1. De fondsdoelstelling en de pensioenverplichtingen vormen bij het bepalen van het beleggingsbeleid het uitgangspunt voor Bpf Mitt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1. De fondsdoelstelling en de pensioenverplichtingen vormen bij het bepalen van het beleggingsbeleid het uitgangspunt voor Bpf Mitt"

Transcriptie

1 Investment Beliefs Bpf MITT Missie en doelstellingen. 1. De fondsdoelstelling en de pensioenverplichtingen vormen bij het bepalen van het beleggingsbeleid het uitgangspunt voor Bpf Mitt Bij het nemen van beleggingsbeslissingen staat de doelstelling van Bpf Mitt centraal. Bepalend bij vaststelling van het beleggingsbeleid zijn de specifieke karakteristieken van de pensioenverplichtingen van het pensioenfonds. Het beleggingsbeleid moet invulling geven aan het bereiken van de fondsdoelstelling. De doelstelling van het pensioenfonds is het streven naar een waardevast pensioen prevaleert boven het streven naar een nominaal pensioen. De specifieke pensioenverplichtingen van het pensioenfonds staan centraal en vormen een integraal onderdeel van het beleggingsproces. Er is dus geen sprake van een asset only benadering. Portefeuille samenstelling. 2. Asset Allocatie is de belangrijkste keuze in relatie tot het uiteindelijke rendement Binnen de randvoorwaarden, zoals maximaal te lopen risico, verwacht rendement en profiel van de verplichtingen, is de strategische asset allocatie de belangrijkste component in de realisatie van rendement. Hieronder wordt verstaan de strategie op hoofdcategorieën (zakelijke waarden, vastrentende waarden) en hierbinnen de verdeling over subcategorieën alsmede de mate van afdekking van balansrisico s (rente/valuta/aandelen). De beslissing om een bepaalde (sub)beleggingscategorie op te nemen in de beleggingsportefeuille van Bpf Mitt heeft op de lange termijn veel meer impact voor het fonds dan aan-/verkoopbeslissingen op regelnivo binnen (sub)beleggingscategorieën. Bij het vaststellen van het strategisch beleggingsbeleid hanteert Bpf Mitt een topdown benadering. Allereerst worden de strategische doelstellingen van het fonds bepaald (zoals benodigd rendement, maximaal balansrisico) met behulp van een riskbudgetting, doelstellings- danwel ALM-studie. Periodiek laat het fonds een update uitvoeren van een dergelijke studie. Het totale risicobudget op balansnivo (rente-, inflatie- en valutarisico) wordt vervolgens binnen de beleggingsportefeuille toegewezen aan de verschillende onderdelen. In dit kader heeft Bpf Mitt binnen de beleggingsportefeuille gekozen voor een opsplitsing in een bepaalde verhouding naar een matching-return portefeuille. Vervolgens worden binnen de matching- en returnportefeuille keuzes gemaakt ten aanzien van (sub)beleggingscategorieën, markten, regio s, kwaliteit en overige componenten. De specifieke verplichtingenstructuur van het fonds is een belangrijke factor bij de inrichting van de matchingportefeuille. Het geformuleerde totale risicobudget op balansniveau is vervolgens toebedeeld aan de return- en matchingportefeuille. 48

2 3. Diversificatie van beleggingen zorgt voor een verbetering van het risico-/rendementsprofiel van het fonds, maar diversificatie is geen doel op zich Diversificatie van beleggingen over verschillende categorieën, sectoren, regio s en mandaten zorgt voor spreiding van risico s. Spreiding van beleggingen voorkomt dat alle eieren in een mandje worden gelegd. Gedurende de tijd bewegen de verschillende beleggingscategorieën veelal verschillend, zowel qua richting als qua nivo. Deze zgn. correlatie-effecten zorgen ervoor dat op totaal portefeuille niveau het totale risico kleiner is dan de som van de individuele risico s. Het fonds streeft naar verdeling van het vermogen over meerdere beleggingscategorieën, sectoren, regio s en mandaten, maar spreiden is geen doel op zich Bpf Mitt is zich bewust van de beperkingen van diversificatie. In bepaalde marktomstandigheden kunnen diversificatie-voordelen verminderen. Voordat in een nieuwe categorie wordt belegd, wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde van deze categorie op de totale portefeuille. Financiële markten 4. Beleggingsrisico wordt op lange termijn beloond. Om haar doelstellingen te bereiken heeft het pensioenfonds op lange termijn (> 10 jaar) een rendement nodig dat hoger is dan de risicovrije rente. De reden om in aandelen of andere beleggingscategorieën met een hoger risico te beleggen is dan ook een hoger verwacht rendement op lange termijn. Het fonds gaat ervan uit dat er een risicopremie bestaat voor investeringen met een hoger risico. Het fonds realiseert zich dat extra rendement gepaard gaat met extra risico. Ook heeft het fonds de overtuiging dat illiquide beleggingscategorieën over een illiquiditeitspremie beschikken waar het pensioenfonds als lange termijn belegger van kan profiteren. Bpf Mitt heeft een gedeelte van het vermogen gealloceerd aan beleggingscategorieën met een hoger risico. Uitgangspunt is de verwachting dat het fonds als lange termijnbelegger in staat is de verwachte risicopremie te kunnen incasseren. Het maximum van meer risicovolle beleggingen binnen de portefeuille is strategisch bepaald. De basishouding van het pensioenfonds is dat risico s waar geen additioneel rendement tegenover staat worden beperkt. Te denken valt daarbij aan rente-, inflatie- en valutarisico. De mate waarin deze risico s worden beperkt worden door het fonds bepaald vanuit bestuurlijk-, rendements- en risicoperspectief. Omstandigheden zijn denkbaar dat het fonds om tactische redenen afwijkt van deze basishouding. Ook heeft het fonds een gedeelte van het vermogen gealloceerd aan illiquide beleggingscategorieën. Vanwege de lange termijn beleggingshorizon is Bpf Mitt in staat deze illiquiditeitspremie te incasseren. Er is echter een grens aan het vermogen 49

3 dat aan illiquide categorieën kan worden gealloceerd. Het fonds waakt ervoor dat de illiquiditeit van de beleggingen het beleid niet mag beinvloeden. Periodiek beoordeelt het fonds de benodigde liquiditeit. Dit resulteert in een maximum aan illiquide categorieën. Bpf Mitt gelooft dat risicopremies fluctueren in de tijd. Als gevolg hiervan is de omvang van afdekking van balansrisico s voor het fonds geen statisch gegeven. 5. Het op consistente wijze behalen van outperformance is moeilijk en afhankelijk van financiële markten Op efficiënte markten is informatie snel in koersen verwerkt. Aangezien actief beleid daarnaast veelal leidt tot hogere transactie- en beheerkosten is het zeer lastig om op langere termijn op consistente wijze de benchmark te verslaan. Dit blijkt zowel uit academisch onderzoek als uit eigen ervaringen. Passief beleggen leidt anderzijds niet perse tot een lager risicoprofiel. Het verplicht volgen van een benchmark heeft weliswaar een beperkt relatief risico tot gevolg maar zegt daarmee niets over de met deze belegging gepaard gaande absolute risico s. Daarnaast zijn sommige beleggingscategorieën en financiële markten juist minder geschikt om passief te beleggen. een gedeelte van de portefeuille wordt op passieve wijze belegd. Actief beleid wordt gevoerd indien de argumenten daarvoor voldoende sterk zijn (bv als er geen (efficiente) beleggingsoplossingen beschikbaar zijn). in efficiënte markten worden in eerste instantie op passieve wijze belegd. Op inefficiënte markten kan actief beleid waarde toevoegen, zodat op inefficiënte markten met een actief beleid wordt belegd. In dat geval wordt een multimanagement strategie gehanteerd zodat diversificatie-effecten het relatief risico beperken. Het fonds bepaalt per beleggingscategorie of op actieve danwel passieve wijze belegd wordt. Jaarlijks wordt in het beleggingsplan opgenomen in welke categorieën het fonds wil beleggen In de beoordeling van de resultaten worden de netto-performance cijfers beoordeeld, dus na aftrek van (beheers-)kosten 6. Bpf Mitt heeft de overtuiging dat het voeren van een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid op lange termijn waarde oplevert. Het pensioenfonds wil zich graag inspannen om een positieve bijdrage te leveren aan een betere maatschappij en milieu. Bovendien gelooft het fonds dat bedrijven die milieubewust zijn en die zich positief inzetten op het gebied van ontwikkeling van de maatschappij op lange termijn een beter rendement-/risicoverhouding zullen laten zien. Dit in tegenstelling tot bedrijven die hier niet of minder bewust mee omgaan. Het fonds heeft een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid geformuleerd dat wordt gehanteerd. Dit beleid bestaat uit uitsluiting van bepaalde beleggingen en van 50

4 actief aandeelhouderschap. Het maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid dat het fonds voert is sector specifiek. Treedt het fonds actief op (danwel laat zich vertegenwoordigen) tijdens aandeelhoudersvergaderingen volgens de richtlijnen van goede corporate governance Bij selectie van vermogensbeheerders zijn criteria op het gebied van milieu-, sociale en governance factoren geïntegreerd in de gehanteerde selectie-criteria. De fiduciair manager van het fonds voert het MVB-beleid voor het fonds uit en rapporteert hier periodiek over. Om het MVB te kunnen beoordelen is een goede doorkijk in de beleggingsportefeuille noodzakelijk. Governance 7. Het fonds sluit bij voorbaat geen enkele beleggingscategorie of strategie uit. Risico-factoren van verschillende beleggingscategorieën zijn volledig bekend en worden onderkend. Het is van belang dat belegging in categorieën en strategieën niet leidt tot risico s die vooraf niet volledig onderkend zijn. Het fonds hecht aan transparantie aan de beleggingen en strategieën waaraan zij vermogen alloceert, zodat alle mogelijke risico s goed kunnen worden ingeschat en beoordeeld. Dit voorkomt dat de portefeuille een mogelijk ander risico- /rendementsprofiel heeft dan vooraf aangenomen. Om te komen tot een gediversificeerde en gebalanceerde portefeuille beoordeelt het fonds (de kenmerken van) iedere beleggingscategorie op zichzelf en ten opzichte van de andere categorieën binnen de portefeuille Een beleggingscategorie en strategie moet voldoende duidelijk zijn voor het bestuur en beleggingscommissie van Bpf Mitt voordat het fonds daadwerkelijk overgaat tot belegging. Indien dit niet of onvoldoende het geval is wordt een categorie/strategie niet opgenomen in de portefeuille Het bestuur en beleggingscommissie spant zich in om de beleggingskennis op een adequaat niveau te brengen en/of te houden Een categorie of strategie dient zich al bewezen te hebben toegevoegde waarde te kunnen leveren bij het realiseren van de doelstellingen van het fonds voordat het in aanmerking komt voor belegging. 8. Een efficiënte fonds-organisatie draagt op lange termijn positief bij aan het verwachte beleggingsrendement. Met betrekking tot het beleggingsbeleid heeft het bestuur taken gedelegeerd aan de Beleggingscommissie, de fiduciair beheerder en andere externe partijen. Door het delegeren van taken (op het gebied van operationeel vermogensbeheer, selectie/monitoring/aansturing van vermogensbeheerders en risk management) is de voor deze taken benodigde continue aandacht gewaarborgd. Het bestuur blijft echter eindverantwoordelijk. 51

5 Het bestuur heeft in het beheer van het fondsvermogen taken uitbesteed aan externe partijen teneinde het vermogensbeheerproces op efficiënte wijze in te richten. Het fonds heeft taken uitbesteed. Het bestuur voert de regie en is eindverantwoordelijk, de beleggingscommissie managed en monitort of de fiduciair manager haar taken binnen de richtlijnen van het Beleggingsplan uitvoert De fiduciair beheerder rapporteert periodiek aan het bestuur over uitvoering, resultaten, behaald fondsrendement versus benodigd rendement, risico-ontwikkeling, ontwikkelingen financiële markten, etc. Dit gebeurt op een dusdanige wijze dat het bestuur ook daadwerkelijk eindverantwoording kan nemen over de gedelegeerde taken en bevoegdheden Risk Management 9. Het fonds is van mening dat risk management een positieve bijdrage levert aan het resultaat door het effectiever inzetten van beleggingsrisico s en het voorkomen van onbedoelde risico s. Het fonds heeft enkele relevante risicobeheersingmaatregelen gedefinieerd. Binnen deze kaders wordt de beleggingsportefeuille aangestuurd. Het balansrisico is de belangrijkste risico-sturingsmaatstaf. Periodiek wordt onderzocht of het gedefinieerde risicobudget in relatie tot de fondsspecifieke pensioenverplichtingen voldoende ruimte biedt om het op lange termijn benodigde fondsrendement te kunnen behalen. Daarnaast stelt Bpf Mitt de eis dat beleggingen voldoende transparant dienen te zijn. het fonds heeft risicokaders gedefinieerd met betrekking tot mate van afdekking van rente- en valutarisico. De fiduciair rapporteert periodiek de ontwikkeling van de risicobeheersingsmaatregelen in relatie tot de vastgestelde kaders. Eventuele overschrijding van de kaders leidt niet tot het nemen van maatregelen maar tot het signaleren van de overschrijding aan Beleggingscommissie/Bestuur gepaard gaande met een voorstel. Het fonds maakt binnen haar portefeuille gebruik van beleggingsfondsen mits deze voldoende transparant zijn. Bpf Mitt wenst voldoende zicht op selectie en monitoring van onderliggende managers. Periodiek worden door het fonds binnen een bepaalde beleggingscategorie de onderliggende managers beoordeeld en de betreffende beleggingsportefeuilles. Daarbij worden ook selectiecriteria en monitoring-resultaten beoordeeld. Bpf Mitt heeft zicht op de beleggingsmandaten die zijn verstrekt aan de in het beleggingsfonds ingehuurde vermogensbeheerders 52

6 Bijlage: Verantwoord beleggen 1. Ambities verantwoord beleggen Gegeven de financiële ambitie streeft Bpf MITT ernaar om verantwoord te beleggen. Bpf MITT streeft ernaar om een belangrijk percentage van de portefeuille te laten voldoen aan de eisen van ESG-integratie (Environmental, Social, Governance). Bpf MITT streeft ernaar om negatieve maatschappelijke effecten van zijn beleggingen te voorkomen en waar mogelijk ook om positieve maatschappelijke impact te realiseren. 2. Verantwoord beleggen beleid Om zijn ambities ten aanzien van verantwoord beleggen te realiseren heeft MN beleid ontwikkeld voor Bpf MITT waarin de uitgangspunten en doelstellingen voor verantwoord beleggen uiteengezet worden. MN voert dit beleid ook uit voor Bpf MITT. Bpf MITT wordt op deze wijze bijgestaan door MN bij de vormgeving van verantwoord beleggen. 3. Integrale aanpak Bpf MITT geeft middels het MN verantwoord beleggen beleid invulling aan verantwoord beleggen. MN neemt verantwoord beleggen - vanuit haar rol als fiduciair beheerder als mee als integraal onderdeel van het beleggingsproces. Dat betekent dat verantwoord beleggen wordt meegewogen in elke investeringsbeslissing. In elk nieuw strategiedocument, productmandaat en investeringsvoorstel wordt verantwoord beleggen geadresseerd. Bij de selectie en monitoring van vermogensbeheerders wordt integratie van materiële ESG risico s en kansen meegewogen. 4. Ondertekenaar PRI Bpf MITT is zelf en via fiduciair beheerder MN indirect ondertekenaar van de Principles for Responsible Investment (PRI) van de Verenigde Naties. 5. Tien leidende beginselen In lijn met de PRI heeft Bpf MITT via fiduciair beheerder MN tien leidende beginselen geformuleerd, die de leidraad vormen bij het verantwoord beleggen. Deze houden het volgende in: Bpf MITT streeft naar een goed en verantwoord rendement. Bpf MITT belegt op basis van de zogenaamde ESG-criteria: Environment (milieu), Social (sociale omstandigheden) en Governance (goed ondernemingsbestuur). Bpf MITT houdt rekening met de maatschappelijke gevolgen van het beleggingsbeleid. Bpf MITT wil voorkomen dat zijn beleggingen bijdragen aan het ontstaan of vergroten van maatschappelijke problemen. Liever nog draagt Bpf MITT zijn beleggingen juist bij aan het oplossen van maatschappelijke kwesties. Bedrijven moeten zich bijvoorbeeld bewust zijn van de effecten die zij hebben op milieu, natuur en biodiversiteit en op zoek gaan naar milieuvriendelijke processen en technologieën. 53

7 Bpf MITT wil graag bijdragen aan economische stabiliteit en duurzame economische groei. Het verwacht daarom van de ondernemingen en landen waarin het belegt dat zij zich inzetten voor de creatie van economische waarde op (middel)lange termijn. Bpf MITT gaat in gesprek met bedrijven die zich in ernstige mate schuldig maken aan omkoping, corruptie, kartelvorming, afpersing en andere vormen van marktmisbruik op welke manier dan ook en stimuleert hen nadrukkelijk om hiermee te stoppen. Dit geldt ook voor bedrijven die normen op het gebied van milieu, arbeid of mensenrechten schenden. Bpf MITT belegt niet (rechtstreeks of indirect) in ondernemingen die producten maken die in strijd zijn met door Nederland ondertekende internationale verdragen. Ook beleggen we niet in landen die in strijd handelen met de internationale verdragen of die op de sanctielijsten van de Verenigde Naties of de Europese Unie staan. Bpf MITT houdt met de beleggingen zoveel mogelijk rekening met ESG-risico s. Als een bedrijf zich echter niet aan de internationale verdragen houdt of aan de richtlijnen uit het verantwoord beleggen beleid, dan maakt Bpf MITT actief gebruik van zijn aandeelhoudersrechten om tot verbeteringen aan te zetten. Dat moet wel op enig moment tot resultaat leiden. Anders besluiten we alsnog om uit dat bedrijf te stappen. Bpf MITT respecteert de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en aanverwante verdragen. Ook hanteert het de kernverdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties. Zo zet Bpf MITT zich in voor vrijheid van vakvereniging en het recht op collectieve onderhandelingen, maar ook voor het uitbannen van elke vorm van gedwongen arbeid, kinderarbeid en arbeidsdiscriminatie. Bpf MITT houdt zich aan het Milieuverdrag dat in 1992 in Rio de Janeiro is gesloten. Bpf MITT wil dat bedrijven zich houden aan de OESO-richtlijnen voor Multinationale ondernemingen. Die regels geven aan wat er van bedrijven wordt verwacht bij het (internationaal) zakendoen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bijvoorbeeld als het gaat om kwesties als mensenrechten, kinderarbeid en het nemen van verantwoordelijkheid in de hele keten. Bpf MITT wil graag dat de ondernemingen waarin wordt belegd hun corporate governance op een solide wijze vormgeven. Dat betekent dat bedrijven op een goede manier omgaan met aspecten als onafhankelijk toezicht op de onderneming, een gepast beloningsbeleid, het respecteren van nationale wet- en regelgeving en aandacht voor de rechten van (minderheids)aandeelhouders. Bpf MITT maakt conform het MN beleid voor verantwoord beleggen bewuste keuzes. Bij twijfel en/of dilemma s maakt het een gewetensvolle, ethische keuze. Daarbij baseert Bpf MITT zich op het verantwoord beleggen beleid. 6. Uitvoering actief aandeelhouderschap Bpf MITT stelt zich conform het MN beleid voor verantwoord beleggen op als een actieve aandeelhouder. Voor de implementatie van actief aandeelhouderschap sluit Bpf MITT aan bij 54

8 standaarden en principes van verschillende organisaties, zoals het principe rondom actief aandeelhouderschap van de PRI van de Verenigde Naties, de Eumedion Best Practices voor betrokken aandeelhouderschap, de uitgangspunten van de Global Compact van de Verenigde Naties en de Richtlijnen voor multinationale ondernemingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De invloed die Bpf MITT beoogd uit te oefenen heeft betrekking op de ESG criteria en wordt onder andere bereikt door het gebruikmaken van het stemrecht op aandelen, het aangaan van dialoog en waar nodig het aanspannen van juridische procedures om beleggingsverliezen terug te halen. 7. Verantwoorde beloningsstructuren Bpf MITT stimuleert verantwoorde beloningsstructuren bij marktpartijen waarmee zij samenwerkt. Transparantie 1. Transparantie over beleid Bpf MITT geeft inzicht in de beleidskaders die het hanteert bij het beleggen van de premie van de deelnemers, onder andere door dit strategisch beleggingskader publiekelijk beschikbaar te stellen. 2. Transparantie over uitvoering Bpf MITT geeft inzicht in de uitvoering van zijn beleggingsbeleid door te rapporteren over de bereikte resultaten. 3. Transparantie over titels in portefeuille Bpf MITT geeft waar nodig inzicht in de individuele titels die het in portefeuille heeft, voor zover er geen nadelige overwegingen zijn die hieraan in de weg staan. 4. Transparantie over kosten Bpf MITT geeft inzicht in de kosten van het vermogensbeheer door aan te sluiten bij de Aanbevelingen Uitvoeringskosten van de Pensioenfederatie. 5. Transparantie over verantwoord beleggen Bpf MITT geeft inzicht in zijn verantwoord beleggen beleid en de uitvoering daarvan via een separaat jaarverslag. 55

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt.

2. Uitwerking Investment beliefs De investment beliefs zijn onderstaand als volgt uitgewerkt. 1. Inleiding Investment beliefs zijn de overtuigingen waarop Bpf MITT het beleggingsbeleid wil baseren. De investment beliefs zijn voor het pensioenfonds belangrijke uitgangspunten en dienen als kader

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Beleggingsovertuigingen. Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Beleggingsovertuigingen De missie van het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken (POB) is een toekomstbestendig en verantwoord pensioen

Nadere informatie

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Investment beliefs 2017 Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Investment beliefs 2014...4 3. Investment beliefs 2017...6 2 1. Inleiding Tijdens de strategiedag

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Het beleggingsbeleid van de Stichting Cappital Premiepensioeninstelling (Cappital) is voor zowel de zekerheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal

Nadere informatie

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen NOTITIE Van Aan CC Datum Betreft Sjoerd Hoogterp De leden van de beleggingscommissie 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Inleiding Het pensioenfonds Werk en (re)integratie (PWRI)

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.

2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico. Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende

Nadere informatie

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO September 2015 Verantwoord Beleggingsbeleid Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid FONDS SLUYTERMAN VAN LOO V E R A N T W O O R D B E L E G G I N G S B E L E I D INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen

Investment beliefs. Uitgangspunten vermogensbeheer. bpfhibin.nl. stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Investment beliefs bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Uitgangspunten vermogensbeheer Milieu, maatschappij en corporate governance zijn belangrijk Inhoudsopgave

Nadere informatie

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid 1 Versie Datum Door Status Omschrijving wijziging incl. aanleiding 1.0 17-01-2018 BVC Voorlopig 2 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers 7 juli 2017 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Visie op duurzaam beleggen...... 4 3. Beleid... 5 3.1 Reikwijdte beleid 5 3.2 Uitsluitingenbeleid 5 3.3 Stembeleid 7 3.4 Selectie externe vermogensbeheerders 8 3.5

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Deze Verklaring beleggingsbeginselen (verklaring) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Betonproductenindustrie

Nadere informatie

Strategisch beleggingskader

Strategisch beleggingskader Strategisch beleggingskader Pensioenfonds van de Metalektro (PME) Juni 2015 Pagina 1 van 14 Inleiding In dit document wordt het strategisch kader voor het beleggingsbeleid van PME vastgelegd. Dit document

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN 22 september 2016 Beleggingsbeginselen De beleggingsbeginselen van het pensioenfonds zijn de uitgangspunten ten aanzien van beleid en uitvoering,

Nadere informatie

VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR HET BEROEPSVERVOER OVER DE WEG

VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR HET BEROEPSVERVOER OVER DE WEG VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR HET BEROEPSVERVOER OVER DE WEG 1. Introductie 1.1. Inleiding De Verklaring inzake de beleggingsbeginselen ( Verklaring ) beschrijft

Nadere informatie

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid Beleggingsstatuut 1. Algemene Richtlijnen 1. Statutaire doelstelling De Hartstichting strijdt tegen hart- en vaatziekten. Zij investeert in onderzoek naar harten vaatziekten in Nederland. Zij geeft hoogwaardige

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

Investment beliefs. Vastgesteld door het Bestuur op 14 juni Juni 2018 Investment beliefs MPF Pagina 1 van 11

Investment beliefs. Vastgesteld door het Bestuur op 14 juni Juni 2018 Investment beliefs MPF Pagina 1 van 11 Investment beliefs Vastgesteld door het Bestuur op 14 juni 2018 Juni 2018 Investment beliefs MPF Pagina 1 van 11 Inleiding In een workshop van 23 februari 2018 hebben het bestuur van het Metro Pensioenfonds

Nadere informatie

Bijlage C: Verklaring Beleggingsbeginselen

Bijlage C: Verklaring Beleggingsbeginselen Bijlage C: Verklaring Beleggingsbeginselen 1 Introductie 1.1 Inleiding Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen ( de Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen

Beleggingsovertuigingen Beleggingsovertuigingen Vastgesteld door de Raad van Toezicht op 12 oktober 2015 Beleggingsovertuigingen De beleggingsovertuigingen vormen de basis waarop het Prins Bernhard Cultuurfonds (hierna Cultuurfonds

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting 1.1 Waarom Verantwoord Beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en

Nadere informatie

Strategisch beleggingskader

Strategisch beleggingskader Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring risicohouding Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij juni 2018 versie 1.0 Inleiding In dit document wordt het strategisch beleggingskader van Stichting

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen BPF VLEP

Verklaring inzake beleggingsbeginselen BPF VLEP Verklaring inzake beleggingsbeginselen BPF VLEP 1. Introductie 1.1. Inleiding Deze verklaring geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor Vlees,

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen STICHTING PENSIOENFONDS RECREATIE Mei 2011 INHOUDSOPGAVE 0. Introductie 3 1. Doelstelling van het beleggingsbeleid 4 2. Organisatie en risicobeheerprocedures 5 3. Beleggingsbeginselen 7 Mei 2011 Pagina

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen

Beleggingsovertuigingen Beleggingsovertuigingen Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie 13 januari 2015 Beleggingsovertuigingen Een beleggingsovertuiging is kortweg de perceptie van het pensioenfonds van de

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen kring J

Verklaring beleggingsbeginselen kring J Verklaring beleggingsbeginselen kring J Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring J. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid 8 januari 205 Inleiding In de Investment Policy Statement heeft SPT de volgende beleggingsovertuiging geformuleerd: Een pensioenfonds is een institutionele,

Nadere informatie

Populair beleggingsplan

Populair beleggingsplan Populair beleggingsplan versie oktober 2015 1 Inhoudsopgave Waarom belegt het pensioenfonds? 4 Wat is het doel van beleggen? 4 Wat levert beleggen op? 4 Er gaan toch ook risico s gepaard met beleggen?

Nadere informatie

1. Organisatie BIJLAGE I: VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS ACHMEA. ABTN 2014 versie 21-3-2014 1. Stichting Pensioenfonds Achmea

1. Organisatie BIJLAGE I: VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS ACHMEA. ABTN 2014 versie 21-3-2014 1. Stichting Pensioenfonds Achmea BIJLAGE I: VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN Introductie Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van SPA.

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 1. Introductie Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie Doelstelling en basis voor dit document Dit document ("de Verklaring") beschrijft

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleid maatschappelijk verantwoord beleggen... 3 2.1. Maatschappelijke verantwoordelijkheid...

Nadere informatie

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Consumentenbrief beleggingen van Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Introductie Een groot aantal brancheorganisaties waaronder DSI, DUFAS, NVB, VBA en VV&A hebben het initiatief genomen om Consumentenbrief

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen kring F

Verklaring beleggingsbeginselen kring F Verklaring beleggingsbeginselen kring F Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring F. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari

Nadere informatie

Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus

Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Juni 2014 1. Inleiding Dit Beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Beleggen dient als leidraad en toetssteen

Nadere informatie

Verklaring Beleggingsbeginselen

Verklaring Beleggingsbeginselen Verklaring Beleggingsbeginselen Deze verklaring beschrijft de beginselen van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT). Deze verklaring is opgesteld, omdat het beleggings- en risicobeleid

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie 1. Introductie Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Baksteenindustrie Doelstelling en basis voor dit document Dit document ("de Verklaring") beschrijft

Nadere informatie

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 1.1 Het beleggingsproces Het beleggingsproces vormt de randvoorwaarden

Nadere informatie

Strategisch beleggingskader 2015-2020

Strategisch beleggingskader 2015-2020 Strategisch beleggingskader 2015-2020 STRATEGISCH BELEGGINGSKADER 2015-2020 2 Inleiding strategisch beleggingskader Het strategisch beleggingskader wordt beschreven aan de hand van de piramide : een schematische

Nadere informatie

Beleggingsprincipes. Juli 2013

Beleggingsprincipes. Juli 2013 Beleggingsprincipes Juli 2013 1 Inleiding en achtergrond Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart (hierna: ons pensioenfonds) belegt met een lange termijn horizon. Om het beleggingsbeleid

Nadere informatie

Strategisch beleggingskader 2015-2020. versie 1.1

Strategisch beleggingskader 2015-2020. versie 1.1 Strategisch beleggingskader 2015-2020 versie 1.1 Goedgekeurd op 8 december 2015 STRATEGISCH BELEGGINGSKADER 2015-2020 2 Inleiding strategisch beleggingskader Het strategisch beleggingskader wordt beschreven

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Ongeveer 2.000 personen hebben pensioenaanspraken opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (in deze verklaring voortaan verder pensioenfonds

Nadere informatie

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen 14 De lijsten van pensioenfondsen met de hoogste en de laagste vermogensbeheerkosten die onder andere door Pensioen Pro en De Nederlandsche Bank (hierna:

Nadere informatie

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Welke principes vormen de basis voor het beleggingsbeleid en

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen collectiviteitkring E-DC

Verklaring beleggingsbeginselen collectiviteitkring E-DC Verklaring beleggingsbeginselen collectiviteitkring E-DC 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze beleggingsbeginselen geven beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van collectiviteitkring E-DC.

Nadere informatie

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen

11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen 11. Bijlage 2: Beleidsdocument Verantwoord Beleggen INLEIDING Wereldwijd wordt meer en meer de gedachte omarmd dat bij beleggen in ondernemingen rekening gehouden moet worden met de gevolgen van het handelen

Nadere informatie

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen

Nadere informatie

De Verklaring wordt aan een deelnemer verstrekt als deze er om vraagt.

De Verklaring wordt aan een deelnemer verstrekt als deze er om vraagt. BIJLAGE C VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN 1. Inleiding 1.1 Achtergrond en doelstelling Artikel 145 van de Pensioenwet schrijft voor dat een pensioenfonds een actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN)

Nadere informatie

van Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds

van Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Bavaria van Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds Datum: 12-4-2017 Versie: 1 Centraal Beheer Algemeen Pensioenfonds is een handelsnaam van de Stichting

Nadere informatie

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN

VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN 1 januari 2018 (Enkel tekstueel gewijzigd ten opzichte van versie 1 april 2016 ) 1. Inleiding De Stichting Philips Pensioenfonds ( het Fonds ) is belast met de uitvoering

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Pensioenfonds Vervoer versie april Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Pensioenfonds Vervoer versie april Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1. Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1 1. Introductie 1.1 Inleiding De Verklaring inzake de beleggingsbeginselen beschrijft in het kort de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Pensioenfonds

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, oktober 2016 DoubleDividend Management B.V. Herengracht 320

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Stemmen 6. Engagement 7. ESG-integratie 1.

Nadere informatie

Populair beleggingsplan

Populair beleggingsplan Populair beleggingsplan versie 22 november 2013 1 Inhoudsopgave Wat belegt het pensioenfonds? 4 Wat is het doel van beleggen? 4 Wat levert beleggen op? 4 Er gaan toch ook risico s gepaard met beleggen?

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Verklaring inzake beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten Zeist, 3 oktober 2018 1. Inleiding De verklaring inzake beleggingsbeginselen beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%

Nadere informatie

Beleggingsovertuigingen

Beleggingsovertuigingen Beleggingsovertuigingen Inhoudsopgave 1 Beleggingsovertuigingen bpfbouw 1.1 Inleiding 1.2 Beleggingsovertuigingen t.a.v. Financiële Markten 1.3 Beleggingsovertuigingen t.a.v. de portefeuille en instrumenten

Nadere informatie

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn

Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Juni 2014 Inleiding In juni 2013 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn, hierna te noemen PFZW of het pensioenfonds,

Nadere informatie

Verklaring betreffende de beleggingsbeginselen van SPH

Verklaring betreffende de beleggingsbeginselen van SPH Verklaring betreffende de beleggingsbeginselen van SPH 1 Inleiding De verklaring inzake de beleggingsbeginselen beschrijft in het kort de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

Verklaring van beleggingsbeginselen

Verklaring van beleggingsbeginselen Verklaring van beleggingsbeginselen Inleiding Stichting Pensioenfonds APF (APF) voert de pensioenregeling uit voor de (voormalige) werknemers van AkzoNobel. Om de pensioenen te kunnen uitkeren, ontvangt

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen FOTO invoegen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Januari 2019 Inhoud Inleiding 3 Visie, missie en doelstelling 4 Visie 4 Missie 4 Doelstelling 4 Verdeling van de verantwoordelijkheden 4 De beleggingskeuzes

Nadere informatie

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord hoe belegt BPL Pensioen Ons maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid BPL Pensioen wil een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds zijn dat de

Nadere informatie

Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016

Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016 Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016 I Inleiding De Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds (het Fonds ) heeft ten doel: (i) de financiele ondersteuning

Nadere informatie

VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN

VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN Waarom beleggen? Om de pensioenen betaalbaar te houden en liefst ook nog eens ieder jaar te kunnen beschermen tegen koopkrachtverlies, belegt ARCADIS Pensioenfonds

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance Uitgave mei 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds SABIC, gevestigd te Sittard (het pensioenfonds

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015-2017

Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015-2017 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Zuivel en aanverwante industrie (BPZ) Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015-2017 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft de uitgangspunten

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten

DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten DoubleDividend Management B.V. Onze visie op het uitsluiten van ondernemingen vanwege betrokkenheid bij controversiële activiteiten Amsterdam, september 2017 DoubleDividend Management B.V. Herengracht

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Inleiding Fysiotherapeuten heeft als eerste doelstelling zorg te dragen voor een goed en betaalbaar pensioen. Binnen deze fiduciaire

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2016 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stembeleid 1. Inleiding

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Strategisch Pensioenmanagement

Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement Strategisch Pensioenmanagement is samenbrengen. Strategisch Pensioenmanagement De belangrijkste taak van Strategisch Pensioenmanagement is ervoor te zorgen dat u in control

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds DuPont Nederland. 1. Inleiding

Stichting Pensioenfonds DuPont Nederland. 1. Inleiding Stichting Pensioenfonds DuPont Nederland 1. Inleiding Op grond van de Europese pensioenfondsenrichtlijn zijn Nederlandse pensioenfondsen sinds 8 februari 2006 verplicht om een verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance Uitgave april 2015 Disclaimer De in deze brochure verstrekte informatie van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland, gevestigd te Heerlen (het

Nadere informatie

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking

Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Toelichting beleggingsbeleid Triodos Bank Private Banking Heeft u vragen? Neemt u dan telefonisch contact op met Triodos Bank Private Banking via 030 693 65 05. Of stuur een e-mail naar private.banking@triodos.nl.

Nadere informatie

Risico pariteit -1- 1 Aandelen Wereldwijd Ontwikkelde Markten - MSCI World Index MSCI Daily Net TR World Euro, Aandelen Wereldwijd

Risico pariteit -1- 1 Aandelen Wereldwijd Ontwikkelde Markten - MSCI World Index MSCI Daily Net TR World Euro, Aandelen Wereldwijd Risico pariteit Risico pariteit is een techniek die wordt ingezet om de risico s in een beleggingsportefeuille te reduceren. Sinds 2008 heeft risico pariteit om drie redenen veel aandacht gekregen: 1.

Nadere informatie

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds Versie 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Uitgangspunten 3. Reikwijdte van de strategieën 4. Uitsluitingsbeleid 5. Integrale waardenanalyse 6. Stemmen 1. Inleiding

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst. 21 mei 2019

Deelnemersbijeenkomst. 21 mei 2019 Deelnemersbijeenkomst 21 mei 2019 Uitslag verkiezing 2 Agenda 1) Opening 18:30 2) Verantwoording 2018 18:35-18:45 Henk Knol 3) Vermogensbeheer 18:45-19:15 René Starmans 4) Herstelplan / Korten? 19:15-1930

Nadere informatie

Verklaring inzake Beleggingsbeginselen

Verklaring inzake Beleggingsbeginselen Verklaring inzake Beleggingsbeginselen per 1 januari 2015 TRANSPARANT OVER ELKE FASE Inhoudsopgave Verklaring inzake Beleggingsbeginselen van Stichting ING CDC Pensioenfonds 3 De pensioendoelstellingen,

Nadere informatie

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN

Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015 Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015 Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2015 Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken Datum: 2015 Versie : 1 Inhoud 1. Introductie...3 2. Uitgangspunten...3 3. Beleggingsbeginselen...5 Bijlage 1: Versiebeheer

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1. Inleiding De verklaring beschrijft de door het bestuur vastgestelde uitgangspunten voor het beleggingsbeleid van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de

Nadere informatie

STRATEGISCH BELEGGINGSPLAN STICHTING PENSIOENFONDS ROCKWOOL

STRATEGISCH BELEGGINGSPLAN STICHTING PENSIOENFONDS ROCKWOOL STRATEGISCH BELEGGINGSPLAN 2019-2021 STICHTING PENSIOENFONDS ROCKWOOL 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Inleiding strategisch beleggingskader... 4 2. Doelstelling... 5 3. Beleggingsbeginselen.... 7 4.

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Pensioenfondsenkring 1

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Pensioenfondsenkring 1 Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Pensioenfondsenkring 1 Datum: 28 februari 2019 Versie: 1 Centraal Beheer Algemeen Pensioenfonds is een handelsnaam van de Stichting Achmea Algemeen

Nadere informatie

32.0039.15. Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleggingsbeginselen SPW

32.0039.15. Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleggingsbeginselen SPW 32.0039.15 Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleggingsbeginselen SPW 28 juni 2016 Inleiding Beleggingsbeginselen zijn de belangrijkste overtuigingen die ten grondslag liggen aan de strategie,

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. Management B.V. Best practices voor betrokken aandeelhouderschap Amsterdam, januari 2015 Management B.V. Herengracht 252 1016 BV Amsterdam Tel: +31 20 520 7660 contact@doubledividend.nl KVK nr. 30199843

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor

Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Het beleggingsbeleid van Berben s Effectenkantoor Waarschijnlijk baseert u uw keuze voor een vermogensbeheerder op diverse gronden. Mogelijk heeft u binnen uw netwerk al goede berichten over ons vernomen.

Nadere informatie

Beleggingsbeginselen

Beleggingsbeginselen Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Versie april 2015 Deze Verklaring beleggingsbeginselen maakt onderdeel uit van het beleggingsbeleid van het pensioenfonds en is aangepast

Nadere informatie

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds INTRODUCTIE Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds Ahold Pensioenfonds (APF) belegt op lange termijn en wereldwijd. Als belegger heeft APF de taak om het beste resultaat te behalen in

Nadere informatie

I. Doelstelling. Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

I. Doelstelling. Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Deze Verklaring inzake de beleggingsbeginselen ( Verklaring ) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van het fonds. De beleggingsdoelstelling

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft een samenvatting van de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds Hoogovens (het fonds). Deze

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Maatschappelijk Verantwoord Beleggen 1 Verantwoord beleggingsbeleid Wij vinden het belangrijk dat uw geld maatschappelijk verantwoord wordt belegd. Dit doen we op verschillende manieren: we sluiten bepaalde

Nadere informatie

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Welke beleggingen sluiten wij uit? Ons verantwoord beleggingsbeleid Wij hebben de taak om het beste beleggingsresultaat te behalen in het belang van onze deelnemers. Beleggen doen wij graag verantwoord. Daarom houden wij rekening met milieu,

Nadere informatie