Goederentrein en reizigerstrein botsen te Zwolle

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Goederentrein en reizigerstrein botsen te Zwolle"

Transcriptie

1 2 Goederentrein en reizigerstrein botsen te Zwolle RV Datum 26 november 2010 Status RV , Definitief

2

3 Goederentrein en reizigerstrein botsen te Zwolle RV Datum 26 november 2010 Status RV , Definitief Op vrijdag 29 mei 2009 vindt om ongeveer 10:20 uur aan de westzijde van het emplacement Zwolle een zijdelingse botsing plaats tussen reizigerstrein 5634 van NS Reizigers en goederentrein van ACTS.

4 Colofon Uitgegeven door Inspectie Verkeer en Waterstaat Rail en Wegvervoer, Handhaving Midden Postbus BM Utrecht Informatie Telefoon Fax Uitgevoerd door Ing. A.O.T.M. Legierse Opmaak Datum 26 november 2010 Status Definitief Versienummer DEF Pagina 4 van 42

5 Inhoud Samenvatting 6 1 Inleiding 8 2 Het voorval Locatie Betrokken treinen, personeel en systemen Toedracht Wie heeft wat gedaan na het voorval Wat zijn de gevolgen van het voorval 14 3 Ingestelde onderzoeken Wat zijn de bevindingen van het onderzoek ter plaatse Hoe hebben de betrokken medewerkers gehandeld Wat blijkt uit de TNV-replay van het voorval Welke informatie leveren de ARR-installaties van beide treinen Waardoor ontstaat het rijwegenconflict tussen de beide treinen Historie: is stoptonend sein 66 in het verleden vaker onterecht gepasseerd Is sein 66 juist geplaatst en goed zichtbaar Hoe was de seinopvolging voor trein in Zwolle Zou een volledig werkend ATB Vv systeem de botsing hebben voorkomen Conclusies van de Inspectie 30 Samenvatting onderzoekresultaten Analyse Vastgestelde oorzaken en conclusies Overtredingen, tekortkomingen en signalen 34 Bijlage A Lijst van afkortingen en verklaring van gebruikte termen 38 Bijlage B STS-risicobeoordeling 39 Bijlage C Projectorganisatie en -verloop 42 Pagina 5 van 42

6 Samenvatting Toedracht Op vrijdag 29 mei 2009, omstreeks 10:20 uur vindt aan de westzijde van het emplacement Zwolle een zijdelingse botsing plaats tussen reizigerstrein 5634 van NS Reizigers en goederentrein van ACTS. Gevolgen Beide treinen ontsporen. Twee reizigers raken licht gewond, maar kunnen na behandeling op het perron huiswaarts keren. Er ontstaat grote schade aan het materieel en de infrastructuur. Het onderzoek De centrale onderzoeksvraag in dit onderzoek is: Waardoor heeft de botsing tussen de treinen kunnen plaatsvinden? Deze centrale onderzoeksvraag is achtereenvolgens onderverdeeld in de volgende deelvragen die in hoofdstuk 3 verder worden uitgewerkt: Wat zijn de bevindingen van het onderzoek ter plaatse? Hoe hebben de betrokken medewerkers gehandeld? Wat blijkt uit de TNV-replay van het voorval? Welke informatie leveren de ARR-installaties van beide treinen? Waardoor ontstaat het rijwegenconflict tussen de beide treinen? Historie: is stoptonend sein 66 in het verleden vaker onterecht gepasseerd? Is sein 66 juist geplaatst en goed zichtbaar? Hoe was de seinopvolging voor trein in Zwolle? Zou een volledig werkend ATB Vv systeem de botsing hebben voorkomen? Directe oorzaak De botsing wordt veroorzaakt doordat goederentrein stoptonend sein 66 passeert zonder toestemming van de treindienstleider en ter hoogte van wissel 81A/79B in de rijweg van reizigerstrein 5634 terecht komt. Doordat ook trein 5634 op dat moment wissel 81A/79B berijdt, botsen de treinen zijdelings en ontsporen allebei. Achterliggende oorzaken trein komt ongeveer 10 minuten te vroeg in Zwolle aan; de machinist krijgt onduidelijke informatie doordat de trein voorafgaand aan het stoptonende sein vier seinen passeert, die het seinbeeld geel tonen; de machinist van trein neemt stoptonend sein 66 niet waar; hij verwacht door te mogen rijden richting Amersfoort. het ATB Vv-systeem heeft niet ingegrepen doordat de treinapparatuur in Eloc 1621 nog niet was ingebouwd en een baken van de baanapparatuur bij sein 66 ten onrechte ontbrak. Achterliggende omstandigheden de afstand tussen sein 96 en sein 66 is klein; daardoor ontstaat een structurele geel geel situatie bij rijwegen tot sein 66; trein wijkt structureel af van de dienstregeling; Pagina 6 van 42

7 ondanks dat trein structureel te vroeg in Zwolle aankomt is er geen eenduidige afhandelstrategie voor de trein; Overtredingen, tekortkomingen en signalen Tijdens het onderzoek is één overtreding vastgesteld: trein passeert stoptonend sein 66 zonder toestemming van de treindienstleider. De Inspectie heeft één tekortkoming geconstateerd bij haar onderzoek: Sein 66 voldoet niet aan de paragrafen en van de ontwerpvoorschriften AV van ProRail. De Inspectie geeft de volgende signalen af bij haar onderzoek: Op de seincombinatie is geen rood rood schakeling aangebracht; Sein 96 of sein 66 zou kunnen worden opgeheven; Trein wijkt structureel af van de dienstregeling; De vervroegde trein wordt niet eenduidig afgehandeld te Zwolle. Pagina 7 van 42

8 1 Inleiding Gebeurtenis of voorval Op vrijdag 29 mei 2009, omstreeks 10:20 uur vindt aan de westzijde van het emplacement Zwolle een zijdelingse botsing plaats tussen reizigerstrein 5634 van NS Reizigers en goederentrein van ACTS. Beide treinen ontsporen. Twee reizigers raken licht gewond, maar kunnen na behandeling op het perron huiswaarts keren. Er ontstaat grote schade aan het materieel en de infrastructuur. Onderzoeksvraag In dit onderzoek staat de volgende onderzoeksvraag centraal: Waardoor heeft de botsing tussen de treinen kunnen plaatsvinden? Taken van de Inspectie De Inspectie Verkeer en Waterstaat is aangewezen 1 als veiligheidsinstantie in de zin van de spoorwegveiligheidsrichtlijn 2. Dat betekent onder meer dat de Inspectie het regelgevingskader voor veiligheid, inclusief het stelsel van nationale veiligheidsvoorschriften volgt, bevordert, en in voorkomend geval handhaaft. Daarnaast geeft artikel 66 van de Spoorwegwet de Minister de bevoegdheid om ongevalsonderzoek te verrichten. Die taak wordt feitelijk uitgevoerd door de Inspectie 3. De ambtenaren van de Inspectie zijn aangewezen 4 als toezichthouders in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Indien de Inspectie een overtreding aantreft, is zij bevoegd 5 een last onder bestuursdwang of dwangsom op te leggen, en in voorkomende gevallen een bestuurlijke boete. Omdat de Inspectie de openheid en medewerkingsbereidheid bij ongevalsonderzoeken wenst te behouden, gaat zij terughoudend om met het toepassen van sancties inzake het incident waarop het onderzoek betrekking heeft. Strafrechtelijke sancties worden alleen gebruikt indien er sprake is van opzet of grove nalatigheid 6. Uiteraard kunnen de onderzoeksresultaten wel leiden tot gerichte inspecties, die dan op hun beurt tot sanctietoepassing kunnen leiden. Een botsing tussen twee treinen met gewonden en grote schade als gevolg is voor de Inspectie Verkeer en Waterstaat aanleiding om een uitgebreid eigen onderzoek in te stellen. De Inspectie classificeert de botsing als een ernstig incident. Factoren die bij een botsing tussen twee treinen een rol kunnen spelen zijn onder meer de snelheid van de treinen, het handelen van de machinisten en de treindienstleider, de seingeving, de zichtbaarheid van de seinen en de rijweginstelling. 1 Instellingsbesluit Inspectie Verkeer en Waterstaat, artikel 2, tweede lid. 2 EU-Richtlijn 2004/49. 3 Op grond van artikel 2, eerste lid onder b van het Instellingsbesluit Inspectie Verkeer en Waterstaat 4 Besluit aanwijzing toezichthouders spoorwegen 5 wederom namens de Minister van Verkeer en Waterstaat, zie het meergenoemde Instellingsbesluit 6 Dit vloeit voort uit de Werkafspraken Spoor OM-IVW Pagina 8 van 42

9 Wet- en regelgeving Betreffende het onderzochte voorval is de volgende wet- en regelgeving van kracht: Spoorwegwet Interne regelgeving NS Reizigers en ACTS Hoe is dit rapport opgebouwd Dit rapport is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 leest u wat de aanleiding voor dit onderzoek is geweest (het voorval, de gebeurtenis); In hoofdstuk 3 beschrijven we de naar aanleiding van het voorval ingestelde onderzoeken; In hoofdstuk 4 besluiten we dit rapport met onze conclusies en bevindingen. Pagina 9 van 42

10 2 Het voorval In dit hoofdstuk leest u wat precies de aanleiding voor dit onderzoek is geweest (het voorval, de gebeurtenis). We beschrijven achtereenvolgens waar het voorval heeft plaatsgevonden, welke treinen, personeelsleden en systemen erbij betrokken zijn, hoe het voorval verloopt, hoe het is afgehandeld en wat de gevolgen zijn. 2.1 Locatie De locatie waar de zijdelingse botsing plaatsvindt op 29 mei 2009 is Zwolle. Emplacement Zwolle is een knooppunt voor treinen van en naar Amersfoort, Emmen, Deventer, Leeuwarden/Groningen en Kampen. Afbeelding 1: locatie voorval: Zwolle 2.2 Betrokken treinen, personeel en systemen Bij het voorval zijn de volgende treinen, personeelsleden en systemen betrokken: Trein 5634 Machinist trein 5634 Trein Machinist trein Treindienstleider Zwolle-Oost Trein 5634 De trein bestaat uit één treinstel van het type DDar (dubbeldeksmaterieel). Het treinstel bestaat uit vier rijtuigen en heeft nummer Trein 5634 vertrekt volgens dienstregeling om 10:19 uur van spoor 5a en rijdt als stoptrein naar Utrecht Centraal. Het treinstel is uitgerust met het ATB Vv-systeem. Pagina 10 van 42

11 Machinist trein 5634 De machinist van trein 5634 is volledig bevoegd en heeft standplaats Emmen. Trein De goederentrein bestaat uit de elektrische locomotief 1621 (door ACTS gehuurd van Railmotion AG Basel, Zwitserland) en 30 met melkpoeder beladen containerwagens. De trein vervoert geen gevaarlijke stoffen. De locomotief is voorzien van ATB maar nog niet van het ATB Vv-systeem. De trein heeft een totale lengte van 608,14 meter en een totaal gewicht van 2180 ton. De trein bezit een rempercentage van 80% terwijl het benodigde rempercentage 63% is. De trein mag (materieeltechnisch) rijden met een maximale snelheid van 95 km/u. Trein vertrekt volgens dienstregeling om 09:09 uur te Leeuwarden, passeert Zwolle om 10:29 uur en rijdt vervolgens via Amersfoort, Hilversum, Diemen Zuid, Breukelen en Rotterdam naar de Maasvlakte. Machinist trein De machinist van trein is volledig bevoegd en werkt sinds oktober 2008 bij ACTS. Hij is niet eerder bij bijzondere voorvallen betrokken geweest. De machinist heeft wegbekendheid op het door de trein te rijden traject. ProRail Verkeersleiding De treindienstleiding te Zwolle wordt door ProRail uitgevoerd vanaf de treindienstleidingspost te Zwolle. De treindienstleider heeft de beschikking over het bediensysteem Procesleiding. Afbeelding 2: situatie na het voorval: voorzijde trein 5634 Pagina 11 van 42

12 2.3 Toedracht De toedracht is gebaseerd op de verklaringen van de treindienstleider en de machinisten van de treinen en 5634, het interview met de machinist van trein en de informatie uit TNV-replay. Op vrijdagochtend om ongeveer 06:30 uur komt een machinist van ACTS in dienst te Onnen. Hij rijdt naar Leeuwarden waar hij met trein een remproef neemt. Om 09:09 uur vertrekt de machinist met trein in de richting Zwolle. De rit verloopt voortvarend en de trein nadert Zwolle ongeveer 10 minuten vroeger dan gepland volgens de dienstregeling. Sein 228 ter hoogte van Herfte aansluiting toont het seinbeeld geel. De machinist brengt de snelheid van de trein terug tot 40 km/u. Hij ziet dat het inrijdsein van emplacement Zwolle, sein 202, het seinbeeld rood toont. De machinist remt de trein verder af om de trein voor stoptonend sein 202 tot stilstand te brengen. Een machinist van NS Reizigers voert op spoor 5a te Zwolle de voorgeschreven beproevingen uit met trein Hij constateert geen bijzonderheden. De trein staat klaar voor vertrek. De treindienstleider Zwolle-Oost ziet dat trein stoptonend sein 202 nadert. Hij stelt een rijweg in voor de trein van spoor BA naar spoor 201. Hij kan de rijweg nog niet verder instellen omdat de intercity van Zwolle naar Amersfoort nog moet vertrekken van spoor 1a te Zwolle. Op het moment dat trein bijna tot stilstand is gekomen voor stoptonend sein 202 ziet de machinist het seinbeeld van sein 202 veranderen van rood naar geel. De machinist rijdt de trein door met een snelheid van ongeveer 20 km/u. Op het moment dat de Intercity richting Amersfoort is vertrokken stelt de treindienstleider Zwolle om 10:17 uur een rijweg in voor trein van spoor 201 naar spoor 101c. De treindienstleider draagt zijn dienst vervolgens over aan een collega en neemt zelf de dienst treindienstleider Zwolle-West van een andere collega over. De machinist van trein ziet dat sein 160 bij spoor 201 het seinbeeld geel toont en rijdt de trein voorbij het sein (zie afbeelding 3). De trein wordt vervolgens naar spoor 1b geleid. De machinist voert de snelheid van de trein langzaam op. Sein 116 bij spoor 1b toont eveneens het seinbeeld geel. De trein passeert dit sein met een snelheid van ongeveer 25 km/u. Wanneer trein op spoor 1a langs het perron rijdt, voert de machinist de snelheid van de trein langzaam op tot 30 km/u. Hij ziet dat sein 96 bij spoor 1a het seinbeeld geel toont. In de verte ziet de machinist een sein dat het seinbeeld groen toont. De trein passeert sein 96. De trein passeert vervolgens stoptonend sein 66 op spoor 101c. Om 10:18 uur ziet de machinist van trein 5634 dat het seinbeeld van sein 88 verandert van rood naar geel. Een minuut later start de hoofdconducteur van de trein de vertrekprocedure. De machinist krijgt het vertrekbevel en brengt de trein in beweging. Pagina 12 van 42

13 Afbeelding 3: BVS-tekening Zwolle met de rijwegen van de treinen en Trein 5634 passeert sein 88. Vervolgens rijdt de trein via de wissels naar spoor 101a. Opeens voelt de machinist een harde klap aan de rechterzijkant van de trein. Hij voelt dat de trein ontspoort en over de dwarsliggers rijdt. De machinist zet direct een snelremming in, laat de stroomafnemers neer en ontsteekt het alarmsein van de trein. Trein rijdt via de wissels naar spoor 101a. De machinist voelt en hoort een harde klap aan de linkerzijkant van de trein. Door de klap valt de machinist van zijn stoel. Even later staat de trein stil. De machinist laat de stroomafnemers neer en schakelt de locomotief uit. Afbeelding 4: luchtfoto van de situatie na de botsing (bron: KLPD) Pagina 13 van 42

14 2.4 Wie heeft wat gedaan na het voorval De treindienstleider Zwolle-West hoort buiten een luid gerommel en gedreun. Hij kijkt op zijn beeldschermen en constateert een spoorbezetting in het verlengde van spoor 101c richting spoor 101a, terwijl op dat moment een rijweg is ingesteld voor de stoptrein naar Utrecht via spoor 101a. De treindienstleider ziet dat trein voorbij sein 66 staat. De rijweg voor deze trein van spoor 101c naar spoor HA staat echter nog in het planvenster (is nog niet ingesteld). De machinist van trein gaat kijken wat er aan de hand is en ziet dat de trein zijdelings tegen trein 5634 is gebotst en is ontspoord. Hij neemt contact op met de treindienstleider en geeft aan dat er een botsing heeft plaatsgevonden. De treindienstleider alarmeert de Backoffice van ProRail en deze zorgt voor alarmering van de hulpdiensten en andere instanties en wachtdiensten. De treindienstleider neemt contact op met het Schakel en Meldcentrum van ProRail te Zwolle en verzoekt deze de bovenleiding spanningloos te schakelen. De machinist van trein 5634 neemt contact op met de hoofdconducteur van de trein en geeft aan wat er is gebeurd. De hoofdconducteur leidt de reizigers naar het laatste rijtuig van de trein omdat dit rijtuig nog recht staat. De brandweer en politie komen snel ter plaatse. Door de bedieningsdeskundige van het SMC wordt de spanning van de bovenleiding afgeschakeld. Er wordt vastgesteld dat er zich in de goederentrein geen gevaarlijke stoffen bevinden. De beide machinisten worden gehoord door het KLPD afdeling Spoorwegpolitie en worden vervolgens opgevangen door wachtdienstmedewerkers van hun organisatie. 2.5 Wat zijn de gevolgen van het voorval In de reizigerstrein raken twee mensen licht gewond. Een persoon heeft een snee in een vinger. Bij een ander verergeren rugklachten, die al voor de botsing aanwezig zijn. Beide reizigers worden ter plaatse behandeld en keren daarna huiswaarts. Van de reizigerstrein ontsporen de voorste drie wagens. Van de goederentrein ontsporen de locomotief en de eerste twee wagons. Het treinverkeer van en naar Zwolle wordt gestaakt. Het treinverkeer wordt vanaf 13:45 uur gedeeltelijk hervat. Tot dinsdag 2 juni 2009 (aanvang reizigersdienst) blijft het treinverkeer tussen Zwolle en Kampen gestremd. Pagina 14 van 42

15 3 Ingestelde onderzoeken In dit hoofdstuk beschrijven we hoe we te werk zijn gegaan bij het onderzoek naar de oorzaken van het voorval en wat de onderzoeksresultaten per onderzoeksvraag zijn. De centrale onderzoeksvraag in dit onderzoek is: Waardoor heeft de botsing tussen de treinen kunnen plaatsvinden? Deze centrale onderzoeksvraag is achtereenvolgens onderverdeeld in de volgende deelvragen die in dit hoofdstuk verder uitgewerkt worden: Wat zijn de bevindingen van het onderzoek ter plaatse? Hoe hebben de betrokken medewerkers gehandeld? Wat blijkt uit de TNV-replay van het voorval? Welke informatie leveren de ARR-installaties van beide treinen? Waardoor ontstaat het rijwegenconflict tussen de beide treinen? Historie: is stoptonend sein 66 in het verleden vaker onterecht gepasseerd? Is sein 66 juist geplaatst en goed zichtbaar? Hoe was de seinopvolging voor trein in Zwolle? Zou een volledig werkend ATB Vv systeem de botsing hebben voorkomen? 3.1 Wat zijn de bevindingen van het onderzoek ter plaatse Doel van het onderzoek: Bij het onderzoek naar dit voorval is door de Inspectie een onderzoek ter plaatse van het incident uitgevoerd. Het doel van onderzoek is het vastleggen van vluchtige informatie betreffende het voorval. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: De Inspectie heeft met twee medewerkers van 11:45 uur tot 15:00 uur een onderzoek ter plaatse uitgevoerd op de plaats van het voorval. Naast de Inspectie is er ter plaatse ook een onderzoek uitgevoerd door de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het KLPD / Dienst Spoorwegpolitie. Namens de Spoorwegpolitie zijn onder meer vier Verkeersspecialisten Rail ter plaatse gekomen. Aanvullend is er onderzoek gedaan door ProRail, NS Reizigers en ACTS. NS Reizigers heeft zich laten ondersteunen door NedTrain. De brandweer en regiopolitie komen ter plaatse. De spanning van de bovenleiding op het emplacement wordt afgeschakeld. Het treinverkeer van en naar Zwolle wordt gestaakt. Vanaf 13:45 uur wordt het treinverkeer gedeeltelijk hervat. Onderzoek De situatie ter plaatse wordt door de Inspectie vastgelegd en beoordeeld. De logfiles van ProRail Verkeersleiding, de ritregistratie (ARR) van de beide treinen en de opname van de bandgesprekken tussen de machinisten en de treindienstleider worden veiliggesteld. Aanvullend heeft omstreeks 14:00 uur een eerste interview plaatsgevonden met de betrokken treindienstleider op de ProRail treindienstleidingspost te Zwolle. Doel van Pagina 15 van 42

16 dit gesprek was om informatie te verzamelen met betrekking tot de toedracht en oorzaak van het incident. De resultaten (bevindingen) van het onderzoek ter plaatse zijn hieronder weergegeven: Onderzoeksresultaten: Voor de reizigerstrein is door ARI een rijweg ingesteld van sein 88 op spoor 5a te Zwolle naar het rechterspoor Zwolle - Wezep; De treindienstleider heeft voor goederentrein een rijweg ingesteld tot sein 66 op spoor 101c te Zwolle; Er zijn, los van de botsschade, geen zichtbare afwijkingen aan het materieel geconstateerd; De goederentrein vervoert geen gevaarlijke stoffen; Er zijn, los van de gevolgschade, geen afwijkingen aan de infrastructuur geconstateerd; Sein 66 is voorzien van ATB Verbeterde Versie (ATB Vv) baanapparatuur; De locomotief van de goederentrein is nog niet voorzien van de ATB Vv treinapparatuur. 3.2 Hoe hebben de betrokken medewerkers gehandeld Doel van het onderzoek: Vaststellen of het handelen van de betrokken medewerkers heeft bijgedragen aan de oorzaak van het voorval. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: Van de machinisten van beide treinen is een verklaring ontvangen. Daarnaast is de machinist van goederentrein geïnterviewd. De treindienstleider is geïnterviewd tijdens het onderzoek ter plaatse. Onderzoek: Machinist trein Uit de verklaring en het interviewverslag van de machinist van trein blijkt dat de trein om uur is vertrokken vanuit Leeuwarden. Dit is exact de vertrektijd volgens de dienstregeling. De machinist geeft aan dat de rit voortvarend verliep en de trein daardoor uiteindelijk 10 minuten voorliep op de dienstregeling. Na passage van Herfte-aansluiting ziet de machinist achtereenvolgens de seinbeelden geel 8, geel en rood (inrijdsein Zwolle). De machinist remt de trein af totdat de trein bijna stil staat. Vervolgens verandert het seinbeeld van het inrijdsein van rood naar geel. De machinist verhoogt de treinsnelheid weer en de trein passeert het sein. Daarna neemt de machinist nog driemaal het seinbeeld geel waar in door de trein te passeren seinen. Wanneer de trein op spoor 1 rijdt ziet de machinist in de verte een seinbeeld groen. Hij verwacht door te mogen rijden. Plotseling hoort en voelt de machinist een klap. Wanneer hij naar buiten kijkt, ziet hij dat de trein is ontspoord en dat een reizigerstrein tegen zijn trein aan staat. Machinist trein 5634 De machinist staat met trein 5634 op spoor 5a gereed voor vertrek en ziet dat sein 88 uit de stand stop komt. De hoofdconducteur start de vertrekprocedure en de machinist ziet vervolgens dat de groene lamp deuren dicht gaat branden. De Pagina 16 van 42

17 machinist brengt de trein in beweging. Plotseling hoort en voelt hij een harde knal aan de rechterzijkant van de trein en merkt hij dat de trein ontspoort. Afbeelding 5: rijwegen van de treinen en 5634 Treindienstleider De treindienstleider ziet dat trein ongeveer 10 minuten te vroeg in Zwolle aankomt. Hij wil de trein op spoor BA tot stilstand laten komen. Dat is echter niet mogelijk omdat het rechterspoor Herfte aansluiting Dalfsen buiten dienst is in verband met een verstoring. Indien de lange goederentrein op spoor BA blijft staan dan kunnen treinen richting Herfte aansluiting niet vertrekken. Daarom stelt de treindienstleider voor trein een rijweg in tot spoor 201 (sein 160). Op het moment dat spoor 1 vrij is stelt de treindienstleider een rijweg in voor trein van spoor 201, via spoor 1b/a, naar spoor 101c. Daardoor kunnen treinen aan de oostzijde van emplacement Zwolle vanuit de sporen 14, 15 en 16 vertrekken richting de Emmerlijn. De treindienstleider heeft geen contact met de machinist over de rijwegen die hij instelt voor de trein. Dat is ook niet gebruikelijk. Plotseling hoort de treindienstleider gerommel en gedreun. Hij ziet op zijn beeldscherm dat trein voorbij sein 66 staat. Terwijl de rijweg van spoor 101C naar spoor 101a nog in het planvenster staat (niet is ingesteld). Onderzoeksresultaten: Trein Trein vertrekt op tijd volgens dienstregeling vanuit Leeuwarden; Bij Zwolle rijdt de trein 10 minuten voor op de dienstregeling; Vanaf het inrijdsein te Zwolle neemt de machinist in vier opeenvolgende seinen het seinbeeld geel waar; De machinist neemt stoptonend sein 66 niet waar; De machinist ziet wel een sein dat het seinbeeld groen toont; Trein 5634 Nadat sein 88 uit de stand stop is gekomen en de vertrekprocedure is uitgevoerd vertrekt trein 5634 op vertrektijd volgens dienstregeling vanuit Zwolle. Treindienstleider De treindienstleider wil de vervroegde trein laten wachten op spoor BA; In verband met een storing tussen Herfte-aansluiting en Dalfsen en de beperkte mogelijkheden voor treinbewegingen in die richting laat de treindienstleider trein doorrijden tot sein 66 op spoor 101c; De treindienstleider heeft geen contact met de machinist over de ingestelde rijwegen. Dat is ook niet gebruikelijk. Pagina 17 van 42

18 3.3 Wat blijkt uit de TNV-replay van het voorval Doel van het onderzoek: Verzamelen van informatie met betrekking tot de toedracht en de oorzaak van het voorval. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: De TNV-replay van het voorval is opgevraagd en geanalyseerd. Onderzoek: In de TNV-replay is zichtbaar dat trein om uur Zwolle nadert. Sein 202 te Herfte aansluiting komt uit de stand stop. Het inrijdsein van Zwolle, sein 160 is dan nog stoptonend. Om uur is trein sein 160 reeds dicht genaderd wanneer het seinbeeld van dit sein uit de stand stop komt. Vervolgens komen achtereenvolgens de seinen 116 en 96 uit de stand stop. Om uur komt sein 88 op spoor 5a uit de stand stop. Trein 5634 staat voor sein 88. Om uur passeert trein achtereenvolgens de seinen 116 en 96. Sein 66 komt niet uit de stand stop. Trein 5634 vertrekt daarna van spoor 5a en passeert sein 88. Afbeelding 6: uur, voor trein is een rijweg ingesteld tot sein 66, de trein passeert sein 116, trein 5634 staat op het punt te vertrekken van spoor 5a richting Amersfoort. Trein passeert stoptonend sein 66 om ongeveer uur. Enkele seconden later vindt de botsing plaats tussen de treinen en 5634 ter hoogte van de wissels 79B/81A. Pagina 18 van 42

19 Afbeelding 7: uur, het moment van de botsing, er is een rijweg ingesteld voor trein 5634, trein is stoptonend sein 66 gepasseerd, de treinen ontmoeten elkaar in de wissels 79B/81A. Onderzoeksresultaten: Trein nadert Zwolle om uur; Wanneer de trein het inrijdsein 160 dicht is genaderd wordt een rijweg ingesteld tot sein 66; Om uur wordt een rijweg ingesteld voor trein 5634 van spoor 5a richting Amersfoort; Er wordt geen rijweg ingesteld voor trein verder dan sein 66; De botsing vindt plaats om uur. 3.4 Welke informatie leveren de ARR-installaties van beide treinen Doel van het onderzoek: Verzamelen van informatie met betrekking tot de toedracht en de oorzaak van het voorval. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: Tijdens het onderzoek ter plaatse zijn de modules uit de ARR-installaties van de beide treinen veiliggesteld. De informatie uit deze modules is uitgelezen en geanalyseerd. Onderzoek: Uit de ARR-module van de Eloc 1621 blijkt: trein nadert Zwolle om uur. Het ATB-cabinesein is dan groen. De trein rijdt op dat moment met een snelheid van 85 km/h. De maximale snelheid waarmee de trein is ingelegd is 95 km/h. De dienstregelingsnelheid is 90 km/h). De machinist laat de trein uitlopen, de snelheid zakt daardoor langzaam terug. Ondertussen verandert de ATBcabinesignalering eerst naar geel 13 en later naar geel 8. De trein rijdt dan nog met een snelheid van 73 km/h. Om uur vindt er een ATB-codewisseling plaats Pagina 19 van 42

20 naar geel 4. De snelheid van de trein is dan 66 km/h. De machinist zet een lichte remming in waardoor de snelheid van de trein verder afneemt. Om uur schakelt de machinist de remming uit. De trein rijdt op dat moment 31 km/h. De machinist schakelt geen tractie in. Daardoor neemt de snelheid van de trein verder af tot 17 km/h om uur. De machinist schakelt de tractie in en de snelheid van de trein neemt langzaam toe. Om uur rijdt de trein 24 km/h. Een minuut later is de snelheid toegenomen tot 32 km/h. De trein rijdt 20 seconden met deze snelheid waarna een snelremming wordt ingezet. De trein komt vervolgens binnen 6 seconden tot stilstand. Uit de ARR-module van treinstel 7841 blijkt: trein 5634 vertrekt om uur vanuit spoor 5a richting Amersfoort. De ATB-cabinesignalering is geel 4. De snelheid van de trein wordt binnen 30 seconden opgevoerd tot 30 km/h. 15 seconden later wordt er een snelremming ingezet. De snelheid van de trein is dan nog 30 km/h en neemt binnen 10 seconden af tot 0 km/h. Onderzoeksresultaten: Trein nadert Zwolle met een snelheid van 85 km/h; De maximale snelheid van de trein is 95 km/h. De dienstregelingsnelheid is 90 km/h; De ATB-cabinesignalering verandert van groen via geel 13 via geel 8 in geel 4; De machinist laat de trein uitlopen waardoor de snelheid afneemt tot 17 km/h; De machinist geeft dan tractie waardoor de snelheid toeneemt tot 32 km/h; 20 seconden later botst de trein bij een snelheid van 32 km/h; De machinist zet een snelremming in, 6 seconden later staat de trein stil; Trein 5634 vertrekt om uur vanuit spoor 5a; De snelheid van de trein wordt snel opgevoerd tot 30 km/h. 15 seconden later wordt een snelremming ingezet, de treinsnelheid is dan nog 30 km/h, 10 seconden later staat de trein stil. 3.5 Waardoor ontstaat het rijwegenconflict tussen de beide treinen Doel van het onderzoek: Bepalen waardoor de beide treinen op hetzelfde moment op hetzelfde spoor rijden. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: De dienstregelingen van beide treinen zijn opgevraagd en vergeleken met de werkelijke rijtijden zoals die blijken uit TNV-replay. Onderzoek: Trein 5634 vertrekt op tijd volgens dienstregeling om uur en rijdt over de gebruikelijke sporen richting Amersfoort. Trein rijdt ook via de gebruikelijke sporen richting Amersfoort maar deze trein is ongeveer 10 minuten te vroeg ten opzichte van zijn dienstregeling in Zwolle. Daardoor ontstaat een conflict tussen de rijwegen van beide treinen. Uit 7 geanalyseerde TNV-replays van trein op andere dagen blijkt dat de treinen iedere keer 6 tot 12 minuten te vroeg in Zwolle aankomen terwijl ze steeds op de geplande tijd vertrekken vanuit Leeuwarden. Het te vroeg aankomen in Zwolle van trein lijkt daarmee structureel. Pagina 20 van 42

21 Navraag bij ProRail leert dat de oorzaak van de vroege aankomst van trein te Zwolle is gelegen in de grote speling in de dienstregeling tussen Leeuwarden en Zwolle. De trein mag rijden met een maximale snelheid van 95 km/h maar kan met een aanzienlijk lagere snelheid de dienstregeling ook halen. De ruime speling tussen Leeuwarden en Zwolle heeft te maken met de aanwezigheid van enkele beweegbare bruggen op dit traject. Dit betekent dat in de dienstregeling van trein rekening is gehouden met de openingstijden van de Harinxmakanaalbrug te Leeuwarden en de Smildevaart tussen Steenwijk en Meppel aansluiting. Bovendien moet de trein aankomen in het goederenpad Onnen Kijfhoek. Als de bruggen niet hoeven te worden geopend (met name de Smildevaart) dan kan trein tot 12 minuten te vroeg in Zwolle aankomen. Te Zwolle wordt voor trein een rijweg ingesteld tot sein 66. De treindienstleider geeft aan dat hij de trein bij voorkeur tot stilstand laat komen op spoor BA. In dit geval moest het spoor aan de noordzijde van Zwolle worden vrijgemaakt omdat anders treinen vanuit Zwolle niet meer naar de Emmerlijn konden rijden. Uit de geanalyseerde TNV-replays blijkt dat trein 50063, die te vroeg in Zwolle aankomt, steeds op verschillende manieren door de treindienstleider wordt afgehandeld. Soms wordt de trein voor het inrijdsein stilgehouden, soms voor een ander sein op het emplacement en andere keren mag de trein door Zwolle heen rijden richting Amersfoort. Onderzoeksresultaten: Het conflict in de rijwegen van de treinen 5634 en ontstaat doordat trein ongeveer 10 minuten te vroeg ten opzichte van de dienstregeling in Zwolle aankomt; Uit TNV-replays blijkt dat trein structureel 6 tot 12 minuten te vroeg ten opzichte van de dienstregeling in Zwolle aankomt; De oorzaak hiervan is een ruime speling in de dienstregeling tussen Leeuwarden en Zwolle die te maken heeft met de aanwezigheid van enkele beweegbare bruggen op dit traject. Daarnaast moet trein in Zwolle uit komen in het goederenpad van Onnen naar Kijfhoek; In Zwolle wordt trein 50063, die structureel te vroeg is, niet eenduidig afgehandeld. 3.6 Historie: is stoptonend sein 66 in het verleden vaker onterecht gepasseerd Doel van het onderzoek: Nagaan of sein 66 in het verleden vaker onterecht is gepasseerd. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: In de database van de Inspectie is gezocht naar eerdere STS-voorvallen bij sein 66. Onderzoek Uit de database blijkt dat zich in het verleden zes andere STS-voorvallen bij sein 66 hebben voorgedaan. Het meest recente voorval dateert van In de gegevens die bewaard zijn gebleven van het oudste beschreven voorval, van 5 september 1996, staat beschreven dat er op dat moment reeds 7 STS-voorvallen bij sein 66 Pagina 21 van 42

22 hebben plaatsgevonden. Deze voorvallen zijn niet terug te vinden in de database. Hieronder een overzicht van de zes voorvallen die wel in de database staan: Datum voorval Voorval Een rangeerdeel komt tot stilstand voor stoptonend sein 94 op spoor 2. Wanneer sein 94 uit de stand stop komt rijdt de machinist het rangeerdeel verder. De machinist ziet dat wissel 81a voor hem niet in de juiste stand ligt en brengt het materieel tot stilstand. Hij neemt contact op met de treindienstleider en verneemt van hem dat het rangeerdeel stoptonend sein 66 is gepasseerd Een machinist voert een rangeerbeweging uit te Zwolle van spoor 11, via de sporen 204 en 1, naar spoor 43. De machinist rijdt het rangeerdeel tot stoptonend sein 72 en ziet dat het wissel achter sein 72 niet in de juiste stand ligt. Hij neemt contact op met de treindienstleider en krijgt te horen dat het rangeerdeel stoptonend sein 66 is gepasseerd Een rangeerdeel rijdt te Zwolle van spoor 18c naar spoor 43. Het rangeerdeel rijdt via spoor 2b en 2a. Wanneer sein 94 uit de stand stop komt brengt de machinist het rangeerdeel in beweging. Het materieel wordt via spoor 1 naar spoor 101c geleid. Plotseling ziet de machinist dat de trein stoptonend sein 66 passeert en brengt het rangeerdeel direct tot stilstand Een machinist voert een rangeerbeweging uit te Zwolle van spoor 2a, via spoor 42 naar spoor 12. Sein 94 komt uit de stand stop en de machinist brengt het rangeerdeel in beweging. Op het laatste moment ziet de machinist dat de trein stoptonend sein 66 passeert. Hij zet een snelremming in waardoor het rangeerdeel ongeveer 10 meter voorbij sein 66 tot stilstand komt Goederentrein rijdt van Onnen naar Amersfoort. Te Zwolle rijdt de trein via spoor 1. De machinist ziet dat de seinen 116 en 96 het seinbeeld geel tonen. Daarna richt de machinist zich op P- sein 302 dat een veilig seinbeeld toont. Op het laatste moment ziet de machinist dat de trein stoptonend sein 66 passeert. Hij zet een snelremming in. De trein komt ongeveer een loclengte voorbij sein 66 tot stilstand Trein (motorpost) rijdt van Groningen naar Zwolle en komt op spoor 2 voor stoptonend sein 94 tot stilstand. Als sein 94 uit de stand stop komt rijdt de machinist de trein verder. Wanneer de machinist ziet dat wissel 81A niet in de juiste stand ligt brengt hij de trein tot stilstand. De trein blijkt stoptonend sein 66 te zijn gepasseerd. Uit de beschrijving van de voorvallen blijkt steeds dat de machinisten stoptonend sein 66 niet of op het allerlaatste moment waarnemen. Ook komt steeds terug dat de machinisten verwachten de trein verder door te mogen rijden. Pagina 22 van 42

23 Onderzoeksresultaten: In de database van de Inspectie staan 6 STS-voorvallen bij sein 66 te Zwolle geregistreerd (7 oudere voorvallen zijn wel bekend maar staan niet in de database); In alle gevallen is de oorzaak van de voorvallen een combinatie van het missen van sein 66 door de machinisten en het verwachtingspatroon van de machinisten dat ze hun trein verder door mogen rijden. 3.7 Is sein 66 juist geplaatst en goed zichtbaar Doel van het onderzoek: Bepalen of de plaatsing en de zichtbaarheid van sein 66 voldoen aan de betreffende wet- en regelgeving. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: Ter plaatse is sein 66 bekeken. De afstanden tussen de seinen zijn gemeten door de procesaannemer Strukton. Onderzoek: Sporensituatie Te Zwolle staat sein 96 aan het einde van spoor 1a en geeft toestemming spoor 101c te berijden. Naast spoor 101c staat, op relatief korte afstand van sein 96, sein 66 opgesteld. Vanuit uitrijsein 66 kan een rijweg naar de vrije baan richting Amersfoort worden verkregen. Sein 96 staat kort voor sein 66 opgesteld omdat het ook mogelijk is om van spoor 2a, via wissel 95AB, naar spoor 101c te rijden (zie afbeelding 8). Sein 66 Sein 96 Afbeelding 8: de seinen 96 en 66 naast respectievelijk de sporen 1a en 101c te Zwolle. Pagina 23 van 42

24 Seinafstand De afstand tussen de seinen 96 en 66 bedraagt 96,5 meter (meting procesaannemer). De plaatsing van sein 66 voldoet daarmee niet aan ontwerpvoorschrift AV 133.1, paragraaf , waarin staat: Letterlijke tekst: Ontwerpvoorschrift AV 133.1, paragraaf , eerste aandachtspunt: De minimale afstand tussen seinen is 400 meter. Uitzondering: indien een kortere seinafstand noodzakelijk is vanwege de lengte van de perronfasen dan mag een kortere afstand worden toegepast. Toelichting: afstanden korter dan 400 meter moeten zoveel mogelijk worden voorkomen vanwege de hierdoor noodzakelijke geel - geel seinbeeld volgorde en de mogelijke nadelen voor de waarneembaarheid. De beschreven uitzondering is niet van toepassing omdat de twee perronfases voor sein 96 voldoende lengte hebben om alle reizigerstreinen volledig langs het perron tot stilstand te laten komen (zie ook deze paragraaf lengte perron ). Door de korte afstand tussen de seinen 96 en 66 ontstaat bij een rijweg tot sein 66 een (structurele) geel geel situatie die nodig is om te kunnen voldoen aan de wettelijke eis voor een remweg zoals beschreven in artikel 8 van de Regeling spoorverkeer (400 meter). Op dit moment wordt onderzocht of de minimale seinafstand kan worden verlaagd tot 250 meter. Ook in dat geval zal bij de seincombinatie te Zwolle een geel - geel situatie blijven bestaan. Lengte perron Het doel van sein 66 is om het perron langs spoor 1 optimaal te kunnen benutten. Met name voor lange treinen zou dit nodig kunnen zijn. Uit het document Landelijk Overzicht Nuttige Perronlengtes met kenmerk RNTI/000/ van 2 januari 2003 van ProRail blijkt dat de sporen 1a en 1b samen een lengte hebben van 550 meter. Deze lengte is ruim voldoende voor alle reizigerstreinen die langs het perron bij spoor 1 tot stilstand moeten komen. Indien sein 66 is geplaatst ten behoeve van de perronlengte dan is het sein overbodig. Rood rood schakeling Zowel van spoor 2a, sein 94, als van spoor 1a, sein 96 kan via spoor 101c een rijweg worden verkregen naar de vrije baan richting Amersfoort. Op de seincombinatie is een rood rood schakeling aangebracht. Hierdoor komt sein 94 alleen uit de stand stop wanneer sein 66 een beter seinbeeld dan rood toont. Op de seincombinatie is geen rood rood schakeling aangebracht. Het is onduidelijk waarom dit verschil is gemaakt. Waarneming machinist De machinist van trein geeft tijdens zijn interview aan dat hij, nadat de trein sein 96 is gepasseerd, verderop het seinbeeld groen waarneemt. Daardoor gaat hij ervan uit dat de trein mag doorrijden richting Amersfoort. De machinist neemt vervolgens sein 66 niet waar. Uit de TNV-replay blijkt dat op het moment dat trein over spoor 1 rijdt er twee seinen in het zichtveld van de machinist een ander seinbeeld dan rood tonen. Pagina 24 van 42

25 Het eerste sein is het P-sein 302 dat uit de stand stop is omdat er een rijweg is ingesteld voor trein 5634 van spoor 5a. P-sein 302 bevindt zich in de geplande (maar nog niet ingestelde) rijweg van trein Het tweede sein is sein 72 dat bij spoor 12 staat en toestemming geeft voor vertrek van de stoptrein naar Kampen. Tijdens de bezichtiging van de situatie ter plaatse valt op dat P-sein 302 minder goed zichtbaar is vanuit spoor 1. De redenen hiervoor zijn dat het sein in een boog naar links staat en het sein daardoor niet richting spoor 1 is gericht. Bovendien staat het hoge sein veel verder weg dan sein 66 en bevindt het sein zich niet in dezelfde zichtlijn als sein 66 (zie afbeelding 9). Sein P302 Sein 72 Sein 66 Sein 96 Afbeelding 9: Situatie seinen te Zwolle. Sein 72 bevindt zich wel in dezelfde zichtlijn als sein 66. Bij vertrek van de stoptrein naar Kampen van spoor 12 toont dit sein het seinbeeld groen. Het is waarschijnlijk dat de machinist dit seinbeeld heeft waargenomen toen de trein op spoor 1 reed. Afbeelding 10: BVS-tekening Zwolle met situatie botsing inclusief seinbeeld sein 72. Pagina 25 van 42

26 Waarneembaarheid sein 66 De plaatsing van sein 66 voldoet niet aan het ontwerpvoorschrift 133.1, paragraaf waarin staat dat: Letterlijke tekst: Ontwerpvoorschrift AV 133.1, paragraaf : Plaatsing van een sein in de wisselstraat of op minder dan 200 m voorbij een wissel of kruising is niet toegestaan. Aanvullend staat in hoofdstuk 3, bijlage A5 van ontwerpvoorschrift 133.1: Letterlijke tekst: Ontwerpvoorschrift AV 133.1, hoofdstuk 3, bijlage A5: Plaatsing van een sein in de wisselstraat of op minder dan 200 m voorbij een wissel of kruising kan noodzakelijk zijn. Voorbeelden: plaatsing op minder dan 200 m kan nodig zijn: ten behoeve van kortere rangeerwegen; het bereiken van korte opvolgtijden. Sein 66 staat slechts enkele tientallen meters achter wissel 95A. Het is onduidelijk wat het nut is van sein 66 (zie bijvoorbeeld deze paragraaf onder lengte perron ). Het is daarmee ook onduidelijk op welke grond wordt afgeweken van de in paragraaf gestelde regel. Onderzoeksresultaten: De afstand tussen de seinen 96 en 66 bedraagt 96,5 meter en voldoet daarmee niet aan de ontwerpvoorschriften AV 133.1, paragraaf ; Door de korte afstand tussen de seinen ontstaat bij een rijweg tot sein 66 een (structurele) geel geel situatie die nodig is om te kunnen voldoen aan de wettelijke eis voor een remweg (Regeling spoorverkeer, artikel 8); De sporen 1a en 1b hebben samen een lengte van 550 meter. Deze lengte is ruim voldoende voor alle reizigerstreinen die langs het perron tot stilstand komen; Er is een rood rood schakeling aangebracht op de seinen 94 (spoor 2a) en 66. Het is onduidelijk waarom geen rood rood schakeling is aangebracht op de seinen 96 (spoor 1a) en 66; De waarneembaarheid van sein 66 voldoet niet aan de ontwerpvoorschriften AV 133.1, paragraaf van ProRail; Het sein is te dicht achter wissel 95A geplaatst zonder dat duidelijk is waarom er van de gestelde regel is afgeweken; Pagina 26 van 42

27 3.8 Hoe was de seinopvolging voor trein in Zwolle Doel van het onderzoek: Bepalen welke seinbeelden trein achter elkaar is gepasseerd en of dat mogelijk een verband met de oorzaak van het voorval heeft. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: De TNV-replay, de verklaringen en de interviews zijn geanalyseerd. Onderzoek: Uit de verklaring van en het interview met de machinist van trein blijkt dat hij in Zwolle het seinbeeld geel heeft waargenomen in achtereenvolgens de seinen 202, 160, 116 en 96 op het moment dat hij sein 66 nadert. Op dat moment ziet hij echter al een sein dat het seinbeeld groen toont. Volgens de dienstregeling hoeft de trein niet te stoppen in Zwolle. De rijwegen werden niet als doorgaande rijweg ingesteld. De machinist krijgt steeds een stukje van de rijweg aangeboden en ziet daardoor steeds het seinbeeld geel zonder dat hij weet waar het stoptonende sein zich bevindt waarmee hij rekening moet houden volgens de opdracht die bij het seinbeeld geel behoort. Onderzoeksresultaten: Trein passeert vier seinen met het seinbeeld geel voordat de trein stoptonend sein 66 nadert; Op dat moment ziet hij echter al een sein dat het seinbeeld groen toont; Volgens de dienstregeling hoeft trein niet te stoppen in Zwolle; De rijweg voor trein wordt niet in één keer ingesteld. Pagina 27 van 42

28 3.9 Zou een volledig werkend ATB Vv systeem de botsing hebben voorkomen Doel van het onderzoek: Bepalen of trein tijdig voor het gevaarpunt tot stilstand was gekomen wanneer het systeem ATB Vv in de baan en in het materieel was aangebracht. Hoe is het onderzoek uitgevoerd: Er wordt op basis van de materieelkenmerken (o.a. snelheid, gewicht) een inschatting gemaakt van de reactie op een werkend ATB Vv-systeem. Onderzoek: ATB Verbeterde versie is een systeem dat wordt toegepast als toegevoegde functionaliteit op ATB Eerste Generatie. Het systeem functioneert alleen bij snelheden onder 40 km/h en heeft als doel het voorkomen van het onterecht passeren van het bijbehorende stoptonende sein. Daartoe worden bij het sein drie bakens in het spoor geplaatst op respectievelijk 120 meter (baken 1), 30 meter (baken 2) en 3 meter (baken 3) afstand van het sein. Deze bakens zenden een signaal uit indien het betreffende sein stoptonend is. Dit signaal wordt opgepikt door de ATB-opneemspoelen van passerende treinen en verwerkt door de ATB-installatie. De ATB-installatie is daarvoor uitgebreid met de ATB Vv-functionaliteiten (hardwareof softwarematig). De ATB Vv-functionaliteiten berekenen een remcurve tot voor het stoptonende sein. Wanneer de snelheid van de trein zodanig is dat deze curve wordt overschreden dan wordt de trein door middel van een snelremming tot stilstand gebracht. De STS-voorvallen die zich bij het sein hebben voorgedaan, de korte afstand tussen de seinen bij spoor 1 en de geel geel seinbeelden die daardoor optreden hebben ertoe geleid dat ervoor gekozen is om sein 66 uit te rusten met de ATB Vvbaanapparatuur. Ten tijde van het voorval was de invoering van ATB Vv in volle gang. De baanapparatuur (drie bakens) was inmiddels geïnstalleerd. Echter tijdens werkzaamheden is baken 1 (120 meter voor het sein) verwijderd. Dit baken is ten tijde van het voorval ten onrechte niet teruggeplaatst. De ATB Vv-treinapparatuur is ten tijde van het voorval nog niet in de locomotief 1621 aangebracht. De reden hiervan is niet nader onderzocht. Door het ontbreken van een baken en de treinapparatuur functioneerde het ATB Vv-systeem niet. Afbeelding 11: Sein 66 en het bijbehorende ATB Vv baken 3. Pagina 28 van 42

29 Met de Mindener Formel kan de remweg van een goederentrein bij benadering worden berekend. Als er voor trein wordt uitgegaan van een treinsnelheid van 30 km/h ter hoogte van de positie van het 1 e ATB Vv-baken en 32 km/h ter hoogte van sein 66 dan zou de remweg van de trein vanaf het 1 e ATB Vv-baken (berekend met de genoemde formule) 111 meter zijn geweest en vanaf sein 66 zou de remweg 126 meter bedragen. Wissel 81A/79B waar de zijdelingse botsing plaatsvindt ligt 86 meter achter sein 66. Gezien de berekende remweg van de trein kan het volgende worden beredeneerd: - indien het ATB Vv-systeem volledig (in baan en trein) aanwezig en werkzaam was geweest dan had de botsing niet plaatsgevonden. De trein was dan (hoogst waarschijnlijk) nog voor sein 66 tot stilstand gekomen; - indien de ATB Vv treinapparatuur had gefunctioneerd en van de baanapparatuur waren alleen het tweede (30 meter voor het sein) en derde (3 meter voor het sein) actief geweest dan had de botsing naar allle waarschijnlijkheid toch plaatsgevonden. Er had dan wel eerder een snelremming plaatsgevonden waardoor de gevolgen van de botsing naar verwachting beperkt waren gebleven. ProRail heeft de Inspectie gemeld dat baken 1 bij sein 66 in het weekend van 27 en 28 maart 2010 is teruggeplaatst. ACTS heeft de Inspectie gemeld dat tijdens het herstel van de botsschade de locomotief 1621 tevens voorzien is van de ATB Vv-treinapparatuur. De locomotief is op 15 januari 2010 weer in gebruik genomen (inclusief ATB Vvfunctionaliteiten). Onderzoeksresultaten: De STS-voorvallen die zich bij het sein hebben voorgedaan, de korte afstand tussen de seinen bij spoor 1 en de geel geel seinbeelden die daardoor optreden hebben ertoe geleid dat sein 66 is uitgerust met de ATB Vv-baanapparatuur; De ATB Vv-baanapparatuur is aangebracht en werkzaam, echter baken 1 is verwijderd in verband met werkzaamheden en is ten tijde van het voorval ten onrechte niet teruggeplaatst; De ATB Vv baanapparatuur is ten tijde van het voorval nog niet in locomotief 1621 aangebracht; Indien de ATB Vv-baan- en treinapparatuur volledig en werkzaam zouden zijn geweest dan had de botsing niet plaatsgevonden; Indien de ATB Vv-treinapparatuur werkzaam was geweest maar baken 1 van de baanapparatuur was niet actief geweest dan had de botsing wel plaatsgevonden, de gevolgen waren dan echter beperkt gebleven. Pagina 29 van 42

30 4 Conclusies van de Inspectie In dit hoofdstuk presenteert de inspectie een samenvatting van de onderzoeksresultaten, waarna een analyse plaatsvindt. De Inspectie benoemt oorzaken en geeft haar bevindingen. Tenslotte gaat de Inspectie in op de al getroffen maatregelen. 4.1 Samenvatting onderzoekresultaten De centrale vraag van het onderzoek: Waardoor heeft de botsing tussen de treinen kunnen plaatsvinden? Te Zwolle botsen een goederentrein en een reizigerstrein zijdelings tegen elkaar en ontsporen beide. Twee reizigers raken licht gewond. Er ontstaat grote schade aan de infrastructuur. Uit het onderzoek blijkt dat de goederentrein zonder toestemming van de treindienstleider stoptonend sein 66 voorbij is gereden. De machinist van de goederentrein geeft aan het seinbeeld groen te hebben waargenomen op het moment dat de trein op spoor 1 rijdt. De machinist van de goederentrein heeft stoptonend sein 66 niet waargenomen. De machinist verwacht te Zwolle te mogen doorrijden richting Amersfoort. Zijn dienstregeling geeft geen stop aan te Zwolle en de seinopvolging is zodanig dat het voor de machinist onduidelijk is waar zich een stoptonend sein bevindt waarmee hij rekening moet houden. De vier seinen voorafgaand aan sein 66 tonen namelijk steeds het seinbeeld geel doordat de rijweg voor de trein niet in één keer wordt ingesteld en de seinen 96 en 66 te dicht bij elkaar staan. De afstand tussen de seinen 96 en 66 is klein. Daardoor ontstaat bij een rijweg tot sein 66 een (structurele) geel geel situatie die nodig is om te kunnen voldoen aan de wettelijke eis voor een remweg. Sein 66 voldoet niet aan alle plaatsings- en waarneembaarheidseisen van ProRail. Uit analyse van eerdere STS-voorvallen bij sein 66 blijkt bovendien dat het sein in de onderzochte gevallen niet of laat wordt waargenomen door machinisten. Uit onderzoek in de database van de Inspectie blijkt dat stoptonend sein 66 sinds 1996 zes keer eerder onterecht is gepasseerd. In alle gevallen is de oorzaak van de voorvallen een combinatie van het niet of op het allerlaatste moment waarnemen van sein 66 door de machinisten en het verwachtingspatroon dat ze hun trein verder door mogen rijden. Door het gebruik van sein 66 kan het perrongedeelte dat achter sein 96 ligt worden gebruikt. De nuttige perronlengte van de sporen 1a en 1b samen (spoor tot sein 96) is 550 meter. Dat is ruim voldoende voor alle reizigerstreinen die op spoor 1 langs het perron tot stilstand moeten komen. Het gebruik van sein 66 ten behoeve van de perronlengte lijkt daardoor overbodig. Het is onduidelijk of sein 66 nog een andere functie heeft. Pagina 30 van 42

RV uursrapportage bijna botsing na STS passage te Utrecht op 25 april 2012

RV uursrapportage bijna botsing na STS passage te Utrecht op 25 april 2012 RV12-0386 24-uursrapportage bijna botsing na STS passage te Utrecht op 25 april 2012 Stoptonend seinpassage met risico op een botsing met een passerende trein. Datum 26 april 2012 Status definitief RV12-0386

Nadere informatie

Op dinsdag 21 november 2006 om 10.10 uur botst te Arnhem een goederentrein frontaal tegen een reizigerstrein.

Op dinsdag 21 november 2006 om 10.10 uur botst te Arnhem een goederentrein frontaal tegen een reizigerstrein. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op dinsdag 21 november 2006 om 10.10 uur botst te Arnhem een goederentrein frontaal tegen een reizigerstrein. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31 30

Nadere informatie

Reizigerstrein passeert stoptonend sein

Reizigerstrein passeert stoptonend sein Reizigerstrein passeert stoptonend sein onderzoek naar de bijna frontale botsing op 23 juni 2010 te Amersfoort Datum 24 januari 2011 Status Definitief Reizigerstrein passeert stoptonend sein onderzoek

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-08U0818

Onderzoeksrapport RV-08U0818 Op zaterdag 11 oktober 2008 vindt om 11:02 uur te Gouda een zijdelingse aanrijding plaats tussen een intercitytrein van NS Reizigers en een internationale trein van Thalys Nederland. 1 van 49 Autorisatie

Nadere informatie

24-uursRapportage railongeval Amsterdam 21 april Datum 22 april 2012

24-uursRapportage railongeval Amsterdam 21 april Datum 22 april 2012 24-uursRapportage railongeval Amsterdam 21 april 2012 Datum 22 april 2012 Inhoud Samenvatting 3 1 Inleiding 4 1.1 Voorval 4 1.2 Beknopte beschrijving en classificatie 4 2 Het voorval 5 2.1 De melding 5

Nadere informatie

Rijweginstelling en roodseinpassages

Rijweginstelling en roodseinpassages Datum Rijweginstelling en roodseinpassages 2 van 17 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Achtergrond 3 1.2 Doel en doelgroep 4 1.3 Aanpak 4 2 Begrippenkader 5 3 Inspectieresultaten 7 3.1 Hengelo 7 3.2 Enschede

Nadere informatie

Rijweginstelling en roodseinpassages

Rijweginstelling en roodseinpassages Rapport Datum 9 april 2008 Rijweginstelling en roodseinpassages Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Achtergrond 3 1.2 Doel en doelgroep 4 1.3 Aanpak 4 2 Begrippenkader 6 3 Inspectieresultaten 8 3.1 Hengelo

Nadere informatie

In de periode december 2006 tot en met september 2007 passeren negen reizigerstreinen van Connexxion ten onrechte stoptonende seinen

In de periode december 2006 tot en met september 2007 passeren negen reizigerstreinen van Connexxion ten onrechte stoptonende seinen Onderzoeksrapport Rapportagedatum In de periode december 2006 tot en met september 2007 passeren negen reizigerstreinen van Connexxion ten onrechte stoptonende seinen St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500

Nadere informatie

Op 23 januari 2007 ontspoort om 6.15 uur een rangeerdeel zonder reizigers op het emplacement van Utrecht Centraal.

Op 23 januari 2007 ontspoort om 6.15 uur een rangeerdeel zonder reizigers op het emplacement van Utrecht Centraal. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 23 januari 2007 ontspoort om 6.15 uur een rangeerdeel zonder reizigers op het emplacement van Utrecht Centraal. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31

Nadere informatie

Onderzoeksrapport. Rapportagedatum 1 mei 2007. Onderzoeksnummer

Onderzoeksrapport. Rapportagedatum 1 mei 2007. Onderzoeksnummer Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op woensdag 20 september 2006 om 12:58 uur rijdt een reizigerstrein te Weesp voorbij een stoptonend sein. In het spoor voorbij het sein wordt gewerkt. Er vallen geen slachtoffers.

Nadere informatie

Trein met te hoge snelheid door wissel te Nieuwerkerk

Trein met te hoge snelheid door wissel te Nieuwerkerk Trein met te hoge snelheid door wissel te Nieuwerkerk Onderzoek naar voorval te Nieuwerkerk aan de IJssel op 14 februari 2009 Datum 4 januari 2010 Status Definitief Trein met te hoge snelheid door wissel

Nadere informatie

Op 30 september 2004 vindt om 17:46 uur een botsing plaats tussen een reizigerstrein en een locomotief te Roosendaal.

Op 30 september 2004 vindt om 17:46 uur een botsing plaats tussen een reizigerstrein en een locomotief te Roosendaal. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie Op 30 september 2004 vindt om 17:46 uur een botsing plaats tussen een reizigerstrein en een locomotief te Roosendaal. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht

Nadere informatie

CHECKLIST STS VOOR DE TREINDIENSTLEIDER

CHECKLIST STS VOOR DE TREINDIENSTLEIDER Blad 1 van 5 CHECKLIST STS VOOR DE TREINDIENSTLEIDER Datum en tijdstip voorval: - - ; : Hoort bij MBV met logboeknr., baanvak/lok. Formulier opsturen naar: rail@ilent.nl of postadres: Inspectie Leefomgeving

Nadere informatie

24-Uurs rapportage bijna trein trein botsing na STS-passage van sein 1288 op spoor 13 te Utrecht CS d.d. 25-04-2012

24-Uurs rapportage bijna trein trein botsing na STS-passage van sein 1288 op spoor 13 te Utrecht CS d.d. 25-04-2012 24-Uurs rapportage bijna trein trein botsing na STS-passage van sein 1288 op spoor 13 te Utrecht CS d.d. 25-04-2012 Van ProRail/VL Kenmerk Versie 1.0 Datum 26 april 2012 Bestand 24 u rapport bijna trein

Nadere informatie

Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting

Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting Inspectie Leefomgeving en Transport Ministerie van lnfrastrucruuren Milieu Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting Bevindingen naar aanleiding van de bijna-botsing op 2

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U0498

Onderzoeksrapport RV-07U0498 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op zaterdag 16 juni 2007 om 22:15 uur rijdt een reizigerstrein voorbij een stoptonend sein op het emplacement Weesp, waarna een zijdelingse botsing plaatsvindt met een

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-06U0985. Op maandag 20 november 2006 om 10:00 uur botst te Rotterdam Centraal een rangeerdeel tegen een goederentrein.

Onderzoeksrapport RV-06U0985. Op maandag 20 november 2006 om 10:00 uur botst te Rotterdam Centraal een rangeerdeel tegen een goederentrein. Onderzoeksrapport Rapportagedatum RV-06U0985 Definitief RV-06U0985 Op maandag 20 november 2006 om 10:00 uur botst te Rotterdam Centraal een rangeerdeel tegen een goederentrein. St. Jacobsstraat 16 Postbus

Nadere informatie

Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting. Bevindingen naar aanleiding van de bijna-botsing op 2 september 2013

Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting. Bevindingen naar aanleiding van de bijna-botsing op 2 september 2013 Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek Aansluiting Bevindingen naar aanleiding van de bijna-botsing op 2 september 2013 Bijna-botsing tussen twee reizigerstreinen bij Hattemerbroek

Nadere informatie

In de periode december 2006 tot en met april 2007 passeren 13 reizigerstreinen van Veolia Transport, ten onrechte stoptonende seinen.

In de periode december 2006 tot en met april 2007 passeren 13 reizigerstreinen van Veolia Transport, ten onrechte stoptonende seinen. Onderzoeksrapport Rapportagedatum In de periode december 2006 tot en met april 2007 passeren 13 reizigerstreinen van Veolia Transport, ten onrechte stoptonende seinen. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511

Nadere informatie

incidenten met videoschouwtreinen

incidenten met videoschouwtreinen 2 incidenten met videoschouwtreinen Onderzoek naar stoptonend sein passages Datum 20 december 2010 Status Definitief incidenten met videoschouwtreinen Onderzoek naar stoptonend sein passages Datum 20

Nadere informatie

Bijna-botsing na stoptonendseinpassage te Utrecht CS. Onderzoek naar de oorzaken van het voorval op 25 april 2012

Bijna-botsing na stoptonendseinpassage te Utrecht CS. Onderzoek naar de oorzaken van het voorval op 25 april 2012 Bijna-botsing na stoptonendseinpassage te Utrecht CS Onderzoek naar de oorzaken van het voorval op 25 april 2012 Bijna-botsing na stoptonendseinpassage te Utrecht CS Onderzoek naar de oorzaken van het

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U0672

Onderzoeksrapport RV-07U0672 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op zondag 5 augustus 2007 om 15:40 uur rijdt een reizigerstrein te Zandvoort aan Zee voorbij een stoptonend sein en komt tot stilstand vlak voor een op vertrek wachtende

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U1049. Op 15 december 2007 ontspoort een rangeerdeel van NS Reizigers te Amsterdam Zuid na een botsing tegen een stootjuk.

Onderzoeksrapport RV-07U1049. Op 15 december 2007 ontspoort een rangeerdeel van NS Reizigers te Amsterdam Zuid na een botsing tegen een stootjuk. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 15 december 2007 ontspoort een rangeerdeel van NS Reizigers te Amsterdam Zuid na een botsing tegen een stootjuk. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U0238

Onderzoeksrapport RV-07U0238 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op donderdag 29 maart 2007 rijdt om 16:59 uur te Harmelen aansluiting een reizigerstrein met hoge snelheid voorbij een stoptonend sein. Een naderende goederentrein kan

Nadere informatie

Vakkennis Machinist Cluster 7: Gereedmaken en vertrekken

Vakkennis Machinist Cluster 7: Gereedmaken en vertrekken Vakkennis Machinist Cluster 7: Gereedmaken en vertrekken Eerdere versies: Versie 1.0 Vóór review (TT 23-04-13) Versie 2.0 Na review (HB 05-05-13) Versie 2.1 Na review (TT 15-05-13) Versie 3.0 (TT 11-12-13)

Nadere informatie

Botsing tussen twee treinen op emplacement Tilburg Goederen Onderzoek naar aanleiding van de botsing tussen een reizigerstrein en een goederentrein

Botsing tussen twee treinen op emplacement Tilburg Goederen Onderzoek naar aanleiding van de botsing tussen een reizigerstrein en een goederentrein Botsing tussen twee treinen op emplacement Tilburg Goederen Onderzoek naar aanleiding van de botsing tussen een reizigerstrein en een goederentrein op 6 maart 2015 Botsing tussen twee treinen op emplacement

Nadere informatie

Bijna-aanrijding tussen een trein en een schooltaxibusje te Bilthoven

Bijna-aanrijding tussen een trein en een schooltaxibusje te Bilthoven Bijna-aanrijding tussen een trein en een schooltaxibusje te Bilthoven Waardoor rijdt een trein na het passeren van een stoptonend sein over een niet-gesloten overweg? Bijna-aanrijding tussen een trein

Nadere informatie

Op 3 maart 2006 rijden vier treinen voorbij door sneeuwval niet zichtbare, stoptonende seinen

Op 3 maart 2006 rijden vier treinen voorbij door sneeuwval niet zichtbare, stoptonende seinen Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie Op 3 maart 2006 rijden vier treinen voorbij door sneeuwval niet zichtbare, stoptonende seinen St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31 30 2363 115

Nadere informatie

Op maandag 15 augustus 2005 vindt om 09:10 uur een ontsporing plaats van een reizigerstrein aan de westzijde van het emplacement Amsterdam Centraal.

Op maandag 15 augustus 2005 vindt om 09:10 uur een ontsporing plaats van een reizigerstrein aan de westzijde van het emplacement Amsterdam Centraal. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie 2.0 Op maandag 15 augustus 2005 vindt om 09:10 uur een ontsporing plaats van een reizigerstrein aan de westzijde van het emplacement Amsterdam Centraal. St. Jacobsstraat

Nadere informatie

Op vrijdag 4 november 2005 om uur ontspoort trein op beweegbaar kruis 3 A/B te Eefde

Op vrijdag 4 november 2005 om uur ontspoort trein op beweegbaar kruis 3 A/B te Eefde Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie 2.0 Op vrijdag 4 november 2005 om 08.05 uur ontspoort trein 31219 op beweegbaar kruis 3 A/B te Eefde St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31 30 2363

Nadere informatie

Trein passeert gedoofd sein bij de Zaanbrug

Trein passeert gedoofd sein bij de Zaanbrug Trein passeert gedoofd sein bij de Zaanbrug Onderzoek naar aanleiding van de passage van gedoofd sein 194 tussen Zaandam en Zaandam Kogerveld door trein 1514 op 2 november 2015. Pagina 1 van 26 Trein

Nadere informatie

Ontsporing lege reizigerstrein

Ontsporing lege reizigerstrein 2 Ontsporing lege reizigerstrein onderzoek naar de ontsporing op 16 januari 2009 te Zwolle Datum 14 januari 2010 Status Definitief Ontsporing lege reizigerstrein onderzoek naar de ontsporing op 16 januari

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 893 Veiligheid van het railvervoer Nr. 198 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U0188

Onderzoeksrapport RV-07U0188 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 12 maart 2007 om 18:26 uur rijdt te Amsterdam Muiderpoort een dubbeldekker zonder reizigers voorbij stoptonend sein en botst zijdelings tegen een intercity. St. Jacobsstraat

Nadere informatie

Veiligheidsstoring te Almelo.

Veiligheidsstoring te Almelo. 2 Veiligheidsstoring te Almelo. Op 31 mei 2009 passeren meerdere treinen een niet afgesloten overweg. Datum 31 augustus 2010 Status Definitief Project Almelo Verdiept Veiligheidsstoring te Almelo. Op

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U1031

Onderzoeksrapport RV-07U1031 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 26 november 2007 om 14:19 uur rijdt een reizigerstrein in de Schipholtunnel voorbij een gedoofd sein, dat rood behoort te tonen. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-06U0406

Onderzoeksrapport RV-06U0406 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op zaterdag 24 juni 2006 om 14.49 uur vindt er te station Maastricht een botsing plaats tussen een binnenkomende reizigerstrein en een stilstaande trein zonder reizigers.

Nadere informatie

Op 23 juli 2007 om 13:24 uur rijdt te Leerdam een reizigerstrein van Arriva voorbij een stoptonend sein en passeert daarna een open overweg.

Op 23 juli 2007 om 13:24 uur rijdt te Leerdam een reizigerstrein van Arriva voorbij een stoptonend sein en passeert daarna een open overweg. Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 23 juli 2007 om 13:24 uur rijdt te Leerdam een reizigerstrein van Arriva voorbij een stoptonend sein en passeert daarna een open overweg. St. Jacobsstraat 16 Postbus

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-08U0252

Onderzoeksrapport RV-08U0252 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 31 maart 2008 botst een reizigerstrein van NS Reizigers tegen het stootjuk op spoor 1 te Enkhuizen. In de trein raakt een aantal mensen licht gewond. St. Jacobsstraat

Nadere informatie

Formulierenboek. Directeur ProRail VL Kees van Dijk / Wilco van der Wolf. Herman Tijsma. Definitief. Van Auteurs. Projectleider

Formulierenboek. Directeur ProRail VL Kees van Dijk / Wilco van der Wolf. Herman Tijsma. Definitief. Van Auteurs. Projectleider Formulierenboek Van Auteurs Directeur ProRail VL Kees van Dijk / Wilco van der Wolf Projectleider Herman Tijsma Versie 1.0 Datum 24 mei 2012 Status Definitief Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Beheer 3 2.1

Nadere informatie

Spoorcollege veiligheid / treinbeveiliging SpoorParade 17 oktober 2014

Spoorcollege veiligheid / treinbeveiliging SpoorParade 17 oktober 2014 Spoorcollege veiligheid / treinbeveiliging SpoorParade 17 oktober 2014 Samenvatting 3 november 2014 Presentatie door André van Es Railverkeerskundige Adviseur bij Arcadis en docent op de Hogeschool Utrecht

Nadere informatie

24-Uurs rapportage Botsing trein - trein te Amsterdam Singelgracht d.d. 21 april 2012

24-Uurs rapportage Botsing trein - trein te Amsterdam Singelgracht d.d. 21 april 2012 24-Uurs rapportage Botsing trein - trein te Amsterdam Singelgracht d.d. 21 april 2012 Van ProRail Regio Randstad Noord / VMJB Kenmerk Versie 2.0 Datum 22-4-2012 24 u rapport trein - trein botsing Asd Singelgracht

Nadere informatie

Frontale botsing tussen twee reizigerstreinen bij Amsterdam Westerpark

Frontale botsing tussen twee reizigerstreinen bij Amsterdam Westerpark Frontale botsing tussen twee reizigerstreinen bij Amsterdam Westerpark Onderzoek naar overtredingen van de Spoorwegwet bij de botsing op 21 april 2012 Frontale botsing tussen twee reizigerstreinen bij

Nadere informatie

Veiligheidsonderzoek DR-03U005 Tussenrapportage

Veiligheidsonderzoek DR-03U005 Tussenrapportage Veiligheidsonderzoek St. Jacobsstraat 16 3511 BS Utrecht Postbus 1511 3500 BM Utrecht Tel. 030 2363131 Datum Fax 030 2363199 Veiligheidsonderzoek DR-03U005 Tussenrapportage Op 20 maart 2003 vindt rond

Nadere informatie

Op vrijdag 21 oktober 2005 om ongeveer 21:00 uur rijdt trein voorbij stoptonend sein 158 te Haarlem

Op vrijdag 21 oktober 2005 om ongeveer 21:00 uur rijdt trein voorbij stoptonend sein 158 te Haarlem Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie Op vrijdag 21 oktober 2005 om ongeveer 21:00 uur rijdt trein 89158 voorbij stoptonend sein 158 te Haarlem St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31

Nadere informatie

Eindrapport. Aanrijding medewerker te Meteren 13 oktober 2016

Eindrapport. Aanrijding medewerker te Meteren 13 oktober 2016 Eindrapport Aanrijding medewerker te Meteren 13 oktober 2016 Colofon Opdrachtgever ProRail B.V. Adres Postbus 2038 3500 GA Utrecht Promise 500348 Document T20150157-792113182-2028 Inhoud 1 Samenvatting...4

Nadere informatie

Machinist. 1 Deze regelgeving: Is een aanvulling op het NedTrain Handboek Machinist/rangeerder NedTrain uitgave januari 2011

Machinist. 1 Deze regelgeving: Is een aanvulling op het NedTrain Handboek Machinist/rangeerder NedTrain uitgave januari 2011 Machinist 1 Deze regelgeving: Is een aanvulling op het NedTrain Handboek Machinist/rangeerder NedTrain uitgave januari 2011 2 Gebieden: gebied verantwoordelijk bestaat uit de sporen - WZ, vanaf sein 2;

Nadere informatie

Rapportage railincidenten Bilthoven 14 juni en 28 oktober 2009

Rapportage railincidenten Bilthoven 14 juni en 28 oktober 2009 Rapportage railincidenten Bilthoven 14 juni en 28 oktober 2009 Aanrijding 14 juni 2009 reizigerstrein - personenauto Aanrijding 28 oktober 2009 reizigerstrein scootmobiel Datum 28 september 2010 Status

Nadere informatie

Feitenrapport. Wagen over remslof geduwd Kijfhoek 18 juli BVR Ontsporing

Feitenrapport. Wagen over remslof geduwd Kijfhoek 18 juli BVR Ontsporing Wagen over remslof geduwd Kijfhoek 18 juli 2018 BVR Ontsporing Intern ProRail Auteur / eigenaar Afdeling Veiligheid Randstad Zuid Documentnaam wagen over remslof geduwd.doc Datum rapport 24-07-2018 Versie

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Op donderdag 23 augustus 2007 om ongeveer 0:50 uur ontspoort de twaalfde wagen van een goederentrein te Duiven

Op donderdag 23 augustus 2007 om ongeveer 0:50 uur ontspoort de twaalfde wagen van een goederentrein te Duiven Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op donderdag 23 augustus 2007 om ongeveer 0:50 uur ontspoort de twaalfde wagen van een goederentrein te Duiven St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31 30

Nadere informatie

Formulierenboek. Directeur ProRail VL. Staf VLV, cluster VMK Staf VLV, cluster be- en bijsturing. Definitief

Formulierenboek. Directeur ProRail VL. Staf VLV, cluster VMK Staf VLV, cluster be- en bijsturing. Definitief Formulierenboek Verantwoordelijke Eigenaar Auteur Directeur ProRail VL Staf VLV, cluster VMK Staf VLV, cluster be- en bijsturing Versie 2.0 17 maart 2014 Status Definitief Link naar document http://www.prorail.nl/vervoerders/toegang-tot-het-spoor/algemene-en-operationele-voorwaarden

Nadere informatie

Feitenrapport. Te snelle afloop (TSA) Kijfhoek 11 augustus 2018

Feitenrapport. Te snelle afloop (TSA) Kijfhoek 11 augustus 2018 Te snelle afloop (TSA) Kijfhoek 11 augustus 2018 Intern ProRail Auteur / eigenaar Afdeling Veiligheid Regio Randstad Zuid Documentnaam Feitenrapport te snelle afloop.doc Datum rapport 15 augustus 2018

Nadere informatie

Op dinsdag 7 maart 2006 breekt de geduwde reizigerstrein 920 ter hoogte van Meteren in tweeën.

Op dinsdag 7 maart 2006 breekt de geduwde reizigerstrein 920 ter hoogte van Meteren in tweeën. Onderzoeksrapport Rapportagedatum RV-06U0148 Op dinsdag 7 maart 2006 breekt de geduwde reizigerstrein 920 ter hoogte van Meteren in tweeën. St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511 3500 BM Utrecht T +31 30 2363

Nadere informatie

1 van 11 30-12-2013 22:12

1 van 11 30-12-2013 22:12 1 van 11 30-12-2013 22:12 Regeling spoorverkeer (Tekst geldend op: 30-12-2013) Regeling ter uitvoering van de artikelen 1, onderdeel e, 2, 9, 20, 26 en 38 van het Besluit spoorverkeer (Regeling spoorverkeer)

Nadere informatie

HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. Sein 5. Sein 5. Veilig.

HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. Sein 5. Sein 5. Veilig. 22 Omschrijving der seinen en seinmiddelen. Toepassingsvoorschriften. 23 HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. HOOFDSTUK III. Seinen op niet bepaalde plaatsen te geven. De beambte toont

Nadere informatie

Op 15 januari 2007 vindt om 13.45 uur een aanrijding plaats tussen een reizigerstrein en een vrachtwagen op een overweg in de gemeente Lochem

Op 15 januari 2007 vindt om 13.45 uur een aanrijding plaats tussen een reizigerstrein en een vrachtwagen op een overweg in de gemeente Lochem Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 15 januari 2007 vindt om 13.45 uur een aanrijding plaats tussen een reizigerstrein en een vrachtwagen op een overweg in de gemeente Lochem St. Jacobsstraat 16 Postbus

Nadere informatie

Capaciteitsanalyse en-vergrotingsplan

Capaciteitsanalyse en-vergrotingsplan Capaciteitsanalyse en-vergrotingsplan Amersfoort - Utrecht N.a.v. overbelastverklaring 2018/01, 23 juni 2017 Publiek Van Auteur ProRail Jeroen Wesdorp T20160204-1304387649-36351 Versie 1.0 Datum 21 december

Nadere informatie

CHECKLIST STS VOOR DE VERVOERDER

CHECKLIST STS VOOR DE VERVOERDER Blad 1 van 10 CHECKLIST STS VOOR DE VERVOERDER Datum en tijdstip voorval: - - ; : Formulier opsturen naar: rail@ilent.nl of postadres: Inspectie Leefomgeving en Transport, Rail en Wegvervoer, Handhaving

Nadere informatie

Trein met gevaarlijke stoffen rijdt rijweg uit in Groningen

Trein met gevaarlijke stoffen rijdt rijweg uit in Groningen Trein met gevaarlijke stoffen rijdt rijweg uit in Groningen waarom rijdt de trein op 6 maart 2012 naar een spoor dat niet voor de ingestelde rijweg was bedoeld? Trein met gevaarlijke stoffen rijdt uit

Nadere informatie

Feitenrapport. 2 heuveldelen komen met elkaar in botsing Kijfhoek d.d. 17 juli BVR botsing trein - trein

Feitenrapport. 2 heuveldelen komen met elkaar in botsing Kijfhoek d.d. 17 juli BVR botsing trein - trein 2 heuveldelen komen met elkaar in botsing Kijfhoek d.d. 17 juli 2018 BVR botsing trein - trein Intern ProRail Auteur / eigenaar Afdeling Veiligheid Randstad zuid Documentnaam Feitenrapport Kijfhoek 2 heuveldelen

Nadere informatie

Meer inzicht in spoorwegveiligheid

Meer inzicht in spoorwegveiligheid Meer inzicht in spoorwegveiligheid Merlijn Mikkers Safety Coördinator Service & Operatie NS Reizigers en promovendus bij sectie Veiligheidskunde van de Technische Universiteit Delft In samenwerking met

Nadere informatie

Aanrijding treinen met vrachtwagencombinatie te Maarsbergen. Hoe hebben de aanrijdingen op 16 december 2011 op de overweg kunnen gebeuren?

Aanrijding treinen met vrachtwagencombinatie te Maarsbergen. Hoe hebben de aanrijdingen op 16 december 2011 op de overweg kunnen gebeuren? Aanrijding treinen met vrachtwagencombinatie te Maarsbergen Hoe hebben de aanrijdingen op 16 december 2011 op de overweg kunnen gebeuren? Aanrijding twee treinen met een vrachtwagencombinatie te Maarsbergen

Nadere informatie

BASISPRINCIPES VAN DE SEININRICHTING

BASISPRINCIPES VAN DE SEININRICHTING TREINBESTUURDER BASISPRINCIPES VAN DE SEININRICHTING Publicatiedatum: 04/02/2015 NMBS B-TR.2 Inhoud Blz. 1. Spoorwegen 3 2. Sporen 6 3. Lichtseinen 8 4. Snelheidssignalisatie 14 5. Allerhande seinen 16-2

Nadere informatie

Raadsvragenuan het raadslid de heer E. Cols over goederentreinen rijden

Raadsvragenuan het raadslid de heer E. Cols over goederentreinen rijden gemeente Eindhoven Openbare Ruimte, Verkeer lk Milieu Raadsnummer 0 9. RQQ7$. QOI Inboeknummer o9bstoat46 Beslisdatum B&W 9 november 2009 possiernummer 945 55> Raadsvragenuan het raadslid de heer E. Cols

Nadere informatie

Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen. Beste mevrouw Dubben,

Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen. Beste mevrouw Dubben, Pagina 1 van 5 Arriva Openbaar Vervoer N.V. Afdeling trein noordelijke lijnen T.a.v. mevrouw Dubben Postbus 626 8440 AP Heerenveen Plaats en datum: Leeuwarden 28-07-2014 Onderwerp: Advies dienstregeling

Nadere informatie

PROJECTNUMMER D ONZE REFERENTIE D

PROJECTNUMMER D ONZE REFERENTIE D ONDERWERP Samenvatting Akoestisch onderzoek Zevenaar-Didam-Wehl DATUM 25-8-2016 PROJECTNUMMER D02131.000095 ONZE REFERENTIE 078983752 D VAN Johan Christen AAN ProRail Het spoortraject Arnhem-Winterswijk

Nadere informatie

LOKALE REGELGEVING SPV ONDERHOUDSBEDRIJF ONNEN

LOKALE REGELGEVING SPV ONDERHOUDSBEDRIJF ONNEN LOKALE REGELGEVING SPV ONDERHOUDSBEDRIJF ONNEN Page 1 of 13 Colofon Betreft: Lokale Regelgeving Spoorwegveiligheid Locatie: Onderhoudsbedrijf Onnen Regio: Productie-eenheid Noord Auteurs: L. Mulder & R.J.M.

Nadere informatie

Vakkennis wijzigingsdocument Op de website VVRV update

Vakkennis wijzigingsdocument Op de website VVRV update Vakkennis wijzigingsdocument Op de website VVRV update 12-2-2018 Cluster tekst tekstwijziging datum Infra (5) Hoe is de energievoorziening geregeld? Spanningssluis Doordat een spanningsluis geen spanning

Nadere informatie

Aanrijding ladderwagen

Aanrijding ladderwagen 2 Aanrijding ladderwagen Onderzoek naar aanrijding op 30 september 2008 te Zaandam Datum 17 augustus 2009 Status Definitief Aanrijding ladderwagen Onderzoek naar aanrijding op 30 september 2008 te Zaandam

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1998 1999 26 200 XII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 1999

Nadere informatie

STS-passages 2010. Analyse en resultaten over de periode 2006-2010. Datum 16 juni 2011 Status definitief

STS-passages 2010. Analyse en resultaten over de periode 2006-2010. Datum 16 juni 2011 Status definitief STS-passages 2010 Analyse en resultaten over de periode 2006-2010 Datum 16 juni 2011 Status definitief STS-passages 2010 Analyse en resultaten over de periode 2006-2010 Datum 16 juni 2011 Status definitief

Nadere informatie

Onderzoek Passage rood sein Hattemerbroek 2 september 2013

Onderzoek Passage rood sein Hattemerbroek 2 september 2013 _.e 1- I4olanelheidtw. - Onderzoek Passage rood sein Hattemerbroek 2 september 2013 Van Auteur Onderzoeksteam ProRail Onderzoeksteam NSR Tripod Facilitator Kenmerk Versie Datum Promisenummer 388007, EDMS

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 893 Veiligheid van het railvervoer Nr. 168 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Aanrijding trein met vrachtwagencombinatie te Maarheeze. Hoe heeft de aanrijding op 22 juli 2010 op de overweg kunnen gebeuren?

Aanrijding trein met vrachtwagencombinatie te Maarheeze. Hoe heeft de aanrijding op 22 juli 2010 op de overweg kunnen gebeuren? Aanrijding trein met vrachtwagencombinatie te Maarheeze Hoe heeft de aanrijding op 22 juli 2010 op de overweg kunnen gebeuren? Aanrijding trein met vrachtwagencombinatie te Maarheeze Datum 10 december

Nadere informatie

Alle zitplaatsen zonder staanplaatsen plus 100% klapzittingen

Alle zitplaatsen zonder staanplaatsen plus 100% klapzittingen Bijlage 2: s van de prestatie-indicatoren 2016 van de Vervoerconcessie 2015-2025 In dit document zijn de voor 2016 geldende definities weergegeven van de prestatie-indicatoren uit de vervoerconcessie 2015-2025

Nadere informatie

STS-passages nieuwe vervoerders

STS-passages nieuwe vervoerders 2 STS-passages nieuwe vervoerders Analyse van oorzaken, gevolgen en context Datum 21 augustus 29 Status Definitief versie 1.1 STS-passages nieuwe vervoerders Analyse van oorzaken, gevolgen en context

Nadere informatie

Uitkomst besluitvorming Zwolle - Herfte

Uitkomst besluitvorming Zwolle - Herfte De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000 F 070-456 1111 Getypt door / paraaf H.C.

Nadere informatie

Simulatie op het spoor ProRail Vervoer en Dienstregeling. Dick Middelkoop

Simulatie op het spoor ProRail Vervoer en Dienstregeling. Dick Middelkoop Simulatie op het spoor ProRail Vervoer en Dienstregeling Dick Middelkoop 2 december 2010 Master of Business in Rail systems - 7 mei 2009 Dienstregelingsontwerp en Treindienstsimulatie Agenda Introductie

Nadere informatie

Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Meteren - Boxtel

Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Meteren - Boxtel Geen goede weergave? Klik hier voor de nieuwsbrief op onze website. december 2016 Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Meteren - Boxtel Planning van het project Het project PHS Meteren-Boxtel duurt meerdere

Nadere informatie

Inleiding Treinbeveiliging

Inleiding Treinbeveiliging Inleiding Treinbeveiliging KIVI 22 januari 2014 22-2-14 MvdW / bewerkt AZ Inhoud Waarom Treinbeveiliging De in Nederland toegepaste technologie Actuele ontwikkelingen O.a. ERTMS Presentatie Treinbeveiliging

Nadere informatie

Bedieningsvoorschrift (BVS) Post T Wijlre. Emplacement Wijlre Post T Van Schin op Geul op spoor 1

Bedieningsvoorschrift (BVS) Post T Wijlre. Emplacement Wijlre Post T Van Schin op Geul op spoor 1 Emplacement Van Schin op Geul op spoor 1 1 T legt handels om in veld 7, 10, 5 2 T legt krukje om in veld 9 3 T bedient venster (wordt wit) in veld 9 Vrij (wit) wordt venster in veld 12 4 T sluit overweg

Nadere informatie

HOOFDSTUK IV. Seinen op bepaalde plaatsen te geven. (Vaste seinen).

HOOFDSTUK IV. Seinen op bepaalde plaatsen te geven. (Vaste seinen). 42 Omschrijving der seinen en seinmiddelen. HOOFDSTUK IV. Seinen op bepaalde plaatsen te geven. (Vaste seinen). Hoofdseinpalen. Een hoofdseinpaal bestaat uit een paal met een naar rechts uitstekenden draaibaren

Nadere informatie

Vakbekwaamheidseisen (VBE) Kennis van de lijn baanvak Zwolle-Amersfoort v

Vakbekwaamheidseisen (VBE) Kennis van de lijn baanvak Zwolle-Amersfoort v Vakbekwaamheidseisen (VBE) Kennis van de lijn baanvak Zwolle-Amersfoort v11-05-2016 Nr. crit. criterium Vraagvariant 1 Vraagvariant 2 Vraagvariant 3 Richtlijn 2007/59 EU bijlage VI, punt 3 Kennis van de

Nadere informatie

Een toekomstbestendige goederenroute door Oost-Nederland Wat betekent dat voor u?

Een toekomstbestendige goederenroute door Oost-Nederland Wat betekent dat voor u? Een toekomstbestendige goederenroute door Oost-Nederland Wat betekent dat voor u? Uitvoering van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Het reizigers- en goederenvervoer in Nederland groeit. Deze groei

Nadere informatie

Ontsporing goederentrein

Ontsporing goederentrein 2 Ontsporing goederentrein onderzoek naar de ontsporing op 23 maart 2009 te Harmelen Aansluiting Datum 29 april 2010 Status definitief Ontsporing goederentrein onderzoek naar de ontsporing op 23 maart

Nadere informatie

Verkennend onderzoek naar de aanname, opleiding en begeleiding van machinisten van Arriva

Verkennend onderzoek naar de aanname, opleiding en begeleiding van machinisten van Arriva Verkennend onderzoek naar de aanname, opleiding en begeleiding van machinisten van Arriva Naar aanleiding van een onterechte stoptonend seinpassage op vrijdag 9 september 2016 te Uithuizermeeden Versie

Nadere informatie

Feitenrapport. Botsing ketelwagon met lorrie in buitendienststelling Kijfhoek 15 juni Arbeidsongeval

Feitenrapport. Botsing ketelwagon met lorrie in buitendienststelling Kijfhoek 15 juni Arbeidsongeval Botsing ketelwagon met lorrie in buitendienststelling Kijfhoek 15 juni 2018 Arbeidsongeval Intern ProRail Auteur / eigenaar Afdeling Veiligheid RRZ Documentnaam Feitenrapport Botsing ketelwagon met lorrie

Nadere informatie

Aanrijding trein-bus te Halfweg

Aanrijding trein-bus te Halfweg 2 Aanrijding trein-bus te Halfweg Aanrijding op overweg Hoge Spaarndammerdijk te Halfweg op 28 juni 2009 Datum januari 2011 Status Definitief Aanrijding trein-bus te Halfweg Aanrijding op overweg Hoge

Nadere informatie

INFRAROOD AFSTANDBEDIENINGSSYSTEEM (IRAB) Versie: 001

INFRAROOD AFSTANDBEDIENINGSSYSTEEM (IRAB) Versie: 001 Assetmanagement Gebruiksvoorschrift INFRAROOD AFSTANDBEDIENINGSSYSTEEM (IRAB) Beherende instantie: Inhoud verantwoordelijke: Status: AM Kwaliteitsmanagement Manager Treinbeveiligingssystemen Definitief

Nadere informatie

Op 25 november 2005 vindt om 15:04 uur een zijdelingse aanrijding plaats tussen twee goederentreinen op het emplacement Lunetten in Utrecht.

Op 25 november 2005 vindt om 15:04 uur een zijdelingse aanrijding plaats tussen twee goederentreinen op het emplacement Lunetten in Utrecht. Onderzoeksrapport Rapportagedatum RV-05U0028 Op 25 november 2005 vindt om 15:04 uur een zijdelingse aanrijding plaats tussen twee goederentreinen op het emplacement Lunetten in Utrecht. Unit Inspectie

Nadere informatie

PROVINCIAAL BLAD. Besluit tot vaststelling van het Tram Sein Reglement

PROVINCIAAL BLAD. Besluit tot vaststelling van het Tram Sein Reglement PROVINCIAAL BLAD Officiële uitgave van provincie Utrecht. Nr. 7834 30 november 2015 Besluit tot vaststelling van het Tram Reglement Besluit van Gedeputeerde Staten van Utrecht van 17 november 2015, nr.

Nadere informatie

Onderzoeksrapport RV-07U0493

Onderzoeksrapport RV-07U0493 Onderzoeksrapport Rapportagedatum Op 11 juni 2007 passeert om 3:55 uur een Speno spoorstaafslijptrein een stoptonend sein te Zwolle en rijdt vervolgens een wissel open St. Jacobsstraat 16 Postbus 1511

Nadere informatie

Weten wat er staat. Onderzoek naar treinen met gevaarlijke stoffen op emplacementen

Weten wat er staat. Onderzoek naar treinen met gevaarlijke stoffen op emplacementen Weten wat er staat Onderzoek naar treinen met gevaarlijke stoffen op emplacementen Weten wat er staat Onderzoek naar treinen met gevaarlijke stoffen op emplacementen Datum 15 juni 2011 Status definitief

Nadere informatie

Effecten van storingen voor treinreizigers

Effecten van storingen voor treinreizigers Effecten van storingen voor treinreizigers Inleiding Dit onderzoek is gebaseerd op de treinstoringen die door NS Reisinformatie worden gepubliceerd op ns.nl. Deze storingsinformatie is ook beschikbaar

Nadere informatie

Reizen zonder spoorboekje. Programma Hoogfrequent Spoorvervoer

Reizen zonder spoorboekje. Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Programma Hoogfrequent Spoorvervoer Reizen zonder spoorboekje Zes intercity s en zes sprinters per uur in de drukste

Nadere informatie

6.11 UTRECHT / DE HAAR VEENENDAAL

6.11 UTRECHT / DE HAAR VEENENDAAL 6.10 EMPLACEMENT AUTOHANDEL PON Emplacement PON is nu alleen in gebruik bij autohandel PON. Deze autohandel heeft al aangegeven in de toekomst te willen beschikken over een extra spoor. In paragraag 6.9

Nadere informatie

De verbindende kracht van toezicht. TU Delft, faculteit TBM, vakgroep veiligheidskunde

De verbindende kracht van toezicht. TU Delft, faculteit TBM, vakgroep veiligheidskunde De verbindende kracht van toezicht in gelede systemen: Het Nederlandse spoorwegsysteem als casus Jan Lemmens Jan Lemmens TU Delft, faculteit TBM, vakgroep veiligheidskunde J.M.M.Lemmens@tudelft.nl Een

Nadere informatie