Studiegids Life Sciences & Technology

Transcriptie

1 Studiegids Life Sciences & Technology Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek Biotechnologie Chemie Chemische Technologie Voedingsmiddelentechnologie Studiegids Life Sciences and Technology

2 sopgave Inleiding De opleiding Doel van de opleiding Beroepen en toekomstmogelijkheden Majors Major Biomedical Research Major Human Diagnostics Health & Food 4-jarige specialisatie Overzicht studieprogramma Toelatingseisen Opbouw van de opleiding Keuze-onderdelen Vrijstellingen Biotechnologie De opleiding Doel van de opleiding Beroepen en toekomst mogelijkheden Majors Major Biotechnology Forensic Sciences 4-jarige specialisatie Major Biomedical Research Major Process Engineering Water Technology 4-jarige specialisatie Overzicht studieprogramma Toelatingseisen Opbouw van de opleiding Keuze-onderdelen Vrijstellingen Chemie De opleiding Doel van de opleiding Beroepen en toekomstmogelijkheden Majors Major Applied Chemistry Overzicht studieprogramma Toelatingseisen Opbouw van de opleiding Keuze-onderdelen Vrijstellingen Chemische Technologie De opleiding Doel van de opleiding Beroepen en toekomst mogelijkheden Majors Major Process Engineering Petrochemie en Offshore 4-jarige specialisatie Water Technology 4-jarige specialisatie Overzicht studieprogramma Toelatingseisen Opbouw van de opleiding Keuze-onderdelen Vrijstellingen Studiegids Life Sciences and Technology

3 5 Voedingsmiddelentechnologie De opleiding Doel van de opleiding Beroepen en toekomstmogelijkheden Majors Major Food Technology Major Process Engineering Health and Food 4 jarige specialisatie Overzicht studieprogramma Toelatingseisen Opbouw van de opleiding Keuze-onderdelen Vrijstellingen Aanvullende informatie Life Sciences & Technology Assessment jaar Cum laude-regeling Lestijdentabel Opbouw studieprogramma Onderwijseenheden in de propedeusefase Onderwijseenheden in de hoofdfase Organisatie Examencommissie Opleidingscommissie Life Sciences & Technology Werkveldadviescommissie Namen en adressen Life Sciences & Technology Jaarrooster Het onderwijs Internationalisering Bijkomende benodigdheden Klachtenprocedure Digitale informatiekanalen Overzicht propedeusemodules Life Sciences & Technology Overzicht hoofdfasemodules Life Sciences & Technology Examenregeling Life Sciences & Technology Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Hoofdstuk 2 Examens Hoofdstuk 3 Examencommissie Hoofdstuk 4 Toetsen Hoofdstuk 5 Studievoortgang en studiebegeleiding Hoofdstuk 6 Slotbepalingen Regeling bindend studieadvies Life Sciences & Technology Uitvoeringsregelingen onderwijs Voorvereisten juniorstage Voorvereisten projectstage Voorvereisten afstudeeropdracht Gelegenheid tot het afleggen van toetsen Studiepunten studieloopbaanbegeleiding Inschrijving en toelating tot modules Certificaat Veilige Microbiologische Technieken Begeleiding en advies Decanaat Vertrouwenspersonen Ombudsman Rechtsbescherming Bijlage 1 Voorbeelden trajecten voor studenten met vrijstellingen Studiegids Life Sciences and Technology

4 Inleiding Voor je ligt de studiegids met de opleidingsspecifieke informatie over de opleidingen die worden verzorgd door de unit Life Sciences & Technology in Leeuwarden. Life Sciences & Technology Leeuwarden leidt met een uitgebreid programma van opleidingen en onderzoek, waarin levende organismen en chemische processen de hoofdrol spelen, breed inzetbare technologen op voor een kansrijke toekomst in de wereld van morgen waarin zij hun kennis en kunde inzetten voor mens, industrie en maatschappij. De Unit Life Sciences & Technology (LS&T) verzorgt de volgende opleidingen: Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek (BM) Met de 4-jarige specialisatie Health and Food (HF) Chemie (CH) Chemische Technologie (CT) Met de 4-jarige specialisaties Petrochemie en Offshore (PO) en Water Technology (WT) Biotechnologie (BT) Met de 4-jarige specialisaties Forensic Sciences (FS) en Water Technology (WT) Voedingsmiddelentechnologie (VT) Met de 4-jarige specialisatie Health and Food (HF) De Unit Life Sciences & Technology is een samenwerking tussen Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) en de NHL Hogeschool. De licenties van de eerste drie opleidingen berusten bij de NHL Hogeschool, beide hogescholen hebben een licentie voor BT en Hogeschool VHL heeft de licentie voor VT. De directeur van Life Sciences & Technology heeft de leiding van de unit. Zij wordt in haar taak bijgestaan door teamleiders voor de dagelijkse gang van zaken. Hiernaast kent Life Sciences & Technology een eigen Research & Development afdeling. Deze afdeling is gehuisvest in de kerk die tegenover de hogeschool staat. Het bezoekadres staat vermeld in paragraaf 6.7. De teamleiders vormen samen met de directeur het management van de unit. In de hoofdstukken 1 t/m 5 staan per opleiding de opleidingsspecifieke regelingen over de betreffende opleiding en over de specialisaties binnen de opleiding. Het leerplanschema van elke opleiding is opgenomen in het leerplanschema van Life Sciences & Technology in 6.4. Het overzicht van de modules uit het leerplansschema staat in 6.4. De beschrijving van de modules staat in hoofdstuk 7 (propedeuse) en hoofdstuk 8 (hoofdfase). In de hoofdstukken 6 en 10 zijn uitvoeringsregelingen voor het onderwijs bij Life Sciences & Technology beschreven en wordt informatie gegeven over onderwijsvisie en organisatie van de unit. De hierboven beschreven hoofdstukken functioneren voor elke opleiding als opleidingsspecifieke onderwijsregeling (OOR). Life Sciences & Technology heeft een eigen examenregeling. Deze staat als hoofdstuk 9 in deze studiegids. Hierin staat alles wat met toetsen te maken heeft, zoals: bekendmaking uitslag, uitreiking diploma's, taken/bevoegdheden en werkwijze van de examencommissie, studielast, toetsvormen, geldigheidsduur toetsen, vrijstellingen, inzage, bewaren van toetsen etc. De opleidingsspecifieke onderwijsregeling (OOR), de examenregeling en de algemene onderwijsregeling vormen te samen de Onderwijs- en Examenregeling (OER). Naast de OER stelt de hogeschool een studentenstatuut vast, waarin de rechten en plichten van de student enerzijds, en anderzijds van de hogeschool, beschreven staat. Deze studiegids wordt afgesloten met een hoofdstuk over mogelijkheden voor begeleiding en advies waar je als student een beroep op kunt doen als je vragen hebt waar de studieloopbaanbegeleider geen antwoord op heeft of als zich bijzondere omstandigheden voordoen gedurende de opleiding. Studiegids Life Sciences & Technology

5 1 Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek 1.1 De opleiding Doel van de opleiding De doelstelling van de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek is de studenten op te leiden tot medisch laboratoriumingenieur. Daarom is de opleiding zo ingericht dat de afgestudeerde laboratoriumingenieur zowel goed inzetbaar is in de diagnostiek als in het onderzoek. Tevens heeft de afgestudeerde kennis en/of vaardigheden op de volgende terreinen: klinische chemie, microbiologie biochemie moleculaire biologie instrumentele analyse immunologie hematologie Daarnaast biedt de opleiding de mogelijkheid Health & Food Expert te worden, waarbij jij je kunt specialiseren tot Medisch Voedingsanalist, waar een deel van bovenstaande vaardigheden wordt gecombineerd met die van de voedingsmiddelenexpert (zie 5.2.3) De competenties bij Biologie- en Medisch Laboratoriumonderzoek vallen onder de competenties: beheren en coördineren, laboratoriumdiagnostiek klinische chemie / medische microbiologie, laboratoriumresearch en het beoefenen als beroepsbeoefenaar. Deze competenties zijn tot stand gekomen in het landelijk overleg van opleidingen Biologie & Medisch Laboratoriumonderzoek. Voor de major Health & Food zijn door de opleiding een tweetal specifieke competenties geformuleerd. De competenties zijn onder te brengen bij landelijk opgestelde competenties voor de Bachelor of Applied Sciences. Competentie BM1 Beheren & Coördineren Rol Kwaliteitsfunctionaris Biologisch/Medisch/Veterinair Competentie BM2 Laboratoriumdiagnostiek klinische chemie Rol Diagnostisch klinisch chemisch laboratoriummedewerker Competentie BM3 Laboratoriumdiagnostiek medische microbiologie Rol Diagnostisch medisch microbiologisch laboratoriummedewerker Competentie BM4 Laboratoriumresearch Rol Research laboratoriummedewerker Biologie en Medisch Onderzoek Competentie BM5 Functioneren als beroepsbeoefenaar Rol Beroepsbeoefenaar Competentie HF1 Adviseren gezondheid en voeding richting productie Een Health & Food-expert vertaalt aan de verkoopzijde eisen en wensen van klanten in technologische aspecten van voedingsmiddelen en productieprocessen en stemt aan de inkoopzijde het aanbod van toeleveranciers af op eisen en wensen van het eigen bedrijf. In de advisering naar klanten zal hij duidelijk de relatie leggen tussen voedingscomponenten, productieomstandigheden en gezondheid. Aan de inkoopzijde zal hij eisen aangeven t.a.v. gezondheidsaspecten van ingrediënten Studiegids Life Sciences & Technology

6 Competententie HF2 Adviseren gezondheid en voeding richting consument Een medisch voedingsanalist bepaalt bij klanten de noodzaak tot adequaat voedingsadvies met het oog op gezondheid en eventuele preventie van ziekte, en geeft dat advies. De technologische achtergronden bij het tot stand komen van de analyse zijn de analist bekend. Aspecten van voedingsmiddelen en productieprocessen eveneens, doch het contact met de consument staat voorop Beroepen en toekomstmogelijkheden Veel studenten kunnen na afloop van de opleiding direct aan het werk bij een organisatie waar ze al eens stage hebben gelopen. Er is onverminderd veel vraag naar goed geschoolde medisch analisten in klinisch chemische laboratoria van (academische) ziekenhuizen en medisch microbiologische laboratoria. Ook naar researchanalisten in universitair medische centra, de farmaceutische industrie en kleinere biomedische bedrijven is veel vraag. Als Health & Food Expert kun je aan de slag binnen de voedingsmiddelindustrie en de zorgsector, maar ook bij sportscholen en andere instellingen die zich met gezondheid en voeding bezig houden. 1.2 Majors Major Biomedical Research Nieuwe strategieën ontwerpen om kanker te bestrijden, bestuderen hoe hart- en vaatziekten kunnen worden voorkomen, nieuwe behandelmethoden voor astma ontwikkelen, of misschien wel gedetailleerd onderzoek doen naar de moleculaire achtergronden van een ziekte. Het zijn maar enkele voorbeelden van de onderwerpen waar je als researchanalist mee bezig kunt gaan. Tijdens het onderzoek werk je met geavanceerde apparatuur en gebruik je materialen zoals stamcellen of patiëntenmateriaal om tot nieuwe inzichten te komen. Je werkzaamheden voer je voornamelijk uit in een laboratorium van een universitair medisch centrum of van een farmaceutisch bedrijf. Het uiteindelijke doel is een bijdrage leveren aan verbeterde behandelingen van de meest ernstige ziektes Major Human Diagnostics Medische analyses zijn van levensbelang. Om een juiste diagnose te stellen heeft een arts jouw onderzoeksresultaten nodig. Een foute uitslag kan fatale gevolgen hebben. Deze analyses voer je, soms als spoedonderzoek, uit op een diagnostisch laboratorium. Je doet in een ziekenhuislaboratorium onderzoek naar de hoeveelheid enzymen, hormonen, vitaminen, en andere moleculen in het bloed, urine of andere lichaamsstoffen of je analyseert in een streeklaboratorium welk micro-organisme verantwoordelijk is voor een infectie. Met dit belangrijke en afwisselende werk lever je een waardevolle bijdrage aan het welzijn van de mens. De splitsing van bovenstaande majors vindt plaats in het eerste deel van het derde studiejaar. Dit betekent dat er naast een brede gemeenschappelijke basis nog voldoende ruimte is voor specialisatie Health & Food 4-jarige specialisatie Deze major begint al in het eerste jaar. In de eerste twee jaar maak je kennis met veel facetten van het menselijk lichaam en de voedingsmiddelenindustrie. Belangrijk is dat je verbindingen leert te leggen tussen gezondheid en voeding, dus dat je leert wat de rol is van voedingscomponenten in het menselijk lichaam. In de eerste twee jaar oefen je een aantal basisvaardigheden en natuurlijk ga je ook aan de slag in de proeffabriek en in het laboratorium. Het lesprogramma is meteen gericht op de praktijk. Je krijgt te maken met thema's als 'van vlees tot worst', of bloedanalyse, of 'bier'. Bij een basisvak als vleestechnologie leer je alles over eiwitzwelling, Studiegids Life Sciences & Technology

7 maar ook wat het effect is van zout op de bloeddruk, en hoe je een worst kunt maken met minder zout. De laatste vier maanden van je tweede jaar pas je je kennis al toe tijdens de oriënterende stage. Je bestudeert het vakgebied in de volle breedte, variërend van productontwikkeling tot gezondheidsaspecten. Je ontdekt welke richting je het beste ligt, de adviserende rol richting producent of die richting consument. Daar richt je je op bij het vinden van een stage, waarmee je het laatste jaar begint. Daarna begin je aan je afstudeerproject, eventueel samen met een medestudent. Bijna alle afstudeeropdrachten worden uitgevoerd in opdracht van het bedrijfsleven. Na je eindpresentatie en afrondend gesprek ben je klaar voor een van de vele uitdagende banen in de voedingsmiddelensector. Voor deze major worden de competenties VT1 en VT6 (zie 5.1.2) minimaal op niveau i) behaald. De overige VT competenties worden alle op niveau ii) behaald. Daarnaast worden de competenties BM2 en BM3 (zie 1.1.2) op niveau ii) behaald, de competenties VT5 en VT7 op niveau iii) behaald en HF1 of HF2 op niveau iii). Competentie VT4 is vergelijkbaar met BM1; VT7 is vergelijkbaar met BM Overzicht studieprogramma Toelatingseisen De toelatingseisen voor de opleiding Biologie en Medisch laboratorium onderzoek zijn: HAVO-diploma profiel N&T of N&G; VWO-diploma profiel N&T of N&G; MBO-diploma niveau 4 kaderfunctionaris. Studenten met een VWO-diploma N&T of N&G en kaderfunctionarissen met een verwante MBOopleiding kunnen toegelaten worden tot verkorte, doorstroomtrajecten. De procedure voor toelating staat beschreven in hoofdstuk Een studenten die niet voldoet aan de reguliere vooropleidings- of toelatingseisen is in principe niet toelaatbaar, tenzij de student: een HAVO- of VWO-diploma met profiel E&M of C&M heeft én certificaten heeft voor de vakken scheikunde en wiskunde (niveau: zomercursus VHL/NHL Leeuwarden). Bij ontbreken van certificaten kunnen er toelatingstoetsen worden gedaan voor scheikunde en wiskunde. Op deze toetsen moet ten minste een afgeronde 6 worden gehaald. of of op 1 september 21 jaar of ouder is én certificaten heeft voor de vakken scheikunde en wiskunde (niveau: zomercursus VHL/NHL Leeuwarden) en Nederlands. Bij ontbreken van certificaten kunnen er toelatingstoetsen worden gedaan voor scheikunde, wiskunde en Nederlands. Op deze toetsen moet ten minste een afgeronde 6 worden gehaald. De toelatingstoets voor Nederlands wordt in de praktijk alleen afgenomen als er reden is voor twijfel aan het kennisniveau. buiten Nederland een diploma heeft behaald dat gelijkwaardig is aan een HAVO- diploma én ten genoege van de examencommissie het bewijs kan leveren van voldoende beheersing van de Nederlandse taal. Het bewijs wordt geacht te zijn geleverd door het behalen van NT2, niveau II. Studenten die Nederlands als moedertaal hebben, kunnen het bewijs op een andere manier leveren. Studiegids Life Sciences & Technology

8 1.3.2 Opbouw van de opleiding De vierjarige opleiding bevat een propedeuse van 1 jaar en een hoofdfase van 3 jaren. Het totale programma omvat 240 credits: 60 credits in de propedeuse en 180 credits in de hoofdfase. Propedeuse: 8 propedeuse modulen 56 credits studieloopbaanbegeleiding 3 credits assessment 1 e jaar 1 credits Totaal 60 credits Hoofdfase De hoofdfase van het 4-jarige standaard studieprogramma is als volgt opgebouwd: hoofdfase modulen 4 major modulen 28 credits 4 algemeen verplichte modulen 28 credits 4 minor- of keuzemodulen 28 credits Juniorstage 28 credits Project stage 30 credits Afstudeeropdracht 30 credits Studieloopbaanbegeleiding 8 credits Totaal 180 credits De major bestaat uit 90 EC s. Deze is opgebouwd uit 4 majormodulen, de projectstage en de afstudeerstage. 4 major modulen 28 credits Project stage 30 credits Afstudeeropdracht 30 credits Studieloopbaanbegeleiding 2 credits Totaal 90 credits HAVO Studenten afkomstig van het HAVO worden in een reguliere stroom geplaatst. Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk 6.3. MBO verwant Voor studenten met een MBO-opleiding die duidelijk verwant is aan de opleiding Biologie en Medisch laboratoriumonderzoek bestaat er een driejarig programma. Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk VWO Van het VWO afkomstige studenten kunnen in de reguliere 4 jarige of een verkorte 3 jarige VWOstroom geplaatst worden, afhankelijk van het vakkenpakket Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk Studiegids Life Sciences & Technology

9 1.3.3 Keuze-onderdelen Keuzevakken en modulen aan andere onderwijsinstellingen De mogelijkheid bestaat dat studenten in het kader van hun studie onderwijs volgen aan een andere hogeschool of universiteit in binnen- of buitenland. Het dient te gaan om duidelijk afgeronde programma's of cursussen die als zodanig herkenbaar en te waarderen zijn en die tenminste op hbohoofdfase niveau zijn. Zij komen in de plaats van de vrije keuze (of minor)modulen aan Hogeschool VHL. Vervanging van verplichte modulen is slechts mogelijk indien de inhoud van het te volgen onderwijs hiermee voldoende overeenstemt. Eventuele extra kosten die voortvloeien uit het benutten van de mogelijkheid om elders onderwijs te volgen zijn voor rekening van de student. Een verzoek voor het volgen van programma's of cursussen moet vooraf, met redenen omkleed, schriftelijk en voorzien van het advies van de opleidingsdirecteur worden gericht tot de examencommissie. Criteria vrije ruimte 1. De vrije ruimte kan worden ingevuld door minors, losse keuzemodules of een stage in de beroepspraktijk. Voor minors en losse keuzemodules en vakken kan een keuze worden gemaakt uit het aanbod binnen de gehele hogeschool, maar ook uit het aanbod van andere hogescholen. 2. Een minor is een samenhangend onderwijselement dat bestaat uit minimaal 14 EC s. 3. De invulling van de vrije ruimte dient vooraf aan de examencommissie ter goedkeuring te worden voorgelegd. Informatie over de examencommissie is te vinden in hoofdstuk Een externe minor moet passen binnen de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en dient relevant te zijn voor de beroepspraktijk van de opleiding. 5. Mits aan bovenstaande criteria wordt voldaan kan een keuze worden gemaakt uit het aanbod binnen de gehele hogeschool, maar ook uit het aanbod van andere hogescholen. 6. De volgende minors zijn a-priori goedgekeurd voor de opleiding Biologie en Medisch Laboratorium onderzoek: Molecular Biology (LLS341 en LLS342) Bio-engineering (LLS345 en LLS346) Toxicology (LLS347 en LLS348) DNA Special (LLS341 en LLS349) Chemistry Special (LCH331 en LCH332) Research & Development (LLS520VN) Proefdierkunde (LDM350VN, LDM351VN, LDM352VN en LDM353VN) Studiegids Life Sciences & Technology

10 1.3.4 Vrijstellingen Er zijn 3 vormen van instroom in de opleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek die kunnen leiden tot vrijstellingen voor bepaalde onderdelen van de opleiding : VWO met profiel NG of NT; verwante MBO-opleiding niveau 4; niet-verwante MBO-opleiding niveau 4. Verwante MBO-4 opleidingen zijn: Klinisch-chemisch analist Microbiologisch analist De unit voert een intakegesprek met de student, die vrijstellingen wil aanvragen bij de examencommissie. Dit intakegesprek wordt gevoerd met de voorzitter van de opleiding of zijn/haar vervanger en heeft de volgende agenda: 1. Wederzijdse kennismaking (student, voorzitter, opleiding). 2. Beoordeling van de vooropleiding van de student. De student neemt diploma s en cijferlijsten mee. Eventueel wordt door de voorzitter van de opleiding ook inzicht gevraagd in studieboeken. 3. Opstellen van een advies aan de examencommissie m.b.t. mogelijke vrijstellingen en aangepast studieprogramma voor de student. Het voorgestelde advies wordt in de opleidingsvergadering besproken en vastgesteld en daarna voor besluitvorming gestuurd naar de examencommissie. Vervolgens wordt het studieprogramma in een studiecontract voor de student verwerkt. Het studiecontract wordt door de student ondertekend en in het studentdossier opgeborgen. Als het om de vooropleiding VWO met profiel NT of NG of om een MBO-opleiding gaat, die in de bovenstaande opsomming vermeld staat, kan de student in zijn eerstejaars programma een aantal hoofdfasemodules volgen. Voorbeelden van dergelijke programma s zijn te vinden in bijlage 1 van de studiegids. Als het om een MBO-4 opleiding gaat, die niet in de bovenstaande opsomming vermeld staat, bepaalt de voorzitter van de opleiding of volgen van hoofdfasemodules in het eerste jaar mogelijk is en stelt op basis hiervan een studieprogramma op. Studiegids Life Sciences & Technology

11 2 Biotechnologie 2.1 De opleiding Doel van de opleiding De Hbo-opleiding Biotechnologie van Hogeschool VHL /NHL Hogeschool leidt op voor de volgende drie verwante beroepen: de bioprocestechnoloog, de forensisch onderzoeker en de biotechnologisch analist. Een beginnend beroepsbeoefenaar hanteert voortdurend in zijn beroepsuitoefening de integratie van kennis uit het domein van de biologie en uit dat van de Technologie. De Hbo-biotechnoloog wordt opgeleid om binnen het Biotechnologische beroepenveld te worden ingezet om in research en analyse laboratoria en in industriële omgevingen fundamentele biologische processen te onderzoeken en/of toe te kunnen passen. Al naar gelang de werkplek in het beroepenveld zal hij vooral ingezet worden in analytisch, fundamenteel en/of toegepast onderzoek, bijvoorbeeld ten aanzien van: Pathologie, toxicologie en criminalistiek. Bijvoorbeeld op het gebied van gentherapie, het ontstaan en de bestrijding van kanker, erfelijke ziekten en criminaliteit & opsporing enz. Opzet en uitvoering van moleculaire, moleculair biologische en analytisch chemische onderzoeks-strategieën, digitaal-, balistisch-, technisch- en tactisch onderzoek. Genomics, proteomics en metabolomics, bijvoorbeeld in verband met toepassing van gezonde voeding, voorkoming/bestrijding van ziekten/plagen en verhoging van de dierlijke productie; Ontwikkeling van biologische gewasbeschermingsmiddelen, allerlei vormen van gewasresistentie en plantenveredeling; Ontwerp en beheer van kweeksystemen, ontwikkeling van kwaliteitsnormen; Het ontwerpen en beheren van installaties ten behoeve van productiesystemen van geneesmiddelen, levensmiddelen en fijnchemicaliën. Het ontwerpen en beheren van installaties ten behoeve van de reductie van de belasting van het milieu Bovenstaande betekent dat ontwerpen en uitvoeren van experimentele biochemische processen, het ontwerpen van moleculair biologische strategieën en het ontwerpen en beheersen van kweek- en productiesystemen alsmede het beheer van systemen tot de kerntaken van het beroep gerekend kunnen worden. Het beroepenveld omvat dus een groot aantal werkterreinen van bijvoorbeeld de medische en dierlijke Biotechnologie, forensistiek, bioprocestechnologie tot en met de levensmiddelen- en plantenbiotechnologie, waarbij de bioinformatica een belangrijke schakel is. Daarnaast is het beroepenveld divers en sterk aan veranderingen onderhevig. Daardoor kan de aard van de probleemstelling en de organisatiestructuur - meer horizontaal ten opzichte van meer verticaalsterk verschillen. Dat betekent dat studenten breed opgeleid moeten worden. De opleiding heeft zich tot doel gesteld de student te assisteren bij het verwerven van deze competenties. Studiegids Life Sciences & Technology

12 2.1.2 De competenties van de opleiding Biotechnologie en van de 4-jarige specialisatie Forensic Sciences zijn na consultatie van het beroepenveld opgesteld door de opleiding. De door de opleiding opgestelde competenties zijn onder te brengen bij landelijk opgestelde competenties voor de Bachelor of Applied Sciences. BT1 BT2 BT3 BT4/FS2 BT5 BT6/FS1 FS3 FS4 FS5 Experimenteren/onderzoeken/optimaliseren in biotechnologische productieprocessen. Ontwerpen van biotechnologische productieprocessen. Bedrijven van biotechnologische productieprocessen. Ontwerpen en uitvoeren van methoden en strategieën voor biotechnologisch onderzoek (Her)ontwerpen en toepassen van teeltsystemen voor genetisch gemodificeerde planten Functioneren als beroepsbeoefenaar Ontwerpen en uitvoeren van methoden voor forensisch onderzoek (biologisch en chemisch sporenonderzoek) Ontwerpen en uitvoeren van methoden voor forensische informatica Ontwerpen en uitvoeren van methoden voor forensisch gedragsonderzoek Beroepen en toekomst mogelijkheden De volgende trends lijken van belang voor de hbo-opleiding Biotechnologie. De elektronische snelweg maakt een steeds snellere communicatie en uitwisseling van data mogelijk. De informatica wordt in sterkere mate gebruikt voor de ontwikkeling van moleculair biologische onderzoeksstrategieën en databeheersing/verwerking. Het onderzoek dat door biotechnologen wordt verricht is niet altijd algemeen geaccepteerd. Soms reageert de maatschappij vrij fel, bijvoorbeeld in het geval van klonen van organismen. De ethische grenzen leggen wij voor de verschillende levensvormen anders en deze grenzen verschuiven. De contacten met klanten worden belangrijker. Er is meer oefening nodig in communicatieve vaardigheden De maatschappij wordt snel multicultureler. Dat gaat gepaard met andere zeden, gewoonten en taaluitingen. Tegenwoordig wordt men vaak voor projecten in dienst genomen, waardoor nogal eens van organisatie wordt gewisseld; elke organisatie heeft zijn eigen cultuur. Dit verlangt een hierop inspelende flexibele gedragshouding. Het wettelijke kader waarbinnen het onderzoek zich afspeelt, verandert bij voortduring. Toenemende aandacht voor kwaliteitszorg en kwaliteitsborgingsystemen Er treden verschuivingen op in de aandachtsgebieden van onderzoek: van kloneren naar genomics, proteomics en metabolomics; dit komt enerzijds doordat genetisch gemodificeerd voedsel maatschappelijk minder geaccepteerd is, anderzijds doordat productie van gezonde voeding op maat mogelijk ziekten kan voorkomen. De farmaceutische industrie wil in de toekomst graag geneesmiddelen op maat (designer drugs) leveren. Naast een kwalitatief hoogwaardig goed beschreven product wordt een genetisch profiel van de patiënt (klant) belangrijker voor effectiviteitbepalingen van geneesmiddelen. Forensisch onderzoek is inmiddels een volwaardig en zeer krachtig hulpmiddel wat zowel door politie en justitie, als particuliere onderzoekers en consultants wordt toegepast. Specialistische recherchetaken worden door de komende pensioneringsgolf binnen de landelijke politiekorpsen in de toekomst door HBO zij-instromers uitgevoerd. De groeiende betekenis van de Biotechnologie zowel in de productie als in het ontwerp van nieuwe producten. Het vakgebied wordt steeds breder. Er worden voortdurend nieuwe technieken ontwikkeld. Medewerkers moeten in staat zijn om snel in te spelen op veranderingen in het werkveld. Studiegids Life Sciences & Technology

13 Er is sprake van een verschuiving van bulkchemicaliën naar fijnchemicaliën en specialisaties. Toenemende aandacht voor gezond voedsel en een schoner milieu. Dit betekent meer aandacht voor toxiciteit, voor het gebruiken van gevoeliger analysemethoden en voor het gebruiken van duurzame uitgangsproducten. Bovendien is er een toenemende behoefte aan producten die minder of geen bijproducten opleveren. Er is een groeiende aandacht voor kwaliteitszorg en validering. De automatisering neemt sterk toe. Dit uit zich door het gebruik van informatica in apparatuur, berekeningen, inclusief een koppeling van financiële resultaten aan de productieruns. Het toenemende gebruik van de informatica blijkt ook uit het toenemende gebruik van databases met productiegegevens bij het optimaliseren van het productieproces. Verder zijn er belangrijke ontwikkelingen op het gebied van de bio-informatica. Vooral de ontwikkeling van de automatisering en de ontwikkeling van applicaties van moleculair biologische analyseapparatuur vindt in hoog tempo plaats. Voor wat betreft de inhoud van een aantal functies kan men een groter accent verwachten op managementaspecten. Het werken in (en het leiding geven aan) teams en projecten neemt toe. Van invloed hierop is de verandering van de grootte van bedrijven, samenwerkingsverbanden e.d. door technische en marktontwikkelingen. Deze trends vragen van het onderwijs vooral bij de studenten de juiste attitude te ontwikkelen en de aandachtsgebieden te verschuiven. 2.2 Majors Major Biotechnology In deze major kun je werken aan verscheidene toepassingen van de biotechnologie. Je bent mét mensen bezig om vóór mensen onderzoek te doen. Je werkt in laboratoria in groepsverband aan onderzoeken waar de mens "letterlijk en figuurlijk" beter van wordt. Zo ontwikkel je nieuwe medicijnen of zoek je naar oorzaken van ziekten of vaccins tegen malaria. Maar ook ben je betrokken bij de verbetering van oogsten, de ontwikkeling van smaak- en geurstoffen of een nieuw soort kaas. En er is meer! Plantenbiotechnologie bijvoorbeeld, richt zich op snellere groei van planten of het resistent maken tegen ziekten en plagen. Of ontdek de geheimen van bio-informatica. Nu het menselijk DNA in kaart is gebracht, zijn er specialisten nodig die deze gegevens kunnen beheren en er nuttige informatie uit kunnen halen. Bijvoorbeeld om de oorzaak van ziekten te achterhalen en aan te pakken. In het derde jaar volg je modules op het gebied van biochemie, celbiologie, plantenbiotechnologie, bioprocestechnologie of medisch gerichte modules. In het vierde jaar kun je tijdens projectstage en afstudeeropdracht deze kennis toepassen op een zelf te kiezen deelgebied van de biotechnologie Forensic Sciences 4-jarige specialisatie Je begint met het aanleren van basale labhandelingen: beetje zonde als door jouw toedoen uniek bewijsmateriaal verloren gaat! Maar al heel snel leer je opsporingsmethoden en forensische analyses uit te voeren bij modulen als moleculaire detectie, biologisch & chemisch sporenonderzoek en patroonherkenning. Ook computercriminaliteit en gebruik van forensische databases en computervision komen aan bod. Daarnaast leer je de theorie en praktijk van research management, forensische wapenleer en criminaliteit & opsporing (o.a. daderprofilering). Daarna mag je voor het eerst gaan proeven van het werkveld tijdens je juniorstages bij bijvoorbeeld de politie of particuliere recherchebureaus, maar ook bij onderzoekslaboratoria en verzekeringsmaatschappijen. Studiegids Life Sciences & Technology

14 In het derde jaar kan jij jouw kennis zowel verbreden als verdiepen om je te richten op je afstudeeropdracht. Als je je in de breedte wilt bekwamen, neem je vakken als management skills, communicatie of rechten. Kies je voor verdieping, dan is bijvoorbeeld de DNA-special of Toxicologie misschien meer jouw ding. Het vierde jaar loop je een halfjaar stage waarin je toewerkt naar je afstudeerproject. Daarmee mag je laten zien wat je in je mars hebt. FS leidt professionals in waarheidsvinding op, die breed en internationaal inzetbaar zijn door een uniek gedifferentieerd en hoogstaand programma van gericht onderwijs en innovatief toegepast wetenschappelijk onderzoek Major Biomedical Research Nieuwe strategieën ontwerpen om kanker te bestrijden, bestuderen hoe hart- en vaatziekten kunnen worden voorkomen, nieuwe behandelmethoden voor astma ontwikkelen, of misschien wel gedetailleerd onderzoek doen naar de moleculaire achtergronden van een ziekte. Het zijn maar enkele voorbeelden van de onderwerpen waar je als researchanalist mee bezig kunt gaan. Tijdens het onderzoek werk je met geavanceerde apparatuur en gebruik je materialen zoals stamcellen of patiëntenmateriaal om tot nieuwe inzichten te komen. Je werkzaamheden voer je voornamelijk uit in een laboratorium van een universitair medisch centrum of van een farmaceutisch bedrijf. Het uiteindelijke doel is een bijdrage leveren aan verbeterde behandelingen van de meest ernstige ziektes. In het derde jaar volg je modules op het gebied van biochemie, celbiologie, immunologie, fysiologie, pathologie en anatomie. In het vierde jaar ga je tijdens projectstage en afstudeeropdracht deze kennis toepassen binnen de medische biotechnologie Major Process Engineering Biotechnologie wordt toegepast bij de productie van allerlei gewenste producten: medicijnen, voedingsmiddelen, schoon water en schone lucht. Met biotechnologie gaat dat vaak beter en milieuvriendelijker (duurzamer) dan met andere productiemethoden. Dierlijke cellen worden gebruikt om afweerstoffen tegen ziektes te produceren, plantencellen kunnen smaakstoffen en vitamines produceren, gisten zetten afvalstoffen om in alcohol of maken bier nog lekkerder en bacteriën maken van vervuild water weer schoon water. Weer andere bacteriën zorgen voor gezonder en lekkerder voedsel. Met deze toepassingen kun je aan de slag in de major Process Engineering. In het derde jaar volg je modules over procesontwerp, bioprocestechnologie, kwaliteits- en milieuzorg en zuivering van stoffen. In projecten werk je samen met chemisch technologen en voedingsmiddelentechnologen. In het vierde jaar ga je tijdens projectstage en afstudeeropdracht deze kennis toepassen op een zelf te kiezen deelgebied van de bioprocestechnologie Water Technology 4-jarige specialisatie Bedrijven, actief in de watersector, vestigen zich in Noord-Nederland. Dit komt omdat Leeuwarden Europese hub van watertechnologie aan het worden is. Heb je affiniteit met water en wil je naast goede arbeidsperspectieven ook graag in Noord-Nederland wonen/werken dan is dit de major die je moet volgen. In de eerste twee jaar van de opleiding wordt aan basiskennis en vaardigheden gewerkt. Dit komt kortweg neer op een solide theoretische basis waarmee watertechnologische vraagstukken op een Studiegids Life Sciences & Technology

15 pragmatische manier aangepakt kunnen worden. Vaak werk je in groepsverband aan praktijkvraagstukken welke veelal uit het werkveld komen. De laatste 2 jaar staan in het kader van de specialisatie en afstuderen. Watertechnologie heeft een breed karakter en kent vele specialisaties. Waterbesparing en hergebruik, water en energie, nutrienten en landbouw, watersysteem, industriewater en sensortechnologie zijn hier voorbeelden van. In deze fase van de opleiding kom je veelvuldig in aanraking met water technologische bedrijven waardoor een mening gevormd kan worden welke specialisatie het beste aansluit op je ambities. Na de opleiding kun je aan het werk gaan, maar in Leeuwarden is de mogelijkheid om verder te studeren in watertechnologie voor een masters bij Wetsus. 2.3 Overzicht studieprogramma Toelatingseisen De toelatingseisen voor de opleiding Biotechnologie zijn: HAVO-diploma profiel N&T of N&G; VWO-diploma profiel N&T of N&G; MBO-diploma niveau 4 kaderfunctionaris. Studenten met een VWO-diploma N&T of N&G en kaderfunctionarissen met een verwante MBOopleiding kunnen toegelaten worden tot verkorte, doorstroomtrajecten. De procedure voor toelating staat beschreven in hoofdstuk Een student die niet voldoet aan de reguliere vooropleidings- of toelatingseisen is in principe niet toelaatbaar, tenzij de student: een HAVO- of VWO-diploma met profiel E&M of C&M heeft én certificaten heeft voor de vakken scheikunde en wiskunde (niveau: zomercursus VHL/NHL Leeuwarden). Bij ontbreken van certificaten kunnen er toelatingstoetsen worden gedaan voor scheikunde en wiskunde. Op deze toetsen moet ten minste een afgeronde 6 worden gehaald. of of op 1 september 21 jaar of ouder is én certificaten heeft voor de vakken scheikunde en wiskunde (niveau: zomercursus VHL/NHL Leeuwarden) en Nederlands. Bij ontbreken van certificaten kunnen er toelatingstoetsen worden gedaan voor scheikunde, wiskunde en Nederlands. Op deze toetsen moet ten minste een afgeronde 6 worden gehaald. De toelatingstoets voor Nederlands wordt in de praktijk alleen afgenomen als er reden is voor twijfel aan het kennisniveau. buiten Nederland een diploma heeft behaald dat gelijkwaardig is aan een HAVO- diploma én ten genoege van de examencommissie het bewijs kan leveren van voldoende beheersing van de Nederlandse taal. Het bewijs wordt geacht te zijn geleverd door het behalen van NT2, niveau II. Studenten die Nederlands als moedertaal hebben, kunnen het bewijs op een andere manier leveren. Studiegids Life Sciences & Technology

16 2.3.2 Opbouw van de opleiding De vierjarige opleiding bevat een propedeuse van 1 jaar en een hoofdfase van 3 jaren. Het totale programma omvat 240 credits: 60 credits in de propedeuse en 180 credits in de hoofdfase. Propedeuse: 8 propedeuse modulen 56 credits studieloopbaanbegeleiding 3 credits assessment 1 e jaar 1 credits Totaal 60 credits Hoofdfase De hoofdfase van het 4-jarige standaard studieprogramma is als volgt opgebouwd: Hoofdfase modulen 4 major modulen 28 credits 4 algemeen verplichte modulen 28 credits Vrije ruimte 28 credits 5 maanden juniorstage 28 credits 5 maanden projectstage 30 credits Afstudeeropdracht 30 credits Studieloopbaanbegeleiding 8 credits Totaal 180 credits De major bestaat uit 90 EC s. Deze is opgebouwd uit 4 majormodulen, de projectstage en de afstudeerstage. 4 major modulen 28 credits Project stage 30 credits Afstudeeropdracht 30 credits Studieloopbaanbegeleiding 2 credits Totaal 90 credits HAVO Studenten afkomstig van het HAVO worden in een reguliere stroom geplaatst. Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk 6.3. MBO verwant Voor studenten met een MBO-opleiding die duidelijk verwant is aan de opleiding Biotechnologie bestaat er een driejarig programma. Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk VWO Van het VWO afkomstige studenten kunnen in de reguliere 4 jarige of een verkorte 3 jarige VWOstroom geplaatst worden, afhankelijk van het vakkenpakket Dit studieprogramma wordt beschreven in hoofdstuk Studiegids Life Sciences & Technology

17 2.3.3 Keuze-onderdelen Keuzevakken en modulen aan andere onderwijsinstellingen De mogelijkheid bestaat dat studenten in het kader van hun studie onderwijs volgen aan een andere hogeschool of universiteit in binnen- of buitenland. Het dient te gaan om duidelijk afgeronde programma's of cursussen die als zodanig herkenbaar en te waarderen zijn en die tenminste op hbohoofdfase niveau zijn. Zij kunnen worden gebruikt als invulling van de vrije ruimte. Vervanging van verplichte modulen is slechts mogelijk indien de inhoud van het te volgen onderwijs hiermee voldoende overeenstemt. Eventuele extra kosten die voortvloeien uit het benutten van de mogelijkheid om elders onderwijs te volgen zijn voor rekening van de student. Een verzoek voor het volgen van programma's of cursussen moet vooraf, met redenen omkleed, schriftelijk en voorzien van het advies van de opleidingsdirecteur worden gericht tot de examencommissie. Criteria vrije ruimte 1. De vrije ruimte kan worden ingevuld door minors, losse keuzemodules of een stage in de beroepspraktijk. Voor minors en losse keuzemodules en vakken kan een keuze worden gemaakt uit het aanbod binnen de gehele hogeschool, maar ook uit het aanbod van andere hogescholen. 2. Een minor is een samenhangend onderwijselement dat bestaat uit minimaal 14 EC s. 3. De invulling van de vrije ruimte dient vooraf aan de examencommissie ter goedkeuring te worden voorgelegd. Informatie over de examencommissie is te vinden in hoofdstuk De criteria waarop de invulling van de vrije ruimte zal worden beoordeeld zijn: minimaal HBO-hoofdfaseniveau; een zinvolle aanvulling op de andere onderdelen van de opleiding. 5. De volgende minors zijn a-priori goedgekeurd voor de major Forensic Sciences van de opleiding Biotechnologie: Forensic Toxicology (LLS347VN en LFS344VN); DNA Special (LLS341VN en LLS349VN); Chemistry Special (LCH331VN en LCH332VN); Cybercrime (externe minor bij NHL Hogeschool) Criminaliteit & Opsporing (LFS345VN en LFS346VN) Research & Development (LLS520VN) 6. De volgende minors zijn a-priori goedgekeurd voor de majors Biomedical Research en Biotechnology van de opleiding Biotechnologie: Molecular Biology (LLS341VN en LLS342VN) Bioengineering (LLS345VN en LLS346VN) Toxicology (LLS347VN en LLS348VN) DNA Special (LLS341VN en LLS349VN) Chemistry Special (LCH331VN en LCH332VN) Research & Development (LLS520VN) Proefdierkunde (LDM350VN, LDM351VN, LDM352VN en LDM353VN) 7. De volgende minors zijn a-priori goedgekeurd voor de major Process Engineering van de opleiding Biotechnologie: Molecular Biology (LLS341VN en LLS342VN) Bioengineering (LLS345VN en LLS346VN) Chemistry Special (LCH331VN en LCH332VN) Biobased Chemistry (LCH333VN en LCH334VN) Research & Development (LLS520VN) Werkveld Watertechnology Doorstroom Watertechnology (LLS513VN) Studiegids Life Sciences & Technology

18 2.3.4 Vrijstellingen Er zijn 3 vormen van instroom in de opleiding Biotechnologie die kunnen leiden tot vrijstellingen voor bepaalde onderdelen van de opleiding : VWO met profiel NG of NT; verwante MBO-opleiding niveau 4; niet-verwante MBO-opleiding niveau 4. Verwante MBO-4 opleidingen zijn: Klinisch-chemisch analist Microbiologisch analist De unit voert een intakegesprek met de student, die vrijstellingen wil aanvragen bij de examencommissie. Dit intakegesprek wordt gevoerd met de voorzitter van de opleiding of zijn/haar vervanger en heeft de volgende agenda: 1. Wederzijdse kennismaking (student, voorzitter, opleiding). 2. Beoordeling van de vooropleiding van de student. De student neemt diploma s en cijferlijsten mee. Eventueel wordt door de voorzitter van de opleiding ook inzicht gevraagd in studieboeken. 3. Opstellen van een advies aan de examencommissie m.b.t. mogelijke vrijstellingen en aangepast studieprogramma voor de student. Het voorgestelde advies wordt in de opleidingsvergadering besproken en vastgesteld en daarna voor besluitvorming gestuurd naar de examencommissie. Vervolgens wordt het studieprogramma in een studiecontract voor de student verwerkt. Het studiecontract wordt door de student ondertekend en in het studentdossier opgeborgen. Als het om de vooropleiding VWO met profiel NT of NG of om een MBO-opleiding gaat, die in de bovenstaande opsomming vermeld staat, kan de student in zijn eerstejaars programma een aantal hoofdfasemodules volgen. Voorbeelden van dergelijke programma s zijn te vinden in bijlage 1 van de studiegids. Als het om een MBO-4 opleiding gaat, die niet in de bovenstaande opsomming vermeld staat, bepaalt de voorzitter van de opleiding of volgen van hoofdfasemodules in het eerste jaar mogelijk is en stelt op basis hiervan een studieprogramma op. Studiegids Life Sciences & Technology

19 3 Chemie 3.1 De opleiding Doel van de opleiding De doelstelling van de opleiding is studenten op te leiden tot chemicus: deskundigen die zich bezighouden met chemische en instrumentele analyses en synthesen. De afgestudeerde chemicus heeft kennis en/of vaardigheden op de volgende terreinen: Instrumentele analyse Analytische chemie Organische chemie Materiaalkunde en polymeerchemie Biochemie Levensmiddelenchemie Visie op toekomstige ontwikkelingen binnen het beroep en de consequenties van het onderwijs Chemie op HBO-niveau is de vaardigheid van het verwerven en toepassen van bestaande chemische kennis in een nieuwe situatie. Deze kennis zal vaak per onderwerp vergaard moeten worden. Als een chemicus een opdracht krijgt van een opdrachtgever, dan zal als regel het probleem eerst geanalyseerd moeten worden. Het is de kunst om in deze fase zonodig de benodigde nieuwe kennis te verwerven en vervolgens toe te passen. De opdrachten moeten meestal met de opdrachtgever geherformuleerd worden voordat een strategie voor de oplossing ontwikkeld kan worden. Voor de opleiding Chemie houdt dit in dat afgestudeerden breed inzetbaar zijn, hun handelen kunnen bijstellen naar aanleiding van de gevolgen en procedures moeten kunnen ontwikkelen voor bijzondere situaties. Daarnaast moeten afgestudeerden beschikken over voldoende sociale, communicatieve en probleemoplossende vaardigheden om in een multidisciplinaire omgeving hun werk te kunnen doen Landelijk zijn de competenties vastgelegd in het document Bachelor of Applied Sciences: Een competentiegerichte profielbeschrijving. Dit document is richtinggevend geweest bij de ontwikkeling van het onderwijs bij Life Sciences & Technology. De nummers verwijzen naar de landelijk vastgestelde BAS-competenties. Deze competenties voor de Bachelor of Applied Science staan op Blackboard bij Life Sciences Algemeen bij. 1. Onderzoeken De HBO-Bachelor CH voert onderzoek uit op chemisch-technisch of op chemisch-wetenschappelijk gebied. Dit onderzoek draagt bij aan de oplossing van een probleem of het onderzoek leidt tot een groter inzicht in een onderwerp binnen de eigen werkomgeving. 2. Experimenteren De HBO-Bachelor CH zet experimenten op om antwoord te krijgen op een onderzoeksvraag. De HBO-bachelor CH voert de experimenten zo uit, dat ook in spoedeisende situaties aantoonbaar betrouwbare resultaten worden verkregen. 3. Ontwikkelen. De HBO-Bachelor CH ontwikkelt, verbetert of implementeert producten, processen of methoden op basis van bestaande kennis. 4. Beheren De HBO-Bachelor CH onderhoudt een beheersysteem of onderdelen daarvan, zoals een kwaliteitssysteem, een onderhoudssysteem, een KAM-systeem (Kwaliteit, Arbo, Milieuzorg), een QAsysteem (Quality Assurance). Deze systemen kunnen onderdeel uitmaken van een LIMS (Laboratorium Informatie Management Systeem). Studiegids Life Sciences & Technology

20 5. Adviseren De HBO Bachelor CH vertaalt op servicegerichte wijze eisen of wensen van gebruikers naar een onderzoekvraag en een proefopzet. Hierbij worden wensen en vragen vertaald naar haalbare oplossingen. Na onderzoek draagt de HBO bachelor bij aan het leveren van delen van een adviesrapport. 6. Instrueren De HBO-bachelor CH instrueert en begeleidt medewerkers en klanten bij het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden over processen, producten en/of materialen. 7. Leiding geven/managen De HBO-bachelor CH geeft richting en sturing aan organisatieprocessen en daarbij betrokken medewerkers om doelen te realiseren van het organisatieonderdeel of project. 8. Zelfsturing De HBO-bachelor CH stuurt zichzelf in zijn functioneren en in zijn ontwikkeling en zorgt dat hij qua kennis en vaardigheden op de hoogte is van de nieuwste ontwikkelingen, ook in relatie tot ethische dilemma s en maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden. * De nummers verwijzen naar de landelijk vastgestelde BAS-competenties. Deze competenties voor de Bachelor of Applied Science staan op Blackboard bij Life Sciences Algemeen bij Beroepen en toekomstmogelijkheden De chemicus is inzetbaar op alle laboratoria waar chemie een rol speelt. Een HBO-chemicus is een generalist, maar geen alleskunner. Hieronder staan een aantal voorbeelden van taakgebieden: 1. Productontwikkeling. Het gaat om mensen die affectie hebben tot een tastbaar product. Dit kan een membraan zijn, een katalysator of een verfsysteem. Materiaalkunde, polymeerchemie, organische chemie en chemometrie zijn belangrijke handvatten voor de productontwikkelaar. 2. Synthese. Een syntheticus maakt nieuwe stoffen. Soms gaat het om isotoop-gemerkte stoffen voor de research, om medicijnen of om geurstoffen. In al deze voorbeelden wordt het product vervaardigd vanwege specifieke stofeigenschappen. In andere gevallen maakt de syntheticus een nieuw polymeer. In dat geval spelen vooral de materiaaleigenschappen een rol en fungeert de syntheticus ook als productontwikkelaar. 3. Ontwikkeling van analysemethoden binnen een kwaliteitssysteem. Een analytisch chemicus ontwikkelt en valideert chemische analysemethoden en implementeert ze daarna in de organisatie. Als het analyses met complexe apparatuur betreft, zoals LC-MS, voert hij die zelf ook uit. In ieder geval is de analytisch chemicus thuis in de wereld van de vloeistof- en gaschromatografie, van de ir- en uv-spectrometrie alsmede van de diverse vormen van atoomanalyse. 4. Beheer van (delen van) een kwaliteitssysteem. Elke HBO-chemicus heeft wel enige beheerstaken op het gebied van de kwaliteitszorg. Apparatuur, chemicaliën en analyses moeten immers voortdurend gecontroleerd worden. Sommige functionarissen hebben echter een hoofdtaak aan beheerstaken van het kwaliteitssysteem. Studiegids Life Sciences & Technology