Werkproces Scenario s Haaglanden. Van kwaliteitsprofielen naar toekomstbeelden. Programma en deelnemers

Transcriptie

1 Scenario s Haaglanden Werkdocument Toekomstbeelden Resultaten van Workshop gehouden op juni Inhoud Werkproces Scenario s Haaglanden Van kwaliteitsprofielen naar toekomstbeelden Programma en deelnemers Drie scenario s Haaglanden mondiaal op de kaart Netwerkstad Haaglanden Stadgewest van dorpen Nabeschouwing Dauvellier Planadvies / Projectgroep Scenario s RSP Bijlage Ruimtelijke kwaliteiten genoemd tijdens te workshop op mei Bijlage Kwaliteitsprofielen opgesteld tijdens de workshop Bijlage Kwaliteitsprofielen Haaglanden: belang en kwetsbaarheid

2 Werkproces Scenario s Haaglanden Het Stadsgewest Haaglanden werkt aan de herziening van het Regionaal Structuurplan Haaglanden. In het kader hiervan worden scenario s voor de ruimtelijke ontwikkeling van Haaglanden opgesteld. De scenario s omvatten sterk verschillende toekomstbeelden voor de langere termijn ( ) en geven ook weg aan om die toekomstbeelden te bereiken. Het doel van de scenario s is oriëntatie en vorming geïntegreerde visie op de langere termijn. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling te kiezen voor één van de scenario s. Ze verkennen de toekomst en leggen kansen en dilemma s bloot. Pas daarna worden beleidsalternatieven opgesteld waaruit gekozen kan worden. 1 Het werkproces Scenario s Haaglanden kiest het streven naar het verhogen van de ruimtelijke kwaliteit van het Stadsgewest Haaglanden als uitgangspunt. Bij het ontwikkelen van scenario s voor deze kwaliteitsverhoging wordt het bijgaande schema van het planproces als denkkader gebruikt. In workshop ( mei ) lag het accent op het scherpstellen van het kwaliteitsstreven voor. Dit resulteerde in een viertal kwaliteitsprofielen. (bijlagen tm ) In workshop ( juni ) staken we over naar de visiefase. Op basis van de kwaliteitsprofielen werden toekomstbeelden geschetst. Elk toekomstbeeld past in een specifiek scenario voor de ruimtelijke ontwikkeling van Haaglanden. In deze workshop vond al een vooruitblik plaats naar de uitvoeringsfase. Per scenario werden procesmotoren aangeduid die de ontwikkeling in de richting van het geschetste toekomstbeeld kunnen stimuleren. Ook is al gekeken naar de resultaten in de gebruiksfase: hoe zal men de ruimtelijke kwaliteit in beleven? Wat zijn dan de winstpunten, maar ook de verliezen aan kwaliteit? daartoe is per scenario een kwaliteitssaldo opgesteld. De invulling van de workshops en is nog niet precies bepaald. Hierover zal na bespreking van de resultaten van workshop en een beslissing worden genomen.

3 Van kwaliteitsprofielen naar toekomstbeelden In de eerste scenarioworkshop Kwaliteitsprofielen, gehouden op mei, bleken er veel ideeën te zijn voor de ontwikkeling van de ruimtelijke kwaliteit van Haaglanden in. Die ideeën zijn echter vooral in algemene termen geformuleerd (zie bijlage, en ). De vraag die opkomt is wat in de toekomst de specifieke ruimtelijke kwaliteit van Haaglanden zal zijn? Welke kenmerken maken Haaglanden tot een herkenbare ruimtelijke eenheid? MONDIAAL Bij het zoeken naar antwoorden wordt direct duidelijk dat Haaglanden zich middenin een transformatieproces bevindt. Op belangrijke punten, zoals in de economie en infrastructuur, is een proces van schaalvergroting gaande. Samen zijn we bezig ruimtelijke structuren op regionaal niveau vorm te geven. Daarmee werken we stap voor stap aan het ontstaan van een netwerkstad. Om de kenmerken de netwerkstad Haaglanden goed te bepalen is het nodig te kijken naar de ligging en functie in groter verband: Zuidvleugel, Randstad en internationaal. Welke bijzondere positie en karakteristiek is daarbij te herkennen? Voor andere, vooral de sociale en culturele kwaliteiten is juist behoefte aan een verankering in de ruimtelijke diversiteit op lokaal niveau. Haaglanden komt voort uit een samenwerking van gemeenten, met daarbinnen dorpen, steden en stadsdelen met allemaal een eigen sfeer en geschiedenis. Maar bevolking en voorzieningen verschuiven, mede als gevolg van de schaalvergrotingsprocessen. Welke ruimtelijke kenmerken en structuren houden we vast en gebruiken we BEHOUDEN VERANKEREN STRUCTUUR SCENARIO 1 Haaglanden mondiaal op de kaart SCENARIO 2 Netwerkstad Haaglanden SCENARIO 3 Stadsgewest van dorpen LOKAAL 2 VERNIEUWEN RUIMTE BIEDEN FLEXIBILITEIT

4 als raamwerk voor dat proces? Waar bieden we ruimte aan flexibiliteit, aan verandering van functies en inrichting op verschillende schaalniveau s? Via scenario s kunnen we de mogelijke antwoorden verkennen. Er tekenen zich drie verschillende toekomstbeelden af. Alle drie zoeken zij naar een manier om het veranderingsproces vorm te geven: behouden en vernieuwen, verankering en loslaten, versterken en transformeren. De verschillen zitten in het schaalniveau van waaruit men de ruimtelijke ontwikkeling benadert. Het eerste scenario kijkt naar de ontwikkeling van de regio in mondiaal verband. Het tweede scenario zoekt naar de structuur van de nieuwe netwerkstad op regionaal niveau. Het derde scenario bekijkt de veranderingen vanuit de samenstellende ruimtelijke eenheden. Door die verschillen in benadering richt ieder scenario zich op het ontwikkelen van een aantal specifieke kwaliteitsthema s met prioriteit. Per scenario zijn er duidelijke accenten, maar is ook enige overlap. Scenario 1 Haaglanden mondiaal op de kaart Economisch profiel Topimago Duurzame economie Sociaal profiel Schone, mooie, veilige leefomgeving Ecologisch profiel Duurzaam water- en energiesysteem Cultureel profiel Vernieuwde historie 3 De opgave tijdens de tweede workshop Toekomstbeelden, gehouden op 20 juni was de ruimtelijke ontwikkeling naar 2030 zo te sturen dat voor de prioritaire kwaliteiten een maximale ontwikkelkans ontstaat. Scenario 2 Netwerkstad Haaglanden Complementaire netwerkeconomie Slimme bereikbaarheid Ecologische structuur Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau Vernieuwde historie Mozaiek Dit werkdocument geeft een overzicht van de resultaten van deze workshop. Scenario 3 Stadsgewest van dorpen Diversiteit en keuzemogelijkheden Solidariteit/collectief Gezond stadsgewest Mozaiek Ontmoeting van culturen Schone, mooie, veilige leefomgeving Prioritaire kwaliteitthema s per scenario

5 Programma Workshop Toekomstbeelden juni. Inloop. Welkom en koffie Stand van zaken, werkwijze en beoogde resultaten. stap Huidige kwaliteiten karteren. stap Ontwikkelperspectief opstellen. stap Toekomstbeeld(en) schetsen. Lunch. stap 'Procesmotoren' benoemen. stap a Inzoomen b Kwaliteitssaldo bepalen c Presentatie voorbereiden. stap Presentatie en discussie. Afsluiting en borrel Deelnemers Workshop - Wim Eijkelenburg, Delft - Dinie Tubbing, Delft - Gielijn Blom, Den Haag - Daniëlle Mourits, Den Haag - Hester van Gent, Leidschendam-Voorburg - Peter van de Laar, Rijswijk - Frank Gosens, Rijswijk - Sau Lan van Golberdinge, Wassenaar - Geert Reitsma, Westland - Arie van Blanken, Westland - Ad ten Ham, Zoetermeer - Tamar Leene, provincie Zuid Holland - Piet Houtenbos, RO Haaglanden - Egbert Visser, VV Haaglanden - Jan Termorshuizen, VV Haaglanden - Dorien van Stiphout, glas / EZ Haaglanden - Victorine Lafeber, milieu Haaglanden - Bert Ettekoven, Wonen Haaglanden - Arno Lammers, RO Haaglanden RSP - Corrie van Eldik, VV Haaglanden RSP - Peter Dauvellier Dauvellier Planadvies begeleiding workshop 4

6 Drie Scenario s 5

7 Scenario Haaglanden mondiaal op de kaart ECONOMISCH PROFIEL SOCIAAL PROFIEL ECOLOGISCH PROFIEL CULTUREEL PROFIEL Haaglanden kiest in de Nota van Uitgangspunten voor een internationale positie in de Randstad, in Europa en wereldwijd op het gebied van bestuur, internationaal recht, kennis, greenport/glas en toerisme. Uit de eerste inventarisatie van wat we anno hebben aan ruimtelijke kwaliteiten en thema s, die appelleren aan dit mondiaal imago, constateerden we dat een flinke inzet nodig is om in daadwerkelijk mondiaal op de kaart te komen. Haaglanden heeft nu een mager mondiaal profiel! Kwaliteitsthema s Workshop Kwaliteiten Nota Uitgangspunten Topimago Duurzame economie Greenport Westland/oostland Hoogwaardige spoorverbindingen met het buitenland Schone, mooie, veilige leefomgeving Grotere menging van functies Duurzaam wateren energiesysteem Zuinig ruimtegebruik Kustzone als kwaliteitsdrager Vernieuwde historie Topvoorzieningen en aansprekende culturele voorzieningen Concentratie van culturele voorzieningen 6 Internationale stad van recht en vrede Hoogstaande kenniscultuur Delft Groene en cultuurhistorische gebieden: - Midden Delfland - Omgeving Pijnacker - Wijk en Wouden Sterk vestigingsklimaat voor hoogwaardige en internationaal gerichte bedrijvigheid Historische steden Winkelvoorzieningen van allure Nieuwe groen woonmilieu s Kwaliteitsprofiel scenario : Haaglanden mondiaal op de kaart

8 Duurzaam drinkwater Top-woonmilieu Oude stads-/dorpscentra Topwerkmilieu Universiteiten/Hogescholen Internationale scholen Scenario Haaglanden Mondiaal op de kaart Ruimtelijke Kwaliteit Internationale bereikbaarheid autoweg Internationale bereikbaarheid spoor Belangrijke versterkende elementen voor de mondiale positie van Haaglanden zijn: - de kust: de regio beter verbinden met de kust - de groene landschappen : verstedelijking verbinden met het groen - het water: voor recreatie, transport, energie, kennisontwikkeling 7 Als richtinggevende principes voor Haaglanden in gekozen voor: - Toerisme - booming vanwege o.a. de snelle ontwikkeling van China, India - Kennis universiteiten, hogescholen, techniek, ICT, water, energie; (as Leiden Den Haag Delft Rotterdam) - Greenport hoe verder het glas in?

9 Toerisme Waterinstituut aan Zee bij Scheveningen, gecombineerd met hoog niveau culturele attractie en congresfaciliteit ( Guggenheim aan Zee ) Beeldende kust van Scheveningen (Beelden aan Zee) tot aan Hoek van Holland met sculpturen e.a. Scenario Haaglanden Mondiaal op de kaart Procesmotoren Toerisme en Kennis Design lijn (tramlijn Delft Den Haag) - architectuur en design route met nieuwe beeldbepalende elementen van woningbouw, voorzieningen Hollandse weidelandschappen anders exploiteren met toegankelijke biologische veeteelt, cursussen landschappen schilderen, kaas maken,) Gesloten energiehuishouding (fase ) als toeristisch marketing profiel van de regio. (Kassen, geothermiek, wind, golgslag etc) In fase wordt regio een netto energieexporteur. 8 Kennis internationaal R&D top-instituut (uit de VS) naar Delft halen, gericht op duurzame energie / water / glas Hogeschool voor Toerisme bij Zoetermeer versterken leisure / toerisme Haagse vestiging Universiteit Leiden internationaal recht opblazen Kennisinnovatie - greenport / energie versterken TU Delft People mover Delft Rotterdam-Noord ter versterking van de kennisas Delft - Rotterdam

10 Greenport Westland-Oostland maakt een kwaliteitslag door: Verschuiving van productie naar innovatie en kennis Brains van de greenport positioneren bij Zoetermeer-Oost (nieuw knooppunt) Scenario Haaglanden Mondiaal op de kaart Procesmotoren Greenport - Nieuwe groene suburbane woonmilieus, aantrekkelijk voor kenniswerkers, ontstaan in Westland en rond Pijnacker door verdwijnen van productieglas Groene ring Haaglanden sluiten Nodig: is : sterke uitbouw van het regionaal openbaar vervoer. 9 Scenario Haaglanden Mondiaal op de kaart Procesmotoren Greenport -

11 Kwaliteitssaldo Scenario : HAAGLANDEN MONDIAAL OP DE KAART E C O N O M I S C H P R O F I E L + / winst - / verlies Complementaire netwerkeconomie - Hogeschool Toerisme/leisure Zoetermeer - Werkgelegenheid in de kassen Slimme bereikbaarheid Top imago Duurzame economie - Uitbouw regionaal openbaar vervoer - Peoplemover Delft-Rotterdam Airport - Brains kenniscentrum greenpoort/tuinbouw in de wereld - Waterinstituut aan zee - R en D instituut + delta in Delft (duurzame energie - Haagse vestiging Leidse universiteit opblazen - Bereikbare werkgelegenheid (uitbouw tramnet) - Veiling is weg S O C I A A L P R O F I E L Diversiteit en keuzemogelijkheden Solidariteit / collectief Schone, mooie en veilige omgeving E C O L O G I S C H P R O F I E L Ecologische structuur Duurzaam water- en energiesysteem - Ruimte voor groene woonmilieus (gestapeld) - Hollandse weidegebieden - Sluiten van de groene ring Haaglanden - Groene energiehuishouding 10 Gezond stadsgewest Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau C U L T U R E E L P R O F I E L Vernieuwde historie Mozaïek Ontmoeting der culturen - Transformatie van productie glas - wonen en groen - Glas Honselersdijk - Design lijn - Beeldende kust

12 Scenario Netwerkstad Haaglanden ECONOMISCH PROFIEL SOCIAAL PROFIEL ECOLOGISCH PROFIEL CULTUREEL PROFIEL Het tweede scenario zoekt naar de structuur van de netwerkstad Haaglanden op regionaal schaalniveau. Dit sluit ook aan bij de Nota van Uitgangspunten waarin de regio Haaglanden is gepositioneerd als groene netwerkstad in de Zuidvleugel. Deze werkgroep heeft zich verdeeld in subgroepjes: - Subgroep gericht op ecologie, groen en cultuur. - Subgroep gericht op economie en bereikbaarheid De netwerkstad Haaglanden is verbonden met andere mondiale centra, bijvoorbeeld voor de glastuinbouw is sterke relatie aanwezig met de LU Wageningen. Vraag is waar de dynamiek van het glas zit voor de langere termijn. Er is nog veel onbekend hoe het met de glastuinbouw op termijn zal gaan; veel innovatie zit in Wageningen. Ook de kenniscorridor tussen Leiden en Dordrecht heeft potenties voor vedere ontwikkeling van de internationale betekenis. Kwaliteitsthema s Workshop Kwaliteiten Nota Uitgangspunten Complementaire netwerkeconomie Slimme bereikbaarheid Bereikbaarheid op Randstadniveau Goede wegverbindingen netwerk Zuidvleugel (o.a. RR en onderlingend wegennet) Vervoersverbindingen kennisas en glasas Verbreding toeristischen leisureaanbod Recreatieve waarden Grotere menging van functies Woonmilieus die aansluiten op doelgroepen Bedrijfseconomisch perspectief veehouderij Ecologische structuur Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau Zuinig ruimtegebruik Wateropgave EHS-Duingebied Groen-blauwe Slinger als kwaliteitsdrager Landschappelijke verbetering Midden Delfland/Westlandse Zoom en Duivenvoorde Corridor Vernieuwde historie Mozaiek Groene en cultuurhistorische gebieden: - Midden Delfland - Omgeving Pijnacker - (Wijk en Wouden) 11 Waterhuishouding op orde Uitbouw hoogwaardig openbaar vervoer Warmtenet Kwaliteitsprofiel scenario : Netwerkstad Haaglanden

13 Belangrijke elementen van de netwerkstad Haaglanden zijn: - Bereikbaarheid - Aanwezigheid van groen/blauw - Differentiatie en variatie in woonmilieus - Kennis-as Leiden Den Haag Delft Rotterdam Scenario Netwerkstad Haaglanden Ruimtelijke kwaliteiten ecologie/groen/blauw/cultuur 12 Groene cultuurlandschappen Grote landschappelijke eenheden Duingebied De zee Cultuurhistorische stads/dorpscentra Glascultuurlandschap Bevaarbaar water Groene woonmilieus

14 Scenario Netwerkstad Haaglanden Ruimtelijke kwaliteiten economie / cultuur Complementaire netwerkeconomie Autowegen Bestaande kantoren- en bedrijventerreinen Woon/werkgebieden voor de toekomst Kenniscorridor A -A Glasas (deelgebieden) 13 Slimme bereikbaarheid Randstadrail Spoor Transferium Cultureel mozaiek Duinrand Historische stadscentra Dorpskernen Strandwallen/lintstructuur Landgoederen

15 Richtinggevende principes voor de netwerkstad Haaglanden zijn: - Bereikbaarheid van de landschappelijke eenheden versterken Midden Delfland, Groene hart; stad-groen en groen-groen beter koppelen: groen verbinden en ontsluiten voor gebruik; randen tussen stad en land kwaliteitsimpuls geven - Zoeken naar meer beleven van / meer te beleven in het groen - Meer bevaarbaar water (schaatsen in de winter) in combinatie met de wateropgave, o.a. recreatief varen versterken (staande mastroute): kassenlandschap bevaarbaar maken - Volume van auto-verkeersstromen verminderen: modal split beleid; uitbouwen RandstadRail - Inzetten op auto-vervoersarme, c.q. OV en fiets-gerelateerde werkgelegenheid; juiste bedrijf op de juist plek ; - Minder goederentransport voor glastuinbouw; - Productieglas uitbreiden richting Zeeuwse en Zuidhollandse eilanden, evt. Zuidplas; handhaven bij Pijnacker??? - Cultuurhistorie meer en beter benutten bij recreatieve routes / voorzieningen, b.v. agrarische cultuur 14 - Groen-blauwe slinger handhaven; combinaties van functies zoeken - Gradiënten van de kustzone (droog-nat): strandwallen benutten; stepping stones: stad-land verbinden - Combinatie van cultuurhistorie, recreatie en ecologie versterken en verbinden; - Duivenvoorde corridor behouden - Bereikbaarheid van de regio van buitenaf waarborgen: zowel voor OV als over de weg beter aanhaken op nationale en internationale verbindingen: - Regio verbinden met de kust en met het groen: RandstadRail e fase; verdichten langs OV en op knooppunten (Stedenbaan), recreatief transferium Binckhorst

16 Bereikbaargheid regio van buitenaf Versterken / doortrekken A- wegen Benutten vliegvelden Benutten HSL (halte Z meer of Den Haag) Verdubbelen spoor Scenario Netwerkstad Haaglanden Toekomstbeeld Ontwikkelen interne netwerk Verdichten rond stations Verdichten rond stations Randstadrail Randstadrail de fase Wonen/werken/voorzieningen langs autoinfra 15 idem langs OV-infra Randen groen beter benutten, maar karakter behouden Verbinden grote groengebieden Groen combineren met rood (ontwerpopgave) Lokale recreatieve langzaamverkeers verbindingen Glas intensiveren Groen transferium Blauw transferium Bevaarbaar water

17 Procesmotoren die deze ontwikkelingen op gang brengen, zijn: Sterke groen-groen verbindingen: cultuurhistorie water ecologie - recreatie. Bijzondere ontwerpopgave! Relatie tussen infrastructuur en bedrijventerreinen als uitgangspunt nemen: zones aanwijzen; kwaliteitseisen stellen en handhaven; sturen op wat echt nodig is evt. nader onderzoek doen Stadsrandpact realiseren: publiek-private structuur nodig waarin op basis van gezamenlijke verantwoordelijkheid afspraken gemaakt kunnen worden met als uitgangspunt versterken van de landschappelijke kwaliteiten Verbinden kust en Midden Delfland: strand Monster oude centra s Gravenzande en Naaldwijk Honselersdijk (bakermat van glastuinbouw) Staelduinsebos Schipluiden Maasland: strand (geel) groen rood en cultuurhistorische elementen verbinden en promoten in samenhang met ecologie. Infra-netwerk completeren Gezamenlijk inzetten voor belangrijkste sleutelprojecten: A Delft-Schiedam / RandstadRail e fase / spoorverdubbeling Oudelijn en Goudselijn; benutten HSL, OranjetraceHSL-zuid en oost halte bij Zoetermeer (?), in Den Haag (?); Rotterdam airport en Schiphol beter verbinden met Den Haag; - onderliggend wegennet verbeteren met parallelstructuur PrinsClausplein; Haagse ruit afronden - barrières A en A opheffen groene transferia bij Delft-Zuid, Schiedam, Ypenburg (ontwerpopgave) - Binckhorst als recreatief knooppunt / transferium verbinden met het strand; kust en regio verbinden - A / A opwaarderen ; A met Oranjetrace. Scenario Netwerkstad Haaglanden Procesmotoren - 16

18 Discussie In de discussie gaat het ondermeer over de vraag in hoeverre er spanning en overeenstemming zit tussen de ecologische, groene uitwerking enerzijds en de uitwerking van het economisch en bereikbaarheidsprofiel anderzijds. Conclusie is dat er veel overeenstemming bestaat tussen beide kaartbeelden. Wel moeten er keuzes worden gemaakt, bijvoorbeeld mbt voorang voor groen of infra (A, A ) en wel/niet behoud van glas rondom Pijnacker. Scenario Netwerkstad Haaglanden / Uitwerking deelgebieden Glas/groen Westland verbreden van groen/recreatieve structuur promoten cultuur-historische elementen Cultuurhistorische as Langzaam verkeer Groene verbinding Groengebied Nieuw wonen Nieuw groen 17 Ontwerpopgave Groen/infra Groen transferium in Midden Delfland: uit de auto en op de fiets of de kano het gebied in.

19 Kwaliteitssaldo Scenario : NETWERKSTAD HAAGLANDEN + / winst - / verlies E C O N O M I S C H P R O F I E L Complementaire netwerkeconomie Slimme bereikbaarheid Top imago Duurzame economie S O C I A A L P R O F I E L Diversiteit en keuzemogelijkheden Solidariteit / collectief Schone, mooie en veilige omgeving E C O L O G I S C H P R O F I E L Ecologische structuur Duurzaam water- en energiesysteem Gezond stadsgewest Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau C U L T U R E E L P R O F I E L - Bereikbaarheid, externe ontsluiting - Marktontwikkel-combinaties (pr ) - Stedelijke corridors - Randstadrail fase - Transferia - Verbindingen via water - Benutten HSL - Representatieve locaties wonen/werken - Groene gebieden/verbindingen - externe (uit-) ontsluiting - Investeren in bestaand stedelijk gebied - Duurzame bedrijfsterreinen (marktwerking) - Compact stads en groen wonen - Regionale aanpak - Verdichten en herontwerpen - Toegankelijkheid groengebieden en woonwerkgebieden en kust - puur bulk productie gerichte bedrijven - bouwlocaties beperkt door groenstructuur - Druk op de groene ruimte - Barrières opheffen - Regionale opgave (pact) - Nieuwe dragers/functie - Combi recreatie/cultuur historie - Doorgaande waterstructuur - Combi water/groen (verbreden) - Bevorderen fietsroutes - Grote groene ruiten "afgeschermd" - Zicht langs de snelweg - Gevaar groen wonen aan de rand alleen toegankelijk voor "happy few" - Voortdurend bouwput idee 18 Vernieuwde historie - Promoten wat je hebt (cultuur historie) verbeteren Mozaïek - Mix van steden/groen landschappen - Grotere lijnen/eenheden Ontmoeting der culturen

20 Scenario Stadsgewest van dorpen, in een mozaiek van stedelijk landschap ECONOMISCH PROFIEL SOCIAAL PROFIEL ECOLOGISCH PROFIEL CULTUREEL PROFIEL Dit scenario bekijkt de veranderingen vanuit de samenstellende eenheden, die binnen Haaglanden veel variatie hebben. De huidige dorpen hebben goede sociale kwaliteiten en groen in de nabijheid. Bij een groot aantal stadswijken is dit niet het geval en moet dus ingezet worden op verdorping. Dit sluit aan bij de Nota van uitgangspunten, waar het gaat het over het behoud en versterken van de variaties in woonmilieus en werkgelegenheid in de regio passend bij de diversiteit aan doelgroepen en culturen. Kwaliteitsthema s Workshop Kwaliteiten Nota Uitgangspunten Diversiteit en keuzemogelijkheden Solidariteit/collectief Laaggeschoolde werkegelegenheid en huisvesting Grotere menging van functies Verkeersveilige infra Gezond stadsgewest Schone lucht Wateropgave Uitbouw hoogwaardig openbaar vervoer Mozaiek Ontmoeting van culturen Groene en cultuurhistorische gebieden: - Midden Delfland - Omgeving Pijnacker - Wijk en Wouden Historische steden 19 Aantrekkelijke variatie van wonen en goed onderhouden openbare ruimten Woonmilieus die aansluiten op doelgroepen Kwaliteitsprofiel scenario : Stadsgewest van dorpen

21 Hoe zijn de kwaliteitsthema s nu in de regio aanwezig voor dit scenario: Scenario Stadsgewest van dorpen / Ruimtelijke Kwaliteiten A Diversiteit en keuzemogelijkheden: in topwoonmilieus van dun en dicht wonen in modale woonmilieus. Laagbouw en gestapeld in (oude) achterstandswijken B Solidariteit: dorpsgevoel goed; wijkgevoel is onvoldoende in een aantal (nieuwe) stadswijken! C Schone en veilige leefomgeving: goed om te werken in nieuwe wijken / menging functies, kleinschalig groen in directe omgeving woning. Centraal bereikbaarheid via fiets en OV. D Gezond stadsgewest: groen, zee en ecologische zones staan centraal E Mozaiek: kerkdorpen Westland, Haagse bos, Wassenaar, etc. F Ontmoeting van culturen: historische binnensteden Voor scenario is een uitsnede van de regio uitgewerkt op een kaart met daarin de huidige verschillende woonmilieus en bedrijvigheid. Er ontstaat zo een mozaiek van dorpen en stadswijken met veel variatie en een redelijk goede ontsluiting met OV. Voor het toekomstperspectief is het uitgewerkt in verdichting van de dorpen en verdorping van de stadswijken, die geherstructureerd moeten worden. Veel aandacht is er voor groen om de dorpen en de verbindingen met de fiets tussen de dorpen en het groen. Scheidende groenzones tussen de dorpen moeten vanuit de dorpen verder ontwikkeld worden. Welke richtinggevende principes zijn er voor een regio van dorpen in : - dorpsraden en wijkraden instellen - wooncarriere in de eigen woonomgeving faciliteren sociale binding blijft - ontwikkelingen vanuit de eigen kwaliteiten De dorpen: Kwaliteitsthema A,B,E Stadswijken: Kwaliteitsthema A,C,E Topwoonmilieus: Kwaliteitsthema A,C,E Bedrijventerreinen: Kwaliteitsthema C Glastuinbouw: Kwaliteitsthema C,E 20 Groen,parken: Kwaliteitsthema D Groene verbindingen: Kwaliteitsthema D Openbaar vervoer: Kwaliteitsthema C Rijkswegen

22 in het gebied aanpakken - wijkgebonden voorzieningen realiseren - fiets heeft prioriteit in de bereikbaarheid; bus en tram is leidend voor het OV - groen ontwikkelen in en vanuit de directe woonomgeving - landschappelijk groen rond de kernen / dorpen / wijken realiseren - dorpse uitbreiding gericht toestaan (b.v. Noukoop, Sion t Haantje, B driehoek) - bedrijventerreinen dichtbij het wonen Welke strategische initiatieven zijn nodig om dit scenario te realiseren op weg naar : - verdichten bestaande dorpen met huidige en nieuwe inwoners samen - grote wijken opsplitsen en herstructureren samen met de inwoners - wooncarrierewinkel per dorp - groen-blauwe zones ontwikkelen met nieuwe woningen na bepalen van prioriteiten in het groene netwerk - slimme zonering / menging tussen bedrijventerreinen en glastuinbouw enerzijds en wonen anderzijds - glas herstructureren; kassen als leverancier van energie en ingepast in groen en water - verdichting koppelen aan OV lijnen, samen aan de slag in projecten - ontsluiting dorpen primair op de fietsgericht; - nieuwe OV-lijnen in samenhang met bouwlocaties ontwikkelen (fasering ZoRo na ) Scenario Stadsgewest van dorpen / toekomstbeeld Verdichte dorpen Dorpen in stadswijken Topwoonmilieus Verdichte bedrijventerreinen Hergestructureerde glasgebieden Groene gebieden /parken Groene verbindingen Openbaar vervoer Rijkswegen 21

23 Tot slot is door deze werkgroep nog een ontwerp gemaakt van een nieuw dorp met - groen-blauwe zone tussen de dorpen - beperkte ontsluiting voor de auto, vooral gekoppeld aan bedrijventerreinen. Model voor nieuw (stads)dorp In de discussie bleek enige zorg voor het ontslaan van teveel nieuwe dorpen en daarmee het opslokken van het (nog) bestaande groene netwerk. Dit bleek een heel duidelijk misverstand; verdichten is leidend met een toegankelijke verbinding met het groen vanuit de dorpen en de wijken. Hoe meer we met z n allen de kwaliteit van het groen kunnen gaan ervaren, des te minder komt het nog ter discussie. 22

24 Kwaliteitssaldo Scenario : STADSGEWEST VAN DORPEN + / winst - / verlies E C O N O M I S C H P R O F I E L Complementaire netwerkeconomie - Meer kansen voor lokale economie - Minder efficiënt Slimme bereikbaarheid - Fiets en bus meer gebruiken - Auto bereikbaarheid minder Top imago - Hoge woonkwaliteit en variatie - Verlies van herkenbaarheid Duurzame economie - Mogelijkheid tot kleinschaligheid S O C I A A L P R O F I E L Diversiteit en keuzemogelijkheden - Zeer goed Solidariteit / collectief - In dorp goed - Geen gezamenlijk gevoel tussen wijken en dorpen Schone, mooie en veilige omgeving - Sociaal veilig en sociale controle - verkeersveilig - Minder variatie architectuur 23 E C O L O G I S C H P R O F I E L Ecologische structuur - Gewaarborgd en verbeteren - Meer recreatieve druk Duurzaam water- en energiesysteem Gezond stadsgewest Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau - Voldoende mogelijkheden, kassen benutten, kleinschalige energie - Meer fiets minder auto, meer groen, meer recreatie en water - Door verdichten handhaven grote groengebieden C U L T U R E E L P R O F I E L Vernieuwde historie Mozaïek - Benutten lokale historie - Oude structuren benutten/inspireren - Zeer goed - Verandering huidig beeld dorpen Ontmoeting der culturen - Door schaalverkleining makkelijker onderlinge contacten - Geen ontmoetingsplekken voor verschillende culturen

25 Nabeschouwing In de nabeschouwing / slotdiscussie komen de volgende vervolgacties aan de orde: - Per scenario inzoomen op cruciale opgaves / plekken, b.v. recreatief transferium; verdorping van de regio. - Extra ontwerpsessie in de zomer om de scenario s scherper tegen elkaar af te zetten; verschillen duidelijker zichtbaar te maken vooral ook voor bestuurders. - Resultaten linken met het programma ; waar gaat uiteindelijk wat neerdalen en hoe past het bij de verschillende scenario s. - Wat zijn de nieuwe elementen ten opzichte van het huidige RSP, o.a. water, energie, cultuurhistorie? - Waar hebben we als regionale overheid een (kern)taak in en waar moeten we dus op sturen in de herziening RSP, b.v. meer op recreatie, toerisme, cultuur, cultuurhistorie en minder op economie of juist wel op economie, kennis, bereikbaarheid? - Hiermee samenhangend: waar wordt nu welke beslissing genomen: Randstad Zuidvleugel - provincie regio gemeenten. - Is het RSP een ruimtelijk strategisch investeringsprogramma (RSI), waarin we de initiatieven van gemeenten richten en stimuleren of is het nieuwe RSP ook een harde afsprakenset van partijen, die het komende jaren samen gaan uitvoeren? - Ruimtelijke kwaliteit is een verantwoordelijkheid van alle partijen; het is belangrijk om maatschappelijke organisaties en projectontwikkelaars er vroegtijdig bij te betrekken; voorbeeld: Pact van Teilingen: overheden en maatschappelijke organisaties hebben harde randvoorwaarden benoemd; marktpartijen geven daaraan invulling in de projectontwikkelingen. - Conflicten tussen de scenario s helder maken: open ruimte is kwetsbaar; kwaliteit winnen aan de stadsranden. - Rol / positie van Den Haag goed linken: Structuurvisie Den Haag en RSP moeten resoneren. - Randen van de regio meer belichten. De opdracht voor de zomer zoeken we in: - het aanscherpen van de scenario s - keuzes accentueren; vooral ook wat we niet doen - uitwerken in ontwerpen van interessante ideeën, opgaves, plekken; inspiratiekracht gebruiken - communicatief interessante kansen / eye-openers definiëren. 24

26 Bijlage Ruimtelijke kwaliteiten genoemd tijdens te workshop op mei Workshop Haaglanden 31/05/2006 Economisch belang % Sociaal belang % Ecologisch belang % Cultureel belang % % Gebruiks-waarde Belevingswaarde Toekomstwaarde totaal/% Ter vergelijking de totaalscore van10 soortgelijke workshops Economisch belang % Sociaal belang % Ecologisch belang % Cultureel belang % totaal % 25 Gebruikswaarde Belevingswaarde Toekomstwaarde totaal/%

27 Bijlage Kwaliteitsprofielen opgesteld tijdens te workshop op mei Economisch profiel gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Top imago: Internationale allure van wonen en werken in de kustzone Sterke knooppunten gecombineerd gebruik, beleving enz ) Sterke bedrijvigheid cluster herkenbaar in de wereld nu glas en straks.? Cultureel erfgoed Economische motor is drijfveer voor verwevening Uitstraling / herkenbaarheid eigenheid Functioneel, maar aandacht voor indeling en uitstraling Goed ingerichte en verzorgde openbare ruimte Kustzone met internationale allure toegankelijk! Eisenhowerplein e.a. Rijswijk Glastuinbouw is uit Toekomst glastuinbouw??? gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Complementaire netwerk economie: solide en flexibel raamwerk voor bedrijvigheid Meervoudig ruimtegebruik Tegelijk concurrentie en samenwerken Gecombineerd gebruik Mooi en dicht stedelijk bouwen Integratie Meervoudig gebruik (iin ruimte en in tijd) win-win Identiteit / herkenbaarheid/ onderscheidend vermogen/ openbare ruimte Voldoende werkgelegenheid Werkgelegenheid in alle soorten Verdichting Schaalgroote van plannen en afspraken Voldoende werkgelegenheid Scheveningen de beste badplaats van Europa Organiseren Olympische spelen Kennisclusters Onderscheidend t.o.v. andere regio s Internationale uitstraling logo voor de regio Imago/uitstraling Beheer en onderhoud openbare ruimte als kerntaak overheid Geen rokende schoorstenen en desolate maasvlaktes Netwerkeconomie synergie Gecombineerd gebruik wonen werken vervoer Ruimte nabijheid synergie bereikbaarheid Voldoende werkgelegenheid van laag tot hoog opgeleid Minder eenheidsworst Samenwerking op (boven) regionaal schaalniveau (samen sterk (te) Keuzes bepalen op het hjuiste schaalniveau (wat doe je als gemeente individueel / wat samen met de regio of Zuidvleugel Complementaire economie 26 Slimme bereikbaarheid: multimodale vervoersoplossingen op maat Bereikbaarheid / ketenmobiliteit Optimaal hoogwaardig openbaar vervoer internationaal nationaal regionaal Automobiliteit gericht faciliteren alleen waar nodig Flexibel gebruik + bereikbaarheid Randstadmetro Fijnmazige bereikbaarheid vergroot dat m,ensen dichtbij inkopen, wonen Optimale lokale en regionale fietsvoorzieningen Bereikbaar wonen werken Aangesloten verkeers- en vervoersnetwerken ontsluitend Niet meer de auto maar de woning als statussymbool (woning als maatpak Bereikbaarheid Vernuft Locatiekeuze: juiste bedrijf op de juiste plek Onderdeel van de Randstad Allocatie-efficientie (netwerken) Goede menging van functies: wonen / werken / recreatiea; allen efficiënt veel door elkaar kleine eenheden ICT-as Westland Delft - zoetermeer Stimulerende effecten - dynamiek Duurzame economie Milieu differentiatie Flexibiliteit structuren / cascoprincipe Cersterken structuren solide raamwerk Flexibiliteit / multi-functionaliteit Experimenteerzones op agglomeratieniveau Reservering ónbekende functie Gebundelde aantrekkelijkheid "gespecialiseerde kernen Specifieke krachten / kwaliteiten van kernen uitnutten Minder regels Voorraadstrategie Ecologische voorraden Hergebruik Versterken bestuur recht kennis Duurzaam karakter

28 Sociaal profiel gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Diversiteit en Keuzemogelijkheden: cultuur, educatie, voorzieningen, werk Diversiteit Culturen met elkaar samen Bewegingsvrijheid Voor iedereen passende scholing Culturele en sociale diversiteit Leefomstandigheden totale bevolking (onderwijs/integratie Kwaliteit + toegankelijkheid onderwijs Ruimte voor anders denken, creatieven en starters gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Schone, mooie en veilige leefomgeving: openbare ruimte op trots op te zijn Grote stad van vele dorpen (interessant beeld) Openbare ruimte toegankelijk en aantrekkelijk Schoon, veilig, heel Publiek domein: schoon, heel, veilig, mooi! Prettige leefomgeving, diversiteit Voor iedereen werk op maat Keuzemogelijkheid blijven bieden Surinaams woordenboek' van elkaar leren Keuzemogelijkheid bepaalt de eigenheid en identiteit Ondersteunen zwakkeren Sociale ondergrens + vangnet vaststellen Functionele segregatie soms zinvol Optimaal OV infra-netwerk fijnmazig, hoog frequent, betaalbaar Wonen zonder last van elkaar: geluidsisolatie. Groen aantrekkelijk, goed langzaam verkeer bereikbaar netwerk Veilige en prettige/schone leefomgeving Sociale veiligheid Sociale veiligheid, buurtgevoel Wij ipv ik Iedereen toegang tot openbare ruimte Toegankelijkheid, een veilige open omgeving bieden 27 Leeftijdsfasen door elkaar heen Compact bouwen, om zo ruimte 'leeg' te houden Solidariteit/collectief: cohesie en draagvlak op verschillende schaalniveaus Gezonde balans tussen 'arm en rijk'. Collectief Samenhang Verbondenheid Gelijke kansen Gelijkwaardigheid Leefbare maatschappij Beheersbaarheid Samen leven/ Leefbaarheid Eerlijke verdeling Solidariteit Sociaal draagvlak (2x) Iedereen aan boord Multiculti samenleving Goed functionerende gemeenschappen op diverse schaalniveaus Vrijheid voor lokale initiatieven (bottum-up) Sociale cohesie ipv iedereen voor zich Sociaal draagvlak met bewuste keuze Sociaal draagvlak (2x)

29 Ecologisch profiel gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Ecologische structuur: netwerk van verbindingen (was:'gelaagd stadsgewest') Groene netwerk handhaven Regionale structuur Ecologische waarde van verbindingen: niet alleen recreatieve fietsroute met groen randje Ecologische structuur op alle niveaus In stedelijke gebieden voldoende gebruiksgroen: parken. In landelijke gebieden grote groen zones en verbindingen Veel ecologische milieus, als heggen en randen, verbindingen. Duivenvoorde tussen Duinen en roene Hart gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Gezond stadsgewest: schone, natuurlijke en aantrekkelijke leefomgeving Zelfreinigend Mooie, schone openbare ruimte Samen werken aan gezond milieu: individuele keuzen en landelijke wetgeving. Scone lucht, verkeer, geluidhinden 'aanvaardbaar' Groen dicht bij huis Schone lucht Gezonde én aantrekkelijke, verzorgde leefomgeving Gezonde ecosystemen, diversiteit Gezonde ecosystemen Schone leefomgeving Gezonde leefomgeving (2x) Binnenstedelijk geen auto's Ecologische structuur. Instandhouding natuurwaarden Natuur ook toegankelijk (extensief) Ecologische hoofdstructuur geimplementeerd Leefbaarheid van de regio Gezonde leefomgeving, natuur ligt elders, buiten de regio Loslaten traditionele stadsbeeld Diversiteit verbonden = ecologische structuur Ecologische structuur gebaseerd op doelgroepn Maak structuren + mental maps Idee van ecologische diversiteit Ecologische reserveringen vasthouden: ruimte claimen, netwerk. Wonen aan het water Water als woon- en recreatiekwaliteit voor de deur Ook voor andere functies, dus: mltifunctionaliteit Snelwegen overkappen, stimulerende effecten: katalysator Edutsief: iets leren uit de omgeving Aantrekkelijke regio 28 Duidelijk typeren van groenzones: verblijfsfunctie, kijkgroen, buffer Zeer waardevolle gebieden ontoegankelijk maken Veiligstellen ecologische waarden Landschap met maat en samenhang op regionaal niveau: recreatieve beleving Zuinig zijn met grote groengebieden. Behouden van speciale kwaliteit Groene verbindingen van kust tot achterland Open landschap (horizon kunnen zien) Recreatie Strand, weide, bos Regioparken als groene longen Noordzee, duinen Koeien in de wei Duurzaam water- en energiesysteem Water in balans: confrontatie waterstenen geeft Haaglanden de kwaliteit Waterkwaliteit in sloten in Midden delfland, grachten, en sloten in woonwijken = natuur. Duurzaam Regioparken Afwisselende leefomgeving Ruis + ruimte: parken, strand en zee Natuur beleven en leren Stiltegebieden Water in balans Keuze voor milieu + natuurlijke energiebronnen Duurzaamheid Energiesysteem duurzaam Duurzame regio, flexibel ruimtegebruik door de tijd Cyclus: groei, consolidatie, afbraak

30 Cultureel profiel gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde gebruikswaarde belevingswaarde toekomstwaarde Vernieuwde historie: erfgoed met toekomst (was: 'Paleis achter de duinen') Behoud, restauratie, Ruimte voor cultuur Monumenten van de toekomst hergebruik Cultureel erfgoed Cultureel erfgoed Erfgoed, landgoederen o.a. Ontmoeting van culturen: Variatie in cultureel aanbod voor ieder toegankelijk Multiculturele samenleving Integratie Cultuurclusters Landschapsversterking Behoud cultureel erfgoed 2e kamer, vredespaleis Ontwikkeling nieuw erfgoed Cultureel erfgoed als levend decor Innovatie Erfgoed Ontmoeting, educatie (Multi)culturle diversiteit Culturele verscheidenheid (2x) als kans Internatioinale culturele festivals Culturele verscheidenheid Erfgoed, benutting best. Positie den haag en link met midden- en hogere inkomens en creatieve klasse Historisch besef, behoud erfgoed, hergebruik erfgoed Mozaiek: contrastrijke en verrassende omgeving Versterking keuzemogelijkheden Diversiteit + afstemming op gewenste doelgroepen Keuzevrijheid & mobiliteit Bruikbaar/bereikbaar voor iedereen Inrichting openbare ruimte als ontwerpopgave regiobreed Diversiteit + toegankelijkheid Bereikbaarheid Contrastrijke omgeving maakt interessant Variatie onderscheidend vermogen Eigenheid van plekken en ideeen Meer vrije tijd dus meer Mogelijkheden creeren Contrastrijke omgeving Oude en nieuwe culturen samen Uitwisseling + beinvloeden maakt sterker 29 Verscheidenheid woonmilieus, Kleine vrijstaande huizen]naast de vele t t "Verrassing " niet alles plannen"" Kunst in de openbare ruimte (metro moskou) Verblijfskwaliteit Cultuur beleven: open, gebruiken, tonen Gevarieerdheid Eigen(aardig)heid Toegankelijkheid Link met onderwijs Gugenheim aan Zee Eigenheid (geen klootschieten op hei) Noordzee De regio vernieuwt voortdurend, parels maken het bijzonder (parken, gebouwen) Culturele voorzieningen dichtbij huis handhaven Culturele voorzieningen toegankelijk voor iedereen op maat Binnenstad Delft = super, duurzaam, altijd van waarde, geen sloop

31 Bijlage Kwaliteitsprofielen Haaglanden: belang en kwetsbaarheid Economisch kwaliteitsprofiel Complementaire netwerkeconomie Slimme bereikbaarheid Belangrijkheid Kwetsbaarheid Top imago Duurzame economie Sociaal kwaliteitsprofiel Solidariteit/collectief Belangrijkheid Kwetsbaarheid Schone, mooie en veilige leefomgeving Diversiteit, Keuzemogelijkheden 30 Ecologisch kwaliteitsprofiel Gelaagd stadsgewest (Ecologische structuur) Belangrijkheid Kwetsbaarheid Landschap met maat en samenhang Gezond stadsgewest Duurzaam Leefbaarheid Cultureel kwaliteitsprofiel Paleis achter de duinen (Vernieuwde historie) Belangrijkheid Kwetsbaarheid Mozaïek Ontmoeting van culturen