Natuurbeheerplan Drenthe Versie 2011

Transcriptie

1 Natuurbeheerplan Drenthe Versie 2011

2 Gedeputeerde staten van Drenthe 6 juli 2010 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Drenthe Het natuurbeheerplan dient uitsluitend als subsidiekader voor natuur, bos en landschap. Het Natuurbeheerplan mag niet worden gebruikt als basis voor advisering en/of toetsing van bestemmingsplannen. RO

3 Inhoud 1. Inleiding Waarom een aangepast natuurbeheerplan Status en doel van het beheerplan Wijzigingen van en nieuwe begrenzing in het natuurbeheerplan Gevolgde procedure, overleg en inspraak Leeswijzer 8 2. Beleidskader Rijksbeleid en Europees beleid Provinciaal beleid Gemeenten Waterschappen Werkwijze Natuurbeheerplan De Index Natuur en Landschap Beheer en kwaliteitsimpulsen Kaarten Natuur- en landschapsdoelen in Drenthe Subsidieregeling Natuur- en landschapsbeheer Subsidieverordening Natuur- en landschapsbeheer Beheertypenkaart Collectief beheer Ganzenfoerageergebieden Subsidies probleemgebieden Recreatie Toeslagen Groenblauwe Diensten Subsidieverordening onderhoud landschapselementen Drenthe Kwaliteitsimpulsen Natuur en Landschap Ambitiekaart Kwaliteitsimpuls: investeringssubsidie Subsidie voor functiewijziging Grondverwerving voor nieuwe natuur Overgangsbeheer 32 Bijlagen Adressen voor informatie Reservering ster- en overige gebieden Wijzigingen en nieuw begrensde voorstellen Index Natuur en Landschap Begrippenlijst Afkortingenwijzer Overzichtskaartje begrenzingswijzigingen Losse kaartbijlagen 47

4 1. Inleiding Op 1 januari 2010 is het nieuwe Subsidiestelsel voor Natuur- en Landschapsbeheer (SNL) in werking getreden. Dit stelsel vervangt het Programma Beheer dat vanaf 1 januari 2000 van kracht was. Het SNL bestaat uit twee subsidieregelingen. Provinciale Staten (PS) hebben op de Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) vastgesteld. De Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) is eveneens in 2010 vastgesteld door Gedeputeerde Staten (GS) als onderdeel van de subsidiegids PMJP. In 2009 is alleen het agrarisch natuurbeheer onder de SNL opengesteld, najaar 2010 gaat dit ook gelden voor het SN gedeelte. Ten behoeve van de uitvoering van de beide subsidieregelingen stelt de provincie een natuurbeheerplan op. In een natuurbeheerplan begrenzen Gedeputeerde Staten gebieden waar subsidiëring van beheer van natuur, agrarische natuur en landschapselementen plaats kan vinden. Het natuurbeheerplan geeft ook aan waar kwaliteitsimpulsen voor natuur en landschap mogelijk zijn. Daarnaast beschrijft het natuurbeheerplan per (deel)gebied welke natuur- en landschapsdoelen van toepassing zijn en stelt het natuurbeheerplan zo nodig aanvullende eisen ten aanzien van het uitvoeren van bepaalde beheermaatregelen. Het natuurbeheerplan geldt primair als toetsingskader voor subsidieaanvragen op basis van de genoemde subsidieregelingen. Het natuurbeheerplan is ook een belangrijk instrument voor de realisering van het rijksen provinciale natuur- en landschapsbeleid waaronder de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en Robuuste verbindingen. De EHS vormt een duurzaam en samenhangend netwerk van natuurgebieden. Daartoe worden nieuwe natuurgebieden ontwikkeld en wordt de kwaliteit van de bestaande (agrarische) natuurgebieden veiliggesteld en eventueel verbeterd. Om de EHS meer samenhang te geven om als robuust systeem te kunnen functioneren worden robuuste verbindingen begrensd en ontwikkeld. Verder worden ecologische verbindingszones aangelegd om de uitwisseling van planten en dieren tussen de natuurgebieden te verbeteren. Met de vaststelling van dit natuurbeheerplan wordt de EHS niet vastgesteld of gewijzigd. De EHS is indicatief aangegeven in de nieuwe omgevingsvisie Drenthe. 1.1 Waarom een aangepast natuurbeheerplan Het Subsidiestelsel voor Natuur- en Landschapsbeheer verschilt sterk van het eerdere Programma Beheer waardoor in 2009 een nieuw natuurbeheerplan moest worden opgesteld. Dit plan zit wat betreft opbouw en structuur heel anders in elkaar dan het eerdere gebiedsplan Drenthe en het Gebiedsplan foerageergebieden voor overwinterende ganzen. Zo is in dit natuurbeheerplan een geheel nieuwe taal van natuurtypen en beheertypen geïntroduceerd: de Index Natuur en Landschap. Dit is een landelijk uniforme index met natuurtypen, agrarische natuurtypen en landschapselemententypen (zie 3.1). Daarnaast zijn de beheertypenkaart (hoofdstuk 5) en de ambitiekaart (hoofdstuk 6) nieuw. Het nieuwe subsidiestelsel houdt vooral een andere wijze van sturing, financiering en verantwoording in. In het stelsel wordt ook verschil gemaakt tussen gecertificeerde en niet gecertificeerde beheerders. Provincie en beheerders ontwikkelen samen een kwaliteitsborgingsysteem dat tot het certificaat leidt en nauw aansluit bij de huidige werkwijzen en systemen van beheerders. Het onderliggende provinciale beleid op basis waarvan subsidies aan bepaalde doelen worden verstrekt is grotendeels ongewijzigd. De inhoud van het natuurbeheerplan blijft daarom 4

5 ten opzichte van het Natuurbeheerplan 2009 grotendeels ongewijzigd. Landelijk is de afspraak gemaakt dat het natuurbeheerplan het jaartal krijgt van het subsidiejaar. In dit natuurbeheerplan staat aangegeven welke natuur in bepaalde gebieden voorkomt of ontwikkeld kan worden, hoe deze natuur beheerd kan worden en welke mogelijkheden er worden geboden voor landschapsonderhoud. 1.2 Status en doel van het beheerplan Het Natuurbeheerplan is vastgesteld op 6 juli 2010 op basis van art. 2.1 van de Subsidieverordening Natuur- en landschapsbeheer. Het natuurbeheerplan is tevens vastgesteld op basis van art. 13 van de Subsidieregeling Natuurbeheer Drenthe (SND) voor de nieuw begrensde gebieden nieuwe natuur. Het natuurbeheerplan is in deze te beschouwen als Gebiedsplan. De vaststelling op basis SND is gedaan om ook in de nieuw begrensde gebieden nieuwe natuur bij openstelling de mogelijkheid te bieden een beschikking aan te vragen. Met de vaststelling van dit natuurbeheerplan vervalt het natuurbeheerplan Dit natuurbeheerplan maakt voor een deel subsidies voor natuurbeheer, agrarisch natuurbeheer, landschapsbeheer en recreatiebeheer volgens de Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer in de provincie Drenthe mogelijk en is het toetsingskader daarvoor. In dit natuurbeheerplan zijn verder de bestaande en nieuwe natuur (NGN) begrensd. Ook is aangegeven waar subsidie functieverandering en verwerving ten behoeve van een natuurbeschermingsorganisatie mogelijk is. Subsidies worden op vrijwillige basis aangevraagd. Dit betekent dat agrariërs en particuliere beheerders zelf de keuze maken of ze al dan niet gebruik maken van de mogelijkheden deel te nemen aan natuurbeheer of de grond aan de overheid te verkopen. Het natuurbeheerplan bevat als zodanig geen bindende richtlijnen voor de burger. Eigenaren en gebruikers van gronden die zijn begrensd als natuurgebied of agrarisch natuurgebied hebben de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor het beheer en soms ook inrichting van deze gronden. Er is geen sprake van aantasting van eigendom- en gebruiksrechten. Het natuurbeheerplan heeft geen planologische consequenties of consequenties voor bestemmingsplannen. De begrenzing van natuurgebieden heeft geen consequenties voor de uit een vigerend bestemmingsplan voortvloeiende bestaande gebruiksmogelijkheden van begrensde gronden en ook niet voor daarnaast gelegen gronden. De gebruiksmogelijkheden van een perceel met een agrarische bestemming worden uitsluitend bepaald door het vigerende bestemmingsplan. Een natuurbeheerplan heeft geen enkele invloed op bestaande gebruiksmogelijkheden. Het natuurbeheerplan en het bestemmingsplan zijn verschillende toetsingskaders waarbinnen de betrokken bestuursorganen een eigen bevoegdheid tot belangenafweging toekomt. Nieuwe kennis of beleidsontwikkeling kan in de toekomst leiden tot wijziging van het natuurbeheerplan. Het voorliggende ontwerp natuurbeheerplan behelst voornamelijk een technische omzetting ten opzichte van eerdere plannen met zo weinig mogelijk beleidswijzigingen. Hierna kan het plan jaarlijks worden herzien, afhankelijk van maatschappelijke en beleidsmatige ontwikkelingen. 5

6 1.3 Wijzigingen van en nieuwe begrenzing in het natuurbeheerplan De begrensde gebieden uit het Natuurbeheerplan, versie 2009 zijn ongewijzigd overgenomen in dit natuurbeheerplan. Daarnaast zijn hieronder wijziging van en nieuwe begrenzing van gereserveerde hectares, inzet van hectares van opgeheven gebied(jes) en invulling van ecologische verbindingszones opgenomen. Concreet betreft het de volgende voorstellen: Natuur Begrenzing van gronden in het Rolderdiep (30 ha.) op verzoek van de bestuurscommissie Drentse Aa. De begrenzing vindt plaats vanuit het bestaande quotum (reservering Dongelte en NLP Drentse Aa. Door deze begrenzing komt er 30 ha agrarisch beheersgebied vrij. - Begrenzing van een deel van het stergebied Laaghalen (41 ha.). Op verzoek van de bestuurscommissie Laaghalen wordt een deel van de door BBL vrijgemaakte gronden begrensd. Dit is conform de afspraken die met de bestuurscommissie zijn gemaakt. - Begrenzingen van aantal percelen noordelijk van het landgoed Heidehof. Hierbij gaat het om de benutting van mogelijkheden voor particulier natuurbeheer (18 ha). - Begrenzing perceel Zoersche landen (3 ha). Door begrenzing van dit ingelegen perceel wordt een logische afronding nagestreefd. - Begrenzing perceel (2 ha) in ecologische verbindingszone (EVZ) Vossenberg-Orvelte. Door de begrenzing van dit perceel, op verzoek van werkgroep EVZ, wordt particulier natuurbeheer mogelijk gemaakt. - Begrenzing perceel (2 ha.) in de ecologische verbindingszone Oosterzand-Rheebruggen- Anserdennen. Door de begrenzing van dit perceel wordt particulier natuurbeheer mogelijk gemaakt. - Aangepaste begrenzing (geen ha. gevolgen) onderdelen ecologische verbindingszone Vledderhof Eese. Ambtelijk Een aantal ambtelijke wijzigingen in status en beheertype op basis van praktische problemen bij aanvragen en invulling van inrichting. Diverse percelen binnen begrensde gebieden met de aanduiding: om te vormen landbouwgrond. Terwijl er sprake is van bosjes of bestaande natuurterreintjes (onder andere bij Benneveld, Hondstongen, Spijkerboor, Smilder Oosterveld), Hierdoor komt 4 ha vrij. - Omzetten van aanduiding om te vormen landbouwgrond naar passend beheertype, omdat inmiddels inrichting heeft plaatsgevonden. - Agrarische natuur - Door omzetten van de status in het Rolderdiep komt 30 ha beheersgebied vrij - Door het opheffen van een aantal begrenzingen op essen komen er ca. 83 ha beheersgebied vrij - Door het opheffen van het ruime jas weidevogelgebied Alteveer/Kerkenveld komen er ca 175 ha beheersgebied vrij. - Door het opheffen van delen van het ruime jas weidevogelgebied Grote Masloot komen ca 29 ha vrij. 6

7 - Op verzoek van Boerennatuur en Agrarische natuurverenigingen worden de volgende (ruime jas) akkervogelgebieden voorgesteld : ANV Broekstreek (Midden Drenthe) 1440 ha, Werkgebied ANV Meander (Drentse Aa) 452 ha omgeving Eext en ca 667 ha Rolderveld; Werkgebied ANV Noordenveld ( Zeijerveld/Ankehaarveld ca 903 ha), omgeving 1e Exloërmond, Zuidoost Drenthe, gaat om 100 ha extra inzet. Hierbij wordt uitgegaan van de 5% norm voor randen voor akkervogels (concreet beschikbaar 175 ha). - Concrete begrenzing (ca 40 ha) aantal percelen in beekdal Eischenbroekenloop (Drentse Aa) - Opheffen deel beheergebied westelijk van Eelde/Paterswolde. Komt niet overeen met feitelijk eigendom. Hierdoor komt ca 63 ha vrij. Weidevogels Door de benadering vanuit het nieuwe stelsel (zie ook hoofdstuk 5.3) en de discussie in de statencommissie in 2009 zijn de doelen voor weidevogels gewijzigd. Vanuit het beleid wordt breder gekeken naar Boerenlandvogels. Er kan daarom een verschuiving gaan optreden van weidevogels naar akkervogels. Deze benadering sluit ook mooi aan op het nieuwe stelsel. Hierbij gaan we uit van meer kwaliteit in minder gebieden en dat leidt tot collectieve plannen met criteria vanuit de Provincie. Deze beschouwing heeft geleid tot de volgende voorstellen: - collectief weidevogelbeheer, de provincie gaat in dit plan voor de gebieden Breevenen en delen van de Grote Masloot. - Nu niet gewijzigd, de overige gebieden blijven voorlopig ongewijzigd op de beheertypekaart. In 2011 zal bezien worden of daar een collectief plan mogelijk en gewenst is. Mochten er ha s vrij komen, dan kunnen deze ingezet worden voor boerenlandvogels. De nieuwe benadering kan voor een aantal gebruikers in gebieden met een weidevogeldoelstelling maar zonder collectief weidevogelbeheerplan tot gevolg hebben dat er in 2010 geen verlenging kan worden aangevraagd voor een aflopend weidevogelpakket. Vanwege de teruglopende weidevogelstand en herbezinning in relatie met andere factoren (onder andere voor Alteveer/Kerkenveld ontwikkelingen rond Buitenvaart ) wordt er voor gekozen deze ha s voor andere boerenlandvogels (akkervogels) in te zetten. De begrenzing van de gebieden Alteveer/Kerkenveld en delen van de Grote Masloot wordt opgeheven. Het quotum agrarische natuur en nieuwe natuur in het natuurbeheerplan Drenthe (2009) is als volgt verdeeld : Agrarische natuur Nieuwe natuur Begrensd ha Reservering stergebieden 242 ha Reservering overig 219 ha Reservering Agrarisch natuurbeheer (Amerdiep) 151 Reservering verbindingszones 132 ha Begrensd voor bebossing 424 ha Beschikbaar voor bebossing 56 ha Totaal 8627 ha ha Begrensd voor overwinterende ganzen 577 Robuuste Verbindingen begrensd Robuuste verbinding bestuurlijke reservering Zuidwolde Robuuste Verbinding reservering 2e tranche Totaal ha 108 ha ha ha 7

8 In bovenstaand overzicht is niet meegenomen het ganzenfoerageergebied ter grootte van 577 ha omdat het ten dele overlapt met agrarische natuur. Het beschikbare quotum en de begrensde gebieden zijn afgestemd met de bestuursafspraken tussen Rijk en Provincie, die is vastgelegd in het document Nul meting op kaart (NOK). In hoofdstuk Agenda vitaal platteland en ILG wordt de gebiedsgerichte aanpak toegelicht. In Drenthe wordt gewerkt met 5 deelgebieden, namelijk Noordwest-Drenthe, Drentsche Aa, Zuidwest-Drenthe, Hunze en Zuidoost-Drenthe. De indeling is gebaseerd op karakteristieken en gewenste ontwikkelingsrichtingen. Op kaartbijlage 3 zijn de PMJP-gebieden weergegeven. 1.4 Gevolgde procedure, overleg en inspraak Dit plan is opgesteld door de provincie Drenthe. Op vaststelling en wijziging van het Natuurbeheerplan is de uniforme, openbare voorbereidingsprocedure van de Algemene wet bestuursrecht, afdeling 3.4 van toepassing. GS stellen het plan eerst in ontwerp vast. Zij leggen dit ontwerpplan 6 weken ter inzage en bieden de gelegenheid om zienswijzen in te dienen. Nadat GS de zienswijzen hebben behandeld, stellen zij het plan vast. Het vastgestelde plan wordt ter inzage gelegd. Gedurende de periode van ter inzage legging is beroep bij de rechtbank mogelijk. Het Natuurbeheerplan wordt vastgesteld en gewijzigd door GS. Zij worden daarbij in twee termijnen geadviseerd door de Commissie Landelijk Gebied (CLG). In dit adviescollege zijn diverse maatschappelijke organisaties en instanties vertegenwoordigd, waaronder gemeenten, waterschappen, recreatieschap, de landbouw en de natuurbescherming. Daarnaast worden de landinrichtingscommissies en gebiedscommissies tweemaal gehoord in die gebieden waar voorstellen en/of reacties aan de orde zijn. Uitgezonderd van deze uitgebreide procedure zijn wijzigingen van eenvoudige aard van de beheertypekaart en/of ambitiekaart, het toevoegen aan dit plan van percelen in een stergebied die een functieverandering behoeven. - GS kunnen op voorstel en met instemming van de CLG wijzigingen van eenvoudige aard in de begrenzing, beheertypenkaart en de ambitiekaart aanbrengen, op verzoek en met instemming van betrokken ondernemers, gebruikers en/of eigenaren; dit is ook van toepassing bij nieuwe landgoederen en verbindingszones. - Stergebieden zijn onderdeel van landinrichtingsplannen. De inpassing van stergebieden in deze plannen doorloopt een zelfstandige inspraakprocedure. Verder kent het proces van toedeling in het kader van landinrichting mogelijkheden om bezwaar te maken tegen een voorgenomen toedeling. Na het doorlopen van dit proces is de toedeling onherroepelijk geworden. GS wijzigen daarna het gebiedsplan door de percelen cultuurgrond in het stergebied die aan een natuurbeschermingsorganisatie zijn toegedeeld, toe te voegen aan de begrenzing. 1.5 Leeswijzer Hoofdstuk 2 van dit plan beschrijft het bestaande Europese beleid, rijksbeleid en provinciale beleid. In hoofdstuk 3 wordt de Index Natuur en Landschap beschreven. In hoofdstuk 4 worden de natuur- landschapsdoelen in de provincie Drenthe beschreven. 8

9 In hoofdstuk 5 worden de subsidiemogelijkheden voor natuur- en landschapsbeheer en de beheertypenkaart besproken. In hoofdstuk 6 worden de subsidiemogelijkheden van de kwaliteitsimpuls, inclusief functieverandering en koopplicht en de ambitiekaart besproken. 9

10 2. Beleidskader Het natuurbeheerplan is gebaseerd op de huidige ecologische en bestuurlijke inzichten. Het plan is afgestemd op het natuur- en landschapsbeleid van de diverse overheden (Europese Unie, rijk en provincie) en met het vigerende integrale beleid in het landelijke gebied voor water, milieu en ruimtelijke ordening. 2.1 Rijksbeleid en Europees beleid Het doel van het natuur- en landschapsbeheer is het behoud en de verbetering van de natuur- en landschapskwaliteit. Een belangrijke partner voor de provincie in het realiseren van het natuurbeleid is de rijksoverheid. Richtinggevend voor het nationale natuurbeleid zijn de internationale doelstellingen van het Biodiversiteitsverdrag, de Millenium Development Goals en het beleid van de Europese Unie. Het kabinet zet zich in om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en bij te dragen aan de millenniumdoelen per Het wil er tevens voor zorgen dat er in 2020 duurzame condities zijn voor het voortbestaan van alle soorten en populaties die in 1982 van nature in Nederland voorkwamen. Onderdeel van het natuurbeleid vormen ook de inspanningen voor de verbetering van milieu en platteland door middel van agrarisch natuurbeheer. Nederland maakt daarbij gebruik van de doelen die in het Europese Plattelandsontwikkelingprogramma (POP2) zijn opgenomen. Een doel is het verhogen van duurzaam gebruik van landbouwgrond. Beheerders van landbouwgrond worden gestimuleerd om hun land zodanig te beheren dat natuur, milieu, landschap en klimaat er baat bij hebben. Om natuurgebieden met elkaar te verbinden worden ecologische verbindingszones en robuuste verbindingen ontwikkeld Nota Ruimte en EHS Belangrijk instrument voor de realisatie van de biodiversiteitdoelstellingen is de Ecologische Hoofdstructuur. De EHS is een netwerk van natuurgebieden, agrarische natuurgebieden en verbindingszones. Hierbinnen kan de uitwisseling van soorten optimaal plaatsvinden en wordt de biodiversiteit verbeterd. De landelijke doelstellingen voor de EHS zijn verder uitgewerkt in de Nota Natuur voor mensen, mensen voor natuur (2000) en in de Nota Ruimte (2004). Elke provincie heeft van het rijk een taakstelling meegekregen om voor 2018 een hoeveelheid nieuwe natuur (NGN) te realiseren en de huidige natuur te behouden. Om de doelstellingen te kunnen bereiken worden natuurgebieden veiliggesteld door middel van wetgeving, verwerving, inrichting en beheer en worden sommige landbouwgronden natuurvriendelijk beheerd. De EHS bestaat uit bestaande natuurgebieden (heiden, bossen, landgoederen), nieuwe natuur op landbouwgrond en agrarische natuurgebieden die zodanig beheerd worden dat er natuurwaarden zijn Natuurbeschermingswet en Natura 2000 In 1967 is in Nederland de eerste Natuurbeschermingswet in werking getreden. Deze wet maakte het mogelijk om natuurgebieden en soorten te beschermen. In 1998 is de Natuurbeschermingswet gewijzigd en sindsdien alleen gericht op gebiedsbescherming. De eerdere wet voldeed niet meer aan de internationale verdragen en Europese verordeningen stellen. 10

11 De Natuurbeschermingswet 1998 is op 1 oktober 2005 opnieuw gewijzigd. Sindsdien zijn de bepalingen vanuit de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn in de Natuurbeschermingswet verwerkt. Op grond van de Natuurbeschermingswet worden drie typen gebieden aangewezen: 1. Natura 2000-gebieden (Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden) 2. Beschermde Natuurmonumenten en 3. Wetlands volgens het verdrag van Ramsar Het merendeel van de gebieden uit de Natuurbeschermingswet maakt deel uit van de ecologische hoofdstructuur. 1. Natura 2000 Natura 2000 is een Europees netwerk van waardevolle, te beschermen natuurgebieden die zijn aangewezen onder de Vogel- en/of Habitatrichtlijn. Doel is de achteruitgang van de biodiversiteit een halt toe te roepen. Nederland kent 162 voorlopig begrensde Natura 2000-gebieden. Deze worden momenteel aangewezen door de minister van LNV. Voor elk gebied wordt vastgesteld welke flora- en faunadoelen of -soorten in een gebied behouden moeten blijven of ontwikkeld moeten worden. Voor deze gebieden moet een 6 jaar geldend beheerplan gemaakt worden waarin staat welke maatregelen er in die periode genomen moeten worden om de doelen te behalen. Ook geeft het beheerplan aan welke huidige activiteiten in en rondom het gebied ( bestaand gebruik ) zonder meer kunnen worden voortgezet, omdat deze niet schadelijk zijn voor de doelen. De Natura 2000-beheerplannen worden op termijn verwerkt of vertaald in het natuurbeheerplan in het kader van het nieuwe stelsel voor natuur- en landschapsbeheer. Voor het realiseren van de doelen wordt dezelfde indeling in beheertypen gebruikt als in dit natuurbeheerplan. In Drenthe gaat het om de gebieden: Leekstermeer, Zuidlaardermeer, Drentse Aa, Drouwenerzand, Elperstroom, Fochteloërveen, Witterveld, Drents-Friese Wold, Leggelderveld, Havelte-Oost, Dwingelderveld, Mantingerbos, Mantingerzand en het Bargerveen. 2. Beschermde natuurmonumenten Al onder de Natuurbeschermingswet 1967 werden natuurgebieden beschermd door het aanwijzen van staats- en beschermde natuurmonumenten. Met de inwerkingtreding van de Natuurbeschermingswet 1998 vervalt het onderscheid tussen staats- en beschermde natuurmonumenten, beide worden nu beschermde natuurmonumenten genoemd. Daarnaast komen die (delen van) natuurmonumenten die overlappen met Natura 2000-gebieden te vervallen. De instandhoudingsdoelstellingen van het betreffende Natura 2000-gebied zullen wel mede betrekking hebben op de waarden die beschermd werden door het natuurmonument. 3. Verdrag van Ramsar Op 2 februari 1971 is in de Iraanse stad Ramsar door een groot aantal landen de Convention on Wetlands getekend. De conventie is een verdrag tussen regeringen onderling voor de bescherming en juist gebruik van wetlands. Op dit moment hebben 158 landen deze conventie ondertekend. Onder deze conventie waren eind 2008 in totaal wetlands met een totale oppervlakte van 169 miljoen ha gebracht. Voorbeelden van typen wetlands zijn moerassen, meren, rivierdelta s en kustzones van zeeën Agenda Vitaal Platteland en ILG Het rijk heeft zijn beleid voor het landelijke gebied vastgelegd in één integraal beleidskader: Agenda voor een Vitaal Platteland (AVP). De AVP bevat de visie op een leefbaar, vitaal en duurzaam platteland met opgaven voor economische, ecologische en sociaal-culturele aspecten van het platteland. De beleidsopgaven die hieruit voortvloeien staan in het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland (MJP), een uitvoeringsprogramma voor de uitvoering 11

12 van de nationale doelen. Met het uitbrengen van deze agenda met bijbehorend meerjarenprogramma wordt minder beleid en meer samenhang en uitvoering op gebiedsniveau beoogd. De rol van de provincies is daarbij versterkt. Sinds 1 januari 2007 is de Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG) van kracht. Met de invoering van de WILG is een groot aantal subsidieregelingen in één keer vervangen door één regeling. Daartoe dient het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Alle gebiedsgerichte rijksdoelen uit het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland worden via het ILG uitgevoerd. In het ILG zijn financiële middelen voor natuur (waaronder de ecologische hoofdstructuur), recreatie (onder meer recreatie om de stad), landschap, landbouw, milieu (bodemsanering), en de reconstructie van zandgebieden opgenomen. Het Subsidiestelsel voor Natuur- en Landschapsbeheer wordt in het kader van het ILG onder verantwoordelijkheid van de provincies uitgevoerd. Dit was tot 2009 bij het Programma Beheer ook het geval. De gebiedsgerichte benadering van het ILG is gericht op een brede inzet van middelen met mogelijkheden voor maatwerk. Deze benadering komt ook in het nieuwe subsidiestelsel terug in de vorm van de kwaliteitsimpuls (zie hoofdstuk 5). 2.2 Provinciaal beleid Heel recentelijk is de nieuwe Omgevingsvisie Drenthe door Provinciale Staten vastgesteld. In deze Omgevingsvisie zijn vier wettelijk voorgeschreven provinciale planvormen samengenomen: de provinciale stuctuurvisie op grond van de Wet ruimtelijke ordening het provinciaal milieubeleidsplan op grond van de Wet milieubeheer het regionaal waterplan op grond van de waterwetgeving het provinciaal verkeers- en vervoersplan op grond van de Planwet Verkeer en Vervoer. De Omgevingsvisie beschrijft de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe voor de periode tot 2020 met in sommige gevallen een doorkijk naar de periode daarna. De missie van de Omgevingsvisie luidt : Het koesteren van de Drentse kernkwaliteiten en het ontwikkelen van een bruisend Drenthe, passend bij deze kernkwaliteiten. De kernkwaliteiten zijn samen met de partners en inwoners van Drenthe benoemd. : rust, ruimte, natuur, landschap, oorspronkelijkheid, kleinschaligheid, naoberschap, bedrijvigheid, menselijke maat en veiligheid. Onze missie laat zien dat we streven naar ruimtelijke kwaliteit door nieuwe ontwikkelingen en bestaande kwaliteiten in samenhang te bezien. Om de ambities te verwezenlijken, maken we onderscheid tussen robuuste systemen en multifunctionele gebieden.vier systemen zijn de dragers voor de ruimtelijke ontwikkeling van Drenthe : - Sociaal-economische systeem: - Watersysteem: - Natuursysteem: - Landbouwsysteem. Binnen de robuuste systemen staat de ontwikkeling van de betreffende hoofdfunctie (wonen, werken, water, natuur of landbouw) voorop. Dat betekent dat de ontwikkeling van andere functies geen significante negatieve invloed mag hebben op het functioneren van de hoofdfunctie. 12

13 Bij de uitwerking van de kernkwaliteit natuur wordt gesproken over een dubbelrol. Natuur is zowel een kernkwaliteit als een te ontwikkelen functie. De bestaande natuur in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) beschouwen we als kernkwaliteit. De belangrijkste natuurgebieden in Drenthe zijn de heidevelden, vennen en hoogvenen op de plateaus en de beekdalen en laagveengebieden aan de randen van de plateaus. De belangrijkste natuurgebieden en de tussenliggende verbindingen samen vormen de basis voor de EHS in Drenthe. Wij zijn primair verantwoordelijk voor het realiseren van de EHS. Gemeenten en waterschappen zijn verantwoordelijk voor natuurwaarden buiten de EHS. Onze langetermijnstrategie voor het realiseren van de EHS richt zich op het meer robuust maken ervan. De procedure van de Omgevingsvisie Drenthe liep niet parallel met de procedure voor het Natuurbeheerplan Dat betekent dat we wijzigingen in het beleid (herbegrenzing) nog niet konden meenemen in het natuurbeheerplan. Dat zal in 2011 of later zijn beslag moeten krijgen. 2.3 Gemeenten In de gemeentelijke bestemmingsplannen wordt de functie van de in die plannen begrepen gronden vastgelegd. In dit geval varieert dat van agrarisch gebied tot natuurgebied. Voor elk deelgebied in het kader van het natuurbeheerplan kan het betreffende bestemmingsplan worden geraadpleegd. 2.4 Waterschappen De waterschappen leveren een bijdrage aan het provinciale natuurbeleid door de doelstellingen hiervan mee te nemen in hun beheersplannen. Voornaamste doelstelling is de aanpassing van de waterhuishouding aan de aan het gebied toegekende functie. In de betreffende beheersplannen is het POP al in grote mate vertaald. Dit is ook het geval voor de nieuwe Omgevingsvisie. Voor het betreffende gebied in dit natuurbeheerplan kan het beheersplan van het waterschap er bij worden betrokken. 13

14 3. Werkwijze Natuurbeheerplan 3.1 De Index Natuur en Landschap De basis voor het natuurbeheerplan vormt de Index Natuur en Landschap. Dit is een nieuwe, uniforme en sterk vereenvoudigde natuurtaal die in gemeenschappelijk overleg tussen beheerders en de overheid (Interprovinciaal Overleg en het ministerie van LNV) tot stand is gekomen. De Index Natuur en Landschap bestaat uit de onderdelen natuur, agrarische natuur en landschapselementen. In de Index worden verder drie niveaus onderscheiden: doelen voor de sturing op natuur en natuurkwaliteit, beheertypen voor de begrenzing op kaart en de subsidieverlening en beheervoorschriften als instrument om de doelen te bereiken. De doelen zijn bedoeld als sturingsinstrument op landelijk niveau en worden gebruikt om afspraken tussen rijk en provincies te maken over het natuur- en landschapsbeheer in de ILG-bestuursovereenkomsten en voor de rapportages van de minister aan de Tweede Kamer, van de provincies aan LNV en van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten. De verscheidenheid in beheer binnen elk van deze doelen is groot, waardoor deze niet geschikt zijn om afspraken met beheerders te maken over het uit te voeren beheer. De beheertypen zijn geschikt voor de aansturing van het beheer en vormen de basis voor afspraken over doelen en middelen tussen provincie en beheerder enerzijds en financiële afspraken tussen rijk en staatsbosbeheer anderzijds. Voor de verwezenlijking van de gestelde doelen zijn per beheertype beheervoorschriften geformuleerd. Voor een natuurbeheerder geldt een algemene beheerverplichting en voor een agrarische natuurbeheerder worden concrete beheermaatregelen voorgeschreven. De Index Natuur en Landschap is daarmee het instrument voor de sturing van natuurdoelen door de overheid, voor de financiering van het natuur- en landschapsbeheer en voor monitoring. De index is daarnaast van groot belang voor een goede afstemming tussen beheerders onderling en tussen beheerders en overheden. 3.2 Beheer en kwaliteitsimpulsen In het Subsidiestelsel voor Natuur en Landschapsbeheer wordt een onderscheid gemaakt tussen financiering van het beheer van de bestaande natuur en eenmalige investeringen ter verbetering van de natuurkwaliteit (kwaliteitsimpulsen). Dit is weerspiegeld in een subsidieverordening (beheer) en een subsidieregeling (kwaliteit). Ook in dit natuurbeheerplan komt die tweedeling tot uiting in hoofdstukken 5 en 6. De reden is dat de afspraken over de natuur in de ILG-bestuursovereenkomsten tussen rijk en provincies in het verleden vooral waren gericht op de kwantitatieve opgaven (hoeveel hectares nieuwe natuur wordt er gerealiseerd). Rijk en provincies gaan echter ook afspraken maken over de kwalitatieve opgaven voor de natuur (hoe goed staat de natuur ervoor). Het onderscheid tussen beheer en kwaliteitsimpulsen wordt gemaakt op basis van een analyse tussen verschillen in de actuele en de gewenste situatie (ambitie) van een gebied. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de beheertypen in de Index Natuur en Landschap. 14

15 3.3 Kaarten In dit natuurbeheerplan zijn de beheertypen vastgelegd op de beheertypenkaart en de ambitiekaart. Deze kaarten vormen de kern van het natuurbeheerplan. De beheertypenkaart (hoofdstuk 4) geeft de huidige situatie weer en is de basis voor beheersubsidies. De ambitiekaart (hoofdstuk 5) geeft de toekomstige gewenste situatie weer en daarmee de natuurdoelen op termijn. Het is ook de basis voor de kwaliteitsimpuls: verschillen tussen de beheertypenkaart en de ambitiekaart geven weer waar de kwaliteit van de natuur verbeterd kan worden. Aan de kaarten ligt het informatiemodel natuurbeheer (IMNaB) ten grondslag. Dit is een uniforme geodatabase (gegevensbestand met geografische gegevens) waarin gegevens worden opgeslagen en die door alle provincies, de uitvoeringsinstanties en beheerders gebruikt worden. Hierdoor vindt er een eenvoudige en snelle gegevensuitwisseling plaats en kunnen op eenvoudige wijze de subsidies worden toegekend. Voor de opbouw van de kaarten is top 10 nl gebruikt. 15

16 4. Natuur- en landschapsdoelen in Drenthe Drenthe is rijk aan bossen en natuurgebieden. Naast ecologische waarde hebben deze ook grote economische en recreatieve betekenis. Daarnaast kent het kleinschalige agrarische cultuurlandschap een hoge dichtheid aan landschapselementen. Ook open gebieden hebben hun kwaliteiten, zoals rust, wijken en sloten. Hoogvenen, heideterreinen en beekdalen zijn van bijzondere betekenis. Het beleid is gericht op behoud en ontwikkeling van deze bossen, natuurgebieden en landschapselementen en hun landschappelijke en ecologische waarden. Binnen dit beleid wordt prioriteit gegeven aan de realisering van de EHS, een netwerk van natuur- en bosgebieden die op belangrijke plekken verbonden zijn door ecologische en robuuste verbindingszones. Het bosbeleid is gericht op versterking van economische, recreatieve en ecologische waarden van bossen. Bosuitbreiding wordt nagestreefd op, vanuit landschappelijk en natuurwetenschappelijk oogpunt, gewenste locaties. Deze hoofdlijnen van beleid zijn uitgewerkt in Gebiedsvisies Natuur, Bos en Landschap. De voorstellen in deze visies voor begrenzing, inrichting en beheer van bossen, natuurgebieden en waardevolle cultuurlandschappen vormen de basis voor de begrenzingen en doelen in dit natuurbeheerplan. Uitgangspunt is realisatie van de onderdelen van de EHS in Voor de nog langere termijn gelden voor bepaalde gebieden verdergaande doelen zoals die voor sommige gebieden zijn aangegeven op de bij dit plan behorende ambitiekaart. Landschapseenheden en beheertypen Reliëf en structuren in het landschap zijn ontstaan onder invloed van abiotische processen. Het Drents Plateau is gevormd door opstuwende bewegingen van het landijs. De afwisseling tussen beekdalen en ruggen is ontstaan onder de invloed van de eroderende werking van stromend water. Door de wind zijn hoogteverschillen geaccentueerd dan wel afgevlakt. Daar waar de afvoer van water stagneerde, ontstond op grote schaal veen. De wijze waarop de mens gebruik maakte van het landschap, hing nauw samen met de biotische situatie. Opeenvolgende perioden hebben hun sporen nagelaten. De situering van nederzettingen en ontginning van gronden ten behoeve van de landbouw hebben ingrijpende gevolgen gehad voor het karakter van het landelijk gebied. De ondergrond bepaalt op die manier de landschappelijke identiteit van Drenthe, met name de structuur van beekdalen en hogere gronden en de natuurlijke en cultuurlijke elementen en patronen in de bovenlaag (bos- en natuurgebieden en agrarische gebieden met uiteenlopende ontstaansgeschiedenis). In grote lijnen worden de volgende landschapseenheden onderscheiden die kort aan de hand van beeldbepalende elementen worden beschreven. Verder worden per eenheid de veel voorkomende beheertypen natuur en agrarische natuur genoemd, dus niet alle voorkomende beheertypen. De letter N voor het beheertype wijst op natuur en de letter A op agrarische natuur. Op de beheertypenkaart is aangegeven welk beheertype in een bepaalde landschapseenheid in aanmerking komt voor subsidie. In een landschapseenheid komen veel van de landschapsbeheertypen voor. Om het overzichtelijk te houden zijn deze hieronder niet vermeld. Essen Essen bestaan van oudsher uit een complex van bouwlanden. Ze liggen doorgaans in de directe omgeving van het dorp, veelal op de hoger gelegen gronden grenzend aan het beekdal. Door eeuwenlange aanvoer van mest en plaggen is de glooiing en bolling van de es ontstaan 16

17 en geaccentueerd. De essen hebben hun karakter van open ruimten, omgeven door esrandbeplantingen, geheel of voor een deel behouden. De landschappelijke doelstelling voor de essen is handhaven en versterken van de openheid van de es en de beplantingen van de esrand (bosjes en houtsingels). Op de essen wordt akkerbouw en randenbeheer voor akkerkruiden gestimuleerd mede ten behoeve van de fauna. Veel voorkomend: N kruiden en faunarijke akker A botanisch waardevol akkerland Beekdalen Beekdalen zijn langgerekte, laaggelegen landschappelijke eenheden. De langgerekte vorm wordt vooral geaccentueerd door de beekloop, die een doorgaande verbinding vormt tussen de oorsprong van de beek en de uitmonding van de benedenloop. De beekdalen onderscheiden zich door de aanwezigheid van beplanting, zowel langs de beekdalrand als in veel gevallen haaks hierop, door het patroon en de oriëntatie van de verkaveling, door het overheersen van grasland als grondgebruik en door het ontbreken van bebouwing. - Bovenloop: het beekdal als lint met kleine bosjes langs de beek en/of als stroet in een open landschap. - Middenloop: centraal staat de herkenbaarheid van het beekdal als onderdeel van het esdorpenlandschap: de openheid van de beekdalweiden met de beplanting aan de randen en flanken als contrast met de essen en veldontginningen. - Benedenloop: karakteristieke open beekdalvlakte met aan de randen beplanting, bossen, wegen en/of bebouwing. In de meeste Drentse beekdalen wordt gestreefd naar een herkenbare beekloop met een kleinschalig kavelpatroon en graslandkarakter. In beekdalen worden verschillende natuurdoelen nagestreefd. In de eerste plaats gaat het om vochtige tot natte graslanden die matig voedselrijk tot voedselarm zijn. Op plaatsen waar kwel tot in de wortelzone komt, hebben deze graslanden een hoge botanische waarde. Vochtige graslanden hebben vooral betekenis voor weidevogels en langs waterlopen en sloten ook voor vegetaties en bijbehorende fauna. In sommige benedenstroomse delen van beekdalen wordt gestreefd naar ontwikkeling van parklandschappen. Veel voorkomend: N nat schraalland N vochtig hooiland N kruiden- en faunarijk grasland N botanisch waardevol grasland A weidevogelgebied A botanisch waardevol grasland Veldontginningen De oude veldontginningen zijn kleinschalig van karakter en liggen in de directe omgeving van de dorpen. Het zijn besloten ontginningsgebieden met boomrijen, lanen, kleine bosjes, open ruimten en monumentale beplantingen. Na invoering van de kunstmest werd de ontginning van heidevelden veel grootschaliger aangepakt en ontstonden de jonge veldontginningen. Deze veldontginningen zijn veelal open gebieden met herkenbare rationele en geometrische verkavelingspatronen. Binnen het veldontginningenlandschap liggen verschillende meer natuurlijke elementen heideterreinen, bosgebieden en voormalige stuifzanden die de landschappelijke identiteit mede bepalen. 17

18 Het streven is de gradaties in maatvoering tussen kleinschalige oude en grootschalige jonge veldontginningen te versterken. Natuurdoelen voor de veldontginningen hebben betrekking op graslanden, heiden, stuifzanden, vennen, veentjes en parklandschappen. Gestreefd wordt naar herstel van voedselarme vegetaties onder droge omstandigheden (stuifzand, heischraal, graslanden, droge heide) en in natte situaties (natte heide en veentjes). Veel voorkomend: N nat schraalland N droog schraalland N 6.04 vochtige heide N 7.01 droge heide N 7.02 zandverstuiving N botanisch waardevol grasland A botanisch waardevol grasland Laagveengebieden De ontginningsgebieden van het laagveen bestaan uit veenweidegebieden met een halfopen tot open karakter. Kenmerkend zijn de smalle kavel- en slotenpatronen. Sommige gebieden hebben door beplantingen op de kavelgrens een min of meer besloten karakter. In de meeste laagveengebieden staat het landschappelijk waardevolle open karakter van het veengebied centraal. Het gebruik als grasland wordt gestimuleerd De natuurkwaliteiten van de laagveengebieden liggen vooral in de aanwezigheid van natte en vochtige graslanden, water en moeras. In halfnatuurlijke graslanden wordt gestreefd naar ontwikkeling van bloemrijke graslanden, dotterbloemhooilanden en blauwgraslanden; in verlandingsomstandigheden naar ontwikkeling van rietland en ruigte met plaatselijk trilveenvegetaties en broekbos. Multifunctionele doelen betreffen weidevogels, ganzen en vegetaties en fauna van perceelsranden en sloten. Daarnaast dienen deze gebieden als verblijfplaats voor winter- en trekvogels. Voor weidevogels en voor ganzen en veel andere winter- en trekvogels is de openheid van het landschap belangrijk. In de praktische uitwerking komen de natuurdoelen voor de laagveengebieden overeen met die voor de beekdalen. De beheertypen zijn dan ook dezelfde, met als toevoeging in het ganzenfoerageergebied A 1.03 ganzenfoerageergebied Hoogveengebieden De jonge grootschalige ontginningen worden gekenmerkt door openheid, uitgestrektheid en diversiteit aan ontginningstypen. De oude hoogveenontginningen daarentegen hebben een meer besloten en kleinschalig karakter door de aanwezigheid van bos binnen het blokvormig patroon van de verkaveling. Kenmerkend voor zowel jong als oud is het patroon van voor vervoer en afwatering gegraven wijken. De hoogveenrestanten zijn delen van het veen die niet zijn ontgonnen. Kenmerkend voor deze restanten zijn de openheid en de hoogveenvegetatie. Hier en daar bevatten ze open water, soms met hernieuwde ontwikkeling van veen en opslag van struwelen. In de jonge grootschalige ontginningen staat het behoud van de open ruimten en van de diversiteit aan ontginningstypen voorop. Verdichting door beplanting wordt nagestreefd in de ontginningsassen. In de oude hoogveenontginningen met hun kleinschalige en meer besloten karakter wordt behoud en versterking van kavel- en beplantingspatronen nagestreefd. Natuurdoelen voor deze gebieden zijn hoogveenvegetaties en plaatselijk vegetaties van natte en 18

19 vochtige heide. Om de hoogveenreservaten hydrologisch te bufferen, zijn gebieden begrensd waar een hoge waterstand uitdroging van het veen moet voorkomen. Veel voorkomend N 6.02 trilveen N 6.03 hoogveen N 6.04 vochtige heide N kruiden- en faunarijke graslanden A01.02 akkerfaunagebied. Bestaande natuur Van de begrensde bestaande natuur zijn de heidevelden en bossen de omvangrijkste; Heiden Heiden worden gekenmerkt door een dwerg-struik-begroeiïng van vooral struikhei, gewone dophei, kraaihei en bosbes. Heiden komen in Drenthe op de pleistocene zandgronden voor. Ze zijn te onderscheiden in droge, vochtige en natte heide. Bij vochtige en natte heide ligt de keileemlaag vaak dicht onder het oppervlak, waardoor regenwater niet meteen in de bodem wegzakten er een schijngrondwaterspiegel ontstaat. Daarnaast komen zowel bij droge als bij vochtige heide kruidenarme en kruidenrijke vormen voor. Droge heide op stuifzand wordt gekenmerkt door veel reliëf en open, onbegroeide of alleen met mossen en korstmossen begroeide delen. Verdere ontwikkeling van heiden wordt nagestreefd. Veel voorkomend N 6.02 trilveen N 6.03 hoogveen N 6.04 vochtige heide N 7.01 droge heide N 7.02 zandverstuiving Bossen De Drentse bossen zijn zeer verschillend van omvang en kwaliteit. Aan de ene kant kleinere bospercelen met een meer oorspronkelijke bosvegetatie tot aan de andere kant grotere in de dertiger jaren van de vorige eeuw ingeplante bossen met een productiefunctie. Bos is van belang voor flora, fauna, bodembehoud, landschap, houtproductie, recreatie en toerisme. Behoud van de oorspronkelijke bosvegetaties en ontwikkeling van de meer op productie gerichte bossen in een meer natuurlijke richting zijn belangrijke doelen. Veel voorkomend: N eiken dennen beuken bos N droog bos met productie N vochtig bos met productie 19

20 5. Subsidieregeling Natuur- en landschapsbeheer 5.1 Subsidieverordening Natuur- en landschapsbeheer Voor het beheer van natuur, agrarische natuur en landschapselementen kunnen beheerders in aanmerking komen voor een subsidie. Deze subsidie wordt geregeld in de Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) die op door Provinciale Staten van provincie Drenthe is vastgesteld. Dit stelsel vervangt per 1 januari 2010 de provinciale subsidieregelingen agrarische natuur (PSAN) en na goedkeuring door Brussel op een later tijdstip de provinciale subsidieregeling natuur (PSN). Voor ieder begrotingsjaar stelt de provincie een plafond voor te verstrekken subsidies vast. Het nieuwe subsidiestelsel gaat uit van een eenvoudige manier van aanvragen, zo weinig mogelijk regels, vertrouwen in de beheerder en minimale administratieve lasten. De Dienst Regelingen (DR), de Dienst Landelijk Gebied (DLG) en de Algemene Inspectiedienst (AID) zijn belast met de uitvoering van de regeling. Subsidies worden verstrekt voor een beheerperiode van 6 jaar. Subsidieaanvragen kunnen alleen gedaan worden in de opengestelde aanvraagperiode, gewoonlijk tussen 15 november en 15 januari. GS maken de openstelling bekend in het Provinciaal Blad, op de website van de provincie en op de internetsite van de Dienst Regelingen. In de regelingstekst en op wordt de subsidieregeling uitgelegd, staat het subsidiebedrag, wie voor subsidie in aanmerking komt en hoe de subsidie moet worden aangevraagd. 5.2 Beheertypenkaart Op de beheertypenkaart zijn bestaande en nog te ontwikkelen natuur, alle agrarische natuur en de landschapselementen opgenomen en getypeerd volgens de Index Natuur en Landschap, zoals deze in de subsidieperiode. Het beheer dient op basis van de beheertypen plaats te vinden. In grote lijnen is deze kaart ontstaan door aanlevering van gegevens door de terreinbeherende organisaties, het op kaart zetten van beschikkingen SN, door landbouwgronden in de nieuwe natuurgebieden op te nemen als natuurtype N00.01 en de doelstelling van de beheersgebieden in het gebiedsplan om te zetten naar agrarische natuur. De beheertypenkaart is de basis voor de beoordeling, voorafgaand aan de toekenning van de beheersubsidie: de kaart geeft aan voor welk beheertype op een bepaalde locatie een beheerder subsidie kan aanvragen. Met de beheertypenkaart stimuleert de provincie de instandhouding van de op die kaart aangegeven beheertypen. Op deze kaart staat in feite de actuele situatie. Op de ambitiekaart (zie hoofdstuk 6) kunnen hogere of andere doelen staan vermeld dan op de beheertypenkaart. Er wordt naar gestreefd om het beheertype van de ambitiekaart te bereiken. De beheertypenkaart zal daarom periodiek worden aangepast en geactualiseerd en uiteindelijk steeds dichter bij de gewenste eindsituatie komen zoals opgenomen in de ambitiekaart Natuurbeheer Voor natuurbeheer staat op de beheertypenkaart aangegeven welke gebieden voor subsidie in aanmerking komen en welk soort subsidie op de betreffende gebieden kan worden verstrekt (zie kaartbijlage 1.). Per gebied is één beheertype toegekend en een beheerder komt alleen voor subsidiëring van het toegekende beheertype in aanmerking. Indien er nog geen bestaand beheertype aanwezig is of het betreft agrarische grond liggend in begrensde nieuwe natuur wordt het op de kaart als type N00.01 aangegeven. Dit betekent dat in de begrensde nieuwe natuur 20

21 omvorming naar een gewenst beheertype van de ambitiekaart nodig is. Deze gronden komen nu niet voor beheersubsidie in aanmerking. Daarnaast kan het gewenst zijn om bestaande natuur om te vormen naar een hoger natuurtype. In deze situaties kan N00.02 worden aangegeven (omvormen van natuur naar natuur). In principe worden alle subsidiabele gebieden op de beheertypenkaart weergegeven. Het onderscheid naar EHS en verschil tussen nieuwe of bestaande natuur is niet gemaakt. Met andere woorden subsidiëring betekent niet dat het EHS is, deze wordt in het POP II indicatief aangegeven. Het verschil tussen nieuwe en bestaande natuur wordt weergegeven in kaartbijlage 3. Met bestaande natuur wordt hier bedoeld alle bos- en natuurgebieden en gebieden waar van rijkswege in het verleden subsidies zijn verstrekt. Met nieuwe natuur (NGN) wordt hier bedoeld de begrensde natuurgebieden zoals overgenomen uit het gebiedsplan (zie ook 6.3 en 6.4) In het natuurbeheerplan 2009 zijn voor het eerst de bestaande bos- en natuurgebieden die voor subsidie in aanmerking kunnen komen op kaart opgenomen. Dit was in het Integraal Gebiedsplan Drenthe (2008) nog niet het geval, wel werden voor deze gebieden subsidies door DR beschikt Agrarisch natuurbeheer Voor agrarisch natuurbeheer staat op de beheertypenkaart aangegeven welke gebieden voor subsidie in aanmerking komen (zie kaartbijlage 1.). Bij elk van deze agrarische beheertypen horen meerdere agrarische beheerpakketten (zie Index Natuur en Landschap). Per gebied van een beheertype wordt aangegeven welke beheerpakketten mogelijk zijn Landschapsbeheer Agrarische gebieden Subsidies voor het beheer van landschapselementen op agrarische percelen kunnen gegeven worden op landschapselementen: -concreet op kaart aangegeven (kaartbijlage 1); -in begrensd agrarisch natuurgebied (kaartbijlage 3); -in zoekgebied landschap (kaartbijlage 4). Natuurgebieden Subsidies voor het beheer van landschapselementen op natuurpercelen kunnen gegeven worden op landschapselementen: -concreet op kaart aangegeven (kaartbijlage 1); -in begrensd nieuw natuurgebied (kaartbijlage 3); -bestaande natuur (N..beheertypen,kaartbijlage 1); Op de beheertypenkaart kunnen specifieke landschapselementen zijn aangegeven, maar binnen genoemd zoekgebied landschap en begrensde agrarische natuurgebieden kunnen ze nog niet op kaart staan. Voor deze niet op kaart staande elementen kan wel subsidie voor beheer en aanleg worden aangevraagd. Bij landschap is het dus mogelijk dat in één zoekgebied en begrensde agrarische natuur zowel subsidie kan worden aangevraagd voor elementen die op de kaart concreet zijn aangegeven als voor elementen die op de kaart ontbreken. Ontbrekende elementen worden na aanvraag op kaart gezet Waar wensen liggen die op (korte termijn) niet gehonoreerd kunnen worden is afgesproken deze op de Ambitiekaart te zetten. Het gaat hierbij concreet om de landschapstypen : L.01.07, L en L