Gemeentefinanciën voor liberale. Prof.dr.Luigi van Leeuwen Zeist, 11 juni 2010

Transcriptie

1 Gemeentefinanciën voor liberale wethouders Prof.dr.Luigi van Leeuwen Zeist, 11 juni 2010

2 Mag ik mij voorstellen? Luigi van Leeuwen sinds 1963 lid van de grootste partij van Nederland Raadslid Rotterdam ( ) Dagelijks bestuur Rijnmond( ) Burgemeester Capelle aan den IJssel ( ) Burgemeester Zoetermeer ( ) (wnd) Burgemeester Wassenaar ( ) Bijzonder hoogleraar EUR ( ); UvT( ) Thans: Adviseur bedrijven,gemeenten en provincies Schrijver (zie:

3 Wethouderschap: een risicovolle baan U bent inmiddels benoemd voor de zittingsperiode Na invoering van het dualisme in 2002 zijn veel meer van uw voorgangers in moeilijkheden geraakt dan voordien het geval was Goed dat de VVD haar wethouders koestert!

4 Enige algemene opmerkingen Na invoering van het dualisme: College primair als team Raad als tegenpool Fractie op afstand Governance: sturen, beheren, verantwoorden, toezichthouden Programmabegroting/-rekening als instrument De raad stuurt en houdt toezicht, stelt de kaders van het beleid en heeft het budgetrecht

5 De financiën van de gemeente De Gemeentewet, art.186, e.v. Onderwerpen: De begroting De jaarrekening De administratie en controle: Art.212 rechtmatigheid, verantwoordelijkheid en controle Art. 213 controle op financieel beheer en inrichting Art.213a doelmatigheid en doeltreffendheid De gemeentelijke belastingen

6 Programmabegroting Programma s gaan over drie vragen: Wat willen wij bereiken? Wat gaan wij ervoor doen? Wat mag het kosten? Paragrafen bevatten informatie over specifieke aspecten bij meerdere programma s en over beheersmatige aspecten, Lokale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid

7 Formele status P&C STADSVISIE COLLEGEPROGRAMMA PROGRAMMA- BEGROTING RAAD COLLEGE PRODUCTEN-RAMINGEN Doen we samen in afdelingsplannen HOOFDAFDELINGS-PLANNEN CMT HOOFDAFDELINGEN

8 Collegeakkoord Nieuw beleid (rijks-, gemeentelijk) / bezuinigingen Voorjaarsdebat Diverse raadsvoorstellen Programmabegroting Diverse raadsvoorstellen Effecten jaarrekening Eerste tussenbericht Afrondend begrotingsvoorstel HA-plannen Start budgettering

9 Governance cyclus & P&C-instrumenten Stadsvisie 2030 Collegeprogramma Toezicht Sturen Boardletter Voorjaarsdebat MIP (Meerjaren Investerings Plan) Najaarsdebat? Jaarverslag / Jaarrekening Programmabegroting (hoofd)afdelingsplannen Verantwoorden Maraps / Tussenberichten Beheersen

10 Inkomsten gemeenten 2008 Totaal 34,8 mrd Gemeentefonds 16,2 (46%) Specifieke uitkeringen 11,3 (33%) Eigen inkomsten 7,3 (21%)

11 Soorten uitkeringen Gemeentefonds: w.o. algemene uitkeringen (89%) integratie-uitkeringen (9%) decentralisatie-uitkeringen (2%) Specifieke uitkeringen (1980:532; nu:109) w.o. brede doeluitkeringen (GSB) verzameluitkeringen ( 1 per departement)

12 Principal agent relatie Bij specifieke uitkeringen: Rijk is opdrachtgever; de gemeente opdrachtnemer Bij algemene uitkeringen: Gemeente is autonoom, d.w.z. vrije besteding Bij eigen inkomsten: Belastingbetaler als opdrachtgever; de raad heeft het budgetrecht

13 Bezuinigen biedt kansen (1) Het einde van de Spendierfreudigkeit Na Keynes, Galbraith, Den Uyl: financieel realisme Stop de nota-cultuur; alles is al onderzocht Grote projecten zijn gevaarlijk Onderzoek : bij 90% wordt opzettelijk te laag geraamd Heroverwegen is soms de moeite waard Risicomanagement Is nog een onderschoven kind

14 Bezuinigen biedt kansen (2) Ontwikkeling arbeidsmarkt In 2020 zijn 7 van de 10 ambtenaren vertrokken Kans om pijnloos te bezuinigen Begin met her-en bijscholing z.s.m. Evaluatie subsidies en horizonbepaling 1/3 van belastinguitgaven, specifieke uitkeringen en subsidies is niet betrokken bij de heroverwegingsoperatie; 81% van de lopende subsidies is niet geevalueerd 38% van de subsidies heeft geen einddatum Gevreesd moet worden, dat dit bij de gemeenten niet veel beter is Kostenbesparing door digitalisering Betere besluitvorming door het sociale internet Het aanpakken van de red tape Overheidsproducten goedkoper

15 Strategisch budgetteren Bezuinigen betekent traditioneel: Minder dienstverlening Lastenverzwaring Het kan ook door anders te werken: Meer doen met minder 85% van de begroting blijft soms jarenlang buiten schot Aanpak van aangegroeid vet ( slack ) Korting op taak-en deelbudgetten met 30% Vorming van bufferfonds

16 Litteratuur Luigi van Leeuwen en Jan Eikema: Politiek is niet voor bange mensen (ISBN: ) Groot en Van Helden: Financieel management van non-profit organisaties (ISBN ) Wassenaar en Verhagen: De financiële verhouding in Nederland (ISBN )