Rapport: Hoe een museum een effectieve aanpak kiest het onderwijzen van vaardigheden voor de 21e eeuw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rapport: Hoe een museum een effectieve aanpak kiest het onderwijzen van vaardigheden voor de 21e eeuw"

Transcriptie

1 Rapport: Hoe een museum een effectieve aanpak kiest in het onderwijzen van vaardigheden voor de 21 e eeuw Juni 2015 Culturele instellingen kunnen kinderen door het aanbieden van kunstonderwijs helpen hun creatieve en sociale vaardigheden te ontwikkelen. Dit biedt de mogelijkheid om een langdurige sociale impact te bewerkstelligen. Recente studies i tonen aan dat vaardigheden zoals creativiteit, empathie voor andere culturen en multidisciplinaire samenwerking voor jonge generaties steeds belangrijker worden om goed voorbereid te zijn op de competitieve uitdagingen die de 21e eeuw hen biedt. Hoewel kinderen deze vaardigheden bij voorkeur op jonge leeftijd krijgen aangeleerd, ligt de nadruk in het huidige onderwijscurriculum vooral op traditionele kernvakken als rekenen en taal. Toegenomen druk op scholen om goed te scoren bij toetsen en examens en drastische bezuinigingen in het onderwijs zijn mede verantwoordelijk hiervoor ii. Musea en andere culturele instellingen kunnen derhalve een belangrijke maatschappelijke rol vervullen door de ontwikkeling te stimuleren van vaardigheden die noodzakelijk zijn om succesvol deel te kunnen nemen aan onze geglobaliseerde kennissamenleving, maar die in het reguliere onderwijs nauwelijks aan bod komen. De Hermitage Amsterdam heeft Bain & Company gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de impact van haar kunstonderwijsprogramma. Dankzij het uitgebreide onderwijsprogramma van de Hermitage Amsterdam komen jaarlijks gemiddeld kinderen in aanraking met kunst. Tijdens een kennismakingsbezoek met de klas aan de Hermitage Amsterdam worden de meest talentvolle kinderen geselecteerd en uitgenodigd om deel te nemen aan een gratis vijfjarig talentprogramma. Hiermee biedt de Hermitage Amsterdam het meest uitgebreide onderwijsprogramma van alle Nederlandse musea. Uit het onderzoek van Bain blijkt dat de Hermitage Amsterdam met haar educatieve programma niet alleen artistieke en kunsthistorische kennis overbrengt, maar ook de bredere cognitieve ontwikkeling van de deelnemers stimuleert. Hiermee laat de Hermitage Amsterdam zien dat musea en andere culturele instellingen met dit soort onderwijsprogramma s hun culturele kapitaal kunnen aanwenden om de jongste generaties de vaardigheden bij te brengen die nodig zijn om succesvol te zijn in de 21e eeuw. Daarnaast identificeert de studie drie kritieke succesfactoren die essentieel zijn om langdurige en aantoonbare impact te behalen.

2 Pagina 1 De Hermitage Amsterdam is één van de meest bekende musea van Amsterdam en ontwikkelde vijf jaar geleden het kunstonderwijsprogramma Hermitage voor Kinderen. Na vijf zeer succesvolle jaren, waarin de vraag vanuit basisscholen groter was dan verwacht, heeft de Hermitage Amsterdam Bain & Company gevraagd om een onderzoek uit te voeren naar de sociale impact van dit kunsteducatieprogramma. Doel van het onderzoek was om de volgende drie vragen te beantwoorden: 1. Welke aantoonbare impact heeft de Hermitage voor Kinderen? 2. Welke maatschappelijke behoefte is er voor een dergelijk programma? 3. Welke factoren maken de Hermitage voor Kinderen tot een succes? De Hermitage voor Kinderen is het meest intensieve onderwijsprogramma dat door Nederlandse musea aangeboden wordt voor kinderen onder de 16 jaar. Dankzij de Hermitage voor Kinderen komen elk jaar gemiddeld basisschoolleerlingen in aanraking met kunst tijdens een bezoek aan de Hermitage Amsterdam. Voorafgaand aan het bezoek nemen de leerlingen op hun eigen school deel aan vier voorbereidende lessen. Tijdens het In eerste instantie zijn we het project gestart uit een gevoel van sociaal ondernemerschap, om iets terug te geven aan de samenleving door te investeren in jongeren. Er was meteen veel interesse en we kregen veel positieve feedback. Nu we vijf jaar verder zijn is het tijd om het programma grondig te evalueren en beter te begrijpen wat het zo succesvol maakt. - Cathelijne Broers, Directeur Hermitage Amsterdam bezoek bespreken de kinderen de culturele en historische context van het werk dat in het museum tentoongesteld wordt, en maken zij in een speciaal ingericht atelier hun eigen kunstwerkje dat gebaseerd is op de topstukken die zij zojuist gezien en besproken hebben. Tijdens het museumbezoek scouten de museumdocenten de top 2% meest talentvolle leerlingen en nodigen hen via hun ouders uit om deel te nemen aan de uitgebreide talentenprogramma s Hermitage Atelier en Hermitage Academie. Gedurende viereneenhalf jaar nemen de geselecteerde talenten deel aan 50 sessies die gericht zijn op zowel de ontwikkeling van creatieve en technische vaardigheden als de vergaring van kunsthistorische kennis. Bij de talentselectie maakt het museum actief gebruik van het social inclusion principe: omdat alle programma s volledig gratis zijn is er geen financiële

3 Pagina 2 belemmering tot deelname en kunnen kinderen met zeer uiteenlopende sociaaleconomische achtergronden in het programma participeren. Van september tot en met november 2014 zijn ruim 200 deelnemers van het Hermitage schoolprogramma geïnterviewd. Dit komt overeen met ongeveer 10% van de kinderen die gedurende die periode heeft deelgenomen. Daarnaast zijn ook ongeveer 100 interviews gedaan met deelnemers en alumni van de Hermitage talentenprogramma s, ouders van (oud-)talenten, experts en leerkrachten. De Hermitage voor Kinderen heeft aantoonbare impact Meer dan 70% van de bassischoolleerlingen die de Hermitage in schoolverband heeft bezocht kon na afloop specificeren wat hij/zij geleerd had tijdens het drie uur durende introductieprogramma. De introductielessen dienen tevens als platform om kinderen te selecteren voor de meerjarige talentenprogramma s. Het is dan ook niet verrassend dat deze intensieve Ze durft meer, door de kennis en ook de technieken, het 'lukt' vaker. - Moeder van Anne (15 jaar) vervolgprogramma s een nog grotere impact hebben op de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers. Bijna 75% van de geïnterviewde talenten kon dankzij hun deelname aan het talentenprogramma nieuwe carrièremogelijkheden aandragen. Nog belangrijker is dat ongeveer 80% van de deelnemers aangaf dat het programma hun zelfvertrouwen had verhoogd. Deze getallen werden bevestigd door geïnterviewde ouders: ongeveer 80% stelde dat hun kind dankzij de Hermitage voor Kinderen nieuwe mogelijkheden ziet, en meer zelfvertrouwen heeft.

4 Pagina 3 Naast deze meetbare effecten, stelde meer dan 70% van de ouders dat hun kind niet aan zo n intensief kunstprogramma had deelgenomen als de Hermitage voor Kinderen niet had bestaan. Meerdere ouders gaven aan dat een vergelijkbaar programma waarschijnlijk te duur zou zijn voor hun gezin. Maar liefst 78% van de ouders zou het programma aanraden aan vrienden. 70% van de kinderen zou niet hebben deelgenomen aan een vergelijkbaar programma als het niet gratis was geweest Doordat de onderwijsprogramma s van de Hermitage voor Kinderen gratis zijn en deelnemers actief gescout worden tijdens het schoolbezoek, is er geen sprake van zelfselectie die inherent is aan programma s waarvoor ouders hun kinderen zelf kunnen opgeven; kinderen met een lagere sociaaleconomische achtergrond waar kunstonderwijs niet vanzelfsprekend is hebben een gelijke kans om deel te nemen aan het programma als kinderen met ouders die actief op zoek zijn naar kunstonderwijs voor hun kind. Het volledige cognitieve spectrum komt aan bod De Hermitage voor Kinderen onderscheidt zich van andere aanbieders van kunstonderwijs door de multidimensionale onderwijsvorm. Al tijdens het schoolbezoek worden deelnemers aangemoedigd om de kunstvoorwerpen goed te observeren en de culturele en historische context te begrijpen. Hierna wordt de leerlingen gevraagd om dit als inspiratie te gebruiken voor hun eigen kunstwerk en bespreken ze hun ervaringen Herhaaldelijke toepassing van vaardigheden in verschillende contexten en reflectie op het geleerde en vaardigheden stimuleert de transfer naar nieuwe leersituaties - Authentieke Kunsteducatie, Van Gerwen et. al en creaties klassikaal. In combinatie met de basiskennis die voorafgaand aan het bezoek in de eigen klas is opgedaan, heeft dit tot resultaat dat het programma drie cognitieve vaardigheden aanspreekt die typisch centraal staan in culturele onderwijsprogramma s, maar waarop zelden gelijktijdig een beroep wordt gedaan.

5 Pagina 4 De talentenprogramma s Hermitage Atelier en Hermitage Academie doen een beroep op de volledige reeks cognitieve vaardigheden aan de hand van lezingen, groepsdiscussies en creatieve workshops. Door een dergelijke brede aanpak helpen de programma s het culturele zelfbewustzijn van kinderen te ontwikkelen en hun verbeeldingskracht te vergroten iii. De interviews met de Academiestudenten en hun ouders tonen aan dat het programma het volledige scala aan cognitieve vaardigheden aanspreekt. Ouders benadrukken het brede karakter van het programma, dat zich uitstrekt van het leren waarderen van kunst in haar eigen context, via het begrijpen van deze context, tot het creëren van eigen kunstobjecten. Deelnemers bevestigen dat het programma hen heeft geleerd om het verhaal achter schilderijen te begrijpen en de maatschappelijke context van de werken op waarde te schatten. Ik ben anders tegen dingen aan gaan kijken. Als je ergens loopt en een foto ziet, of op tv een kunstvoorwerp, dan kijk je niet zomaar. Laatst heb ik het nog over de HvK gehad en me aangemeld voor een bijbaan. - Garvin (17 jaar) Je leert hoe anderen denken, je ziet nu meer de waarde in van schilderijen. Je kijkt dieper, je ziet het verhaal erachter. - Lexi (15 jaar) De rol van musea bij het onderwijzen van 21 e -eeuwse vaardigheden Onze hedendaagse westerse samenleving is een kennismaatschappij. Het verwerven van kennis, het vinden van creatieve oplossingen en het vermogen tot multidisciplinair denken en samenwerken zijn belangrijker dan ooit. Het is daarom niet verrassend dat er veel aandacht is voor de ontwikkeling van deze zogenoemde 21 e -eeuwse vaardigheden. Deze vaardigheden omvatten niet alleen het leer- en innovatievermogen zoals kritisch denken, creativiteit en inventiviteit, maar strekken zich uit tot een bredere set van vaardigheden die van groot belang is bij het maken van levens- en carrièrekeuzes. Ontwikkeling van deze vaardigheden op een jonge leeftijd helpt kinderen zich voor te bereiden op, en zich te redden in, een steeds complexere en globaliserende werkomgeving. Ondanks het belang van 21 e -eeuwse vaardigheden hebben basisscholen nog niet de benodigde kennis en middelen om er de noodzakelijke aandacht aan te besteden. In plaats daarvan richten zij zich op academische excellentie en het vergaren van kennis in traditionele kernvakken. Alhoewel leraren vaak de vrijheid hebben om ook andere vaardigheden bij hun leerlingen te ontwikkelen, ontbreekt het hen aan de juiste ondersteuning om met een gestructureerde aanpak de ontwikkeling van de 21 e -eeuwse vaardigheden in het bestaande curriculum op te nemen iv. Het wordt algemeen aangenomen dat kunstonderwijs een grote impact heeft op en een sterke correlatie met de ontwikkeling van 21 e -eeuwse vaardigheden zoals creativiteit, innovatie, communicatie en samenwerking v. Kunstonderwijs kan kinderen helpen om te reflecteren op cultuur en helpt in het communiceren van waarden en tolerantie doordat voorwerpen en hun betekenis vanuit verschillende invalshoeken belicht worden. Kunstonderwijs is echter vaak het

6 Pagina 5 ondergeschoven kindje in een al zeer vol onderwijscurriculum. Omdat scholen moeite hebben de ontwikkeling van 21 e -eeuwse vaardigheden op de onderwijsagenda te zetten is er een cruciale rol voor musea weggelegd bij de ontwikkeling hiervan. Recent onderzoek van een Nederlandse denktank benadrukt het belang van kunstonderwijs bij de overdracht van deze essentiële vaardigheden. Een recent opgerichte taskforce heeft als doel de daling van het aantal museumbezoeken door basisscholen tegen te gaan vi. Het onderzoek laat zien dat de Hermitage Amsterdam met de Hermitage voor Kinderen een programma heeft gecreëerd dat kinderen aantoonbaar in staat stelt om zich deze, voor de toekomst kritieke, vaardigheden eigen te maken. Kritieke succesfactoren van de Hermitage Amsterdam Zowel breder wetenschappelijk onderzoek als Bain s onderzoek naar de maatschappelijke impact van de Hermitage voor Kinderen laten zien dat culturele instellingen een langetermijn aanpak moeten volgen om een langdurige impact op kinderen te bereiken. Het vermogen van de Hermitage Amsterdam om deelnemers een multidimensionaal kunstprogramma aan te bieden tijdenseen groot deel van de ontwikkelingsperiode van een kind, ligt ten grondslag aan het succes van het programma. Drie belangrijke factoren liggen hieraan ten grondslag: Een meerjarig, intensief programma. Kinderen die geselecteerd worden voor het talentenprogramma nemen gedurende viereneenhalf jaar ongeveer eens per maand deel aan een les van twee uur. De intensiteit van dit meerjarige talentprogramma geeft de Hermitage voor Kinderen de mogelijkheid om daadwerkelijk blijvend resultaat te boeken, doordat vaardigheden en ervaringen herhaaldelijk aan bod komen tijdens de verschillende tentoonstellingen. Selectie van talenten uit een grote groep op basis van het principe van social inclusion. De constante instroom en het succes van het schoolprogramma bieden de Hermitage voor Kinderen jaarlijks een groep van gemiddeld scholieren waaruit men door middel van stille observatie de toptalenten selecteert. Deze meritocratische aanpak staat aan de basis van het principe van social inclusion en gelijkwaardigheid, en maakt zowel deelname voor als impact in verschillende sociaaleconomische lagen van de bevolking mogelijk. Een gratis programma dat voor alle basisscholen toegankelijk is. De Hermitage Amsterdam biedt alle schoolklassen en talenten gratis deelname. Voor vervoer van en naar de Hermitage kunnen scholen kosteloos gebruik maken van de Cultuurbus. Door kinderen toegang te verlenen tot zowel de tentoonstellingen in het museum als de onderwijsprogramma's kan de Hermitage haar ambitie verwezenlijken: het aanbieden van kwalitatief hoogwaardige culturele ontwikkelingsmogelijkheden voor alle schoolkinderen, ongeacht hun sociaaleconomische achtergrond.

7 Pagina 6 Met de combinatie van het brede introductieprogramma en het intensieve viereneenhalf jaar durende talentenprogramma, heeft de Hermitage Amsterdam de mogelijkheid om jaarlijks gemiddeld scholieren te bereiken en een blijvende en levensveranderende impact te bewerkstelligen op de top 2% talenten. Met hun resultaatgerichtheid, ondernemerschap en langetermijnvisie, laat de Hermitage Amsterdam zien hoe culturele instanties een belangrijke invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van een kind. Hoewel het belang van 21 e -eeuwse vaardigheden inmiddels algemeen onderkend wordt, blijken traditionele onderwijsinstellingen nog onvoldoende in staat om op deze ontwikkeling in te springen. Culturele instellingen zoals musea kunnen dan ook een bredere maatschappelijke rol spelen door programma s aan te bieden die kinderen helpen om een bredere set van vaardigheden en talenten te ontwikkelen. Foto op cover van Janiek Dam Foto op pagina 1 van Evert Elzinga i Thijs, A., Fisser, P., & Hoeven, M. van der (2014), 21e eeuwse vaardigheden in het curriculum van het funderend onderwijs, SLO nationale expertisecentrum leerplanontwinkeling; Voogt, J. & Pareja Roblin, Natalie (2010), 21st Century Skills (Discussie nota), Univeersiteit Twente / Kennisnet ii Overheidsinitiatieven in het primair onderwijs richten zich bijna volledig op Cito eindtoetsscores. Zie bijvoorbeeld het Actieplan po Basis voor presteren (2011) van het Ministerie van OC&W, dat een pakket maatregelen biedt om Cito eindtoetsscores op basisscholen te verbeteren iii Van Heusden, B. P., Wat leren we van Cultuuronderwijs? (2012), Uitgave van het Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam; Box citaat op pagina 3 uit Van Gerwen, R. et.al., Authentieke kunsteducatie (2011), Cultuurnetwerk Nederland, Utrecht iv Een eigentijds curriculum (2014), Onderwijsraad Den Haag v Onderzoek naar 21e eeuwse vaardigheden en cultuureducatie in het Nederlandse basisonderwijs (2015), Hogeschool Windesheim Zwolle vi De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) benadrukt het belang van kunsteducatie en pleit voor een herwaardering van de effecten van creatief onderwijs op de samenleving als geheel. Schrijvers, E., A.G. Keizer & G. Engbersen (ed.), Cultuur Herwaarderen (2015); De Museumvereniging heeft in januari 2015 de Taskforce Museumeducatie gelanceerd om de dalende trend in museumbezoek door scholen tegen te gaan

Museum De Hermitage in Amsterdam

Museum De Hermitage in Amsterdam Museum De Hermitage in Amsterdam Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Onder de naam De Hermitage voor Kinderen besteedt het museum sinds tien jaar veel aandacht aan educatie en talentontwikkeling

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma

Docentenhandleiding Educatieprogramma Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,

Nadere informatie

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015 Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige

Nadere informatie

CREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé

CREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé CREATIEF VERMOGEN Andrea Jetten, Hester Stubbé OPDRACHT Creativitief vermogen meetbaar maken zodat de ontwikkeling ervan gestimuleerd kan worden bij leerlingen. 21st century skills Het uitgangspunt is

Nadere informatie

Dit ben ik: selfies en portretten

Dit ben ik: selfies en portretten Docentenhandleiding Educatieprogramma Dit ben ik: selfies en portretten Primair Onderwijs groep 7 en 8 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3

Nadere informatie

Sprekende Portretten

Sprekende Portretten Docentenhandleiding Sprekende Portretten Sprekende Portretten Jacob Cuyp, Michiel Pompe van Slingelandt, 1649 Primair Onderwijs Groep 4 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling programma..

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken. Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851. Primair Onderwijs groep 7 en 8

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken. Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851. Primair Onderwijs groep 7 en 8 Docentenhandleiding Educatieprogramma Schilderspraktijken Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851 Primair Onderwijs groep 7 en 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling

Nadere informatie

Welkom in mijn Museum

Welkom in mijn Museum Docentenhandleiding Educatieprogramma Welkom in mijn Museum Primair Onderwijs groep 3 en 4 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3,4 Programma:

Nadere informatie

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Kijk je rijk. Primair Onderwijs groep 5 en 6

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Kijk je rijk. Primair Onderwijs groep 5 en 6 Docentenhandleiding Educatieprogramma Kijk je rijk Primair Onderwijs groep 5 en 6 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3 Programma Kijk je rijk

Nadere informatie

2013-2017. Huiswerkbeleid

2013-2017. Huiswerkbeleid 01-017 Huiswerkbeleid Inhoudsopgave Beschrijving doelgroep Visie op onderwijs Basisvisie Leerinhouden/Activiteiten De voor- en nadelen van het geven van huiswerk Voordelen Nadelen Richtlijnen voor het

Nadere informatie

Cultuuronderwijs op zijn Haags

Cultuuronderwijs op zijn Haags Cultuuronderwijs op zijn Haags De Haagse Ladekast U U R WI C U LT JS OP JN HAA GS ZI RONDE Doorlopende leerlijnen voor Haagse basisscholen in een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit

Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen

Nadere informatie

Cultuurbeleidsplan 2015-2019

Cultuurbeleidsplan 2015-2019 CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Cultuurbeleidsplan 2015-2019 1. Inleiding Dit is het cultuureducatieplan van de CBS Maranatha in Winschoten. Een plan dat is opgesteld om een bijdrage te leveren

Nadere informatie

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8

Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar:

Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar: Smartphone of tablet? Open de browser en ga naar: http://etc.ch/vkrr Toetsen van de Toekomst Saskia Wools manager prototyping, Cito Agenda Onderwijs 2032 Hoger Onderwijs in 2032 Q&A Smartphone of tablet?

Nadere informatie

Motivatie: presteren? Of toch maar leren?

Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Arjan van Dam Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Een van de lastigste opgaven van managers is werken met medewerkers die niet gemotiveerd zijn. Op zoek naar de oorzaken van het gebrek aan motivatie,

Nadere informatie

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid

Nadere informatie

KUNST INSPIREERT! Foto: Peter Cox. workshops voor bedrijven

KUNST INSPIREERT! Foto: Peter Cox. workshops voor bedrijven KUNST INSPIREERT! Foto: Peter Cox workshops voor bedrijven KUNST ALS INSPIRATIE VOOR UW ORGANISATIE Moderne en hedendaagse kunst kan een bron van inspiratie zijn om samenwerking in uw organisatie te stimuleren.

Nadere informatie

Beleidsplan OBS de Rietschoof

Beleidsplan OBS de Rietschoof Beleidsplan OBS de Rietschoof Hoe ziet het beleidsplan eruit? Basisschool de Rietschoof heeft een opzet voor het cultuurbeleidsplan, maar ook een bovenschoolscultuurbeleidsplan. De opzet voor het cultuurbeleidsplan

Nadere informatie

EtuConsult. cursus Cultuur en Creativiteit. Voor pedagogisch medewerkers

EtuConsult. cursus Cultuur en Creativiteit. Voor pedagogisch medewerkers EtuConsult cursus Cultuur en Creativiteit in de BSO Voor pedagogisch medewerkers Cultuureducatie is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom bieden steeds meer bso s culturele activiteiten

Nadere informatie

Werken in het Lab Beleid verrijkingsklassen Stichting KBO Haarlem-Schoten (concept 2 oktober 2015)

Werken in het Lab Beleid verrijkingsklassen Stichting KBO Haarlem-Schoten (concept 2 oktober 2015) Werken in het Lab Beleid verrijkingsklassen Stichting KBO Haarlem-Schoten (concept 2 oktober 2015) 2015 1. Inhoud 1. Inhoud... 1 2. Woord vooraf... 2 3. Doelstelling van het Lab... 3 3.1. Visie... 3 3.2.

Nadere informatie

Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg

Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg naam student: Stan Verhees.. A1 CREËREND VERMOGEN 1 De student kan zelfstandig een beeldend proces op gang brengen, dit proces kwalitatief

Nadere informatie

Colofon Juni 2015. Eindredactie: Dorine van Walstijn, projectleider. EDventure Bezuidenhoutseweg 161 2594 AG Den Haag

Colofon Juni 2015. Eindredactie: Dorine van Walstijn, projectleider. EDventure Bezuidenhoutseweg 161 2594 AG Den Haag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 28 mei 2015 Colofon Juni 2015 Eindredactie: Dorine van Walstijn, projectleider EDventure Bezuidenhoutseweg 161 2594 AG Den Haag 070 315 41 00 info@edventure.nu www.edventure.nu

Nadere informatie

Verslag denktank 2013/2014

Verslag denktank 2013/2014 Verslag denktank 2013/2014 Deelnemers: HKU team: Salome Nobel, Jolanda Schouten, Nelly van de Geest; UCK: Haike de Visser; Culturele partners: KOPA: Manja Eland en Linda Rosink; Click F1: Alice Erens.

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Ik bied. Voortgezet Onderwijs Alle niveaus

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Ik bied. Voortgezet Onderwijs Alle niveaus Docentenhandleiding Educatieprogramma Ik bied Voortgezet Onderwijs Alle niveaus 1 Inhoud Het Dordrechts Museum p. 3 Algemene doelstelling programma p. 3 Aansluiting bij kerndoelen p. 3-4 Programma Ik Bied.

Nadere informatie

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

De Brede School Academie Utrecht

De Brede School Academie Utrecht OOK IN uw wijk! De Brede School Academie Utrecht Er gebeurt iets nieuws in Utrecht. Iets bijzonders. Basisscholen uit de wijken Overvecht, Hoograven, Ondiep/Zuilen, Kanaleneiland en Lombok/Oog in Al werken

Nadere informatie

Het creatief vermogen vergroten

Het creatief vermogen vergroten Projectmatig werken binnen wereldoriëntatie Het creatief vermogen vergroten In mijn klas zie ik leerlingen die mee willen gaan met hun tijd. Ze vinden het belangrijk om mee te denken over maatschappelijke

Nadere informatie

Huisje, boompje, beestje

Huisje, boompje, beestje Docentenhandleiding Educatieprogramma Huisje, boompje, beestje Primair Onderwijs groep 1 en 2 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3 Programma:

Nadere informatie

NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015

NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015 NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015 - 2 - INLEIDING Twee jaar geleden kwamen de directeuren van het Jan van Brabant College in Helmond, het Strabrecht College in Geldrop en het Heerbeeck College

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Doelstelling: Doelstelling:

Doelstelling: Doelstelling: Presentatie KIDL donderdag 27 november 2014 door Natalie Savelsbergh directeur Vrije Akademie Kunstonderwijs in Kerkrade & Landgraaf; Wat doet de Vrije Akademie en wat is er mogelijk? Doelstelling: Basisvoorziening

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Cultuur op school; een hele kunst

Cultuur op school; een hele kunst G:\Beleid & Regelingen\Beleid\Cultuur op school een hele kunst.doccultuur op school; een hele kunst - 1 - ONDERWIJSPR PR1MAIR Openbaar Primair Onderwijs Krimpenerwaard, Montfoort & Oudewater Cultuur op

Nadere informatie

CKV EEN KWALITEITSIMPULS

CKV EEN KWALITEITSIMPULS CKV EEN KWALITEITSIMPULS M.T.A. van de Kamp MA, MSc ILO-UvA/ Expertisecentrum Kunsttheorie VOORGESCHIEDENIS Zowel de Raad voor Cultuur als de Verkenningscommissie Kunstvakken, hebben benadrukt dat het

Nadere informatie

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.

Nadere informatie

Een andere kijk op onderwijs

Een andere kijk op onderwijs Een andere kijk op onderwijs PROF.DR. SIETSKE WASLANDER Inhoud Onderwijs: voorbereiding op de toekomst Stand van zaken in Nederland Wat nu? 2 1 3 4 2 5 Gemene deler Samenwerken Communiceren ICT geletterdheid

Nadere informatie

Het beleidsplan cultuureducatie

Het beleidsplan cultuureducatie Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.

Nadere informatie

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken

Docentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken Docentenhandleiding Educatieprogramma Schilderspraktijken Ary Scheffer aan het werk in het grote atelier bij zijn woonhuis te Parijs Lamme, Ary Johannes 1851 Voortgezet Onderwijs Alle niveaus 1 Inhoud

Nadere informatie

Welkom op de. Aanbiedersmiddag. van Collage Almere

Welkom op de. Aanbiedersmiddag. van Collage Almere Welkom op de Aanbiedersmiddag van Collage Almere Deelname Collage scholen 2015 2 Deelnemende scholen 84 Niet-deelnemende scholen Deelnemende leerlingen 2015 407 Deelnemende leerlingen Niet-deelnemende

Nadere informatie

Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs

Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs Marjolijn Peltenburg, Marnix Academie Nog te weinig aandacht voor 21e eeuwse vaardigheden 21e eeuwse vaardigheden: wie heeft er niet van gehoord? Vaak

Nadere informatie

Onderwijs van de 21ste eeuw:

Onderwijs van de 21ste eeuw: Onderwijs van de 21ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Onderwijs van de 21 ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie Professionaliseringsaanbod

Nadere informatie

Profielschets. Een school voor talentontwikkeling

Profielschets. Een school voor talentontwikkeling Profielschets Een school voor talentontwikkeling Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11 58 fax: 023 534 59 00 1 Scholen met Succes

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Pagina 1 Beleidsplan 2016-2019 Inleiding Wat ga ik later doen als ik klaar ben met school? Het lijkt een trend. Jongeren die niet weten wat ze na de opleiding gaan doen. Ik heb de studie commerciële economie

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

De Hermitage Amsterdam zoekt partners en particulieren die het verschil willen maken.

De Hermitage Amsterdam zoekt partners en particulieren die het verschil willen maken. Continu kunstonderwijs, open blik voor de toekomst De Hermitage voor Kinderen draait om social inclusion: ieder kind heeft recht op de ontdekking van zijn artistieke talent. De Hermitage Amsterdam zoekt

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over

Nadere informatie

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom Den Haag Ons kenmerk 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Onderwerp Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon Bijlage(n) geen Geachte heer Van

Nadere informatie

De kunstenaar als ondernemer

De kunstenaar als ondernemer 81 Ondernemerschap De kunstenaar als ondernemer Lucie Huiskens Veel kunstenaars klagen dat het kunstvakonderwijs hen slecht voorbereidt op de beroepspraktijk. Hoe zou een goede voorbereiding eruit moeten

Nadere informatie

Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie

Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie Basis Groep: AGL fase 1 Vak: Culturele oriëntatie en creatieve expressie Kerndoelen: Verwerking binnen de lessen van de andere leergebieden. ICT, digibord, creatieve materialen Culturele oriëntatie en

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 12 25 maart 2015

NIEUWSBRIEF 12 25 maart 2015 TRAININGEN (WERK)BIJEENKOMSTEN CONFERENTIES projectplan nieuwe scholen Op 11 maart zijn de icc-ers van de tweede tranche scholen onder leiding van Iris van der Kamp aan de slag gegaan met hun projectplan.

Nadere informatie

Fabel of feit: Ga mee met de tijd, weg met dat krijt? The eye, Martijn Sondorp, Evelien Kotte, Nicole Siers

Fabel of feit: Ga mee met de tijd, weg met dat krijt? The eye, Martijn Sondorp, Evelien Kotte, Nicole Siers Fabel of feit: Ga mee met de tijd, weg met dat krijt? The eye, Martijn Sondorp, Evelien Kotte, Nicole Siers Fabel of feit: Ga mee met de tijd, weg met dat krijt? The eye, Martijn Sondorp, Evelien Kotte,

Nadere informatie

Leren & ontwikkelen. doe je samen

Leren & ontwikkelen. doe je samen Leren & ontwikkelen doe je samen VIER SpeerpunteN Onze missie en visie bepalen, samen met externe ontwikkelingen (zoals wet- en regelgeving, nieuwe inzichten en technologische ontwikkelingen), ons beleid

Nadere informatie

Acadin voor talenten in uw klas!

Acadin voor talenten in uw klas! Acadin voor talenten in uw klas! Dé digitale leeromgeving met uitdagend onderwijsaanbod voor talentvolle leerlingen. Acadin voor talenten in uw klas! In het Bestuursakkoord primair onderwijs (2014) staat

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel

Nadere informatie

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht.

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations is een individueel

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Thema-overzicht Thema-overzicht Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Kern van het thema Het thema Functies

Nadere informatie

Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw. 23 maart 2016

Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw. 23 maart 2016 Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw 23 maart 2016 Even voorstellen Frank Studulski Senior adviseur Sardes en extern procesregisseur kenniskring Vaardigheden van de 21 ste eeuw INOS Desiree van den

Nadere informatie

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE

KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor

Nadere informatie

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw SKO Flevoland en Veluwe Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018 Strategisch beleidsplan SKO Flevoland en Veluwe 1 KINDEREN LATEN LEREN Onze droomschool

Nadere informatie

...paspoort naar grenzeloos onderwijs...

...paspoort naar grenzeloos onderwijs... OBS Waarom kiest u voor De Border? Engelse taal in elk lokaal! Wij bereiden onze leerlingen erop voor om goed te functioneren in de hedendaagse samenleving, die zowel binnen als buiten de Nederlandse grenzen

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

De mediawijze adolescent

De mediawijze adolescent De mediawijze adolescent Amber Walraven, 12 november 2014 ITS, Radboud Universiteit Nijmegen 1 Inhoud Wat kunnen adolescenten wel op het gebied van mediawijsheid? Wat kunnen adolescenten niet op het gebied

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO 21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als

Nadere informatie

Cultuuronderwijs in school

Cultuuronderwijs in school Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een

Nadere informatie

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke

Nadere informatie

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE

LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE Training - Begeleiding - Coaching LEERPROBLEMEN KIND/JONGERE TIJDELIJKE ONDERSTEUNING BIJ SCHOOLVAKKEN MATRIXCOACHING BIJ LEER- EN EMOTIONELE PROBLEMEN HERKENT U DIT? Heeft uw kind moeite met een of meerdere

Nadere informatie

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs

Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs Cultuuruitingen spelen een belangrijke rol in de samenleving en in het leven van mensen. Cultuur vertegenwoordigt daarbij zowel een maatschappelijke, een artistieke

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

De specifieke lerarenopleiding

De specifieke lerarenopleiding geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht

Nadere informatie

17 juni 2011. Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie

17 juni 2011. Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie Symposium Verschil moet er zijn? 17 juni 2011 Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie Programma 13.30 Introductie en welkom door dr. Inge Versteegt, mede namens prof. Dr. Veit Bader en dr.

Nadere informatie

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het:

Ons huiswerkbeleid. Wij vinden huiswerk belangrijk, omdat het: Groenveldstraat 46, 3001 Heverlee Tel. 016/ 20 80 26 Fax 016/23 60 46 basisschool@donboscoheverlee.be - www.donboscoheverlee.be Ons huiswerkbeleid De leerlingen zijn een groot deel van de dag actief op

Nadere informatie

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Onderwijsgroep PRIMO vpr Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Voorne-Putten en regio Kwaliteit op een hoger plan brengen Wie zijn we? Sinds 1

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek

Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek Ruimte voor Talent in Gelderland Professionaliseringstrajecten Excellentie, Wetenschap en Techniek - Staat talentherkenning en ontwikkeling bij u op school de komende jaren op de agenda? - Wilt u een rijke

Nadere informatie

Sprekende Portretten

Sprekende Portretten Docentenhandleiding Educatieprogramma Sprekende Portretten Wouter van Riessen, zelfportret met luchtbel, aankoop 2000 Voortgezet Onderwijs Alle niveaus 1 Inhoud Het Dordrechts Museum.... p. 3 Algemene

Nadere informatie

Ontwikkeling van(uit) talent

Ontwikkeling van(uit) talent Verschenenin:GidsvoorPersoneelsmanagement,mei2005 Ontwikkelingvan(uit)talent Eenkrachtigperspectiefvoorpersoonlijkegroei SaskiaTjepkemaenLucVerheijen Vanuit het competentiedenken vinden HR en management

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Stichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland. Samen op kop

Stichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland. Samen op kop Stichting Openbaar Primair Onderwijs Steenwijkerland Zwartewaterland Samen op kop 1 Het wordt anders Het onderwijs is volop in beweging. De afgelopen hebben scholen veel energie in opbrengstgericht werken

Nadere informatie

Wat levert het de school en de kinderen op om hieraan mee te doen?

Wat levert het de school en de kinderen op om hieraan mee te doen? Veelgestelde vragen We kunnen ons voorstellen dat je na het lezen van alle informatie nog steeds vragen hebt. Daarom hebben we hier een en ander voor je op een rijtje gezet. Staat jouw vraag er niet bij?

Nadere informatie

Hoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren

Hoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren Hoofdlijn advies Taalvaardig Rekenvaardig Digitaal vaardig Sociaal vaardig Persoonlijke ontwikkeling Basisvaardigheden Basiskennis en -vaardigheden Natuur & technologie Mens & maatschappij Taal & cultuur

Nadere informatie

Projectplan Pak je Kans Flevoland

Projectplan Pak je Kans Flevoland Projectplan Pak je Kans Flevoland Inhoudsopgave 1. Inleiding en achtergrond... 4 2. ProjectPak je Kans... 6 2.1 Doelgroep... 6 2.2 Doel... 6 2.3 Inhoud project... 6 Projectplan Pak je Kans 2014-2015 2

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

ONDERWIJS. Vlaardingse Schatten. Cultuurlijn 2015/2016

ONDERWIJS. Vlaardingse Schatten. Cultuurlijn 2015/2016 O ONDERWIJS Vlaardingse Schatten Cultuurlijn 2015/2016 Vlaardingse Schatten Cultuurlijn 2015/2016 Beste mensen, Ik ben verheugd u de Cultuurlijn 2015-2016 aan te mogen bieden. Cultuureducatie is één van

Nadere informatie

Versterking in de zoektocht?

Versterking in de zoektocht? Contact: bram@co-searching.be In oktober 2016 rondden we onze online bevraging bij (ex-)deelnemers af. In deze bevraging gingen we na hoe zij de workshops van Co-Searching hebben ervaren. 37 deelnemers

Nadere informatie

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017

Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017

Nadere informatie

Experiment 2: Museumbezoek in schoolverband

Experiment 2: Museumbezoek in schoolverband Experiment 2: Museumbezoek in schoolverband Vooraf Dit receptenboek is bedoeld voor musea die de resultaten van de experimenten willen toepassen in de eigen organisatie. Er zijn totaal 7 experimenten of

Nadere informatie

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam

Amsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het

Nadere informatie

Subsidiekader: Haagse aanpak (hoog)begaafdheid 2012 en 2013

Subsidiekader: Haagse aanpak (hoog)begaafdheid 2012 en 2013 Subsidiekader: Haagse aanpak (hoog)begaafdheid 2012 en 2013 1. Haagse aanpak (hoog)begaafdheid 1.1 Inleiding Alle kinderen en jongeren verdienen maximale kansen om het beste uit zich zelf te halen. Zo

Nadere informatie

1. Het Lokaal convenant cultuur en onderwijs Leiden, juni 2015 vast te stellen waarin een visie op cultuuronderwijs,

1. Het Lokaal convenant cultuur en onderwijs Leiden, juni 2015 vast te stellen waarin een visie op cultuuronderwijs, B en W nummer 15.0439; besluit d.d. 19 5 2015 Onderwerp Lokaal convenant cultuur en onderwijs Leiden, 1 juni 2015 Besluiten: 1. Het Lokaal convenant cultuur en onderwijs Leiden, juni 2015 vast te stellen

Nadere informatie