Onderzoek naar behandelingen voor de vermoeidheidstoestand

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoek naar behandelingen voor de vermoeidheidstoestand"

Transcriptie

1 6 oktober Onderzoek naar behandelingen voor de vermoeidheidstoestand Volgens het meest recente epidemiologische onderzoek naar vermoeidheid (door het Ministerie van gezondheid en welzijn in Japan, 1999) heeft 1/3 van de Japanse bevolking chronische vermoeidheid die langer dan zes maanden aanhoudt. De helft van deze mensen voelde vergeleken met vroeger verlies van werkcapaciteit en zegt niet fulltime te kunnen werken. Chronische vermoeidheid heeft daarom niet alleen de gezondheid van veel Japanners geruïneerd, maar vormt ook een groot maatschappelijk probleem door zijn economische impact. Een eigen behandeling voor chronische vermoeidheid is echter nog niet gevonden en meestal worden compenserende behandelingen met ontstekingsremmende en psychotrope middelen gebruikt tegen de symptomen. Daarom hebben we de onderstaande punten onder de loep genomen om een nieuwe behandeltactiek voor deze vermoeidheidstoestand te ontwikkelen. 1. Een epidemiologische onderzoek naar vermoeidheid in patiënten die behandeld worden in een open medische instelling en in de eerstelijns gezondheidszorg eenheid. 2. Verificatie van de geschiktheid van een medicijn dat de hersenstofwisseling bij patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) beïnvloedt. Fluvoxamine staat bekend als een selectieve serotonine-heropname-remmer en werd vaak gebruikt voor de behandeling van patiënten met een depressieve stoornis. Voor het evalueren van het effect van Fluvoxamine op aan een ziekte gerelateerde vermoeidheid kregen 39 patiënten Fluvoxamine (startdosering: 25mg / dag) toegediend. 11 patiënten trokken zich binnen twee weken terug vanwege bijwerkingen; misselijkheid, toegenomen vermoeidheid en een verlies van denkvermogen. De overige 28 waren in staat meer dan 2 maanden Fluvoxamine te nemen. Te oordelen naar hun symptomen en prestatie statuten na de behandeling waren twee van hen genezen van CVS en acht van hen herstelden genoeg om weer te gaan werken. Vijf van hen gaven aan zich beter te voelen, maar toonden geen verbetering in fysieke activiteit en dertien patiënten vertoonden geen verbetering. Dus 36% van de 28 patiënten die Fluvoxamine toegediend kregen, hadden verbetering (Tabel 1). Amantadine staat bekend om het effect op de afgifte van dopamine in de hersenen. We schreven 22 patiënten in voor de toediening van Amantadine en drie patiënten trokken zich terug vanwege bijwerkingen: hoofdpijn, duizeligheid en een toegenomen vermoeidheid. De overige 19 kregen meer dan twee maanden Amantadine

2 toegediend. Twee van hen waren na de behandeling genezen van CVS en acht van hen herstelden genoeg om weer te gaan werken. Zes van hen gaven aan zich beter te voelen, maar toonden geen verbetering in fysieke activiteit en vier patiënten vertoonden geen verbetering. Dus 47% van de 19 patiënten die Amantadine toegediend kregen, kenden een verbetering (Tabel 1). Te oordelen naar deze resultaten zou serotonerge en dopaminerge dysmetabolisme betrokken kunnen zijn in de pathogenese van CVS. 3. Het onderzoek naar hersenfuncties (serotonerge en dopaminerge metabolisme, acetyl-carnitine opname, regionale cerebrale doorbloeding) bij patiënten met CVS met behulp van Positron Emissie Tomografie. Toen we de cerebrale opname van acetyl-carnitine onderzochten met [2-11 C]acetyl-Lcarnitine in acht patiënten met chronisch vermoeidheidssyndroom en in acht normale leeftijd- en geslachtgematchte controlepersonen werd een significante afname gevonden in verschillende hersenregio s van de patiënten, namelijk in de prefrontale en temporale cortex, de anterieure cingulate cortex en het cerebellum. Deze bevindingen suggereren dat door acetyl-carnitine de niveaus van biosynthese van neurotransmitters misschien verlaagd worden in sommige hersengebieden van chronisch vermoeide patiënten en dat deze afwijking misschien een van de sleutels is om de mechanismen van het chronisch vermoeide gevoel te onthullen. De onderzoeken naar serotonerge en dopaminerge metabolisme in de hersenen van patiënten met CVS zijn in volle gang. 4. Metaboliet analyse van [2-14 C]acetyl-carnitine in muizenhersenen. Waar het tijdsverloop van 1 tot 20 minuten van de opname van [2-14 C]acetyl-carnitine in de hersenen van muizen werd gevolgd na een injectie, zagen we die opname geleidelijk toenemen tot aan 20 minuten. De bloedcurve van de radioactiviteit nam in plaats daarvan af na verloop van die tijd. De metaboliet-analyse werd uitgevoerd in gedode muizen na 20 minuten. Aangezien de radioactiviteit van de hersenen van al die muizen laag was, werden hersenen van drie van hen gebruikt voor de metaboliet analyse (n = 4 met 12 muizen). Dunnelaagchromatografie analyse onthulde drie belangrijke neurotransmitters: glutamaat, aspartaat en GABA waarvan glutamaat verantwoordelijk was voor 60% van de radioactiviteit in de hersenen. Maar de belangrijkste radioactieve metabolieten in het plasma waren vooral acetyl-carnitine zelf en acetaat. Bron: Auteur: Hirohiko Kuratsune, Department of Health Science, Faculty of Health Science for Welfare, Kansai University of Welfare Sciences, , Asahigaoka, Kasiwara, Osaka , Japan. kura@fuksi-kagk-u.ac.jp

3 Tabel 1. Verbetering door Fluvoxamine en Amantadine op de symptomen in patiënten met CVS Figuur 1A. De regionale standaard opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine (rsuvacc) in de geautomatiseerde hersenatlas van late-fase-optelling beelden (60-90 minuten na injectie). De groep gemiddelde afbeeldingen van normale controles en CVS patiënten op de typische transaxiale, coronale en sagittale doorsneden worden hier gepresenteerd. De rode omlijning bakent het skelet van de hersenen af en de gele lijnen tonen de transaxiale, coronale en sagittale vlakken.

4 Figuur 1B. Z-score afbeeldingen laten de verminderde opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine zien in de CVS groep wanneer vergeleken met die voor de normale controle groep op dezelfde doorsnede als gebruikt voor de opnamewaarde van [2-11 C]acetyl-L-carnitine Figuur 2. Metaboliet analyse van [2-14 C]acetyl-carnitine in de muizenhersenen

5 * * * Verklarende woordenlijst Acetyl-L-carnitine: speelt een rol in de energieproductie in de hersenen en is ook een antioxidant Anterieure cingulate cortex: gebied in de hersenen dat wordt geassocieerd met verschillende cognitieve functies, zoals aanpassen aan beloningen, beslissingen maken, empathie en emotie. Aspartaat: neurotransmitter die NMDA-receptoren stimuleert die geheugenfunctie controleren Cerebellum: kleine hersenen, zorgt voor de afstelling tussen waarneming en beweging, stuurt de spieren aan en is betrokken bij mentale en emotionele processen Dopamine: neurotransmitter die een rol speelt bij het ervaren van genot, blijdschap en welzijn Dysmetabolisme: gewijzigde stofwisseling Gamma-amino boterzuur (GABA): een aminozuur dat in het menselijk lichaam fungeert als neurotransmitter met een remmende werking. Dit betekent dat het de hersenen reguleert en de activiteit in de zenuwcel afremt Glutamaat: één van de belangrijkste neurotransmitters in het zenuwstelsel, vooral in overmaat aanwezig in de hersenschors. Glutamaat werkt stimulerend op andere zenuwcellen Metaboliet: de tussen- of eindproducten die ontstaan nadat een chemische stof in een biologisch systeem een stofwisseling heeft ondergaan (o.a. aminozuren, adenosinetrifosfaat of ATP, glucose, adrenaline) Neurotransmitter: overdrachtsstoffen bij de impulsoverdracht van o.a. zenuwimpulsen Pathogenese: manier van ontstaan en ontwikkeling van een ziekte Prefrontale cortex: gebied in de hersenen en is betrokken bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing Psychotrope middelen: hebben een effect op de psyche, maar minder verslavend zijn dan andere verdovende middelen Selective serotonin reuptake inhibitor (SSRI s): selectieve serotonine-heropname remmers; groep van medicijnen die op selectieve wijze de heropname van de hersenstof serotonine door bepaalde hersenzenuwen remmen en daardoor o.a. werkzaam zijn tegen depressiviteit en bepaalde angststoornissen Serotonine: neurotransmitter die invloed heeft op stemming, slaap, emotie, seksuele activiteit, eetlust en de verwerking van pijnprikkels Temporale kwabben: gebieden in de hersenen die betrokkenzijn bij het gehoor, het verbale geheugen, de taalfuncties en bij visuele herkenning.

Nederlandse samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 SAMENVATTING

Nederlandse samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 SAMENVATTING 139 Nederlandse samenvatting Het doel van dit proefschrift is om bij te dragen tot een beter begrip en verbetering van onze kennis over het 22q11.2 deletie syndroom (22q11DS). We onderzochten een specifieke

Nadere informatie

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de

Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de Samenvatting Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de zes mensen in Amerika krijgt op enig punt

Nadere informatie

Dutch summary/ Samenvatting

Dutch summary/ Samenvatting Dutch summary/ Samenvatting Het manipuleren van de serotonine functie bij depressies Een depressie is een van de meest invaliderende stoornissen ter wereld. Ongeveer een op de zes mensen in Amerika krijgt

Nadere informatie

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress.

Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Block 1: Basic emotions, Brain structures and Stress. Vraag 1 (10 punten) A. Wat is het Circuit van Papez en welke hersenstructuren maken hier deel van uit? (5 punten) B. Welke extra hersenstructuren zijn

Nadere informatie

SAMENVATTING. Inleiding. Black box? Signaalstoffen in de hersenen

SAMENVATTING. Inleiding. Black box? Signaalstoffen in de hersenen SAMENVATTING Inleiding Black box? Lange tijd werd het brein beschouwd als een zogenaamde black box waar processen plaatsvinden die we niet kunnen zien of meten. In de loop van de vorige eeuw kwam daar

Nadere informatie

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Nederlandstalige samenvatting Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. Inleiding Wereldwijd neemt het aantal mensen met een leeftijd ouder dan

Nadere informatie

Chapter 14. Samenvatting

Chapter 14. Samenvatting Samenvatting Inleiding Schizofrenie is een chronische en ernstige psychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door abnormale gedachten en verstoord gedrag. De eerste beschrijving van schizofrenie dateert

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 samenvatting Hersenfuncties, zoals het cognitief functioneren, emoties en perceptie, zijn in grote mate afhankelijk van neurale communicatie en connecties tussen

Nadere informatie

J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl

J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl Waar gaan we het over hebben? Samen gaan Mechanismen misbruik Consequenties voor bejegening Schadelijke Gevolgen Middelen Kalant,

Nadere informatie

Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen

Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen 25 februari 2017 Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen Dr. Barnden van het National Centre for Neuroimmunology and Emerging Diseases (NCNED)

Nadere informatie

6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld

6,7. Verschillende vormen van schizofrenie: Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1824 woorden 26 augustus 2004 6,7 75 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Mijn profielwerkstuk gaat over schizofrenie. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat het me interessant

Nadere informatie

Puberhersenen onder de loep

Puberhersenen onder de loep Brein in beeld Puberhersenen onder de loep Hersenen stoppen niet zomaar met ontwikkelen. Tijdens je hele jeugd leert je brein er steeds meer bij. Sterker nog: pas rond je 25e levensjaar zijn de hersenen

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

Nadere informatie

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist

Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Depressie en angst bij de ziekte van Parkinson Rianne van Gool Verpleegkundig specialist Dopamine Ziekte van Parkinson: minder dopamine Dopamine is een signaalstof die de communicatie tussen hersencellen

Nadere informatie

SAMENVATTING. Depressie. De geschiedenis van antidepressiva

SAMENVATTING. Depressie. De geschiedenis van antidepressiva SAMENVATTING Depressie De term depressie wordt van oudsher gebruikt voor neerslachtige gevoelens en sombere gedachten. In de oudheid werden verschillende termen gebruikt om dit syndroom te benoemen, en

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3

Nadere informatie

2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel.

2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel. Werkstuk door een scholier 1417 woorden 10 april 2001 4,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie 1.Verhelder onduidelijke begrippen en termen. Geen onduidelijke begrippen. 2.Wat is nu precies het probleem? 2.1:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade

Nederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade Nederlandse samenvatting Marihuana, endocannabinoïden en acute hersenschade Marihuana en haar ingrediënten: de cannabinoïden Marihuana is het meest gebruikte illegale genotmiddel ter wereld en heeft aanleiding

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25850 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Beek, Erik te Title: Neuropharmacology of novel dopamine modulators Issue Date:

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2

Nadere informatie

Behandeling met memantine

Behandeling met memantine Uw arts heeft u memantine voorgeschreven. In deze brochure staat informatie over de behandeling met memantine en de begeleiding. Deze brochure vervangt niet de adviezen van uw behandelend arts of die uit

Nadere informatie

Discussie. 5.1 Selectiviteit van MDMA. 5.2 Retrospectieve karakter van het onderzoek

Discussie. 5.1 Selectiviteit van MDMA. 5.2 Retrospectieve karakter van het onderzoek Hoofdstuk 5 5.1 Selectiviteit van MDMA MDMA heeft effecten op verschillende monoaminerge systemen en de schade bij proefdieren is mede afhankelijk van de diersoort. Bij ratten en apen heeft MDMA primair

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De menselijke hersenen bestaan uit ongeveer 100 miljard zenuwcellen (neuronen). Neuronen zijn de basis elementen die bijvoorbeeld gedrag en geheugen mogelijk maken. Neuronen hebben

Nadere informatie

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB

Neuropsychologisch. Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Neuropsychologisch onderzoek (NPO) na een SAB Anne M. Buunk Neuropsycholoog UMCG Wetenschappelijk onderzoek gevolgen SAB Waarom? Ik wil graag weer aan het werk! Ik ben erg moe en prikkelbaar. Ik kan slecht

Nadere informatie

Parkinson Blaas en Darm problemen

Parkinson Blaas en Darm problemen Parkinson Blaas en Darm problemen 7 november 2015 JP Kerklaan, Neuroloog Stellingen 1. Obstipatie komt weinig voor bij ziekte van parkinson 2. Vaak s nachts plassen past niet bij parkinson 3. Problemen

Nadere informatie

de verzwakkingscorrectie uit te voeren op basis van de berekende verzwakkingscorrectie.

de verzwakkingscorrectie uit te voeren op basis van de berekende verzwakkingscorrectie. De ultieme uitdaging in het veld van neurowetenschappelijk onderzoek is om te begrijpen wat de biologische basis is van emoties, cognitie en, uiteindelijk, van bewustzijn. Het verkennen van de menselijke

Nadere informatie

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts.

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts. MS: Revalidatie in de vroege fase H.G.A. Hacking, revalidatiearts. Wat valt er te revalideren in de vroege fase? Aan bod komen: 1. Wat is revalidatie? 2. Hoe ga ik om met deze chronische aandoening (coping)?

Nadere informatie

Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch

Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch perspectief Inleiding De ziekte van Alzheimer wordt gezien als een typische ziekte van de oudere leeftijd, echter

Nadere informatie

Chapter 9. Dutch Summary

Chapter 9. Dutch Summary Chapter 9 Dutch Summary Samenvatting van het proefschrift GLP-1 en de neuroendocriene regulatie van voedsel inname in obesitas en type 2 diabetes: stof tot nadenken Chapter 9 Obesitas en type 2 diabetes

Nadere informatie

Medicatie bij milde of matige dementie

Medicatie bij milde of matige dementie Medicatie bij milde of matige dementie Helaas is dementie nog niet te genezen. Wel zijn er medicijnen die het proces bij de ziekte van Alzheimer, Lewy Body dementie en parkinsondementie kunnen vertragen

Nadere informatie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen

De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen Samenvatting 125 126 SAMENVATTING De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen waarbij zenuwcellen in de middenhersenen, die de neurotransmitter dopamine produceren, afsterven.

Nadere informatie

Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer

Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer NEDERLANDSE SAMENVATTING CINGULAIRE NETWERKEN Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer 157 Achtergrond Dementie is een aandoening die gepaard gaat met een achteruitgang

Nadere informatie

Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth

Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling. dr. C.A. Loth Verslaving apart? Dubbele diagnostiek als standaardbehandeling in de GGz dr. C.A. Loth Cijfers 1,2 miljoen alcoholisten/problematische drinkers 1,8 miljoen dagelijkse gebruikers benzo s, 22 % gebruikt

Nadere informatie

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/49260 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Alvarez-Jiménez, Ricardo Title: Challenging the cholinergic system : ageing, cognition

Nadere informatie

ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA

ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA ANTIDEPRESSIVA PATIËNTENINFORMATIE ALGEMENE INFORMATIE OVER GEBRUIK EFFECTEN EN BIJWERKINGEN VAN ANTIDEPRESSIVA 1. Wat zijn antidepressiva? Antidepressiva zijn medicijnen die veel gebruikt worden om depressies

Nadere informatie

Het chemische brein: antwoorden bij de lesbladen 1

Het chemische brein: antwoorden bij de lesbladen 1 Het chemische brein: antwoorden bij de lesbladen 1 Inleiding Beste leerkracht, De voornaamste doelstellingen van de les over het chemische brein, zijn: De leerlingen - kunnen omschrijven wat hormonen en

Nadere informatie

University of Groningen. Motor and non-motor symptoms in cervical dystonia Smit, Marenka

University of Groningen. Motor and non-motor symptoms in cervical dystonia Smit, Marenka University of Groningen Motor and non-motor symptoms in cervical dystonia Smit, Marenka IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.

Nadere informatie

Behandeling met rivastagmine capsules

Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling met rivastagmine capsules Behandeling bij dementie De geriater heeft bij u een vorm van dementie vastgesteld. Voor deze hersenziekte kan de dokter u medicijnen voorschrijven. In uw geval is

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische

Nadere informatie

The anxious brain Boshuisen, Marjolein

The anxious brain Boshuisen, Marjolein The anxious brain Boshuisen, Marjolein IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document

Nadere informatie

Moving the brain: Neuroimaging motivational changes of deep brain stimulation in obsessive-compulsive disorder Figee, M.

Moving the brain: Neuroimaging motivational changes of deep brain stimulation in obsessive-compulsive disorder Figee, M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Moving the brain: Neuroimaging motivational changes of deep brain stimulation in obsessive-compulsive disorder Figee, M. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

drugs abc antidepressiva

drugs abc antidepressiva drugs abc antidepressiva Antidepressiva zijn psychoactieve geneesmiddelen, die een stimulerende werking hebben ter hoogte van het centrale zenuwstelsel. Ze worden voor zeer verschillende aandoeningen voorgeschreven

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

Autisme begrepen AUTENTIEK. Kees van Dorsten. Copyright AUTENTIEK 2017 Alle rechten voorbehouden.

Autisme begrepen AUTENTIEK. Kees van Dorsten. Copyright AUTENTIEK 2017 Alle rechten voorbehouden. Autisme begrepen Kees van Dorsten AUTENTIEK Definitie van autisme Autisme is een veelal erfelijke neurobiologische stoornis die tot gevolg heeft dat de hersenen anders omgaan met prikkelverwerking. Hierdoor

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4

Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 9Samenvatting Chapter 9 156 Samenvatting De ziekte van Parkinson is een veel voorkomende neurodegeneratieve aandoening, die vooral de oudere bevolking treft. Behandeling bestaat tot nu toe uit symptomatische

Nadere informatie

Hersenletselcongres

Hersenletselcongres B6b "Kop d'r veur": Gevolgen en herstel na een subarachnoïdale bloeding (potentiële) belangenverstrengeling - De betrokken relaties bij dit project zijn: - Sponsoring of onderzoeksgeld: Honorarium of andere

Nadere informatie

HERSENSCAN DOPAMINERGE SYSTEEM FRANCISCUS VLIETLAND

HERSENSCAN DOPAMINERGE SYSTEEM FRANCISCUS VLIETLAND HERSENSCAN DOPAMINERGE SYSTEEM FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Dopamine is een stof die de overdracht van zenuwprikkels in bepaalde hersendelen verzorgt. Die hersendelen noemen we het dopaminerge systeem.

Nadere informatie

Medicatie bij Probleemgedrag

Medicatie bij Probleemgedrag Medicatie bij Probleemgedrag Reehorst 10-6-2016 Dr. Martin Kat psychiater M.C.Alkmaar afd. Klin. Geriatrie/ Amsterdam/ CCE psykat@hetnet.nl inhoud Probleemgedrag en de ouderenpsychiatrie Wat doet medicatie

Nadere informatie

Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer

Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Achtergrond De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer (Alzheimer s disease - AD) is een neurodegeneratieve ziekte

Nadere informatie

Ziekte van Parkinson

Ziekte van Parkinson Ziekte van Parkinson Behandeling van ziekte van Parkinson. Door: Drs. T. Kors, Orthomoleculair Therapeut, onderzoeker Gestelsestraat 16B 5582 HH Waalre Tel: 0407113026, info@linuspaulingkliniek.nl Parkinson

Nadere informatie

Patiëntenbrochure. Internet: www.apotheekzorg.nl Telefoon: 0800-766 74 636 (0800-POMPINFO) E-mail: apogo@apotheekzorg.nl.

Patiëntenbrochure. Internet: www.apotheekzorg.nl Telefoon: 0800-766 74 636 (0800-POMPINFO) E-mail: apogo@apotheekzorg.nl. Patiëntenbrochure Internet: www.apotheekzorg.nl Telefoon: 0800-766 74 636 (0800-POMPINFO) E-mail: apogo@apotheekzorg.nl Versie: Datum: APO112502 25 februari 2011 Aan deze brochure kunnen geen rechten worden

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

Brein. Basisinformatie Brain Training. Brain Gymmer

Brein. Basisinformatie Brain Training. Brain Gymmer Brein Basisinformatie Brain raining Brain Gymmer nhoudsopgave Hoe doe je de dingen die je doet? 3 nderzoek 6 Het geheugen 9 ekenen & ellen 12 Hemisferen 14 Woordenlijst 16 2 Hoe doe je de dingen die je

Nadere informatie

Medische technieken. Maar dat is toch niet nieuw? Wat is. gebruiken voor verbetering. Mensverbetering

Medische technieken. Maar dat is toch niet nieuw? Wat is. gebruiken voor verbetering. Mensverbetering A1 Van verandering van de natuur naar verandering van het lichaam Wat is mens? A2 Medische technieken A3 gebruiken voor Maar dat is toch niet nieuw? A4 Sinds mensenheugenis zijn wij bezig de wereld om

Nadere informatie

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen

Richtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen SLIM DOOR GYM EEN STUDIE NAAR DE EFFECTEN VAN TWEE TYPEN BEWEGINGSONDERWIJS OP FITHEID, MOTORIEK, COGNITIEVE FUNCTIES, SCHOOLPRESTATIES EN HERSENSTRUCTUUR- EN FUNCTIE Irene van der Fels 1 Namens: A. Meijer

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Genetische & omgevingsrisicofactoren. Compulsieve symptomen: Beïnvloeden zij het brein op dezelfde manier?

Nederlandse samenvatting. Genetische & omgevingsrisicofactoren. Compulsieve symptomen: Beïnvloeden zij het brein op dezelfde manier? Genetische & omgevingsrisicofactoren voor Obsessieve- Compulsieve symptomen: Beïnvloeden zij het brein op dezelfde manier? 181 182 Obsessieve-compulsieve (OC) symptomen worden gekenmerkt door terugkerende,

Nadere informatie

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs

Nadere informatie

Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon

Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon Cannabinoid Receptor Function in the Medial Prefrontal Cortex F.S. den Boon Nederlandse samenvatting Het lichaamseigen cannabis-systeem, oftewel het endocannabinoïde systeem, is vernoemd naar de cannabis

Nadere informatie

CHAPTER 11 SAMENVATTING

CHAPTER 11 SAMENVATTING CHAPTER 11 SAMENVATTING Chapter 11 Drugsverslaving Drugsverslaving is een wereldwijd gezondheidsprobleem dat gekarakteriseerd wordt door dwangmatig drugsgebruik en een hoge mate van terugval na afkicken.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en discussie

Nederlandse samenvatting en discussie 9 Nederlandse samenvatting en discussie Samenvatting Chapter In dit proefschrift wordt onderzoek beschreven naar de betrokkenheid van diverse neurobiologische systemen in de hersenen bij gegeneraliseerde

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Gerry Jager Functional MRI studies in human Ecstasy and cannabis users In dit proefschrift worden vier studies beschreven naar de lange termijn effecten van de psychoactieve drugs ecstasy en cannabis op

Nadere informatie

Introductie cursus AD(H)D. Neurobiologie en Medicatie.

Introductie cursus AD(H)D. Neurobiologie en Medicatie. Neurobiologie en Medicatie. Neurobiologie ADHD een neurobiologische stoornis? November 2017 : Artikel in de Volkskrant en interview bij Witteman Laura Batstra Begin 2012 radio-spotje van de de Hersenstichting

Nadere informatie

University of Groningen. SSRI augmentation strategies Cremers, Thomas

University of Groningen. SSRI augmentation strategies Cremers, Thomas University of Groningen SSRI augmentation strategies Cremers, Thomas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

22q11.2 deletie syndroom bij volwassenen

22q11.2 deletie syndroom bij volwassenen 22q11.2 deletie syndroom bij volwassenen Rens Evers Psychiater Koraal Studiedag Stichting 22Q11, Utrecht, zondag 19 november 2017 Rens Evers Psychiater Werk bij Koraal (verstandelijk beperkten zorg) in

Nadere informatie

Medicatie bij Alzheimer dementie

Medicatie bij Alzheimer dementie 1/6 Geriatrie Medicatie bij Alzheimer dementie Inleiding Er zijn medicijnen die het proces bij de ziekte van Alzheimer kunnen vertragen, of bepaalde verschijnselen kunnen verminderen. Te weten galantamine,

Nadere informatie

Hersenen en beweging. Geef om je hersenen

Hersenen en beweging. Geef om je hersenen Hersenen en beweging Geef om je hersenen Hersenen en beweging Niets lijkt zo alledaags als bewegen. Lopen, fietsen, een balletje trappen, u doet het meestal zonder erbij na te denken. Maar voor mensen

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april 2003 6,5 117 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is ADHD? ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder en dat is een aandachtstekortstoornis

Nadere informatie

Linking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer

Linking Depression. Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder. Esther Opmeer Linking Depression Longitudinal and neuroimaging genetic studies in major depressive disorder Esther Opmeer Nederlandse Samenvatting Depressie staat in de top 3 van ziekten die de meeste ziektelast geven

Nadere informatie

Medicatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson

Medicatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson Neurologie Patiënteninformatie Medicatie voor patiënten met de ziekte van Parkinson Inhoud Inleiding De medicijnengroep dopamineagonisten Pramipexol (Sifrol ) Ropinirol (Requip ) Rotigotine (Neupro transdermale

Nadere informatie

De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende

De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende Nederlandse samenvatting Ontsteking bij de ziekte van Alzheimer in vivo kwantificatie Achtergrond De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende vorm van dementie.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 161 28-12-2009 09:42:54 nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 162 28-12-2009 09:42:54 Beeldvorming van Alzheimerpathologie in vivo:

Nadere informatie

Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson

Patiëntenbrochure. 1dd 1mg bij parkinson Patiëntenbrochure 1dd 1mg bij parkinson Inhoud Wat is de ziekte van Parkinson? 3 Wat zijn de klachten bij de ziekte van Parkinson? 4 Waar wordt de ziekte van Parkinson door veroorzaakt en hoe vaak komt

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers

Nadere informatie

Examen Medische Vakken

Examen Medische Vakken Examen Medische Vakken Neurologie, psychiatrie, dermatologie AGN 4e jaar, cohort 07-11 1. Het aantal paren hersenzenuwen is a. 4 b. 12 c. 6 d. 8 2. Met het begrip Centraal Motorisch Neuron (CMN) wordt

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Dipidolor 10 mg/ml, oplossing voor injectie. piritramide

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Dipidolor 10 mg/ml, oplossing voor injectie. piritramide Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Dipidolor 10 mg/ml, oplossing voor injectie piritramide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie

Nadere informatie

Naast baclofen bevat Lioresal Intrathecaal als hulpstoffen natriumchloride en water voor injectie.

Naast baclofen bevat Lioresal Intrathecaal als hulpstoffen natriumchloride en water voor injectie. INFORMATIE VOOR DE PATIENT U leest de bijsluitertekst van Lioresal Intrathecaal. Leest u deze bijsluiter alstublieft zorgvuldig door aangezien er belangrijke informatie in staat. Er wordt vermeld wanneer

Nadere informatie

WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL

WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL WERKING VAN HET ZENUWSTELSEL Om de werking van psychopharmaca, de pharmaca die op onze hersenen inwerken en daarmee onze geest beïnvloeden, te begrijpen is enig inzicht in de werking en de bouw van hersenen

Nadere informatie

Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine?

Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington? Waarom creatine? Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Vertraagt een hoge dosis creatine het begin van de Ziekte van Huntington?

Nadere informatie

De behandeling van de ziekte van Parkinson en dementie

De behandeling van de ziekte van Parkinson en dementie De behandeling van de ziekte van Parkinson en dementie Zijn de bijwerkingen erger dan de kwaal? Klaas Kooistra Openbaar apotheker Leersum Structuur Voorstellen Introductie Werking medicatie We behandelen

Nadere informatie

Parkinson en Psychoses

Parkinson en Psychoses Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm

Nadere informatie

Parkinson en Medicatie

Parkinson en Medicatie Parkinson en Medicatie Parkinson dag zaterdag 16 november 2013 Dhr. Kerklaan Functie: Neuroloog Filmpje Vragen 1.Parkinson medicatie kan de ziekte v parkinson remmen: Juist Onjuist Vragen 2.Je moet zo

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De ziekte van Parkinson

Werkstuk Biologie De ziekte van Parkinson Werkstuk Biologie De ziekte van Parkinson Werkstuk door een scholier 1433 woorden 19 januari 2004,2 8 keer beoordeeld Vak Biologie DE ZIEKTE VAN PARKINSON De ziekte van Parkinson is een stoornis in de

Nadere informatie

Patiëntenbrochure ApoGo pomp

Patiëntenbrochure ApoGo pomp Patiëntenbrochure ApoGo pomp Inleiding Dit patiëntenboekje is bedoeld voor mensen met de ziekte van Parkinson die behandeld worden met de Apo-Go pomp. Dit boekje ondersteunt u bij het juiste gebruik van

Nadere informatie

Parkinson en Dementie

Parkinson en Dementie Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie

Nadere informatie

natalizumab (tysabri)

natalizumab (tysabri) patiënteninformatie natalizumab (tysabri) behandeling en werking medicijn Uw neuroloog heeft u het medicijn natalizumab (Tysabri) geadviseerd. Hoe werkt dit medicijn? Hoe wordt natalizumab toegediend?

Nadere informatie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands S Inleiding Zonder impulsief gedrag, gedrag waar niet voldoende over nagedacht is, is het leven saai. Wanneer impulsiviteit in voldoende mate aanwezig is noemen we iemand

Nadere informatie

Challenges of brain imaging in psychiatry: understanding brain structure and function in schizophrenia da Silva Alves, F.

Challenges of brain imaging in psychiatry: understanding brain structure and function in schizophrenia da Silva Alves, F. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Challenges of brain imaging in psychiatry: understanding brain structure and function in schizophrenia da Silva Alves, F. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen

in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen in gesprek over: Medicijnen tegen angststoornissen Colofon Auteurs: A.J.L.M. van Balkom I.M. van Vliet Redactie: W. Smith-van Rietschoten (eindredacteur) J.L.M. van der Beek E.A.M. Knoppert-van der Klein

Nadere informatie

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De

Nadere informatie

Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M.

Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M. Baclofen, (How) Does It Work? The Efficacy and Working Mechanism of High- Dose Baclofen in the Treatment of Alcohol Dependence E. M. Beraha Menahem SAMENVATTING Alcoholverslaving is een chronische psychiatrische

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft

Nadere informatie

Mobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016

Mobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016 Mobiliteit, beweging, gezondheid DINSDAG 28 JUNI 2016 Mobiliteit, beweging, gezondheid WHO 2011 : gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting algemene discussie en conclusie

Nederlandse samenvatting algemene discussie en conclusie Nederlandse samenvatting algemene discussie en conclusie Het doel van dit proefschrift is het onderzoek van de mogelijke rol van de eiwitpomp P-glycoproteïne (P-gp), dat aanwezig is in de bloed-hersenbarrière

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson De ziekte van Parkinson Wie krijgt de ziekte van Parkinson? De ziekte van Parkinson is geen zeldzame ziekte. Precieze getallen ontbreken, maar Parkinson komt in Nederland voor bij ongeveer 40.000 mensen.

Nadere informatie