Werkblad. LES 7: Hygiëne. GROEP 5-6. Namen groepje:

Transcriptie

1 LES 7: Hygiëne Namen groepje: Eerst voorbereiden: Zorg ervoor dat je met je groepje 1 petrischaaltje klaar hebt staan. Het schaaltje is verdeeld in 3 verschillende vakken. In ieder vakje gaan jullie een vingerafdruk zetten. Vakje 1: een afdruk voordat je handen zijn gewassen. Vakje 2: een afdruk nadat je handen zijn gewassen met enkel water. Vakje 3: een afdruk nadat je handen zijn gewassen volgens het stappenplan met zeep. Spreek met elkaar af wie welke afdruk gaat zetten. Aan de slag: Nummer 1 drukt voorzichtig met zijn rechter wijsvinger op vakje 1 in de voedingsbodem. Zorg ervoor dat je het deksel maar iets opligt zodat er zo weinig mogelijk bacteriën uit de lucht op de voedingsbodem vallen. Nummer 2 wast zijn handen met water, droogt ze af en drukt zijn rechter wijsvinger op vakje 2. Nummer 3 wast zijn handen volgens het stappenplan met zeep, droogt ze af en drukt zijn rechter wijsvinger op vakje 3. Plak de zijwanden van de voedingsbodem goed vast en zet ze, met de bodem naar boven, weg op de aangewezen plek. De schaaltjes mogen nu 3 dagen lang niet meer opengemaakt worden! Natuurlijk mag je ze iedere dag wel goed bekijken. Wat heb je ontdekt? Bekijk na 3 dagen je schaaltje met je groepje Wat zie je? Maak een tekening van je schaaltje.

2 Zie je verschillen tussen de drie verschillende vakjes? Schrijf op welke verschillen je ziet en probeer dit samen te verklaren. Wat hebben jullie geleerd met deze proef?

3 Bijlage 1 Informatie bacteriën Bacteriën zijn hele kleine levende wezens. Ze bestaan maar uit één cel en je kunt ze alleen zien met een microscoop. Bacteriën worden ook wel micro-organismen genoemd. Ze zijn microscopisch klein. Bacteriën komen overal voor, ook in en op ons lijf. Daar hebben ze vaak nuttige functies, zoals in de darmen. We gebruiken bacteriën ook om bepaalde schadelijke stoffen af te breken in vervuild water of om smaak te geven aan voedingsmiddelen zoals kaas. Bacteriën vervullen nuttige functies, maar kunnen ons ook ziek maken. Ook besmettelijke ziekten worden door bacteriën doorgegeven zoals tuberculose, difterie, de pest en cholera. Je kunt je beschermen tegen bacteriën door je goed te wassen. Vooral je handen wassen is heel belangrijk omdat je veel met je handen doet en aanraakt. Ook door zonlicht, inenten en geneesmiddelen bescherm je jezelf tegen bacteriën en ziek worden. Gelukkig zijn de meeste bacteriën goede bacteriën. We hebben ze zelfs nodig om gezond te blijven. Bacteriën vermenigvuldigen zich heel snel. Uit 1 bacterie kunnen binnen 1 dag 70 miljoen nieuwe bacteriën ontstaan. Er zijn verschillende soorten bacteriën: Staafjesbacteriën (bacillen) Kogelbacteriën (coccen) Spiraalvormige bacteriën (spirocheten) Draadvormige bacteriën Bron: Voorbereiding proef voor docent Nodig: Kleine afsluitbare schaaltjes (evenveel als het aantal groepjes) Glucose (druivensuiker in de supermarkt) Agar (supermarkt of toko) Marmite (supermarkt of natuurwinkel) Spiritus Keukenweegschaal Pannetjes

4 Voedingsbodem maken: 1 Ontsmet de schaaltjes door ze enkele uren in spiritus te leggen. Haal ze eruit en laat ze gesloten goed drogen. Maak op de onderkant van de schaaltjes een verdeling in drie vakken met vaste stift en nummer deze vakken. 2 Maak de voedingsbodem volgens het volgende recept. Voor 1 liter voedingsbodem: 5 gram glucose, 1 liter water, 12 gram agar en 2,5 gram marmite. 3 Verwarm het water in een pan en los de ingrediënten een voor een op. Als alles goed is opgelost, breng dan het water aan de kook. Laat de vloeistof een half uur koken en hierna afkoelen totdat de pan handwarm is. 4 Giet de schaaltjes tot de rand vol met het mengsel. Sluit de schaaltjes onmiddellijk. Laat de voedingsbodem verder afkoelen tot het vast is geworden. Maak zelf 1 voedingsbodem met vingerafdrukken om te laten zien aan het begin van de les. Teveel werk? Vraag ouders om hulp of kijk of op om kant en klare petrischaaltjes te kopen.

5 Bijlage 2

6 Instructieblad LES 7: Hygiëne Inleiding (15 minuten) Schrijf het woord bacterie op het bord. Laat een (van te voren klaar gemaakt) petrischaaltje zien met bacteriën. Laat de leerlingen hierop reageren. Maak een woordweb op het bord. Zorg ervoor dat je het web kunt bewaren of opslaan op de computer. Leg nu kort met hulp van de achtergrondinformatie op bijlage 1 uit wat bacteriën zijn. Kern (45 minuten) Vertel de leerlingen dat we zelf gaan onderzoeken hoeveel bacteriën er op onze handen zitten. We gaan dit doen voordat we onze handen hebben gewassen, nadat we enkel met water onze handen hebben gewassen en na het handen wassen volgens het stappenplan (bijlage 2) Op deze manier kunnen we zelf onderzoeken wat het verschil is en hoe belangrijk het is om goed onze handen te wassen! Laat eerst het handenwas stappenplan aan de leerlingen zien en licht dit toe. Vraag bovendien of de leerlingen activiteiten kunnen noemen waarbij het belangrijk is om ervoor of erna je handen te wassen. Schrijf deze activiteiten bij het woordweb op het bord. Leg nu het proefje uit. Maak groepjes van drie leerlingen. Ieder groepje krijgt een eigen werkblad (zie werkblad) Zeg dat het erg belangrijk is om elkaar goed te helpen. Vraag eventueel ouders om hulp tijdens deze les. Zorg er in ieder geval voor dat de petrischaaltjes klaar staan, de leerlingen hun handen kunnen wassen, er papieren handdoekjes zijn om de handen mee te drogen, er zeep is om de handen mee te wassen en er een tafel vrij is gemaakt om de schaaltjes na de proef op te zetten. Tot slot (10 minuten) Bespreek drie dagen later het proefje met de leerlingen. Vraag welke verschillen ze zien tussen de drie vakjes op het petrischaaltje en of ze kunnen verklaren hoe dit komt. Vraag wat de leerlingen van de proef hebben geleerd. Schrijf antwoorden bij het opgeslagen woordweb op het bord. Extra? Laat de groepjes voor de klas in het kort vertellen wat zij hebben geleerd van deze les. Leerlingen of groepjes die eerder klaar zijn kunnen een eigen handenwas poster ontwerpen voor op de wc in school.