelijke impressie van wat men mag verwachten. Howell beoogt hier eerst en vooral om de gelijkenissen en de verschillen tussen filosofische posities uit te spinnen. Zijn tweede betrachting is om het onderscheid tussen methodologie (vergelijk onderzoeksstrategie) vis-à-vis methoden (vergelijk datacollectie) uit de doeken te doen. De auteur voegt meteen de daad bij het woord en raakt in deze rubriek alvast een aantal termen aan waar menig onderzoeker mee te kampen heeft. Aansluitend raakt hij de cohesie tussen filosofie (vergelijk rationalisme tegenover empirisme, en bij uitbreiding: fenomenologie en positivisme) en paradigmata van onderzoek aan. Wat verderop komen ontologie en epistemologie, begrippen welbekend in de wetenschapsleer, om de hoek kijken. Welnu, voor wie werd dit boek geschreven? Hoewel het boek zich in hoofdorde richt tot (doctoraats)studenten die onderzoek voeren, meent het ook van belang te kunnen zijn voor meer ervaren vorsers die onderzoek willen ondernemen via gemengde methodologische benaderingen. Mijns inziens is het van belang voor eenieder die onderzoek wil voeren in het domein van de sociale wetenschappen én minstens een notie wil hebben van achterliggende filosofische posities, paradigma s, ontologie, epistemologie, methodologie en dataverzamelingsmethoden die gepaard gaan met zijn of haar project. Initiërende hoofdstukken Vanaf de introductie worden kaders ( boxes ) geïntroduceerd, die kenmerkend zijn voor de rest van het werk. Het boek spreekt respectievelijk van een Definition Box, Question Box en Reflection Box, die leiden tot een diepgaandere notie van de besproken materie doordat ze aanmoedigen tot discussie en/of overpeinzing. Wie honger heeft naar meer, vindt aan het eind van elk hoofdstuk aanvullende literatuurreferenties. Het eerste hoofdstuk vormt meteen ook een van de meest abstracte hoofdstukken, wat een hekel punt kan zijn. Hier plaatst Howell de vraag centraal of, en in hoeverre, er een externe werkelijkheid kan bestaan en gaat hij na wat de implicaties van het antwoord op deze vraag zijn voor onderzoeker, waarheid en het vergaren van kennis. Een goed begrip van de kernconcepten werkelijkheid, waarheid, kennis en theorie is hier essentieel. Het leidt dan ook niet tot verbazing dat er voor elk van deze begrippen respectievelijk een bondige uitleg terug te vinden valt in de eerste Definition Box op pagina 2. In dit hoofdstuk komen enkele eminente filosofen aan het woord, onder wie Kant en Schopenhauer, die de relatie tussen interne en externe wereld hebben geïdentificeerd en alluderen op een synthese van de twee. Lastiger is het wanneer Howell enkele belangrijke posities introduceert in zijn conclusie, zij het dat deze nader vorm krijgen. Hoofdstuk 2 bouwt voort op het eerste, maar zoomt in op theorie. Vragen zoals Wat is theorie?, Welke types bestaan er? en Wat is de rol van theorie? komen aan bod. In dit hoofdstuk bespreekt Howell een aantal verschillende paradigmata van onder KWALON 2015 (20) 1 79

3 Diete Humblet zoek, waaronder het positivisme, post-positivisme, critical theory en constructivist/participatory research met inbegrip van hun ontologische, epistemologische en methodologische positie. Hiervan valt een aardig overzicht terug te vinden in de tabel op pagina 29. Het positivistische, post-positivistische en fenomenologische perspectief op theorie doen hun intrede, waarin elk van de bovengenoemde paradigma s ondergebracht wordt. Daarnaast wordt ook de samenhang met modernisme en postmodernisme aangeraakt; waarover in hoofdstuk 7 meer te lezen valt. Na het doornemen van hoofdstuk 2 heeft de lezer een vrij goede notie van de voornaamste paradigma s incluis specifieke methodologische benaderingen en theoretische perspectieven. Positivisme en fenomenologie Hoofdstuk 3 bespreekt het empirisme, het positivisme en het postpositivisme. Vooreerst komt men hier een aantal empiristen op het spoor (Bacon, Hobbes, Locke en Hume), vervolgd door de wijze waarop ieder van hen is omgegaan met de moeizame relatie tussen de ervaring van de externe wereld en de ratio of geest (vergelijk tabel 3.1 op p. 36). De historische context en evolutie van het empirisme naar het positivisme, en later het postpositivisme, worden geschetst. Aan zowel Comte (Howell spelt merkwaardigerwijs Comtè ), als Popper, Kuhn en Bhaskar worden afzonderlijke onderdelen gewijd. De auteur verwijst doorheen het hoofdstuk zo nu en dan naar de implicaties (onder meer op het vlak van methodologie en theorie) van een keuze voor een positivistische dan wel postpositivistische benadering. Hoofdstuk 4 is volledig gewijd aan de fenomenologische traditie. Hegel, Husserl, Heidegger, Sartre en Merleau-Ponty zijn enkele invloedrijke denkers die de revue passeren. Illustraties van kernbegrippen zijn: ervaring, intentionaliteit, bewustzijn, leefwereld, geleefde ervaring, bracketing en epoche. Noemenswaardig is het voorbeeld dat Howell bespreekt op pagina 72 bovenaan, aan de hand waarvan hij uitlegt hoe de epistemologische en ontologische uitgangspunten van fenomenologie werken. De tabel op pagina 73 geeft dan weer een overzicht van de besproken types van fenomenologie. De auteur koppelt sporadisch terug naar consequenties op het vlak van de relatie tussen de onderzoeker en het onderzochte. Kritische theorie en constructivistisch/participerend onderzoek Voortbouwend op een mengeling van zowel positivistische als fenomenologische uitgangspunten, richt hoofdstuk 5 zijn pijlen op het kritische-theorieparadigma, met als belangrijkste vertegenwoordigers die worden aangehaald: Marx, Weber, Adorno, Horkheimer en Habermas. De assumpties van kritische theorie worden opgelijst op pagina 80, wat zeer handig is voor de lezer. Bovendien kan de lezer met de kennis uit het onderhavige hoofdstuk worden terugverwezen naar de tabel uit hoofdstuk 2 op pagina 29. Hoofdstuk 6 voorziet in twee voorbeelden van paradigma s van onderzoek die gerelateerd zijn aan fenomenologische ontologische perspectieven, met name het constructivistisch en het participerend onderzoek. 80 KWALON 2015 (20) 1

4 Allereerst wordt er orde op zaken gesteld: zo wordt kort gewezen op hetgeen het sociaal constructivisme en het constructionalisme met elkaar verbindt en van elkaar onderscheidt. Verder wordt gewag gemaakt van het constructivisme, zijn ontologische en epistemologische uitgangspunten, en de verschillende types die hieronder ressorteren. De auteur vangt het tweede deel op pagina 94 aan met het participerend onderzoek, wat een soortgelijke structuur kent. Enkele methodologische benaderingen Hoofdstuk 8 neemt etnografie onder de loep. Bij het weergeven van de historische wortels gaat er bijzondere aandacht uit naar de rol van de onderzoeker. Verderop introduceert Howell drie verschillende types van de etnografische methodologie: een positivistisch, een kritisch en een constructivistisch type. Tabel 8.1 geeft in één oogopslag de belangrijkste uitgangspunten van deze drie types weer (p. 119), die elk op hun beurt op een wat meer omstandige wijze worden uiteengezet. Hoofdstuk 9 handelt over de grounded theory (GT) en vangt aan met een filosofische onderbouwing. De selectie van de onderzoekspopulatie, het coderen van de data, theoretische sensitiviteit, het gebruik van vragenlijsten in de GT-benadering en, tot slot, het gebruik van theorie zijn onderwerpen die een plaats toebedeeld krijgen. Ook hier weer spoort Howell aan om na te denken over wat een gefundeerdetheoriebenadering wel of niet te bieden heeft. Ter afsluiting bespreekt hij enkele belangrijke discussies en verschillende invloeden waaraan deze benadering onderhevig is geweest. In hoofdstuk 10 vindt een introductie plaats van hermeneutiek, die zich buigt over de interpretatie en het interpreteren. De auteur bespreekt drie disparate hermeneutische benaderingen: de objectivistische, alethische en fenomenologische variant. In tabel 10.1 wordt inmiddels naar goede gewoonte het onderscheid tussen de drie schematisch weergegeven. Foucaultiaans perspectief Hoofdstuk 11 is een buitenbeentje. Hier worden de grondslagen van de filosofie van M. Foucault besproken, met als belangrijkste themata de relatie tussen macht en kennis alsmede het delven naar het a priori, dat de basis vormt voor de kennisopvattingen en haar discoursen binnen een bepaalde periode ( epistemés, volgens de vreemde spelling van Howell). De conclusie raakt nog even aan hoe de filosofie van Foucault mogelijk kan inwerken op een onderzoeksproject. Kwaliteitscriteria en dataverzamelingsmethoden Hoofdstuk 12 is gewijd aan de eisen waaraan wetenschappelijk onderzoek moet voldoen en de ontwikkeling van kwaliteitscriteria voor fenomenologische en andere meer kwalitatieve benaderingen. In tabel 12.1 worden de kwaliteitseisen volgens een positivistische dan wel een fenomenologische benadering tegenover elkaar geplaatst. KWALON 2015 (20) 1 81

5 Diete Humblet De auteur beperkt zich in hoofdstuk 13 tot het bespreken van de beginselen van vragenlijsten of enquêtes, interviews, focusgroepen en observaties, maar doet dit wel op een heldere en overzichtelijke manier. De auteur weet methodologieën en methoden duidelijk van elkaar te onderscheiden, zonder de relatie tussen beide te verwaarlozen. De sterkte ligt in het gegeven dat de auteur hier veelal terugkoppelt naar wat reeds gezien is in het voorgaande, waardoor het geheel meer is dan de som van de delen. Tot slot Hoofdstuk 14 bevat een algemene conclusie en behoeft derhalve weinig uitleg. Het boek bevat naast de lijst van referenties, een glossarium en een index, wat bijdraagt tot de gebruiksvriendelijkheid. In een notendop Hoewel het boek zeker niet alomvattend is, zet het aan tot doordenken en maakt het aan de hand van definities, voorbeelden, discussies en vraagstukken een aantal belangrijke begrippen en klassieke thema s vanuit de wetenschapsleer inzichtelijker waar de meeste literatuur aan voorbijgaat. Het belicht de relatie tussen algemene filosofische kwesties en de impact die ze via hun methodologische aanpak hebben op vorsers, participanten en procedures van dataverzameling, waardoor het zich in belangrijke mate onderscheidt van andere boeken over dit onderwerp. Een kanttekening is dat het van studenten een stevige dosis kennis van het Engels vereist. Laat je onderzoek derhalve niet verarmen en tracht het te voeden met de inzichten die je hebt opgedaan aan de hand van het boek van Kerry E. Howell. 82 KWALON 2015 (20) 1

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014

Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische

Nadere informatie

1. Waarom wetenschapsleer... 2

1. Waarom wetenschapsleer... 2 INHOUDSOPGAVE 1. Waarom wetenschapsleer... 2 1.1. Introductie... 2 1.2. De vijf eigenschappen van wetenschappelijk kennis... 2 1.3. Misopvattingen met betrekking tot managementwetenschappen... 2 1.4. Het

Nadere informatie

Kritisch Realisme: de basics

Kritisch Realisme: de basics Kritisch Realisme: de basics Onderzoekersforum Centrum voor Migratie en Interculturele Studies Universiteit Antwerpen Antwerpen, 19 oktober 2007 Pagina 1 Kritisch Realisme wat? Kritisch Realisme In essentie

Nadere informatie

INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13

INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13 INHOUD VOORWOORD 11 INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13 HOOFDSTUK 1. Op zoek naar een stabiele werkelijkheid. De Oudheid (6 de eeuw v.c. 6 de eeuw n.c.) 25 1. Het ontstaan

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Deel I Kritische discoursanalyse. Overzicht van tabellen en figuren Tabellen Figuren Voorwoord Inleiding en verantwoording Inleiding

Inhoudsopgave. Deel I Kritische discoursanalyse. Overzicht van tabellen en figuren Tabellen Figuren Voorwoord Inleiding en verantwoording Inleiding Inhoudsopgave Overzicht van tabellen en figuren Tabellen Figuren Voorwoord en verantwoording Verantwoording Dankbetuiging Over de auteurs Summary 13 13 13 15 19 19 21 27 28 29 Deel I Kritische discoursanalyse

Nadere informatie

Methodologie voor de sociale wetenschappen. Voorwoord. Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1. H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?

Methodologie voor de sociale wetenschappen. Voorwoord. Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1. H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek? Methodologie voor de sociale wetenschappen Voorwoord XI Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1 H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek? 3 1.1. Inleiding 4 1.2. Enkele voorbeelden 6 1.2.1. De opwarming van

Nadere informatie

Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen

Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen Refereerbijeenkomst Onderzoeksvoorstellen Lectoraten Autonomie en Participatie van mensen met een chronische ziekte Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen Technologie in de Zorg Programma 12.00 12.05 uur

Nadere informatie

Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie. 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf

Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie. 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf Proeftentamen 2010-2011 deel Wetenschapsfilosofie 20102011proef_deel_Wetenschapsfilosofie.pdf Tilburg University Sociale Filosofie en Wetenschapsfilosofie Proeftentamen Sociale Filosofie en wetenschapsfilosofie

Nadere informatie

Overzicht van tabellen en figuren

Overzicht van tabellen en figuren Overzicht van tabellen en figuren Tabellen Tabel 1: Drie abstractieniveaus in de sociologie en in de taalkunde 117 Tabel 2: Uitkomsten van de inhoudsanalyse van de narratieven van Salinas de Gortari en

Nadere informatie

KWALON Conferentie 13 december 2012. Methodenleer aan de universiteit: ontwerpen, uitvoeren en reflecteren. Inge Bleijenbergh

KWALON Conferentie 13 december 2012. Methodenleer aan de universiteit: ontwerpen, uitvoeren en reflecteren. Inge Bleijenbergh KWALON Conferentie 13 december 2012 Methodenleer aan de universiteit: ontwerpen, uitvoeren en reflecteren Inge Bleijenbergh Bijdrage Het bieden van inzicht in en reflecteren op de plaats en organisatie

Nadere informatie

Wat is de mens? - Context. De opkomst van de filosofische antropologie

Wat is de mens? - Context. De opkomst van de filosofische antropologie De menselijke natuur, week 9 De opkomst van de filosofische antropologie Overzicht van reeds behandelde mensbeelden en de mechanistische visie uit de late 19e eeuw Wat is de mens? - Context Plato / Descartes

Nadere informatie

Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren

Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak:

Nadere informatie

Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013

Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Minor Ethiek en sociale filosofie Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2012-2013 I Inhoudsopgave Vak:

Nadere informatie

naar: Jed McKenna, Jed McKenna s theorie van alles, Samsara, 2014

naar: Jed McKenna, Jed McKenna s theorie van alles, Samsara, 2014 Opgave 2 Spiritueel scepticisme tekst 6 Jed McKenna is de schrijver van verschillende boeken over spiritualiteit. In zijn boeken speelt hij de hoofdrol als leraar van een leefgemeenschap. McKenna is spiritueel

Nadere informatie

cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg

cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg 1 Wat ga ik behandelen? moderniteit versus postmoderniteit korte geschiedenis verlichting en romantiek modernisme postmodernisme postmoderniteit

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

Seminarie kwalitatieve onderzoeksmethoden

Seminarie kwalitatieve onderzoeksmethoden Seminarie kwalitatieve onderzoeksmethoden Tineke Cappellen 17 november 2006 Onderzoeksproces Probleemstelling Onderzoeksvra(a)g(en) Onderzoeksmethode Bepaling van de steekproef Uitvoering van het onderzoek

Nadere informatie

Empirisch fenomenologisch onderzoek

Empirisch fenomenologisch onderzoek Stromingen In deze rubriek wordt het palet aan theoretische stromingen en methodische oriëntaties in kwalitatieve onderzoeksbenaderingen belicht. Redacteur voor deze rubriek is Fijgje de Boer. E-mail:

Nadere informatie

Zelfstudiefiches M&T: Deel 1 (H1-3)

Zelfstudiefiches M&T: Deel 1 (H1-3) Zelfstudiefiches M&T: Deel 1 (H1-3) Lees eerst het document Toelichting fiches Hoofdstuk 1 1. Noteer/markeer de vier doelstellingen van dit boek De verschillende doelstellingen zeggen niet alleen iets

Nadere informatie

Woord vooraf Opbouw van deze studie

Woord vooraf Opbouw van deze studie Woord vooraf Opbouw van deze studie XIII XVI DEEL I: PROBLEEMSTELLING 1 HOOFDSTUK I ONTWIKKELING EN STAGNATIE IN DE PSYCHIATRIE 2 Inleiding 2 1. 1 Psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg - stand van

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15

Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Voorbeelden 16 1.2.1 Leiden problemen in welbevinden tot voortijdig schoolverlaten? 16 1.2.2 Beter

Nadere informatie

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel

Bijlagen ( ) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Bijlagen (2008-2009) Eisen aan het onderzoeksvoorstel Het onderzoeksvoorstel dat na vier weken bij de begeleider moet worden ingediend omvat een (werk)titel, een uitgewerkte probleemstelling (die een belangrijke

Nadere informatie

Filosofische temperamenten

Filosofische temperamenten Peter Sloterdijk Filosofische temperamenten Van Plato tot Foucault Vertaald door Mark Wildschut boom amsterdam inhoud Woord vooraf [7] Plato [13] Aristoteles [37] Augustinus [43] Bruno [53] Descartes [57]

Nadere informatie

Filosofie voor de Wetenschappen

Filosofie voor de Wetenschappen Date 15-10-2013 1 Filosofie voor de Wetenschappen Presentatie voor de Honours-studenten van de Rijksuniversiteit Gent Jan-Willem Romeijn Faculteit Wijsbegeerte Rijksuniversiteit Groningen Date 15-10-2013

Nadere informatie

PRESTUDY TASKS: DOING WHAT IS GOOD FOR YOU

PRESTUDY TASKS: DOING WHAT IS GOOD FOR YOU PRESTUDY TASKS: DOING WHAT IS GOOD FOR YOU Aan het voorstel werken helpt om na te denken over onderzoeksvragen en de focus van de studie. Onderzoeker maken verschillende beslissingen voor ze aan het veldwerk

Nadere informatie

MODULE Evidence Based Midwifery

MODULE Evidence Based Midwifery VZW Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen vzw MODULE Evidence Based Midwifery Van Schoonbekestraat 143 Sint-Jacobsmarkt 84 2018 Antwerpen 2000 Antwerpen Programma Overzicht Dag 1: maandag 8 november 2010

Nadere informatie

n filosofie n wetenschapsfilosofie n soorten wetenschap n filosofie van de informatica n inhoud college n werkwijze college

n filosofie n wetenschapsfilosofie n soorten wetenschap n filosofie van de informatica n inhoud college n werkwijze college Filosofie van de Informatica FILOSOFIE VAN DE INFORMATICA Prof. Dr. John-Jules Meyer Dr. R. Starmans Dr. J. Broersen n n wetenschaps n soorten wetenschap n van de informatica n inhoud college n werkwijze

Nadere informatie

Deel III B. Cursusaanbod Deeltijd

Deel III B. Cursusaanbod Deeltijd Deel III B Cursusaanbod Deeltijd 1. Verplichte vakken 05/06 2. Keuzevakken majortraject 05/06 3. Keuzevakken Academische context en Profileringsruimte 05/06 4. Verplichte vakken 06/07* 5. Keuzevakken majortraject

Nadere informatie

I nleiding. Type 2 weerspannigen

I nleiding. Type 2 weerspannigen I nleiding Type 2 weerspannigen Onder de LTS-leerlingen komen leerlingen voor met opstandig of rebels gedrag. Het gaat om drie van totaal twintig onderzochte leerlingen; of meer precies gezegd drie op

Nadere informatie

INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT

INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT HOOFDSTUK 1. Wijsbegeerte binnen de antieke bestaanshorizon: zijn en worden

Nadere informatie

Filosofie van de wiskundige praktijk (naturalisme) Bart Van Kerkhove

Filosofie van de wiskundige praktijk (naturalisme) Bart Van Kerkhove Filosofie van de wiskundige praktijk (naturalisme) Bart Van Kerkhove Agenda Wat na de grondslagencrisis? Aandacht voor praktijk Epistemologisch naturalisme (2e h 20e eeuw) - W.V.O. Quine - Thomas Kuhn

Nadere informatie

Leren Filosoferen. Tweede avond

Leren Filosoferen. Tweede avond Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer

Nadere informatie

Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten. prof. dr. Saskia Brand-Gruwel

Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten. prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Professionaliseringstraject onderzoeksvaardigheden voor docenten prof. dr. Saskia Brand-Gruwel Leerdoelen Na het volgen van dit professionaliseringtraject: heeft u kennis en inzicht in de gehele onderzoekscyclus;

Nadere informatie

Voor wat betreft het multiple choice gedeelte heeft elke vraag altijd 3 mogelijke antwoorden, waarvan er slechts één het juiste is!

Voor wat betreft het multiple choice gedeelte heeft elke vraag altijd 3 mogelijke antwoorden, waarvan er slechts één het juiste is! KLEIN PROEFTENTAMEN WETENSCHAPSLEER Let op: Het tentamen bestaat straks uit 20 multiple choice vragen en 2 open vragen. In totaal zijn dus 100 punten te verdienen (= cijfer: 10). In het multiple choice

Nadere informatie

Verlies jezelf niet in de data: het handboek Qualitative content analysis van Margrit Schreier

Verlies jezelf niet in de data: het handboek Qualitative content analysis van Margrit Schreier RECENSIES, REPLIEKEN EN DUPLIEKEN In deze rubriek worden zowel methodologieboeken besproken als onderzoeksrapportages, bij voorkeur van Nederlandstalige auteurs. Auteurs krijgen de gelegenheid om op de

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18607 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dijs, Judith Title: Hervaeus Natalis, De secundis intentionibus, Distinctiones

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die

Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die Hoofdstuk 2: Kritisch reflecteren 2.1. Kritisch reflecteren: definitie Definitie: Kritisch reflecteren verwijst naar een geheel van activiteiten die worden uitgevoerd om uit het gevonden bronnenmateriaal

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

OPROEP VOOR BIJDRAGE

OPROEP VOOR BIJDRAGE OPROEP VOOR BIJDRAGE 29 mei tot 31 mei 2013 Met groot genoegen nodigen we je uit om een voorstel tot bijdrage in te dienen voor de Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD 2013) met als thema Over-Waarderen.

Nadere informatie

DE CULTUS VAN HET GELIJK DEEL 0 VOORWOORD EN LEESWIJZER

DE CULTUS VAN HET GELIJK DEEL 0 VOORWOORD EN LEESWIJZER DE CULTUS VAN HET GELIJK DEEL 0 VOORWOORD EN LEESWIJZER Colofon: - Titel: voorwoord en leeswijzer - Uitgave stichting Dubitatio liberat, Antwerpen/Utrecht,2017 - Emailadres: Info@dubitatioliberat.org -

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

Naam student. Examennummer. Handtekening

Naam student. Examennummer. Handtekening Business Administration / Bedrijfskunde Naam student Examennummer : : Handtekening : Schriftelijk Tentamen Algemeen Vak: Wetenschapsleer Groep: 1 Vakcode: BKB0016 Soort tentamen Gesloten boek (open of

Nadere informatie

11-10- 12. Don t be fooled by your own wisdom. (Witold Gombrowicz) Inhoud van deze presentatie

11-10- 12. Don t be fooled by your own wisdom. (Witold Gombrowicz) Inhoud van deze presentatie Inhoud van deze presentatie Don t be fooled by your own wisdom (Witold Gombrowicz) Aan wat voor soort onderzoek zijn we gewend geraakt? Wat voor soort onderzoek wordt van ons gevraagd? Wat is praktijkgericht

Nadere informatie

Ter inleiding (tot een inleiding)

Ter inleiding (tot een inleiding) Inhoud Voorwoord 3 Aanvullende lectuur 4 Ter inleiding (tot een inleiding) 1. Wijsbegeerte, haar begin(sel) en doelstelling 5 2. Waarom filosofie altijd een inleiding blijft 7 3. Waarom een historische

Nadere informatie

KEUZEVAKKEN. 3 de GRAAD ASO DUITS

KEUZEVAKKEN. 3 de GRAAD ASO DUITS In heel wat studierichtingen vult je je studiekeuze aan met een keuzevak. Tijdens deze twee wekelijkse lestijden verken je andere wetenschappelijke disciplines. Deze keuzevakken vormen een waardevolle

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Deel i Oriëntatie 19. Voorwoord 13

Inhoudsopgave. Deel i Oriëntatie 19. Voorwoord 13 Voorwoord 13 Deel i Oriëntatie 19 1 Competent blijven werken in latere loopbaanfasen: een introductie op het thema 21 1.1 Vergrijzing en ontgroening van de bevolking in Nederland 22 1.1.1 Ontgroening en

Nadere informatie

Evaluatie Odysseusinitiatief. Volledige naam

Evaluatie Odysseusinitiatief. Volledige naam Naam evaluatie Volledige naam Aanleiding evaluatie Evaluatie Odysseusinitiatief Evaluatie Odysseusinitiatief Het Odysseusinitiatief is bedoeld als een startfinanciering om uitstekende Vlaamse onderzoekers

Nadere informatie

afgelopen jaren beweren vele professionele organisaties specifieke human resource (HR)

afgelopen jaren beweren vele professionele organisaties specifieke human resource (HR) Nederlandse Samenvatting Welke mensen bekleden de top posities van professionele organisaties? In Nederland, net zoals in veel andere westerse landen, klinkt waarschijnlijk het antwoord op deze vraag ongeveer

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer

Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Wie is Swanny Kremer? MW en filosoof / ethicus Phd-student VUmc & Rug Implementatie

Nadere informatie

Onderzoek de spreekkamer!

Onderzoek de spreekkamer! Onderzoek de spreekkamer! Lennard Voogt Inleiding Het wetenschappelijk fundament van de manuele therapie wordt sterker. Manueel therapeuten krijgen steeds meer inzicht in de effectiviteit van hun inspanningen

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Samenvatting

Geloven en redeneren. Samenvatting Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan?

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan? De wetenschappelijke wereld College Onderzoeksmethoden 21 september 2006 Wolter Pieters waar m oet je zelf op letten? waar moet je zelf op letten? Wat is wetenschap? Wanneer is wetenschap ontstaan? De

Nadere informatie

Praktijktafel OPTIMALE LEEROMGEVING

Praktijktafel OPTIMALE LEEROMGEVING Praktijktafel OPTIMALE LEEROMGEVING De Ambrassade zet de jeugd, het jeugdwerk, jeugdinformatie en het jeugdbeleid op de kaart. We versterken de positie van kinderen en jongeren in de samenleving en ondersteunen

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding)

Nadere informatie

Ver naast het doel trappen

Ver naast het doel trappen Commentaar op het artikel van Harrie Jansen Fijgje de Boer * Harrie Jansen stelt in bovengenoemde bijdrage twee kwesties aan de orde over kwalitatief onderzoek. Ten eerste de gewoonte om kwalitatief onderzoek

Nadere informatie

DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN

DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN DE BACHELORPROEF: 40 VRAGEN EN ANTWOORDEN Bart Henssen Stefanie Beghein Antwerpen Cambridge De bachelorproef: 40 vragen en antwoorden Bart Henssen en Stefanie

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97 Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 13 25

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 13 25 De beginselen van de moderne psychologie: de introspectiepsychologie 2 verschillende beginjaren van de psychologie Wundt (1876) Eerste psychologische laboratorium voor onderzoek William James (1879) Eerste

Nadere informatie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Bijeenkomst afstudeerbegeleiders 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Doel deel II bijeenkomst vandaag Afstudeerbegeleiders zijn geinformeerd over inhoud Medmec jaar vier (scriptievaardigheden) Afstudeerbegeleiders

Nadere informatie

Gids bij het opstellen van een masterproef Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen

Gids bij het opstellen van een masterproef Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen 1 Gids bij het opstellen van een masterproef Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen 1. Inleiding Deze gids heeft als doel richtlijnen mee te geven die als leidraad kunnen dienen voor iedereen die een masterproef

Nadere informatie

De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek

De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek De essentie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek Commentaar op het artikel van Harrie Jansen Reinoud Bosch * In zijn essay onderzoekt Jansen de betekenis van de term kwalitatief en hij doet dit voornamelijk

Nadere informatie

Sessie 5: Methodes voor dataverzameling

Sessie 5: Methodes voor dataverzameling Sessie 5: Methodes voor dataverzameling en -analyse Overzicht van de presentatie Deel I: Fien Depaepe Vragenlijsten Interviews Observaties Deel II: Kristof De Witte Methodologische heterogeniteit Voor-

Nadere informatie

Jan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay

Jan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay Jan Bransen Het Schrijven van een Filosofisch Essay Onderstaande tekst schreef ik jaren geleden om studenten wat richtlijnen te geven bij het ontwikkelen van een voor filosofen cruciale vaardigheid: het

Nadere informatie

Nederlandse Organisatie voor Sociaal-Wetenschappelijk Methodologisch Onderzoek Nosmo.nl

Nederlandse Organisatie voor Sociaal-Wetenschappelijk Methodologisch Onderzoek Nosmo.nl Nederlandse Organisatie voor Sociaal-Wetenschappelijk Methodologisch Onderzoek Nosmo.nl 1 maart 2013 13.00-18.00 uur NOSMO Studiemiddag: De Methodologie van Praktijkonderzoek LOCATIE Universiteit voor

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) In dit proefschrift staat de vraag centraal of het mogelijk is om existentiële angst (EA) te meten met behulp van een vragenlijst en of een dergelijke vragenlijst kan onderscheiden

Nadere informatie

Strategische keuzes voor het tijdschrift KWALON

Strategische keuzes voor het tijdschrift KWALON ESSAY, DEBAT EN DIALOOG Deze rubriek is een forum voor debat over kwesties die betrekking hebben op kwalitatieve methodologie. Wie een idee heeft voor een thema of een reactie wil leveren op een eerder

Nadere informatie

Dit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker

Dit artikel uit Netherlands Journal of Legal Philosophy is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker Sanne Taekema (Tilburg) Sanne Taekema, The concept of ideals in legal theory (diss. Tilburg), Tilburg: Schoordijk Instituut 2000, vii + 226 p.; Den Haag: Kluwer Law International 2002, ix + 249 p. Idealen

Nadere informatie

Het is met een immens plezier dat wij vanavond, namens de Vereniging voor

Het is met een immens plezier dat wij vanavond, namens de Vereniging voor Jury rapport Daniel Heinsius scriptie prijs 2016 Het is met een immens plezier dat wij vanavond, namens de Vereniging voor Politieke Wetenschappen en de Nederlandse Kring voor de Wetenschap der Politiek,

Nadere informatie

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen

1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen 1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.

Nadere informatie

Een Artikel Schrijven. Prof. dr. Paul A. Kirschner Coördinator Onderzoek

Een Artikel Schrijven. Prof. dr. Paul A. Kirschner Coördinator Onderzoek Een Artikel Schrijven Prof. dr. Paul A. Kirschner Coördinator Onderzoek Met dank aan 1. Writing Scientific Manuscripts (Journal of Young Investigators) 2. S. Downes: How to publish a scientific paper 3.

Nadere informatie

TAAK 1. Laboratorium-assistent

TAAK 1. Laboratorium-assistent TAAK 1 Laboratorium-assistent U studeert chemie aan de Vrije Universiteit Brussel. Dit is een zware studie die u veel tijd kost. De vakgroep wil de functie van laboratorium-assistent afschaffen. Dit betekent

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1 Inleiding 15. Hoofdstuk 2 Theoretisch kader 23. Voorwoord 13

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1 Inleiding 15. Hoofdstuk 2 Theoretisch kader 23. Voorwoord 13 Inhoudsopgave 5 Voorwoord 13 Hoofdstuk 1 Inleiding 15 1.1 Aanleiding tot deze studie 15 1.2 Een fundamentele oorzaak? 17 1.3 Een wezenlijk alternatief? 18 1.4 Onderzoeksvragen 19 1.5 Opbouw van de studie

Nadere informatie

Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen

Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen Elena Cabiati, Onderzoeksgroep Relationeel Sociaal Werk, Departement Sociologie, Katholieke Universiteit van Milaan (Italië) 1. Wat? 2. Doel?

Nadere informatie

ALGEMENE INLEIDING: ONDERZOEKSOPZET DEEL 1 VERBLIJFSILLEGALITEIT ALS SOCIALE CONSTRUCTIE... 25

ALGEMENE INLEIDING: ONDERZOEKSOPZET DEEL 1 VERBLIJFSILLEGALITEIT ALS SOCIALE CONSTRUCTIE... 25 VOORWOORD... 3 INHOUDSOPGAVE... 5 LIJST VAN TABELLEN... 11 LIJST VAN FIGUREN... 13 ALGEMENE INLEIDING: ONDERZOEKSOPZET... 15 1. Opzet en structuur... 15 2. Terminologie en gehanteerde definities van de

Nadere informatie

Drie tradities in één boek

Drie tradities in één boek Recensies, replieken en duplieken In deze rubriek worden zowel boeken over kwalitatieve methoden besproken als verslagen van onderzoek waarbij kwalitatieve methoden (al dan niet in combinatie met kwantificerende

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

IMPRESSIE WORKSHOP 4. praktijkgericht juridisch onderzoek. G.A.F.M. van Schaaijk

IMPRESSIE WORKSHOP 4. praktijkgericht juridisch onderzoek. G.A.F.M. van Schaaijk IMPRESSIE WORKSHOP 4 praktijkgericht juridisch onderzoek G.A.F.M. van Schaaijk AANKONDIGING VAN EEN NIEUW BOEK: PRAKTIJKGERICHT JURIDISCH ONDERZOEK DOOR GEERTJE VAN SCHAAIJK Verwachte verschijningsdatum:

Nadere informatie

perspectief voor professionele ontwikkeling

perspectief voor professionele ontwikkeling Actie-onderzoek als perspectief voor professionele ontwikkeling Workshop ALTHUS-Seminar 6 maart 2012 Geert Kelchtermans (KU Leuven) 1. What s in a name? 1. Term: veelgebruikt; uitgehold? In literatuur:

Nadere informatie

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties

Deel ; Conclusie. Handleiding scripties Deel ; Conclusie Als je klaar bent met het analyseren van de onderzoeksresultaten, kun je beginnen met het opstellen van de conclusie(s), de eventuele discussie en het eventuele advies. In dit deel ga

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase 2014-2015 VT-DT ONDERZOEKSVERSLAG 1 Bijlage 5c Beoordelingsformulier onderzoeksverslag

Nadere informatie

Zin in filosofie. Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck. Acco Leuven / Den Haag

Zin in filosofie. Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck. Acco Leuven / Den Haag Zin in filosofie Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck Acco Leuven / Den Haag Inhoud Inleiding 11 1 Zin, in- en uitzicht 13 1.1 De filosofische vragen 15 1.2 Filosofie en mythologie 16 1.3 Filosofie en godsdienst

Nadere informatie

Preview. Voorwoord. Gilbert Silvius Voorzitter normcommissie Projectmanagement

Preview. Voorwoord. Gilbert Silvius Voorzitter normcommissie Projectmanagement Voorwoord De internationale richtlijn voor projectmanagement, ISO 21500, is er! Het resultaat van vier en een half jaar werk door bijna honderd experts op het gebied van projectmanagement. Vier en een

Nadere informatie

FILOSOFIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V

FILOSOFIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V FILOSOFIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2018 V17.03.3 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de

Nadere informatie

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol

Nadere informatie

Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA

Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA 1 Paul Wouters (1950) Filosoof Consultant Spreker https://www.paulwouters.be/

Nadere informatie

Advies van de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak

Advies van de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak Advies van de Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak De Wetenschappelijke Commissie Wijkaanpak is in 2010 ingesteld door de Minister van Wonen, Wijken en Integratie met als opdracht de Minister te adviseren

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde.

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. WIE? WAT? WAAROM? HUMANE wetenschappen Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. HUM WET IS HET IETS VOOR MIJ? HUMANE WETENSCHAPPEN VISIE Van leerlingen Humane wetenschappen

Nadere informatie

Het brein geeft te denken

Het brein geeft te denken Het brein geeft te denken Eerste druk, oktober 2012 2012 G.D.J. Dingemans Cover: afbeelding van het werk Uitleg van de wereld (3) van SAGE www.sage-art.nl isbn: 978-90-484-2653-9 nur: 770 Uitgever: Free

Nadere informatie

Opgave 1: Vrije wil als zelfverwerkelijking

Opgave 1: Vrije wil als zelfverwerkelijking * PTA code: ED/st/05 * Docent: MLR * Toetsduur: 100 minuten. * Deze toets bestaat uit 11 vragen. Het totaal aantal punten dat je kunt behalen is: 32. * Kijk voor je begint telkens eerst de vraag kort door,

Nadere informatie

De Grounded Theory Approach: een update *

De Grounded Theory Approach: een update * ARTIKELEN STROMINGEN In deze rubriek wordt het palet aan theoretische stromingen en theoretische oriëntaties in kwalitatieve onderzoeksbenaderingen belicht. Redacteur voor deze rubriek is Fijgje de Boer:

Nadere informatie

filosofie vwo 2016-II

filosofie vwo 2016-II Opgave 2 Theoriegeladenheid van de waarneming 5 maximumscore 3 Een goed antwoord bevat een uitleg met de afbeelding van het eend-konijn van: Kuhns Aristoteles-ervaring: plotselinge perspectiefverandering

Nadere informatie

Dialogisch verstaan tussen mensen uit verschillende culturen

Dialogisch verstaan tussen mensen uit verschillende culturen 9 Inleiding Hoe creëren wij een sfeer in onze steden waar iedereen zich thuis voelt? Hoe gaan we om met verschillende culturele feesten en bijbehorende rituelen? Hoe gaan we om met ons gemeenschappelijk

Nadere informatie

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Studiehadleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Methoden en vaardigheden voor praktijkonderzoek Code onderwijseenheid: HBOMIGV015MV Jaar: Onderwijsperiode:

Nadere informatie

Examenprograma filosofie havo/vwo

Examenprograma filosofie havo/vwo Examenprograma filosofie havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

TRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN

TRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN TRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN Dr. Mascha Enthoven, Prof. dr. Ron Oostdam, dr. Bert van Veldhuizen, Kenniscentrum

Nadere informatie