Analyses op basis van het Vlaams milieu-input-outputmodel. Koen Smeets Diensthoofd Administratief- en datacentrum

Transcriptie

1

2 Analyses op basis van het Vlaams milieu-input-outputmodel Diensthoofd Administratief- en datacentrum

3 Inhoud Structuur Vlaams milieu input-output model Analyses Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Andere studies Conclusies 3

4 4

5 Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Studie uitgevoerd door het VITO i.o.v. MIRA Studie bekijkt milieu-impact vanuit 2 invalshoeken: Productieperspectief Impact gekoppeld aan de productie van goederen en diensten in Vlaanderen Goederen en diensten bestemd voor eigen markt en export Enkel impact gekoppeld aan eigen activiteit van Vlaamse sectoren Consumptieperspectief Impact gekoppeld aan de productieketens van in Vlaanderen geconsumeerde goederen en diensten (impact in de rugzak) Impact van productie bij Vlaamse sectoren Impact bij productie in het buitenland Impact gekoppeld aan de gebruiksfase 5

6 Productieperspectief Aanbodperspectief Directe milieu-impact van 117 sectoren in het model Zowel wat betreft levering aan andere sectoren (intermediaire vraag) als levering voor Vlaamse eindgebruiker en export Exclusief voorketen! Finale vraag perspectief Directe milieu-impact van de sector die gekoppeld is aan productie voor finale vraag Indirecte milieu-impact gekoppeld aan de Vlaamse productieketen van de intermediaire producten Inclusief Vlaamse voorketen! 6

7 7

8 g CO2-eq per euro output A1 01A1 61B1 05A1 62A1 27A1 90A1 90A3 23A1 24A1 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% aandeel in totale output in Vlaanderen (%) aanbodperspectief: Ranking van Vlaamse sectoren volgens directe broeikasgasemissies per euro output (top 10) directe broeikasgasemissies per euro output % van totale output Gemiddelde directe BKG emissies per euro output 40A1 01A1 61B1 05A1 62A1 27A1 90A1 90A3 23A1 24A1 Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water Landbouw, jacht en aanverwante diensten Binnenvaart Visserij en het kweken van vis en schaal- en schelpdieren Luchtvaart Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen (EGKS), en buizen Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, markt Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, niet-markt Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen Vervaardiging van chemische basisproducten 8

9 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% vraag voor export naar ROB vraag voor export naar ROW vraag voor export naar EU finale Vlaamse vraag intermediaire vraag aanbodperspectief: Verdeling van de directe broeikasgasemissies van een sector over de verschillende bestemmingen 24A1 27A1 23A1 60A1+60B1+60C1+60B3 01A1 40A1 62A1 61A1 Vervaardiging van chemische basisproducten Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen en buizen Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen Vervoer per spoor, personenvervoer te land volgens een dienstregeling, taxi s, overig vervoer van personen te land, goederenvervoer over de weg en verhuisdiensten en vervoer via pijpleidingen Landbouw, jacht en aanverwante diensten Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water Luchtvaart Zee- en kustvaart 9

10 g CO2-eq per euro output ,5% 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% Totale output (mio euro) finale vraag perspectief: De top tien van sectoren met de hoogste directe+indirecte broeikasgasemissies per euro output 0 40A1 01A1 61B1 27A1 05A1 62A1 90A3 90A1 24A1 15A1 Directe+indirecte Vlaamse broeikasgasemissies per Euro output aandeel in finale vraag Gemiddelde directe+indirecte Vlaamse BKG emissies per euro output 0,0% 40A1 01A1 61B1 27A1 05A1 62A1 90A3 90A1 24A1 15A1 Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en warm water Landbouw, jacht en aanverwante diensten Binnenvaart Vervaardiging van ijzer en staal, ferro-legeringen (EGKS), en buizen Visserij en het kweken van vis en schaal- en schelpdieren Luchtvaart Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, niet-markt Afvalwater- en afvalverzameling; straatreiniging, markt Vervaardiging van chemische basisproducten Productie en verwerking van vlees en vleesproducten 10

11 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Finale vraag voor export naar ROB Finale vraag voor export naar ROW Finale vraag voor export naar EUR Finale vraag voor VL finale vraag perspectief: Verdeling van de directe + Vlaamse indirecte broeikasgasemissie s gekoppeld aan een product over de verschillende finale vraag-categorieën 24A1 27A1 23A1 60A1+60B1+60C1+60B3 01A1 15A1 40A1 62A1 Chemische basisproducten IJzer en staal in primaire vormen en ferrolegeringen en buizen Cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen Vervoer te land en vervoer via pijpleidingen Producten van de landbouw, jacht en diensten in verband met deze activiteiten Vlees en vleesproducten Elektriciteit, gas, stoom en warm water Luchtvervoer 11

12 Consumptieperspectief 12

13 Consumptieperspectief 25% 20% 0% 54% Finale consumptie huishoudens Finale consumptie IZW Finale consumptie overheid Investeringen in vaste activa Verdeling van Vlaamse finale vraag over de verschillende finale vraagcategorieën Veranderingen in voorraden 1% 1% 16% Huishoudens - productiefase 9% Huishoudens - consumptiefase Overheid - productiefase Aandeel van de finale vraag categorieën in de totale broeikasgasemissies ten gevolge van Vlaamse consumptie 19% 55% investeringen - productiefase overige - productiefase 13

14 product groepen Arbeidsbemiddeling Overig amusement, niet markt Exploitatie van en handel in onroerend goed Diensten van het verzekeringswezen en van Openbaar onderwijs Diensten van financiële instellingen, exclusief het Ondersteunende diensten in verband met financiële Advies inzake bedrijfsvoering en beheer, holdings Diensten van architecten, ingenieurs en aanverwante Vervoerondersteunende activiteiten, niet-markt Audiovisuele diensten, radio en televisie (niet-markt) Rechtskundige diensten, accountants, boekhouders en Verplichte sociale verzekering Diensten in verband met computers Openbaar bestuur, excl. verplichte sociale verzekering Vis en visserijproducten; diensten in verband met de visserij Producten van recuperatie Andere delfstoffen Afvalwater- en afvalverzameling en -verwerking, niet-markt Afvalwater- en afvalverzameling en -verwerking, markt Glas en producten van glas Chemische basisproducten Luchtvervoer Overige niet-metaalhoudende minerale producten, Binnenvaart Producten van de landbouw, jacht en diensten in verband IJzer en staal in primaire vormen en ferrolegeringen en buizen Cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en Steenkool en bruinkool; turf Elektriciteit, gas, stoom en warm water 15 meest intensieve productieketens 15 minst intensieve productieketens Overzicht 15 meest en minst BKGintensieve productieketens 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 kg BKG-emissie/euro 14

15 Consumptieperspectief Verdeling van BKG-emissies ten gevolge van de Vlaamse consumptie (enkel productiefase) over de verschillende regio s 15

16 BKG-emissies gekoppeld aan consumptiedomeinen Overzicht aandelen van belangrijkste consumptiedomeinen in de totale BKG-emissies verbonden aan consumptie van Vlaamse huishoudens 16

17 Consumptiedomein voeding Verdeling van de totale BKG-emissies verbonden aan het consumptiedomein voeding over de verschillende consumptieactiviteiten 3% 27% voedingswaren opslag en bereiding afwassen 70% 17

18 Consumptiedomein voeding 2% 1% 13% 14% 70% Verdeling van de totale BKGemissies verbonden aan het consumptiedomein voeding over de verschillende productgroepen voedingswaren opslag en bereiding voeding aankoop+gebruik toestellen Opslag en bereiding voeding diensten afwassen,kook- en eetgerei aankoop+gebruik toestellen afwassen,kook-en eetgerei andere 70% 13% 14% 2% 1% 18

19 Productgroep voedingswaren 1% 3% 8% 17% 1% Detailanalyse van de productgroep voedingswaren voor BKGemissies 70% voedingswaren voedingswaren voedingswaren voedingswaren voedingswaren voedingswaren Productieketen productieketen productieketen productieketen productieketen productieketen 05A1 (vis en 15 A-L1 + 16A1 (bewerkte 01A1 (landbouw-producten) visserijproducten) voedingswaren) 51A1 (groothandel) 51A2 (kleinhandel) overige 17% 1% 70% 3% 8% 1% 19

20 Ketenanalyse consumptiedomein voeding Directe en indirecte bijdrage van processen in BKG-emissies t.g.v. voeding door HH 20

21 Verder detail van impact van voedingswaren 21

22 Vergelijking productie- en consumptieperspectief Productieperspectief (territoriaal) 10 Consumptieperspectief 5 0 Vlaanderen "Geïmporteerde" BKG emissies: nationale BKG emissies ingebed in export -5 "Uitbestede" BKG emissies: vermeden nationale BKG emissies door import -10 BKG-intensiteit sectoren buiten Vlaanderen wordt verondersteld gelijk te zijn met binnen Vlaanderen 22

23 Vergelijking productie- en consumptieperspectief Productieperspectief (territoriaal) 10 Consumptieperspectief Vlaanderen "Geïmporteerde" BKG emissies: nationale BKG emissies ingebed in export -10 "Uitbestede" BKG emissies: BKG emissies ingebed in import -15 BKG-emissies in buitenland gemodelleerd volgens IO-model 23

24 Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen Belang van goed schatting buitenlandse milieudruk Voortgang onderzoek ikv Vlaams IO-model Volledige MIRA studie is veel meer uitgebreid 5 impactcategoriën voor emissie naar lucht (BKG, verzurende emissies, emissie ozonprecursoren, PM&à en PM2,5) Detailanalyses voor drie belangrijkste consumptiedomeinen (huisvesting, transport en voeding) Volledige studie met beleidsconclusies is vanaf eind september beschikbaar op MIRA-website 24

25 Thesis Universiteit Gent: Clusteranalyse Vlaamse sectoren Gebruik van monetaire tabellen Vlaamse IO-model (data 2003) 17 clusters geïdentificeerd met vergelijkbare aankoop- en of verkoopspatronen Per cluster belangrijkste klanten en leveranciers geïdentificeerd om structuur te bepalen Analyse van economisch belang en geografische concentratie Beleidsaanbevelingen Vb. Farma & onderwijs zou moeten investeren in open innovatiecentra, zodat innovatiecapaciteit toeneemt 25

26 Haalbaarheid van een CO 2 -, water- en afvalneutrale voedingsindustrie Studie uitgevoerd door het VITO in opdracht van Vlaamse Overheid Gebruik van monetaire tabellen en milieutabellen uit Vlaamse IO-model (data 2007) Nulmeting in Vlaamse voedingssectoren Aan nulmeting worden mogelijke maatregelen en scenario s getoetst Studie loopt nog 26

27 Provincie Limburg CO 2 -neutraal Studie uitgevoerd door het VITO in opdracht van Provincie Limburg In het kader van: Totaal Actieplan CO 2 (TACO2) waarmee de provincie CO 2 - neutraliteit nastreeft tegen 2020 Doel studie: mee richting geven aan CO 2 -beleid van de provincie Limburg Focus op indirecte emissies die gevolg zijn van activiteiten in de provincie, maar waarvan de bronnen zich niet in de provincie bevinden = scope 3 emissies Aandeel van sectoren in de scope 3 emissies (kton CO2 eq.) 27

28 Provincie Limburg CO 2 -neutraal Conclusie: scope 3 emissies worden geraamd op een grootteorde van om en bij de kton CO 2 eq. Provincie Limburg is economisch gezien een exportprovincie Via het IO-model werd aangetoond dat de provincie ecologisch gezien een importprovincie is (import van emissies onder vorm van grondstoffen en producten) Een exportprovincie heeft ecologisch gezien dus niet altijd een kleinere voetafdruk dan een importprovincie als een groot deel van de grondstoffen van elders aangevoerd wordt! Geïmporteerde emissies toegewezen aan de activiteiten in het buitenland zegt iets over welke bronnen een aandachtspunt vormen 28

29 MIP2-forecaststudie: identificeren van interessante sectoren voor onderzoek mbt innovatiekracht I/O gebruikt om tot een selectie te komen van de meest relevante (naar aantal bedrijven en milieu-impact) sectoren voor de bepaling/kwalitatieve inschatting van hun innovatiekracht. De selectie naar milieu-impact is gebaseerd op gegevens uit het Vlaams IO-model. Op basis van de afweging naar milieuwinst, aantal bedrijven per sector en de beschikbaarheid van gegevens werd een selectie gemaakt van nader te onderzoeken sectoren. 29

30 Conclusies Gegevens uit het IO-model worden regelmatig opgevraagd Ze worden niet altijd gebruikt Software, indeling van de milieuparameters niet afgestemd, niet betrokken bij ontwikkeling van tabellen, buitenlandse milieu-impactgegevens De monetaire tabellen worden vaker gebruikt, los van de milieuextensietabellen Het uitvoeren van analyses is makkelijk wanneer betrokken bij het ontwikkelen van het model Er wordt in de loop van de volgende jaren binnen SuMMa (steunpunt duurzaam materialenbeleid) gewerkt aan fysische AGT. 30

31 Bronvermelding Vercalsteren, et al., 2012, Milieu-impact van productie- en consumptieactiviteiten in Vlaanderen, in opdracht van MIRA Vercalsteren et al., 2012, MIP2-forecaststudie: identificeren van interessante sectoren, in opdracht van Vercalsteren et al., 2012, Provincie Limburg CO2-neutraal (TACO2-studie), in opdracht van Provincie Limburg Thesis, 2012, Clusteranalyse van Vlaamse sectoren, UGent 31

32 Dank voor uw aandacht Zijn er nog vragen?

33