Griekse taalleer. Vormleer van het Attisch dialect. Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen
|
|
- Christel van der Woude
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Griekse taalleer Vormleer van het Attisch dialect Sint-Jan Berchmanscollege. Antwerpen 1998
2 Hoofdstuk 1 Het Naamwoord
3 1 De verbuiging van het naamwoord [1-9] 2 De eerste klasse van substantieven en adjectieven [10-12] 1. De substantieven [13-17] 2. De adjectieven [18-20] 3. De Attische verbuiging [21-22] 4. De contracte substantieven en adjectieven [23-26] 3 De tweede klasse van substantieven en adjectieven [27-29] 1. Consonantstammen 1.1. Niet-contracte substantieven [30-38] 1.2. Niet-contracte adjectieven [39-48] 1.3. Contracte substantieven [49-51] 1.4. Contracte adjectieven [52] 2. Stammen op halfklinker [53] 2.1. Stammen op - van het type [54] 2.2. Substantieven met twee stamvormen [56-57] 2.3. Adjectieven met twee stamvormen [58] 2.4. Stammen op een tweeklank met - [59-63] 4 Bijzondere paradigmes 1. - en [64-66] 2. Substantieven [67] 5 Afgeleide vormen 1. Bijwoord [68-70] 2. Trappen van vergelijking [71-80] 6 Het telwoord [81-84] 7 De verwijzende en aanwijzende naamwoorden (pro-nomina) 1. Identiteit is zeker 1.1. Het systeem van de persoonlijke voornaamwoorden 1 ste en 2 de persoon 1.2. Het systeem van de aan- en verwijzende voornaamwoorden en de 3 de persoon 2. Identiteit is niet zeker 2.1. Het systeem van de vragende voornaamwoorden 2.2. Het systeem van de onbepaalde voornaamwoorden
4 4 Griekse vormleer 1 De verbuiging van het naamwoord - algemeenheden GESLACHT (genus). Een oud onderscheid bezield/onbezield is in het Grieks bewaard gebleven, b.v. -. Daarnaast is er het onderscheid tussen mannelijk, vrouwelijk en onzijdig, b.v.! " # $ % - & ' ( ) * +, -. / : ; < ;. Zie 20, 39, etc GETAL (numerus). Het Grieks onderscheidt enkelvoud en meervoud. Binnen het meervoud gewoon meervoud en dualis (juist 2 items). De dualis komt niet zoveel voor NAAMVAL (casus). Van de acht naamvallen die we van het Indo-europees kennen, heeft het Grieks er vijf bewaard: nominatief, vocatief en accusatief, en genitief en datief. De functies van ablatief, locatief en instrumentalis werden overgenomen door de genitief (ablatief) en de datief (locatief en instrumentalis). 4. Van de oude naamvallen zijn nog sporen zichtbaar in een aantal bijwoorden van plaats, waarin oude naamvalsuitgangen bewaard bleven als suffixen (achtervoegsels). Van dergelijke naamvalssuffixen heeft Homerus (8 ste eeuw v.chr.) nog talloze voorbeelden. a) -= >? : ablatief van verwijdering, als zodanig ook genitief. A B C D E F - van huis b) -G, -H G, -I J : locatief (plaats). B.v.: I K L I G, I K L I H G - thuis; M N O - waar? c) -P Q (R ): instrumentalis of locatief, soms ablatief. B.v.: S T U V W - met geweld d) -X W Y, -X Z, -[ \ : versterken een accusatief van richting. B.v.: ] ^ _ ` a b c, d e f g b c - huiswaarts, naar huis; h i i d j c - naar elders VERBUIGING (declinatie). Traditioneel onderscheidt men in het Grieks drie verbuigingen, waarvan de eerste en de tweede de eerste klasse, de derde de tweede klasse van de naamwoorden vormen. Beide klassen zijn duidelijk onderscheiden van elkaar door een eigen reeks uitgangen OPMERKINGEN: a) In het onzijdig zijn nominatief, vocatief en accusatief aan elkaar gelijk in het meervoud is hun uitgang altijd -g. Ook in andere paradigmes vormen deze drie naamvallen een geheel apart, vooral in het enkelvoud (de zgn. sterke naamvallen ). b) De dualis b.v., heeft slechts twee uitgangen: één voor nominatief, vocatief en accusatief, en één voor genitief en datief. c) De uitgang van de genitief meervoud is altijd -k a. d) In het meervoud is de vocatief steeds gelijk aan de nominatief. e) PARADIGMA (paradigma). Zo noemt men een schema dat als basis dient om grammaticaal correcte eenheden (woorden, naamvallen, zinnen, etc.) te bouwen. Het is te vergelijken met een formule. Traditioneel wordt in het paradigma van een substantief vaak het bepaald lidwoord toegevoegd. In deze vormleer ziet het basisschema van een volledig paradigma (drie geslachten, enkelvoud, meervoud en dualis) eruit als volgt; wij hebben het paradigma van het lidwoord zelf genomen (noteer dat l bij een vocatief geen vorm van het lidwoord is):
5 Naamwoord Eerste klasse 5 7. Het bepalend lidwoord mannelijk vrouwelijk onzijdig N. m n o p V. A. q p r s t u v w G. v x y z { } ~ D. } ƒ N. ˆ Š V. A. Œ Ž Ž G. D. N./A. š š [ œ ] š G./D. ž Ÿ ž Ÿ [ ž Ÿ ] ž Ÿ Bij Homerus vinden wij ook de volgende vormen: ž (m., onz.) en (vr.) ª «( ) en «( ) ± «
6 Õ â â ì ð ð õ 6 Griekse vormleer 2 De eerste klasse van de substantieven en de adjectieven 0.1. Algemeen 10. De eerste klasse omvat de substantieven en adjectieven waarvan de stam eindigt op een echte klinker, d.i.: /a/, /e/, /o/. Men deelt deze klasse in als volgt: 1. Stammen op /a/: VROUWELIJK en mannelijk ( eerste verbuiging ) 2. Stammen op /o/: MANNELIJK en vrouwelijk, ONZIJDIG ( tweede verbuiging ). De /e/ is een variant van de /o/ ( wisselende themavocaal ), die we op één plaats aantreffen in het paradigma, nl. in de vocatief enkelvoud. Er is dus geen aparte groep met een stam op /e/. 11. In de volgende paragrafen volgen wij de traditionele indeling: 1. EERSTE VERBUIGING: vrouwelijke substantieven op -², lange ³, korte ³ mannelijke substantieven op -², -³ 2. TWEEDE VERBUIGING: mannelijke en vrouwelijke substantieven op -µ onzijdige substantieven op -µ 3. ADJECTIEVEN op -µ, -² /-³, µ -µ, -µ, -µ De /o/ en de /e/ wisselen in het Grieks vaak af binnen één stam. We spreken van de e-trap en de o-trap van de stam. Dit komt omdat in de uitspraak zeer gemakkelijk tussen /o/ en /e/ gewisseld kan worden. Men hoeft enkel de lippen te strekken (/e/) of te ronden (/o/). e <> o a Uitgangen van de eerste klasse 1 a. Enk. nom. m.: stam + ¹ º» ¼ -½ [vgl. Poplios Oud-Latijn voor Publius], ¾ À Á  à -Ä vr.: stamå Æ Ç È, É Ê Ë Ì Í Î, Ï Í Ð Ñ Ò Ó Ô [vgl. porta] onz.: = acc. 1 Toegepaste klankwetten Hou er steeds rekening mee dat lange /a/ in het Ionisch-Attisch tot lange /e/ wordt, die op haar beurt in het Attisch na Ö,,Ø weer tot lange /a/ wordt (Dorisch Ù Ú Û Ü >< Ionisch-Attisch Ù Ú Û Ý en Dorisch, Attisch Þ ß à >< Ionisch Þ ß á ). De schrijfwijze ã ä staat eigenlijk voor /oo/, en å æ voor /ee/ (uitspraak op z n Hollands ) Een Grieks woord kan enkel eindigen op een klinker of ç,è,é. ê > ë en andere medeklinkers vallen weg. De halfklinkers (i/j en u/w): klinker (í of î ) bij een medeklinker en medeklinker (j of ï ) bij een klinker. De ï wordt niet meer geschreven, de ñ en de j vallen tussen twee klinkers weg, met in het Attisch, contractie. ò vó ó r ô valt weg, met als compensatie een verlenging van de voorafgaande klinker. In het Latijn worden O tot U, OI en AI tot I, S tussen 2 klinkers tot R (rotacisme).
7 e e Naamwoord Eerste klasse 7 b. Enk. voc. m.: (e-trap ö van ø ù ú de) stam [vgl. serve], û ú ü û ý ü vr.: stam onz.: = nom. c. Enk. acc. stam + þþ (< /m/) m.: ÿ - [vgl. Luciom - Oud-Latijn voor Lucium], - vr.: -, -, - [vgl. portam] onz.:ÿ - [vgl. templum] d. Enk. gen. m./onz.: stam + *s(j)o [Vgl. Nederlands politici: nu eens /politisi/ dan weer /politisji/] * - > - >,! ", ook: *! -' j! # $ % # &! " >! -jj! Homerus: ( ) ) * + *,, -. / vr.: stam , : ; -5, < : ; = -5 [vgl. pater familias] e. Enk.dat. stam + *ej m./onz.:a + 7 B > C D E F G C, D H I C [vgl. Numasioi Oud-Latijn voor Numerii (locatief)] vr./m.: J + K L > M /N O P Q R, S T U V W X, Y W Z [ \ ] ^ [vgl. rosae], _ T Z _ ` X, [ a b ` Y ^ f. Mrv. nom. m./vr.: stam + cc d e f g e -h [vgl. poploe Oud-Latijn voor populi], m h n k -l i j k i l k -h, o p q r s k -h, m s t u j v k -h [vgl. portae] onz.: g. Mrv. voc. = nom. = acc. h. Mrv. acc. m./vr.: stam + *ms > -i y ww xx > r y d e z g e r y [vgl. servos] Kreta: r { } ~, Lesbos: -} ~ } ~ > ~ ƒ ~, ˆ ~ [vgl. portas], } } Š ~ Kreta: ƒ } ~, Lesbos: Œ Ž onz.: stam + û [vgl. dona] Dit was oorspronkelijk een collectief ( - het graan). Zo staat het werkwoord bij een onderwerp in het onzijdig meervoud in de derde persoon enkelvoud :. i. Mrv. gen. m./onz.: stam + *om > š œ, ž Ÿ œ ( œ œ - > ) [vgl. deum = deorum] vr./m.: stam + *som > [vgl. dearum < *dea-som] - > Ionisch: ª «- Lesbos: ( + o-klank > ) >, ± ª ² ³, µ ª ( - > ) j. Mrv. dat. stam + ( ) m.: ¹ º» ¹ ¼ [vgl. equis < *equo-is] Ionisch, Lesbos: ½ ¹, ¾ µ µ ¹ vr.: À, Á Â Ã Ä Å Æ Ç À, È Å Æ É Ê Ë Æ Ç À [vgl. portis < *porta-is] Homerus: É Ì Í Á Î Ï Ð, Lesbos: Ñ Ò Ó Ô Õ Ö Ð Ï Ð onz.: Ø Ù Ò Ð Ú k. is nom., voc., acc.: lange stam is gen., dat.: m.: Ò Û Ó Ü [vgl. duo, ambo], ÝÞ ß à á â ã ä vr.: ß å æ ç, onz.:ã ë à ì ß à ä è é ê ä stam + jjíí îî m./onz.: ï -jjå ð (Homerus: ñ è è ï ò ó ô ) > ö õ ø õ ó ô ö ù ú õ ó ô, õ ó ô vr.: analogie met m./onz.û ó ü ý þ ô, ÿ ú ý ó ô
8 8 Griekse vormleer 1. Substantieven van de eerste klasse 1.1. Stammen op -/a/ Vrouwelijke substantieven op - ( ), - (! " ) [lange /a/ na #,$,% ], -& (' ( ) * +,, + ) -- lange + korte + Het Ionisch (Homerus en Herodotus) kent geen substantieven op N.., / * +,, -+ - na Ž,, (uitgezonderd ). Bij Homerus gaat š œ V : 6 ; < = -> 6 > 7 7 -> vlg. ž Ÿ œ en het vrouw. adject. œ vlg. A. 7 A B C D E -F B C A B G H I -J B C A B G K L J C C -J B œ œ. G. C M N C D E -M N C M N G H I -J N C M N G J L K C C -O N D. C P C D E -P C P G H I -Q R S T U V W R R -X N. Y Z [ \ ] -Y ^ Y Z _ ` a -Y \ Y Z _ b c Y [ [ -Y \ V. d [ \ ] -Y ^ d _ ` a -Y \ d _ b c Y [ [ -Y \ A. [ e f g h i -j f g e f k l m -af g e f k n o j g g -n f G. g p q g h i -p q g p q k r s -t u v t u w x y x v v -t u D. v x z { v } -x z { v x z { w ~ s -x { v x z { w x y v v -x { N./A. v ƒ - -ˆ ˆ -ˆ G./D. Š Œ ƒ -ˆ Œ Š Œ -ˆ Œ Š Œ ˆ -ˆ Œ Het Ionisch heeft: 1. een genitief meervoud op -, bij Homerus ook -, soms - 2. een datief meervoud op - ª ( ), bij Homerus ook op «, soms -œ ª «B.v.: š Ÿ,, œ «š ž Ÿ - ª ( ), «± ² ³ µ, ¹ ³ º» ³ ¼ ½, À µ Á ½ µ ² ¾ ½, Mannelijke substantieven op - à (Ä Å Æ Ç È É Ê Ë ) en -Ì Ë (Í Î Ï Ì Î È Ì Ë ) [lange /a/ na Ð,Ñ,Ò ] -Ê Ë -Ì Ë (na Ó,Ï,Ô ) N. Í Å Æ Ç È É -Ê Ë Í Î Ï Ì Î È -Ì Ë V. Õ Å Æ Ç Ö É -Ì Õ Î Ï Ì Î È -Ì A. É Ø Ù Ú Û Ü Ý -Þ Ø Ý Ø Ø ß à Ø Ü -à Ø G. Ý Ú á Ù Ú Û Ü Ý -Ú â Ý Ú á Ø ß à Ø Ü -Ú â D. Ý ã Ù Ú Û Ü Ý -ä Ý ã Ø ß à Ø Ü -å N. oæ Ù Ú Û ç Ý -à è Ú æ Ø ß à Ø Ü -à è V. é Ù Ú Û ç Ý -à è é Ø ß à Ø Ü -à è A. Ý Ú ê ë ì í î ï ð -ñ ë ð í ê ë ò ó ñ ò ï -ñ ë G. ð ô ò ì í î õ ð -ô ò ð ô ò ò ó ñ ò õ -ô ò D. ð í ö ë ì í î ï ð -ñ õ ë ð í ö ë ò ó ñ ò ï -ñ õ ë N./A. ð ì í î ï ð -ñ ð ò ó ñ ò ï -ñ G./D. ð í ö ò ì í î ï ð -ñ õ ò ð í ö ò ò ó ñ ò ï -ñ õ ò Het Ionisch (Homerus en Herodotus) kent geen substantieven op -ø ù na ú,û,ü (uitgezonderd enkele eigennamen). Homerus heeft soms een nominatief enkelvoud op -ø i.p.v. op -ý ù. B.v.: þ û ÿ û ý û ü ø,, Bij Herodotus vinden we soms een accusatief enkelvoud op - (2 de klasse) i.p.v. -. B.v.:. Het Ionisch heeft de genitief enkelvoud op -, bij Homerus soms ook - (soms - ). B.v.:,,! " # " $! %, & ' ( ) * [< & ' ( ) +, ], -. / : ; < = >? Voor genitief en datief meervoud, zie De vocatief enkelvoud heeft de klinker van de stam (-@ of -A ) uitgezonderd bij deze op C, enkele samengestelde woorden en bij enkele eigennamen. 2. Enkele eigennamen hebben een genitief enkelvoud op -A (lange /a/ uit-a D ).
9 Naamwoord Eerste klasse Thematische stammen op -/o/ Mannelijke en vrouwelijke substantieven op -E F (G H E I J E F en K G H L F ) mannelijk vrouwelijk N. M N O P Q -O R S T N -U R V. V N O P Q -W V T N -X A. Y Z [ \ ] ^ _ -] [ Y ` [ a \ -b [ G. Y ] ^ \ ] c _ -] d Y e f a \ -] ^ D. Y g \ ] c _ -h i j k l -m N. n o l n p q -n r s t k l -n u V. v l n p q -n r v k l -n u A. i n w x l n y q -n z x i { x k l -n y x G. i } l n y q -~ } i } k l - } D. i n o x l n y q -n r x i s o x k l -n o x N./A. i l n y q -~ i k l - G./D. i n o } l n y q -n r } i n o } k l -n o } Homerus heeft in de genitief enkelvoud, naast de uitgang op Œ - Ž, een genitief op - ƒ. B.v.: ˆ, Š Š, Het Ionisch heeft een datief meervoud op - (Š ). B.v.: Š, š œ ž Ÿ,, Bij Homerus vinden we een dualisvorm op -. B.v.:, ª ««, Onzijdige substantieven op - ( ± ² ³ ) onzijdig N. µ ¹ -º» V. ¼ ¹ -º» A. µ ¹ -º» G. µ º ½ ¾ ¹ -º D. µ À ¾ ¹ -Á N. µ  ¹ -à V. ¼ ¹ -à A. µ  ¹ -à G. µ» ¾ ¹ -Ä» D. µ º Å Æ ¾ ¹ -º Ç Æ N./A. µ È ¾ ¹ -Ä G./D. µ º Å» ¾ ¹ -º Ç» Homerus heeft in de genitief enkelvoud, naast de uitgang op -É Ê, een genitief op -É Ë É. Het Ionisch heeft een datief meervoud op -É Ë Ì Ë (Í ) Bij Homerus vinden we een dualisvorm op -É Ë Ë Í. 1. Î Ï Ð Ñ heeft als vocatief enkelvoud Ò Ó Ï Ð Ñ (niet in eigennamen: Ò Î Ô Õ Ð Ó Ï Ï ) 2. Ö Ø Ù Ú Û Ü heeft in het meervoud Û Ý Þ Ø Ù Ú Û Ú naast ß Þ Ø Ù Ú à. Ö á Û â heeft in het meervoud ß Þ á à.
10 10 Griekse vormleer 2. Adjectieven van de eerste klasse (mannelijk vlg. ã ä å æ ä ç, vrouwelijk vlg. è é ê ë /ì í î ï of ð ñ ò ó, onzijdig vlg. ñ ô î õ ö Adjectieven met de vrouwelijke vorm op - (ø ù ú û ü ý,-þ,-ü ÿ ) of - (,-,- ). Het Ionisch heeft enkel een vrouwelijk op - (, zie 13) Volgens deze paradigmes worden verbogen: mannelijk vrouwelijk onzijdig N V A G D N V A G D N./A. -! ! - G./D de bezittelijke adjectieven " # $ %, & $ % (' ( ) * $ % ), + #, -. / 0 %, ( ), de onbepaalde voornaamwoorden : ; < = (A B < C ), E > F H I J K L M N O, P Q I J K L M N O, R P S T U V W X Y en Z [ \ ] ^ _ ` a (b c ` a ) Adjectieven met vrouwelijke vorm op -dd ee (zie f g h i ) adjectieven van twee uitgangen Deze adjectieven meestal gaat het om samengestelde adjectieven- hebben éénzelfde vorm voor het mannelijk en het vrouwelijk. B.v.: j k l m n o p q r [Homerus: s t o n m p u ] t v m, p w x y z { } ~ }, Er bestaan geen adjectieven met een mannelijke vorm van de eerste verbuiging (- x, -ƒ x, enz. komen wel voor als mannelijke uitgangen, maar dan gaat het om adjectieven van de tweede klasse). 3. De stammen op - ( Attische verbuiging ) De substantieven hebben de van de stam in alle vormen B.v.: ˆ Š, Œ Ž,,, etc. Maar: š œ (de dageraad) De adjectieven zijn van twee uitgangen en hebben dus overal œ, behalve in de nominatief en de accusatief meervoud van het onzijdig: ž Ÿ : B.v.: ž Ÿ œ : nomin. enk. m. en vr. - acc. mv. m. en vr. ž Ÿ œ : nomin. enk. onz. - accus. enk. m., vr., onz. - gen. mv. ž Ÿ : datief enk. m., vr., onz. nomin. mv. m., vr.
11 Naamwoord Eerste klasse Contracte substantieven en adjectieven van de eerste klasse op -, -, - en Contracte substantieven op - (< -ª «) of - (< «), die tot - wordt na,,. In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. B.v.: ± ² Homerus: ± ² «³ µ ¹ º Ionisch:» ¹ ¼ ½ Deze substantieven worden verbogen volgens ¾» À / ¾ Á Â Ã ½. Die op -º hebben dus de -½ in alle naamvallen, ook indien ze niet na,ä,ã komt. Voor de rest is er enkel het accent om ze te onderscheiden van de niet-contracte tegenhangers (zie 25) Contracte substantieven op -Å Æ (< Ç Å of ¼ o ) en Å Æ ¹ (< ¼ Å ¹ ). In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. B.v.: È É Ê Å Æ Ionisch: È É Ê Ç Å» Ë Ì Í Î Ï Ð Ñ Ionisch: Î Ò Ì Í Î Ó Ï Ñ Ì Ñ Ï Ð Ô Ionisch: Ì Ñ Õ Ï Ô De contractie heeft als resultaat een nominatief en een accusatief enkelvoud met -Ï Ð - i.p.v. -Ï -. Voor de rest is er enkel het accent om ze te onderscheiden van de niet-contracte tegenhangers (zie 25) Contracte adjectieven op -Ï Ð Ô, -Ö /-, -Ï Ð Ñ. In het Ionisch wordt de contractie niet doorgevoerd. mannelijk vrouwelijk onzijdig N. Ø Ù Ú -Û Ü Ý Þ ß Ù à Ú -Ù Ü Ý Þ Ø Ù Ú -Û á ß Ù à Ú -Ù â ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é A. ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é ã ä å -æ ì é ê ä ë å -ä â é ã ä å -æ ç è é ê ä ë å -ä ç è é G. ã ä å -æ ç è ê ä ë å -ä ç è ã ä å -æ ì í ê ä ë å -ä â í ã ä å -æ ç è ê ä ë å -ä ç è D. ã ä å -æ î ê ä ë å -ä î ã ä å -æ ï ê ä ë å -ä ð ñ ò ó -ô õ ö ò ó -ò õ N. ñ ò ó -ô ø ù ö ò ó -ò ø ù ñ ò ó -ô ú ù ö ò ó -ò ú ù ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û A. ñ ò ó -ô ø ü ý ö ò ó -ò ø ü ý ñ ò ó -ô û ý ö ò ó -ò û ý ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û G. ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ ñ ò ó -ô þ ÿ ö ò ó -ò þ ÿ D. ñ ò ó -ô ø ù ý ö ò ó -ò ø ù ý ñ ò ó -ô ú ù ý ö ò ó -ò ú ù ý ñ ò ó -ô ø ù ý ö ò ó -ò ø ù ý N./A. ñ ò ó -ô ö ò ó -ò ñ ò ó -ô û ö ò ó -ò û ñ ò ó -ô ö ò ó -ò G./D. ñ ò ó -ô ø ù ÿ ö ò ó -ò ø ù ÿ ñ ò ó -ô ú ù ÿ ö ò ó -ò ú ù ÿ ñ ò ó -ô ø ù ÿ ö ò ó -ò ø ù ÿ De adjectieven samengesteld met - en - zijn van twee uitgangen. Zij hebben in het onzijdig meervoud - i.p.v. - (b.v.: ). 2. De verdubbelgetallen op - zijn van drie uitgangen 3. Buiten deze twee groepen zijn enkel nog de stof- en kleurnamen contract.
12 12 Griekse vormleer 3 De tweede klasse van de substantieven en de adjectieven 0.1. Algemeen 27. De tweede klasse bevat de substantieven en adjectieven waarvan de stam uitgaat of uitging op een medeklinker (consonantstammen) of een halfklinker (stammen op j of ). Wij delen ze in als volgt: 1. Consonantstammen: a. niet-contracte substantieven en adjectieven (stammen op occlusief, liquida of /nt/) b. contracte substantieven en adjectieven (stammen die ooit op /s/ uitgingen) 2. Stammen op halfklinker: c. substantieven met stam in de nultrap (/u/ [en /i/ bij Homerus en Herodotus]) Uitgangen van de tweede klasse d. substantieven en adjectieven met de stam in twee trappen: nul trap (/i/ of /u/) en e-voltrap (/ej/ of /ew/) e. substantieven met stam in de voltrap ( tweeklank ) Nom. Enk.: m./vr.: - stam, Mrv.: - - verlengde -. / 0 stam 1 -!, " # $ -!, % & $ -!, ' ( ) * -+,, 2 3 /. 1, , ) + : -+, > ) + ;,, )., 2 < 8 + j-+, 2 = 8 + >, + A > + ;, -, 8 3 B 2 [, ], 2 D E [F G E ], H I J K L M N -M E > P Q R H I J K L M O E -E, S T L K -E, H I J K L M R U V W -E, -X Z [ \ Y ], ^ _ V ` a, ] b c d ` X, Z e \ Y ] -Y, ^ _ V ` a -Y, f g a ] -Y, \ h i Y a -Y,] b j d - \ h i Y a, k i l m h X, n o p b Z -Y > ] b q d l, k i l m b Z -Y > k i l m r, k Z ] b s -Y > ^ Z ] l, t u v w -x > y u z x Voc. Enk.: - stam { } ~, x ƒ v - = nominatief ƒ x Mrv.: = nominatief onz.: steeds stam - Y Acc. Enk.: m./vr.: -*m > - ˆ na consonant Mrv.: -*ms > - ˆ na consonant Š Œ Ž -ˆ, ˆ Œ Ž -ˆ, Œ -ˆ Š Œ Ž -ˆ, ˆ Œ Ž -ˆ, Œ -ˆ -ˆ š > ˆ œ š -ˆ ˆ œ -ˆ > - na klinker > - na klinker ( valt met compensatorische verlenging) Ž -, ž Ÿ -, -, Ÿ ž - > ž, - > onz.: = nominatief = nominatief Gen. Enk.: - Mrv.: - Š Œ Ž -, ˆ Œ Ž -, ˆ Œ - Š Œ Ž -, Œ Œ - - Œ > Œ - Œ > - > - > œ - > œ - >
13 Naamwoord Tweede klasse. Algemeen - consonantstammen. 13 Dat. Enk.: - - ª («) -, ± ² «-, ³ µ - -ª, ² ¹ [k-si], ³ µ -ª, º ª» ¼ -ª»» ª - >» ½» ¾ ² «-ª > ± ² ª [Attisch: /ss/ > /s/] ¾ µ» ª - > ¾ µ» À»» ª -ª >» ½» ª [Attisch: /ss/ > Á  /s/]» à - Á  >» À Ä» j-ª > Ä Å» ª [Attisch: /ss/ > Á  /s/]» à -ª Á Â Æ > ª [Attisch: /ss/ > /s/] Homerus: - (ª )ª («) of -» ª ª («), -» ª («) Ä ª ª ½ (< Ä Â -ª ), Ä Å Â -» ª ª, Ä Ç «-» ª ª, Ä -» ª ª Ä Æ ª (ª ), Ä È É Ê Ë Ë ½ -» ª ª ( )Ì, Í É Î Ï Ð Ñ Ò Ó Ê Ë Ê Ë Ë - Ì - Ì In de woordenboeken vind je de nominatief en de genitief enkelvoud. Door de uitgang -Ô Õ van de genitief weg te laten vind je de stam die voor de rest van de vormen wordt gebruikt. B.v.: Ö Ø Ð Ù, genitief: Ø Ð Ú Ì Ò Û Õ Ó Ñ accusatief meervoud: Õ Ø Ð Ú Ü Ò Ú Ó Û É Ý Þ Õ ß Ú É Ý Ñ, genitief: ß Ú Ó Ô Õ Ó à É Ý Ñ datief enkelvoud: ß Ú Ó Ì Dit geldt niet voor de substantieven op -Ô Õ, -Ô Ø Õ Ó á Ó Ê Ü â ( Ô Õ ) -Ì Ê Õ Ê ã, - Õ (Ö É Û ä Ì Õ ) - Ø Õ Ê ã, - Õ (å æ ç è é ê ë ì í ) Dit geldt evenmin voor de contracte naamwoorden en enkele speciale gevallen De consonantstammen van de tweede klasse Niet contracte substantieven: stam op -î, -ï, -ð (liquida) -ï ñ -ò, -ó, -ô (labiaal) -õ, -ñ, -ö (dentaal) -, -ø, -ù (gutturaal) ú û ü ý þ ÿ ý N. û ü ý þ ÿ ý V. û ý ÿ A. ý û ü ý ÿ - ý - ý G. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - D. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - N. û ü ý ÿ - - ý ý - V. û ü ý ÿ - - ý - A. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - G. ý û ü ý ÿ -þ ý -þ ý ý -þ D. ý û ü ý ÿ - ( ) ý ( ) ý ( ) N./A. ý û ü ý ÿ - ý - ý ý - G./D. ý û ý ÿ - ý - ý þ ý - Homeros Heeft - i.p.v. -..
4 - Bijzondere paradigmes
Bijzondere paradigmes 23 4 - Bijzondere paradigmes. - De adjectieven en 60... - [stam: - (zie nr. ) en -/ - (zie nr. )] Enkelvoud Meervoud! " # $ % & # $ $ ' ( ) * + +, ) * + - * + + '. / 0 2 3 / 0 4 /
Nadere informatie2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12
Inhoudsopgave 1 Русский алфавит Het Russische alfabet 10 2 Правописание Spelling 11 Hoofdletters en kleine letters 11 Klinkers na de sisklanken ж, ч, ш, щ / г, к, х / ц 12 Interpunctie 12 3 Фонетика Fonetiek
Nadere informatievolgen de gewone verbuiging (» ± ¼ ² ) Niet contracte adjectieven
$ g x œ œ ² ² ¹ Å 14 31. 1. Staen op - en -. De vocatief Enk. is in de regel de sta. 32. 2. Staen op -. De vocatief Enk. is in de regel de sta (uitzonderingen zijn eestal oxytona - substantieven et het
Nadere informatieOnze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE. Werkwoorden vervoegen
CAPUT SECUNDUM TAALSTUDIE Werkwoorden vervoegen 1. De infinitief In de woordenlijst vinden we de woorden altijd in dezelfde vorm. Deze vorm, die we het grondwoord noemen, is voor een werkwoord de infinitief..
Nadere informatieOnze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE
CAPUT TERTIUM TAALSTUDIE STRUCTUUR VAN DE ZIN: DE BIJVOEGLIJKE BEPALING Pegasus p. 78-79 We kunnen een zin verdelen in... Sommige zinsdelen kunnen verder onderverdeeld worden in... Het belangrijkste woord
Nadere informatieOnze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren CAPUT QUARTUM TAALSTUDIE
CAPUT QUARTUM TAALSTUDIE DE LAATSTE NAAMVALLEN: de DATIEF en de ABLATIEF: morfologie uitgangen 1 e klasse datief ablatief m. enk. m. mv v. enk. v. mv. o. enk. o. mv Uitgangen 2 e klasse m. + v. enk. m.
Nadere informatieOnze-Lieve-Vrouwlyceum Genk Lycipedia: Beter leren http://lycipedia.lyceumgenk.be CAPUT PRIMUM. De uitspraak van het Latijn
CAPUT PRIMUM De uitspraak van het Latijn 1) Pegasus p. 12: het Latijn en zijn dochtertalen Kaart 1 : Het Latijn (de taal van Latium) werd gesproken in het Romeinse rijk. Kaart 3 : Het Latijn leeft voort
Nadere informatie4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden
4 Имена существительные Zelfstandige naamwoorden Zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord Russische zelfstandige naamwoorden hebben geen lidwoord. Of een zelfstandig naamwoord bepaald of onbepaald
Nadere informatieBeknopte grammatica. voor. de cursus. Grieks van het Nieuwe Testament
Beknopte grammatica voor de cursus Grieks van het Nieuwe Testament versie 1.0 Menno Haaijman scripture4all.org Tijdens de try-out voor de cursus bleek dat veel, zo niet alle, toehoorders de Nederlandse
Nadere informatieBelangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1
Belangrijkste kenmerken van het Oudnederlands 1 Oudnederlandse spelling De Oudnederlandse spelling steunde op het Latijnse alfabet tussen u en v geen verschil bijv. uogala* (=vogel) w (voor de 10e eeuw)
Nadere informatieInhoud Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury
Inhoud 1 Jan Brams - Wendy Geerts - Eliane Lammens Wim Moreau - Philippe Moury a Sanoma company I lingua latina Lingua Latina Romeinse cijfers Het Latijnse alfabet Uitspraak van het Latijn Woordsoorten
Nadere informatieOverzicht toetsen en oefeningen Grammatica I. Grammatica I
Overzicht toetsen en oefeningen Grammatica I Grammatica I Rubriek Oefening Type Opgaven Uitleg Alle onderwerpen Totaaltoets Grammatica I (*) 42 1 Klanken/letters Deeltoets 1 (*) Naamwoorden Deeltoets 2
Nadere informatieTaalbeschouwelijke termen bao so 2010
1 Bijlage: Vergelijking taalbeschouwelijke termen leerplannen basisonderwijs en secundair onderwijs In deze lijst vindt u in de linkerkolom een overzicht van de taalbeschouwelijke termen uit het leerplan
Nadere informatieMannelijk Vrouwelijk Onzijdig de slaaf de meester het gevecht het land het beest enkelvoud nominativus genitivus accusativus
ZELFSTANDIG NAAMWOORD Mannelijk Vrouwelijk Onzijdig de slaaf de meester het gevecht het land het beest enkelvoud nominativus genitivus accusativus meervoud nominativus genitivus accusativus BIJVOEGLIJK
Nadere informatiejaarplan Latijn 5 lestijden.xlsx
JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 5 UUR PER WEEK Referentie leerplan : D/2011/7841/001 Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden
Nadere informatiejaarplan Latijn 4 lestijden.xlsx
Referentie leerplan : D/2011/7841/001 JAARPLAN LATIJN EERSTE GRAAD EERSTE JAAR 4 UUR PER WEEK Handboek : Ars Legendi Vestibulum: taalboek, leesboek, woordenlijst Voeten: Bij het begin van elke les worden
Nadere informatie1.2.3 Trappen van vergelijking 20
INHOUD DEEL I Woord voor woord 13 1.1 Zelfstandig naamwoord (substantief) 16 1.1.1 Definitie 16 1.1.2 Soorten 16 1.1.2.1 Soortnaam of eigennaam 16 1.1.2.2 Concrete of abstracte zelfstandige naamwoorden
Nadere informatieVisuele Leerlijn Spelling
Visuele Leerlijn Spelling www.gynzy.com Versie: 15-08-2018 Begrippen Klanken & Letters Klank (begrip) Klinker of medeklinker (begrip) Korte of lange klank (begrip) Tweetekenklank (begrip) Lange-, korte-,
Nadere informatieELEUSIS NAAR ELEUSIS 3.1
3 ELEUSIS NAAR ELEUSIS De wandeling van Athene naar Eleusis was in de oudheid haalbaar op één dag. Iets meer dan twintig kilometer stappen was het, langs de kust van Attica, in noordwestelijke richting.
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Samenvatting in het Nederlands Congruentie is het verschijnsel in natuurlijke taal dat de vorm van het ene woord afhangt van de kenmerken van een ander woord. Zo hangt in het Nederlands de vorm van het
Nadere informatieINHOUD. Inleiding (door Ineke Sluiter) 1 HANDBOEK LATIJN. Begrippen 11 Goed Latijn 11 Woordsoorten 11
INHOUD Inleiding (door Ineke Sluiter) 1 HANDBOEK LATIJN Begrippen 11 Goed Latijn 11 Woordsoorten 11 Hoofdstuk 1 Het naamwoord 13 1 Definitie 13 2 Eigenschappen 13 2.1 Hoedanigheid 13 2.2 Woordgeslacht
Nadere informatieA Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali. geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt
Summary 352 12. Samenvatting A Grammar of Tadaksahak, a Northern Songhay Language of Mali geeft een beschrijving van de taal Tadaksahak, die gesproken wordt door de Idaksahak, een groep van ongeveer 30.000
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in Dutch. For a summary in English, see section )
524 Samenvatting (Summary in Dutch. For a summary in English, see section 1.2.4.) Dit proefschrift beschrijft de grammatica van het Sheko. Het Sheko is een Omotische taal in het zuidwesten van Ethiopië
Nadere informatieMuiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit.
Grammatica I-III NT2 Muiswerk Grammatica I-III is bedoeld om anderstaligen te leren hoe het Nederlands in elkaar zit. Doelgroepen Grammatica I-III NT2 Grammatica I-III nt2 is bedoeld voor anderstalige
Nadere informatieDe Edukese Taal Edukeser Språkerne. Door Lars
De Edukese Taal Edukeser Språkerne Door Lars Fonologie Letter IPA Letter IPA A ɐ P B b Q C ʃ / k * R D S ʂ / s ** E F G H I J K L M N O T U V W X Y Z Å Æ Þ Ð Ø *= De c wordt in het Edukees soms als ʃ en
Nadere informatieToegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament. Les 6
Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament Les 6 Toegang tot het Grieks van het Nieuwe Testament Status : proef / work-in-progress Versie : 0.2 Datum : 27-1-2017 presentatie : 27-1-2017 2017 Menno
Nadere informatieATHENE. regering de troon van Griekenland aan aan... Leopold van Saksen-Coburg. Hij weigerde en koos enkele maanden later voor de troon van België.
2 ATHENE WAAROM BEGINNEN WE IN ATHENE? Thalassa neemt leerlingen mee op een reis door Griekenland. Waar kan die reis beter beginnen dan in Athene? Athene is sedert 1834 de hoofdstad van Griekenland 1.
Nadere informatieInhoud. 1 Spelling 5. Noordhoff Uitgevers bv
Inhoud 1 Spelling 5 1 geschiedenis van de nederlandse spelling in vogelvlucht 11 2 spellingregels 13 Klinkers en medeklinkers 13 Spelling van werkwoorden 14 D De stam van een werkwoord 14 D Tegenwoordige
Nadere informatieLeergrammatica Arabisch 41. Les 5a. Ook adjectieven worden op deze wijze vrouwelijk gemaakt. groot (mannelijk) doappleó
Ò Ò Leergrammatica Arabisch 41 Les 5a 8. De vorming van de vrouwelijke vorm a Alle woorden die eindigen op een ta marbu a zijn vrouwelijk. De woorden W d en du zijn dus vrouwelijk. Men kan ook andere zelfstandige
Nadere informatieThe acquisition of gender and case in Polish and Russian: A study of monolingual and bilingual children Janssen, B.E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The acquisition of gender and case in Polish and Russian: A study of monolingual and bilingual children Janssen, B.E. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieLeerlijn Spreken & luisteren groep 5
Leerlijn Spreken & luisteren groep 5 Spreken (individueel / gesprekken voeren): Luisteren: Een monoloog houden in een kleine groep, duidelijk verwoorden wat ze bedoelen. Een gesprek (overleg) voeren in
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende regel De stam van werkwoorden kunnen noteren
Nadere informatie1 Spelling en uitspraak
Inhoud 1 Spelling en uitspraak 1 de spellingregels 11 Klinkers en medeklinkers 12 Accenttekens 11 Apostrof ( ) en koppelteken (-) 12 Hoofdletters 13 Los of aan elkaar? 13 Afbreken 14 2 uitspraak 14 Medeklinkers
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Vak: Nederlands Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2016-2017 Lesperiode: 1 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende
Nadere informatieDe bovenkamer. Het gebruik van De bovenkamer bij Taal actief. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands
Josée Coenen De bovenkamer een kleurrijke grammatica van het Nederlands Het gebruik van De bovenkamer bij Taal actief Bij de verschillende onderdelen van Taal actief kunt u onderdelen uit De bovenkamer
Nadere informatieNaam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8.
Naam: Mijn doelenboekje Grammatica Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8 www.gynzy.com Inhoud & Legenda In dit doelenboekje zijn de volgende Werelden te vinden: Taalkundige ontleding...3 Redekundige
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44090 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Petrollino, S. Title: A grammar of Hamar : a South Omotic language of Ethiopia
Nadere informatieCVO Tweedekansonderwijs Antwerpen NIVEAUBEPALING NEDERLANDS ASO 3
CVO Tweedekansonderwijs Antwerpen NIVEAUBEPALING NEDERLANDS ASO 3 Voor Nederlands zijn er 3 modules van elk 4 uur per week. De uren worden aansluitend gegeven, het gaat dus om een volledige namiddag. De
Nadere informatieWoordsoorten. Nederlands. Aanwijzend voornaamwoord. Onderschikkend voegwoord. Persoonlijk voornaamwoord. Betrekkelijk voornaamwoord
Woordsoorten Nederlands Aanwijzend voornaamwoord Betrekkelijk voornaamwoord Bezittelijk voornaamwoord Bijvoeglijk gebruikt werkwoord Bijvoeglijk naamwoord Bijwoord Bijzin Hoofdzin Hulpwerkwoord Koppelwerkwoord
Nadere informatieStudiehandleiding. Arabisch voor beginners
Studiehandleiding Arabisch voor beginners Samengesteld door: Herzien door: drs. C. Hanssen, sinds 1991 docent Arabisch aan de Universiteit van Utrecht Aziz Boukayouo Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio,
Nadere informatieAls algemene achtergrondinformatie geven we eerst een beknopt overzicht van de geschiedenis van de Latijnse taal.
Inleiding 1. algemeen Woorden en uitdrukkingen die aan vreemde talen ontleend zijn hebben de natuurlijke neiging om zich in vorm en ge - bruikswijze aan te passen aan de eigenschappen en regels van de
Nadere informatieBenodigde voorkennis taal verkennen groep 5
Taal actief 4 taal verkennen groep 5-8 taal verkennen groep 5 In dit document een overzicht opgenomen van de benodigde voor de lessen Taal verkennen groep 5. Deze kenn maakt onderdeel uit van de leerlijn
Nadere informatieAndere werkwoordsvorm (infinitief, voltooid of onvoltooid deelwoord) schrijf je zo simpel mogelijk. Op t- klank = verlengen, d-klank = verlengen.
Samenvatting door een scholier 1095 woorden 29 juni 2004 5,8 70 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Hoofdstuk 1: Reclame Werkwoordsspelling: Bij een werkwoord als persoonsvorm moet
Nadere informatieBasis. letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer getal
Basis letter a b c hoofdletter A B C woord appel banaan citroen zin Ik eet een appel. cijfer 1 2 3 getal 123.000 punt. komma, uitroepteken! vraagteken? Woordvolgorde Jij drinkt appelsap. Hij eet een banaan.
Nadere informatieInhoud. Inleiding 15. Deel 1 Spelling 18
Inhoud Deel 1 Spelling 18 Inleiding 15 1 Grondbeginselen van de Nederlandse spelling 21 1.1 Verschil tussen klank en letter 22 1.2 Hoofdregels 22 1.3 Interactie tussen de regels 24 1.4 Belang van de regel
Nadere informatieOnderdeel: LEZEN Docent: RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:
Rapportperiode 1 Vak: Nederlands Onderdeel: LEZEN Docent: RKW 1 Aantal lessen per week: 4 Methode: Lees Mee Hoofdstuk: Blok 1 t/m 6 Blz. Weging: 1x 3x woordmixtoets 3x leestoets In totaal 6 cijfers Studievaardigheden:
Nadere informatieAntwoorden Nederlands Ontleding
Antwoorden Nederlands Ontleding Antwoorden door een scholier 1587 woorden 27 april 2010 5,8 10 keer beoordeeld Vak Nederlands Taalkundig ontleden; Lidwoorden; Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig
Nadere informatieDE HEBREEUWSE GRAMMATICA. Samengesteld door. John Wessel. È ƒ Úƒ» e c c ƒ « È È ÏÚ«a «e Á ÏÒ ÂÕ Â Ô Â'
DE HEBREEUWSE GRAMMATICA Samengesteld door John Wessel È ƒ Úƒ» e c c ƒ «È È ÏÚ«a «e Á ÏÒ ÂÕ Â Ô Â' Titel: De Hebreeuwse Grammatica Auteur: John Wessel Copyright 2006 Importantia Publishing Omslag ontwerp:
Nadere informatieNiveauproef voor Nederlands in ASO 3 de graad
Niveauproef voor Nederlands in ASO 3 de graad Waarom? Voor Nederlands zijn er 3 modules van elk 4 uur per week. De uren worden aansluitend gegeven, het gaat dus om een volledige namiddag. De vaardigheden
Nadere informatieInhoud. 1 Spelling 10
Inhoud 1 Spelling 10 1 geschiedenis van de friese spelling (stavering) in het kort 10 2 spellingregels 12 Hulpmiddelen 12 Klinkers en medeklinkers 12 Lettergrepen 13 Stemhebbend en stemloos 13 Basisregels
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) 2015-2016 Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende
Nadere informatieIs het zelfstandig naamwoord vrouwelijk enkelvoud, dan krijgt het bijvoeglijk naamwoord het suffix h '. Voorbeeld: vp,n<å hr"m'
LES 8 BIJVOEGLIJKE NAAMWOORDEN Kelley lesson VIII: 20 Adjectives: Gender and Number, p. 43 21 Adjectives: Attributive Usage, p. 45 22 Adjectives: Predicative Usage, p. 46 Een bijvoeglijk naamwoord dient
Nadere informatieEsperanto. La ŝalmisto de Hamelin
Esperanto La ŝalmisto de Hamelin Overzicht Mij voorstellen Sprookje La ŝalmisto de Hamelin Overzicht van Esperanto Sprookje La ŝalmisto de Hamelin 28 letters = 28 klanken Aa Bb Cc Ĉĉ Dd Ee Ff Gg Ĝĝ Hh
Nadere informatiePLURALIS. Algemeen. Substantief + en o Het tapijt de tapijten Substantief + s o De jongen de jongens. Vorm. A. Substantief + en
Algemeen Substantief + en o Het tapijt de tapijten Substantief + s o De jongen de jongens Vorm A. Substantief + en woorden afgeleid van een adjectief o de arme de armen o de goede de goeden o de slechte
Nadere informatieBIJBELS GRIEKS HERHALING 1
Pagina:1 Her.1.1 Inleiding Dit een herhalingsles. In deze les herhalen we de beangrijkste zaken uit les 1 t/m 5. We beginnen met het herhalen van de naamvallen. Leest u voordat u verder gaat met deze les
Nadere informatieoefenen met spelling A
oefenen met spelling A Oefenen met spelling A 0 Spellingsproblemen Cd-rom A eenvoudige eenlettergrepige woorden eenvoudige eenlettergrepige woorden woordbegin: sp, sl, st, tr woordeind: twee medeklinkers
Nadere informatieLeren van woorden Herhalen en consolideren van kennis van woorden uit leerjaar 1 en 2.
Leerlijn Latijn Leerjaar 3 ( zelfstandige gymnasia klas 3, scholengemeenschap klas 4) - heeft betrekking op leerstof - heeft betrekking op vaardigheden Kernconcept Inhoud Eisen aan de leerling Activiteit
Nadere informatieUiteenzetting Duits Duitse naamvallen
Uiteenzetting Duits Duitse naamvallen Uiteenzetting door M. 560 woorden 22 mei 2013 5,4 108 keer beoordeeld Vak Methode Duits Na Klar! 1) Naamvallen Een naamval is de functie van een zinsdeel. VB: lijdend
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
2016-2017 Vak: Nederlands Klas: vmbo-tl 2 Onderdeel: Spelling 1 & 2 Digitale methode 1F Spelling: verdubbeling en verenkeling. 1F Spelling: vorming van het bijvoeglijk naamwoord. 1F Werkwoordspelling waarvan
Nadere informatieIndien je de regels uit dit bestand kunt toepassen en je kent de stappen die je in het schema moet maken, dan beheers je de werkwoordspelling goed.
Regels werkwoordspelling In dit bestand worden de 5 werkwoordsvormen uitgelegd. Het gaat om: 1. Tegenwoordige tijd 2. Verleden tijd 3. Voltooid deelwoord 4. Onvoltooid deelwoord 5. Bijvoeglijk gebruikt
Nadere informatie2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) 2.5 a Werkcollege met werkstuk (en presentatie) datum:
2.5 Seminar Literatur- und Sprachwissenschaft (3. und 4. Semester) Die Arbeit mit dem Sprachtagebuch dient in den Seminaren Literatur- und Sprachwissenschaft zur Vertiefung und Erweiterung der erworbenen
Nadere informatieSpelling & Formuleren. Week 2-7
Spelling & Formuleren Week 2-7 Tentamenstof Boek: Praktische cursus Spelling 6e druk Auteur: M. Klein & M. Visscher Alle hoofdstukken behalve hoofdstuk 4 Proeftentamens zie Blackboard Succes! TEGENWOORDIGE
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Onderdeel: Grammatica zinsdelen 1F Grammaticale kennis: onderwerp, lijdend voorwerp, hoofdzin, bijzin, gezegde, persoonsvorm. 1E Grammaticale kennis: meewerkend voorwerp. 2E Grammaticale kennis: bijwoordelijke
Nadere informatieGevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands.
Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is een programma voor het leren van de belangrijkste spellingregels van het Nederlands. Doelgroep Gevarieerde Spelling Gevarieerde Spelling is bedoeld voor leerlingen
Nadere informatieDe bovenkamer. Josée Coenen. een kleurrijke grammatica van het Nederlands. colofon
Josée Coenen De bovenkamer een kleurrijke grammatica van het Nederlands colofon Dit overzicht is samengesteld door Josée Coenen, auteur van De bovenkamer. Vormgeving Marjo Starink Bazalt 2016 Voor meer
Nadere informatieGrammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden.
9 789082 208306 van Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. Opzoekboekje voor leerlingen in klas 1 tot en met 3 in de onderbouw
Nadere informatieGRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO
GRIEKSE TAAL EN LITERATUUR VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2015 juni 2014 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor
Nadere informatieBIJBELS GRIEKS LES 3
Pagina:1 3.1 Meervoud In de vorige les hebben we ons uitsluitend beziggehouden met woorden in het enkelvoud. In deze les komt het meervoud aan de orde. Zie het volgende overzicht. geslacht manlijk vrouwelijk
Nadere informatieBIJBELS GRIEKS LES 11
Pagina:1 11.1 Nieuwe verbuigingen Straks zult u de "bergrede" gaan lezen. In deze bergrede komt het woordje "berg" voor. Het Griekse woord voor "de berg" is. Dit woord is onzijdig en wordt niet als verbogen.
Nadere informatieCompacte taalgids Nederlands (basis en gevorderd) les- en werkboek
Compacte taalgids Nederlands (basis en gevorderd) les- en werkboek Bezoek- en postadres: Bredewater 16 2715 CA Zoetermeer info@uitgeverijbos.nl www.uitgeverijbos.nl 085 2017 888 Aan de totstandkoming van
Nadere informatie3 LEERPLANDOELEN. De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing:
3 LEERPLANDOELEN De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing: Een kind wil, durft en kan op zijn niveau nadenken over aspecten van het taalgebruik en het taalsysteem door taalverschijnselen
Nadere informatie1. Overzicht grammatica 2V
Inhoudsopgave 1. OVERZICHT GRAMMATICA 2V... 2 A. LIDWOORD... 2 B. ONTKENNINGEN... 2 C. PERSOONSVORM... 2 D. NAAMVALLEN... 2 E. ZINSDELEN... 3 F. TERMINOLOGIE... 3 2. TOTAALOVERZICHT VERBUIGINGEN... 4 A.
Nadere informatieDOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen.
DOELGROEP Grammatica 3F is bedoeld voor leerlingen van havo/vwo en mbo 4. Het programma is geschikt voor zowel allochtone als autochtone leerlingen. STRUCTUUR De lesstof is ingedeeld in rubrieken (onderwerpen)
Nadere informatiePraktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs anno 2010
VIERENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Ronde 6 Bart Masquillier VVKBaO Contact: bart.masquillier@vsko.be Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs
Nadere informatieWat is een zelfstandig naamwoord?
Wat is een zelfstandig naamwoord? 1. Inleiding Zelfstandig naamwoorden zijn woorden die 'een zelfstandigheid' aanduiden: een persoon of dier: vrouw, oom, hond een eigennaam: Sara, Apple een ding: fiets,
Nadere informatieStudiewijzer TaalCompetent
TaalCompetent - Studiewijzer 1 Studiewijzer TaalCompetent leer-/werkboek basisvaardigheden taalbeheersing Nederlands 1 Werken met TaalCompetent 2 Overzicht uitwerkingen 3 Taaltoetsen voor de pabo 4 Kennistrainingen
Nadere informatieOPA-methode. Inhoud. 1. De OPA-methode maakt uw zinnen leesbaar 2. Zinnen bestaan uit zinsdelen 3
OPA-methode Inhoud 1. De OPA-methode maakt uw zinnen leesbaar 2 Zinnen bestaan uit zinsdelen 3 U kunt zinnen altijd in de vier OPA-volgordes schrijven 5 PP in taal 2001 versie april 2001 1 1. De OPA-methode
Nadere informatieWOORDPAKKET 6.2 i in een tweeklank hoofdletter
WOORDPAKKET 6.1A WOORDPAKKET 6.1B WOORDPAKKET 6.2 Ik hoor een ie maar schrijf een i: woorden net als fabrikant. Ik hoor een ie maar schrijf een i in een tweeklank: woorden net als radio. Aardrijkskundige
Nadere informatieOverzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1
Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 De geel gemarkeerde eindtermen worden met de methode en mits didactisch ernaar handelen gerealiseerd. 1. Luisteren De
Nadere informatieZinsontleden en woordbenoemen groep 7/8
Zinsontleden en woordbenoemen groep 7/8 Naam: 1 Inhoudsopgave: 3 - Onderwerp 4 - Persoonsvorm 5 - Gezegde 6 - Lijdend voorwerp 7 - Meewerkend voorwerp 8 - Werkwoorden 8 - Zelfstandig naamwoorden 9 - Bijvoeglijk
Nadere informatieZ I N S O N T L E D I N G
- 1 - Z I N S O N T L E D I N G Waarom is zinsontleding zo belangrijk? Elke scholier op de middelbare school maar ook de kinderen op de lagere school, komen veelvuldig met zinsontleding in aanraking, eigenlijk
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Formuleren
Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting door een scholier 781 woorden 9 maart 2018 9 2 keer beoordeeld Vak Nederlands Nederlands Formuleren Misleidende tweelingen: als/dan Dan: vergrotende trap
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Fictie Klas: MH-1 Lesperiode:1 Taalportfolio In je taalportfolio komen 5 opdrachten die gedurende het jaar worden uitgedeeld en uitgelegd. In de eerste rapportperiode worden de eerste 3 opdrachten beoordeeld
Nadere informatieSharing Grammars. Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie , Meertaligheid in het Onderwijs
Sharing Grammars Dr. Karijn Helsloot, Hogeschool Windesheim Domein Bewegen en Educatie in Po en Vo, van 4-18 jaar Lidwoorden Woordgeslacht/gender Bepaald en onbepaald Enkelvoud en meervoud Fonologische
Nadere informatie5 Niet meer twijfelen 107 Geweest is/is geweest 107 Vele of velen? 108 Hen/hun/ze 110 U/uw, jou/jouw 111 Als/dan 111 Dat/wat 113 Dat/die 115
Inhoud Inleiding 13 1 De vaart erin 17 Gebruik verzorgde spreektaal 17 Te ouderwets 17 Checklist ouderwets woordgebruik 19 Te populair 23 Vermijd de lijdende vorm 24 Hoe herkent u de lijdende vorm? 25
Nadere informatieDit programma is gemaakt voor leerlingen vanaf groep 6 van de basisschool, alle niveaus van het vmbo en mbo 1 en 2.
Werkwoordspelling op maat Werkwoordspelling op maat besteedt aandacht aan het hele algoritme van de spelling van regelmatige werkwoorden en ook aan de verleden tijd van onregelmatige werkwoorden. Doelgroepen
Nadere informatieOnline cursus spelling en grammatica
Handleiding Online cursus spelling en grammatica Het hoofdmenu In het hoofdmenu kun je links op een niveau klikken. Daarnaast zie je een overzicht van de modules die bij dit niveau horen. Modules Rechts
Nadere informatieDe erotica van de Nederlandse grammatica
1 / 10 De erotica van de Nederlandse grammatica Nederlands is een wulpse taal. Haar grammatica heeft vrouwelijke vormen en mannelijke vormen en meervoudige vormen die vrouwelijk lijken 1. Kijk je hoe die
Nadere informatieLuister naar het alfabet en de voorbeelden. Kijk ook naar de afbeeldingen. voorbeeld letter. b bee [b] bus [ə] een. hemd
Het alfabet Van A tot Z Het Nederlandse alfabet heeft 26 letters. Deze letters zijn klinkers en medeklinkers. Er zijn 6 klinkers: a, e, i, o, u, y. Er zijn 20 medeklinkers: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m,
Nadere informatieEstafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4
Estafette Nieuw Leerlijn Technisch Lezen jaargroep 4 AVI-E3 Het op beheersingsniveau (correct en vlot) kunnen lezen van teksten op AVI-niveau E3. Leerinhoud E3: Woorden eindigend op ~b, ~d, ~dt Woorden
Nadere informatieEindtermen bij het beginonderwijs Klassiek Hebreeuws. Een handreiking aan docenten
Eindtermen bij het beginonderwijs Klassiek Hebreeuws Een handreiking aan docenten Inleiding Het is gebleken dat onder docenten Klassiek / Bijbels Hebreeuws voor beginners behoefte bestaat aan een overzicht
Nadere informatieKernwoord Uitleg Voorbeeld
Aanhalingstekens Accenttekens Achtervoegsel Afbreekteken Gebruik je voor een citaat of als iets niet letterlijk is bedoeld. Gebruik je om iets nadruk te geven of om dubbelzinnigheid te voorkomen. Een nietzelfstandig
Nadere informatieDE NOMINALE GROEP of NOMINALE CONSTITUENT (NC)
DE NOMINALE GROEP of NOMINALE CONSTITUENT (NC) 1. Definitie De nominale groep of nominale constituent (NC) bestaat principieel uit één woordgroep (soms één enkel woord) (i) die begint noch eindigt met
Nadere informatie* Mijn vader vindt dat je aan make-up niet te veel geld aan moet uitgeven.
1.8 Nederlands formuleren Als je zuiver Nederlands schrijft, moet je net als een verzorgde spelling een verzorgde zinsbouw gebruiken. Veel voorkomende fouten moet je daarbij vermijden. Deze fouten vind
Nadere informatieLES 9 VOORNAAMWOORDEN Kelley lesson IX: 23 Independent Personal Pronouns (Subject Pronouns), p Demonstrative Pronouns, p.
LES 9 VOORNAAMWOORDEN Kelley lesson IX: 23 Independent Personal Pronouns (Subject Pronouns), p. 52 24 Demonstrative Pronouns, p. 52 Gebruik bij deze les de kaart Voornaamwoorden als hulpmiddel bij het
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Formuleren
Samenvatting Nederlands Formuleren Samenvatting door Luca 1052 woorden 28 maart 2016 8,2 1 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Dubbelop Onjuiste herhaling; Tautologie; Pleonasme; Contaminatie;
Nadere informatie6.2. Boekverslag door C. 727 woorden 17 mei keer beoordeeld. Nederlands. Paragraaf 1. Dubbel op. Onjuiste herhaling
Boekverslag door C. 727 woorden 17 mei 2016 6.2 3 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Nederlands Paragraaf 1 Dubbel op Onjuiste herhaling 2x een voorzetsel wordt gebruikt, maar 1 overbodig
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Cursus spellen (hoofdstuk 1 + 2)
Samenvatting Nederlands Cursus spellen (hoofdstuk 1 + 2) Samenvatting door een scholier 1020 woorden 25 september 2011 7,3 13 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands CURSUS SPELLEN Werkwoordspelling
Nadere informatieProgramma van Inhoud en Toetsing (PIT)
Onderdeel: Hoofdstuktoets [Je leert over] onderwerp, deelonderwerpen en hoofgedachte. 2F Ik kan onderwerp en deelonderwerpen van een tekst vinden. 2F Ik kan de hoofdgedachte van een tekst vinden. 2F Ik
Nadere informatiezelfstandig naamwoord
zelfstandig naamwoord Het zelfstandig naamwoord is een woord voor een mens, dier of ding. de man de kat de fiets lidwoord Het lidwoord hoort bij het zelfstandig naamwoord. de het een samenstelling Een
Nadere informatie