Opleiding Duurzaam Gebouw : Akoestik : ontwerp en realisatie

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : Akoestik : ontwerp en realisatie Leefmilieu Brussel Debby WUYTS Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Technologische dienstverlening duurzaam bouwen en Duurzame ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gesubsidieerd door Innoviris <

2 Doelstellingen van de presentatie Kennis en begrip van de geldende normeisen Kennis van de invloedsfactoren voor de gevelisolatie Inzicht in het principe van samengestelde geluidisolatie Oordeelkundige selectie van gevelelementen (o.a. vensters en beglazingen Praktische richtlijnen om de geluidisolatie van «zwakke» gevelelementen te optimaliseren 2

3 Doelstellingen van de presentatie geluidisolatie Gevelelementen (vensters, ventilatieroosters,...) heeft een invloed op... - Grootheden - Eisen - Berekeningen - Controlemeting geluidisolatie van de gevel wordt berekend uit... 3

4 Algemeen schema van de presentatie Normeisen met betrekking tot gevelgeluidisolatie Oude versus nieuwe normeisen Gevelvlak versus gevelelement Geluidisolatie van het gevelvlak In-situ controle Afleiding van de NBN-eisen Geluidisolatie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Selectie conform NBN-eisen (3 methodes) Praktische richtlijnen voor «zwakke» gevelementen (vensters, beglazingen, rolluiken, ventilatieroosters, lichte panelen en dakvensters) 4

5 Geluidsisolatie van de gevel: de normeisen oude eisen met betrekking tot gevelisolatie Classificatie eigen aan België (categorieën Va, Vb, ) NBN S :1977 ziekenhuizen, kantoren, rusthuizen, hotels,... Grondige wijzigingen van het akoestisch klimaat ten aanzien van 1977 NBN S :2008 et NBN S :2012 nieuwe eisen met betrekking tot gevelisolatie voor woongebouwen en schoolgebouwen Europese grootheden : D Atr, R Atr Geactualiseerde eisen Toegepast op ieder gevelvlak (woonkamer, keuken, bureau, slaapkamer) Dimensioneringsregels voorhanden (EN ) Realistische controlemetingen in situ 5

6 Gevelgeluidsisolatie : «oude» normeisen NBN S :1977 «Criteria van de akoestische isolatie» - Woongebouwen - Schoolgebouwen - Kantoorgebouwen - Ziekenhuizen - Hotels - Rusthuizen Minimale ( sub ) en aanbevolen ( super ) gevelcategorieën : Va, Vb, Vc en Vd 6

7 Gevelgeluidsisolatie : «oude» normeisen Grenscurven NBN S :1977 indicatieve omzettingstabel NBN S gevelcategorie D 2m,nT,w EN ISO (C;Ctr) Va 41 db (-1;-3) db Vb 36 db (-1;-4) db Vc 31 db (-1;-4) db Vd 26 db (-1;-4) db D 2m,nT,w berekend volgens EN ISO met NBN-grensspectra als meetwaarden 7

8 Gevelgeluidsisolatie : «oude» normeisen Kantoorgebouwen Minimale en aanbevolen gevelcategorieën volgens NBN S :1977 Minimale (subscript) en aanbevolen (superscript) gevelcategorieën Va (hoogste), Vb, Vc, Vd (laagste) Gevelisolatie-eisen f tie van bestemming lokaal en omgevingsklasse in intervallen van 10 db : van 55 db(a) tot > 75 db(a) Strengere gevelcategorieën volgens toenemend buitenlawaai Echter hogere geluidniveaus binnen getolereerd bij toenemend buitenlawaai 8

9 Gevelgeluidsisolatie : «oude» normeisen Hospitaals, hotels, rusthuizen Minimale en aanbevolen gevelcategorieën volgens NBN S : /0 5/20 9

10 NBN S : woongebouwen (2008) 10

11 NBN S : woongebouwen (2008) Gevelgeluidsisolatie: eisen voor het gevelvlak en de gevelelementen D Atr geluidsisolatie van volledige gevelvlak = globaal resultaat, gemeten in situ R Atr Prestaties van afzonderlijke gevelelementen = productkarakteristiek, gemeten in labo 11

12 NBN S : woongebouwen (2008) Doelstelling: maximaal geluidniveau L Aeq in binnenruimten, in functie van : Gewenst comfortniveau (normaal of verhoogd), Nacht/dagperiode, Bestemming van de ruimten. Dagperiode (woonkamer, keuken, bureau, slaapkamer) : Nachtperiode (slaapkamers) : normaal akoestisch comfort: max. 34 db verhoogd akoestisch comfort: max. 30 db normaal akoestische comfort: max. 29 db verhoogd akoestisch comfort: max. 25 db Om deze maximale niveaus binnen te garanderen : minimale eisen vastleggen voor de luchtgeluidsisolatie per gevelvlak geluidniveau neemt s nachts minstens 5 db af OK 12

13 NBN S : woongebouwen (2008) Begrippen Gevel Gevelvlak Gevelelement 13

14 14 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten)

15 15 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten)

16 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) D Atr = D 2m,nT,w + C tr = geluidsisolatie van het gevelvlak (bepaling volgens EN ISO 140-5) D 2m,nT = L 1,2m L log(T/T 0 ) L 1,2m : Zendniveau buiten op 2 m van het gevelvlak tgv geluidbron ± 100 db onder 45 Meting van het zendniveau op 2 m vóór de gevel L 2 : T : T 0 : Ontvangstniveau binnen [db] Nagalmtijd binnen [s] Referentie-nagalmtijd = 0.5 s (V>=30); 0.3 s (V=<20 m³) Herleiden van het ontvangstniveau binnen naar standaard bemeubelde kamer geluidbron = luidspreker onder 45 (roze ruis) 16

17 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) D Atr = D 2m,nT,w + C tr = geluidsisolatie van het gevelvlak (bepaling volgens EN ISO 140-5) D 2m,nT = L 1,2m L log(T/T 0 ) Waarde per frequentieband (tertsbanden 100 Hz 3150 Hz) L 1,2m : Zendniveau buiten op 2 m van het gevelvlak tgv geluidbron ± 100 db onder 45 L 2 : T : T 0 : Ontvangstniveau binnen [db] Nagalmtijd binnen [s] Referentie-nagalmtijd = 0.5 s (V>30); 0.3 s (V<20 m³) Berekening ééngetalswaarde ( volgens EN ISO 717-1) D 2m,nT,w (C;C tr ) D 2m,nT,w + C tr = D Atr Bvb. : D 2m,nT,w (C;C tr ) = 39 (-1;-4) db D Atr = 39-4 = 35 db 17

18 R [ d B ] Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) Prestatie-eisen voor gevelgeluidsisolatie woningen (NBN S ) geformuleerd in D Atr Isolatiespectrum D 2m,nT herleid naar ééngetalswaarde D 2m,nT,w met twee spectrale aanpassingstermen D 2m,nT,w (C,C tr ) D 2m,nT (Genormaliseerde procedure volgens ISO 717-1: gewogen gestandaardiseerde geluidsisolatie ) Eisen gevelgeluidsisolatie in NBN S D 2m,nT,w + C tr = D Atr = De werkelijk ervaren geluidsisolatie in het gebouw onderworpen aan de eis, en dit voor ieder gevelvlak

19 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) D Atr -waarde per gevelvlak moet voldoen aan : Met (1) : L A [db] : geluidniveau buiten, berekend uit referentie-niveau L Aref volgens bijlage B, m [db] : m = 3 db in voorkomend geval waar tegelijk : de te beschermen ruimte over een bijkomend gevelvlak beschikt, L A > 60 db is voor beide gevelvlakken, de twee gevelvlakken over minstens één element beschikken waarvan R Atr < 48 db (bvb. venster) m = 0 db in alle andere gevallen 19

20 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) D Atr -waarde per gevelvlak moet voldoen aan : Met (2) : Eis (2) voor slaapkamers is enkel van toepassing indien : In de nachtperiode (22u 6u), minstens driemaal per nacht een geluidniveau L Aeq,1s,max,T 70 db voorkomt, veroorzaakt door : - Hetzij geluid vanwege luchtverkeer, - Hetzij geluid vanwege spoorwegverkeer. De bekomen waarden leiden in dat geval niet noodzakelijk tot een bevredigend comfortniveau 20

21 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) 21

22 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van metingen op 2 m hoogte en 2 m loodrechte afstand van de meest blootgestelde gevel L Aref = de hoogste van beide waarden - L Aeq,30min tussen 06u00 en 22u00 (overdag)* - L Aeq,30min + 5 db tussen 22u00 et 06u00 (avond en nacht)* * Op een moment representatief voor eventueel hinderlijk omgevingslawaai + reflectieterm 3 db! Meting op onbebouwd terrein L = 70 db(a) L Aref = 73 db(a) 22

23 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger) 23

24 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger). 24

25 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Gegeven: Gebouw gelegen langs de N3 in Korbeek-Lo Living gelegen aan de achterzijde van het gebouw Ofwel uitvoeren van een meting, Ofwel tabellen gebruiken. Nationale weg: L Aref > 77 db Voor de gevel vooraan het gebouw. 25

26 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Figuren in bijlage B: bepaling van waarde L A voor ieder gevelvlak op basis van de gemeten waarde L Aref 26

27 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het geluidniveau L A vóór het bestudeerde gevelvlak Nuttige gegevens Gebouw gelegen langs N3 in Korbeek-Lo L Aref > 77 db vóór het gebouw Voor het gevelvlak aan de achterzijde van het gebouw :. L L A Aref db 27

28 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van de te respecteren geluidsisolatie in situ D Atr Nuttige gegevens L A = 64 db voor het gevelvlak achteraan m = 0 (slechts één gevelvlak blootgesteld) Berekening van te respecteren eis voor het gevelvlak achteraan : D L 34 m Atr A db 28

29 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen D Atr geluidsisolatie van volledige gevelvlak = globaal resultaat, gemeten in situ R Atr Prestaties van afzonderlijke gevelelementen = productkarakteristiek, gemeten in labo 29

30 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de geluidverzwakkingsindex R voor beglazingen en vensters (EN ISO :2010) De verhouding tussen invallend vermogen aan de zendzijde en doorgegeven vermogen aan de ontvangstzijde is zeer groot! VOORBEELD R = 10 log (invallend vermogen/doorgelaten vermogen) Beglazing : W invallend / W doorgaand = R = slechts 30 db 2 W W 30

31 Montage de l élément 31

32 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Niveau (db) Bepaling van de geluidverzwakkingsindex R voor beglazingen en vensters (EN ISO :2010) R = eigenschap van het geteste product Roze ruis 1.50 m Ontvangstzijde 20 Zendzijde Fréquence (Hz) 32

33 R [d B ] Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de gewogen geluidverzwakkingsindex R w (EN ISO 717-1) s ound r educ t i on i ndex R 1/ 3oc t av e + spectrale aanpassingstermen (C;C tr ) Rw = 41 db R w + C tr = R Atr db f [H z ] 33

34 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Spectrale aanpassingstermen C en C tr Belang van aard geluidbron waartegen men zich wenst te beschermen snelrijdend verkeer Globaal geluidniveau Spectrale analyse stadsverkeer 34

35 Spectrale aanpassingstermen C en C tr EN ISO 717 Wanneer welke grootheid? Dominant midden- en hoogfrequent geluid R w + C Menselijke activiteiten (spraak, radio, televisie ) Spelende kinderen Dominant laagfrequent geluid Discotheek R w + C tr Snelrijdend wegverkeer (>80 km/u) Spoorwegverkeer aan middelhoge of hoge snelheid Straalvliegtuigen op korte afstand Industrielawaai rijk aan hoge en middelhoge tonen Traagrijdend verkeer (stad) Spoorwegverkeer aan lage snelheid Straalvliegtuigen op grote afstand helicopters Industrielawaai rijk aan lage tonen 35

36 De geluidsisolatie R Atr van gevelelementen in labo Akoestische prestaties voor een aantal typische gevelelementen De constructie R Atr van gevelwanden ligt gevoelig hoger dan deze van beglazingen R w of (C;C vensters tr ) R Atr Volle baksteen 9 cm / niet-geventileerde luchtspouw 5 cm opgevuld met minerale wol/ holle betonblok 19 cm / bepleistering 55 db (-1;-5) db 50 db Beglazing 4/15/4 29 db (-1;-4) db 25 db Beglazing 4/16/6 35 db (-2;-5) db 30 db Beglazing 6/15/44.2A 39 db (-2;-6) db 33 db Enkel opendraaiend PVC-raam met stalen verzwaringen, beglazing 44.2A/20/66.2A 46 db (-1;-4) db 42 db 36

37 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen D Atr geluidsisolatie van volledige gevelvlak = globaal resultaat, gemeten in situ R Atr Prestaties van afzonderlijke gevelelementen = productkarakteristiek, gemeten in labo 37

38 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Te volgen stappenplan STAP 1 : Meting (of inschatting) van L Aref vóór meest blootgestelde gevel STAP 2 : Afleiden van L A voor iedere gevel figuren in de norm (bijlage) STAP 3 : Berekening van eis per gevelvlak D Atr tabel (1) in de norm STAP 4: Berekening van de eis per gevelelement R Atr ontwerptool (zie vervolg) 38

39 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Te volgen stappenplan (controle, ten laatste 1 jaar na oplevering, marge: 3 db) 2 STAP 1 : Meting (of inschatting) van L Aref vóór meest blootgestelde gevel meting of tabel in de norm 3 STAP 2 : Afleiden van L A voor iedere gevel figuren in de norm (bijlage) figuren in bijlage norm 1 STAP 3 : Berekening van eis per gevelvlak D Atr tabel (1) in de norm meting in situ volgens EN ISO STAP 4 : Berekening van de eis per gevelelement R Atr deelverantwoordelijkheden! meting in labo (zie fabrikant) 39

40 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen 3 mogelijke methodes: - Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel EN ) - Benaderingsformule NBN S : Gedetailleerde methode volgens EN D Atr R Atr? 40

41 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen 3 mogelijke methodes: - Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel EN ) - Benaderingsformule NBN S : Gedetailleerde methode volgens EN D Atr R ' Atr L fs 10 log V 3 S Samengestelde geluidisolatie Vorm van de gevel Volume lokaal / oppervlakte gevel 41

42 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R ' Atr Atr, i S i log 10 S tot R 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 S venster R Atr,venster D neatr, rooster a 6.00 b c d S venster R Atr,venster «zwakste schakel» is bepalend voor de samengestelde geluidsisolatie! 42

43 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) LABO LABO Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R ' Atr Atr, i S i log 10 S tot R 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Invoergegevens (laboratoriumwaarden) : R Atr,i = R w +C tr voor gewone gevelementen zoals ramen, deuren, wanden, invulpanelen, D ne,atr,j = D n,e,w + C tr voor kleine gevelelementen (<1m²) zoals ventilatieroosters Aan te raden veiligheidsmarge op de invoergegevens: R Atr - 2 db D ne,atr - 3 db 43

44 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) REKENVOORBEELD Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R ' Atr Atr, i S i log 10 S tot R 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Ventilatierooster : D n,e,w (C;C tr )= 37 (0;-1) db, D ne,atr = 36 db Venster : R w (C;C tr )= 40 (-1;-3) db, R Atr = 37 db (S = 6,1 m²) Gevelmuur: R w (C;C tr )= 56 (-1;-5) db, R Atr = 51 db (S = 6,7 m²) Totale oppervlakte gevelvlak: 13 m² R 6, ,7 ' Atr, tot 10 log , db a c b venster gevelmuur ventilatierooster

45 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak venster muur gemiddelde 50% 50% "logaritmisch " "rekenkundig" 25 db 48 db 28 db 37 db 30 db 48 db 33 db 39 db 35 db 48 db 38 db 42 db 40 db 48 db 42 db 44 db Ter indicatie Zwakste schakels zijn bepalend! venster muur gemiddelde 30% 70% "logaritmisch " "rekenkundig" 25 db 48 db 30 db 41 db 30 db 48 db 35 db 43 db 35 db 48 db 40 db 44 db 40 db 48 db 44 db 46 db venster muur gemiddelde 70% 30% "logaritmisch " "rekenkundig" 25 db 48 db 27 db 32 db 30 db 48 db 32 db 35 db 35 db 48 db 36 db 39 db 40 db 48 db 41 db 42 db a b c 5.00

46 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Belang van de «zwakste schakel» NPR 5272 EN R Atr [db] Surface mass [kg/m²] single glazing single glazing acoustic double glazing double glazing acoustic double glazing 2x acoustic triple glazing triple glazing acoustic triple glazing 2x acoustic Massief enkelvoudig Massief spouwmuur

47 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Correctieterm DL fs D Atr R ' L 10 Atr fs log V 3 S Extra afscherming (>0) of reflecties (<0) door vormgeving van de gevel Vlakke gevel : DL fs = 0 47

48 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode EN (vereenvoudigde versie) Volume-oppervlakte verhouding D Atr R ' L 10 Atr fs log V 3 S De verhouding volume V/ oppervlakte gevelvlak S is bij een balkvormig lokaal = diepte d van het lokaal loodrecht op dat gevelvlak V/S = 3 + d = V/S S Opgepast met ondiepe lokalen (< 3m) 48

49 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen 3 mogelijke methodes: - Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel EN ) - Benaderingsformule NBN S : Gedetailleerde methode volgens EN D Atr R Atr? 49

50 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel EN ) Enkel voor gevelvlakken zonder ventilatieroosters! 50

51 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Bestudeerd lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters 51

52 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : keuze van de beglazing voor een ééngezinswoning Type-situatie

53 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) STAP 1 : Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger). 53

54 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters zijgevel : L A = 62 db(a) voorgevel : L A,ref = 65 db(a)

55 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters Gegevens «slaapkamer 3» : - Lokaal : (LxBxH) 3.4 m x 4.0 m x 2.5 m - Venster: (BxH) 0.8 m x 2.4 m - Geluidniveau buiten: L A = 65 db(a) (voorgevel) Welke beglazing is noodzakelijk om de comfortcriteria van de NBN S te respecteren?

56 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters - Oppervlakte gevelvlak (van binnenuit) : 8.5 m² - Vensteroppervlakte : 1.9 m² = 22% TABEL : R Atr 25 db - Diepte van het lokaal : 4 m (bvb beglazing) - Geluidniveau buiten : 65 db(a)

57 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Van eis aan het gevelvlak naar eis aan de vensters en beglazingen 3 mogelijke methodes: - Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel EN ) - Benaderingsformule NBN S : Gedetailleerde methode volgens EN D Atr R Atr? 57

58 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) ONTWERPTOOL : eis aan gevelelementen berekend uit eis aan het gevelvlak D Atr VB -: Gebaseerd op voorspellingsberekeningen volgens de EN ( Akoestische Eurocode ) - Designtool, om te voldoen aan de eis voor het gevelvlak D Atr - Deelverantwoordelijkheden, om na te gaan waarom D Atr niet zou voldoen - Voor grote projecten : niet altijd economisch meest interessante optie! 58

59 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) VOORBEELD : het bestudeerde lokaal bezit één gevelvlak met vensters Gegevens «slaapkamer 3» : - Lokaal : (LxBxH) 3.4 m x 4.0 m x 2.5 m - Venster : (BxH) 0.8 m x 2.4 m - Geluidniveau buiten: L A = 65 db(a) Welke beglazing is noodzakelijk om te voldoen aan de comfortcriteria van de NBN S ? Methode NBN S : R Atr > 26.3 db (cfr. 27 db met generische tabellen) Zie ook rekenmodule > Akoestiek Geluidisolatie 59 van gevels 59

60 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) f g 3200 Hz 1600 Hz 3200 Hz GH 44.2A R Atr A 66.2A A f res 245 Hz 212 Hz 187 Hz 122 Hz 60

61 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) A 66.2A A R Atr A 66.2A A 61

62 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Drievoudige beglazingen Geen significatieve verbetering in vergelijking met dubbele beglazing met dezelfde totale dikte Drievoudige beglazing 62

63 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Een aantal typische waarden WTCB Contact /3 WTCB Doss 2011/3.10 Bronnen: a) Round Robin tests b) Richtwaarden op basis van recente labometingen WTCB c) Technische documentatie glasfabrikanten d) Generische tabel in EN (2000) of in EN (2011) (waarde daarin + 2 db) 63

64 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Invloed van de oppervlakte 64

65 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas Invloedsfactoren R Atr venster : Dichtheid van de aansluitingen Waarde R Atr van de beglazing Aard van het profiel (densiteit en dikte) verhouding m² raam/m² glas Inklemmingsvoorwaarden (glas in raam) raam : S raam, m raam glas : S glas, R Atr,glas 65

66 Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : extrapolatieregels (glas 36 db) EN (2010) Glas < 32 db raam positief effect Glas > 32 db raam negatief effect 66

67 R Atr van het venster [db] Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : extrapolatieregels (glas 36 db) EN (2010) Gewone vensters: vast, draai(-kip) Schuifvensters positief effect frame negatief effect frame 30 2 voegdichtingen noodzakelijk 25 negatief effect frame R Atr van de beglazing [db] Voor R Atr,venster 35 db (glas > 36 db), is geen extrapolatie mogelijk, en is een labotest noodzakelijk voor de gegeven glas-raam combinatie 67

68 R Atr van het venster [db] Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : metingen in labo (glas > 36 db) gewone vensters: vast, draai(-kip) Spreiding op basis van 150 labo-metingen WTCB R Atr = 43 db R Atr = 42 db R Atr van de beglazing [db] beglazing: 44.2A A (R Atr =42 db) alu hout PVC Niet zozeer het materiaal, wel vormgeving, verzwaringen en dichtingen zijn van belang! 68

69 Geluidisolatie van vensters Voorzetramen ( Verbundvenster ) Moeilijke voorspelling, kan ook geluidisolatie verminderen!! Vuistregel: afstand tussen beglazingen 50 mm ( f MVM < 100 Hz) akoestisch gelaagde beglazing R Atr > 40 db mogelijk WTCB Tijdschrift 1998/3 69

70 Geluidisolatie van vensters Dubbelvensters ( Kastenvenster ) Tussenafstand >> 50 mm, doorgedreven ontkoppeling R Atr 50 db haalbaar voorbeeld R Atr 37dB + 39 db R Atr = 50dB A 50 mm A WTCB Tijdschrift 1998/3 geluidabsorberende spouwafwerking R Atr = 57 db 70

71 Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : schuiframen EN (2010) extrapolatieregels voor R Atr,glas 32 db (lucht)dichtheid Glas < 27 db raam geen effect Glas 27 db raam negatief effect 71

72 R Atr van het venster [db] Geluidisolatie van vensters Schuiframen : metingen in labo (glas > 32 db) schuifvensters Spreiding op basis van labo-metingen WTCB R Atr van de beglazing [db] Akoestisch verbeterde schuiframen : dichtingen, verzwaringen, sluitsystemen 72

73 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Efficiënte dichtingsprofielen soepelheid lipprofielen lage vereiste aandrukkracht meertrapsdichtingen voldoende aandrukking! perfecte aansluiting in hoeken Voldoende aantal sluitpunten WTCB Tijdschrift 2000/1 73

74 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Geluidlekken : voornamelijk HF Voldoende aantal sluitpunten 74

75 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken aansluitingen ruwbouw dorpels en venstertabletten Ultrasoon detector voor het opsporen van geluidlekken 75

76 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken aansluitingen ruwbouw : indicatieve meetcampagne in laboratorium R Atr venster Standaard labo-montage (geen lekken) (*) zonder/met buitenafdichting Labo-montage met klassiek PU-schuim Labo-montage met akoestisch PU-schuim Labo-montage met rotswol Venster / 36 (*) 36 / 37 (*) 37 / 37 (*) Venster / 39 (*) 38 / 40 (*) 38 / 40 (*) Conclusies : - Belang van de buitendichting (mortel/siliconen), vooral bij hogere geluidisolaties - Met buitenafdichting: belang van aansluiting tussen raamkader en ruwbouw (rotswol, akoestisch PU) Opm : voegbreedte = slechts 1 cm in meetcampagne 76

77 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Akoestische efficiënte afdichting van openingen en spleten = functie van de voegbreedte smalle voegen / verliezen in de hoge frequenties Bron : tot 7 mm >>> silicone tot 1.5 cm >>> zware mastiek, cementering en silicone, zwaar brede voegen en gaten / verliezen over heel het spectrum >>> zo zwaar mogelijke materialen : cementering, gips, MDF Opgelet voor de regel van samengestelde isolatie! Het zwakste element zal de isolatie van het geheel bepalen 77

78 Geluidisolatie van buitendeuren Belang van akoestisch efficiënte voegdichtingen Resultaten van metingen in het laboratorium : - ideaal = PV op de geplaatste configuratie. - Hoogste gemeten waarde : R Atr =38 db - Akoestische deuren, R Atr -waarden van 35 tot 38 db Belang van de dorpelaansluiting! 78

79 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Samengestelde geluidisolatie van het gevelvlak R ' Atr Atr, i S i log 10 S tot R 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Geluidlekken Ventilatieroosters Sandwichpanelen Zwakste schakels zijn bepalend voor de geluidisolatie van het gevelvlak! Zwakke dakconstructies Lichte paneelconstructies Vensters Traditionele dakconstructies Akoestische ventilatieroosters Akoestische beglazingen R Atr Zwakke verlijmde/gemetste wanden 79 De nieuwe norm NBN S Akoestische criteria voor woongebouwen

80 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Rolluikkasten : akoestische problematiek Aansluiting rolluikkast op raam en wand Doorgangen lint en rolluik Massa! Absorptie! Voegdichting! 80

81 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Rolluikkasten : akoestische optimalisatie Voldoende zware rolluikkast, geluidabsorberende binnenbekleding, verlenging van weg langsheen absorberende bekleding, elektrische bediening Bron : Illbruck 81

82 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Rolluikkasten : akoestische optimalisatie R w = 45 (-1;-3) db WTCB - BBRI - CSTC LABORATOIRE Geluidisolatie ACOUSTIQUE van gevels 82

83 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Ventilatieroosters D ne,w + C tr = D ne,atr «Klassieke» ventilatieroosters : D ne,atr = +/- 25 tot 30 db source : 83

84 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Ventilatieroosters : akoestische optimalisatie D ne,w + C tr = D ne,atr Akoestische ventilatieroosters Geen verliezen door directe doorgang Optimalisering van de demping door de dikte van minerale wol 84

85 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Akoestisch gedempte muurrooster Bron : 85

86 D neatr [db] Geluidisolatie van zwakke gevelelementen 60 Ventilatieroosters : geluiddemping versus debiet 50 Grotere suskasten 40 Dakventilatie Ventilatie & rolluik Ventilatie & zonwering Bescheiden suskasten Mechanische ventilatie 10 Niet akoestische ventilatie Debiet bij P=2 Pa [m³/h/m] 86

87 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Samengestelde geluidisolatie van het gevelvlak R ' Atr Atr, i S i log 10 S tot R 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Geluidlekken Ventilatieroosters Sandwichpanelen Zwakste schakels zijn bepalend voor de geluidisolatie van het gevelvlak! Zwakke dakconstructies Lichte paneelconstructies Vensters Traditionele dakconstructies Akoestische ventilatieroosters Akoestische beglazingen R Atr Zwakke verlijmde/gemetste wanden 87

88 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Lichte dakconstructies : optimale oplossing Kepers Dakbedekking Onderdak Gordingen Thermische isolatie Metalen skelet en gipskartonplaten 88

89 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Lichte dakconstructies : performante oplossing Kepers Plafondafwerking tussen de gordingen : -3 db (vnl. lekken) Dakbedekking Onderdak Thermische isolatie Gordingen Metalen skelet en gipskartonplaten bevestiging op houten latten : -10 db 89

90 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Zelfdragende panelen : enkel- of dubbelschalig Ontkoppeling! Absorberende spouwvulling! Sandwich PS (paneel van 3 mm intern en extern) Ca. 25 db Sandwich PU (paneel van 8 mm intern en extern) Ca. 28 db Sandwich PU met dampscherm (paneel van 12 mm intern en extern) Ca. 30 db Enkelvoudig paneel met PU (bijv. fermacell 65/85 ) Enkelvoudig paneel met minerale wol Sandwichpaneel op basis van minerale wol 32 db 34 db 39 db Opgepast bij kamers onder het dak 90

91 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Zelfdragende panelen : enkel- of dubbelschalig 91

92 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen dakvlakvensters Aanbevelingen Venster in de puntgevel Gebruik van een nieuw type venster voor het dak : Beglazing + voorzetglas : R w = 42 db! Aansluiting met onderdak in zwaar materiaal, dubbele laag Opvulling van de randen met absorberend isolatiemateriaal (kader alu+polypropyleen) Hoge kostprijs (4x standaardprijs) Belang van verzorgde uitvoering Source : Velux Source : Velux 92

93 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen dakvlakvensters Isolatieverliezen door : - Akoestische «kortsluiting» van ontkoppelde dakconstructie - Beperkte geluidisolatie van de «standaard» beglazing standaard : met R w = 29 db met R w = 32 db mogelijkheden : met R w = 35 db voorzetglas 42 db 93 Source : Velux 93

94 Referenties & extra informatie: GIDS DUURZAME GEBOUWEN, Fiche: G_WEL01 Het akoestisch comfort verzekeren NBN S : Akoestische criteria voor woongebouwen, NBN, 2008 NBN S : Akoestische criteria voor schoolgebouwen, NBN, 2012 NBN S : Kriteria van de akoestische isolatie, NBN, 1977 NBN EN : Building acoustics - Estimation of acoustic performance of building from the performance of elements - Part 3: Airborne sound insulation against outdoor noise, NBN, 2000 Bouwakoestiek, Hogere Cursus Akoestiek, KVIV, G. Vermeir, 2003 Noise and vibration control, L.L. Beranek, (WTCB-publicaties en Normen) (presentaties, rekenmodules, databanken, ) 94

95 95

96 Om te onthouden van de presentatie Belang van laagfrequente bi-bu geluidisolatie (+C tr ) In situ geluidisolatie van het gevelvlak : D Atr Labo-prestatie van gevelelementen : R Atr of D neatr (< 1m²) Eis aan het gevelelement te berekenen via NBN-ontwerptool EN : «Akoestische Eurocode» Interpolatietabellen Zwakste schakels en oppervlakte-verhoudingen bepalen de samengestelde geluidisolatie Optimalisatie van «zwakke» gevelelementen : massa, ontkoppeling, geluidabsorptie 96

97 Contact Debby WUYTS, ir. arch. Hoofd Laboratorium Akoestiek, WTCB Coördinaten : : debby.wuyts@bbri.be 97