Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft
|
|
- Annemie van Dijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1
2 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2
3 FASEN IN BOUWPROCES Toetsen/beoordelen Adviseren 3 Ontwerp Definitie Voorbereiding Realisatie Nazorg
4 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 4
5 BINNENMILIEUFACTOREN Thermisch binnenklimaat Akoestisch binnenklimaat Binnenmilieu Visueel binnenklimaat Luchtkwaliteit 5
6 EFFECTEN BINNENMILIEU Goed binnenmilieu Goede ventilatie Toename productiviteit 10-15% 1-2% Vermindering ziekteverzuim 2,5% 0,5% Goede temperatuur 7% -- Goede temperatuurregeling Goede verlichting Goede daglichttoetreding 2-3% 2-3% -- 0,5% -- 0,5% 6
7 EXPLOITATIEKOSTEN KANTOREN Energie 1% Gebouw 10% Personeel 100% 7
8 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 8
9 PRESTATIE-EISEN BINNENMILIEU WETTELIJKE EISEN - conform Arbowet / Bouwbesluit - betreft minimumeisen - in praktijk beperkt bruikbaar COMFORTEISEN - conform normen en richtlijnen 1) - betreft comforteisen op hoger niveau - in praktijk goed bruikbaar Ontwerp klimaatinstallatie daarom baseren op comforteisen 1) o.a. DIN 1946, NEN-EN-ISO 7730 en NPR-CR
10 COMFORTBEPALENDE FACTOREN Omgevingsfactoren Luchttemperatuur Stralingstemperatuur Luchtsnelheid Luchtvochtigheid Thermisch comfort 1) 1) Conform model van Fanger Persoonsgebonden factoren Activiteitsniveau Kledingweerstand 10
11 11
12 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 12
13 BEOORDELINGSMETHODEN Internationaal : NEN-EN-ISO 7730 (1996) : NPR-CR 1752 (1999) : NEN-EN-ISO 7730 (2005) Nationaal: - RGD-richtlijnen : TO-methode (1970) - RGD-richtlijnen : GTO-methode (1985) - ISSO-publicatie 74 : ATG-methode (2004) 13
14 -0,2 +0,2 14
15 -0,5 +0,5 15
16 -0,7 +0,7 16
17 17
18 BEOORDELINGSMETHODEN Rijksgebouwendienst TO-methode: - 90% van werktijd : -0,5 < PMV < +0,5-5% van werktijd : -1,0 PMV -0,5-5% van werktijd : +0,5 PMV +1,0 T.a.v. zomerperiode voor kantoren vertaald als: - max. 5% van werktijd : Tlucht 25 C (100 u/j) - max. 1% van werktijd : Tlucht 28 C ( 20 u/j) Nadeel: bij zelfde criterium verschil in kwaliteit klimaat 18
19 BEOORDELINGSMETHODEN Rijksgebouwendienst GTO-methode: - maatstaf aantal overschrijdingen van PMV = +0,5 - weging op basis van mate van overschrijding - som gewogen overschrijdingsuren 150 weeguren PMV 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 T 25 C: 98 u Aantal uren T 28 C: 0 u Weegfactor 0 1,0 1,2 1,5 1,8 2,2 2,6 Tmax : 26,5 C Weegtijd Weegtijd: 146 Nadeel: moeilijke communiceerbaarheid 19
20 GEBOUWTYPEN ATG-METHODE ALPHA-GEBOUW BÈTA-GEBOUW Te openen ramen Gesloten gevel Grote gebruikersinvloed Geringe gebruikersinvloed Grote adaptatie Weinig adaptatie Natuurlijk geventileerd Airconditioned 20
21 ADAPTATIE AAN BINNENKLIMAAT Aanpassing gedrag Psychologische adaptatie Adaptatie Fysiologische adaptatie 21
22 ATG-METHODE KLASSEN - A : acceptatie 90% (Hoog comfort) - B : acceptatie 80% (Standaard comfort) - C : acceptatie 65% (In tijdelijke situaties) VOORDELEN - Eenduidigheid van eisen - Wetenschappelijk onderbouwd - Betere communicatie mogelijk - Keuzemogelijkheid prestatieniveau - Relatie tussen kosten en comfort - Toetsing mogelijk na korte meetperiode NADEEL - Alleen voor kantoorgebouwen geldig 22
23 23
24 GEWOGEN GEMIDDELDE BUITENTEMPERATUUR 1.T1 + 0,8. T2 + 0,4. T3 + 0,2. T4 Te,ref = ,4 Waarin: T1 = gem. dagtemperatuur van vandaag T2 = gem. dagtemperatuur van gisteren T3 = gem. dagtemperatuur van eergisteren T4 = gem. dagtemperatuur van eer-eergisteren [ C] [ C] [ C] [ C] 24
25 25
26 Tbin ºC VOORBEELD Te,ref ºC Periode: Alleen kantooruren Binnentemperatuur: operatieve temp. Gebouw/klimaat type: Beta Overschrijding van de bovengrenzen tijdens de gekozen periode: Grens: Aantal: Percentage: 90% ,9% 80% 30 1,3% 65% 5 0,2% Percentage van de gekozen periode dat de temperatuur zich binnen de verschillende comfortbanden bevindt: Aantal GTO uren: 0 Aantal uren binnentemp > 25ºC: 4 Classificatie: geen 0% <65% 0% 65-80% 0,2% 80-90% 88,9% >90% 9,7% 80-90% 1,1% 65-80% 0,2% <65% 26
27 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 27
28 BESCHOUWDE VARIANTEN Type installatie Referentiejaar Noord Oost Oriëntatie Zuid West A B Type A: Mechanische ventilatie met radiatorenverwarming Type B: Mechanische ventilatie met lokale verwarming en koeling Uitgangspunt: bèta-gebouw 28
29 BENODIGDE CAPACITEITEN Type installatie Ref.- jaar Debiet/ Koelcap. Noord Oriëntatie Oost Zuid West A m 3 /h m 3 /h B W W Type A: Mechanische ventilatie met radiatorenverwarming Type B: Mechanische ventilatie met lokale verwarming en koeling Ontwerp: volgens GTO-methode (max. 150 weeguren) 29
30 OVERZICHT REKENRESULTATEN GTO-methode ATG-methode Type installatie Ref.- jaar Oriëntatie Aantal weeguren PMV 0,5 Overschrijdingsuren bovengrens [u/j] Klasse A 90% Klasse B 80% Klasse C 65% N O Z A W N O Z W Type A: Mechanische ventilatie met radiatorenverwarming 30
31 OVERZICHT REKENRESULTATEN GTO-methode ATG-methode Type installatie Ref.- jaar Oriëntatie Aantal weeguren PMV 0,5 Overschrijdingsuren bovengrens [u/j] Klasse A 90% Klasse B 80% Klasse C 65% N O Z B W N O Z W Type B: Mechanische ventilatie met lokale verwarming en koeling 31
32 ONTWERP CONFORM ATG-METHODE INSTALLATIETYPE REKENRESULTATEN Type A (Koeling met ventilatielucht) Type B (Basisventilatie met lokale koeling) grote luchthoeveelheden noodzakelijk overschrijding van 6-voudige luchtwisseling gevaar voor discomfort door tocht en onderkoeling niet economisch verantwoord zware conventionele klimaatinstallaties noodzakelijk grote lokale koelcapaciteiten noodzakelijk overschrijding van maximale capaciteiten gevaar voor discomfort door tocht en onderkoeling tendens naar geav. installaties met stralingsuitwisseling Uitgangspunt: klasse B-klimaat (80% acceptatie) 32
33 MOGELIJKE OORZAKEN VERSCHILLEN Interpretatie van ASHRAE-bestand Modificaties op oorspronkelijke methode: - van gem. eff. Tbuiten naar gewogen gem. Tbuiten - oprekken geldigheid door correcties op temperatuurgrenzen Uitgangspunt vaste setpoints en Clo-waarden in VA114 LT-overschrijdingen tellen in VA114 niet mee Toetsing op verschillende begrippen: - acceptatie - tevredenheid 33
34 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 34
35 CONCLUSIE VOOR BÈTA-KANTOORGEBOUWEN GELDT DAT: Installaties ontworpen volgens huidige (GTO-) methode: - niet voldoen aan nieuwe (ATG-) methode klasse B - zelfs niet voldoen aan klasse C Nader onderzoek gewenst is voor: - verklaring van de verschillen - betere aansluiting van oude en nieuwe methode - brede acceptatie van nieuwe methode binnen vakgebied 35
36 CONCLUSIE (VERVOLG) VOOR BÈTA-KANTOORGEBOUWEN GELDT: Communicatie nieuwe ATG-methode is beter Toetsing na korte meetmethode is mogelijk Onderzoek naar juiste grenswaarden is noodzakelijk Hanteer voorlopig huidige GTO-methode voor comfortbeoordeling 36
37 Dank voor uw aandacht 37
De rekenresultaten laten zien
Nieuwe beoordelingsmethode thermische binnenklimaat Thermische behaaglijkheid in kantoren Sinds kort is er in Nederland, naast de TO en GTOmethode, een nieuwe methode beschikbaar om het thermische binnenklimaat
Nadere informatieBinnenklimaat in de zorg wie z n zorg?! Roberto Traversari TNO Centrum Zorg en Bouw
Binnenklimaat in de zorg wie z n zorg?! Roberto Traversari TNO Centrum Zorg en Bouw Heeft u het warm? Wellicht wel na het beantwoorden van de volgende vragen voor uw situatie Wat is volgens U het binnenklimaat?
Nadere informatieBBA. Boerstra Binnenmilieu Advies
! BBA Boerstra Binnenmilieu Advies 1 " # $ % "&''( 2 )* * Meten weten? Of is weten meer dan meten? 3 +, -. / 0+ & 1 2 3 4 56 / + 5 5 5 4 ! / 7 8 : 7 9 0 / 3 7 ; 8 00 9 7 0 9 5 ! 0/ : 0 + 0-00 : 6 4 5 Discomfort,
Nadere informatieNatuurlijke ventilatie van leslokalen
Natuurlijke ventilatie van leslokalen Seminar Actiflow - CFD in de bouw 20 mei 2011 ir. Henk Versteeg Inhoud presentatie Introductie LBP SIGHT Binnenmilieu basisscholen Ventilatie basisschool De Schakel
Nadere informatieBesluit MT Dienst Huisvesting
Nummer : Bijlage 26 bij besluitnr. 108 Datum : 9-08-2007 Afzender : Y. de Weerd - Vastgoed Advisering Kenmerk : DH_VA_002 In deze beleidsnotitie wordt het beleid van de Dienst Huisvesting met betrekking
Nadere informatieAdaptieve Temperatuurgrenswaarden (ATG)
Adaptieve Temperatuurgrenswaarden (ATG) Deel 1: Theoretische achtergronden van de nieuwe richtlijn voor de beoordeling van het thermisch binnenklimaat S.R. Kurvers, 1,2, A.C. van der Linden 1, A.C. Boerstra
Nadere informatie2. EISEN BINNENKLIMAAT
2. EISEN BINNENKLIMAAT 2.1 Kwaliteit Als veel van het binnenklimaat afhangt, zoals bij de productie van micro-elektronische componenten, teelt van klimaatgevoelige gewassen, conservering van onvervangbare
Nadere informatieJBo/ /NRe Rotterdam, 29 januari 2003
Notitie 20021236-4: Het ClimaRad ventilatieconcept en het thermische binnenklimaat in de zomerperiode. JBo/20021236-4/NRe Rotterdam, 29 januari 2003 1. Inleiding. In opdracht van Brugman Radiatoren is
Nadere informatiePRAKTIJKONDERZOEK THERMISCH COMFORT
PRAKTIJKONDERZOEK THERMISCH COMFORT VERGELIJKING VAN DE ATG-METHODE MET DE GTO-METHODE IN DE PRAKTIJK ir. M. van Beek, TU Delft faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, momenteel werkzaam bij Peutz
Nadere informatieThermische prestatie contracten
10 november 2005 Thermische prestatie contracten Conform ISSO-publicatie 74 Bert Elkhuizen Chrit Cox TNO Bouw en Ondergrond te Delft Contactgegevens: 015 276 33 10 Bert.Elkhuizen@tno.nl Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieAdaptieve Temperatuurgrenswaarden
Adaptieve Temperatuurgrenswaarden Praktijkonderzoek naar de nieuwe Nederlandse richtlijn voor de beoordeling van het thermische binnenklimaat in kantoorgebouwen Marco van Beek Augustus 2006 Adaptieve Temperatuurgrenswaarden
Nadere informatie25 jaar NVBV gefeliciteerd! THERMISCH COMFORT TOEN EN NU STRENGERE EISEN, BETERE GEBOUWEN? Peter Wapenaar
21 mei 2015 25 jaar NVBV gefeliciteerd! THERMISCH COMFORT TOEN EN NU STRENGERE EISEN, BETERE GEBOUWEN? Peter Wapenaar Hoe was het voordien? Bouwkundig: -Isolatie na oliecrisis -Dubbel glas / Thermopane
Nadere informatieThermisch Binnenklimaat als Gebouwprestatie
Thermisch Binnenklimaat als Gebouwprestatie Kees (ir. A.C.) van der Linden Matthijs (M.) Kerssemakers Technische Universiteit Delft 1 Atze (ir. A.C.) Boerstra Arjen (ir. A.K.) Raue Boerstra Binnenmilieu
Nadere informatieMeer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe
1 Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe 2 Onderwerpen Zonlicht de grootste vrije energiestroom op aarde Invloed van zonlicht op comfort,
Nadere informatiePresentatie CFD-simulatie
Presentatie CFD-simulatie Raadhuis Gemeente Castricum Martin Eimermann en Robert Rodenburg maandag 1 oktober 2007 Inleiding Vintis installatieadviseurs BV Het ontwerp Doel simulatie 2 Agenda Wat is comfort?
Nadere informatieVA114 in het ontwerpproces
VA114 in het ontwerpproces Een evenwicht tussen installaties, economie en architectuur Peter van den Engel Inhoudsopgave Wat is VA114? Comfortmodellen Energie-evaluatie Werken met VA114 Simulatie laboratorium
Nadere informatieDe waardering van het thermische binnenklimaat in de praktijk
De waardering van het thermische binnenklimaat in de praktijk Dennis Faas BSc. 3 4 De waardering van het thermische binnenklimaat in de praktijk De waardering van het thermische binnenklimaat in de praktijk
Nadere informatie~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen"
~omazo..... j\ Hoofdbedrijfs(hap l'v Ambachte'ß -c TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen" AUTOMATISCHE ZONWERING BESPAART ENERGIE EN VERBETERT BINNENKLIMAAT Automatische zonwering kan op kantoor en
Nadere informatieDuurzame bouw door zonregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe
Duurzame bouw door zonregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe Duurzame bouw door zonregulering 1. Uitdagingen in de gebouwde omgeving 2. De kracht van de zon 3. Energie 4. Comfort Binnenklimaat Trend:
Nadere informatieWat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen?
Wat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen? Pagina 1 van 6 Inhoud Inhoud... 2 Klimaatklachten... 3 Welke klachten zijn het meestal?... 3 Klimaatonderzoek kan klimaatklachten verbeteren...
Nadere informatieZorg voor energie en comfort
Zorg voor energie en comfort Roberto Traversari TNO Bouw en Ondergrond De symptomen De behandeling De preventie 2 Veel installaties zijn ziek! Is uw installatie een onbehandelde patiënt? 3 Uit onderzoek
Nadere informatieAdaptief thermisch comfort in de praktijk
Veldonderzoek naar de ATG-richtlijn, deel 1: theorie en praktijk vergeleken Adaptief thermisch comfort in de praktijk In eerdere nummers van TVVL Magazine (1, 2, 3, 4) zijn de achtergronden van de Adaptieve
Nadere informatieNieuwe EPBD gerelateerde binnenmilieunorm
Binnenmilieu Atze Boerstra, Bjarne Olesen, Olli Seppänen Input voor ontwerp en energieprestatieberekening Nieuwe EPBD gerelateerde binnenmilieunorm De Europese Organisatie voor Normalisatie (CEN) heeft
Nadere informatieROBUUSTHEID VOOR KLIMAATVARIATIES een vergelijking van klimatiseringsconcepten met behulp van gebouwsimulatie
Mw.ir. J.E.J. (Janneke) Verkerk-Evers, TU Eindhoven, Adviesburo Nieman BV Dipl.-Ing. C. (Christian) Struck (FH), TU Eindhoven Ir. R.A.P. (Ruud) van Herpen, Adviesburo Nieman BV Prof.dr.ir. J.L.M. (Jan)
Nadere informatieProductiviteit = output per medewerker, per tijdseenheid gedeeld door input
$% &' ( )!! " # * Productiviteit in relatie tot binnenmilieu in kantoren Nadruk op thermisch binnenklimaat, luchtkwaliteit, geluid en licht Ziekteverzuim effecten worden meer summier behandeld dan productiviteit
Nadere informatieRgd. Thermohygrisch comfort
Rgd 2 Thermohygrisch comfort Het thermohygrisch comfort in de huisvesting moet zodanig zijn dat de gezondheid van gebruikers en bezoekers niet nadelig beïnvloed wordt en een optimale uitvoering van het
Nadere informatieNieuwe Nederlandse comfortnormen nader bekeken
Nieuwe Nederlandse comfortnormen nader bekeken Normen en richtlijnen voor thermisch comfort, waaronder ISO 7730, worden voortdurend bijgewerkt en aangepast. Dit artikel geeft een beknopt overzicht van
Nadere informatieTekst: Cees van de Sande
Het lijkt zo vanzelfsprekend als we zeggen dat klaslokalen zijn gemaakt om optimaal te kunnen leren. Helaas is dat niet altijd het geval. Het klimaat in klaslokalen kan zelfs een negatief effect op de
Nadere informatieDYNAMISCHE SIMULATIES NOOD AAN KWALITEITSKADER?
DYNAMISCHE SIMULATIES NOOD AAN KWALITEITSKADER? IBPSA 18/3/2019 Ing. Geert Bellens Adviseur comfort en binnenklimaat sinds 2003 2003-2007: Projectleider duurzaam bouwen Eerste ervaringen met passiefkantoren,
Nadere informatieProgramma van Eisen Frisse Scholen april 2012
Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen
Nadere informatieVerhoogt automatisering van de werkomgeving rendement van een organisatie?
Verhoogt automatisering van de werkomgeving rendement van een organisatie? Optimaliseren op de mens bepaalt het succes van een bedrijf. ir Gerarda Nierman Omgevingspsycholoog & Adviseur Gebouwinstallaties
Nadere informatieMASSIEF PASSIEFBOUW IN DE PRAKTIJK voorjaar 2011
Studienamiddag MASSIEF PASSIEFBOUW IN DE PRAKTIJK voorjaar 2011 Massief passiefwoning in Bottelare: lessen uit een gerealiseerd project Prof.dr.ir.arch. Staf Roels K.U.Leuven, Afdeling Bouwfysica Kasteelpark
Nadere informatieDuurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk.
Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk. Praktijkevaluatie van duurzame kantoren waarbij de relatie tussen het ontwerpproces en de prestatie in de praktijk wordt onderzocht. Afstudeerpresentatie
Nadere informatieGebouwsimulatie koppelen aan Productiviteit en Ziekteverzuim
Gebouwsimulatie koppelen aan Productiviteit en Ziekteverzuim Binnenmilieu heeft duidelijke invloed op Productiviteit en Ziekteverzuim van de medewerkers De ISSO/Rehva handleiding 901 Binnenmilieu en productiviteit
Nadere informatieKoudeopwekking helft kleiner door betonkernactivering?
Concrete core cooling reduced installed cooling capacity with 50 percent? Koudeopwekking helft kleiner door betonkernactivering? 18 ir. D.O. Rijksen*, dr. ir. C.J. Wisse* * DWA installatie- en energieadvies
Nadere informatieVergelijking tussen decentrale klimaatinstallatie systemen
Vergelijking tussen decentrale klimaatinstallatie systemen Onderzoeksrapport Climate design research lab Building Technology Faculteit Bouwkunde TU DELFT 25-06-2010 Bert van Diepen 1367153 Hoofdbegeleider:
Nadere informatieDuurzaam Beheer en Onderhoud. Docentendag 2010. André Derksen Projectcoördinator. Duurzaam Beheer & Onderhoud. Algemene Technieken
Docentendag 2010 Algemene Technieken André Derksen Projectcoördinator Inhoud Duurzaam Beheer en Onderhoud Zonne-energie Noodverlichtingsinstallaties Sprinklerinstallaties Duurzaam Beheer & Onderhoud Duurzaam
Nadere informatieTechnisch Programma van Eisen Frisse Scholen
Gevolgen voor de klimaatinstallatie Technisch Programma van Eisen Frisse Scholen Agentschap NL heeft in het kader van het project Frisse Scholen een technisch Programma van Eisen ontwikkeld voor scholen
Nadere informatieOp weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen
Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen Seminar Swegon Air Academy 11 november 2008 ir. Froukje van Dijken BBA Binnenmilieu 010-2447025 www.binnenmilieu.nl Dagelijks 20.000 leerlingen
Nadere informatieAddendum Handboek Installatietechniek juni 2012
Addendum Handboek Installatietechniek juni 2012 juni 2012, Stichting ISSO Rotterdam Addendum handboek Addendum Handboek Installatietechniek Met lt. opg. Trefw.: Installatietechniek Niets uit dit addendum
Nadere informatieBREEAM NL Nieuwbouw. Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Energie 19% Transport 8% Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% 10% Landgebruik & Ecologie
BREEAM NL Nieuwbouw Categorie Weging Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Waste Land Use & Ecology Pollution Energie 19% Materials Transport 8% Management Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% Water
Nadere informatieMethodiek Binnenmilieuprofiel
Methodiek Binnenmilieuprofiel ISSO Landelijke Informatiedag Binnenmilieuprofiel 17 februari 2011 ir. Jaap Balvers BBA Binnenmilieu Tel 010-2447025 jb-bba@binnenmilieu.nl Inhoud Uitgangspunten Benodigdheden
Nadere informatieInleiding prestatieborging / commissioning
Inleiding prestatieborging / commissioning 1 2 1. Waarom prestatieborging 2. Wat is commissioning 3. Wat levert commissioning op 4. De markt en commissioning 1. Waarom prestatieborging Maar goed dat de
Nadere informatieInhoud van de presentatie
Inhoud Inhoud van de presentatie Duurzaam bouwen met staal Concepten voor energiebesparend bouwen met lichtgewicht constructies Toepassing PCM in vloeren, wanden en plafonds Energieconcept Wilo in Zaandam
Nadere informatieBouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte
Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)
Nadere informatieP5 Afstudeerpresentatie
P5 Afstudeerpresentatie Onderzoek naar decentrale klimaatinstallatie systemen Hoofdbegeleider: Dr. Ir. Arjan van Timmeren 2e begeleider: Ir. Bas Hasselaar Klimaatinstallaties Binnenklimaat Temperatuur
Nadere informatieWanneer is het te warm om te werken?
Bewaakt permanent het binnenklimaat van gebouwen Evalueert van op afstand de werking van de installaties Optimaliseert samen met u het energieverbruik Wanneer is het te warm om te werken? METIZ T. +32
Nadere informatieOnderzoek naar warmtebufferende werking van betonbouwconstructies
Titel Onderzoek naar warmtebufferende werking van betonbouwconstructies Onderzoek naar warmtebufferende werking van betonbouwconstructies dr.ir. T. van Hooff prof.dr.ir. B. Blocken Titel Onderzoek naar
Nadere informatieDUURZAAMHEID INSTALLATION PERFORMANCE. M.G. van der Hoeven, consultant eindgebruikers
DUURZAAMHEID INSTALLATION PERFORMANCE M.G. van der Hoeven, consultant eindgebruikers STELLING Er is nog een wereld te winnen op het gebied van performance van de installaties in een gebouw? INSTALLATION
Nadere informatieKlimatiseringsconcepten voor de toekomst
Klimatiseringsconcepten voor de toekomst Klimaatinstallaties in bijv. kantoren worden in de praktijk ontworpen op basis van computersimulaties, waarbij gebruik wordt gemaakt van ruim 40 jaar oude weergegevens
Nadere informatieGebouwen Duurzaam Koelen
WTCB Gebouwen Duurzaam Koelen Luk Vandaele WTCB - Innovatie en Ontwikkeling Energieforum CeDuBo 6 oktober 2005 De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, 2860 Sint-Katelijne-Waver, Tel : +32 (0)15/31.69.44,
Nadere informatieDe bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant
De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim
Nadere informatieBeschrijving binnenmilieu en klimaatinstallaties en Jellama 6B - werktuigbouwkundige installaties en gasinstallaties.
Klimaatinstallaties in een woongebouw Gebouwen bevatten heden ten dage veel installaties; ten behoeve van water, gas en elektriciteit, communicatie, beveiliging en klimaatsbeheersing. In dit korte verslag
Nadere informatieIs het te heet in school? 1
Is het te heet in school? 1 In scholen loopt de temperatuur vaak erg hoog op. Een binnentemperatuur boven 25 graden heeft een duidelijk ongunstige invloed op het leerproces. Als de temperatuur dagen lang
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatieFrisse Scholen Toets. Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente. >> Als het gaat om energie en klimaat
Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente >> Als het gaat om energie en klimaat Het opstellen van een goed Programma van Eisen (PvE) voor de bouw of renovatie van een Frisse School
Nadere informatieDUCO at CARE. De beste zorg voor een gezond binnenklimaat. We inspire at www.duco.eu
DUCO at CARE De beste zorg voor een gezond binnenklimaat Het binnenklimaat in ziekenhuizen of zorginstellingen laat nog al te vaak te wensen over. Te warm of te koud, onvoldoende verse en frisse lucht
Nadere informatieEen binnenklimaat dat werkt Productieve werkomgeving met energiebesparende ventilatie
Een binnenklimaat dat werkt Productieve werkomgeving met energiebesparende ventilatie werken De ClimaRad Comfort Solution meet en regelt het binnenklimaat per ruimte, zonder dat uw medewerkers hier iets
Nadere informatieFroukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen
Froukje van Dijken Bouwstenen voor Frisse Scholen Binnenmilieu scholen Relatieve prestatie [-] Gezonde lucht is belangrijk Meer ventilatie is: Betere leerprestaties >7% prestatieverhoging als 130 Bouwbesluit
Nadere informatie2,35 m2 V2 deur 0,89 90,00 1,00 0,89 raam 1,18 60,00 0,86 1,01 2,35 kozijnprofiel 0,28 1,90 0,00
Inventarisatie van de kozijnen J effectieve capaciteit ventilatie kozijn/schil onderdeel oppervlakte maximale vlgs oppervlakte Type Rooster per meter lengte capaciteit A(m2) openings hoek Nen 1087 A*J
Nadere informatieKoppelen aan gebouwsimulatie
Koppelen aan gebouwsimulatie Productiviteit en ziekteverzuim De ISSO/REHVA handleiding 901 Binnenmilieu en productiviteit in kantoren laat zien, dat binnenluchttemperatuur, ventilatiehoeveelheid en binnenluchtkwaliteit
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE
OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW : PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.4 Comfortcriteria LENTE 2013 Stéphan Truong Beheerder van de opleiding voor rekening van Leefmilieu Brussel TRAINING.IBGEBIM@ecorce.be 2
Nadere informatieVERBETER UW RESULTAAT MET COMFORTABEL BOUWEN
VERBETER UW RESULTAAT MET COMFORTABEL BOUWEN Sept. - Nov. 2015 ir. Atze Boerstra BBA Binnenmilieu ab-bba@binnenmilieu.nl www.binnenmilieu.nl ing. Joost Valk Vital Places jvalk@vitalplaces.eu www.vitalplaces.nl
Nadere informatieWij maken uw gebouw beter Een beter comfort en binnenklimaat Een lager energieverbruik en CO2 uitstoot. Waarom passiefscholen soms te warm worden
Wij maken uw gebouw beter Een beter comfort en binnenklimaat Een lager energieverbruik en CO2 uitstoot Waarom passiefscholen soms te warm worden Een passiefschool, comfortabel toch? De Tijd 14/9/2016 Nog
Nadere informatieVIN. Inductie-VAV units
VIN Inductie-VAV units Voordelen Toepassing Inductie-VAV units worden toegepast in VAV systemen om het thermisch comfort te verbeteren en het energie verbruik te verlagen. De Vary-Jet klep regelt de primaire
Nadere informatieDUCO at WORK. Hét antwoord voor gezonde en energiezuinige kantoren. We inspire at
DUCO at WORK Hét antwoord voor gezonde en energiezuinige kantoren Een derde van de kantoorgebouwen in de Europese unie heeft een ondermaats binnenklimaat. Onvoldoende geventileerde kantoorgebouwen of kantoren
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31
Nadere informatiedr. ir. Ad Straub, Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft ing. Kees Snepvangers, Onderzoeksinstituut OTB, TU Delft en Athene Noctua Advies
Artikel TVVL 12 augustus 2008 Ad Straub en Kees Snepvangers Prestatieonderhoud verwarmings- en ventilatiesystemen Intro Voor woningcorporaties is het uitvoeren van onderhoud geen kernactiviteit, maar het
Nadere informatieTechnical Inspection Service
Technical Inspection Service Bijlage XX bij de Vraagspecificatie Werkzaamheden TIS Gebouwinstallaties Versie 2.0 13-04-2012 Van Auteur TIS Branchevereniging R.G.D. Kenmerk Versie 2.0 Datum 13/04/2012 Bestand
Nadere informatieLiteratuurstudie thermisch comfort
Literatuurstudie thermisch comfort EOS-LT DP 2015 WP1 Datum Februari 2012 TU Delft, Faculteit Bouwkunde, afd. Bouwtechnologie, sectie Climate Design and Sustainability, ing. S. Kurvers, ir. K. van der
Nadere informatieAdaptief thermisch comfort verklaard met Fanger-model
Adaptief thermisch comfort verklaard met Fanger-model Over thermisch comfort is de Predicted Mean Vote (PMV; Predicted Percentage of Dissatisfied (PPD)) een alom bekende en veel gebruikte prestatie-indicator
Nadere informatieInterieur koelen, verwarmen en ventileren in één oplossing
brakel interieurgroep Where climate meets interior Interieur koelen, verwarmen en ventileren in één oplossing Een innovatief totaalconcept voor een optimaal binnenklimaat. De Crystal Wall gedraagt zich
Nadere informatieATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016
ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016 VOORSTELLEN Olaf Oosting Peter van Mierlo ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE GEBOUWEN ONGEZONDE
Nadere informatieDeze vragenlijst kan daarbij helpen. Checklist binnenklimaat I. Informatie over de werkplek. jaar
Bijlage 2A hoofdstuk 6 Checklist Binnenklimaat Klachten over het binnenklimaat van een werkruimte worden veel gehoord. Een eerste inventarisatie van optredende klachten geeft zelden een eenduidig beeld.
Nadere informatieResultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong. Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO
Resultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO Energiesprongprojecten onder de loep Wat werkt en wat niet? Welke (prestatie) afspraken worden
Nadere informatieThemakatern duurzaamheid
ziekteverzuim cijfer totaal investering totaal energie totaal onderhoud ziekteverzuim docenten (klasse B1) (klasse B2) (klasse B2' ) vloerverwarming + 6% 5% 5% 5% 4% -- - +/- + ++ 6,5 8 Themakatern duurzaamheid
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Reno System, Duco Comfort System en DucoTronic System
Nadere informatielezing ventilatie & luchtkwaliteit
902.317 lezing & luchtkwaliteit Nederlands Vlaamse Bouwfysica Vereniging elphi nelissen 30 maart 2006 nelissen ingenieursbureau bv lezing NVBV maart 2006 1 inhoudsopgave lezing & luchtkwaliteit introductie
Nadere informatieAltijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT
Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT Ventilatie en luchtkwaliteit in energiearme woningen JERÔME CORBA Adviseur Binnenklimaat Energienotaloze woningen Passieve nieuwbouw en renovatie Stroomversnelling
Nadere informatieKlimaat onderzoek Mobiliteitsbranche 2010
Definitief Klimaat onderzoek Mobiliteitsbranche 2010 De heer M. Bakker, senior consultant/arbeidshygiënist: projectleider Paraaf Datum: februari 2011 KeurCompany Postbus 10.000 1970 CA IJmuiden Telefoonnummer
Nadere informatieCOMFORTVERBETERING ENERGIEBESPARING MEER DAN 15% EFFECTIEVE CO2-REDUCTIE TERUGVERDIENTIJD MINDER DAN 5 JAAR
COMFORTVERBETERING ENERGIEBESPARING MEER DAN 15% EFFECTIEVE CO2-REDUCTIE TERUGVERDIENTIJD MINDER DAN 5 JAAR METEOVIVA CLIMATE: MEER COMFORT VOOR MINDER GELD VLIEGVELD DÜSSELDORF 20% Naarmate gebouwen beter
Nadere informatieAnalyse van binnenklimaatmetingen in woningen
Faculteit Ingenieurswetenschappen Vakgroep Architectuur en Stedenbouw Voorzitter: prof. dr. Bart Verschaffel Analyse van binnenklimaatmetingen in woningen door An Vandepitte Promotor: prof. dr. ir.-arch.
Nadere informatieFrisse Scholen Toets. >> Als het gaat om energie en klimaat. Toetsingsrapport
Frisse Scholen Toets >> Als het gaat om energie en klimaat Toetsingsrapport >> Als het gaat om energie en klimaat Inhoud 1. Inleiding 1.1 Methode van toetsing 1.2 Toelichting op toetsingsresultaten 2.
Nadere informatieProf. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen. Warm Aanbevolen. Defensie en Veiligheid. Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam
Prof. Dr. H.A.M. (Hein) Daanen Warm Aanbevolen Defensie en Veiligheid Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Overzicht TNO Thermoregulatie Warmtebalans Problemen met kou en hitte Normen 2 TNO is
Nadere informatieCLIMATE ADAPTIVE BUILDING SHELLS EEN VOORONDERZOEK
CLIMATE ADAPTIVE BUILDING SHELLS EEN VOORONDERZOEK Leo Bakker 1, Bart de Boer 2, Pieter de Wilde 3 Marinus van der Voorden 1 1 TNO Bouw en Ondergrond, Delft, Nederland 2 Energieonderzoek Centrum Nederland,
Nadere informatieThermische Betonkern Activering Handboek TBA
Uw comfort, onze missie! WTH Vloerverwarming is de toonaangevende leverancier van vloer- en wandsystemen voor verwarmen en koelen. Al meer dan 30 jaar ontwikkelt, produceert en verkoopt WTH met succes
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden
Nadere informatieBlok voor Blok. Energiezuinigheid en binnenmilieu. Geregeld BV. Piet van Luijk
Blok voor Blok Energiezuinigheid en binnenmilieu Piet van Luijk Geregeld BV September 26, 2014 Inhoud presentatie 1. Energiezuinigheid en binnenmilieu 2. Welke kwaliteitsaspecten spelen bij binnenmilieu
Nadere informatieMeten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009
Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven ir. Henk Versteeg Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Lichtveld Buis & Partners BV Raadgevende ingenieurs
Nadere informatieSABOP A Groep WH11.C.1
SABOP A Groep WH11.C.1 4/12/14 S. Kaptein A-J. Houweling J. Hop M. van der Jagt T. Jansen D. Janse F. Kappelhof S. Younan T. Hooftman Naam document: SABOP A Groep: WH11.C.1 Opdrachtgever: De Haagse Hogeschool
Nadere informatieONE. Simulations. Onderzoeksrapport CFD Simulaties. Klimaat in een klaslokaal voorzien van een Easy-Klima klimaatplafond. Datum: 17 oktober 2012
Onderzoeksrapport CFD Simulaties Klimaat in een klaslokaal voorzien van een Easy-Klima klimaatplafond Datum: 17 oktober 2012 BV T: +31 (0)715680900 Schipholweg 103 F: +31 (0)715289559 2316 XC Leiden E:
Nadere informatieWie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.
Van 0-meting tot haalbare business case Meer informatie: www.w-e.nl www.gprsoftware.nl ir. Janny Stevens (stevens@w-e.nl) ir. Saskia van Hulten (hulten@w-e.nl) Wie zijn wij? W/E adviseurs www.w-e.nl Saskia
Nadere informatieVerbetering Thermische Omgevingskwaliteit
Verbetering Thermische Omgevingskwaliteit installatietechniek Wil Roulaux 27 juni 2013 1 Waarom? Gebouwen als productiemiddel Functionaliteiten van gebouwen o Kwaliteit o Imago o Kostenbesparing Veranderde
Nadere informatieMeer comfort en minder energieverbruik?
Meer comfort en minder energieverbruik? Het kan, met intelligente sturing van zonwering, HVAC en verlichting Answers for infrastructure Geïntegreerd management van verlichting, binnenklimaat én zonwering
Nadere informatieBij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:
Project: Brede School Rembrandtkwartier te Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Ontwerpnotitie Ventilatie 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante
Nadere informatieRapport Grenswaarden zomercomfort nieuwe woningen in Bouwbesluit. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Rapport Grenswaarden zomercomfort nieuwe woningen in Bouwbesluit In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties W/E rapport Grenswaarde zomercomfort nieuwe woningen in Bouwbesluit
Nadere informatieVan inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel
Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting
Nadere informatieKredietaanvraag Klimatisering De Lakenhal BESLUITEN
Aanbiedingsformulier Nr: Dienst: Error: Reference source not found Error: Reference source not found C&E Kredietaanvraag Klimatisering De Lakenhal Onderwerp Kredietaanvraag Klimatisering De Lakenhal In
Nadere informatieThermische comfortonderzoek nabij de balie in Flux Technische Universiteit Eindhoven van Aarle, M.A.P.; Diepens, J.F.L.
Thermische comfortonderzoek nabij de balie in Flux Technische Universiteit Eindhoven van Aarle, M.A.P.; Diepens, J.F.L. Gepubliceerd: 17/04/2015 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of
Nadere informatieWorkshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje
Workshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje Bouwadviesburo van Niekerk, Emile Niekerk Gespreksleider: Steven van der Lelie (GGD Gelre- Ijssel) inhoudsopgave Inleiding Voorbeeld
Nadere informatie