Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de criminologische wetenschappen door ( ) Brulez Thomas

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de criminologische wetenschappen door (00807157.) Brulez Thomas"

Transcriptie

1 FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID De impact van de pleiding p de maatschappelijke visies van private bewakingsagenten: het nderzeksdesign van een chrtestudie. Opleiden in veiligheid Masterpref neergelegd tt het behalen van de graad van Master in de criminlgische wetenschappen dr ( ) Brulez Thmas Academiejaar Prmtr : Cmmissarissen : Prf Dr. Marc Cls Lic. Stefanie Van der Burght Lic. Ben Heyle

2 Verklaring inzake tegankelijkheid van de masterpref criminlgische wetenschappen Ondergetekende, Brulez Thmas geeft hierbij aan derden, zijnde andere persnen dan de prmtr (en eventuele c-prmtr), de cmmissarissen f leden van de examencmmissie van de master in de criminlgische wetenschappen, [de telating] [geen telating] (schrappen wat niet past) m deze masterpref in te zien, deze geheel f gedeeltelijk te kpiëren f er, indien beschikbaar, een elektrnische kpie van te bekmen, waarbij deze derden er uiteraard slechts zullen kunnen naar verwijzen f uit citeren mits zij crrect en vlledig de brn vermelden. Deze verklaring wrdt in zveel exemplaren pgemaakt als het aantal exemplaren waarin de masterpref met wrden ingediend, en dient in elk van die exemplaren ingebnden nmiddellijk na het titelblad. Datum: 14/05/2010 Handtekening:

3 Trefwrden 1. Private Veiligheid 2. Zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen 3. Veiligheidspleidingen 4. Algemeen bekwaamheidsattest Bewakingsagent 5. Prfiel cursisten bewaking

4 Wrd vraf Deze Masterpref met het sluitstuk wrden van mijn pleiding Master in de Criminlgische wetenschappen. De keuze m een Masterpref te schrijven mtrent de private veiligheidssectr was vr mij al bij aanvang van mijn verkrte pleiding een evidente keuze. Tijdens mijn vrpleiding, Bachelr in de Maatschappelijke Veiligheid, werd ik k al meermaals gecnfrnteerd met deze sectr en dit kn me steeds beien. De keuze m de pleidingen in de private veiligheidssectr m de lep te nemen is er gekmen mede dr mijn ervaringen p mijn stage die ik liep tijdens mijn pleiding Maatschappelijke Veiligheid. Gedurende 24 weken mcht ik bij De Lijn, de Vlaamse penbare verversmaatschappij, meehelpen bij het implementeren van de vergang van een cntrledienst naar een veiligheidsdienst. Ok de pleiding tt veiligheidsagent kwam hier natuurlijk aan bd. Het was ten dat ik kennis maakte met het brede aanbd aan pleidingen binnen de sectr. Ten ik halverwege 2009 hrde ver een nieuwe studierichting in het Secundair Onderwijs die het mgelijk maakte m na het slagen nder meer rechtstreeks aan de slag te gaan als bewakingsagent leek het me eens interessant m deze studierichting te vergelijken met de tt dan te gekende weg m bewakingsagent te wrden, namelijk via een pleiding aan een erkende pleidingsinstelling. Deze Masterpref ging er niet gekmen zijn znder de steun van enkele mensen, die ik bij deze k wil bedanken. Ten eerste zijn er mijn uders die mij tijdens mijn 5 jaren studie zwel mreel als financieel gesteund hebben. Daarnaast wil ik k al mijn vrienden bedanken die mij in drukke mmenten steeds bijstnden m mijn gedachten eens te verzetten. Bij het pmaken van deze Masterpref wil ik in het bijznder enkele persnen bedanken. In de eerste plaats Mevruw Stefanie Van der Burght en Prfessr Paul Pnsaers vr de begeleiding van het nderzek bij bewakingsagenten. Daarnaast wil ik k mede student Tm Vandichel bedanken vr het vele werk die hij samen met mij verricht heeft m dit nderzek tt een ged einde te brengen. Kasper Blmme en Sara Steels wil ik bedanken vr de medewerking aan dit nderzek en de vele raad die ze ns gegeven hebben. Bijzndere dank gaat k uit naar de pleidingsinstellingen van Grup 4 Securicr en Syntra West. Dankzij hun telating en ndersteuning was het vr ns mgelijk nderzek uit te veren bij kandidaat-bewakingsagenten.

5 In laatste instantie wil ik k Wim Hardyns en Maarten Vandevelde bedanken vr de begeleiding van nze statistische analyses.

6 Inhudstafel Trefwrden... 3 Wrd vraf... 4 Inhudstafel... 6 Lijst van gebruikte afkrtingen... 9 Lijst van tabellen en grafieken Inleiding Crpus Deel 1: Private Veiligheid Inleiding Private veiligheid in België vanaf de nafhankelijkheid ( ) De peride van 1830 tt WO2: de Burgerwacht De peride van het Interbellum: de pkmst van private milities De jaren 1970 tt Private Veiligheid in België vandaag De publiek-private samenwerking in de veiligheidssectr Private veiligheid in Eurpees perspectief Deel 2: Opleiden in veiligheid Veiligheidspleidingen in België Opleidingsinstellingen Bewaking in België Veiligheidspleidingen Bewaking Het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent Het bekwaamheidsattest bewakingsagent-mbiele bewaking Bekwaamheidsattest bewakingsagent - winkelinspecteur Het bekwaamheidsattest bewakingsagent café en dansgelegenheden Het bekwaamheidsattest bewakingsagent bescherming van persnen Het bekwaamheidsattest bewakingsagent beveiligd verver Het bekwaamheidsattest bewakingsagent peratr alarmcentrale Het bekwaamheidsattest bewakingsagent vaststelling materiële feiten Het bekwaamheidsattest bewakingsagent verkeersbegeleiding Het bekwaamheidsattest bewakingsagent erfgedbewaker Het bekwaamheidsattest bewakingsagent gewapende pdrachten Opleiding veiligheidsagent... 41

7 Opleidingsinstellingen Beveiliging in België Veiligheidspleidingen Beveiliging Leidinggevend persneel van een beveiligingsnderneming Opleiding betreffende cnceptie van alarmsystemen en -centrales Opleiding betreffende installatie en nderhud van alarmsystemen Algemene principes pleidingen beveiliging Opleidingsinstellingen Opspring in België Veiligheidspleidingen Opspring Veiligheidspleidingen Veiligheidsadvies Een vernieuwde vrm van Basispleiding bewakingsagent in België: de pleidingen Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen nader bekeken Het zevende Specialisatiejaar Integrale Veiligheid (TSO) en Veiligheidsberepen (BSO) Histriek De twee pleidingen vandaag Een vergelijkende studie naar rganisatie, werking, inhud en lpbaanperspectieven tussen een pleiding aan een erkende instelling en het zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen De basiscursus bewakingsagent in Eurpa Naar een vernieuwde pleiding vr bewakingsagenten? Deel 3: Een lngitudinale chrtestudie naar de impact van de pleiding p de maatschappelijke visie van private bewakingsagenten Inleiding Private bewaking België -Nrwegen vergeleken Onderzekspzet Therieën rnd beïnvleding De Elabratin Likelihd Methd De Cgnitieve Dissnantietherie De Sciale Berdelingstherie Verlp nderzek Uitwerken van hypthesen Resultaten Berepskeuze Invleden van de jb p levensstijl & gedachten respndent... 80

8 Verwachting met betrekking tt werksituatie binnen tien jaar Perceptie p de private veiligheidssectr Taken van een bewakingsagent Perceptie rnd een jb als bewakingsagent Perceptie rnd relatie bewakingssectr samenleving Perceptie rnd waarden, nrmen en prblemen eigen aan een Westerse samenleving Sciaaldemgrafische kenmerken Leeftijd Opleidingsniveau Opleidingsniveau uders Natinaliteit Geslacht Psitinering p plitiek spectrum Cnclusie Haalbaarheid nderzek in de tekmst Bereiken van chrte Mtiveren van chrte Medewerking erkende pleidingsinstellingen Prfiel van de cursisten basispleiding bewaking Bibligrafie Bijlagen

9 Lijst van gebruikte afkrtingen ASO BSO BVBO CESS ELM FOD IV K.B. N.I.S. TSO VB VDAB Algemeen Secundair Onderwijs Bereps Secundair Onderwijs Berepsvereniging vr Bewakingsndernemingen Cnfederatin f Eurpean Security Services Elabratin Likelihd Methd Federale Overheidsdienst Integrale Veiligheid Kninklijk Besluit Natinaal Instituut vr Statistiek Technisch Secundair Onderwijs Veiligheidsberepen Vlaamse Dienst vr Arbeidsbemiddeling en Berepspleiding

10 Lijst van tabellen en grafieken Tabel 1: Aantal plitieagenten en bewakingsagenten van de CESS-leden Tabel 2: Overzicht van de afstudeermdaliteiten bij een zevende specialisatiejaar IV f VB Tabel 3: Lijst van erkende schlen IV f VB Tabel 4: Ksten pleiding basisbewaking bij Syntra West en Grup 4 Securicr Tabel 5: Beïnvleding via de Elabratin Likelihd Methd Tabel 6: Mate van beïnvleding dr derden bij het nemen van de pleidingskeuze Tabel 7: Invled van een jb als bewakingsagent p de visie rnd de samenleving en private veiligheid Tabel 8: Mate van belangrijkheid van repressieve taken vr een bewakingsagent Tabel 9: Mate van belangrijkheid van preventieve taken vr een bewakingsagent Tabel 10: Mening rnd censuur van pinies in media Tabel 11: Leeftijd respndenten Tabel 12: Opleidingsachtergrnd respndenten Tabel 13: Opleidingsachtergrnd meder respndenten Tabel 14: Opleidingsachtergrnd vader respndenten Tabel 15: Aandeel respndenten met Belgische natinaliteit Tabel 16: Geslacht bewakingsagenten in België Tabel 17: Geslacht respndenten Tabel 18: Psitinering van de respndenten p het plitieke spectrum Figuur 1: Grafiek invled van een jb als bewakingsagent p de visie rnd de samenleving en private veiligheid Figuur 2: Grafiek belangrijkheid van repressieve taken vr een bewakingsagent Figuur 3: Grafiek belangrijkheid van preventieve taken vr een bewakingsagent Figuur 4: Grafiek mening rnd censuur van pinies in media Figuur 5: Grafiek leeftijd van respndenten Figuur 6: Grafiek pleidingsachtergrnd respndenten Figuur 7: Grafiek pleidingsachtergrnd van meder respndenten Figuur 8: Grafiek pleidingsachtergrnd van vader respndenten Figuur 9: Grafiek psitinering van de respndenten p het plitieke spectrum

11 Inleiding Deze Masterpref betreffende pleiden in veiligheid is pgedeeld in drie hfdstukken. Elk van deze hfdstukken tracht een antwrd te bieden p mijn drie centrale nderzeksvragen. In een eerste hfdstuk gaan we dieper in p private veiligheid in het algemeen. Wat kunnen we verstaan nder private veiligheid, he is deze sectr gegreid in België vanaf de nafhankelijkheid tt nu en als laatste wat de verhuding is van de sectr tt de publieke veiligheidszrg. In een tweede hfdstuk wrdt dieper ingegaan p verschillende pleidingen binnen de private veiligheidssectr. Ten eerste wrdt er een schets gemaakt van de wettelijk erkende pleidingen binnen de deelsegmenten bewaking, beveiliging en pspring. Elk van deze pleidingen wrdt verzrgd in dr de verheid erkende pleidingsinstellingen. Er is een breed gamma waar te nemen van verschillende veiligheidsfuncties die men kan aanleren. In een tweede deel wrdt er gekeken naar een nieuwe vrm van pleiding tt bewakingsagent. Het zevende specialisatiejaar Integrale veiligheid in het Technisch Secundair Onderwijs en het zevende specialisatiejaar Veiligheidsberepen p het Bereps Secundair Onderwijs bieden sinds het schljaar leerlingen de kans m via deze weg nder meer het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent te verwerven, znder daarvr een dure pleiding te meten vlgen. In een laatste nderdeel van dit hfdstuk wrdt een vergelijking gemaakt tussen de basispleiding bewakingsagent in een erkende pleidingsinstelling en het zevende specialisatiejaar. Er wrdt dieper ingegaan p de verschillen en gelijkenissen tussen beide pleidingen, alsk de vrdelen en de nadelen verbnden aan de pleidingen. In een laatste hfdstuk kmt een kleinschalig nderzek aan bd uitgeverd bij cursisten die een basispleiding bewakingsagent vlgen aan een erkende pleidingsinstelling. Het initieel nderzek is een Eurpees nderzek naar de impact van een veiligheidspleiding p de maatschappelijke visies van bewakingsagenten. Dit nderzek start later dit jaar en wrdt enkele tientaljaren pgevlgd. Binnen het kader van deze Masterpref is het de bedeling een testnderzek uit te veren m uit te maken f de gebruikte survey en nderzeksmethdes een ged werkinstrument zijn. De test die wij uitgeverd hebben wil dus het uiteindelijk nderzek peratinaliseren. De resultaten die wij verkregen hebben zijn bijgevlg niet het ganse nderzeksprces van het initiële nderzek. Het is immers nmgelijk m p een krte termijn die een Masterpref in beslag neemt een lngitudinale chrtestudie uit te veren De resultaten

12 zijn echter wel handig m enkele uitspraken te den ver de persnen die een pleiding tt bewakingsagent starten. Crpus

13 Deel 1: Private Veiligheid 1.1. Inleiding Vraleer we dieper kunnen ingaan p de private veiligheid en haar sectr dienen we het begrip veiligheid te duiden. Veiligheid en veiligheidszrg zijn kernthema s in de huidige samenleving. De mvang en intensiteit van veiligheid heeft een directe relatie met de kwaliteit van een samenleving. Veiligheid en nveiligheid hebben p een bepaalde manier te maken met zekerheid en nzekerheid. Veiligheid en zekerheid kunnen we in zekere zin als synniemen beschuwen. Als we de term veiligheid en zekerheid etymlgisch willen verklaren dienen we terug te gaan naar de Middeleeuwen. Veilich betekende ten truw, dierbaar en vriendelijk. De term zekerheid is p zijn beurt afgeleid van het Latijnse Securitas. In de Rmeinse peride duidde dit begrip p duurzaamheid en rust, men was vrij van zrgen in een staat waar vrede heerste. Vanaf de Middeleeuwen werd de term k gebruikt m uitdrukking te geven aan de bescherming van het leven en de eigendm. 1 Na de Middeleeuwen vrmt Securitas de hfdtaak van een staat. De term duidt dan p twee betekenissen, namelijk de bescherming van de burger tegen medeburgers (binnenlandse veiligheid) en de bescherming van de gemeenschap als geheel in defensief pzicht (buitenlandse veiligheid). De dag van vandaag geldt ng steeds deze invulling van de term veiligheid. De private veiligheidssectr kmt, samen met de publieke veiligheidssectr, tegemet aan dit maatschappelijk prbleem. Krtweg kunnen we veiligheid zien als het wegwerken van zwel subjectieve als bjectieve nveiligheid. Z velen we ns vaak wel nveilig, terwijl er bjectief gezien geen sprake is van een nveilige situatie. De ruime sectr van de private veiligheid is de dag van vandaag immers niet meer weg te denken als maatschappelijke realiteit. De tijd dat veiligheid enkel een zrg was vr publieke plitiediensten ligt ver achter ns. Dr de vele tekrtkmingen bij het plitieptreden in het verleden en de stijgende ngerustheid bij de burgers wrden k veiligheidstaken drgeschven 1 MULLER E.R., Veiligheid, studies ver inhud, rganisatie en maatregelen, Alphen aan den Rijn, Kluwer, 2004, p.8.

14 naar de private sectr, meer bepaalt de bewakingsndernemingen. 2 De publieke plitie hudt zich vrtaan enkel bezig met haar kerntaken. Vlgens COOLS is een dergelijke synergie tussen publiek en private sectr een duidelijke indicatie dat we in een demcratische staat leven. Vlgens hem is het enkel in ttalitaire regimes dat men ng de zrg m veiligheid met een mnplie bij de verheid legt. 3 Bvendien kent ns land sinds 1999 de integrale veiligheidszrg als mdel van strafrechtelijk beleid. In deze therie f benadering is er sprake van de veiligheidsketen: practie, preventie, preparatie, repressie, nazrg. Veiligheid is hier niet enkel een taak vr de plitie, maar k vr de burger, eventueel in samenwerking met de private sectr. In al nze recente veiligheidsplannen is van deze therie sprake (znaal veiligheidsplan, natinaal veiligheidsplan, federaal veiligheid- en detentieplan). Dit heeft cnsequenties vr de private veiligheidssectr. Er is in deze benadering niet enkel sprake van bjectieve nveiligheid, maar k van subjectieve nveiligheid. Ok deze laatste wil men via supra benemde plannen aanpakken. Veiligheid is dus een ttaalprduct en dient aangepakt te wrden met partners.de verheid wil samen met deze partners invulling geven aan een Integrale Veiligheid dr middel van een ketenbenadering 4 : - practief niveau: de structurele rzaken van nveiligheid wegnemen; - preventief niveau: directe rzaken van nveiligheid wegnemen; - preparatie/vrbereidend niveau: het plan- en prjectmatig bestrijden van nveiligheid; - repressief/reactief niveau: de daadwerkelijke bestrijding van criminaliteit; - nazrg: het g hebben vr slachtffers en schaderegelingen; Diverse private veiligheidsactren zals de bewakingsndernemingen, de beveiligingsndernemingen, de interne bewakingsdiensten, de ndernemingen vr veiligheidsadvies, de pleidingsinstellingen, de veiligheidsdiensten en de privé-detectives werken 2 COOLS M., VERBEIREN K., Outsurcing en publiek-private samenwerking p het terrein van de veiligheid, Private Veiligheid, mei 2004, nr.20, p VANDERBORGHT J., VANACKER J., MAES E., Criminlgie: de wetenschap, de mens, Brussel, Plitea, 2000, p FOD JUSTITIE, Kadernta Integrale Veiligheid 2004, p.24.

15 in het kader van dit strafrechtelijk beleid samen met de publieke veiligheidsactren. 5 Nieuwe beheften bij de klanten van de private veiligheidsbedrijven leiden er k te dat er een steeds verder gaande segmentering is van de markt. 6 Nieuwe functies blijven zich ntwikkelen in diverse sectren. De sci-culturele sectr kan zich nu bijvrbeeld berepen p een erfgedbewaker in musea. 7 De private veiligheidszrg kunnen we het best mschrijven in relatie tt de publieke veiligheidszrg. De publieke veiligheidszrg heeft zich als taak gesteld m de burgers van de staat bescherming te bieden en het welzijn p punt te huden. Ze det dit via het ptreden van plitie en de verdere afhandeling dr justitie. In het kader van de vervulling van haar pdracht maakt de plitie gebruik van preventie, rdehandhaving, pspring, het inwinnen van relevante infrmatie en adviesverlening. Wanneer we kijken naar de pdrachten die men vandaag de dag uitvert in de private veiligheidssectr zien we dezelfde zaken naar vr kmen als bij de reguliere plitie. Er is ruimte vr preventie (vb.: inbraakpreventie), rdehandhaving (vb.: veiligheidsagenten bij penbare verversmaatschappijen), pspring (vb.: de privé-detectives), het inwinnen van infrmatie en adviesverlening (vb.: bedrijven die veiligheidsadvies verlenen). 8 De private veiligheidsmarkt kent in zijn huidige vrm verschillende deelsegmenten vlgens de Cnfederatin f Eurpean Security Services (CESS), de verkepelende werkgeversfederatie vr de private bewakingssectr. Men kan vlgende spelers p de private veiligheidsmarkt waarnemen: de leveranciers van essentieel dr mensen gedragen diensten, al dan niet in cmbinatie met het gebruik van apparatuur en technlgieën, de leveranciers van technlgieën en apparatuur, het cnglmeraat van gebruikers, de peratren en klanten. 9 Het kan hier dus gaan m het gewn aanbieden van bewaking van publieke f private plaatsen. In dit geval gaat het m het aanbieden van een dr mensen gedragen dienst aan een klant. Maar het kan even ged gaan m diensten vr het ntvangen en reageren p alarmsignalen. In dit geval wrdt er gebruik gemaakt van de cmbinatie van technlgieën en dr mensen gedragen diensten. Wanneer we de definitie van COOLS en CESS samenbrengen, dan kunnen we besluiten dat de private veiligheidszrg een vrije markt is waar verschillende spelers (vragers en aanbieders) elkaar 5 COOLS M., BURGELMAN L. Private veiligheid, Brussel, Larcier, 2009, p.6. 6 X., Selectie en rekrutering van bewakingsagenten: bewakingsagent wrdt je niet zmaar, Private Veiligheid, maart 2010, nr..44, p ART.108, B.S 28 december 2006, Wetswijziging van de wet tt regeling van de private en bijzndere veiligheid. 8 VANDERBORGHT J, VANACKER J, MAES E., Criminlgie: de wetenschap, de mens, Brussel, Plitea, 2000, p X., Selectie en rekrutering van bewakingsagenten, Private Veiligheid, maart 2010, nr.44, p.17.

16 ntmeten p het gebied van nveiligheidsgevelens, verlast en criminaliteit. Op deze markt wrdt tegen betaling vrzien in pspring, rdehandhaving, infrmatie-inwinning, preventie en het verlenen van advies. Via het inzetten van mensen, al dan niet in cmbinatie met technlgische apparatuur, trachten de aanbieders p de markt te vrzien in de veiligheidsbeheften van de burgers Private veiligheid in België vanaf de nafhankelijkheid ( )

17 Sinds de nafhankelijkheid van België in 1830 heeft de private veiligheidssectr een ganse metamrfse begaan. In de tweede helft van de 19e eeuw zien we de eerste vrmen van private bewaking terug in ns land, namelijk de Burgerwacht. Deze wacht stnd in vr het beschermen van het particuliere bezit en de handhaving van de penbare rde. Tijdens het Interbellum zien we de pltse pkmst van private milities die gedragen wrden dr plitieke en sciale frustraties nder de bevlking. Lange tijd blijft het dan stil rnd de private plitie en het is pas vanaf de jaren 80 dat er een verhgde aandacht gaat naar deze sectr. Dit nder impuls van de greiende publieke nrust p het gebied van de penbare rdehandhaving. Na veel gede wil kmt er uiteindelijk pas p 10 april 1990 een wet betreffende private en bijzndere veiligheid, beter gekend als de Wet Tbback De peride van 1830 tt WO2: de Burgerwacht Na de revlutie in 1830 die het ntstaan van België tt gevlg had, riep de bezittende klasse van het land een beweging in het leven, de burgerwacht, die de privé-bezittingen van deze klasse mest beschermen. Daarnaast verschafte ze k diensten aan de pkmende plitieke elites. 10 Vrnaamste aanleiding m deze burgerwacht p te richten was de vaststelling dat het Nederlandse leger er niets aan deed m te plunderingen tijdens de revlutie van 1830 tegen te huden. Feitelijk was het de taak van de schutterij m deze plunderingen de kp in te drukken, maar deze werd niet pgerepen dr de burgerij mwille van het feit dat de schutterij te vlks was en dus duidelijk de kant ks van de revlutinairen. Vlgens de grndwet kn het prepen van de burgerwacht enkel gebeuren p basis van een wet. Het duurde een lange tijd vraleer deze wettelijke regeling er kwam. Deze kwam er uiteindelijk p 2 januari 1835 en gaf de burgerwacht de bevegdheid p te treden m het behud van de natinale instellingen te vrijwaren en het grndgebied te verdedigen. 11 De rganisatie en de taken van de burgerwacht werden in 1848 pgetekend in een aanvullende wet. Er werden drie grepen pgericht waarin aan de hand van de leeftijd en de burgerlijke staat alle burgers werden pgenmen die niet tt het leger behrden. Een eerste grep was verantwrdelijk vr de bewaking, een tweede grep verleende ndersteuning aan het leger bij 10 VAN OUTRIVE L., CARTUYVELS Y., PONSAERS P., Sire, ik ben ngerust : geschiedenis van de Belgische plitie , Leuven, Kritak, 1992, p THONISSEN A., Cnstitutin belge anntée, Brussel, 1879, p

18 binnenlandse peratie en een laatste grep had enkel lkale functies. Qua structuur werd er vrzien in gemeentelijke wachten en wachten per kantn. Deze stnden nder het gezag van de burgemeester, arrndissementcmmissaris, guverneur en het hfd van het departement Binnenlandse Zaken. 12 Wat de taken van de burgerwacht betrf kunnen we stellen dat ze verantwrdelijk was vr het handhaven van de gehrzaamheid aan de wetten, het bewaren f herstellen van de rde en de publieke rust, het helpen van het natinale leger bij zijn binnenlandse peraties, het verzekeren van de Belgische nafhankelijkheid, alsk de integriteit van het Belgische grndgebied. 13 Tijdens en net na de eerste wereldrlg belandde de burgerwacht in de vergetelheid. De nbekwaamheid en nverantwrdelijkheid van deze beweging is hier de grte rzaak van. De wacht werd aanzien als een macht die zich enkel bezig hield met de belangen van de rijkere bevlking en die niet schuw was ten aanzien van bruut geweld tegen de werkklasse. 14 Bvendien was er na de beslissing en de uitbuw van een centrale staat, die pteerde vr de prichting van een gemilitariseerde natinale en lkale reguliere plitie, geen plaats meer vr de garde De peride van het Interbellum: de pkmst van private milities Tijdens het Interbellum zien we de pkmst van private milities die leidden tt straatgevechten tussen nder andere fascisten en cmmunisten. In deze peride heerste er immers grte sciale en plitieke nrust nder de bevlking. Al snel greep de regering in en verbd via de wetten van 29 juli 1934 en 4 mei 1936 elke private militie f elke rganisatie van private persnen, waarvan het gmerk is geweld te gebruiken f het leger f de plitie te vervangen, zich met deze actie in te laten f in hun plaats p te treden. 16 De wet liet wel te dat uitznderingen knden wrden tegestaan p dit verbd vr niet-plitieke rganisaties, mits de naleving van enkele vrwaarden pgelegd dr de Ministerraad. Deze uitzndering bd de ruimte aan bewakingsrganisaties m legaal hun activiteiten uit te veren. Dergelijke rganisaties werden immers aanzien als eens tegelaten private militie VAN OUTRIVE L., CARTUYVELS Y., PONSAERS P., Sire, ik ben ngerust : geschiedenis van de Belgische plitie , Leuven, Kritak, 1992, p Ibid, p Ibid, p COOLS M., HAELTERMAN H. Nieuwe spren,diegem, Kluwer, 1998, p Ibid, p STERCKX G., De beveiligingsrganisatie in België, (Diss Lic Criminlgie), KUL, 1981, ngepubliceerd, p.5.

19 De jaren 1970 tt 2000 Vanaf 1970 kent België een tragere ecnmische grei. Dit leidde er te dat er pnieuw sciale nrust pdk nder de bevlking. 18 Ng steeds was de wettelijke basis vr de private veiligheid de wetgeving van Van verheidswege was er echter weinig cntrle p de tepassing van deze wetgeving. Tt de jaren 80 heerste er nverschilligheid in ns land ten aanzien van rdehandhaving, zwel bij de verheid zelf als bij de burger. Een reeks zware acties uitgeverd dr privé-milities, zals brandstichtingen, aanslagen en flteringen, leidde tt paniek bij de burgers. Bvendien stelde men zich ernstige vragen bij de deltreffendheid van strafrechtsapparaat en de tepasbaarheid van de wetgeving. Om deze reden werd p 19 maart 1980 het vrstel ingediend tt prichting van een nderzekscmmissie betreffende de prblemen in verband met de rdehandhaving en de private milities, de zgenaamde cmmissie Wyninckx. 19 Deze Cmmissie kende enkele prblemen nderweg, nder meer dr een gebrek aan ervaring, maar ze was de eerste Cmmissie die een kritische reflectie p het tneel naar vren bracht betreffende rdehandhaving en private milities. Onder impuls van deze kritische huding ten aanzien van de private veiligheid kmen er vanaf halverwege de jaren 80 nieuwe initiatieven p het gebied van private veiligheid. In 1986 kwam de tenmalige Minister van Justitie, Fernand Gl, met een wetsntwerp p de prppen ter verhging van de veiligheid van de burgers. De beveiligingsndernemingen en de bewakingsndernemingen krijgen in dit ntwerp een afznderlijke reglementering. 20 Het is uiteindelijk wachten tt 10 april 1990 p een wet betreffende bewakingsndernemingen, beveiligingsndernemingen en interne bewakingsdiensten. Deze wet schrijft de reglementering vr waaraan ndernemingen die zich inlaten met bewaking en beveiliging zich meten nderwerpen. Belangrijk is dat bij de invering van deze wet er duidelijk gesteld werd dat de verheid ng zelf de hfdverantwrdelijkheid heeft p het gebied van de handhaving van de penbare rde. Het is slechts nder strikte vrwaarden, die terug te vinden zijn in de wet van LUYXKX T., PLATEL M., Plitieke geschiedenis van België van , Antwerpen, Kluwer, p ELIAERTS C., De cmmissie Wynicnkx: een herwaardering van de cntrlefunctie van het parlement f een strm in een glas water?, Panpticn, 1981, p MORRE L., KEPPENS F., Ontwerp van de wet hudende verscheidene maatregelen ter verhging van de veiligheid van de burger, Plitiefficier, 1988, p.12.

20 april 1990, dat particulieren kunnen ptreden in het dmein van penbare rdehandhaving. Bij de invering van de wet wrden vijf delstellingen naar vren gebracht die men wil bereiken 21 : - men wil de kwaliteit van de bewakingssectr verbeteren. Dit kan dr een strikte reglementering betreffende persneelspleiding te verplichten. Enkel in erkende pleidingsinstellingen kan men deze pleidingen vlgen; - er met een gede samenwerking en cördinatie zijn tussen de publieke en de private plitie. De taken van beide meten p elkaar afgestemd zijn maar mgen niet leiden tt inmenging. Het is niet de bedeling dan private agenten zich p het werkterrein zullen bevinden van de publieke plitie; - de verstapmgelijkheden van publieke naar private plitie en vice versa wrdt beperkt. Dit in het kader van ngewenste drstrming van infrmatie tussen beide vrmen van plitie. Er wrdt een verstapverbd ingesteld van vijf jaar; - er wrdt vrzien in een z effectief mgelijk cntrle- en sanctiesysteem. Naast de intrekking van de erkenning, kan er k een schrsing uitgesprken wrden, - de wet begt in laatste instantie k m een limiet te stellen vr het inschakelen van bewakingsndernemingen; Ann 2010 is deze wet ng steeds de geldende wet in België betreffende de private en bijzndere veiligheid. Dr de jaren heen heeft deze wet ng enkele aanpassingen gekend. In een vlgend stuk gaan we dieper in de huidige wetgeving Private Veiligheid in België vandaag De bewakingssectr wrdt gereglementeerd dr de wet van 10 april 1990, de wet p de bewakingsndernemingen, de beveiligingsndernemingen en de interne bewakingsdiensten, de wijzigingen ervan en alle uitveringsbesluiten. De ganse wet bespreken zu ns in functie van deze Masterpref te ver brengen. Daarm vind ik het pprtuun enkel de hfdzaken uit te lichten die belangrijk zijn vr de pleidingen binnen de private veiligheidssectr. Verder in deze Masterpref wrdt er dieper ingegaan p een belangrijkere wet mtrent de materie van veiligheidspleidingen, namelijk de wet van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake 21 VAN BEEK B., De evlutie van de private bewaking en pspring in België vanaf 1830, licentiaatscriptie, Gent, p.22.

21 berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. De wet van 10 april 1990 behrt tt één van de meest reglementerende in Eurpa en wrdt gekenmerkt dr het duidelijk bjectief m de dmeinen waarin private bewakingsndernemingen mgen en kunnen ptreden zeer duidelijk af te bakenen, en dit met het g p het beschermen van de burger tegen misbruiken. De sectr zelf is altijd vrstander geweest van een dergelijke strikte reglementering. Dankzij de invering van de wet met het vr elke betrkken partij duidelijk zijn waar de bevegdheden van de private bewakingsndernemingen beginnen en phuden. 22 De wet van 10 april 1990 vrziet eveneens in een cntrlesysteem. Dit systeem werd pgesteld met de bedeling niet enkel een permanent tezicht dr de verheid p de activiteiten van de bewakingsndernemingen te rganiseren, maar tevens k met het g p het weren en het sanctineren van activiteiten en ndernemingen die de grenzen van het dr de verheid wettelijk bepaald kader verschrijden. Het samengaan van een strikt gereglementeerd kader en een permanente mgelijkheid tt cntrle leiden tt een grte transparantie van de activiteiten van de bewakingsndernemingen. Reglementering en cntrle zijn dus k per definitie factren waarp het vertruwen in deze activiteiten met steunen. De sectr met echter vaststellen dat, niettegenstaande deze basisprincipes die aan de private bewaking ten grndslag liggen, haar tegestane activiteiten ng te weinig bekend zijn bij lkale verheden en bij de federale en lkale plitie. De tegelaten activiteiten zijn klaar en duidelijk mlijnd, evenals de strikte vrwaarden waarnder deze activiteiten mgen wrden uitgeverd. De sectr juicht een dergelijk strikt kader te en vert haar taken dan k uit binnen de dr de verheid welbepaalde lijnen. De sectr meent dat deze precieze afbakening van taken ndig is in het belang van de infrmatie en de kennis van elke betrkken partij. Private Veiligheid is een thema dat nder de bevegdheid van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken valt. Meer bepaald vallen de bevegdheden inzake private veiligheid nder 22 APEB-BVBO, Private veiligheid in dienst van het algemeen belang, [WWW], [11 februari 2010].

22 de Directie Private Veiligheid van de Algemene Directie Veiligheid en Preventie. Dit gaat van de cntrle en sancties p de ndernemingen tt de tepassing van de wetgevingen binnen de sectr. 23 De Directie Private Veiligheid maakt een nderscheid tussen vier dmeinen binnen de private veiligheidssectr. Er wrdt een nderscheid gemaakt tussen bewaking, beveiliging, pspring en veiligheidsadvies, wat k binnen de wet naar vren kmt. Onder Bewaking wrden alle srten van tezicht beschuwd p bescherming van gederen en persnen. Binnen het luik bewaking kan men ng eens een nderscheid maken tussen zeven types. 24 Initieel bestnd deze sectr uit vijf activiteiten, maar later werden er ng twee activiteiten bijgevegd. 1. tezicht p en bescherming van rerende en nrerende gederen: dit is de basisactiviteit in het dmein bewaking. Deze vrm van bewaking wijst p bepaalde menselijke tussenkmsten die ntwikkeld wrden m gederen te beschermen. Men kan een nderscheid maken tussen statische bewaking (men blijft ter plekken), mbiele bewaking (men det een vaste rnde) en interventie na alarm (men kmt pas een kijkje nemen na het afgaan van een alarm); 2. bescherming persnen: nder deze bewakingsactiviteit wrdt verstaan het beschermen van persnen tegen mgelijke gevaren dr de bewaakte af te schermen vr ngewenste tenadering dr derden. Deze activiteit kan bestaan uit een statisch tezicht p de nmiddellijke mgeving van de klant f uit het vrzien van bescherming tijdens verplaatsingen van de klant, 3. tezicht en bescherming bij het ververen van waarden (waardetransprt); 4. beheer alarmcentrales: dit mvat het geheel van handelingen die deel uitmaken van de pvlging van signalen die uitgaan van een alarmsysteem. In cncret hudt deze activiteit zich bezig met het cntrleren van signalen uitgaande van alarmsystemen, de interpretatie 23 FOD BINNENLANDSE ZAKEN, Algemene Directie Veiligheid en Preventie, [WWW], [18 maart 2010]. 24 Art.1 1, Wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid.

23 van deze signalen, de verificatie f het wel m een echt alarm gaat, de verwittiging van de eigenaar van het pand en eventueel k plitie en daarnaast k de aansturing van de bewakingsagenten die een interventie na alarm uitveren; 5. persnscntrle: verwijst naar tezicht en cntrle van persnen met het g p het verzekeren van de veiligheid p al dan niet vr het publiek tegankelijke plaatsen. Prtiers, evenementbeveiliging en winkelinspecteurs kunnen nder deze vrm van bewaking nderverdeeld wrden. Verschil met de vrige vrmen van bewaking is dat men hier geen gederen f persnen dient te beschermen, maar enkel bestaat uit het tezicht p het gedrag van mensen; 6. vaststelling van de testand van gederen die zich bevinden p penbaar dmeind, dit in pdracht van de bevegde verheid f de huder van een verheidscncessie; 7. begeleiding van grepen in het kader verkeersveiligheid (verkeersbegeleiding) Een tweede dmein binnen de private veiligheidssectr is de sectr van de Beveiliging. Binnen deze sectr wrdt alle materiaal verstaan dat gebruikt wrdt m misdrijven te vrkmen f vast te stellen. Dergelijke materialen kunnen nder andere gebruikt wrden bij het beveiligen van huizen, wagens en dergelijke meer. Men kan zwel mechanische beveiliging (deurslten, inbraakwerend materiaal, ) als elektrnische bewaking (alarmen, videbewaking, ) p de markt aantreffen. 25 De verkp van dergelijk beveiligingsmateriaal is niet wettelijk geregeld. Iedereen is dus vrij m dergelijke apparatuur aan te bieden p de markt. Er zijn slechts enkele activiteiten bij wet geregeld: - de cnceptie, plaatsing, het nderhuden en repareren van alarmsystemen met gebeuren dr een erkende beveiligingsnderneming.; VIGILIS, Beveiliging, [WWW], [5 februari 2010]. 26 Art.1 1, wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid.

24 - het bijhuden en behandelen van alarmsignalen afkmstig van alarmsystemen in gebuwen gebeurt dr vergunde alarmcentrales; - bij het gebruiken van alarmsystemen is men k aan wettelijke bepalingen gebnden, maar dit behandelen zu ns te ver leiden; - het vlgen en lkaliseren van vertuigen uitgerust met een vlgsysteem kan k enkel gebeuren dr een erkende bewakingscentrale Opspring is het derde luik binnen de private sectr. Het zijn privé-detectives die belast zijn met deze vrm van veiligheid. Vr deze activiteiten bestaat een aparte wetgeving, namelijk de wet van 19 juli 1991 tt regeling van het berep van privé-detective. Binnen deze sectr kan men een nderscheid maken tussen vijf activiteiten die de privé-detective kan uitveren pspren van verdwenen persnen f verlren/gestlen gederen. Deze activiteit heft zich niet altijd in het criminele milieu af te spelen. Naast het pspren van bijvrbeeld een gestlen wagen kan het pspren van erfgenamen bij een erfenis k nder deze activiteit vallen; - inwinnen van infrmatie betreffende burgerlijke stand, gedrag, mraliteit en vermgenstestand van persnen. Het kan hier m zwel een natuurlijke persn f een rechtspersn gaan. Naast het inwinnen van infrmatie betreffende een tekmstige schnzn kan het dus even ged gaan m het inwinnen van infrmatie ver de slvabiliteit van ndernemingen; - verzamelen van bewijsmateriaal f vaststellen van feiten die aanleiding geven tt cnflicten tussen persnen, f die aangewend kunnen wrden vr het beëindigen van die cnflicten. Ok hier kan het zwel p een natuurlijke als p een rechtspersn slaan. Vrbeeld van een dergelijke activiteit is het nagaan waar en wanneer een partner verspel pleegt, dit m een cnflict tussen echtgenten die in een echtscheidingsprcedure zitten, te kunnen beslechten; - pspren van bedrijfsspinage. Onder bedrijfsspinage wrdt verstaan: het heimelijk vergaren van gegevens bij een bedrijf met het gmerk een z vlledig mgelijk inzicht te verkrijgen in de mgelijkheden en de bedelingen van de cncurrent m z het eigen beleid te kunnen bepalen.; Art.1 1, Wet van tt regeling van het berep van privé-detective. 28 VIGILIS, Opspring, [WWW], [5 februari 2010].

25 - elke andere activiteit bepaald bij Kninklijk Besluit. Een laatste luik van activiteiten binnen de private veiligheidssectr is het Veiligheidsadvies. 29 Een nderneming die dergelijk advies verstrekt vrziet in analyses van veiligheidsrisic s m strafbare feiten te vrkmen. Om dit te realiseren werken deze ndernemingen drlichtingen, analyses, strategieën, cncepten, prcedures en trainingen uit p veiligheidsgebied. Deze wrden in een later stadium uitgeverd en geëvalueerd. 30 De definitie in de wet van 10 april 1990 van veiligheidsadvies mvat een waaier aan activiteiten die p de markt van het veiligheidsadvies sms nder specifieke benamingen bekend zijn. Dit is bijvrbeeld het geval met "frensic accuntancy" in zverre deze de bedeling heeft ndernemingen te helpen m p het vlak van bekhuding fraude te vrkmen De publiek-private samenwerking in de veiligheidssectr Er zijn heel wat therieën te vinden rnd de publiek-private samenwerking in de veiligheidssectr. Het gaat hier m het samenwerken tussen de publieke plitie van de verheid en de private plitie. Vandaag zien we een utsurcing f uitbesteding van taken van de publieke plitie naar bewakingsndernemingen en dergelijke meer. Het gaat hier m bestuurlijke taken die zich situeren in het werkingsgebied van de lkale plitie. De verheid blijft wel verantwrdelijk vr de uitefening van deze taken, die zich dan k verwrd in diverse wetteksten rnd de regeling van taken binnen de private veiligheid. 31 Deze samenwerking is er altijd al geweest maar de laatste jaren is er duidelijk een stijgende trend waar te nemen in deze utsurcing, mede dr de steeds tenemende vraag naar veiligheid. 29 art. 1 6, Wet van 10 april 1990 tt regeling van de private en bijzndere veiligheid. 30 VIGILIS, Veiligheidsadvies, [WWW], [5 februari 2010]. 31 COOLS M., VERBEIREN K., Outsurcing en publiek-private samenwerking p het terrein van de veiligheid, Private Veiligheid, mei 2004, nr.20, p.15.

26 Uit nderzek van COOLS en VERBEIREN kmen er een viertal redenen naar vr waarm de tendens zich heeft vrgezet m taken van publieke plitie uit te besteden aan de private sectr. 32 Een eerste verklaring vr deze verschuiving van taken geeft aan dat de taken rnd veiligheid de laatste jaren enrm gestegen zijn. Ze zijn z in getale tegenmen dat de plitie deze niet meer alleen kan vervullen. Een tweede verklaring zu kunnen zijn dat er binnen de plitie k een trend is binnengeslpen die men vandaag de dag in veel bedrijven terug vindt. Men hudt zich enkel bezig met de kerntaken. Deze bedrijven zullen kleinere taken gaan uitbesteden aan andere bedrijven. Dit zien we vandaag k terug bij de plitie. Om een gede werking te garanderen gaat men zich enkel bezig huden met hun kerntaken. De private veiligheidssectr springt in m de randtaken van de plitie te kunnen vervullen. Deze twee verklaringen kunnen min f meer gekaderd wrden binnen de Junir-Partner-Therie van KAKALIK en WILDHORN. Zij zien de private veiligheidsindustrie als een particulier verlengstuk van de reguliere plitiezrg. 33 Ok deze therie wijt de grei van de private veiligheidssectr aan het feit dat de verheid niet meer alleen kan vlden aan de vraag naar beveiliging. Private sectr is in dit licht cmplementair met de plitie gerganiseerd vanuit de verheid. De delstellingen van beide sectren zijn gelijk, namelijk het vrkmen en bestrijden van criminaliteit. In deze therie is de private veiligheid het kleine brertje van de reguliere plitie. Ze manifesteert zich vral in het preventieve luik van plitiepdrachten. Een andere therie die deze twee verklaringen kan invullen is de therie van het publiek-privaat partnerschap. 34 Ok deze therie vindt een samenwerking tussen private sectr en reguliere plitie ndig m de nd aan veiligheid te kunnen pvullen. Deze therie ziet echter geen cmplementaire rl weggelegd vr beide sectren. Er wrdt in deze therie gepperd dat de verheid haar mnpliepsitie ten aanzien van veiligheid zu meten pgeven. Er zu een kerntakendebat meten kmen betreffende welke taken de plitie kan afstten. Het is enkel p deze manier dat de private sectr haar medeverantwrdelijkheid kan pnemen. 35 Iedere sectr heeft zijn eigen belangen. 32 Ibid, p MULKERS J., Privé-detectives: therie en praktijk van de private pspring, Antwerpen, Maklu, 2001, p GEERTS R., BOEKHOORN P., Criminaliteitsbeheersing, de wenselijkheid van publiek-private samenwerking, Arnhem, Guda Quint, 1990, p MULKERS J., Privé-detectives: therie en praktijk van de private pspring, Antwerpen, Maklu, 2001, p.29.

27 Een derde factr die uit het nderzek blijkt is dat deze uitbesteding leidt tt een grter takenpakket vr de private veiligheidsndernemingen. Dit zu een psitief effect hebben p het prfessinalisme van de sectr. Een laatste factr die we kunnen vernemen is er één p plitiek vlak. De laatste jaren kende ns land een liberaal gekleurde regering. Liberalen zijn vrstander van minder verheidsptreden en meer vrije markt. Een uitbesteding van verheidstaken aan de publieke sectr is vr hen een ideaal scenari Private veiligheid in Eurpees perspectief Binnen Eurpa is CESS, de Cnfederatin f Eurpean Security Services, de verkepelende rganisatie van de private veiligheidssectr. 36 In België bestaat k een dergelijke verkepelende rganisatie vr bewakings- en beveiligingsndernemingen, namelijk de BVBO, de Berepsvereniging vr Bewakingsndernemingen. CESS werd in 1989 pgericht p gezamenlijk initiatief van meerdere natinale berepsverenigingen van bewakingsndernemingen (waarnder de BVBO) van EU Lidstaten, als de verkepelende rganisatie van deze berepsverenigingen p Eurpees vlak. CESS wil binnen Eurpa de belangen verdedigen van de natinale rganisaties en ndernemingen die één f meerdere diensten aanbieden p het gebied van private veiligheid. De verkepelende rganisatie 36 FRANKEN R., 100 vragen ver beveiliging, Alphen aan den Rijn, Kluwer, 2009, p.70.

28 wil deze gezamenlijke belangen verdedigen dr middel van een vrtrekker te zijn bij de harmnisatie van de natinale wetgevingen mtrent de activiteiten van de CESS-leden. Om deze delstelling te bereiken wil CESS 37 : - nderzek uitveren p prfessineel, ecnmisch, cmmercieel, juridisch en sciaal vlak naar de activiteiten van haar leden; - gegevens verzamelen en deze k te verspreiden naar haar leden mtrent de activiteiten in de private veiligheidssectr; - het kwaliteitsniveau van de ganse sectr verhgen, dit dr standaardisatie van de wetgeving Hiernder vlgt een verzicht van de CESS leden. Er wrdt per land een verzicht gegeven van de ppulatie en het aantal manschappen in zwel publieke als private plitie. 38 land ppulatie (in miljen) plitieagenten rati bewakingsagenten rati België 10, / /821 Bsnië 4,6 / / /1225 Bulgarije 7, / /124 Cyprus 0, / /466 Denemarken 5, / /1010 Duitsland / /476 Estland 1, / /224 Finland 5, / /517 Frankrijk / /427 Griekenland 10, / /428 Hngarije / /125 Ierland 4, / /412 Italië / /304 Kratië 4, / / CESS, Objectives, [WWW], [7 februari 2010]. 38 CESS, Statistics: CESS members 2008, [WWW], [17 februari 2010].

29 Letland 2, / /230 Lituwen 3, / /360 Luxemburg 0, / /210 Macednië 2 / / /368 Malta 0, / /256 Nederland 16, / /555 Nrwegen 4, / /387 Ostenrijk 8, / /830 Plen 38, / /234 Prtugal 10, / /275 Remenie 22, / /235 Servie 7, / /264 Slwakije 5, / /314 Slvenië / /444 Spanje 40, / /488 Tsjechië / /198 Turkije 71, / /329 VK / /244 Zweden / /670 Zwitserland 7, / /879 Figuur 1: aandeel plitieagenten en bewakingsagenten van de CESS-leden De laatste jaren merken we een greiende aandacht bij verheden, universiteiten en dergelijke meer m nderzek uit te veren betreffende de publieke en in mindere mate de private plitie. Ondanks de matige interesse in de private veiligheidssectr blijkt tch uit nderzek dat in vele Eurpese landen de private veiligheidssectr meer manschappen telt dan de publieke plitie. Bvendien telt de private sectr k een grtere verscheidenheid aan functies dan de publieke sectr. 39 Het feit dat vele Eurpese landen steeds meer private veiligheidsmanschappen telt dan publieke plitie kan men k merken in de bvenstaande tabel die pgemaakt kan wrden uit een nderzek van CESS bij haar leden. 40 De landen met een grijze achtergrnd tellen meer private agenten dan publieke. Opmerkelijk is dat het vral de landen zijn uit Ost-Eurpa die een grtere private sectr kent dan een publieke. 39 BUTTON M., Private Plicing, Willian Publishing, 2002, p CESS, Private Security: Facts and Figures, 2008.

30 Deel 2: Opleiden in veiligheid 2.1. Veiligheidspleidingen in België Zals al eerder aangehaald kan de private veiligheid pgesplitst wrden in vier kernactiviteiten, namelijk bewaking, beveiliging, pspring en veiligheidsadvies. Onder elk van deze kernactiviteiten is ng eens een nderverdeling te maken van diverse functies die men in deze sectr kan uitefenen. Vr elk van deze functies bestaat dan k een eigen, specifieke pleiding. Hiernder vlgt per kernactiviteit een krte schets van welke pleidingen er allemaal p de markt zijn in ns land. In het kader van deze Masterpref is de Basispleiding bewakingsagent de belangrijkste uit het ganse gamma. In een vlgend hfdstuk wrdt deze basispleiding immers vergeleken met de cursus private veiligheid die leerlingen uit het zevende specialisatiejaar

31 Integrale veiligheidskunde en het zevende specialisatiejaar Veiligheidsberepen vrgeschteld krijgen. Een tweede punt waarm de basispleiding bewakingsagent belangrijk is vr deze thesis ligt in het feit dat de delgrep van de lngitudinale chrtestudie die later aan bd kmt in deze Masterpref gericht is p Bewakingsagenten. Bij de start van de studie (jaar 0) zullen de surveys dus afgenmen dienen te wrden bij studenten die starten met een basispleiding bewakingsagent. Om deze twee redenen wrdt de basispleiding bewakingsagent iets uitveriger besprken dan de andere pleidingen. Al de besprken pleidingen zijn pleidingen vr uitverend persneel van een bewakingsnderneming. Daarnaast bestaan er ng pleidingen vr de leidinggevenden van een nderneming Opleidingsinstellingen Bewaking in België De pleidingen binnen de activiteiten bewaking van private veiligheid wrden geregeld via het Kninklijk Besluit van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en - ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. Een pleiding kan vlgens dit K.B. enkel gevlgd wrden in een dr de FOD Binnenlandse Zaken gedgekeurde pleidingsinstelling. Een erkenning dr de FOD Binnenlandse Zaken is geldig vr een peride van vijf jaar en kan daarna pnieuw verlengd wrden vr eenzelfde peride. Een lijst van de erkende pleidingsinstellingen in België kan terug gevnden wrden in bijlage. Instellingen die erkend willen wrden als pleidingsinstellingen meten aan enkele vrwaarden vlden 41 : - een rechtspersnlijkheid bezitten; - ver een ndernemingsnummer beschikken; - een aantal lesgevers tewerkstellen die vlden aan de leraarsvereisten (cfr.infra); 41 Art.71, K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

32 - ver de ndige accmmdatie beschikken m de pleidingen te laten drgaan; - geen pleidingen rganiseren per crrespndentie; - een functie cursuscördinatr inrichten. Deze persn is verantwrdelijk vr de rganisatie van de pleidingen en de stages; - zich nderwerpen aan inspectie; - geen pleidingen rganiseren vr f in het kader van plitiepleidingen. De lesgevers die tewerkgesteld wrden in een erkende pleidingsinstelling meten zals hierbven al geschreven vlden aan enkele leraarsvereisten 42 : - geen strafrechtelijke verrdelingen f administratieve geldbetes, schrsing f intrekking van de identificatiekaart hebben pgelpen; - geen feiten begaan hebben die een tekrtkming kunnen uitmaken p de berepsdentlgie; - men kan maximum twee verschillende vakken dceren; - vakbekwaam zijn in het te dceren vak. Dit dr in het bezit te zijn van een gepast diplma f dr in de afgelpen zes jaar minstens drie peenvlgende jaren ervaring te hebben in het te dceren vak; - wanneer de dcent lid is van een plitiedienst dient deze eerst testemming te bekmen van zijn versten m te dceren; - Zelf 80% behalen p de vakken die men zal dceren Veiligheidspleidingen Bewaking De wettelijke basis vr deze pleidingen is terug te vinden in het K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten betreffende berepspleiding en berepservaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. 42 Art.72, K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

33 Elke bewakingsagent in dienst met vlden aan vlgende pleidingsvereisten vlgens het Kninklijk Besluit van 21 december 2006, gewijzigd dr het Kninklijk Besluit van 7 juli 2008: - attest psychtechnisch nderzek uitgereikt dr Selr; - bekwaamheidsattest (afhankelijk van de activiteit die hij uitefent); - eventueel bijschlingsattest bewakingsagent Hiernder vlgt een verzicht van de mgelijke pleidingen bewakingsagent Het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent. In België kan men p drie manieren instrmen tt de basispleiding bewakingsagent in een erkende pleidingsinstelling: - wanneer je ingeschreven staat als werkzekende bij de VDAB kan je via hen gratis de pleiding vlgen; - men kan rechtstreeks slliciteren bij een erkende bewakingsnderneming. Eenmaal in dienst zal je werkgever instaan vr de pleiding; - f ten laatste, de pleiding zelf bekstigen bij één van de erkende pleidingsinstellingen. Deze ptie is de minst gekzen manier, wegens te duur vr velen. Daarnaast is er ng de mgelijkheid m het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent te behalen via een zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid f een zevende specialisatiejaar Veiligheidsberepen (cfr. infra). Dit kan men vlgen in een erkende schl p Technisch f Bereps Secundair niveau. Om zich bewakingsagent te kunnen nemen, meten de kandidaat-bewakingsagenten dus eerst enkele testen drstaan. Men kan pas aan een basispleiding tt bewakingsagent beginnen wanneer men in het bezit is van het attest psychtechnisch nderzek. Dit attest dient men te behalen bij SELOR, het selectiebureau van de verheid. De kandidaat met aan vlgende telatingsvrwaarden vlden m het psychtechnisch nderzek te kunnen afleggen 43 : 43 SINT-REMBERT, Psychtechnisch nderzek vr bewakingsagenten, [WWW], [28 maart 2010].

34 - een getuigschrift van ged gedrag en zeden kunnen vrleggen van maximum 6 maanden ud; - ten vlle 18 jaar ud zijn; - nderdaan zijn van een lidstaat van de Eurpese Unie ; - zijn hfdverblijfplaats hebben in een lidstaat van de Eurpese Unie; - sinds vijf jaar geen lid geweest zijn van een plitiedienst Het psychtechnisch nderzek bij Selr bestaat uit een geïnfrmatiseerde persnlijkheidsvragenlijst (+/- 60 minuten) en een gedragsgericht interview (+/- 30 minuten). Wanneer de kandidaat-bewakingsagent niet slaagt in het psychtechnisch nderzek dan heeft hij/zij ng één maal de kans m dit nderzek af te leggen. Dit kan echter wel pas na 12 maanden na het niet slagen. Wanneer de kandidaat vr de tweede maal het attest niet behaalt, dan kan hij nit meer als bewakingsagent aan de slag gaan. 44 Smmige bewakingsndernemingen beschikken ver een eigen intern-testcentrum, erkend dr de FOD Binnenlandse Zaken en SELOR45. Een kandidaat-bewakingsagent kan het psychtechnisch nderzek daar laten uitveren. Het testcentrum kan echter geen testen vr derden afnemen. Dit wil zeggen dat een intern testcentrum pas het attest psychtechnisch nderzek kan afleveren na het sluiten van een arbeidsvereenkmst tussen betrkken kandidaat en de eigen bewakingsnderneming f een bewakingsnderneming die behrt tt dezelfde ecnmische grep. Vrwaarden m erkend te wrden tt intern-testcenrum zijn 46 : - de psychtechnische nderzeken mgen enkel uitgeverd en berdeeld wrden dr selectiedeskundigen met een cntract van nbepaalde duur bij de desbetreffende bewakingsnderneming; - Selr met een psitief advies uitspreken ver de deskundigheid van de selectiedeskundigen besprken hierbven. Daarnaast met er k een psitief advies zijn betreffende de wijze van testen, de testnrmen, de berdelingsnrmen en de testprcedure; 44 Art.5, K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. 45 Art.60 2, Ibid. 46 Art.62 1, Ibid.

35 - het intern-testcentrum met per jaar minimaal 25 attesten psychtechnisch nderzek afleveren. Dergelijke interne testcentra dienen kandidaten te selecteren die vlden aan vier belangrijke cmpetentieclusters. De kandidaat met respect vr de medemens tnen, een evenwichtige persnlijkheid hebben, beschikken ver incasseringsvermgen ten aanzien van agressief gedrag dr derden en als laatste respect tnen vr plichten en prcedures. 47 Via diverse persnlijkheidstesten en vragen rnd cmpetenties wrden de vier bvenstaande cmpetenties gemeten. Nadat de kandidaat geslaagd is en in het bezit is van een attest psychtechnisch nderzek kan hij de wettelijk verplichte basispleiding vlgen van 132 uur in één van de erkende pleidingsinstellingen. Dit kan men zwel in dagnderwijs als in avndnderwijs vlgen. Deze pleiding vrmt de basispleiding van de bewakingsagent. Wie in deze pleiding slaagt, kan niet alleen de basisactiviteit bewaking van gederen en tezicht p persnen uitefenen, hij verkrijgt k tegang tt gespecialiseerde pleidingen (zie verder). De pleiding wrdt pgesplitst in twee grte blkken. Een eerste blk van 30 uur behandelt alle rechtsvakken. Het gaat m vlgende vakken: - rganisatie van de bewakingssectr en hun activiteiten (2u); - studie van de regelgeving met betrekking tt de bewaking en grndige studie van de rechten en de verplichtingen van de bewakingsagent (20u); - tegepaste gemeenrechtelijke rechten en verplichtingen (8u); Vraleer men kan verder gaan met een tweede blk, dient de kandidaat te slagen vr pnieuw een Selr-examen 48 Het is wettelijk verplicht vr de pleidingsinstellingen m tussen de laatste les van Blk 1 en het examen bij Selr te vrzien in vier studiedagen m de rechtsvakken in te studeren. Men dient vr ieder vak, k de vakken uit blk twee, minimum 50% te behalen sinds 47 X, Selectie en rekrutering van bewakingsaagenten, Private Veiligheid,maart 2010, nr..44, p Art 51, K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

36 Tt vr 2008 was dit ng 60%. 50 Bij niet slagen beschikt men steeds ver de mgelijkheid m een herexamen af te leggen rnd deze materie. De herexamens kunnen afgelegd wrden znder de verplichting de pleiding pnieuw te vlgen. Wie na de herexamens niet geslaagd is en zich pnieuw wil aanmelden vr de examens, met niet de vlledige pleiding pnieuw vlgen, maar enkel de vakken waarp geen 50 % van de punten werd behaald. Na het slagen kan met het tweede blk van de basispleiding aanvatten. In dit blk wrden naast enkele theretische vakken k enkele praktische vakken gedceerd. Het gaat hier m een blk die 102 lesuren inneemt. Vlgende vakken kmen aan bd 51 : - rganisatie van de bewakingssectr en hun activiteiten (4u); - cmmunicatietechnieken (8u); - analge en digitale cmmunicatie (4u); - bservatie en rapprtering (12u) ; - cultuurinzicht en mgaan met diversiteit (12u); - psychlgische cnflicthantering (16u); - fysieke ntwijkingtechnieken (8u); - gepast reageren bij brand, bmalarm en rampen (12u); - bedrijfseerstehulpverlener (20u); - sciale verhudingen in de bewakingssectr (6 u); Wanneer men k slaagt vr het tweede blk kan men aan de slag bij een bewakingsnderneming. De FOD Binnenlandse Zaken zal na een nderzek naar het vlden aan de veiligheidsvrwaarden vr het uitefenen van het berep van bewakingsagent een identificatiekaart tekennen aan de geslaagde kandidaat. In dit nderzek wrdt nagegaan f de geslaagde geen eerdere strafrechtelijke verrdelingen heeft pgelpen. Daarnaast wrdt k gekeken f de geslaagde geen inbreuken heeft gepleegd die niet ndzakelijk leiden tt een 49 Art.43, K.B. van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. 50 FOD BINNENLANDSE ZAKEN, Activiteitenrapprt 2008., [WWW], [25 maart 2010]. 51 Art. 12, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

37 verrdeling, maar die wel een ernstige tekrtkming blijken aan de berepsdentlgie van de jb Het bekwaamheidsattest bewakingsagent-mbiele bewaking. Na het slagen vr het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent kunnen ng verdere gespecialiseerde pleidingen gevlgd wrden. Een eerste pleiding die men bijkmend kan vlgen is het attest mbiele bewaking. Een definitie van mbiele bewaking vinden we terug in het KB van 7 april 2003 tt regeling van bepaalde methdes van bewaking: Bewakingsactiviteit zals bedeld in artikel 1, paragraaf 1, lid 1, 1e van de wet van 10 april 1990, waarbij de bewakingsagent zich p de penbare weg verplaatst van ged naar ged m er tezicht uit te efenen, met inbegrip van interventie na alarm. 52 Mbiele bewaking wrdt het meest gebruikt bij tezicht p en bescherming van rerende en nrerende gederen en tezicht p en cntrle van persnen met het g p het verzekeren van de veiligheid p al dan niet publiek tegankelijke plaatsen. Een vrbeeld bij de eerste categrie is nachtbewaking p een site van een bedrijf. Dit uit preventieve verwegingen m diefstallen te vrkmen f vast te stellen. Een vrbeeld bij de tweede categrie is de cntrle ter preventie van diefstal aan de uitgang van een fabriek. 53 Dit attest kan behaald wrden na het met ged gevlg vlgen van een pleiding die 40 lesuren in beslag neemt. 54 Vlgende vakken kmen aan bd: - wetgeving alarmbeheer en mbiele bewaking (8u); - kennis van alarmsystemen, alarmcentrales en telebewaking (8u); - veilig rijgedrag (8u); - risic-inschatting (4u); - tegepaste ntwijkingtechnieken (4u); - interventiemethdes- en prcedures (8u) 52 Art.1 3Kninklijk Besluit van 7 april 2003 tt regeling van bepaalde methdes van bewaking, zals gewijzigd dr de K.B s van 30 ktber 2003 en 9 januari APEG-BVBO, Praktische gids selectie bewakingsdiensten,, 2008, p Art.13, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

38 Bekwaamheidsattest bewakingsagent - winkelinspecteur Dit attest is vereist vr de uitefening van de activiteit winkelinspecteur / winkelinspectrice. Het del van deze activiteit is het vrkmen van diefstallen in cmmerciële centra (warenhuizen, electrzaken en dergelijke meer). Dit via het uitefenen van cntrle p het gedrag van de klanten. 55 De pleiding van winkelinspecteur duurt 45 lesuren. Vlgende vakken kmen aan bd gedurende de pleiding: - filsfie en delstellingen (3u); - reglementering van de activiteit winkelinspectie en de specifieke bevegdheden en verantwrdelijkheden van de bewakingsagent met de nadruk p tepassingen uit het strafrecht, de dentlgie van de bewakingsagent (12u); - subculturele fenmenen, diversiteit en technieken in de mgang met grepen met inbegrip van afweertechnieken en technieken van geweldbeheersing (12u); - berepsspecifieke interventiemethdes met inbegrip van prductkennis (9u); - rapprtering (6u); - prjecteringsefeningen (3u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent café en dansgelegenheden Dit bekwaamheidsattest is ndig vr bewakingsagenten die de specifieke bewakingsactiviteiten willen uitveren p werkpsten die aan een café f dansgelegenheid tebehren. Prtiers meten dus deze pleiding gevlgd hebben. Ze duurt 32 lesuren en behandelt vlgende thema s 56 : - specifieke risic s p wetsvertreding (8u); - specifieke veiligheidsrisic s in een uitgaansmgeving (12u); - geweldlze bewakingsmethden in een uitgaansmgeving (12u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent bescherming van persnen 55 Art. 1 5, K.B.van 7 april 2003 tt regeling van bepaalde methdes van bewaking, zals gewijzigd dr de K.B. s van 30 ktber 2003 en 9 januari Art.15, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

39 Deze bewakingsactiviteit is beter bekend nder de term bdyguarding. De bewakingsagent beschermt zijn klant tegen mgelijke gevaren dr deze persn af te schermen vr ngewenste tenaderingen. De pleiding duurt 51 lesuren, bestaande uit 57 : - veiligheidsanalyse en pbuw van de beveiliging (16u); - frmaties en prcedures bij bescherming van persnen (12u); - persnsbescherming met wagens (12u); - afschermingtechnieken (8u); - rganisatie van de plitiediensten (3u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent beveiligd verver Een bewakingsagent die tezicht wil uitveren p het verver en bescherming van waarden dient in het bezit te zijn van een attest beveiligd verver. Deze pleiding duurt 69 lesuren en bespreekt vlgende nderwerpen 58 : - rganisatie en srten beveiligd verver (3u); - wetgeving van het beveiligd waardeverver (15u); - rijtechnieken, defensieve rij- en rammingstechnieken (16u); - technieken van beveiligd verver (10u); - vertuigen vr beveiligd verver (3u); - tegepaste analge en digitale cmmunicatietechnieken (3u); - risicbeheer en mgaan met crisissituaties (16u); - tegepaste kennis van plitie- en de verheidsdiensten (4u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent peratr alarmcentrale Dit bekwaamheidsattest is vereist vr het uitefenen van de specifieke bewakingsactiviteit beheer van alarmcentrales. Deze pleiding duurt 70 lesuren, bestaande uit vlgende vakken 59 : - wetgeving alarmbeheer, beheer vlgsystemen en interventie na alarm (12u); 57 Art.16, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. 58 Art.17, Ibid. 59 Art.18, Ibid.

40 - kennis van alarmsystemen, alarmcentrales en telebewaking (18u); - telefnische cmmunicatievaardigheden en prbleemplssend handelen (24u); - tegepaste analge en digitale cmmunicatietechnieken (6u); - methden van technische alarmverificatie en alarmprcedures (8u); - rganisatie van de interventiediensten (2u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent vaststelling materiële feiten Deze pleiding wrdt gedceerd in 24 lesuren met vlgende lesnderdelen 60 : - tegepaste wetgeving betreffende parkeren (4u); - tegepaste wetgeving betreffende de bevegdheden van de bewakingsagent (4u); - vaststellingen en vaststellingsmethdes (8u); - risicbeheersing en cnflictbeheersing (8u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent verkeersbegeleiding De wet van 10 april 1990 laat de bewakingsagenten te m k taken uit te veren in het kader van verkeersbegeleiding. Het kan hier gaan m taken van wegkapiteins (persnen die wielerteristen begeleiden), gemachtigde pzichters (persnen die grepen schlieren begeleiden na schl), signaalgevers (tijdens een wielerwedstrijd), grepsleiders (persnen die ruiters begeleiden) f werfpzichters (begeleiden de vertuigen die de werf verlaten). De weggebruikers meten de aanwijzingen van die bewakingsagenten dan k naleven. Deze pleiding is een krte van 20 lesuren, gaande ver 61 : - verkeersveiligheid (20u); - tegepaste verkeersreglementering (8u); - taakuitvering en technieken (8u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent erfgedbewaker 60 Art.19, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen. 61 Art.20, Ibid.

41 Indien een permanente instelling van publiek recht die cultureel erfged beheert een interne bewakingsdienst wil prichten, meten de suppsten een bekwaamheidsattest bewakingsagent - erfgedbewaker behalen. Deze pleiding is vrij recent pgericht. De pleiding erfgedbewaker is er een van 72 lesuren met vlgende vakken 62 : - studie van de regelgeving met betrekking tt de bewaking en grndige studie van de rechten en de verplichtingen van de bewakingsagent (20u); - tegepaste preventie en interventie in permanente instellingen die cultureel erfged beheren (12u); - cultuurinzicht en mgaan met diversiteit (12u); - bservatie en rapprtering (12u); - psychlgische cnflicthantering (16u) Het bekwaamheidsattest bewakingsagent gewapende pdrachten Indien men als bewakingsagent met een wapen wil patruilleren, dan dient men in het bezit te zijn van dit attest. Deze pleiding duurt 42 lesuren en vlgende vakken kmen aan bd 63 : - tegepaste wetgeving aangaande wapenwetgeving, wettige verdediging en het gewapenderwijs uitveren van bewakingsactiviteiten (12u); - tegepaste wapenkennis (6u); - tegepaste veiligheidstechnieken bij het hanteren van een wapen (12u); - schietefeningen (12u) Opleiding veiligheidsagent 62 Art.21, Ibid. 63 Art.22, K.B van 21 december 2006 betreffende de vereisten inzake berepspleiding en -ervaring, de vereisten inzake psychtechnisch nderzek vr het uitefenen van een leidinggevende f uitverende functie in een bewakingsnderneming f interne bewakingsdienst en betreffende de erkenning van de pleidingen.

42 Wie werkzaam wil zijn in een veiligheidsdienst van een penbare verversmaatschappij in België dient naast het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent k een pleiding veiligheidsagent te vlgen. Dit mwille van de specifieke werkmgeving van de veiligheidsagent en de bevegdheden die k iets grter zijn dan die van een bewakingsagent. Deze vervlgpleiding is pgedeeld in 36 lesuren en leert vlgende zaken aan de cursisten 64 : - verplichtingen en bevegdheden van de veiligheidsagent en de dr hem te vlgen prcedures (16u); - herkennen van gevaarsituaties in de penbare verversmgeving en de benaderingstechnieken gericht p het vrkmen van geweldsituaties (8u); - technieken bij het gebruik van handbeien (3u); - technieken bij het gebruik van spuitbussen en ntsmetting (6u); - technieken bij vatting en veiligheidscntrles (3u) Opleidingsinstellingen Beveiliging in België Men kan dr de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken erkend wrden als pleidingsinstelling vr de pleidingen in de beveiligingssectr indien men vldet aan enkele vrwaarden 65 : - een rechtspersnlijkheid hebben - het lessenprgramma verstrekken dat gedgekeurd is in het K.B van 17 december 1990; - lesgevers tewerkstellen die vlden aan vlgende vrwaarden: geen strafrechtelijke verrdelingen, administratieve geldbeten, schrsing f intrekking van een telating f erkenning in tepassing van de wet hebben pgelpen; 64 Art.8, K.B. van 20 juli 2006 betreffende de pleidingsvrwaarden waaraan het leidinggevend en uitverend persneel van de veiligheidsdiensten van de penbare verversmaatschappijen met vlden. 65 Art.12, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen.

43 niet verrdeeld zijn geweest tt een gevangenisstraf van ten minsten zes maanden wegens enig misdrijf - beschikken ver vldende accmmdatie m zwel de theretische als praktische pleidingsnderdelen te kunnen verstrekken; - zich nderwerpen aan inspectie van de Minister van Binnenlandse Zaken Veiligheidspleidingen Beveiliging Ok wie werkzaam wil zijn in de beveiligingsactiviteiten met allereerst een pleiding vlgen. Hier wrdt k een nderscheid gemaakt in pleidingen vr leidinggevend en pleidingen vr uitverend persneel. Vr het uitverend persneel is er één pleiding. Uitverend persneel heeft keuze uit twee verschillende pleidingsmdules, afhankelijk van de activiteit die men uitvert bij de beveiligingsndernemingen: de cnceptie van alarmsystemen en de installatie en nderhud van alarmsystemen. 66 Opleidingen rnd beveiliging zijn geregeld via een andere wetgeving dan de pleidingen rnd bewaking. Alle regelgeving betreffende pleiden in beveiliging is terug te vinden in het K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen, gewijzigd dr het K.B. van 28 ktber Leidinggevend persneel van een beveiligingsnderneming Om als leidinggevende van een beveiligingsnderneming erkend te wrden dien je in het bezit te zijn van een certificaat van pleiding van leidinggevend persneel van een beveiligingsnderneming. Dit verkrijg je na het vlgen van een pleiding van 45 lesuren waar vlgende vakken aan bd kmen 67 : - algemene beveiligingsfilsfie en risicmanagement: beveiliging, beveiligingsmethden en technieken, beveiligingsindustrie (15u, waarvan 6u praktische efeningen); 66 VIGILIS, Opleidingsinstellingen beveiliging, [WWW], [5 februari 2010]. 67 Art.3, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen.

44 - recht: reglementering van de sectr, nderhudscntracten, verzekeringen, aansprakelijkheid, lkale reglementeringen (12u waarvan 3u praktische efeningen); - persneelsselectie (3u); - prjecteringsefeningen (12u); - dentlgie, rechten en plichten (3u) Bvendien dient de persn te slagen in een pref waaruit de berepskennis blijkt Opleiding betreffende cnceptie van alarmsystemen en -centrales Uitverend persneel die zich bezig hudt met de cnceptie van alarmsystemen en alarmcentrales dienen in het bezit te zijn van een certificaat van kwalificatie en pleiding betreffende cnceptie van alarmsystemen en centrales. Men behaalt dit attest na het vlgen van een pleiding van 45 lesuren. Vlgende zaken wrden behandeld 68 : - algemene vakken: 21 uren nderverdeeld als vlgt: Beveiligingsfilsfie (3u); Verzekeringen (3u); Risic-analyse: beveiligingstherie (3u); Lkale reglementeringen (3u); Reglementeringen van de sectr (3u); Risic-beheersplan (3u); Risic-praktijk (3u) - rganisatrische en buwkundige beveiliging (6u); - elektrnische beveiliging:, meer bepaald inbraakbeveiliging, tegangscntrle, camerabewaking, prjecteringsefeningen (9u); - vrstelling van beveiligingsmateriaal (9u) Opleiding betreffende installatie en nderhud van alarmsystemen 68 Art.5, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen

45 Ok het uitverend persneel die werkzaam is in de installatie en het nderhud van de alarmsystemen dient een pleiding te vlgen van 45 lesuren. Deze pleiding geeft recht p het certificaat van kwalificatie en pleiding betreffende installatie en nderhud van alarmsystemen. Hier wrden wel andere vakken behandeld dan in de pleiding vr uitverend persneel die zich bezig hudt met de cnceptie van de systemen, namelijk 69 : - wetgeving, rechten en plichten, dentlgie (6u); - rganisatrische en buwkundige beveiliging (3u); - elektrnische beveiliging met nder meer. inbraakbeveiliging, tegangscntrle, camerabewaking, prjecteringsefeningen, vrstelling van beveiligingsmateriaal (24u); - praktische efeningen: installatie en nderhud van alarmsystemen en centrales (12u) Algemene principes pleidingen beveiliging De certificaten die verleend wrden na het slagen van één van de beveiligingspleidingen zijn geldig vr een peride van vijf jaar. Zes maanden vr het verstrijken van de geldigheidsdatum van het certificaat met de persn in kwestie een bijschlingscursus vlgen bij één van de erkende pleidingsinstellingen. 70 Men heeft de keuze uit een bijschlingscursus van zes uur en een cursus van twaalf uur. 71 Bij het niet slagen van een examen (minimum 50%vr alle vakken apart met een ttaal van minimum 60%) heeft men ng kans p een herexamen. Bij het pnieuw niet slagen van dit examen kan men ng een maal het examen afleggen, na het pnieuw vlgen van de pleiding. Ok hier is weer mgelijkheid tt herexamen Opleidingsinstellingen Opspring in België 69 Art.6, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen. 70 Art.8bis 1, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen. 71 Art.8bis 2 en 3, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen. 72 Art.10 1, K.B. van 17 december 1990 betreffende de pleiding van het persneel van de beveiligingsndernemingen en de erkenning van de pleidingsinstellingen.

46 Om als pleidingsinstelling erkend te wrden dr de FOD Binnenlandse Zaken met men een aanvraag indienen bij deze verheidsinstantie. De instelling die deze aanvraag indient met vlden aan vlgende vrwaarden 73 : - een rechtspersnlijkheid hebben; - het lessenprgramma verstrekken dat gedgekeurd is in het K.B. van 10 februari 2008; - lesgevers tewerkstellen die vlden aan vlgende vrwaarden: geen strafrechtelijke verrdelingen, administratieve geldbeten, schrsing f intrekking van de vergunning van privé-detective hebben pgelpen; niet verrdeeld zijn geweest tt een gevangenisstraf van ten minsten 6 maanden wegens enig misdrijf; geen feiten hebben gepleegd die een tekrtkming kunnen uitmaken p de berepsdentlgie van de privé-detective; vr het vak dat men zal dceren kunnen aantnen dat men ver vldende berepservaring beschikt - beschikken ver vldende accmmdatie m de pleiding te laten drgaan; - een vltijdse cursuscördinatr aanstellen; - geen pleiding rganiseren per crrespndentie Veiligheidspleidingen Opspring De pleiding in het luik pspring is beter bekend als de pleiding tt privé-detective. Wettelijke basis vr de pleiding vinden we terug in het K.B. van 10 februari 2008 betreffende de vereisten met betrekking tt de pleiding en de erkenning van de EG-berepskwalificaties vr het uitefenen van het berep van privé-detective en de erkenning van de pleidingen. Als privédetective dient men in het bezit te zijn van een bekwaamheidsattest privé-detective. Deze pleiding mvat 250 lesuren die verspreid wrden ver een duur van twee jaar. De pleiding bestaat uit 74 : 73 Art.12 1, K.B. van 10 februari 2008 betreffende de vereisten met betrekking tt de pleiding en de erkenning van de EG-berepskwalificaties vr het uitefenen van het berep van privé-detective en de erkenning van de pleidingen. 74 Art.6 1, K.B. van 10 februari 2008 betreffende de vereisten met betrekking tt de pleiding en de erkenning van de EG-berepskwalificaties vr het uitefenen van het berep van privé-detective en de erkenning van de pleidingen.

47 - een juridische vrming, bestaande uit grndwettelijk recht, burgerlijk recht, strafrecht, gerechtelijk recht en de wetgeving tepasselijk p de privé-detectives (60u); - scipsychlgische vrming bestaande uit psychlgie, criminlgie en plichtenleer (30u); - een berepstechnische vrming, bestaande uit detectivetechnieken, infrmatieverwerking en rapprtering (60u); - praktische efeningen (100u) Ok bij deze pleiding geldt dat men m te slagen p het examen minimum 50% met behalen per vak en minimum 60% p het ttaal van alle vakken. Zelfde principe hier rnd het aantal deelnames aan examens. De student heeft maximaal vier maal de kans m het examen ged af te leggen, twee maal als gewn examen en twee maal als herexamen Veiligheidspleidingen Veiligheidsadvies In de sectr van het Veiligheidsadvies zijn er geen cncrete pleidingen bij wet geregeld. Om diensten te verstrekken aan derden betreffende veiligheidsadvies met men wel ver een erkenning van de FOD Binnenlandse Zaken beschikken.

48 2.2. Een vernieuwde vrm van Basispleiding bewakingsagent in België: de pleidingen Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen nader bekeken Het zevende Specialisatiejaar Integrale Veiligheid (TSO) en Veiligheidsberepen (BSO) Histriek De laatste decennia is het veiligheidsprbleem niet meer exclusief te te schrijven aan de publieke plitie. Er is mmenteel sprake van een gedeelde verantwrdelijkheid tussen publieke en private partners. De private sectr kreeg de kans m een deel van het veiligheidsterrein in te vullen die de plitie niet langer als één van hun hfdtaken zagen. Deze verschuiving zrgde echter wel vr een bm aan nieuwe veiligheidsberepen. Niet enkel dken er stewards p, k stadswachten, parkeerwachters en dergelijke meer verschenen in het stadsbeeld, naast de private bewakingsagenten. Al snel kn men uit deze wildgrei aan veiligheidsberepen cncluderen dat er

49 tussen deze verschillende berepen weinig cherentie en unifrmiteit heerste. Vral p vlak van pleiding bestaan er grte verschillen. 75 Daarm beslt de FOD Binnenlandse Zaken in 2006 een prject p te starten, genaamd Een pleiding vr veiligheid. Integratie en standaardisatie van de pleidingen die vrbereiden p zwel private als penbare veiligheidsberepen. Het nderzek dat in handen was van de Algemene Directie Private Veiligheid- en Preventiebeleid werd uitbesteed aan drie nderwijsinstellingen, de Academische Lerarenpleiding Criminlgische Wetenschappen aan de KUL, het Expertisecentrum Maatschappelijke Veiligheid van de KATHO en l écle de Criminlgie van de UCL. 76 Del van het nderzek was het pstellen van een inventaris van de p dat mment bestaande pleidingen binnen zwel de publieke als private sectr. Dit gebeurde dr middel van de bevraging van sleutelfiguren actief binnen veiligheidsfuncties en hun pleiding. Daarnaast werd er k gepteerd m een dcumentanalyse uit te veren. In de resultaten kwam naar vr dat de verschillende pleidingen zeer divers zijn en er nauwelijks sprake is van gelijkheid tussen deze pleidingen. Tijdens het nderzek bleek er enkel unifrmiteit te bestaan in de pleidingssectr van de private veiligheid. Reden hiervr is het wettelijke kader vr private veiligheidspleidingen. 77 In de tweede fase van het nderzek werd nagegaan via een uitgebreide literatuurstudie die de relevantie en wenselijkheid was van een geïntegreerde en gestandaardiseerde pleiding. Het grte gevaar dat schuilt achter de prichting van eer dergelijke pleiding is de mgelijke tename aan cntrle en repressie in de samenleving.veiligheid met immers gezien wrden vanuit een breder maatschappelijk kader. 78 In een derde en laatste fase van het nderzek werden p basis van de twee eerdere fases twee mgelijke pleidingen ntwikkeld. Aan de ene kant een pleiding aangebden in het secundair nderwijs en aan de andere kant een mdulair systeem in een centrum vr vlwassenennderwijs. Beide pleidingen richten zich p vier veiligheidsfuncties. Het gaat hier 75 DE PAUW E., Een pleiding vr veiligheid. Integratie en standaardisatie van de pleidingen die vrbereiden p zwel private als penbare veiligheidsberepen. Tijdschrift vr Veiligheid, 2008, nr.1, p Ibid, p Ibid, p Ibid.

50 m de gemeenschapswachten, de bewakingsagenten, de parkeerwachters en vetbalstewards. De inhud van beide pleidingen is min f meer dezelfde. Het grte verschil tussen beide is de rganisatie van de pleiding. Het vlwassenennderwijs bestaat uit twee mdules. Een eerste mdule wrdt dr iedereen gevlgd en behandeld algemene vaardigheden. In een tweede mdule kiest men één van de vier veiligheidsfuncties waarin men een specifieke pleiding zal vlgen. De pleiding in het secundair nderwijs bestaat uit een éénjarige pleiding die algemene en praktische vaardigheden van de vier veiligheidsberepen mvat. 79 De resultaten uit deze studie werden effectief gebruikt en p 4 maart 2009 werd een samenwerkingsakkrd afgeslten tussen de minister van Binnenlandse Zaken, GUIDO DE PADT, en de minister van Onderwijs, FRANK VANDENBROUCKE, tt prichting van een specialisatiejaar Veiligheid. Het Departement Onderwijs speelt hier in p een thema waarbinnen het ng niet actief was. Bedeling van deze pleiding is het ptimaal vrbereiden van geïnteresseerde jngeren p een jb als plitieagent, brandweerman f bewakingsagent. 15 schlen zullen uiteindelijk p 1 september 2009 starten met een zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid in het Technisch Secundair Onderwijs en een zevende specialisatiejaar Veiligheidsberepen in het Bereps Secundair Onderwijs. Het inrichten van het specialisatiejaar Veiligheid is een antwrd p een aantal verzuchtingen uit de veiligheidssectr, met name uit de hek van plitie, brandweer en bewakingssectr: - er is duidelijk nd aan een gede vrbereiding vr mgelijke rekruten bij de plitie. In 2008 bleek slechts 16% van de kandidaten te slagen in de selectiepreven. Het specialisatiejaar Veiligheid met jngeren beter vrbereiden m de preven aan te vatten; - mmenteel heerst er bij de brandweer een tekrt aan jnge brandweermannen. Een specialisatiejaar Veiligheid zu er vr meten zrgen dat een aantal afgestudeerden drstrmen naar een brandweerkrps. Dit zrgt vr een permanente strm van geschikte, jnge kandidaten die een stap zetten bij de brandweer; - als een bewakingsfirma mmenteel een jnge rekruut aanwerft, met dat nieuwe persneelslid eerst een pleiding vlgen aan een erkende instelling, zals hierbven reeds beschreven. Deze pleiding duurt een tijdje en 79 Ibid, p.50.

51 bewakingsfirma s hebben echter vaak gelegenheidscntracten (bijvrbeeld p festivals) waarvr ze p krte termijn veel persneel ndig hebben en die mensen meteen meten kunnen inzetten. Wie het specialisatiejaar Veiligheid gevlgd heeft, zal meteen na aanwerving dr een bewakingsfirma aan de slag kunnen als bewakingsagent. Persnen die het specialisatiejaar veiligheid gevlgd hebben, zullen afhankelijk van de gevlgde mdules en znder het afleggen van een examen, meteen aan de slag als: - bewakingsagent; - vetbalsteward; - peratineel leidinggevende in de private veiligheid (enkel persnen uit IV); - gemeenschapswacht (enkel persnen uit IV); - divisiechef (vetbal) en hfdsteward (enkel persnen uit IV) Daarnaast genieten afgestudeerden uit het zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid van vrijstellingen vr bepaalde telatingspreven bij brandweer en plitie. Z wrdt men rechtstreeks tegelaten tt een stage van brandweerman. Men is dus vrijgesteld van het behalen van het brevet van brandweerman. Men is echter niet vrijgesteld van de selectiepreven. Afgestudeerden die zich bij de plitie willen aansluiten krijgen een vrijstelling vr de preven in de selectieprcedure vr agent f inspecteur van plitie. Het gaat hier m de kennispref, de sprtpref en het gesprek met de selectiecmmissie. Deze preven wrden immers afgenmen tijdens het vlgen van het specialisatiejaar Integrale Veiligheid. IV VB Bewakingsagent X X Leidinggevende bewaking X / Gemeenschapswacht / X Vetbalsteward X X Divisiechef en hfdsteward X / Rechtstreekse tegang stage brandweer X / Vrijstelling 3 preven plitie X / EHBO-attest X X

52 Tabel 1: verzicht van de afstudeermdaliteiten bij een zevende specialisatiejaar IV f VB De twee pleidingen vandaag In september 2009 startten uiteindelijk 15 schlen met een zevende specialisatiejaar TSO integrale veiligheid en een zevende specialisatiejaar BSO Veiligheidsberepen. De schlen die de pleidingen aanbieden wrden nauwgezet gevlgd dr de FOD Binnenlandse Zaken, dit m de kwaliteit van de dcenten en de cursussen te kunnen garanderen. Z meten de schlen alle cursussen eerst ter gedkeuring vrleggen aan de FOD Binnenlandse Zaken. Daarnaast meten de leerkrachten tewerkgesteld in de pleidingen een blanc strafregister kunnen vrleggen. Een laatste kwaliteitseis is dat enkele specifieke vakken uitsluitend dr specialisten in het vakgebied gegeven mgen wrden80. De FOD Binnenlandse Zaken hecht een grt belang aan de kwaliteit van de pleiding mdat de studenten immers na afstuderen rechtstreeks tegang krijgen tt enkele jbs in de private veiligheidssectr. Vlgende schlen kregen uiteindelijk de gedkeuring m de specialisatiejaren in te richten 81 : Schl Specialisatiejaar TSO Specialisatiejaar BSO K.T.A. Vilvrde x x K.T.A. II Genk x x K.A. Reselare x x K.A. II Gent x x K.A. Geraardsbergen x x KTA Wllemarkt Mechelen / x P.I. Sint-Gdelieve Antwerpen x x Sint-Guid-instituut Anderlecht x x Sint-Nrbertusinstituut Antwerpen x x Heilig-Grafinstituut Turnhut x x 80 AERTS B., Specialisatiejaren Veiligheidsberepen nverwacht grt succes, Private Veiligheid, december 2009, nr. 43, p ONDERWIJS VLAANDEREN, Zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen, [WWW], [24 nvember 2009].

53 Sint-Franciscuscllege Heusden-Zlder x x T.I.Sint-Vicentius Trhut x x T.I. Sint-Carlus Sint-Niklaas x x Stedelijk Handelsinstituut Merksem x x Technische Schlen Mechelen x / Tabel 2: lijst van erkende schlen zevende specialisatiejaar IV f VB Vlgens de laatste cijfers vlgen er dit schljaar 123 leerlingen het zevende specialisatiejaar Veiligheidsberepen in het BSO. In het zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid zijn er 423 leerlingen ingeschreven, wat een ttaal maakt van 546 leerlingen ver de 15 schlen verdeeld. 82 Leerlingen die één van beide pleidingen willen starten meten bij aanvang van het schljaar wettelijk vlden aan vlgende telatingsvrwaarden. 83 De leerling dient: - in het bezit te zijn van een diplma secundair nderwijs; - vraf te slagen vr een test afgenmen dr Selr. Het gaat hier m dezelfde psychtechnische test die kandidaat-bewakingsagenten dienen af te leggen. Men dient dus k aan dezelfde vrwaarden te vlden m de test te kunnen afleggen; - 18 jaar ud te zijn; - medisch geschikt te zijn dr de huisarts. Bijzndere vereiste is dat de leerling 1.60 meter grt is; - in het bezit te zijn van een bewijs van ged gedrag en zeden 84 De FOD Binnenlandse Zaken en het Departement Onderwijs raden de schlen k aan een telatingspref te rganiseren die bestaat uit een mtivatiegesprek en sprtpreven. De sprtpref 82 AERTS B., Specialisatiejaren Veiligheidsberepen nverwacht grt succes, Private Veiligheid, december 2009, nr. 43, p Besluit van de Vlaamse Regering tt wijziging van smmige besluiten van de Vlaamse Regering betreffende het vltijds secundair nderwijs, 16 januari ONDERWIJS VLAANDEREN, Studiekiezer 2009, p.26.

54 wil de algemene fysieke cnditie nagaan via een zwem en een lppref. Schlen zijn hier echter niet te verplicht. 85 De lessentabellen variëren van schl tt schl. De vakken zijn min f meer gelijklpend bij alle schlen, maar het aantal uur per vak kan verschillen. Het lessenrster Integrale Veiligheid (TSO) ziet er in het Sint-Nrbertusinstituut te Antwerpen bijvrbeeld als vlgt uit 86 : Engels 2 Frans 2 Gdsdienst 2 Lichamelijke Opveding 6 Nederlands 2 Recht 4 Veiligheidstechnieken 5 Veiligheidstechnieken Plitie 2 Veiligheidstechnieken Brandweer 4 Veiligheidstechnieken Private Veiligheid 2 Werkplekleren 4 In de pleiding Veiligheidsberepen (BSO) krijgt men in dezelfde schl de vlgende vakken vrgeschteld: Engels 2 Frans 2 Gdsdienst 2 Lichamelijke Opveding 4 Nederlands 2 PAV 4 Recht 4 Stages veiligheidstechnieken 4 Veiligheid- en bewakingstechnieken 7 85 MS KA ROESELARE, Zevende specialisatiejaar Integrale veiligheid, [WWW], [3 maart 2010]. 86 SINT-NORBERTUS, Veiligheidspleidingen, [WWW], [14 april 2010].

55 Na rndvraag bij enkele erkende schlen blijken de meeste leerlingen afkmstig te zijn uit het Technisch Secundair Onderwijs f het Bereps Secundair Onderwijs. Ongeveer 5% van de leerlingen kmt uit het Algemeen Secundair Onderwijs. Slechts een paar enkelingen kmen uit het hger nderwijs f hebben reeds wat werkervaring. De persnen die uit het werkveld kmen zijn allen leerlingen die in de private veiligheidssectr hebben gewerkt. De meeste schlen geven k aan dat de leerlingen bijna allemaal tussen de 18 en 21 jaar ud zijn. Wat me pmerkt aan de antwrden van de schlen is de latere berepsinteresse van de leerlingen. In het specialisatiejaar Integrale Veiligheidskunde gaat de grtste interesse naar plitie. Na verlp van tijd is wel in de schlen gebleken dat er een verhgde interesse is vr een jb bij de brandweer. Een jb als bewakingsagent is het minst in trek bij de leerlingen uit het TSO. In het specialisatiejaar Veiligheidsberepen zien we natuurlijk een ttaal ander beeld. Alle schlen die geantwrd hebben p mijn bevraging geven aan dat hun studenten later een jb als bewakingsagent willen uitefenen. Er is slechts één student die aan de schl heeft laten weten dat hij vlgend jaar verder wil studeren, namelijk het specialisatiejaar Integrale Veiligheidskunde.Dit verschil is natuurlijk te verklaren drdat leerlingen VB niet ver de mgelijkheid beschikken m vrijstellingen te verkrijgen bij de selectiepreven van de plitie en k geen rechtstreekse tegang hebben tt de stage van de brandweer. Vr een diepere analyse naar het prfiel van de studenten die een zevende specialisatiejaar IV f VB vlgen, verwijs ik naar de Masterpref van mijn cllega-student TOM VANDICHEL VANDICHEL T., De impact van de pleiding p de maatschappelijke visies van private bewakingsagenten: het nderzeksdesign van een chrtestudie. Veiligheidspleidingen en hun cursisten: een wereld van verschil? Masterpref Criminlgie, Gent, 2010.

56 2.3. Een vergelijkende studie naar rganisatie, werking, inhud en lpbaanperspectieven tussen een pleiding aan een erkende instelling en het zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen Het lijkt me interessant m eens de vrdelen en nadelen van de basispleiding bewakingsagent en het zevende specialisatiejaar IV en VB naast elkaar te leggen. Met andere wrden tracht ik de gelijkenissen en verschilpunten van beide pleidingen p een rijtje te zetten. Een eerste punt dat ik wu vergelijken tussen beide pleidingen is de cursus die ment dient te verwerken. Bij de basispleiding bewakingsagent neem ik alle vakken uit Blk 1, de rechtsvakken samen met de vakken uit Blk 2. Deze wrden vergeleken met de cursus Veiligheidstechnieken uit de zevende specialisatiejaren. Deze cursus richt zich specifiek p de private bewakingssectr. Uit gesprek met één van de schlen die een zevende specialisatiejaar inrichten blijkt dat deze cursus unifrm is vr alle schlen. De leerstf uit de cursus werd dr de verheid vlledig in handen gegeven van de BVBO, dit tt ngenegen van de schlen zelf. Wanneer we nu de behandelde vakken uit beide pleidingen naast mekaar leggen blijkt er nageneg geen verschil te zijn qua inhud. De basispleiding bewakingsagent telt één thema extra ten aanzien van een zevende specialisatiejaar, namelijk het attest bedrijfseerstehulpverlener, een thema waaraan men 20 lesuren besteed. Vr de rest zien we dezelfde thema s vrkmen, namelijk 88 : 88 APEG-BVBO, Opleiding tt het behalen van het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent, pgesteld in het akkrd vr het 7 de specialisatiejaar tussen VOSO en BVBO ter beschikking van het Departement Onderwijs, Basispleiding vr het zevende jaar secundair nderwijs, augustus 2009.

57 - rganisatie van de bewakingssectr en hun activiteiten (6u 6u); - studie van de regelgeving met betrekking tt de bewaking en grndige studie van de rechten en de verplichtingen van de bewakingsagent (20u 20u); - tegepaste gemeenrechtelijke rechten en verplichtingen (8u 8u); - cmmunicatietechnieken (8u 8u); - analge en digitale cmmunicatie (4u 4u); - cultuurinzicht en mgaan met diversiteit (6u 12u); - bservatie en rapprtering (12u 12u); - psychlgische cnflicthantering (16u 16u); - fysieke ntwijkingstechnieken (8u 8u); - gepast reageren bij brand, bmalarm en rampen (12u 12u); - sciale verhudingen in de bewakingssectr (6u 6u) Er zijn enkel verschillen waar te nemen in het aantal lesuren die besteed wrdt per thema. Naast de vakken zie je tussen haakjes eerst het aantal lesuren dat men aan het thema besteed in één van de pleidingen p TSO f BSO niveau. Het tweede aantal uren slaat p het aantal uren dat men aan het thema wijdt in een basispleiding bewakingsagent aan een erkende pleidingsinstelling. Het thema in het grijs is het thema waar er een verschil bestaat in het aantal lesuren. In ttaal krijgen de studenten in een erkende pleidingsinstelling een lessenpakket van 132 lesuren, terwijl de studenten die een specialisatiejaar vlgen een lessenpakket krijgen van 106 lesuren. Een ander interessant verschilpunt tussen beide pleidingen is de kstprijs. De basispleiding bewakingsagent aan een erkende pleidingsinstelling es een dure aangelegenheid. Vaak meten de cursisten deze pleiding uit eigen zak betalen, wat een grte financiële kst is. Om dit aan te tnen vindt u hiernder een verzicht van de kstprijs bij Grup 4 Securicr 89 en Syntra West 90, de twee pleidingsinstellingen die later in deze Masterpref ng aan bd kmen. Tussen beide pleidingsinstellingen is er zelfs een grt verschil in prijs waar te nemen. Dit verschil kmt nder andere dr een verschil aan cursusprijzen, het al dan niet vrzien van verver naar Selr, Grup 4 Syntra West 89 GROUP 4 SECURICOR, Basispleiding bewakingsagent, [WWW], [24 nvember 2009]. 90 SYNTRA WEST, Opleidingen Bewaking, [WWW], [25 februari 2010].

58 Psychtechnisch nderzek 133, Blk 1 544, Blk , Ttaal 1.738, Tabel 3: ksten pleiding basisbewaking bij Syntra West en Grup 4 Securicr Wie een zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid f Veiligheidsberepen vlgt, heeft deze ksten natuurlijk niet. Dit lijkt me een grt vrdeel vr net afgestudeerden. Deze studenten wrden in principe enkel met de kst vr het psychtechnisch nderzek gecnfrnteerd. Dit nderzek kst 110 exclusief BTW (133,10 incl. BTW) maar dit bedrag wrdt integraal gedragen dr de FOD Binnenlandse Zaken. 91 Bij de kstprijs van de pleiding aan een erkende instelling meten we wel pmerken dat de mgelijkheid k bestaat m dit gratis te vlgen. Niet werkende werkzekenden bij de VDAB kunnen in samenwerking met Grup 4 Securicr gratis de basispleiding vlgen. Indien men slaagt in de pleiding, zal men binnen het jaar na slagen een jbaanbieding krijgen van minstens drie maanden. Daarnaast is het ng mgelijk de pleiding gratis te vlgen via een andere weg. Smmige bewakingsbedrijven werven werknemers aan die ng niet beschikken ver een algemeen bekwaamheidsattest. Deze bedrijven staan dan in vr de ksten van de pleiding. In dit geval kunnen de persnen in kwestie al na het slagen van Blk 1 beschikken ver een tijdelijke identificatiekaart. Een ander vrdeel die me aanspreekt aan het zevende specialisatiejaar is de vlgende: een jngere van 18 jaar is vaak ng niet in staat m een belangrijke keuze te maken mtrent het latere berep dat hij/zij wil uitefenen. Indien men wel al weet heeft van wat men later wil wrden bestaat de mgelijkheid ng steeds dat de jngere tijdens de pleiding merkt dat dit berep helemaal niets vr hem/haar is. Welnu, dit zevende specialisatiejaar kmt tegemet aan deze mgelijke prblemen. De pleiding richt zich nu p dusdanig p één berep in het specifiek. De leerling kan zijn berepskeuze ng een jaartje uitstellen en bvendien maakt hij kennis met berepen in diverse veiligheidssectren. Wie bijvrbeeld initieel van plan was later bij de plitie te gaan, kan gaandeweg de pleiding misschien een grtere interesse gaan vertnen vr een jb 91 SINT-REMBERT, Zevende specialisatiejaar Integrale Veiligheid en Veiligheidsberepen, [WWW], [2 december 2009].

59 als bewakingsagent. Wie een basispleiding bewakingsagent vlgt aan een erkende pleidingsinstelling heeft dit vrdeel niet. Indien de pleiding niet is wat je verwacht had blijf je achter met lege handen. Het zal je bvendien k een flinke cent gekst hebben. Wie snel p de arbeidsmarkt terecht wil kmen met dan weer kiezen vr een pleiding aan een erkende instelling. Blk 1 duurt een werkweek. Het examen bij Selr vlgt dan de wensdag nadien. Eventueel herexamen is de zaterdag. In het slechtste geval duurt Blk 1 dus m en bij de twee weken. Blk 2 duurt m en bij de drie weken, examen in de pleidingsinstelling meegerekend. He veel tijd er nu tussen de start van een pleiding zit en het behalen van het algemeen bekwaamheidsattest bewakingsagent hangt af van de peride na het slagen van Blk 1. Men kan meestal niet meteen beginnen aan Blk 2 aangezien er niet elke week een nieuwe klas aangevat wrdt. Wie geluk heeft kan na twee maanden slagen, wie minder geluk heeft kan er wat langer ver den. Vr leerlingen uit een zevende specialisatiejaar is er wel meer zekerheid mtrent de einddatum van hun pleiding. Zals alle andere studierichtingen p Secundair niveau begint de pleiding p 1 september en eindigt men p 31 juli, eventueel met een herexamen in augustus. Hun pleiding duurt dus in het beste geval 10 maanden. In het slechtste geval det men er een klein jaar ver.

60 2.4. De basiscursus bewakingsagent in Eurpa In 2004 verscheen er een Eurpees handbek vr de basisberepspleiding bewaking en beveiliging. Dit handbek kwam tt stand p initiatief van CESS. Men is, samen met de sciale partners uit alle landen die deel uit maken van CESS, ervan vertuigd dat het essentieel is vr het handhaven van de nrmen en het vergrten van de prfessinaliteit dat het Eurpees basispleidinghandbek vr bewaking en beveiliging de minimumnrmen bevat vr de berepspleiding vr bewakings- en beveiligingsmedewerker in Eurpa. Ze zijn eveneens van mening dat de verspreiding van deze infrmatie, dr vakmensen die zijn pgeleid als trainers in de private veiligheidssectr, ervr zal zrgen dat de uitgangspunten en de methdiek van de prfessinele kennis het belang dienen van de bewakings- en

61 beveiligingsmedewerkers, de leverancier van private veiligheidsdiensten en de sciale partners in de diverse landen. Hierdr zullen de resultaten van de sciale dialg die dr de partners p Eurpees niveau tt een ged einde is gebracht, wrden vergebracht. 92 De berepskwalificaties vr bewaking en beveiliging vrmen het startpunt vr het frmuleren van prfessinele nrmen vr de private veiligheidssectr. Er bestaan grte verschillen in de wijze waarp de particuliere bewakings- en beveiligingsbedrijven hun werk uitveren en wat hierver bij wet is geregeld in de diverse Eurpese lidstaten. Vr wat betreft nderwijs en pleiding variëren deze verschillen per land, naar gelang prfessinele schling er verplicht is vr iedere werknemer in de particuliere bewakings en beveiliging f dat er geen enkele regelgeving hiermtrent bestaat. Een van de vrnaamste delstellingen van het de basishandleiding is het vaststellen van een pleidingsstructuur p Eurpese schaal m z de mate van prfessinaliteit en het imag van de sectr te kunnen cntrleren. Hewel dit handbek niet tt del heeft het natinaal pleidingssysteem per land te wijzigen, zal het tch een effect uitefenen p de natinale pleidingen. Het eerste del is een algemene pleidingsstructuur p te zetten waarver p natinaal niveau kan wrden nderhandeld en die p redelijk krte termijn kan wrden pgenmen in de natinale wetgeving als minimumniveau. Een van de basisprincipes is dat de minimale pleidingsvrwaarden bepalend zullen zijn vr alle persnen die werkzaam zijn in de sectr. Het pleidingshandbek van de CESS verklaart en inventariseert de vaardigheden die de cursisten zuden meten verwrven hebben p het einde van de pleiding en waar dus naar gepeild wrdt in het examen. De Eurpese basispleidingmdule bewaking en beveiliging bevat 16 hfdstukken. Ze behandelt de grte lijnen die aan bd zuden meten kmen van een pleiding in de bewakings- en beveiligingssectr. Een grt deel van de invulling van deze richtlijnen zal p natinaal vlak meten bepaald wrden. Bepaalde hfdstukken uit het handbek zullen bijvrbeeld per land aangepast meten wrden aan de natinale wetgeving. Z is het k mgelijk dat een bepaald land een zeer uiteenlpende karakteristiek bevat ten pzichte van de andere CESS-leden inzake bewaking en beveiliging. Ok in deze situatie zullen aanpassingen ndig zijn aan de richtlijnen van het Eurpese handbek. Dergelijke aanpassingen dienen p natinaal niveau te wrden vastgesteld dr de sciale partners (in België is dit de BVBO), in 92 CESS, Eurpees handbek vr de basispleiding bewaking en beveiliging,, 2004, p.2.

62 nauwe samenwerking met de natinale verheid en met de erkende natinale pleidingsinstellingen. De hfdstukken die vlgens het Eurpese handbek aan bd meten kmen zijn: - de private veiligheidssectr (geschiedenis, sectren, nrmen, wetgeving, ); - de bewakings- en beveiligingsmedewerker (prfiel, kwaliteitscriteria, vaardigheden, ); - bewakings- en beveiligingsmateriaal (dienstuitrusting, elektrnische systemen, ); - praktische beveiligingsprcedures (bewakingssurveillance, functies meldkamer, ); - instructies vr ndgevallen; - het recht en de bewakings- en beveiligingsmedewerker ; - brandbeveiliging; - gezndheid en veiligheid ; - eerste hulp; - serviceverlening en kwaliteit; - cmmunicatie; - arbeidsverhudingen; - regelgeving van het arbeidsrecht; - evaluatiecriteria; - prestatiecriteria; - berdeling; Per hfdstuk wrdt er in het handbek een aantal nderdelen gefrmuleerd die men het ndig acht m te behandelen in een pleiding binnen de private veiligheidssectr. De landen zijn hier vrij m deze nderwerpen in te vullen naar eigen behefte en wens. Het kmt er dus p neer dat de CESS via dit handbek een leidraad wil vrmen vr de pleidingen van haar leden. Ze biedt een kader waar de natinale verheden hun eigen accenten kunnen leggen. Grt vrdeel van dit systeem is dat er binnen Eurpa een zekere mate van unifrmiteit zal kmen bij de pleidingen bewaking en beveiliging. Ander vrdeel is dat de natinale verheden ng vldende ruimte krijgen m hun eigen, specifieke accenten te leggen in de pleiding.

63 2.5. Naar een vernieuwde pleiding vr bewakingsagenten? De laatste tijd gaan er steeds meer stemmen p m k de pleiding tt bewakingsagent in te passen in de Blgna-hervrming die het hger nderwijs heeft gekend. Deze hervrming wil het hger nderwijs p internatinaal vlak vereenvrmen met als vrdeel hierdr gelijke diplma s af te leveren in diverse landen. Dit zrgt er vr dat men makkelijker zal kunnen tewerkgesteld wrden met een diplma uit een ander land. Het inveren van de pleiding tt bewakingsagent in een Bachelr-Mastersysteem kent enkele vrdelen en nadelen. 93 Hiernder wrden deze krt besprken. Een eerste vrdeel ligt in het feit dat de pleiding inhudelijk een kwaliteitsverhging zu kennen. In een dergelijk systeem wrdt er gewerkt met cmpetenties waarver men dient te beschikken. Wanneer in een pleiding tt bewakingsagent met dergelijke cmpetenties gewerkt zu wrden, zu dit de kwaliteit van de pleiding ten gede kmen. Er zu immers meer sprake 93 COOLS M., VAN DER BURGHT S., Opleiding vr bewakingsagenten p weg naar Blgna?, Private Veiligheid, maart 2009, nr. 40, p

64 zijn van een psychlgische en praktijkgerichte benadering. Naast het verhgen van de kwaliteit van de pleiding zu p zijn beurt k de kwaliteit van het bewakingswerk verhgen. Een tweede vrdeel situeert zich p het vlak van mbiliteit binnen de bewakingssectr. Drdat de arbeidsmarkt in de bewakingssectr vergrt wrdt (het diplma wrdt in meerdere landen erkend), zu een bewakingsagent sneller tewerkgesteld kunnen wrden. Bvendien kunnen persnen uit andere sectren die ver een Bachelr f Masterdiplma beschikken k eenvudig drstrmen naar de bewakingssectr. Een vlgend vrdeel is dat men in de huidige pleiding geen rekening hudt met vrgaande pleidingen in andere sectren. Er kunnen met andere wrden dus geen vrijstellingen verkregen wrden wanneer men een pleiding tt bewakingsagent wil vlgen. Het Blgnaprincipe veegt dit prbleem echter van de baan drdat er een afstemming kmt tussen pleidingen die zich in verschillende sectren kunnen bevinden. Binnen het Blgnasysteem werkt men k met credits. Dit maakt het vr de student mgelijk een aantal vakken te kiezen die binnen zijn interesseveld vallen. Tt p heden is dit niet mgelijk in de pleidingen. Bvendien kmt in dit systeem de student k vlledig in het middelpunt te staan. Het is niet langer meer enkel gericht luisteren naar de dcent. Ok andere vrmen van nderwijs kmen aan bd. Dit kan ten gede kmen vr de studenten in de pleiding tt bewakingsagent. Deze vertnen vaak een grte diversiteit in samenstelling van grep. Via deze nieuwe werkvrmen kan iedereen p zijn eigen temp zijn pleiding vlgen. Een nadeel van een mgelijke inbedding in het Blgnaprincipe is dat de pleiding veel langer zu duren dan dat vandaag het geval is. Dit brengt echter wel weer een vrdeel met zich mee dat er meer vakken en meer variatie in deze vakken aan bd kunnen kmen. Deze langere duur van de pleiding is vral negatief vr de bewakingsndernemingen. Die hebben ng steeds een cmmercieel deleinde (grt verschilpunt met de publieke plitie) en zien het liefst z snel mgelijk hun rekruten p het werkveld. Mits verdere uitwerking van een vrstel m de basispleiding bewaking binnen het Blgnaakkrd in te werken kan dit een gede zaak zijn vr de kwaliteit van de bewakingssectr. Er zal wel een gede evenwichtsefening meten kmen tussen een krte pleiding zals die nu is en een té lange pleiding (die minder winstgevend zal zijn vr de beveiligingsbedrijven).

65 Deel 3: Een lngitudinale chrtestudie naar de impact van de pleiding p de maatschappelijke visie van private bewakingsagenten 3.1. Inleiding Dit nderdeel van de Masterpref kadert in een Eurpees lngitudinaal prject ver rekrutering, pleiding en carrière in de private veiligheidssectr. Meer in het algemeen betreft het een Eurpees vergelijkend nderzek nder leiding van de Nrse prfessr Tre Bjrg. Naast België en Nrwegen hebben k Nederland, IJsland Slvenië, Finland en Zweden zich geëngageerd deel te nemen aan deze studie. Orsprnkelijk was dit prject enkel p publieke plitie gericht, maar gaandeweg leek het k interessant dit dr te trekken naar private plitie Private bewaking België -Nrwegen vergeleken Het lijkt interessant binnen deze studie m de private veiligheidssectr in België te vergelijken met die van Nrwegen, het thuisland van prfessr Tre Bjrg, bezieler van het Eurpees nderzek naar de impact van pleidingen p de visie van bepaalde berepengrepen. Private veiligheid in Nrwegen wrdt geregeld via de wet van 1 mei 2001 betreffende de bewakingsactiviteiten. De wet vrziet in vier activiteiten namelijk bdyguarding, bescherming van gederen, elektrnische surveillance en waardetransprt.

66 Het land telt m en bij de 4,5 miljen inwners. Het land telt 8185 plitiemensen, ged vr 1 agent per 567 inwners. Daarnaast beschikt het land k ver bewakingsagenten, fwel één bewakingsagent per 387 inwners. Hier merken we tch een pmerkelijk verschil met België, waar het aantal plitieagenten prcentueel gezien veel grter is dan het aantal bewakingsagenten. Bvendien kent Nrwegen k een grter aantal veiligheidsbedrijven dan in België. 257 bedrijven ged vr werknemers ten pzichte van 196 bedrijven, ged vr werknemers. 94 Dit zijn tch wel pmerkelijke verschillen tussen beide landen als men bedenkt dat Nrwegen de helft minder inwners telt dan België. Een ander pmerkelijk verschil tussen beide landen is de inbedding van de private veiligheidssectr in de natinale verheidsstructuur. Terwijl private veiligheid in ns land een materie is die nder de FOD Binnenlandse Zaken valt, zien we in Nrwegen dat deze sectr nder Justitie valt. Bvendien staat een Nrse bewakingsnderneming nder gezag van de plitieautriteiten waar de nderneming zijn hfdkwartier heeft gevestigd. De telatingsvrwaarden m bewakingsagent te wrden zijn min f meer dezelfde in beide landen. Om een pleiding aan te vatten tt bewakingsagent met men minimum 18 jaar ud zijn en inwner zijn van de Eurpese Unie. Qua pleiding (pleiding basisbewaking) is er wel een verschil waar te nemen. In Nrwegen zijn er drie mdules vrzien in de pleiding. Om te beginnen is er een theretisch blk van 15 lesuren, gevlgd dr een tweede, praktisch luik van 30 lesuren. Het laatste luik van de pleiding bestaat pnieuw uit een theretisch luik van 50 lesuren, gevlgd dr een examen. 95 Tt zver een krt verzicht van de situatie in België en Nrwegen. 94 CESS, Statistics: CESS members 2008, [WWW], [17 februari 2010]. 95 CESS, Private Security: Facts and Figures, 2008.

67 3.3. Onderzekspzet Nu ga ik graag wat dieper in p het nderzek van prfessr Tre Bjrg. Het nderzek naar de impact van de pleiding p de maatschappelijke visie van private bewakingsagenten fcust p vier kerndelstellingen: 1. Het prject wil een prfiel pstellen van de bewakingsagent in spé met betrekking tt scidemgrafische kenmerken, werkervaring, waarden en attitudes. 2. Het prject ambieert inzicht te krijgen in de invled van de basis- en bijkmende pleidingen p de waarden, attitudes, mtivaties en verwachtingen van de bewakingsagenten in spé. Hier ligt de nadruk p de persnlijke verandering die zij drmaken tijdens hun pleidingstraject. 3. Het nderzek stelt eveneens vrp de bewakingsagenten te vlgen tijdens hun lpbaan, zdat inzicht kan verkregen wrden in de invled van ervaring p hun waarden, attitudes, mtivaties en verwachtingen. Op die manier kmt de klemtn te liggen p de persnlijke verandering die bewakingsagenten drmaken naarmate zij meer ervaring pden tijdens het bewakingswerk. 4. De grtschalige Eurpese aanpak van het nderzek maakt het tt slt mgelijk verschillen en gelijkenissen vast te stellen tussen landen die een ander pleidingssysteem kennen. De resultaten kunnen p die manier bijdragen tt een verdere ptimalisering van de pleiding.

68 De vragenlijst die werd gebruikt m de bewakingsagenten in spé te bevragen werd ntwikkeld in Nrwegen en is geïnspireerd p een bestaand meetinstrument, de StudData vragenlijst. Dit is een vragenlijst die men in Nrwegen al enkele jaren gebruikt en die wrdt afgenmen bij verschillende berepspleidingen, gaande van plitie tt ziekenhuispersneel. Om deze dataverzameling naar de tekmst te z ptimaal mgelijk te laten verlpen, trachten we via deze Masterpref een pretest p te zetten van deze vragenlijst. Dit m de vragenlijst en het nderzek in het algemeen te ptimaliseren, zdanig dat er in de tekmst, bij de uiteindelijke start van het nderzek, geen nverwachte prblemen pduiken. Het betreft een kleinschalige afname van de vragenlijst bij persnen die een basispleiding bewakingsagent vlgen bij fwel Syntra West, fwel Grup 4 Securicr. Deze pretest zal ns, naast de sterktes en zwaktes van de survey en de gebruikte nderzeksmethdes, k een beeld geven ver de cursisten die een pleiding basisbewaking aanvatten. In dit geval spreken we dan ver, waarden, nrmen, scidemgrafische kenmerken, Dit kmt vereen met de eerste delstelling die het uiteindelijk nderzek wil bereiken. Na de ptimalisatie van het nderzek en de vragenlijst is het de bedeling m in ktber 2010 effectief te starten met het nderzek. Cncreet hudt dit in dat bij de start van een pleiding een chrte studenten geselecteerd zal wrden waarbij de vragenlijst een eerste maal wrdt afgenmen. Op het einde van de pleiding wrdt deze vragenlijst een tweede maal afgenmen. Dit met al een beeld geven f de studenten effectief nderhevig zijn aan invleden van buitenaf. Ten sltte wrdt de vragenlijst twee jaar na het afstuderen van de studenten ng een derde maal afgenmen. Vr de bevraging zal in verleg met de schlen een systeem pgesteld wrden waarbij een maximale annimiteit van de bewakingsagenten wrdt nagestreefd. Aangezien het vr het nderzek wel belangrijk is de evlutie van individuele bewakingsagenten te vlgen, zal een elektrnisch identificatiesysteem gebruikt wrden. De verwrven gegevens van de elektrnisch ingevulde vragenlijsten wrden rechtstreeks naar de nderzekers gestuurd, niet naar de directeurs van de schlen. De data zullen vlledig geannimiseerd in het cmparatieve databestand kmen, en nadien k in het databestand van de StudData, zdat vergelijkingen tussen landen en tussen berepsgrepen gemaakt kunnen wrden. Hiervr zal het nderzeksteam aangifte den bij de Cmmissie ter Bescherming van de Persnlijke Levenssfeer.

69 De resultaten van de vragenlijst wrden achteraf enkel als samenvatting penbaar gemaakt. Die samenvatting zal z wrden pgesteld dat het nmgelijk is individuele medewerkers te identificeren Therieën rnd beïnvleding Een belangrijk nderdeel in het nderzek is beïnvleding. Z is het de pzet van het nderzek m na te gaan f de cursisten na het vlgen van de pleiding, beinvled zijn geweest p gebied van waarden, nrmen en percepties allerhande. Dit kan gaan m percepties mtrent de veiligheidssectr, percepties mtrent diversiteit en dergelijke meer. Binnen de pretest die uitgeverd werd was het nmgelijk m hier al een beeld van te krijgen, aangezien de afname maar p 1 mment plaatsvnd, bij de start van de pleiding. Maar tch speelde beïnvleding k een rl in de analyses die wel al knden uitgeverd wrden na een eenmalige afname. Z werd gepeild naar beïnvleding dr derden (familie, vrienden, partner, ) bij de keuze van de pleiding. Hiernder vlgt een verzicht van enkele therieën die verklaren he beïnvleding dr derden kan plaats vinden De Elabratin Likelihd Methd Een therie die een antwrd kan bieden p he visies en attitudes kunnen wijzigen is het Elabratin Likelihd Mdel (PETTY EN CACIOPPO (1979)). Dit mdel beschrijft de manier waarp attitudes kunnen wijzigen drheen een leerprces. Dit is dus een ideale therie die gebruikt kan wrden vr het verklaren van de wijziging van percepties na het vlgen van een veiligheidspleiding. Er wrden twee types van beïnvleding nderscheiden.

70 Een eerste type is de centrale rute. Beïnvleding via de centrale rute vindt plaats als de ntvanger van de bdschap gemtiveerd is m de bdschap te verwerken. De ntvanger berdeelt de verschillende argumenten zeer grndig. Als de ntvanger al hger is pgeleid zal beïnvleding eerder via de centrale rute plaats vinden. 96 Het tweede type beïnvleding is de perifere rute. Beïnvleding via de perifere rute vindt plaats als de ntvanger ttaal niet gemtiveerd is m argumenten af te wegen. Beïnvleding vindt dan plaats dr een zgenaamd 'perifeer' kenmerk. Hierbij denken we bijvrbeeld aan een vertuigende dcent (die expert zegt het, dus zal het wel waar zijn). Beïnvleding via de perifere rute is minder standvastig dan beïnvleding via de centrale rute. 96 PETTY R., CACIOPPO J., Advances in experimental scial psychlgie vl.19. Academic Press, 1986, p

Werken met uitzendkrachten

Werken met uitzendkrachten Uitzendkrachten-Werken met uitzendkrachten-telichting 1/8 Werken met uitzendkrachten Uitzendkrachten zijn werknemers die vallen nder twee srten werkgevers. Enerzijds heeft men de werkgever van de uitzendkracht

Nadere informatie

AGE Algemene Vergadering 2013 Declaratie 17 May 2013

AGE Algemene Vergadering 2013 Declaratie 17 May 2013 AGE Algemene Vergadering 2013 Declaratie 17 May 2013 De Eurpese Unie is p een cruciaal mment gekmen en nderzekt de hervrming van haar visie en haar bij vrrang belangrijkste dmeinen, in het licht van de

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap vr de Veiligheid van de Vedselketen Omzendbrief betreffende de cntrle van de identiteit van paarden en de uitsluiting vr de slacht vr menselijke cnsumptie van buiten de wettelijke termijn

Nadere informatie

Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreffende de toepassing van ISQC 1 11.08.2014

Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisoren betreffende de toepassing van ISQC 1 11.08.2014 Actieplan van het Instituut van de Bedrijfsrevisren betreffende de tepassing van ISQC 1 11.08.2014 Algemene beschuwingen 1. De Raad van het IBR is zich bewust van de meilijkheden die de cnfraters ndervinden

Nadere informatie

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.

Nadere informatie

Oproep erkenning en subsidiëring van groepsgericht aanbod. opvoedingsondersteuning door vrijwilligers

Oproep erkenning en subsidiëring van groepsgericht aanbod. opvoedingsondersteuning door vrijwilligers Oprep erkenning en subsidiëring van grepsgericht aanbd pvedingsndersteuning dr vrijwilligers In het kader van het versterken van aanbd pvedingsndersteuning in de Huizen van het Kind lanceert Kind en Gezin

Nadere informatie

De GDPR in 10 stappen

De GDPR in 10 stappen De GDPR in 10 stappen Stap 4- Vul uw gegevens aan in het Verwerkingsregister 2018 G.T.L. Het is verbden deze dcumenten te vermenigvuldigen f anderzijds te verwerken znder nze testemming. Elke inbreuk zal

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba. Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,

Nadere informatie

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015

FAQ Innovatieve bedrijfsnetwerken versie 18 november 2015 FAQ Innvatieve bedrijfsnetwerken versie 18 nvember 2015 Wanneer kan het IBN effectief van start gaan? De steun aan een innvatiecluster kan p zijn vregst starten p de eerste werkdag van de maand die vlgt

Nadere informatie

Openbare raadpleging over de evaluatie van de Europese strategie inzake handicaps 2010/2020

Openbare raadpleging over de evaluatie van de Europese strategie inzake handicaps 2010/2020 Openbare raadpleging ver de evaluatie van de Eurpese strategie inzake handicaps 2010/2020 Er zijn in de EU ngeveer 80 miljen mensen met een handicap. Vr deze mensen is het, dr allerlei belemmeringen, vaak

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

van de Hoge Raad voor Vrijwilligers

van de Hoge Raad voor Vrijwilligers Memrandum van de Hge Raad vr Vrijwilligers Nvember 2014 Memrandum van de Hge Raad vr Vrijwilligers Vrijwilligerswerk: brandend actueel In een veranderende maatschappij die een ecnmische crisis drmaakt,

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

Bemiddeling en administratieve sancties

Bemiddeling en administratieve sancties Bemiddeling en administratieve sancties Prf. Dr. Frankie Schram KU Leuven Instituut vr de Overheid Inhud Waarm bemiddeling in het kader van gemeentelijke administratieve sancties? Plaats van bemiddeling

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:

Nadere informatie

WAT BEPAALT DE EUROPESE RICHTLIJN INZAKE HET RECHT OP TOEGANG TOT EEN ADVOCAAT?

WAT BEPAALT DE EUROPESE RICHTLIJN INZAKE HET RECHT OP TOEGANG TOT EEN ADVOCAAT? WAT BEPAALT DE EUROPESE RICHTLIJN INZAKE HET RECHT OP TOEGANG TOT EEN ADVOCAAT? Vicky De Suter, FOD Justitie, DGWL, Directie Strafwetgeving Een krte terugblik - CPS - studiedag 27 maart 2013 - Eurpese

Nadere informatie

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015 Beleidsregels vrziening jbcaching Participatiewet 2015 1-7-2015 Jbcaching Reginale beleidsregels jbcaching Participatiewet regi Achterhek Inleiding Jbcaching gaat ver het ndersteunen van mensen bij het

Nadere informatie

Vrijwilligersbeleid voetbalvereniging N.B.S.V.V.

Vrijwilligersbeleid voetbalvereniging N.B.S.V.V. Vrijwilligersbeleid vetbalvereniging N.B.S.V.V. Waarm deze richtlijn? Geen enkele amateur-sprtvereniging kan tegenwrdig ng bestaan znder de inzet en bijdrage van (veel) vrijwilligers. Ok binnen nze vereniging

Nadere informatie

I. INLEIDING. Waarover handelt Boek III? 21/03/2014. Pierre de Bandt

I. INLEIDING. Waarover handelt Boek III? 21/03/2014. Pierre de Bandt Pierre de Bandt 1 I. INLEIDING Waarver handelt Bek III? 1) Detegangttdemarktisvrij(titel1) 2) Inschrijving bij KBO via ndernemingslketten(titel 2) 3) Algemene verplichtingen vr ndernemingen(titel 3) 2

Nadere informatie

CPR305/2011/EU VERORDENING BOUWPRODUCTEN

CPR305/2011/EU VERORDENING BOUWPRODUCTEN XCDC Trading & Cnsultancy B.V.B.A. B-8780 Ostrzebeke 1. Algemeen CPR305/2011/EU VERORDENING BOUWPRODUCTEN Vanaf 1 st juli 2014 is de CE MARKERING van buwprducten die nder een geharmniseerde nrm vallen,

Nadere informatie

IKZ DEEL II : De informatieronde

IKZ DEEL II : De informatieronde Vanuit het standpunt van de zn is de schaduw nzichtbaar (Gethe) IKZ DEEL II : De infrmatiernde Het is méér dan een cliché f butade: m aan een breed kwaliteitsbeleid te werken, heb je écht steun, inbreng

Nadere informatie

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa) PEDAGOGISCHE VISIE A. Algemeen De pedaggische visie vertelt he de schl met leerlingen, persneel en uders van leerlingen wil mgaan en wat de schl verwacht ten aanzien van de relatie tussen leerlingen en

Nadere informatie

Handleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan

Handleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan Handleiding Het pstellen van een diacnaal beleidsplan Versie 1.0 Generale diacnale cmmissie Datum: augustus 2015 Generale diacnale cmmissie Vendelier 51-D 3905 PC VEENENDAAL Telefn (0318) 505541 Website:

Nadere informatie

Toegangscontrole en (voor)aanmelding

Toegangscontrole en (voor)aanmelding Tegangscntrle en (vr)aanmelding Telichting ISPS Sinds 1 juli 2004 zijn passagiersschepen en vrachtschepen (BT 500 en meer) die internatinale reizen maken en havenfaciliteiten die deze vr internatinale

Nadere informatie

1) Voorstel tot afschaffing belasting op drankslijterijen

1) Voorstel tot afschaffing belasting op drankslijterijen 1) Vrstel tt afschaffing belasting p drankslijterijen Een tijd geleden werd er dr de regering een hrecaplan vrgesteld. Hierin stnden een aantal maatregelen die dr de betrkken sectr tegejuicht werden, in

Nadere informatie

*** Enquête *** afstudeerscriptie over de huidige elektronische verbindingen*

*** Enquête *** afstudeerscriptie over de huidige elektronische verbindingen* *** Enquête *** Inleidend Als student van de Universiteit Twente de ik in het kader van mijn masterstudie Public Safety een (klik hier vr definitie) afstudeerscriptie ver de huidige elektrnische verbindingen*

Nadere informatie

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020.

Handleiding Handleiding Communicatie voor. Promotoren. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020. Handleiding Handleiding Cmmunicatie vr Prmtren Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling VLAANDEREN 2014-2020 1 Eurpese Unie Inhud 1 Inleiding... 1 2 De minimale cmmunicatieverplichtingen... 1 a) Weergave

Nadere informatie

Dactylografie/Toegepaste informatica 6KA/VK

Dactylografie/Toegepaste informatica 6KA/VK Dactylgrafie/Tegepaste infrmatica 6KA/VK Thierry Willekens, leerkracht Kninklijk Technisch Atheneum Ml 2007 WOORD VOORAF Alle leerlingen hebben in de 2 de graad en in het eerste leerjaar van de 3 de graad

Nadere informatie

Aandachtspunten Verkeersveiligheid, Leefbaarheid en Mobiliteit

Aandachtspunten Verkeersveiligheid, Leefbaarheid en Mobiliteit Aandachtspunten Verkeersveiligheid, Leefbaarheid en Mbiliteit 1 De mzetting van de nieuwe Eurpese Richtlijn (2006/126/EG) ver het mtrrijbewijs is nu uiteindelijk in de Belgische wetgeving vergenmen en

Nadere informatie

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen

Nadere informatie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Federaal Agentschap vr de Veiligheid van de Vedselketen Omzendbrief betreffende de cntrle van de identiteit van paarden en de uitsluiting vr de slacht vr menselijke cnsumptie van buiten de wettelijke termijn

Nadere informatie

D i e n s t v e r l e n i n g s d o c u m e n t

D i e n s t v e r l e n i n g s d o c u m e n t D i e n s t v e r l e n i n g s d c u m e n t Ons kantr hudt zich bezig met financiële dienstverlening en heeft zich gespecialiseerd in schade- en levensverzekeringen en is daarbij actief p de zakelijkeen

Nadere informatie

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers)

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers) Privacy Statement andere betrkkenen (niet zijnde studenten f medewerkers) Hgeschl Leiden respecteert de privacy van haar bezekers en externe cntacten en gaat zrgvuldig en vertruwelijk m met uw persnsgegevens.

Nadere informatie

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen. Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer

Nadere informatie

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone

Schade protocol Zuiderpark Stadswalzone Schade prtcl Zuiderpark Stadswalzne Gemeente s-hertgenbsch december 2012 Schadeprtcl Zuiderpark - Stadswalzne In dit dcument staat he de gemeente s-hertgenbsch mgaat met schadeclaims. Het is er p gericht

Nadere informatie

Ontwikkelingsplan 2010-2020 van het transmissienet voor elektriciteit ELIA

Ontwikkelingsplan 2010-2020 van het transmissienet voor elektriciteit ELIA Ontwikkelingsplan 2010-2020 van het transmissienet vr elektriciteit ELIA Verklaring van de Algemene Directie Energie met het g p de gedkeuring van het plan dr de federale Minister van Energie Deze verklaring

Nadere informatie

A. ADR REGLEMENT. A1. Vervoerdocument. A2. Schriftelijke richtlijnen

A. ADR REGLEMENT. A1. Vervoerdocument. A2. Schriftelijke richtlijnen A. ADR REGLEMENT A1. Ververdcument Artikel 5.4.1 van het ADR bepaalt de gegevens die in het ververdcument meten wrden pgenmen. Artikel 5.4.1.1 mvat de algemene gegevens en artikel 5.4.1.2.5 mvat de bijkmende

Nadere informatie

Sinds 1 juli 2014 zijn de justitiehuizen officieel bevoegdheid van de regio s. Personeel en middelen werden overgedragen op 1 januari 2015.

Sinds 1 juli 2014 zijn de justitiehuizen officieel bevoegdheid van de regio s. Personeel en middelen werden overgedragen op 1 januari 2015. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 148 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 26 nvember 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Justitiehuizen - Huisvesting Elk gerechtelijk arrndissement

Nadere informatie

Meedoen in het MBO. Een regeling voor ouders/verzorgers of studenten met financiële problemen

Meedoen in het MBO. Een regeling voor ouders/verzorgers of studenten met financiële problemen Meeden in het MBO Een regeling vr uders/verzrgers f studenten met financiële prblemen Instemming CSR Vaststelling MBO DR Publicatie in cncept Publicatie definitief dcument 23 juni 2017 22 mei 2017 12 juni

Nadere informatie

Deel 1. Procedure voor het indienen van een schakelprogramma

Deel 1. Procedure voor het indienen van een schakelprogramma Deel 1. Prcedure vr het indienen van een schakelprgramma Waarm een schakelprgramma? Vr telating tt de pstinitiële master pleiding Kwaliteit en veiligheid in de patiëntenzrg is een geaccrediteerd master

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

Omzendbrief betreffende de identificatie en de encodering van de paardachtigen in een centrale gegevensbank

Omzendbrief betreffende de identificatie en de encodering van de paardachtigen in een centrale gegevensbank Federaal Agentschap vr de Veiligheid van de Vedselketen Omzendbrief betreffende de identificatie en de encdering van de paardachtigen in een centrale gegevensbank Referentie PCCB/S2/CRR/1176598 Datum 11/05/2016

Nadere informatie

Gedragscode voor de leden van de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen

Gedragscode voor de leden van de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen Gedragscde vr de leden van de Berepsvereniging van Nederlandse Stedebuwkundigen en Planlgen Gedragscde vr de leden van de Berepsvereniging van Nederlandse Stedebuwkundigen en Planlgen Inhudspgave Hfdstuk

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg

MedewerkerMonitor Benchmark in de Zorg MedewerkerMnitr Benchmark in de Zrg Telichting pzet vragenlijst en invulinstructies U heeft een inlgcde ntvangen per brief f per e-mail. Mcht u geen inlgcde ntvangen hebben, dan kunt u terecht bij de benchmarkcördinatr

Nadere informatie

Pestprotocol Cazemierschool 2012

Pestprotocol Cazemierschool 2012 Pestprtcl Cazemierschl 2012 Vrwrd De Cazemierschl is een Prtestants Christelijke schl, die werkt vanuit de Jenaplanvisie. Dat betekent dat vr nze schl de algemeen menselijke waarden zals gemeenschapszin,

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT

ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT ALLE DIENSTEN DIE U NODIG HEBT, WAAR U OOK BENT De Dienstenrichtlijn met de cnsument een ruimere keuze bieden, meer waar vr zijn geld geven en een vlttere tegang tt diensten in de hele EU verzekeren WAAROM

Nadere informatie

Projectformulier ten behoeve van Openbare Instellingen

Projectformulier ten behoeve van Openbare Instellingen Prjectfrmulier ten beheve van Openbare Instellingen Praktische infrmatie naam van penbare instelling die het prject heeft ingediend: Federale Overheidsdienst Infrmatieen Cmmunicatietechnlgie (Fedict).

Nadere informatie

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor.

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor. Tussenrapprtage: plan van aanpak raadsenquête grndexplitatie Duivenvrdecrridr. Enquêtecmmissie grndexplitatie Duivenvrdecrridr 16 februari 2015 Inhudspgave: 1. Inleiding 2. Organisatie 3. Verfijning nderzeksvraag

Nadere informatie

Beteugeling van bedrog met de kilometerstand

Beteugeling van bedrog met de kilometerstand Beteugeling van bedrg met de kilmeterstand CAR-PASS PATRICK PIRET Juridisch Adviseur 2 I. INLEIDING...5 II. DE WET VAN 11 JUNI 2004...7 1. Bedelde vertuigen...7 2. Fundamentele principes...7 3. Dcumenten

Nadere informatie

Algemene Voorwaarden. Artikel 1 Definities

Algemene Voorwaarden. Artikel 1 Definities Algemene Vrwaarden Dit zijn de Algemene Vrwaarden van Fiets Clinics Nederland, gevestigd: Waalbandijk 20, 6541AJ Nijmegen. Op alle prducten van Fiets Clinics Nederland zijn deze Algemene Vrwaarden van

Nadere informatie

Studiegebied (bso) Tweede graad... Tweede graad... Derde graad... Derde graad... Kantoor. Kantoor. Kantoor

Studiegebied (bso) Tweede graad... Tweede graad... Derde graad... Derde graad... Kantoor. Kantoor. Kantoor Studiegebied (bs) Tweede graad... Tweede graad... Kantr Kantr Derde graad... Derde graad... Kantr Kantradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) Kantradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) STUDIEGEBIED

Nadere informatie

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Rapprt Bekend maakt bemind Onderzek naar de bekendheid van en waardering vr het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Over het CAOP Het CAOP is hét kennis- en dienstencentrum p het gebied van arbeidszaken

Nadere informatie

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?

Nadere informatie

Genderloopbaankloof: enkele voorzetten vanuit Persephone vzw, organisatie van vrouwen met een handicap of invaliderende chronische ziekte

Genderloopbaankloof: enkele voorzetten vanuit Persephone vzw, organisatie van vrouwen met een handicap of invaliderende chronische ziekte Genderlpbaanklf: enkele vrzetten vanuit Persephne vzw, rganisatie van vruwen met een handicap f invaliderende chrnische ziekte De genderlpbaanklf verdient aandacht van de beleidsmakers en de sciale partners.

Nadere informatie

Pedagogische Civil Society

Pedagogische Civil Society Pedaggische Civil Sciety Nieuwkmer in het cntinuüm van pvedndersteuning? 4 juni 2010 Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Welkm Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Werkzaam bij SO&T: kwaliteit in Opveden

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

1. Basisvorming verblijfsrecht en hulpverlening Asielprocedure (en opvang asielzoekers) Mensen zonder wettig verblijf 2

1. Basisvorming verblijfsrecht en hulpverlening Asielprocedure (en opvang asielzoekers) Mensen zonder wettig verblijf 2 3 MA ART 20 17 Thematische vrmingen Inhud 1. Basisvrming verblijfsrecht en hulpverlening 1 2. Asielprcedure (en pvang asielzekers) 2 3. Mensen znder wettig verblijf 2 4. Verblijf burgers van de Unie 3

Nadere informatie

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen.

Middelen Financiële middelen o De organisatie heeft een actueel beleid met betrekking tot het verkrijgen van de benodigde financiële middelen. Categrie C Per aspect van het framewrk zijn nrmen pgesteld. Vetgedrukt zijn de verplichte nrmen. Organisaties die nder categrie C vallen, zullen verder zijn met het implementeren van kwaliteitssystemen

Nadere informatie

Wijziging Regeling Verkeersregelaars 2009 (transportbegeleiders en beroepsverkeersregelaars)

Wijziging Regeling Verkeersregelaars 2009 (transportbegeleiders en beroepsverkeersregelaars) Wijziging Regeling Verkeersregelaars 2009 (transprtbegeleiders en berepsverkeersregelaars) Openbare internetcnsultatie van 28 mei tt en met 2 juli 2019 Hfdlijnenverslag van de internetcnsultatie Het Ministerie

Nadere informatie

De kans is groot dat uw testament niet voldoet aan uw wensen, geen gebruik maakt van

De kans is groot dat uw testament niet voldoet aan uw wensen, geen gebruik maakt van Testamenten check Streep dr wat niet van tepassing is VRAAG 1 Is uw testament van vóór 2003? De kans is grt dat uw testament niet vldet aan uw wensen, geen gebruik maakt van de mgelijkheden sinds de invering

Nadere informatie

Master Industriële Wetenschappen in de Scheikunde

Master Industriële Wetenschappen in de Scheikunde Master Industriële Wetenschappen in de Scheikunde Telatingsvrwaarden: - Minimum 18 jaar zijn geen 34 jaar wrden in het jaar van inlijving - Belg zijn f de natinaliteit bezitten van één van de lidstaten

Nadere informatie

STICHTING DE ZEVENSPRONG

STICHTING DE ZEVENSPRONG Gedragscde Zevensprng-ALG-004 STICHTING DE ZEVENSPRONG 27 mei 2015 Opgesteld dr: Frans Snaar Gedragscde Zevensprng-ALG-004 Wijzigingen verzicht Versie Datum Omschrijving Auteur 0.1 29-09-2014 Initiële

Nadere informatie

HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)?

HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)? HOE WERKT HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE (IPCC)? Wat is IPCC en wat is het niet? Het Intergvernmental Panel n Climate Change van de VN is pgericht dr de Wrld Metelgical Organizatin ( WMO)

Nadere informatie

Chic, zo n gedragspatroongrafiek!

Chic, zo n gedragspatroongrafiek! Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Actieplan leeftijdsbewust personeelsbeleid 2013-2023

Actieplan leeftijdsbewust personeelsbeleid 2013-2023 Nvember 2013 Actieplan leeftijdsbewust persneelsbeleid 2013-2023 Actie 1: Ontwikkelen van een stagebeleid. Stagiaires zijn ptentiële nieuwe cllega s. Een stageperide kunnen we aanzien als een inwerkperide.

Nadere informatie

Wie verkoopt uw huis?

Wie verkoopt uw huis? Wie verkpt uw huis? Accuntnet Verkp Vertruwens Persn Service Accuntnet V V P Service Wie verkpt uw huis? Als u uw huis wilt verkpen, schakelt u k in Spanje een makelaar in. Echter in Spanje geeft men nrmaal

Nadere informatie

Voorontwerp Decreet Gereglementeerde boekenprijs

Voorontwerp Decreet Gereglementeerde boekenprijs Vrijdag 30 ktber 2015 Vrntwerp Decreet Gereglementeerde bekenprijs Ecnmische cntext - De gereglementeerde bekenprijs kmt er p vraag van de sectr m de bekenmarkt, die het al vele jaren niet makkelijk heeft,

Nadere informatie

OVEREENKOMST VOOR DE VERKORTE STAGE MASTER KUNSTWETENSCHAPPEN

OVEREENKOMST VOOR DE VERKORTE STAGE MASTER KUNSTWETENSCHAPPEN OVEREENKOMST VOOR DE VERKORTE STAGE MASTER KUNSTWETENSCHAPPEN - Gegevens rganisatie/ bedrijf Naam:..... Adres maatschappelijke zetel: Ondernemingsnummer: Hierbij vertegenwrdigd dr:... Functie vertegenwrdiger:.....

Nadere informatie

Projectplan van de Stichting BIZ Beverkoog periode 2016 2020 V111115

Projectplan van de Stichting BIZ Beverkoog periode 2016 2020 V111115 Prjectplan van de Stichting BIZ Beverkg peride 2016 2020 V111115 Delstelling en ambitie Een ged nderhuden en veilig bedrijventerrein waar iedereen graag werkt f zaken det is vr alle partijen p de Beverkg

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W-nr. 07.0760, d.d. 10 juli 2007 B&W-Aanbiedingsfrmulier Onderwerp Cnvenant Operatinele Grenzen Brandweerzrg Gemeente Leiden Gemeente Oegstgeest BESLUITEN Behudens advies van de cmmissie 1. in te stemmen

Nadere informatie

INLICHTINGENFORMULIER SCHRIFTELIJKE OVEREENKOMST (1 per kind)

INLICHTINGENFORMULIER SCHRIFTELIJKE OVEREENKOMST (1 per kind) INLICHTINGENFORMULIER SCHRIFTELIJKE OVEREENKOMST (1 per kind) 1 INFO KINDEROPVANG Naam: 3Wplus Kinderpvang Adres: Brusselsesteenweg 617, 1731 Zellik Mallebt Huizingen A. Vaucampslaan 80, 1654 Huizingen

Nadere informatie

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen: Graaf Jan van Mntfrtschl Beleid ter vrkming en/f regulering van pestgedrag 1. 1 Inleiding: Iedere schl heeft een veilig schlklimaat ndig. Op de Graaf Jan van Mntfrtschl zijn wij ns ervan bewust dat veiligheid

Nadere informatie

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014 TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS september 2014 INHOUD Inleiding 4 1 Del en uitvering van het tezicht 5 1.1 Wat willen we bereiken? 5 1.2 Werkwijze 5 1.3 Waarderingskader 7 2 Relatie met

Nadere informatie

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW V-ICT-OR begeleidt besturen in hun infrmatiehuishuding vr ptimaal verlp van samenveging gemeente en OCMW De infrmatica in steden en gemeenten greide sinds de jaren 80 rganisch. Dat stapje bij stapje greien

Nadere informatie

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN ACTIVITEITENPLAN 2014 Activiteitenplan 2014 : INLEIDING In 1997 werd de in Zetermeer pgericht met als del het behartigen van de belangen van huurders van de cmplexen van R.K. Wningbuwstichting De Gede

Nadere informatie

Ronde Tafel Vlaamse sportfederaties 2020. Verslagen thematafels

Ronde Tafel Vlaamse sportfederaties 2020. Verslagen thematafels Rnde Tafel Vlaamse sprtfederaties 2020 p 3 december 2013 Verslagen thematafels Thema 1: Wat is de psitie van de Vlaamse sprtfederaties in het Vlaamse sprtlandschap ann 2020? Mderatr: Bart Vanreusel Verslaggever:

Nadere informatie

PROTOCOL 10. Grondlijnen van de interpretatie van de Akte van Mannheim. Besluit

PROTOCOL 10. Grondlijnen van de interpretatie van de Akte van Mannheim. Besluit - 3 - De Centrale Cmmissie, PROTOCOL 10 Grndlijnen van de interpretatie van de Akte van Mannheim Besluit keurt de grndlijnen van de interpretatie van de Herziene Rijnvaartakte in de bijlage van dit besluit

Nadere informatie

Algemene Leveringsvoorwaarden

Algemene Leveringsvoorwaarden Algemene Leveringsvrwaarden 1. Tepasselijkheid 1.1 Deze algemene vrwaarden zijn van tepassing p alle ffertes en alle vereenkmsten, en de uitvering daarvan, welke dr WaterWerk Training, Caching & Cnsultancy

Nadere informatie

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD

VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD VAN OUDERCOMITÉ NAAR OUDERRAAD Sinds 1 september 2004 kan elke schl een uderraad prichten vlgens het participatiedecreet. Het schlbestuur is verplicht m een uderraad p te richten als 10% van de uders er

Nadere informatie

Workshop Nederlandse studenten & studie(traject)begeleiding aan de KU Leuven. Donderdag 18 april 2013

Workshop Nederlandse studenten & studie(traject)begeleiding aan de KU Leuven. Donderdag 18 april 2013 Wrkshp Nederlandse studenten & studie(traject)begeleiding aan de KU Leuven Dnderdag 18 april 2013 Prgramma Inleiding en kennismaking Nederlandse studenten @ KU Leuven He verklaren we de stijgende aanwezigheid?

Nadere informatie

Mediteren voor Musici

Mediteren voor Musici Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Mediteren vr Musici Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77 510 infrmatie@hetsandelhut.nl

Nadere informatie

Een toekomst voor de parochiekerken Instrumentarium 3. Richtlijnen bij hoofdbestemming, nevenbestemming en herbestemming

Een toekomst voor de parochiekerken Instrumentarium 3. Richtlijnen bij hoofdbestemming, nevenbestemming en herbestemming Een tekmst vr de parchiekerken Instrumentarium 3 Richtlijnen bij hfdbestemming, nevenbestemming en herbestemming Instrumentarium 3 en bijbehrende praktische werkfiche Instrumentarium 5 dienen m het inhudelijke

Nadere informatie

Godsdienstige stellingname collega

Godsdienstige stellingname collega Gdsdienstige stellingname cllega Je werkt p een penbare basisschl en hebt kinderen van verschillende natinaliteiten in je grep. Een van je cllega's draagt een hfddek. De kinderen uit haar grep scren ged

Nadere informatie

Eenheidsstatuut arbeiders - bedienden

Eenheidsstatuut arbeiders - bedienden Eenheidsstatuut arbeiders - bedienden Al twee jaar wachten we p een grte stap in het dssier ver het eenheidsstatuut arbeiders en bedienden. Dit sinds het fameuze arrest van het Grndwettelijk Hf van 7 juli

Nadere informatie

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen

Kenmerken en uitkomsten van professionele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen Kenmerken en uitkmsten van prfessinele echtscheidingsbemiddeling in Vlaanderen 20 nvember 2015 Prf. Dr. Sfie Vanassche Dr. An Katrien Sdermans Prf. dr. Ken Matthijs Family and Ppulatin Studies, KU Leuven

Nadere informatie

Frans Halslaan 4, 1921EP Akersloot

Frans Halslaan 4, 1921EP Akersloot Privacy Verklaring Per 25 mei 2018 gelden er verscherpte regels vr alle rganisaties binnen de EU die persnsgegevens verwerken. Om deze reden is de privacy verklaring aangepast en vragen we u deze dr te

Nadere informatie

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven

c. Relatiebeheer algemene en éénmalige groepen d. Relatiebeheer maatschappelijke organisaties e. Contacten en samenwerking met bedrijven Inhudspgave Inleiding 1. Huidige situatie 2. Delstellingen 2014 2.1 Algemeen Del 2.2 Jaarvisie 3. Actieplan 3.1 Algemeen Del 3.2 Jaarvisie a. Cördinatie b. Relatiebeheer kerken c. Relatiebeheer algemene

Nadere informatie

Intern en extern toezicht op de reguliere politie: de diversiteit aan spelers. Prof.dr. Dirk Van Daele Astrid Bink

Intern en extern toezicht op de reguliere politie: de diversiteit aan spelers. Prof.dr. Dirk Van Daele Astrid Bink Intern en extern tezicht p de reguliere plitie: de diversiteit aan spelers Prf.dr. Dirk Van Daele Astrid Bink Inleiding Het nderscheid tussen intern en extern tezicht Intern tezicht Gerganiseerd dr de

Nadere informatie

Jaarverslag. Format jaarverslag 2013. Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio

Jaarverslag. Format jaarverslag 2013. Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio Jaarverslag Frmat jaarverslag 2013 Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivi Inhudspgave VERSLAG VAN DE TOEZICHTHOUDER... 3 OVERVIEW & ALGEMEEN... 4 IDENTITEIT... 5 ONDERWIJS... 6 PERSONEEL... 7 HUISVESTING

Nadere informatie

Wie zijn we? Kernwaarden in ons handelen zijn:

Wie zijn we? Kernwaarden in ons handelen zijn: Wie zijn we? Zrggrep Kans is een zrginstelling die ptimale zrg, begeleiding en huisvesting biedt aan zwel jngvlwassenen met psychiatrische strnissen en daarmee samenhangende gedragsprblematiek, als aan

Nadere informatie

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563 Inspectie Werk en Inkmen Tezicht Gemeentelijk Dmein De Gemeenteraad Pstbus 11563 2502 AN Den Haag Prinses Beatrixlaan 82 2595 AL Den Haag Telefn (070) 304 44 44 Fax (070) 304 44 45 www.lwiweb.nl Cntactpersn

Nadere informatie

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren

Nadere informatie

Normalisatie van gevelelementen Actualiteit en vooruitblik Nieuwigheden veiligheidseisen kinderen en binnenzonwering

Normalisatie van gevelelementen Actualiteit en vooruitblik Nieuwigheden veiligheidseisen kinderen en binnenzonwering Nrmalisatie van gevelelementen Actualiteit en vruitblik Nieuwigheden veiligheidseisen kinderen en binnenznwering Achtergrnd nieuwe nrmering kinderveiligheid met binnenznwering Ongevallen gerapprteerd met

Nadere informatie

Retailmanagement brochure voor bedrijven

Retailmanagement brochure voor bedrijven Campus Schnmeersen Gebuw B Valentin Vaerwyckweg 1 BE-9000 Gent Retailmanagement brchure vr bedrijven Deze brchure bevat de belangrijkste infrmatie ver de pleiding Retailmanagement. De meest up t date infrmatie

Nadere informatie

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen

Vergaderen Informatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7. Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 1 van 7 Vergaderen Vergaderen Infrmatieblad (VP) IEV1 Bladzijde 2 van 7 Vergaderen Elke vergadering kent een vaste structuur en een vaste vlgrde. Deze structuur

Nadere informatie

Kwaliteit van de arbeid van kamermeisjes

Kwaliteit van de arbeid van kamermeisjes HIER FOTO INVOEGEN BREEDTE 210mm x HOOGTE 99mm Kwaliteit van de arbeid van kamermeisjes Samengevat 2011 Guidea - Kenniscentrum vr Terisme en Hreca vzw Deze infrmatie werd met de grtste zrg samengesteld.

Nadere informatie