Behoefte aan verbondenheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Behoefte aan verbondenheid"

Transcriptie

1 Eenzaamheid aanpakken? Nan Stevens Psychogerontologie Radboud Universiteit Nijmegen Behoefte aan verbondenheid Een basale behoefte aan een aantal mensen waarbij er sprake is van Regelmatig contact Wederzijdse genegenheid en betrokkenheid Wederzijdse zorg Stabiliteit 1

2 Gemis aan verbondenheid Leidt tot: eenzaamheid stress angst depressie actie Eenzaamheid Onaangenaam gevoel van gemis van bepaalde soort relatie van kwaliteit in relaties vanwege te weinig relaties Tijdsperspectief 2

3 Verdeling eenzaamheid over de Nederlandse bevolking 10% 70% 20% Sterk eenzaam Matig eenzaam Niet eenzaam Emotionele eenzaamheid Vanwege het missen van een hechte relatie of van nabijheid Verlangen naar intimiteit Rusteloosheid Concentratieproblemen Angst (dreiging) Spanning Overgevoeligheid 3

4 Sociale eenzaamheid Vanwege het missen van gezelschap Verlangen naar gezelschap Rusteloosheid Concentratieproblemen Verveling Doelloosheid Zich buitengesloten voelen Risico factoren Persoonsgebonden Wantrouwen, negatieve houding t.a.v. anderen Sociale vaardigheden (-) Claimend gedrag Situatiegebonden Armoede Onvriendelijke buurt Gezondheidsbelemmering Interpersoonlijk Klein sociaal netwerk of geen netwerk Verlies van partner of andere belangrijke persoon Conflict in belangrijke relaties 4

5 Is eenzaamheid erg? Hoort het niet bij het leven? Eenzaamheid en gezondheid Langdurige eenzaamheid Hoge bloeddruk Overgewicht Slaapstoornissen Slechter immuunsysteem Versnelde veroudering Verhoogde kans op sterven 5

6 Gedrag van eenzame mensen Meer impulsief gedrag: Eten meer Drinken meer alcohol Roken meer Neiging tot verslavingen Eenzaamheid & onze brein Langdurige eenzaamheid belemmert het vermogen tot flexibel denken Organiseren Plannen maken Starten Op koers blijven Impulsen beheersen Emoties reguleren 6

7 Eenzaamheid & sociale denken Ongelukkig zijn Gevoel van dreiging Overgevoelig Negatieve waarneming Afstand houden Negatieve reacties Vicieuze cirkel Daarom is aandacht voor eenzaamheid belangrijk! Al is dit ingewikkeld 7

8 Doelen van interventies Voorkomen van (langdurige) eenzaamheid Bevorderen van sociaal contact Leren omgaan met eenzaamheid Niveaus: individu, groep, omgeving 8

9 Bevordering sociaal contact Gelegenheid tot contact aanbieden Wijkrestaurant Inloopactiviteit Groepsactiviteit * Bezoekdienst * Vakantieweek * Dagjes uit Bezoekdienst weduwen en weduwnaars Doelgroep: recente weduwen/weduwnaars Doel: ondersteuning bij het rouwproces; vastlopen voorkomen Langdurige eenzaamheid of isolement voorkomen Middel: regelmatig gesprek met een lotgenoot die zelf weduwe/weduwnaar is Bezoekers bieden: Een luisterende oor Nuttige informatie Een goed voorbeeld 9

10 Als je wereld klein wordt (individu) Doel: Bevorderen van (digitaal) contact Doelgroep: Mensen die alleen wonen en nauwelijks buiten komen wegens gezondheidsklachten Middelen Een computer (3 jaar) Een internetverbinding Vijf lessen via Senior Web Ondersteuning thuis via Senior Web vrijwilliger Zin in vriendschap Groepscursus voor 55+ vrouwen Verwachtingen: wat wil ik in vriendschap? Zelfwaardering Sociale vaardigheden Analyse van sociale netwerk Stellen van doel(en) Stappenplan Positief denken 10

11 Zin in vriendschap: Een half jaar na de cursus: 63%: nieuwe vrienden 60%:verbeterde vriendschap Meer positieve stemming Hogere levenssatisfactie Na10-12 maanden: Eenzaamheid was verdwenen (29%) of sterk verminderd (36%) Meer vriendschapscursussen Vrienden maken kan je leren (Rode Kruis) voor mannen en vrouwen, jaar Sterk door je netwerk Vriendschapscursus 50+ (VU) voor mannen en vrouwen boven de 50 via internet, > 250 aanmeldingen Haal meer uit je vriendschappen 11

12 Project: Aanpak Eenzaamheid Hatert (omgeving) Stappen Bij elkaar brengen van betrokken personen en instanties Omvang van het probleem in kart brengen Signaleringskaart ontwikkelen Keukentafel gesprekken: bewoner en buurtwerker Partners Aanpak eenzaamheid Hatert 12

13 Buurttafels : nieuwe methode Buurtgerichte sociale activering en buurtreminiscentie Bewoners en buurtwerkers vertellen verhalen aan elkaar m.b.t. een thema of vraag of n.a.v. foto s van de buurt 2-3 tafels met 8-10 deelnemers & gespreksleider per tafel 13

14 Conclusies Aandacht voor eenzaamheid is belangrijk. Bestrijding van eenzaamheid heeft zin, via het individu, groepen en de omgeving. Ontmoeting organiseren helpt om wijkbewoners te activeren. Interventies bedenken die passen in eigen omgeving. 14

Aanpak van eenzaamheid: een urgente uitdaging. Psychogerontoloog dr. Nan Stevens

Aanpak van eenzaamheid: een urgente uitdaging. Psychogerontoloog dr. Nan Stevens Aanpak van eenzaamheid: een urgente uitdaging Psychogerontoloog dr. Nan Stevens Kenmerkend van ons als mensen is een fundamentele behoefte aan verbondenheid, dat wil zeggen, behoefte aan regelmatige (zo

Nadere informatie

De Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid

De Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid De Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid Even voorstellen Mijn naam is Mieke Mes, deskundige op het gebied van aanpakken Eenzaamheid Vanuit mijn bedrijf MM-adviesburo

Nadere informatie

[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid

[Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid [Checklist] voor activiteiten die zich richten op eenzaamheid Het bevorderen van zelfredzaamheid en volwaardig meedoen in de stad zijn de hoofddoelen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Elke

Nadere informatie

Signaleren en aanpak van. eenzaamheid. www.cvo.vu.nl

Signaleren en aanpak van. eenzaamheid. www.cvo.vu.nl Signaleren en aanpak van eenzaamheid www.cvo.vu.nl Meer informatie over deze brochure vindt u op de website www.cvo.vu.nl. Op deze site kunt u exemplaren van de brochure bestellen of een PDF-bestand downloaden.

Nadere informatie

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Folder 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken

Nadere informatie

Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1

Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?

Nadere informatie

Samen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres

Samen tegen eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Contact Kom Erbij Bezoek- en postadres Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt

Nadere informatie

Zorg voor Jezelf Gids

Zorg voor Jezelf Gids Zorg voor Jezelf Gids Ontdek welke 3 gewoontes je tegenhouden om een relaxed leven te hebben Wat ga je ontdekken? W e l k e g e w o o n t e s j e i n z e t i n e e n p o g i n g e e n s t r e s s v r i

Nadere informatie

Mijn hersenletsel. Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting:

Mijn hersenletsel. Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Toelichting: Mijn hersenletsel Ik heb moeite met het vasthouden of verdelen van mijn aandacht. Ik ben snel afgeleid. Ik heb moeite om alles bij te houden/de wereld gaat zo snel. Ik heb moeite met flexibiliteit en veranderingen.

Nadere informatie

Klanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS

Klanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS 2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming

Nadere informatie

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en

Nadere informatie

Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in

Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om klachten die te maken kunnen

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij

Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid. Kom Erbij Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Kom Erbij Meer dan een miljoen Nederlanders sterk eenzaam Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De invloed van eenzaamheid is groot en leidt

Nadere informatie

Pesten. Ouderavond Basisschool Brakkenstein Prof. dr. Ron Scholte (Radboud Universiteit Nijmegen, Praktikon)

Pesten. Ouderavond Basisschool Brakkenstein Prof. dr. Ron Scholte (Radboud Universiteit Nijmegen, Praktikon) Pesten Ouderavond Basisschool Brakkenstein 25-10-2018 Prof. dr. Ron Scholte (Radboud Universiteit Nijmegen, Praktikon) 1 Pesten en gepest worden Thema s: - definitie, prevalentie, en betrokkenheid - effecten

Nadere informatie

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Stress en gezondheid Acute stress Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert

Nadere informatie

Ontwikkelen: een levenslang proces 11

Ontwikkelen: een levenslang proces 11 INHOUDSTAFEL Ontwikkelen: een levenslang proces 11 A Wat is ontwikkeling? 13 Doelstellingen 13 1 Inleiding 14 2 Definitie en kenmerken 15 2.1 Definitie 15 2.2 Algemene kenmerken van ontwikkeling 15 2.3

Nadere informatie

EQ - emotionele intelligentie in kaart

EQ - emotionele intelligentie in kaart EQ - emotionele intelligentie in kaart 24-3-2014 BASISPROFIEL Laan van Vlaanderen 323 1066 WB Amsterdam INTRODUCTIE Het EQ rapport brengt iemands emotionele intelligentie in kaart. Dit is het vermogen

Nadere informatie

Armoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg?

Armoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg? Armoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg? Ruim 10% van de Nederlandse bevolking leeft in armoede. Ongeveer 7% van de kinderen in de provincie Groningen groeit op in een gezin dat

Nadere informatie

Aardbevingen en psychische klachten

Aardbevingen en psychische klachten Aardbevingen en psychische klachten (Karin Folkers, Klinisch Psycholoog) Jantien Mast, Verpleegkundig Specialist Peter Pijper en Coosje Klootwijk, verpleegkundigen Bouke Koopmans, psychiater Loppersum,

Nadere informatie

KBC Starters-event 10 mei 2014

KBC Starters-event 10 mei 2014 KBC Starters-event 10 mei 2014 Ondernemerskwaliteiten Renske Harte GZ haptotherapeut Aquaphilia : Liefdegevoelens voor het water Kwaliteiten Waargaatje hart van open? Motortjes en Putjes Van wie of wat

Nadere informatie

Burgervriendschappen. wiens zorg is dat? Ellen MJ Witteveen

Burgervriendschappen. wiens zorg is dat? Ellen MJ Witteveen Burgervriendschappen. wiens zorg is dat? Ellen MJ Witteveen Deltalezingen cyclus Gerion 13 juni 2013 Opbouw Burger? Vanuit overheidsperspectief Vanuit samenlevingsperspectief Vanuit professioneel perspectief

Nadere informatie

Workshop. Signaleren eenzaamheid en dan. Zeist, mei 2019

Workshop. Signaleren eenzaamheid en dan. Zeist, mei 2019 Workshop Signaleren eenzaamheid en dan Zeist, mei 2019 Programma Wat is eenzaamheid? Cijfers, oorzaken en gevolgen Wat werkt wel en wat niet? Aanpak eenzaamheid: wat kun je doen? Van signaleren naar gesprek.

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Hoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij

Hoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij Hoe sterk is de (eenzame) mantelzorger? Kennisdag 28 november 2017 Mieke Mes, specialist aanpak eenzaamheid en gespreksleider Coalitie Erbij Eenzaamheid bij mantelzorgers in cijfers Uit onderzoek van Mezzo

Nadere informatie

Deel 1: Positieve psychologie

Deel 1: Positieve psychologie Deel 1: Positieve psychologie Welkom bij: Positieve gezondheid. Jan Auke Walburg 2 Carla Leurs 3 4 Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke en mentaal vermogen. Welbevinden en gezondheid Verschillende

Nadere informatie

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

25-9-2014. Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Do s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren. Leen Heylen

Do s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren. Leen Heylen Do s en don ts bij aanpak van eenzaamheid bij thuiswonende senioren Leen Heylen Inhoud Oud en eenzaam? Een situatieschets Definitie eenzaamheid Sociale en emotionele eenzaamheid Wat maakt ouderen kwetsbaar

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Eenzaamheid onder ouderen Een aanpak die werkt

Eenzaamheid onder ouderen Een aanpak die werkt Eenzaamheid onder ouderen Een aanpak die werkt Overal zetten professionals en vrijwilligers zich in voor eenzame ouderen. Maar eenzaamheid los je niet zo maar op. Wat werkt, wat niet en waar valt handige

Nadere informatie

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?

Nadere informatie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie

MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie MIDDELENMISBRUIK + angststoornissen depressie Enkele cijfers 17,9 % van de patiënten met een angststoornis lijdt aan een alcoholverslaving 19,4% van de alcoholverslaafden heeft een angststoornis (Addiction

Nadere informatie

Variaties van gedrag en beleving

Variaties van gedrag en beleving Variatie in gedrag en beleving Tussen mensen Binnen mensen Frans Hoogeveen F.R.Hoogeveen@hhs.nl www.dehaagsehogeschool.nl/lectoraatpg Variaties van gedrag en beleving binnen het individu Gedrag Individu

Nadere informatie

Interpersoonlijke psychotherapie

Interpersoonlijke psychotherapie Interpersoonlijke psychotherapie in een groep een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe, Opleider-supervisor IPT en groepspsychotherapie Cora Versteeg, supervisor IPT en groepspsychotherapeut i.o.

Nadere informatie

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning

Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Stressmanagement-training: Vaardig door ontspanning Veel mensen met een hart- of vaatziekte (HVZ) en hun partners ervaren ook nog stress als ze thuis hun leven weer proberen op te bouwen. Dit is dus ná

Nadere informatie

CHECKLIST BEHANDELDOELEN

CHECKLIST BEHANDELDOELEN Uw naam: Naam therapeut: Datum: CHECKLIST BEHANDELDOELEN Het stellen van doelen is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle therapie. Daarom vragen wij u uw doelen voor de aankomende therapie aan

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17

Inhoudsopgave. Voorwoord 11. Dankwoord 15. Inleiding 17 Inhoudsopgave Voorwoord 11 Dankwoord 15 Inleiding 17 1 Kenmerken en risicofactoren van eetstoornissen 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Psychische achtergronden 26 1.3 Gebrek aan eigenwaarde en zelfvertrouwen 27

Nadere informatie

Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN

Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN PRAKTISCHE INFORMATIE Wat voor cursus? Het is een cursus voor mensen die, om wat voor reden dan ook, geen stevige vriendenkring (meer) hebben en die actief willen onderzoeken

Nadere informatie

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar?

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Workshop Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Liesbeth Niessen Psycholoog Arbeid en Gezondheid N.I.P. www.competencecoaching.nl

Nadere informatie

Borderline, waar ligt de grens?

Borderline, waar ligt de grens? Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met

Nadere informatie

Ich bön d r väör dich!

Ich bön d r väör dich! Ich bön d r väör dich! Wie zijn wij? NaoberzorgPunt is een vereniging van betrokken inwoners en ondernemers in Roggel. Wij zijn een netwerkorganisatie en werken samen met de huisartsenzorg, ondernemersvereniging,

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Stress

Gezonde Leefstijl: Stress Gezonde Leefstijl: Stress 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Wat is stress? Stressoren Gevolgen van teveel stress Tips bij stress Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Jaarlijks worden 30.000 mensen afgekeurd wegens

Nadere informatie

Zijn / haar hersenletsel

Zijn / haar hersenletsel Zijn / haar hersenletsel Mijn naaste heeft moeite met het vasthouden of verdelen van zijn/haar aandacht. Mijn naaste is snel afgeleid. Mijn naaste heeft moeite om alles bij te houden/de wereld gaat zo

Nadere informatie

Suïcide bij ouderen in Nederland

Suïcide bij ouderen in Nederland Suïcide bij ouderen in Nederland 19-27 AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl www.kerkhofpsychotherapie.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 19 196 Suïcide

Nadere informatie

Test je mate van overspanning

Test je mate van overspanning Test je mate van overspanning Deze vragenlijst is bedoeld om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om diverse stressklachten die te maken kunnen hebben met je werk en privésituatie.

Nadere informatie

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Zorg voor de Partner Waar loopt de partner tegen aan? Hoe kun je, je partner steunen als je zelf niet

Nadere informatie

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn?

Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? Juul van Hoof Senior adviseur participatie en inclusie MOVISIE Symposium Roze Ouderenzorg Utrecht, 27 juni 2013 Kijken door een roze bril Gewoon homo zijn? 7/17/2013 Inhoud 1. Wat betekent LHBT? 2. Ontdekking

Nadere informatie

Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010

Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010 Mathieu Heemelaar Onderwijssymposium Rotterdam Verkeert 31 maart 2010 1. Sociale acceptatie: cijfers en analyse 2. Politiek en beleid 3. Onderzoek psychosociale effecten 1. Effecten homonegativiteit bij

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15

INHOUDSTAFEL I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19. Voorwoord 13. Pictogrammen 14. Doelstellingen 15 INHOUDSTAFEL Voorwoord 13 Pictogrammen 14 Doelstellingen 15 I ONTWIKKELEN: EEN LEVENSLANG PROCES 19 A Wat is ontwikkeling? 21 1 Definitie en kenmerken 21 1.1 Definitie 21 1.2 Algemene kenmerken van ontwikkeling

Nadere informatie

1 Het sociale ontwikkelingstraject

1 Het sociale ontwikkelingstraject 1 Het sociale ontwikkelingstraject Tijdens de schoolleeftijd valt de nadruk sterk op de cognitieve ontwikkeling. De sociale ontwikkeling is in die periode echter minstens zo belangrijk. Goed leren lezen,

Nadere informatie

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen

Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Ten aanzien van de kenmerken van de gevolgen van werkstress werkplezier wordt een viertal categorieën onderscheiden, t.w. 1. emotionele

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten

Training & themabijeenkomsten Training & themabijeenkomsten voor mantelzorgers Inhoudsopgave 3 4 6 Trainingen en themabijeenkomsten - Hoe werkt het? Trainingen Themabijeenkomsten Over VIT-hulp bij mantelzorg VIT-hulp bij mantelzorg

Nadere informatie

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen 1 oktober 2014 Marielle van den Heuvel, Gezondheidszorgpsycholoog Afdeling Medische Psychologie Orbis Medisch Centrum Inhoud

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen

OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK Leen Heylen OVERZICHT Theorie Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Aanpak eenzaamheid DEFINITIE EENZAAMHEID Eenzaamheid is het

Nadere informatie

Preventieoverzicht depressie Gezondheids winst voor Doelgroep Naam interventie Doelstelling interventie/ boodschap

Preventieoverzicht depressie Gezondheids winst voor Doelgroep Naam interventie Doelstelling interventie/ boodschap Alle leeftijdscategorieën Alle leeftijdscategorieën Werknemers project Trainen in signaleren alle leeftijden Project Vroegtijdig opsporen Jongeren (6-8) SIMBA Vergroten sociale Jongeren (8-12) KOPP: Doepraatgroep

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar

Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis De grote impact van het kleine gebaar Liselotte Van Ooteghem Mia Vervaeck Studiedag Kronkels - 27 november 2014 Wie we zijn en waarom we hier staan Inleiding

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Depressies

Praktische opdracht ANW Depressies Praktische opdracht ANW Depressies Praktische-opdracht door een scholier 1714 woorden 27 februari 2002 7,9 16 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding: Deze brochure gaat over depressies. Op het moment hebben

Nadere informatie

Gezondheidsbeleid: visie van onze school

Gezondheidsbeleid: visie van onze school Gezondheidsbeleid: visie van onze school Wij stellen ons tot doel onze leerlingen de nodige kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bij te brengen voor een gezonde leefstijl met respect voor zichtzelf

Nadere informatie

Coalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015

Coalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 Coalitie Erbij De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015 1. De landelijke Coalitie Erbij in 2 minuten 2. Wat is eenzaamheid? 3. De gezichten van eenzaamheid 4. De lokale aanpak van eenzaamheid

Nadere informatie

Psychosociale gevolgen van kanker. Wat speelt er bij kanker. 8 november 2011 8 november 2011. K.Rutgers, Centrum Amarant/THHA 1

Psychosociale gevolgen van kanker. Wat speelt er bij kanker. 8 november 2011 8 november 2011. K.Rutgers, Centrum Amarant/THHA 1 Psychosociale gevolgen van kanker Karen Rutgers van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant te Utrecht Toon Hermans Huis Amersfoort Wat speelt er bij kanker Kanker = crisis = ontreddering Kanker

Nadere informatie

Kansen voor gezondheid

Kansen voor gezondheid 10-6-2015 1 g Kansen voor gezondheid L a n g e r Jan Auke Walburg Vraagstelling Hoe kan je de gezondheid en het welbevinden van een populatie bevorderen zodanig dat: mentale en somatische ziektes afnemen

Nadere informatie

Bedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes!

Bedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes! Peiling: uw mening over de aanpak van eenzaamheid Welkom Bedankt voor het meedoen aan deze peiling. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. Succes! Vraag 1 Ik ben werkzaam bij / zet mij in voor de volgende

Nadere informatie

VVSG Zorgen voor jezelf Oefening: Multiple-choice test

VVSG Zorgen voor jezelf Oefening: Multiple-choice test Oefening: Multiple-choice test 1. Stress in de werksituatie ontstaat door De manier hoe we naar situaties van ons werk kijken want niet iedereen heeft last van stress in dezelfde situaties Veel draaglast

Nadere informatie

Hoe zetten we sport in voor kwetsbare doelgroepen passend bij de WMO? Evelien Wijdeveld en Simon Ott Sportontmoeting, 9 oktober 2013

Hoe zetten we sport in voor kwetsbare doelgroepen passend bij de WMO? Evelien Wijdeveld en Simon Ott Sportontmoeting, 9 oktober 2013 Hoe zetten we sport in voor kwetsbare doelgroepen passend bij de WMO? Evelien Wijdeveld en Simon Ott Sportontmoeting, 9 oktober 2013 Zorg en sport Zorg benadrukt het ziek zijn De patiënt wordt behandeld

Nadere informatie

Depressie bij verpleeghuiscliënten

Depressie bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 3 Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen

Nadere informatie

ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE

ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE IMPOSSIBLE IS NOTHING. Nico De fauw Psycholoog Beleidsmedewerker Voorzitter Werkgroep Verder www.passant.be www.werkgroepverder.be WELZIJN OP HET WERK Welzijnswet

Nadere informatie

Motieven en persoonlijkheid. Waarom doen mensen de dingen die ze doen?

Motieven en persoonlijkheid. Waarom doen mensen de dingen die ze doen? Motieven en persoonlijkheid Waarom doen mensen de dingen die ze doen? Motivatie psychologen vragen: Waarom doen mensen de dingen die ze doen? Motivatiepsychologen zoeken naar de motieven, de drijfveren

Nadere informatie

Cliënt Zelf-Beoordeling gebaseerd op de START. Kwetsbare punten

Cliënt Zelf-Beoordeling gebaseerd op de START. Kwetsbare punten Cliënt Zelf-Beoordeling gebaseerd op de START Cliënt: DEEL 1 Datum: Kwetsbare punten - Kwetsbare punten zijn dingen (in uzelf en in uw leven) die er voor kunnen zorgen dat het niet goed met u gaat, en

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

Ik bereid me voor. Wat vind jij belangrijk? De vragen. Wat gebeurt er als je deze lijst hebt ingevuld? Jouw gegevens

Ik bereid me voor. Wat vind jij belangrijk? De vragen. Wat gebeurt er als je deze lijst hebt ingevuld? Jouw gegevens Wat vind jij belangrijk? Wij willen graag horen wat jij belangrijk vindt in jouw leven. En hoe de ondersteuning die jij krijgt hierbij past. Binnenkort heb je hierover een gesprek met je begeleider. Dit

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Eenzaamheid. Aanleiding. Beschrijving. Eenzaamheid

Eenzaamheid. Aanleiding. Beschrijving. Eenzaamheid Eenzaamheid Aanleiding In het beleidsplan Wmo 2008-2011 is toegezegd specifieke aandacht te schenken aan de aanpak van eenzaamheid. Daartoe is op 30 maart 2011 een werkconferentie gehouden. Daarbij is

Nadere informatie

Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014. Dr. Roeslan Leontjevas

Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014. Dr. Roeslan Leontjevas Doen bij Depressie Alzheimer café Maarheeze, 11 juni 2014 Dr. Roeslan Leontjevas Doen bij Depressie: effectief depressie aanpakken Dr. Roeslan Leontjevas - psycholoog - onderzoek aan Radboud Universitair

Nadere informatie

Tien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak

Tien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak Tien jaar kijken naar eenzaamheid Prevalentie, oorzaken, gevolgen en aanpak Erbij - Ledenbijeenkomst 30 maart 2017 Theo van Tilburg Sociologie Vrije Universiteit Amsterdam T.G.van.Tilburg@vu.nl 1 2 Zicht

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Autisme en vriendschap

Autisme en vriendschap 1 Opbouw workshop Autisme en vriendschap Inloop Welkom door Nel Hofman Autisme en Vriendschap Dilemma s Vragen? Sandra Kint GZ psycholoog Yulius Autisme Gabrine Jagersma Orthopedagoog en onderzoeker Yulius/Erasmus

Nadere informatie

Luchtgenoten. Wie zijn wij

Luchtgenoten. Wie zijn wij Luchtgenoten Luchtgenoten Met deze folder wil de patiëntenvereniging Luchtgenoten zich aan u voorstellen: wie zijn wij en wat kunnen wij u bieden. Ook wordt vermeld waar u terecht kunt voor nadere informatie

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Marianne Haspels & Renske van Bemmel m.haspels@piresearch.nl Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Wat is Competentiegericht Werken? Doel van CGW - professionalisering

Nadere informatie

Vrijwillige hulp Maatjes Ontmoeten Mantelzorg

Vrijwillige hulp Maatjes Ontmoeten Mantelzorg Met elkaar, voor elkaar! Vrijwillige hulp Vrijwilligers zijn mannen en vrouwen die om een ander denken. Zij voelen zich betrokken bij hun medemens. Vrijwilligerswerk is voor hen een keuze. Ze zijn blij

Nadere informatie

KINDEREN & JONGEREN MET NAH. Werkbezoek regio Hart van Brabant 28 maart 2017

KINDEREN & JONGEREN MET NAH. Werkbezoek regio Hart van Brabant 28 maart 2017 Hartelijk welkom KINDEREN & JONGEREN MET NAH Werkbezoek regio Hart van Brabant 28 maart 2017 PROGRAMMA PLENAIR GEDEELTE 12.00 uur : Inloop & Ontvangst 12.15 uur : Elkaar ontmoeten tijdens de lunch 13.00

Nadere informatie

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL

JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Module JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL Erkende vervolgopleiding tot Jeugdtrauma Therapeut De opleiding JEUGDTRAUMA PROFESSIONAL is er voor Therapeuten die al een opleiding hebben afgerond en hun kennis en vaardigheden

Nadere informatie

Humanitas Tandem Achterhoek. Presentatie Marianne de Veer Coördinator

Humanitas Tandem Achterhoek. Presentatie Marianne de Veer Coördinator Humanitas Tandem Achterhoek Presentatie Marianne de Veer Coördinator Humanitas Tandem Doel: Sociaal isolement doorbreken en/of dreigend isolement voorkomen De weg vinden naar nieuwe vrienden en kennissen

Nadere informatie

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis We gaan uit van eigen kracht, eigen keuzes en eigen mogelijkheden. 02 Aveleijn Inhoud Missie

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Het voelt nu anders. Veranderde emoties na hersenletsel. Niels Farenhorst Klinisch psycholoog

Het voelt nu anders. Veranderde emoties na hersenletsel. Niels Farenhorst Klinisch psycholoog Het voelt nu anders Veranderde emoties na hersenletsel Niels Farenhorst Klinisch psycholoog Anderen zeiden: Ik ben nu eerder emotioneel Mijn stemmingen wisselen snel Ik erger mij overal aan Ik ben onzeker

Nadere informatie

Eenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl

Eenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid bij Ouderen Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid: definitie Het gevoel dat de contacten met anderen in aard en/of intensiteit minder

Nadere informatie

Factsheet. Eenzaamheid. Gelderland-Zuid. Onderzoek onder volwassenen en ouderen

Factsheet. Eenzaamheid. Gelderland-Zuid. Onderzoek onder volwassenen en ouderen Gelderland-Zuid Factsheet Eenzaamheid Onderzoek onder volwassenen en ouderen Onderzoek naar eenzaamheid De Volwassenen- en ouderenmonitor is eind 2012 onder ruim 22.000 zelfstandig wonende inwoners van

Nadere informatie

Welkom op de ouderavond!

Welkom op de ouderavond! Welkom op de ouderavond! ROTS & WATER Heiloo, 20 januari 2016 Mary van Doorn Rots en Water trainer HVO-leerkracht obs Meander Programma Rots & Water 20.10 20.30 Opening: Wie ben ik? Wat doe ik? 20.10 20.30

Nadere informatie

Doetertoe Media. Projectenbrochure. Januari 2013

Doetertoe Media. Projectenbrochure. Januari 2013 Doetertoe Media Projectenbrochure Januari 2013 Mediawijsheidprojecten voor onderwijsinstellingen Doetertoe Media hecht veel waarde aan mediawijsheid; kritisch en bewust omgaan met media. Door middel van

Nadere informatie

Hoe ons brein ons bij de neus neemt!

Hoe ons brein ons bij de neus neemt! Hoe ons brein ons bij de neus neemt! Wie is hier de baas, jij of je verstand? Over een half uur: 1. Verstand is heel slim met taal 2. Kan zijn eigenaar tot uitputting drijven 3. Hoe help je medewerkers

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker

UMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.

Nadere informatie

De psychiatrische cliënt in beeld Terugkeer in de maatschappij Psychiatrisch stigma bekeken vanuit client, familie en samenleving Job van t Veer Wat is het psychiatrisch stigma? Psychiatrisch stigma Kennis

Nadere informatie

Onderzoek je energiebalans*

Onderzoek je energiebalans* Onderzoek je energiebalans* Om je gevoel van stress aan te pakken, is het van belang dat je eerst ziet hoe je energiebalans er uit ziet op 5 verschillende gebieden. Met deze vragenlijst krijg je inzicht

Nadere informatie