Het Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt

Transcriptie

1 Het Zorgpad COPD Geert Tits Valérie Van Damme Sofie Sint-Andriesziekenhuis Tielt

2 Overzicht Ontstaan Definitie Stappenplan

3 Ontstaan Naar analogie zorgtraject diabetes mellitus en nierinsufficientie! Geen zorgtraject, enkel zorgpad Geen financiering Doel: betere zorg voor COPD-patiënten door multidisciplinaire samenwerking

4 Doel: betere zorg door multidisciplinaire samenwerking 1. Zo vroeg mogelijke opsporing van COPDpatienten in 1 ste lijn 2. Goede en gestroomlijnde samenwerking tussen verschillende lijnen medische en paramedische disciplines 3. Op lange termijn vertraging van het ziekte proces

5

6 Ontstaan Werkgroep: afvaardiging van 5 huisartsenkringen en pneumologen van 6 ziekenhuizen Document opgesteld door 2 pneumologen, 2 huisartsen en de zorgtrajectpromotor Dit document werd getoetst aan de Westvlaamse Apothekersvereniging en aan enkele kinesitherapeuten

7 Ontstaan: 5 Huisartsenkringen Midden West-Vlaanderen Ijzerstreek en Westkust t Oosten van West-Vlaanderen Westhoek Izegem, Ingelmunster en Lendelede

8 Ontstaan: 6 Ziekenhuizen AZ Delta Roeselare Jan Yperman Ziekenhuis Ieper Sint Jozefkliniek Izegem Sint Andries Ziekenhuis Tielt AZ Sint Augustinus Veurne De Kei Oostduinkerke

9 Definitie van COPD = vermijdbare en behandelbare aandoening die zich kenmerkt door een progressieve en onomkeerbare luchtwegvernauwing ten gevolg van een abnormale inflammatoire reactie op de inhalatie van toxische partikels

10 Definitie van COPD = vermijdbare en behandelbare aandoening die zich kenmerkt door een progressieve en onomkeerbare luchtwegvernauwing Opsporen met spirometrie Verlaagde Tiffeneau-index Geen significante toename van FEV1 na bronchodilatatie ten gevolg van een abnormale inflammatoire reactie op de inhalatie van toxische partikels Anamnese

11 S T A P P E N P L A N

12 S T A P P E N P L A N

13

14 Screening Stappenplan

15 Spirometrie Stappenplan

16 Stappenplan Resultaat spirometrie Inclusie in zorgpad zo COPD

17 Uitvoering van spirometrie /flow-volume curve Steeds vooraf parameters inbrengen : Geslacht Leeftijd Lengte Ras ( gewicht ) Uitvoering :

18 Spirometrie Weerhoud de volgende waarden : PEF : de piekstroom FVC : de geforceerde vitale capaciteit FEV 1 : één seconde waarde FEV1 / FVC ( Tiffeneau-index ) MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), Vorm van flow / volume curve

19 Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve

20 Normaal waarden : - FEV1 : 80 % - FEV1 / FVC : % - < 70 % licht obstructief - < 60 % matig obstructief - < 50 % ernstig obstructief - > % restrictief

21 Definitie van obstructieve, restrictieve en gemengde ventilatoire stoornissen obstructie restrictie gemengd FEV 1 FVC of normaal FEV 1 /FVC normaal of TLC normaal of

22 Flow-volume curve : astma, COPD

23 Flow-volume curve: restrictief longlijden

24 Flow-volume curve : onvoldoende medewerking of spierzwakte

25 Voorbeelden van goede sub-optimale flowvolumecurves Optimale curve Aarzelende start Geen maximale expiratie bij start Te vroeg afbreken van poging Oscillaties zoals gezien bij bovensteluchtwegproblematiek Curve met schouder

26 Reversibiliteits test Kortwerkende B-mimeticum geven en na 15 à 20 min nieuwe FEV1 meten Drempel : + 12 % ( en ml ) Geen reversibiliteit, sluit astma NIET uit ( Histamine-test ) Vooraf medicatie stoppen of reversibiliteit onder therapie Kortwerkend B : 6 uur vooraf stop Kortwerkende anticholinergicum : 8 uur vooraf Langwerkend B-mimeticum, slow release theof langwerkend anticholinergicum : 12 à 24 uur vooraf stop

27 Centrale rol van huisarts in COPD zorgpad Huisarts verwijst door naar pneumoloog voor bevestiging diagnose en voor verder onderzoek. Huisarts verwijst door naar paramedici. Huisarts houdt bij opvolgconsultaties klinische parameters bij zoals - Aantal exacerbaties - Therapietrouw - Klinisch verloop

28 S T A P P E N P L A N

29 S T A P P E N P L A N

30 F E V 1 < 50% F E V 1 > 50%

31 Stappenplan Groep A en B (Bewegingstherapie)

32 Groep C en D Stappenplan

33 Stappenplan: kinesitherapie Kinesitherapie vanaf groep B: Groep B: bewegingsadvies Groep C en D: respiratoire revalidatie E en F pathologie

34 Respiratoire Revalidatie: Doel? 1. ademhaling verbeteren 2. weg van de sedentaire levensstijl 3. conditie verbeteren

35 AH verbeteren Mucustransport Juiste AH-techniek aanleren Geen tapotage Autogene drainage Aanleren huffen Voorovergebogen houding bij ademnood Steunname op de onderlaag, schouderelevatie Uitademen met getuite lippen

36 Sendentaire levensstijl Doorbreken van vicieuze cirkel Motiveren zelf iets te doen Echtgeno(o)t(e), familie bijsturen Praktische tips vb. meest nodige op werkhoogte, traplopen, wassen en aankleden in zit Gebruik van rollator

37 Conditie verbeteren AH-spieren én perifere spieren zijn verzwakt Max. inspanningproef, 6MWT, 4-cepskracht, ademspierkracht Revalidatieschema, continu aanpasbaar Duurtraining of interval Fietsen, loopband, step up, armergometrie, legpress Al dan niet met O2 HF, saturatie, borgscore

38 Thuissituatie Pedalofiets Rolator Armoefeningen ev. met gewichtje

39 Effect 70m winst bij 6MWT Mobiliteit Het lukt me opnieuw om Vermindering van aantal dagen opname in het ziekenhuis Zo aansluitend aan een exacerbatie opgestart, minder kans op heropname

40 Stappenplan: educatie Educatie taak van elke zorgverlener die met patient in contact komt Wat is COPD? Hoe ontstaat het? Wat doe je eraan? Hoe gebruik je je puffer correct? Belang van beweging. Belang van gezonde voeding. Hulpmiddel: educatiefiches!

41 Stappenplan: educatie Educatie door apotheker - Gebruik van de puffer en meegeven van info (via demonstratie en patientenfolder) - Bijwerkingen en interacties bekijken - Opvolgen van therapietrouw - Verwittigen van de huisarts bij problemen Op voorschrift vermelden dat educatie noodzakelijk is.

42 S T A P P E N P L A N

43 S T A P P E N P L A N

44 Stappenplan Sneller door verwijzen naar pneumoloog BMI<21 Onbedoeld gewichtsverlies (>5% in 1 maand of >10% in 6 maanden) 2 of meer exacerbaties per jaar Snelle achteruitgang van de longfunctie Relevante comorbiditeit Ernstige dyspnoe Bij saturatie < 92% buiten exacerbatie Hemoptoe

45 Stappenplan Enkele tips Botdensitometrie bij laag BMI en laag FEV1 bij groep C en D EKG bij elke initiele diagnose Dietetiek bij BMI <21 en >30 of gewichtsverlies > 10% op 6 maanden Kinesitherapie: Overweeg E-pathologie indien 2xFEV1 < 60% Educatie: Valkuilen in inhalatietherapie

46 Besluit Overzicht van zorgpad COPD Screening Multidisciplinariteit Educatie Behandeling van COPD werd niet uitvoerig besproken

47 Vragen of opmerkingen?