Energie Prestatie Advies voor woningen

Transcriptie

1 Energie Prestatie Advies voor woningen Woning Smaragdplein EE Utrecht Geïnspecteerd op 5 mei 2010 Bouwjaar 1965 Eigendomssituatie Eigenaar Opdrachtgever Smaragdplein EE Utrecht Adviesbureau Energiebesparingscentrum Adres Hoogte Kadijk 400straat BW Amsterdam Telefoon info@epacentrum.nl Adviseur Geert Scholma Adviseursnummer SKW /07 Handtekening Software EPA-W Stand-Alone Softwarehuis Vabi Software BV Versie interface 2.01 (11 Feb 2010) Versie rekenkern 2.00 ( ) 1/35

2 Samenvatting In dit rapport wordt een compleet energieadvies voor uw woning beschreven. Dit advies bestaat uit een beoordeling van de huidige staat van uw woning met een advies hoe u dit kunt verbeteren. Aan dit energieadvies ligt een uitgebreid onderzoek ten grondslag. Uw woning is door een vakman geïnspecteerd, eventuele bouwtekeningen en bestekken zijn bestudeerd en alle benodigde gegevens zijn in een geattesteerd computerprogramma ingebracht. Voorts is de energetische prestatie van de huidige situatie geanalyseerd en zijn mogelijke verbetermaatregelen doorgerekend en gerangschikt. De besparing die met de verbetermaatregelen gerealiseerd kunnen worden zijn op integrale wijze berekend. De onderlinge afhankelijkheid van de maatregelen is in de berekening meegenomen. De besparing wordt dan ook steeds voor één maatregel of een pakket hiervan bepaald. De woning met het adres Smaragdplein 191 te Utrecht heeft het energielabel D (EI = 1,99). Hierbij staat een A++ label voor een zeer energiezuinige woning en een G-label voor een zeer onzuinige woning. Om de huidige staat van de woning te verbeteren, kunt u één van de maatregelen of een pakket met maatregelen uitvoeren. U kunt uw keuze afwegen op basis van investering, terugverdientijd, energielabel, besparing op energiekosten en CO 2 -reductie. Pakket Investering [!] ETVT [jaar] Energiebesp E.label aring [%] HR107, Deurisolatie, ,9 30,3 B HR ,2 21,7 C HR107, Deurisolatie ,9 22,1 C 378 7,4 10,4 D Warmtepomp ,0 17,0 C Deurisolatie ,6 0,6 D Warmtepomp, Deurisolatie ,1 17,3 C Warmtepomp, Deurisolatie, ,8 23,5 B 2/35

3 Inhoudsopgave Samenvatting... 2 Inhoudsopgave Inleiding Opdracht en doelstelling Uitgangspunten en randvoorwaarden Werkwijze Leeswijzer Beschrijving van de woning Algemene gegevens Bouwkundige eigenschappen Installatietechnische eigenschappen Energiegebruik huidige situatie Het Energie Prestatie Certificaat Het berekende energiegebruik Controle met werkelijk gasverbruik Energiebesparingsadvies Energie Prestatie Advies Overzicht van de pakketten Financiële gevolgen Energetische gevolgen Conclusies en aanbevelingen Bijlage I Niet-energetische aandachtspunten Bijlage II Algemene aandachtspunten bij maatregelen Bijlage III Aandachtspunten bij bouwkundige maatregelen Bijlage IV Aandachtspunten bij installatietechnische maatregelen /35

4 1 Inleiding 1.1 Opdracht en doelstelling Opdracht van Selma Huisman en Jense Meek Doelstelling van opdrachtgever: -Inzicht verkrijgen in de mogelijkheden om de energetische kwaliteit van de woning te verbeteren, op het energieverbruik van de bewoners geld te besparen en de CO 2 uitstoot te verminderen. -Inzicht verkrijgen in de kwaliteit van het comfort van het binnenklimaat van de woning en adviezen via dit rapport te verstrekken om deze kwaliteit met energiebesparende maatregelen te verbeteren. 1.2 Uitgangspunten en randvoorwaarden Uitgangspunten: De woningopname en de wensen van de opdrachtgever. Randvoorwaarden: De door de opdrachtgever aangegeven financiële, esthetische en praktische randvoorwaarden voor de uitvoering van de maatregelen. 1.3 Werkwijze Aan de hand van de woningopname, het energieverbruik en de wensen van de eigenaar worden maatregelen bepaald en doorgerekend. Het resultaat hiervan wordt met de eigenaar besproken. 1.4 Leeswijzer In dit rapport vindt u een compleet energiebesparingsadvies voor uw woning. Eerst wordt in hoofdstuk 2 de huidige staat van het gebouw beschreven. In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van de bouwkundige constructies, de verwarmingsinstallatie en andere gegevens van de woning voor het energie-onderzoek. Voorts komt in hoofdstuk 3 de energieprestatie van het woning aan bod. Naast het energielabel dat verplicht is bij verhuur en verkoop van de woning, wordt ook het gas- en elektraverbruik en de energie behoefte van de woning in de huidige situatie in kaart gebracht. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 het energie-advies behandeld. Met behulp van verschillende maatregelpakketten krijgt u inzicht in de mogelijke energiebesparingen, de verbeteringen van het binnenklimaat en de kosten, baten en terugverdientijden. Tenslotte worden in hoofdstuk 5 de conclusies en aanbevelingen voor energiebesparing gepresenteerd. 4/35

5 2 Beschrijving van de woning 2.1 Algemene gegevens De onderstaande beschrijving heeft betrekking op de volgende woning: Adresgegevens Straat + nr. Smaragdplein 191 PC + plaats 3523 EE Utrecht Type woning Portiekwoning Type dak Geen dak Eigendom Eigenaar Bouwjaar 1965 Inspectie 5 mei 2010 De woning beschikt over de volgende netto gebruiksoppervlaktes: Netto gebruiksoppervlaktes Begane grond 76,5 m 2 1 e verdieping 0,0 m 2 2 e verdieping 0,0 m 2 3 e verdieping 0,0 m 2 Totaal 76,5 m 2 Onderstaande gegevens hebben betrekking op het gedrag van de bewoners. Deze waarden hebben geen invloed op de bouwkundige en installatietechnische kwaliteit van de woning, maar wel op de totale energie behoefte van de woning. Bewonersgedrag Aantal bewoners 2,0 - Gemiddelde 11,4 C binnentemperatuur Warmteproductie 6,0 W/m 2 (verlichting en apparatuur) Ventilatiecorrectiefactor 1,00 - Elektrische kookplaat Nee Bouwkundige eigenschappen Luchtdichtheid van de woning Kierdichting zorgt voor een betere luchtdichtheid van een woning. Hierdoor ontsnapt minder warmte ongewenst uit de woning, met lagere stookkosten als resultaat. In de woning is kierdichting toegepast op: 5/35

6 Onderdelen met kierdichting Draaiende delen Ja Nok van het dak N.v.t. Kozijnen Ja Doorvoeren dak/gevel Ja Meterkast doorvoeren Ja Aansluiting dak/gevel Ja Kruipluik N.v.t. Naden in dakplaten N.v.t Bouwkundige constructies In de woning komen de volgende type constructies voor: Constructie Type Rc [m 2.K/W] U [W/m 2.K] ZTA [%] GM01 steenachtig Gevel 0,19 GS01 steenachtig/spouw/steenachtig Gevel 0,36 GS04 steenachtig/spouw/plaat Gevel 0,37 D01 deur Deur 3,50 HKEG01 hk.koz/glas Raam 5,10 80 THHR++01 Raam 2,11 60 Hierbij zijn voor het energiecertificaat de volgende beslissingen volgens het ISSO beslisdiagram genomen: Constructie Beslissingen GM01 steenachtig Geen isolatie GS01 steenachtig/spouw/steenachtig Geen isolatie Spouw GS04 steenachtig/spouw/plaat Geen isolatie Spouw D01 deur Deur HKEG01 hk.koz/glas Hout of kunststof Enkel glas THHR++01 Hout of kunststof HR+ glas Uitleg: De Rc-waarde is de thermische weerstand van een constructie. Hoe hoger deze waarde, hoe beter de isolerende werking. De U-waarde is de warmtegeleidingcoëfficiënt, deze wordt gebruikt voor ramen of onverwarmde zolders. Hoe hoger deze waarde, hoe slechter de isolerende werking. Voor een constructie moet ofwel de Rc-waarde ofwel de U-waarde bekend zijn. De ZTA-waarde staat voor het percentage zonlicht dat door het raam daadwerkelijk binnentreedt. De genoemde typen constructies komen als volgt in de woning voor: Bouwdeel A Constructie Grenst aan Oriëntatie [m 2 ] D01 deur 2,1 D01 deur Onverwarmde ruimte THHR++01 (Noord) 6,4 THHR++01 Buitenlucht Noord THHR++01 (Noord) 3,8 THHR++01 Buitenlucht Noord THHR++01 2,8 THHR++01 Buitenlucht Noord 6/35

7 (Noord) THHR++01 (Zuid) 5,5 THHR++01 Buitenlucht THHR++01 2,2 THHR++01 Buitenlucht (Zuid) THHR++01 0,2 THHR++01 Buitenlucht (Zuid) HKEG01 hk.koz/glas 0,4 HKEG01 hk.koz/glas Onverwarmde ruimte GS04 steenachtig/spouw/plaat 0,9 GS04 steenachtig/spouw/plaat Buitenlucht GS04 steenachtig/spouw/plaat 0,3 GS04 steenachtig/spouw/plaat Buitenlucht GS04 steenachtig/spouw/plaat 0,4 GS04 steenachtig/spouw/plaat Buitenlucht GS01 11,1 GS01 Buitenlucht steenachtig/spouw/steenachtig steenachtig/spouw/steenachtig GS01 14,2 GS01 Buitenlucht steenachtig/spouw/steenachtig steenachtig/spouw/steenachtig GM01 steenachtig 10,3 GM01 steenachtig Onverwarmde ruimte GM01 steenachtig 3,2 GM01 steenachtig Onverwarmde ruimte Zuid Zuid Zuid Zuid Serre en/of balkonafdichting In de woning is de volgende serre of balkonafdichting aanwezig: Serre en/of balkonafdichtingen Type 1 N.v.t. Type 2 N.v.t. Oriëntatie 1 N.v.t. Oriëntatie 2 N.v.t. Ventilatie 1 N.v.t. Ventilatie 2 N.v.t. 2.3 Installatietechnische eigenschappen Ventilatie De woning heeft de volgende voorzieningen voor ventilatie: Ventilatie Systeem Ventilatoren Warmteterugwinning Natuurlijk N.v.t. N.v.t Ruimteverwarming De verwarmingsinstallatie van de woning ziet er als volgt uit: Verwarming Systeem Individueel Toestel(len) CR-ketel of moederhaard Aanvoertemperatuur Hoog (boven 55 C) 7/35

8 2.3.3 Warm tapwater bereiding De woning heeft de volgende voorziening voor warm tapwater: Warm tapwater Systeem Hoofdtoestel Keukenboiler Douche Besparende douchekop Vaatwasser Bad Individueel Badgeiser Nee Ja Nee Ja Nee Toepassing van zonne-energie In de woning wordt zonne-energie als volgt benut: Opp. [m 2 ] Systeem Oriëntatie Hoek - 8/35

9 3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat te overhandigen. Dit energiecertificaat bevat een energielabel en is tien jaar geldig. Deze woning heeft het volgende energielabel: Energiecertificaat Energielabel D Energie-index 1,99 Energiegebruik MJ (731,8 MJ/m 2 ) Verbeteropties - Gevelisolatie (of verbetering) - HR-ketel - Combiketel HR - Zonneboiler 3.2 Het berekende energiegebruik Met behulp van een computerapplicatie is het energiegebruik voor de woning berekend. Hierbij is rekening gehouden met het bewonersgedrag (aantal bewoners, binnentemperaturen, verlichting en ventilatie) van de woning. Omdat het energiegebruik door weersverschillen het ene jaar anders is dan het andere jaar, is uitgegaan van het referentieklimaat TRY De Bilt. Hierdoor wordt het energiegebruik uitgerekend voor een gemiddeld klimaatjaar. Deelpost Gas [m 3 ] Elektr. [kwh] Warmte [GJ] Primair [MJ] CO2 [kg] Verwarming Tapwater Hulpenergie Verlichting PV Totaal De primaire energie is onafhankelijk van de energiedrager (gas, elektriciteit of warmte), zodat de deelposten met elkaar vergeleken kunnen worden. In onderstaand diagram zijn de deelposten tegen over elkaar gezet (exclusief de bijdrage van fotovoltaïsche zonnecellen PV). 9/35

10 Het energiegebruik voor ruimteverwarming is afhankelijk van de verwarmingsinstallatie (opwekker, transport en afgifte) en van de warmtevraag van de woning. De warmtevraag van de woning wordt bepaald door positieve en negatieve warmtestromen. Om energie te besparen kunt u met behulp van onderstaand diagram efficiënt maatregelen treffen. 10/35

11 Warmtestroom Warmteverlies [MJ] Warmtewinst [MJ] Transmissie Ventilatie Interne warmteproductie Zonnewarmte door ramen Warmte door serre(s) 0 0 Resulterende warmtevraag MJ 3.3 Controle met werkelijk gasverbruik In onderstaand schema wordt het werkelijke gasverbruik van de woning vergeleken met het berekende verbruik. Op deze wijze kan de nauwkeurigheid van de invoergegevens en de berekeningsresultaten worden vastgelegd. Voor het totale gasverbruik heeft uw adviseur een werkelijke gasafrekening van de woning geraadpleegd. Het deelverbruik voor koken is geschat met behulp van de gezinsgrootte. Voorts is het deelverbruik voor tapwater berekend aan de hand van de tapwaterinstallatie en bewonersgedrag. Tenslotte is het resterende gasverbruik voor rekening van ruimteverwarming. Deelposten Werkelijk gasverbruik [m 3 ] Berekend gasverbruik [m 3 ] Afwijking [%] Koken ,0 % Tapwater ,0 % Verwarming ,2 % Totaal ,4 % 11/35

12 In de EPA methode wordt altijd gerekend met een referentieklimaat, namelijk TRY De Bilt. Om de werkelijke meterstanden van een energierekening te kunnen vergelijken met de resultaten van een EPA berekening, zijn de resultaten van de berekeningen gecorrigeerd met onderstaande klimaatgegevens. Klimaatgegevens Klimaatlocatie De Bilt Aantal dagen 365 Aantal graaddagen Graaddagen dienen voor de omrekening van het energieverbruik in het betreffende jaar naar het gemiddelde energieverbruik over de afgelopen 25 jaar. Hierdoor wordt het berekende energieverbruik niet mede bepaald door de specifieke weersomstandigheden van het jaar waarvoor het energiegebruik als uitgangspunt van de berekening dient. 12/35

13 4 Energiebesparingsadvies 4.1 Energie Prestatie Advies Naast het verplichte energiecertificaat, heeft uw EPA-adviseur ook een maatwerk advies voor uw woning gemaakt. In dit advies worden pakketten voor energiebesparende maatregelen gepresenteerd. Hierbij krijgt u zowel inzicht in de mogelijke energiebesparingen als in de financiële gevolgen van de pakketten voor uw woning. 4.2 Overzicht van de pakketten In onderstaand overzicht vindt u de omschrijving van de door uw adviseur opgestelde pakketten. Een pakket bestaat uit een of meerdere maatregelen, die een energetische verbetering en/of een verbetering van het binnenklimaat op het gebied van comfort en gezondheid voor uw woning opleveren. In de bijlagen vindt u een gedetailleerde omschrijving van de maatregelen. In deze bijlagen vindt u ook de voordelen en eventuele aandachtspunten. Pakket Omschrijving Maatregelen HR107, Deurisolatie, - HR107 Verwarming - Deurisolatie - VVE - HR107 Tapwater HR107 - HR107 Verwarming - HR107 Tapwater HR107, Deurisolatie - HR107 Verwarming - Deurisolatie - HR107 Tapwater - VVE Warmtepomp - Warmtepomp Verwarming - Warmtepomp Tapwater Deurisolatie Warmtepomp, Deurisolatie Warmtepomp, Deurisolatie, - Deurisolatie - Deurisolatie - Warmtepomp Verwarming - Warmtepomp Tapwater - Deurisolatie - VVE - Warmtepomp Verwarming - Warmtepomp Tapwater 13/35

14 Pakket Investering [!] ETVT [jaar] Energiebesp E.label aring [%] HR107, Deurisolatie, ,9 30,3 B HR ,2 21,7 C HR107, Deurisolatie ,9 22,1 C 378 7,4 10,4 D Warmtepomp ,0 17,0 C Deurisolatie ,6 0,6 D Warmtepomp, Deurisolatie ,1 17,3 C Warmtepomp, Deurisolatie, ,8 23,5 B 4.3 Financiële gevolgen Eenvoudige terugverdientijd De terugverdientijd is een goede indicator voor de financiële gevolgen van een investering. U ziet direct over hoeveel jaar u uw investering terug heeft verdiend. In onderstaand diagram vindt u voor elk pakket de eenvoudige terugverdientijd. Hierbij is geen rekening gehouden met rente op investeringskosten en de toename van energiekosten. 14/35

15 4.3.2 Terugverdientijd met rente en stijging energiekosten Naast de eenvoudige terugverdientijd, is voor alle pakketten de netto contante terugverdientijd berekend. Hierbij is wel rekening gehouden met rente op investeringskosten en de toename van energiekosten. U vindt deze terug in de volgende twee paragrafen Netto contante waarde Een positieve netto contante waarde betekent dat het interessant is om in een pakket te investeren. Hierbij is rekening gehouden met rente op investeringskosten en de toename van energiekosten. De looptijd is tien jaar. Indien onder bepaalde omstandigheden de netto contante waarde niet relevant is of op een minder relevante wijze is berekend zullen we daar in hoofdstuk 5 op ingaan. 15/35

16 4.3.4 Investeringen Bij de berekening van de terugverdientijden is uitgegaan van de volgende investeringsgegevens: Pakket Kosten [!] Subsidie [!] Investering [!] Rente [%/jaar] HR107, Deurisolatie, ,0 HR ,0 HR107, Deurisolatie , ,0 Warmtepomp ,0 Deurisolatie ,0 Warmtepomp, Deurisolatie ,0 Warmtepomp, Deurisolatie, , Energieprijzen Bij de berekening van de terugverdientijden is uitgegaan van de volgende energieprijzen: Pakket Gasprijs [!/m 3 ] Elek. prijs [!/kwh] Warmteprijs [!/GJ] Prijsstijging [%/jaar] HR107, Deurisolatie, 0,67 0,22 15,00 4,0 HR107 0,67 0,22 15,00 4,0 16/35

17 HR107, Deurisolatie 0,67 0,22 15,00 4,0 0,67 0,22 15,00 4,0 Warmtepomp 0,67 0,22 15,00 4,0 Deurisolatie 0,67 0,22 15,00 4,0 Warmtepomp, Deurisolatie 0,67 0,22 15,00 4,0 Warmtepomp, Deurisolatie, 0,67 0,22 15,00 4,0 4.4 Energetische gevolgen Energielabel Voor elk pakket met maatregelen is een nieuw energielabel berekend. In onderstaand diagram vindt u per pakket de nieuwe energie-index Energiebesparing Onderstaand diagram toont u hoeveel procent elk pakket jaarlijks aan energie bespaard. Hierbij is rekening gehouden met de werkelijke energie behoefte van de woning. Uw adviseur heeft met behulp van de meterstanden een inschatting gemaakt van de werkelijke binnentemperaturen. 17/35

18 4.4.3 Energiebesparing per energiedrager Tenslotte vindt u in onderstaande tabel een overzicht van de energetische besparingen voor de verschillende energiedragers (gas, elektriciteit en warmtelevering). Pakket Gasverbruik [m 3 /jaar] Elek. verbruik [kwh/jaar] Warmteverbruik [GJ/jaar] CO2 kg/jaar] Huidig HR107, Deurisolatie, HR HR107, Deurisolatie Warmtepomp Deurisolatie Warmtepomp, Deurisolatie Warmtepomp, Deurisolatie, /35

19 Pakket Gasbesparing [% tov huidig] Elek. verbruik [% tov huidig] Warmteverbruik [% tov huidig] CO2 [% tov huidig] HR107, Deurisolatie, 38,8 7,7 0,0 29,1 HR107 26,9 7,7 0,0 20,9 HR107, Deurisolatie 27,5 7,7 0,0 21,3 14,4 0,0 0,0 9,9 Warmtepomp 100,0-204,4 0,0 4,9 Deurisolatie 0,8 0,0 0,0 0,5 Warmtepomp, Deurisolatie 100,0-203,2 0,0 5,3 Warmtepomp, Deurisolatie, 100,0-180,5 0,0 12,4 19/35

20 5 Conclusies en aanbevelingen Uw Energielabel Het huidige energielabel van de woning is met label D gelijk aan het landelijk gemiddelde. Na toepassing van alle beschreven maatregelen zou dit kunnen worden verbeterd tot een B. Na toepassing van alle maatregelen die zich binnen tien jaar terugverdienen (in uw geval alleen spouwisolatie) betekent dit (nog steeds) een D. Meermetminder.nl geeft op dit moment 350 euro subsidie bij 1 labelsprong en 700 euro bij 2 labelsprongen Isolatie en Verwarming Bij het gemeten gasverbruik is het voor de huidige bewoners financieel slechts interessant om spouwisolatie te laten aanbrengen (terugverdientijd 7 jaar). Dit zou hiertoe op de agenda van de VVE gezet kunnen worden. Vervanging van de gashaard door een HR ketel of Warmtepomp zou er vanwege een niet ongebruikelijke verandering van gebruikersgedrag zelfs voor kunnen zorgen dat het energieverbruik toeneemt. Om reden van comfort zou verder kunnen worden nagedacht over het laten plaatsen van een geïsoleerde deur (of extra gordijn). Overigens zou het voor toekomstige bewoners met een gebruikersgedrag dat dichter ligt bij het landelijk gemiddelde wel interessant kunnen zijn om de gashaard vervangen Ventilatie Hoewel tijdens de woningopname met uitzondering van de slaapkamer alle ventilatiekanalen volledig waren gesloten was het gemeten CO2-gehalte met minder dan 1000ppm uitstekend. Zie voor verdere tips in Uw Energierekening Het door Eneco opgegeven en jaarlijks dalende gasverbruik van rond de 600 m3 per jaar is slechts ongeveer een derde van wat standaard is voor uw type woning (1392 m3) en postcodegebied ( m3). Dit komt overeen met het zeer zuinige gebruikersgedrag dat u heeft beschreven van verwarming van hoofdzakelijk de woonkamer. Het tijdens de woningopname gemeten elektraverbruik was naar schatting 400W. Het jaarlijks door Eneco beschreven en jaarlijks afnemende elektraverbruik van ongeveer 2500 kwh is ongeveer 70% van het landelijke gemiddelde huishouden en 50% van het landelijk gemiddelde voor uw postcode. Desondanks is waarschijnlijk een belangrijk deel van het elektraverbruik nog terug te brengen na toepassing van energiebesparende producten als tijdschakelaars, spaarlampen en standbykillers die veelal een terugverdientijd hebben in de orde van 1-2 jaar. Zie voor verdere tips in /35

21 6 Overige tips Ventilatie Om vochtoverlast door verdamping in huis te beperken, vier goede tips om vocht in huis te vermijden én te bestrijden. 1. Verluchten en ventileren Door goed te verluchten en te ventileren kan een deel van het geproduceerde vocht (koken, douchen, enz.) verwijderd worden. Men kan het best twee ramen of openingen tegenover elkaar openzetten. Voor goede ventilatie is een continu zwakke luchtstroom nodig om vervuilde lucht af te voeren en frisse lucht aan te voeren. Daarvoor moeten ventilatievoorzieningen als roosters en bovenlichten (klepraampjes) zorgen. Lucht ook na het koken, douchen en slapen uw woning om het vocht af te voeren. Om te toetsen of uw woning wel over voldoende ventilatiemogelijkheden beschikt, kunt u de Toetslijst Ventilatie raadplegen. Deze vindt u op de website van de Woonbond ( 2. Minder vocht produceren of verspreiden Door de dampkap te gebruiken bij het koken, na het douchen of baden de muren en de vloer droog te maken en deur van badkamer en keuken toe te houden bij gebruik wordt de hoeveelheid vocht in huis verlaagd. 3. Verwarming niet te laag De verwarming van een huis heeft veel invloed op de luchtvochtigheid. Koude lucht immers kan minder vocht bevatten dan warme lucht. Als de verwarming bv. 's nachts erg laag staat, kan het zijn dat er vocht neerslaat op ramen en buitenmuren. Het beste kan men de thermostaat voor 's nachts niet lager instellen dan 15 Celsius. 4. Meubels te dicht tegen muur vermijden Meubels die tegen een muur staan kunnen isolerend gaan werken. Daarbij wordt de temperatuur achter het meubel lager dan die ervoor, waardoor zelfs condens op de muur kan ontstaan. Door de kast of zitbank een stukje van de muur te zetten, gaat de lucht beter circuleren en kan vocht vermeden worden Electra Registratie van uw meterstanden Het maandelijks noteren van het elektriciteit- en gasverbruik geeft inzicht in het energieverbruik. Daarbij kunnen zaken aan het licht komen als schommelingen in het verbruik en hun mogelijke oorzaken, zoals: sluipverbruik, weersomstandigheden en seizoensinvloeden; veranderingen in gebruik van apparatuur; aanschaf van nieuwe apparatuur. 21/35

22 Ook kan maandelijkse registratie laten zien wat het effect is van besparende maatregelen. Een verbruiksmeter plaatsen Dit apparaat, ook Wattmeter genoemd, meet het verbruik van een elektrisch apparaat, zoals een koelkast, televisie, radio, computer e.d. Herijking van de elektriciteitsmeter Meters worden uitgebreid getest voordat ze worden geplaatst, doorgaans groepsgewijs. Het vervangen van meters gebeurt in de regel ook groepsgewijs. Dat laatste gebeurt wanneer het betreffende type meter toch aantoonbaar afwijkt. Als u twijfelt over uw meter, kunt u deze laten ijken. Hiervoor dient u contact op te nemen met uw meetbedrijf. Als de meter onterecht meer verbruik aangeeft dan dient de eigenaar van de meter (vaak de netbeheerder) de meter te vervangen of te herstellen en de ijking te betalen. Indien de meter in orde blijkt te zijn, dan zijn de kosten voor de ijking voor uw eigen rekening. Bij de gevallen waarbij ijking van de meter werd aangevraagd (gaat op basis van ongelijk en de kosten zijn inderdaad hoog, maar reëel), bleek ongeveer 98% van de meters correct te functioneren. Op de ijking is streng toezicht door het IJkwezen. Elektriciteitsmeter Tip 1: kijk of de meterstanden op de jaarafrekening kloppen (zowel begin- als eindstanden!). Tip 2: laat een erkend installateur de binnenhuisinstallatie nakijken (veel goedkoper dan de meter laten ijken en ongelijk hebben) Tip 3: neem contact op met je energiebedrijf en probeer samen te achterhalen wat er nu werkelijk aan de hand is. 22/35