EMB Congres 6 maart 2014 'In contact!'

Transcriptie

1 HET OPBOUWEN VAN EEN VERTROUWENSRELATIE MET KINDEREN EN VOLWASSENEN MET EMB PAULA STERKENBURG ECHT CONTACT WAT BETEKENT ZIJN? Band Connectie Verbinding Vertrouwensrelatie Het creëren van een situatie waarin kinderen en volwassenen met EMB, in contact (binnen de relatie) met de opvoeder of verzorger, een actieve en sturende rol kunnen hebben. Hierdoor kunnen zij zich optimaal ontplooien. WANNEER BEN JE? EMPATHIE, SENSITIVITEIT EN RESPONSIVITEIT? Affect Mentaliseren Sensitiviteit Gedrag signaleren Adequaat interpreteren Zelf Mindful ness Empathie Ander Empathie Ander begrijpen Meevoelen Denken Bewust Onbewust & Bewust Responsiviteit Betekenis geven Adequaat reageren Mentalization: Ontogeny, Assessment, and Application in the Treatment of Borderline Personality Disorder. Lois W. Choi-Kain, M.D., M.Ed., and John G. Gunderson, M.D. P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 1

2 WAAROM IS ECHT CONTACT BELANGRIJK? WAAROM IS ECHT CONTACT BELANGRIJK? Schnall, S., Harber, K.D., Stafanucci, J.K., & Proffitt, D.R. (2008). Social support and the perception of geographical slant. Journal of Experimental Social Psychology, 44: WAAROM IS ECHT CONTACT BELANGRIJK? RELATIE VS. GEHECHTHEIDSRELATIE? Vrouwen met goede partnerrelatie: bij vasthouden van de hand van de partner, bij toedienen van elektrische shocks: < angst-gerelateerde hersenactiviteit : De neiging om de nabijheid te zoeken van een specifieke persoon, met name bij angst, vermoeidheid of ziekte. (John Bowlby ) Coan, J. (2011). Adult attachment and the brain. Journal of Social and Personal Relationships, 27(2), RELATIE VS. GEHECHTHEIDSRELATIE? : De gehechtheidsfiguur stimuleert het exploratiegedrag van het kind en het kind gaat exploreren. (Ainsworth 1973) RELATIE VS. GEHECHTHEIDSRELATIE? sontwikkeling Onderscheiden bekenden en vreemden Separatie-angst Objectconstantie en Vrijmoedigheid om omgeving te exploreren Interne representaties Persoonspermanentie Individuatie P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 2

3 RELATIE VS. GEHECHTHEIDSRELATIE? HOE ONTWIKKELT DE VERTROUWENSRELATIE? Integratieve therapie voor gehechtheid en gedrag (ITGG) -en-gedrag-(itgg) Sterkenburg, P.S., Schuengel, C. & Janssen, C.G.C. (2008) Disability and Rehabilitation. 30(17), Sterkenburg, P.S. & Schuengel, C. (2008). Behandelprotocol Integratieve Therapie voor en Gedrag. In C. Braet & S. Bögels (Eds.), Protocollaire behandelingen voor kinderen met psychische klachten. (pp ). Amsterdam: Boom. Nobelprijs winnaar Desmond Tutu Onderlinge afhankelijkheid is een fundamentele wet bij mensen: een persoon is een persoon door de ander. Signalen waarnemen Signalen accuraat interpreteren (empathie zich verplaatsen in de ander) Adequaat reageren op signalen Prompt reageren op signalen Samenvatting (1) : Spiegelen / nadoen van de initiatieven van de cliënt Tijd maken voor het aangaan van de vertrouwensrelatie Rekening houden met de ander Medische problemen en het opbouwen van een vertrouwensrelatie Filmfragment P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 3

4 Samenvatting (2) : Spiegelen / nadoen van de initiatieven van de cliënt Aandacht richten op de ander Observeren Laten merken dat je het gedrag van het kind / de cliënt spiegelt Filmfragment Samenvatting (3) : Je bewust zijn van en adequaat reageren op initiatieven van de cliënt Voelen wat de ander voelt Benoemen van emotie Filmfragment Samenvatting (4) : Bieden van de mogelijkheid van beurtwisseling Ontwikkelen van het besef van actie reactie Ontwikkelen van zelfbesef Ontwikkelen van objectpermanentie Cliënten met ernstig meervoudige beperkingen leren om invloed uit te oefenen op hun omgeving en daarin te participeren. Filmfragment Samenvatting (5) : Tijdens het opbouwen van een vertrouwensrelatie: Samen plezier hebben, genieten Je op je gemak voelen Afwisselen van momenten van plezier met momenten van rust Veel en gericht praten tijdens verzorging (én goed luisteren hoe je cliënt dit vindt ) Herhalen Filmfragment We zijn nooit volledig autonoom Onze identiteit wordt gevormd in een context van sociale interacties Interpersoonlijke relaties vormen het kernaspect van alle menselijk leven Hostijn & Daelman (2011) Samenwerking: M. Croes : Technisch Universiteit Eindhoven M. Bremmer : ouder van een kind met PWS P. Sterkenburg : VU & Bartiméus Financiering : Prader-Willi Fonds P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 4

5 Technology Textile Electrodes Specially Designed App BIOFEEDBACK VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN KINDEREN EN VOLWASSENEN MET EMB Passief Tevreden Ontspannen Onrustig Gespannen Zeer gespannen IS CONTACT PERSOONSGEBONDEN? IS CONTACT PERSOONSGEBONDEN? 12 cliënten x circa 7 begeleiders; N = 91 P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 5

6 IS CONTACT PERSOONSGEBONDEN? IS CONTACT PERSOONSGEBONDEN? baseline *** intervention Niet autonome gehechtheidsrepresentatie sterkere voorspeller voor effect van training op onderdeel responsiviteit Intervention effect: F(4, 26) = 8.07, p <.001, within-person contrasts sessions: F(1,29)=14.03, p <.001) Time by AAI effect F(8,52) = 2.18, p <.04 Multivariate F within (total) = 8.61; p =.000 within-subjects contrast between obs 2 and 3, F = 16.32; p =.000 WAT IS BELANGRIJK VOOR ECHT CONTACT? Vera Munde over alertheid.wmv Attention please! Alertness in individuals with profound intellectual and multiple disabilities Vera Munde: Han Nakkenprijs 2012 wetenschappelijke publicatie WAT IS BELANGRIJK VOOR ECHT CONTACT? Cirkel van veiligheid: Ouder gaat in op behoeften van kind Cooper, Hoffman, Marvin & Powell, 1999 WAT IS BELANGRIJK VOOR ECHT CONTACT? Folder: Voor mij moet je Voor mij moet je Mijn exploratie ondersteunen Voor mij moet je op me letten me helpen plezier delen me beschermen me troosten plezier in me beleven mijn gevoelens in goede banen leiden Mij welkom heten als ik me tot je wend P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 6

7 EMB APP HI SENSE P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 7

8 E-learning module voor professionals: E-learning kan ontstaan wanneer een ouder/verzorger met het kind/cliënt dagelijkse situaties beleeft. 44 Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen verzorger en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft niet genoeg geknuffeld Oneens Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen verzorger en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft niet genoeg geknuffeld Oneens Knuffelen is enorm belangrijk, maar niet het enige waar het om gaat in een gehechtheidsrelatie. Het is ook belangrijk om troost te bieden als dat nodig is en om het kind te stimuleren tot nieuwe dingen doen en ondernemen Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen ouder en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft het kind onvoldoende complimenten gegeven Oneens Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen verzorger en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft het kind onvoldoende complimenten gegeven Oneens Complimenten geven is belangrijk, maar het is nog belangrijker om troost te bieden als dat nodig is en om het kind te stimuleren tot nieuwe dingen doen en ondernemen P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 8

9 Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen ouder en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft onvoldoende getroost. Oneens en oneens Waar ligt volgens jou de oorzaak als een gehechtheidsrelatie tussen verzorger en kind niet optimaal verloopt? Bij de verzorger: die heeft onvoldoende getroost Oneens Eens en oneens Dat klopt; Troosten is heel belangrijk, maar te veel troosten en te weinig het kind stimuleren om weer een en ander te gaan ondernemen is geen optimale situatie. Als dat het geval is, is er geen veilige gehechtheidsrelatie LEREN DOOR TE DOEN (gratis) Openen via Firefox of Chrome LEREN DOOR TE DOEN Thema s in De wereld van EMPA stheorie: vertaling naar de praktijk LEREN DOOR TE DOEN - Openen via Firefox of Chrome P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 9

10 MEER WETEN? DVD Opbouwen van een vertrouwensrelatie DVD : een psychotherapeutische behandeling Basiscursus gehechtheidstherapie RINO cursus nummer F Lee, M. & McWilliam, L Learning Together. Doorn: Bartiméus (Nederlandse vertaling) Sterkenburg, P.S. & Schuengel, C. (2008). Behandelprotocol Integratieve Therapie voor en Gedrag. In C. Braet & S. Bögels (Eds.), Protocollaire behandelingen voor kinderen met psychische klachten. (pp ). Amsterdam: Boom. DANK: ROXANNE ANGENENT, RAFAELLA VAN DER HOEVEN MARLOU DE JONG, NELLEKE DE JONG DIONDRA LOPEZ, SJOERD POSTMA MARJAN VAN VULPEN, THOMAS VAN ZWIETEN JAN IJZERMAN, TRUUS VAN DUIJVENBODEN MARLOU DE JONG, JANTINA DE VRIES P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 10