Wurkgelegenheid Fryslân. Utkomst wurkgelegenheidsûndersiik 2012

Transcriptie

1 Wurkgelegenheid Fryslân Utkomst wurkgelegenheidsûndersiik 2012

2 4

3 Uitkomsten Werkgelegenheidsonderzoek 2012

4 Colofon Deze rapportage is een uitgave van: Provincie Fryslân Afdeling Beleids- en Geo-Informatie Postbus HM Leeuwarden Rapportage: M.J. Holkema Foto omslag: Fotobureau het Hoge Noorden Overname van cijfers is toegestaan mits bron vermeld wordt: Werkgelegenheidsregister, Provincie Fryslân

5 Inhoud Samenvatting... 5 Inleiding en toelichting... 7 Werkgelegenheid Fryslân... 9 Werkgelegenheid naar sectoren Werkgelegenheid economische kernzones Werkgelegenheid Friese gemeenten Werkgelegenheid naar geslacht Vestigingen Bijlage

6 4

7 Samenvatting Op 1 april 2012 telde Fryslân fulltime banen (banen van minimaal 15 uur). Ten opzichte van 2011 is het aantal fulltime banen met afgenomen, een verlies van 0,8. Landelijk is het aantal banen in 2012 met 0,7 gekrompen ten opzichte van In Fryslân is de werkgelegenheid iets sterker gekrompen. De bouwsector kende een verlies van fulltime banen. Dit betekende een krimp van 6 van de werkgelegenheid in de Friese bouwsector. Binnen de horeca, financiële instellingen, het onderwijs en bij de overheid was sprake van een krimp van meer dan 2 van de werkgelegenheid. De sectoren landbouw, industrie, handel en vervoer kenden een klein banenverlies. De grootste sector in Fryslân, de gezondheidszorg, kende zowel relatief als absoluut de grootste banengroei. Het aantal banen van minimaal 15 uur in de Friese gezondheids- en welzijnszorg nam met toe tot een totaal van , een groei van 3,4. De werkgelegenheid binnen de dienstverlening en bij de nutsbedrijven groeide licht. In zowel de beide economische kernzones als in overig Fryslân was sprake van banenverlies. In de A7-zone was sprake van een krimp van 0,7 van de werkgelegenheid. Het verlies in de Westergozone was met 0,3 iets minder groot. In overig Fryslân was het banenverlies met 1,2 het grootst. Bij 18 van de 27 Friese gemeenten was sprake van een krimpende werkgelegenheid. In de gemeenten Smallingerland en Dongeradeel is het banenverlies het grootst. Alleen op Vlieland en in het Bildt is sprake van een groei van meer dan één procent. Súdwest Fryslân kende grootste absolute banengroei. Het (totaal) aantal banen bezet door mannen is met 1,3 afgenomen en het aantal banen bezet door vrouwen met 0,9 toegenomen. Sinds 2002 is het aantal fulltime banen in Fryslân met 4,1 gegroeid, tegenover een landelijke groei van 4,6. Met name binnen de gezondheidszorg en dienstverlening is de werkgelegenheid flink gegroeid, met respectievelijk 32- en 28. In de landbouw, industrie en bij financiële instellingen zijn sinds 2002 veel banen verloren gegaan. Sinds 2002 is het aantal banen in de A7-zone met 11 gestegen. In de Westergo-zone is sprake van een groei van 2 en in overig Fryslân een afname van 1 in dezelfde periode. Het aantal parttime banen (banen van minder dan 15 uur) is ten opzichte van 2011 met 995 toegenomen, een groei van 1,7. 5

8 6

9 Inleiding en toelichting Deze jaarlijkse rapportage bevat de uitkomsten van het werkgelegenheidsonderzoek De cijfers zijn sinds maart 2013 in tabelvorm beschikbaar en verspreid onder gemeenten en instanties. Werkwijze Jaarlijks zet de provincie een schriftelijke enquête uit onder bedrijven en instellingen waar betaalde arbeid wordt verricht. Grote bedrijven worden jaarlijks benaderd en kleinere door middel van een steekproef. Na de schriftelijke ronde wordt een deel van de niet gerespondeerde bedrijven telefonisch benaderd. De respons bedraagt jaarlijks ongeveer 75 van de totale werkgelegenheid. Non-respons vestigingen worden opgehoogd. Voor de ophoging wordt gebruik gemaakt van weging op basis van de ontwikkelingen bij vergelijkbare bedrijven (grootteklasse en sector). Anders dan bij andere bronnen is er sprake van een compleet register. Dit maakt het mogelijk om analyses te doen op elk gewenst ruimtelijk en/of sectoraal niveau. In Nederland zijn in totaal 21 provinciale en regiogerichte registers actief. Zij zijn verenigd in de stichting LISA. LISA bundelt de uitkomsten tot landelijke cijfers. Peildatum De peildatum van de registratie is 1 april. Urengrens In de registratie wordt gevraagd naar het aantal banen van meer en minder dan 15 uur per week. FT = minimaal 15 uur en PT = minder dan 15 uur per week. Landbouw De werkgelegenheidsgegevens van de landbouwsector waren tot 2010 gebaseerd op gegevens uit de landbouwtelling van het CBS (agrariërs), aangevuld met de gegevens van landbouwverwante bedrijven die binnen de reguliere enquête vielen. De cijfers van het CBS toonde (niet verklaarde) onjuistheden. Het overkoepelde landelijke register (LISA) heeft besloten de landbouwstatistieken van het CBS vanaf 2011 los te laten en agrariërs op te nemen in het vestigingenregister. De inschrijfverplichting van agrariërs bij de KvK die sinds 2008 geldt biedt deze mogelijkheid. Het register bevat hierdoor vanaf 2010 landbouwstatistieken op vestigingsniveau. Agrariërs gaan niet mee in de eigen enquête. De werkgelegenheidsgegevens worden verkregen via Prosu Databased Marketing. Prosu vraagt naar de werkgelegenheid als onderdeel van een eigen bredere enquête onder landbouwbedrijven. Bij de opname van agrariërs in het register is grotendeels gebruik gemaakt van de werkgelegenheidscijfers van Prosu. Voor het deel waar dit gegeven niet bekend was is gebruik gemaakt van de inschrijfgegevens bij de KvK. Wat betekent dit voor de werkgelegenheidscijfers: Het register heeft ervoor gekozen om 2010 als basisjaar te gebruiken voor de nieuwe werkwijze. Dit houdt in dat de landbouwgegevens tot en met 2009 gebaseerd zijn op de CBS telling en vanaf 2010 op de eigen registratie met als bron Prosu Databased Marketing. De werkgelegenheidsregistratie van Prosu wijkt af van die van het CBS, waardoor er tussen 2009 en 2010 sprake is van een trendbreuk. Meewerkende gezinsleden worden door Prosu veelal niet meegeteld en door het CBS wel. De trendbreuk geeft een verschil in 2010 met de voorgaande publicatie van 2010: FT banen PT banen Voor de jaren 2008 en 2009 zijn enkele aanpassingen gedaan in de geaggregeerde statistiek op basis van niet eerder meegenomen CBS ontwikkeling. In de gemeenten Menameradiel en Franekeradeel is door de trendbreuk sprake van een toename van de werkgelegenheid in de landbouw tussen 2009 en De reden hiervoor is dat het CBS onvoldoende werkgelegenheid telde binnen de glastuinbouw. Voor de jaren 2010 en 2011 heeft hier een aanpassing plaatsgevonden. Lisa hanteert een andere methodiek, waardoor de trendbreuk tussen 2010 en 2011 plaatsvindt. Reden hiervoor is o.a. dat een aantal registers de breuk uitsmeren over de komende jaren. Mede gezien onze al voor de breuk al afwijkende werkwijze en om juiste actuele cijfers te kunnen presenteren heeft het register Fryslân ervoor gekozen ook de landbouwvestigingen 2010 met terugwerkende kracht op vestigingsniveau te vullen met werkgelegenheidscijfers, waardoor de breuk tussen 2009 en 2010 valt. De totale werkgelegenheidsgroei die Lisa en het register Fryslân presenteren verschilt hierdoor. 7

10 Mutaties in reeks 10 jaar Het register verbetert haar historische gegevens. Eventueel geconstateerde fouten of dubbeltellingen worden met terugwerkende kracht (tot tien jaar) doorgevoerd. Jaarlijks verschijnt een nieuwe reeks van gegevens. Het is daardoor niet mogelijk de gegevens uit deze rapportage naast die van eerdere rapportages te leggen. Analyses dienen plaats te vinden met de (historische) gegevens die momenteel in het register zijn opgenomen. NHR-effect Sinds 1 juli 2008 is de Nieuwe Handelsregisterwet van kracht. Gevolg hiervan is dat alle bedrijven en instellingen zich zullen moeten inschrijven bij de KvK. Dit geldt dus ook voor sectoren die voorheen niet- inschrijfplichtig waren. Vestigingen in de sectoren landbouw, overheid, onderwijs, gezondheidszorg en vrije beroepen hebben een uiterste inschrijfdatum gekregen. De meeste van deze vestigingen zaten al als zogenaamde witte vlekken in het register. Vestigingen die ten onrechte nog niet in het register zaten worden met terugwerkende kracht opgevoerd en van werkgelegenheid voorzien. Op deze manier wordt het NHR-effect zoveel mogelijk geminimaliseerd. Informatie werkgelegenheidscijfers Voor vragen over de werkgelegenheidscijfers of voor het bestellen van aanvullende gegevens kunt u contact opnemen met de afdeling Beleids- en Geo-Informatie van de Provincie Fryslân: / wgr@fryslan.nl LISA (Landelijke register) Wanneer u geïnteresseerd bent in provinciegrensoverschrijdende statistieken en nationale statistieken dan kunt u zich wenden tot: Project Organisatie LISA Postbus AN Enschede tel: info@lisa.nl website: Bronvermelding Bij gebruik van cijfers bron vermelden: Werkgelegenheidsregister, Provincie Fryslân

11 Werkgelegenheid Fryslân Op 1 april 2012 telde Fryslân in totaal banen. Het betreft fulltime banen (banen van minimaal 15 uur) en parttime banen (banen van minder dan 15 uur). Na de krimp van 1,7 in 2010 heeft het herstel van 2011 (een groei van 0,4) zich in 2012 niet kunnen handhaven. Het totaal aantal banen van minimaal 15 is in de periode afgenomen met 1.790, een krimp van 0,8. Het aantal banen van minder dan 15 uur was met 995 toegenomen, goed voor een groei van 1, Aantal banen Fryslân fulltime parttime In het vervolg van deze rapportage wordt, tenzij anders aangegeven, uitgegaan van banen van minimaal 15 uur per week (fulltime banen). Werkgelegenheidsontwikkling provincies Flevoland Gelderland Groningen Noord-Holland Drenthe Limburg Nederland Fryslân Overijssel Utrecht Noord-Brabant Zuid-Holland Zeeland -2,0-1,5-1,0-0,5 0,0 0,5 1,0 9

12 Landelijk was het aantal banen in 2012 met 0,7 gekrompen ten opzichte van In Fryslân is de werkgelegenheid met een verlies van 0,8 iets sterker gekrompen. In de provincies Flevoland, Gelderland en Groningen was sprake van een kleine groei van het aantal banen, in de overige provincies is de werkgelegenheid afgenomen. In de provincies Noord-Brabant, Zuid-Holland en Zeeland was de werkgelegenheiddaling het grootst. Werkgelegenheidsontwikkeling Fryslân en Nederland Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse banengroei weer van Fryslân en Nederland van de afgelopen 10 jaar. Jaarlijkse werkgelegenheidsontwikkeling Fryslân en Nederland in 4,0 3,0 3,2 2,6 2,6 2,3 2,0 1,0 0,0-1,0-0,1-0,8-0,5 0,4 1,1 1,0 0,2 0,1-0,8 0,4 0,3-0,8-0,7-2,0-1,7 03-'04 04-'05 05-'06 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 10-'12 Fryslàn Nederland Sinds 2003 is het aantal banen van minimaal 15 uur per week in Fryslân met 4,1 gegroeid. Deze groei is iets minder sterk dan de totale landelijke groei van 4,6 in dezelfde periode. 10

13 Werkgelegenheid naar sectoren De werkgelegenheidsontwikkeling verschilt sterk per sector. De bouwsector kende tussen april 2011 en april 2012 een verlies van fulltime banen. Dit betekende een krimp van 6 van de werkgelegenheid in de Friese bouwsector. Binnen de horeca, financiële instellingen, het onderwijs en bij de overheid was sprake van een krimp van meer dan 2 van de werkgelegenheid. De sectoren landbouw, industrie, handel en vervoer kenden een klein banenverlies. De grootste sector in Fryslân, de gezondheidszorg, kende zowel relatief als absoluut de grootste banengroei. Het aantal banen van minimaal 15 uur in de Friese gezondheids- en welzijnszorg nam met toe tot een totaal van , een groei van 3,4. Binnen de dienstverlening en bij de nutsbedrijven groeide de werkgelegenheid licht. Werkgelegenheidsontwikkeling naar sector Sectie Sectie omschr Groei abs Groei Fryslân Groei Nederland A Landbouw/visserij ,5-3,1 BC Industrie/delfstoffenwinning ,3-1,6 DE Nutsbedrijven ,2 1,2 F Bouwnijverheid ,0-4,1 G Handel en reparatie ,0-0,3 HJ Vervoer, opslag en communicatie ,4-1,4 I Horeca ,4 0,3 K Financiële instellingen ,5-1,6 LMN Zakelijke dienstverlening ,6-0,1 O Openbaar bestuur en overheid ,1-1,9 P Onderwijs ,4 0,0 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,4 1,1 RSTU Overige dienstverlening ,5 0,0 Totaal ,8-0,7 Vergelijking met de landelijke ontwikkeling toont aan dat in Fryslân de bouwsector relatief sterker is gekrompen. Tussen 2010 en 2011 was de landelijke krimp in de bouw juist sterker. Ook binnen de horeca, financiële instellingen en het onderwijs was in Fryslân sprake van een groter banenverlies dan landelijk. De Friese dienstverlening en gezondheidszorg kenden een grotere groei dan landelijk. In vergelijking met 2002 is het aantal fulltime banen in de gezondheidszorg met 32 toegenomen. Dit komt neer op een groei van ruim banen. Ook in de zakelijke en overige dienstverlening zat de werkgelegenheid (met een groei van 28) het laatste decennium flink in de lift. Binnen de landbouw, industrie en financiële instellingen zijn sinds 2002 flink wat banen verloren gegaan. 11

14 Werkgelegenheidsontwikkeling sectoren ,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-30,0 Nederland Fryslân In de hierop volgende figuur wordt de structuur van de Friese werkgelegenheid in beeld gebracht op basis van de werkgelegenheid in de verschillende sectoren. Ook is er een vergelijking met Nederland gemaakt. De zorgsector levert het meeste werk op in Fryslân, gevolgd door de industrie en handel. In vergelijking met het landelijk gemiddelde is de industriesector relatief groot in Fryslân. Dit geldt in mindere mate ook voor de bouw, landbouw en financiële instellingen. Bij de dienstverlening, de handel en de vervoerssector is het omgekeerde het geval: het aandeel van deze sectoren is relatief laag in Fryslân. 12

15 Werkgelegenheidsstructuur sectoren in Fryslân en Nederland 2012 (in ) Gezondheids- en welzijnszorg Industrie/delfstoffenwinning Handel en reparatie Zakelijke dienstverlening Bouwnijverheid Onderwijs Vervoer, opslag en communicatie Openbaar bestuur en overheid Landbouw/visserij Financiële instellingen Overige dienstverlening Horeca Nutsbedrijven 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 Fryslân 2002 Fryslân 2012 Nederland 2002 Nederland 2012 Landbouw en Visserij Ten opzichte van 2011 is het aantal banen van minimaal 15 uur per week in de landbouw met 1,5 afgenomen tot minder dan Zoals beschreven in de toelichting heeft er tussen 2009 en 2010 een trendbreuk plaatsgevonden door een wijziging in de registratie. Neemt niet weg dat de landbouw sinds 2002 bijna een kwart van haar werkgelegenheid heeft zien verdwijnen. 13

16 Index banen 2002= alle sectoren Landbouw/visserij Industrie en delfstoffenwinning Met een krimp van 1,3 heeft telt de Friese industrie in banen minder dan in Tot aan 2010 was de industrie de grootste sector in Fryslân. In de afgelopen 10 jaar heeft de industrie 13 van haar banen zien verdwijnen. Door deze daling en aan de andere kant de banengroei binnen de zorg, is de zorgsector sinds 2010 de grootste Friese werkgever. In vergelijking met het landelijk gemiddelde kent de Friese industrie met 14,9 een relatief groot aandeel in de werkgelegenheid. Landelijk is 11,3 van de banen een industriële baan. Absoluut gezien zijn sinds 2002 de meeste banen verdwenen binnen de voedingsmiddelenindustrie, bij de drukkerijen en bij de vervaardiging van elektronische apparatuur. In 2012 telt de sector nog een kleine banen. 140 Index banen 2002= alle sectoren Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven De kleinste sector in Fryslân telt op 1 april 2012 ruim fulltime banen. Dit zijn er 30 meer dan in Het gaat binnen deze sector om bedrijven die zich bezighouden met winning en distributie van water, productie en handel van gas en elektriciteit en afvalinzameling en behandeling. Index banen 2002= alle sectoren Nutsbedrijven 14

17 Bouwnijverheid Met een verlies van 6 van het aantal banen in 2012 is de bouwsector het voornaamste slachtoffer van de economische crisis. Dit verlies is groter dan het landelijke banenverlies van 4,1 in de bouw. In 2011 gingen er juist landelijk meer banen verloren. Tussen 2002 en 2005 kende de sector een jaarlijks verlies, waarna er in 2006, 2007 en 2008 sprake was van een forse werkgelegenheidsgroei in de bouw. In 2012 staat de sector met fulltime banen weer op hetzelfde werkgelegenheidsniveau als in Het aantal vestigingen is in de afgelopen 10 jaar met bijna driekwart gestegen tot ruim Een grote groei van zzp ers ligt hieraan ten grondslag. Index banen 2002= alle sectoren Bouwnijverheid Handel en reparatie In 2012 is het aantal fulltime banen binnen de handel met 1 gekrompen. Landelijk bedraagt de krimp 0,3 van de werkgelegenheid in de handel. De handelssector loopt van alle sectoren het meest gelijk op met de totale werkgelegenheidsontwikkeling. Naast de ruim fulltime banen kent de sector ook relatief veel parttime banen (13.350). In 2012 is de parttime werkgelegenheid met 350 toegenomen, een groei van 2,3. De handelssector is landelijk de grootse banensector. Met een aandeel van 14,2 is de sector in Fryslân de derde grootste sector. Index banen 2002= alle sectoren Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Met een krimp van 0,4 is de werkgelegenheid in de sector vrijwel stabiel gebleven. Sinds 2002 is de fulltime werkgelegenheid met 5,5 gegroeid tot ruim banen. De sector heeft met een aandeel van 5,9 een kleiner aandeel in de werkgelegenheid dan landelijk (8,7). 15

18 Index banen 2002= alle sectoren Vervoer, opslag en communicatie Horeca (Logies-, maaltijd- en drankverstrekking) De Friese horeca telt in fulltime banen. De horeca telt met bijna banen van minder dan 15 uur ook veel parttime werkgelegenheid. In vergelijking met 2011 is het aantal fulltime banen met 231 afgenomen, terwijl de parttime werkgelegenheid juist met 218 toenam. Het aantal vestigingen is met 13 afgenomen tot een totaal van Sinds 2002 is zowel de fulltime als parttime werkgelegenheid in de Friese horeca met 0,9 gekrompen. Index banen 2002= alle sectoren Horeca Financiële instellingen De werkgelegenheid in de Friese financiële sector is in 2012 met 2,5 gekrompen, een afname van 235 fulltime banen. Vanaf 2007 is de werkgelegenheid in de sector met 11,7 gekrompen. In 2012 telt de sector ruim banen. Met een aandeel van 4,1 heeft de sector een groter aandeel in de werkgelegenheid dan landelijk (3,3). Het aantal vestigingen is sinds 2002 met ruim een kwart afgenomen tot een totaal van 638. Index banen 2002= alle sectoren Financiële instellingen 16

19 Zakelijke dienstverlening Sinds 2002 is de werkgelegenheid binnen de zakelijke dienstverlening met 27,6 toegenomen. In 2012 was er sprake van een bescheiden groei van 0,6. Landelijk was er een minieme krimp van 0,1 in de sector. De zakelijke dienstverlening is goed voor ruim fulltime banen en heeft hiermee een aandeel van 10,2 in de Friese werkgelegenheid. Landelijk heeft de sector met 14,6 een groter aandeel in de werkgelegenheid. Binnen de sector is de werkgelegenheid bij bedrijven op het gebied van advisering, rechtskundige dienstverlening en callcenter het meest toegenomen sinds Index banen 2002= alle sectoren Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid In 2012 telde de Friese overheidssector 283 banen minder dan in 2011, een krimp van 2,1. Landelijk is met 1,9 sprake van een vergelijkbaar banenverlies. Sinds 2010 worden de bezuinigingen binnen de overheid zichtbaar in de werkgelegenheid. Met ruim banen is de overheid goed voor 5,7 van de werkgelegenheid. De sector omvat overheidsbestuur en diensten (defensie, justitie, politie en brandweer) alsmede sociale verzekeringsorganen. Index banen 2002= alle sectoren Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Na een jaarlijkse groei is de werkgelegenheid in 2012 met 2,4 gekrompen. Het Friese onderwijs telt in banen minder dan in Landelijk is de werkgelegenheid onveranderd gebleven. Het Friese onderwijs telt bijna fulltime banen. Het aantal parttime banen in het onderwijs loopt al jaren terug. In 2012 is dit aantal met 153 (-3,9) afgenomen tot een totaal van Het primair onderwijs kampt al sinds 2010 met een terugloop in werkgelegenheid. In 2012 is hiervan ook sprake binnen het voortgezet onderwijs. Het aantal banen in het primair onderwijs is met 4,1 afgenomen en binnen het voortgezet onderwijs is sprake van een krimp van 2,8. 17

20 Index banen 2002= alle sectoren Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Het aantal banen in de zorgsector is in 2012 met toegenomen, een groei van 3,4. Landelijk is het aantal zorgbanen in dezelfde periode met 1,1 toegenomen. Met bijna banen en een aandeel van 16,7 is de zorgsector de grootste werkgever in Fryslân. Landelijk is de sector goed voor 15,5 van de werkgelegenheid en is de handelssector de grootste sector. Sinds 2002 is het aantal banen met 32,1 toegenomen. De zorg kent ook relatief veel parttime werkgelegenheid. Het aantal parttime banen is met 875 toegenomen tot Een groei van 6,7. Index banen 2002= alle sectoren Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening De sector overige dienstverlening bevat onder andere bedrijven en instellingen binnen de cultuur, sport, belangenorganisaties en wellness. De sector telt vestigingen met ruim banen. In 2012 is het aantal banen met 125 toegenomen, een groei van 1,5. Sinds 2002 is de werkgelegenheid binnen de overige dienstverlening met 27,6 gegroeid. Index banen 2002= alle sectoren Overige dienstverlening 18

21 Werkgelegenheid economische kernzones In 1998 zijn economische stimuleringsgebieden aangewezen. In Fryslân zijn dit de A7 zone en de Westergozone. De A7-zone bestaat uit de voormalige gemeente Sneek en de gemeenten Heerenveen, Smallingerland, Skarsterlân en Opsterland. De gemeenten Leeuwarden, Harlingen, Menameradiel en Franekeradeel vormen samen de Westergozone. De gemeenten buiten deze zones vormen gezamenlijk overig Fryslân. 0,0 Werkgelegenheidsontwikkeling kernzones in (banen minimaal 15 uur) -0,2-0,4-0,6-0,8-1,0-1,2-1,4 A7-zone Westergozone Overig Fryslân In zowel de beide kernzones als overig Fryslân is sprake van een banenverlies ten opzichte van Het aantal banen in de A7-zone is in 2012 met 571 afgenomen tot een totaal van , een krimp van 0,7. Binnen de zone is sprake van banenverlies bij de gemeenten Heerenveen (-0,6), Opsterland (-1,7) en Smallingerland (-3,1). In de gemeente Skasterlân (0,1) en de stad Sneek (2,7) is sprake van een groei ten opzichte van De meeste banen zijn verloren gegaan binnen de bouw, de industrie en het onderwijs. De gezondheidszorg en dienstverlening zijn in werkgelegenheid gegroeid ten opzichte van

22 Werkgelegenheidsontwikkeling kernzones naar sector (banen minimaal 15 uur) A7-zone Westergozone Overig Fryslân Sector Banen Groei Groei Banen Groei Groei Banen Groei Groei Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Totaal , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,2 De Westergozone telde in banen minder dan in 2011, een klein verlies van 0,3. In de gemeenten Franekeradeel (-0,9), Harlingen (-0,7) en Menameradiel (-2,5) was sprake van een verlies van enkele tientallen banen. De werkgelegenheid in de gemeente Leeuwarden is met een groeisaldo van 0 in totaliteit gelijk gebleven. Net als binnen de A-7 zone was het banenverlies in de bouw het grootst. Ook in de landbouw, industrie, handel, vervoer en overige dienstverlening was sprake van een verlies van meer dan 1 procent van de werkgelegenheid. Het aantal banen binnen de gezondheidszorg nam met 3,8 toe. De groei van de werkgelegenheid binnen de nutsbedrijven is toe te rekenen aan een verschuiving van personeel van een vestiging in Heerenveen naar Leeuwarden. In het gebied buiten de economische kernzones is de werkgelegenheid met 1,2 het sterkst gedaald. Met name in de bouw, de horeca en het onderwijs zijn banen verloren gegaan. Ook buiten de economische kernzones is het de zorgsector die ervoor zorgt dat het totale banenverlies enigszins beperkt blijft. 20

23 Ontwikkeling kernzones Onderstaande grafiek laat de werkgelegenheidsontwikkeling binnen de kernzones van de afgelopen 10 jaar zien. Werkgelgenheidsontwikkeling kernzones (banen minimaal 15 uur) Index banen 2002= A7-zone Westergozone Overig Fryslân De werkgelegenheid heeft zich duidelijk het sterkst ontwikkelt binnen de A7-zone. Sinds 2002 is het aantal banen met 11 gestegen in de A7-zone. De Westergozone en overig Fryslân kennen een redelijk gelijkwaardige groei in 10 jaar tijd. De Westergozone telt 2 meer banen dan in In overig Fryslân is de werkgelegenheid in dezelfde periode met één procent afgenomen. De A7-zone dankt het positieve verschil aan de relatief sterke groei in de jaren Het aandeel van de A7- zone in de Friese werkgelegenheid is sinds 2002 met 2,1 procent gestegen tot 33,7. Hier staat tegenover dat de Westergozone (-0,6) en overig Fryslân (-1,5) aandeel in de werkgelegenheid hebben zien dalen. Aandeel kernzones in Friese werkgelegenheid (banen minimaal 15 uur) A7-zone Westergo Overig Fryslân 21

24 Sectorstructuur kernzones Onderstaande grafiek geeft de werkgelegenheidsstructuur van de drie zones weer. De zorgsector is zowel binnen de A7-zone als in de Westergozone de grootste sector. In overig Fryslân ligt het aandeel van de zorgsector een stuk lager en is de industrie de grootste werkgever. Binnen de Westergozone valt het relatief kleine aandeel van sectoren industrie, bouw en handel op. Daar staat een relatief groot aandeel werkgelegenheid binnen de overheid en financiële instellingen tegenover. In overig Fryslân is een op de 10 banen een baan in de landbouw. Binnen de A7-zone en de Westergozone speelt de landbouw een veel minder belangrijke rol in de werkgelegenheid. Aandeel sectoren werkgelegenheid kernzones 2012 Gezondheids- en welzijnszorg Industrie/delfstoffenwinning Handel en reparatie Zakelijke dienstverlening Bouwnijverheid Onderwijs Vervoer, opslag en communicatie Overige dienstverlening Landbouw/visserij Openbaar bestuur en overheid Horeca Financiële instellingen Nutsbedrijven 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Overig Fryslân Westergozone A7 zone 22

25 Werkgelegenheid Friese gemeenten Onderstaand kaartje toont de relatieve en absolute werkgelegenheidsontwikkeling van de Friese gemeenten. Voor 18 van de 27 Friese gemeenten geldt dat de werkgelegenheid tussen 2011 en 2012 is gekrompen. In de gemeenten Smallingerland en Dongeradeel is het banenverlies het grootst. Alleen op Vlieland en in het Bildt is sprake van een groei van meer dan één procent. Súdwest Fryslân kent de grootste absolute banengroei. 23

26 Ontwikkeling werkgelegenheid Friese gemeenten Gemeente Banen 2012 Aandeel in Friese werkgelegenheid Groei Groei (minimaal 15 uur) absoluut in Heerenveen , ,6 Ferwerderadiel , ,6 Skarsterlân , ,5 Ameland , ,7 Vlieland 506 0, ,0 Menameradiel , ,3 het Bildt , ,9 Harlingen , ,0 Súdwest fryslân , ,8 Franekeradeel , ,8 Smallingerland , ,9 Kollumerland en nieuwkruis , ,7 Lemsterland ,7 31 0,8 Boarnsterhim ,0 16 0,3 Leeuwarden ,0 89 0,2 Littenseradiel ,1-9 -0,4 Opsterland , ,2 Weststellingwerf , ,2 Leeuwarderadeel , ,4 Dongeradeel , ,9 Dantumadiel , ,0 Terschelling , ,7 Gaasterlân-sleat , ,8 Tytsjerksteradiel , ,6 Ooststellingwerf , ,7 Schiermonnikoog 406 0, ,9 Achtkarspelen , ,9 Totaal Fryslân ,7 In de periode is zowel absoluut als relatief de werkgelegenheid in de gemeente Heerenveen het sterkst gegroeid. Naast Heerenveen hebben ook de gemeenten Ferwerderadiel, Skartsterlân, Ameland, Vlieland en Menameradiel ruim 10 meer banen kunnen bijschrijven. Zowel absoluut als relatief is het banenverlies in Achtkarspelen het grootst. 24

27 Werkgelegenheid naar geslacht In 2012 is het totaal aantal banen (fulltime en parttime) bezet door mannen met 1,3 afgenomen -en het aantal banen bezet door vrouwen met 0,9 toegenomen Ontwikkeling werkgelegenheid naar geslacht totaal banen index banen 2002= mannen vrouwen In de afgelopen 10 jaar zijn vrouwen een steeds grotere rol gaan spelen op de Friese arbeidsmarkt. Bovenstaande grafiek laat zien dat het aantal banen bezet door vrouwen in 10 jaar tijd met 14 is toegenomen, terwijl het aantal banen bezet door mannen ten opzichte van 2002 met één procent is gedaald. Onderstaande grafiek geeft de sectorstructuur van de werkgelegenheid naar fulltime/parttime baan en geslacht weer. De sectoren waarin relatief veel vrouwen werkzaam zijn, zijn ook de sectoren met de sterkste groei. Werkgelegenheid naar geslacht per sector Landbouw/visserij Industrie/delfstoffenwinning Nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel en reparatie Vervoer, opslag en communicatie Horeca Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur en overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Man >15 uur Man <15uur Vrouw >15uur Vrouw <15uur 25

28 26

29 Vestigingen Onder een vestiging wordt een locatie van een onderneming, instelling of zelfstandig beroepsbeoefenaar verstaan waarin of van waaruit een economische activiteit of zelfstandig (vrij) beroep wordt uitgeoefend door minimaal 1 werkzame persoon. In 2012 telde Fryslân vestigingen. Bedrijven en instellingen met één tot 250 werkzame personen vallen onder het MKB. Indien de landbouw buiten beschouwing wordt gelaten* betreft het MKB-bedrijven en 73 bedrijven/instellingen met meer dan 250 fulltime medewerkers, het zogenaamde grootbedrijf. De grotere bedrijven zijn met name grote zorginstellingen, overheidsinstanties en industriële bedrijven. Van de MKB-bedrijven tellen bedrijven alleen parttime medewerker(s). Voor 60 van de bedrijven en instellingen binnen het MKB geldt dat hier slechts één persoon voor minimaal 15 uur werkzaam is. Hieronder vallen ook de zogenaamde zzp ers. Bijna 20 van de Friese bedrijven en instellingen is actief binnen de detail- en groothandel. De sectoren dienstverlening, bouw en landbouw zijn ieder goed voor ruim 10 van de Friese bedrijven/instellingen. Het Friese MKB is goed voor 81,5 van de fulltime werkgelegenheid in Fryslân. Landelijk ligt dit percentage met 74,9 lager. Aantal vestigingen naar grootteklasse 2002 en 2012 Grootteklasse (banen >=15 uur) Groei 1 Enkel parttime banen (<15 uur) werkzame persoon t/m 4 werkzame personen t/m 9 werkzame personen t/m 19 werkzame personen t/m 49 werkzame personen t/m 99 werkzame personen t/m 199 werkzame personen t/m 499 werkzame personen t/m 799 werkzame personen t/m 999 werkzame personen en meer werkzame personen Subtotaal Landbouw Totaal * Van de landbouwvestigingen is tot 2010 het aantal werkzame personen niet op vestigingsniveau beschikbaar en daardoor niet onder te verdelen naar grootteklasse. 27

30 Ontwikkeling MKB (onderverdeeld) en grootbedrijf Fryslân, indexcijfer (2002=100) (banen minimaal 15 uur) MKB Eenmans (ZZP) MKB Minimaal 2 ft banen Grootbedrijf MKB Enkel partime banen (minder dan 15 uur) Totaal MKB Het totaal aantal bedrijven en instellingen nam tussen 2002 en 2012 toe met 37. Landelijk is het aantal bedrijven en instellingen met 40 iets sterker gegroeid. Het aantal MKB-bedrijven (exclusief landbouw) nam in deze periode toe van tot Het aantal bedrijven/instellingen met meer dan 250 fulltime medewerkers nam toe van 67 in 2002 tot 73 in De forse groei van het MKB komt voor rekening van de start van nieuwe zelfstandigen (zzp ers). Het aantal zelfstandigen is met name binnen de dienstverlening, de bouw en de gezondheidszorg sterk gegroeid. Het totaal aantal bedrijven en instellingen met minimaal 2 fulltime werkzame personen is tussen 2002 en 2012 met 380 bedrijven afgenomen tot bedrijven (een afname van 2,4). Deze ontwikkeling verschilt per sector. De financiële sector in Fryslân kent een afname van 29. Ook de Friese industrie, bouw, handel, vervoer, horeca, overheid en onderwijs tellen in 2012 minder vestigingen dan in In de gezondheidszorg zijn er tussen 2002 en 2012 daarentegen 370 nieuwe bedrijven/instellingen bijgekomen, een groei van ruim 30. Het aantal vestigingen binnen de zakelijke dienstverlening is in 2012 met 9,4 gegroeid ten opzichte van

31 Bijlage Werkgelegenheid * Jaar Banen minimaal 15 uur Banen minder dan 15 uur ** * Vanaf 2000 mutaties met terugwerkende kracht ** Trendbreuk wijzing registratie landbouwvestigingen 29

32 Werkgelegenheid naar sector (banen minimaal 15 uur) Fryslân totaal Groei Groei A Landbouw/visserij ,5 BC Industrie/delfstoffenwinning ,3 DE Nutsbedrijven ,2 F Bouwnijverheid ,0 G Handel en reparatie ,0 HJ Vervoer, opslag en communicatie ,4 I Horeca ,4 K Financiële instellingen ,5 LMN Zakelijke dienstverlening ,6 O Openbaar bestuur en overheid ,1 P Onderwijs ,4 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,4 RSTU Overige dienstverlening ,5 Totaal ,8 A7-zone Sector A7-zone Groei Groei A Landbouw/visserij ,0 BC Industrie/delfstoffenwinning ,4 DE Nutsbedrijven ,5 F Bouwnijverheid ,1 G Handel en reparatie ,1 HJ Vervoer, opslag en communicatie ,5 I Horeca ,0 K Financiële instellingen ,9 LMN Zakelijke dienstverlening ,0 O Openbaar bestuur en overheid ,7 P Onderwijs ,4 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,0 RSTU Overige dienstverlening ,8 Totaal ,7 30

33 Westergozone Sector Westergozone Groei Groei A Landbouw/visserij ,7 BC Industrie/delfstoffenwinning ,2 DE Nutsbedrijven ,2 F Bouwnijverheid ,7 G Handel en reparatie ,1 HJ Vervoer, opslag en communicatie ,4 I Horeca ,7 K Financiële instellingen ,1 LMN Zakelijke dienstverlening ,2 O Openbaar bestuur en overheid ,0 P Onderwijs ,8 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,8 RSTU Overige dienstverlening ,4 Totaal ,3 Overig Fryslân Sector Overig Fryslân Groei Groei A Landbouw/visserij ,3 BC Industrie/delfstoffenwinning ,4 DE Nutsbedrijven ,1 F Bouwnijverheid ,7 G Handel en reparatie ,9 HJ Vervoer, opslag en communicatie ,5 I Horeca ,1 K Financiële instellingen ,5 LMN Zakelijke dienstverlening ,8 O Openbaar bestuur en overheid ,4 P Onderwijs ,1 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,5 RSTU Overige dienstverlening ,3 Totaal ,2 31

34 Werkgelegenheid naar afdeling (banen minimaal 15 uur) afdeling omschrijving Groei Groei Landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht ,4 02 Bosbouw, exploitatie van bossen en dienstverlening bosbouw ,3 03 Visserij en kweken van vis en schaaldieren ,2 06 Winning van aardolie en aardgas ,1 08 Winning van delfstoffen (geen olie en gas) ,7 09 Dienstverlening voor de winning van delfstoffen Vervaardiging van voedingsmiddelen ,7 11 Vervaardiging van dranken ,0 12 Vervaardiging van tabaksproducten ,9 13 Vervaardiging van textiel ,4 14 Vervaardiging van kleding ,6 15 Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen ,3 16 Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout ,9 17 Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren ,4 18 Drukkerijen, reproductie van opgenomen media ,4 20 Vervaardiging van chemische producten ,3 21 Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten ,8 22 Vervaardiging van producten van rubber en kunststof ,2 23 Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod ,4 24 Vervaardiging van metalen in primaire vorm ,2 25 Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.) ,0 26 Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach ,5 27 Vervaardiging van elektrische apparatuur ,3 28 Vervaardiging van overige machines en apparaten ,2 29 Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers ,5 30 Vervaardiging van overige transportmiddelen ,0 31 Vervaardiging van meubels ,2 32 Vervaardiging van overige goederen ,2 33 Reparatie en installatie van machines en apparaten ,9 35 Productie, distributie, handel in elektriciteit, aardgas ,1 36 Winning en distributie van water ,7 37 Afvalwaterinzameling en -behandeling ,5 38 Afvalinzameling en -behandeling; voorbereiding tot recycling ,4 39 Sanering en overig afvalbeheer ,2 41 Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, projectontwikkeling ,9 42 Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet) ,6 43 Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw ,9 45 Handel in en reparatie van auto s, motorfietsen, aanhangers ,8 46 Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.) ,3 47 Detailhandel (niet in auto's e.d.) ,9 49 Vervoer over land ,4 50 Vervoer over water ,2 51 Luchtvaart ,3 52 Opslag en dienstverlening voor vervoer ,3 53 Post en koeriers ,0 55 Logiesverstrekking ,6 56 Eet- en drinkgelegenheden ,7 58 Uitgeverijen ,0 59 Productie en distributie van films en televisieprogramma s ,6 60 Verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's ,9 61 Telecommunicatie ,0 32

35 afdeling omschrijving Groei Groei Dienstverl. activiteiten op het gebied van informatietechn ,9 63 Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie ,4 64 Financiële instellingen (geen verzekeringen, pensioenfonds) ,0 65 Verzekeringen en pensioenfondsen (geen verplichte soc. verz) ,6 66 Overige financiële dienstverlening ,0 68 Verhuur van en handel in onroerend goed ,6 69 Rechtskundige dienstverlening, accountancy, belastingadvies ,3 70 Holdings (geen financiële), interne concerndiensten ,3 71 Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies ,6 72 Speur- en ontwikkelingswerk ,5 73 Reclame en marktonderzoek ,2 74 Industrieel ontwerp en vormgeving, fotografie, vertaling ,0 75 Veterinaire dienstverlening ,4 77 Verhuur en lease van auto's, consumentenartikelen, machines ,5 78 Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus en personeelsbeheer ,2 79 Reisbemiddeling, reisorganisatie, toeristische informatie ,2 80 Beveiliging en opsporing ,6 81 Facility management, reiniging en landschapsverzorging ,4 82 Overige zakelijke dienstverlening ,5 84 Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen ,1 85 Onderwijs ,4 86 Gezondheidszorg ,5 87 Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting ,7 88 Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting ,1 90 Kunst ,3 91 Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen ,0 92 Loterijen en kansspelen ,6 93 Sport en recreatie ,4 94 Levensbeschouwelijke en politieke organisaties ,6 95 Reparatie van computers en consumentenartikelen ,3 96 Wellness en overige dienstverlening; uitvaartbranche ,6 Totaal ,8 33

36 Werkgelegenheidsstructuur naar afdeling 2012 Omschrijving Vestigingen Banen min. 15 uur Banen minder dan 15 uur Totaal mannen Totaal vrouwen Landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht Bosbouw, exploitatie van bossen en dienstverlening bosbouw Visserij en kweken van vis en schaaldieren Winning van aardolie en aardgas Winning van delfstoffen (geen olie en gas) Dienstverlening voor de winning van delfstoffen Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van dranken Vervaardiging van tabaksproducten Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer, lederwaren en schoenen Primaire houtbewerking en vervaardiging van artik. van hout Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren Drukkerijen, reproductie van opgenomen media Vervaardiging van chemische producten Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten Vervaardiging van producten van rubber en kunststof Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale prod Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van prod. van metaal (geen machines en app.) Vervaardiging van computers, elektronische en optische mach Vervaardiging van elektrische apparatuur Vervaardiging van overige machines en apparaten Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging van overige transportmiddelen Vervaardiging van meubels Vervaardiging van overige goederen Reparatie en installatie van machines en apparaten Productie, distributie, handel in elektriciteit, aardgas Winning en distributie van water Afvalwaterinzameling en -behandeling Afvalinzameling en -behandeling; voorbereiding tot recycling Sanering en overig afvalbeheer Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, projectontwikkeling Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet) Gespecialiseerde werkzaamheden in de bouw Handel in en reparatie van auto s, motorfietsen, aanhangers Groothandel en handelsbemiddeling (niet in auto's e.d.) Detailhandel (niet in auto's e.d.) Vervoer over land Vervoer over water Luchtvaart Opslag en dienstverlening voor vervoer Post en koeriers Logiesverstrekking Eet- en drinkgelegenheden Uitgeverijen Productie en distributie van films en televisieprogramma s Verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's Telecommunicatie Dienstverl. activiteiten op het gebied van informatietechn Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatie Financiële instellingen (geen verzekeringen, pensioenfonds) Verzekeringen en pensioenfondsen (geen verplichte soc. verz) Overige financiële dienstverlening

37 Omschrijving Vestigingen Banen min. 15 uur Banen minder dan 15 uur Totaal mannen Totaal vrouwen Verhuur van en handel in onroerend goed Rechtskundige dienstverlening, accountancy, belastingadvies Holdings (geen financiële), interne concerndiensten Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies Speur- en ontwikkelingswerk Reclame en marktonderzoek Industrieel ontwerp en vormgeving, fotografie, vertaling Veterinaire dienstverlening Verhuur en lease van auto's, consumentenartikelen, machines Arbeidsbemiddeling, uitzendbureaus en personeelsbeheer Reisbemiddeling, reisorganisatie, toeristische informatie Beveiliging en opsporing Facility management, reiniging en landschapsverzorging Overige zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheidszorg Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting Kunst Culturele uitleencentra, archieven, musea, dierentuinen Loterijen en kansspelen Sport en recreatie Levensbeschouwelijke en politieke organisaties Reparatie van computers en consumentenartikelen Wellness en overige dienstverlening; uitvaartbranche Totaal