Document2 HET REINTEGRATIEPALET VAN DE GEMEENTE AMERSFOORT

Transcriptie

1 HET REINTEGRATIEPALET VAN DE GEMEENTE AMERSFOORT

2 INHOUDSOPGAVE bladzijde 1. Inleiding 3 2. Doelstelling Onze cliënten Het reïntegratiepalet Werktrajecten 6 6. Overige trajecten Ouderen en jongeren Ontwikkelingen BIJLAGEN 1. Evaluatie Morgen Beginnen 2. Evaluatie doorstroompool 3. PlusWerk 4. Werk Mee 5. Trajecten op maat arbeidsintegratie 6. Jongeren

3 1. Inleiding De afgelopen periode is er vanuit de hoofdafdeling sociale zekerheid hard doorgewerkt aan het ontwikkelen van het Amersfoortse reïntegratiebeleid. Er is een reïntegratiepalet ontwikkeld dat recht doet aan de diversiteit van onze cliënten. Dit palet bestaat uit diverse instrumenten en project om onze cliënten het maximaal haalbare op het gebied van reïntegratie 1 te laten bereiken. Wij hebben, zoals toegezegd, een aantal instrumenten geëvalueerd. Dit heeft geleid tot verfijning van deze instrumenten. Aan de andere kant zijn er ook nieuwe instrumenten ontwikkeld die het palet compleet maken. In deze notitie beschrijven wij ons reïntegratiebeleid op hoofdlijnen en schetsen wij het reïntegratiepalet. Tot slot blikken wij vooruit naar de doorontwikkeling van het palet in de komende periode. In een aantal bijlagen bij deze notitie gaan wij dieper in op een aantal onderwerpen en geven aan welke punten uit de diverse evaluaties naar voren zijn gekomen. 2. Doelstelling Voordat we kijken naar de opbouw van ons reïntegratiepalet, schetsen we eerst wat we hiermee eigenlijk willen bereiken. De naam van het beleidskader geeft de doelstelling al aan: iedereen laten doen wat hij of zij kan. Als opgaven hierbij worden in het beleidsplan geformuleerd: - Komen tot een inzet van middelen die leidt tot een minimale instroom en een maximale uitstroom - Maximaal bijdragen aan het streven dat iedere cliënt terecht een WWB-uitkering ontvangt en de duur van de WWB-uitkering niet langer dan strikt noodzakelijk is. Om deze opgaven te verwezenlijken zijn er vijf sporen. Als het gaat om reïntegratie zijn de twee relevante sporen: 1. Toeleiding naar werk van cliënten met werkperspectief. Het naar vermogen deelnemen aan toeleiding is een verplichting die hoort bij het recht op een WWB-uitkering. Doen wat je kunt. 2. Activering van cliënten bij wie het werkperspectief nog niet in voldoende mate aanwezig is. Ook hier geldt dat het naar vermogen deelnemen aan activering als verplichting kan worden opgelegd. En ook hier geldt: doen wat je kunt. De overige sporen zijn instroombeperking, handhaving en minimabeleid. 1 Onder reïntegratie verstaan wij zowel toeleiding naar werk als activering

4 3. Onze cliënten Alle cliënten met een bijstandsuitkering in de gemeente Amersfoort zijn ingedeeld op de reïntegratieladder. De reïntegratieladder is een verfijnde diagnosemethode die het mogelijk maakt om voor cliënten de afstand tot de arbeidsmarkt te bepalen in de vorm van niveaus (traptreden). De ladder kent 10 verschillende niveaus. Hoe hoger de trede, hoe kleiner de afstand tot de arbeidsmarkt. De treden zijn als volgt benoemd: Zorg Trede 0 Ontbreken mogelijkheden reïntegratie Zorg Trede 1 Zorgtraject Activering Trede 2 Persoonlijke activering Trede 3 Maatschappelijke orientatie Arbeidstoeleiding Trede 4 Beroepsorientatie Trede 5 Scholing Trede 6 Klaar voor werk Trede 7 Tijdelijk werk Trede 8 Gesubsidieerd werk Trede 9 Regulier werk In onderstaand schema is aan de hand van de reïntegratieladder weergegeven hoe het cliëntenbestand van de gemeente Amersfoort eruit ziet en welk gedeelte van hen in traject is (cijfers per 25 oktober 2006). In totaal zijn er 2535 mensen ingedeeld op de ladder (zowel cliënten als hun partners, onder de 65 jaar). Van hen zijn er 1245 in traject. Dat betekent dat ongeveer 49% van de cliënten een traject volgt Ontbreken mogelijkh Zorg 2 Persoonl Activering M aatsch orientatie Beroeps orientatie Scholing 6 Klaar voor werk Tijdelijk werk 16 8 Gesub werk Regulier werk geen traject traject AI Hiernaast nemen rond de 123 cliënten deel aan de doorstoompool (gesubsidieerd werk). Ouderen en jongeren In ons reïntegratiebeleid gaan wij uit van de afstand tot de arbeidsmarkt van onze cliënten, bepaald door hun positie op de ladder. Er zijn geen aparte doelgroepen benoemd. Een uitzondering hierop zijn jongeren en ouderen. Deze groepen krijgen landelijk en in het collegeprogramma nadrukkelijk de aandacht. Daarom besteden wij ook extra aandacht aan deze specifieke groepen. Op dit moment hebben 115 jongeren in de leeftijd van jaar een bijstandsuitkering. Bij 35% van hen is vastgesteld dat zij op dit moment geen traject kunnen volgen.

5 Van het totale cliëntenbestand is 21% tussen de 55 en 65 jaar. Dit zijn in totaal 566 personen van wie er 88 in traject zijn (13%). De komende jaren zal er per jaar 2% van het cliëntenbestand de leeftijdsgrens van 55 jaar overschrijden, waardoor deze groep behoorlijk in omvang toeneemt. Verderop in deze notitie gaan wij in op het reïntegratie-aanbod voor deze twee groepen. 4. Het reïntegratiepalet Om te zorgen dat toeleiding naar werk en activering voor uiteenlopende cliënten efficiënt georganiseerd kan worden, is er een palet van reïntegratie-instrumenten voorhanden. Deze instrumenten vallen allen onder de noemer trajecten op maat. Het totale aanbod aan reïntegratieinstrumenten bestaat uit een diversiteit van trajecten en instrumenten, dat afhankelijk van de behoefte van de cliënt kan worden ingezet door de medewerkers van de hoofdafdeling Sociale Zekerheid. Trajecten en instrumenten binnen het reïntegratiepalet zijn te onderscheiden naar hun inhoud en hun beoogde resultaat. Inhoud Zoveel mogelijk laten wij het uitvoeren van werkzaamheden een onderdeel van een traject zijn. Dit sluit aan bij het motto Doen wat je kunt. Door te werken ontwikkelt de deelnemer zich, wordt sociaal isolement voorkomen en wordt een goede basis gelegd voor deelname aan de reguliere arbeidsmarkt. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd binnen een traject met als doel de deelnemers zich dusdanig te laten ontwikkelen dat het voor hem of haar hoogst haalbare doel wordt bereikt. De werkzaamheden tijdens het traject worden aangepast aan wat de deelnemer kan. Werktrajecten zijn echter niet geschikt of voldoende voor alle cliënten. Daarom bestaat het reïntegratiepalet dat de medewerkers sociale zekerheid ter beschikking hebben uit veel meer instrumenten. Hierbij moet worden gedacht aan de starttrajecten (snelle toeleiding naar werk), jobhunting, sollicitatietraining, inzet van scholing, sociale activering, taalles of overige ondersteunende activiteiten. Deze activiteiten kunnen in plaats van of gelijktijdig met de werktrajecten worden ingezet. Beoogde resultaat Het ultieme doel van alle trajecten is het aanvaarden van regulier werk. De inzet van het werkdeel binnen de WWB is erop gericht dat iedereen die aan het werk kan, dat op termijn ook gaat doen. Regulier werk is echter niet (direct) voor alle cliënten weggelegd. In dat geval wordt er gekeken naar wat een cliënt nog wel kan. Als uitgangspunt wordt gehanteerd dat iedereen iets kan. De trajectactiviteiten worden dan ook afgestemd op wat er wel mogelijk is. Wanneer uitstroom naar regulier werk (nog) niet mogelijk is, dan wordt ingezet op activering. Bij de verschillende trajecten in de vorm van werk horen ook verschillende beoogde resultaten. Meestal is dit werk, maar soms wordt in eerste instantie ingezet op activering. Ook de duur van het traject kan variëren.

6 Totaalplaatje Het totale reïntegratiepalet wordt samengevat in onderstaande afbeelding. De verschillende onderdelen van het palet worden toegelicht. TRAJECTEN OP MAAT Trajecten AI Trajecten in de vorm van werk Doorstroompool - Traject gericht op regulier werk - Duurt max. 1 jaar - Deelnemer ontvangt salaris Plus Werk - Traject gericht op regulier werk - Duurt langer dan een jaar - Werk en opleiding gecombineerd - Deelnemer ontvangt salaris Morgen Beginnen Traject gericht op werk WSW Werk Mee (met behoud van uitkering) Vrijwilligers werk Traject gericht op activering (Toeleiding naar) zorg 5. Werktrajecten Als onderdeel van het totale reïntegratiepalet zijn er specifieke werktrajecten ontwikkeld voor deelnemers op alle treden van de reïntegratieladder (met uitzondering van cliënten in een zorgtraject). Morgen Beginnen is een werktraject gericht op het voorkomen van uitkeringsafhankelijkheid. De Doorstroompool, Werk Mee en PlusWerk zijn trajecten voor cliënten die in ons uitkeringsbestand zitten. De doorstroompool was er al. Werk mee en PlusWerk kunnen worden gezien als nieuwe kleuren op het reïntegratiepalet. Deze soorten trajecten worden onderstaand kort beschreven. Morgen beginnen De doelgroep voor Morgen Beginnen bestaat uit potentiële WWB-cliënten met een korte afstand tot de arbeidsmarkt en die in beginsel zicht hebben op het vinden van een duurzame werkplek op de reguliere arbeidsmarkt. Het kan gaan om werkzoekenden die door onvoldoende motivatie geen werk vinden of voor wie vraag en aanbod op de arbeidsmarkt niet direct matchen. Zij hebben zonder het project Morgen Beginnen wel recht hebben op een WWB-uitkering. Dit recht wordt vooraf getoetst. Door het aanbieden van werk vervalt het recht. Tijdens Morgen Beginnen worden de deelnemers direct aan het werk gezet. Met het project wordt beoogd uitkeringsafhankelijkheid te voorkomen. Morgen Beginnen duurt maximaal 3 maanden. Het is de bedoeling dat het merendeel van de deelnemers gedurende deze periode een reguliere baan vindt, hierop wordt door het CWI extra inzet gepleegd. Wanneer dit niet lukt is in een enkel geval een verlenging van nog eens drie maanden mogelijk. In bijlage 1 vindt u de hoofdlijnen van de evaluatie van het project Morgen Beginnen.

7 Doorstroompool, Pluswerk en Werk Mee De doorstoompool is een traject in de vorm van werk, en gericht op werk. Het is bedoeld voor cliënten die boven aan de reïntegratieladder staan. Werk Mee is een traject in de vorm van werk, gericht op activering. Het is bedoeld voor cliënten die onderaan de reïntegratieladder staan. Werk Mee en de doorstroompool vormen de respectievelijk onder- en bovenkant van het palet trajecten in de vorm van werk. Deze instrumenten maken nu onderdeel uit van het palet. De doorstroompool bestaat twee jaar, Werk Mee is net van start gegaan. Daartussenin ligt het terrein van trajecten in de vorm van werk die op termijn wel leiden tot uitstroom naar regulier werk, maar waarvan de duur langer is dan een jaar en waarbij de deelnemers scholing gecombineerd met werkervaring aangeboden krijgen. Dit noemen wij PlusWerk, een instrument dat op het moment in ontwikkeling is. Kernmerk van PlusWerk is dat scholing en werkervaring opdoen worden gecombineerd. In onderstaand schema zijn de hoofdlijnen van deze drie werktrajecten beschreven. Ze worden uitgevoerd onder regie van Arbeidsintegratie. Doorstroompool Pluswerk Werk Mee Doel Regulier werk Regulier werk Activering Inhoud Werkervaring opdoen bij een reguliere werkgever Werkervaring opdoen bij een reguliere werkgever in combinatie met scholing Werkervaring opdoen bij een reguliere werkgever. werkzaamheden sluit aan bij wat de deelnemer kan, in groepsverband. Duur Maximaal een jaar Tussen de 1 en 3 jaar Meer dan 3 jaar, indien Werk Mee max. haalbare is, mag duur onbeperkt zijn. Indien verdere groei op de reïntegratieladder mogelijk is wordt Werk Mee beëindigd en worden andere instrumenten ingezet Loon of uitkering Deelnemer is in dienst bij de doorstroompool en ontvangt salaris. Loonkosten kunnen bij gemeente worden gedeclareerd. Daarnaast eenmalige premie van 600,- Deelnemer is in dienst bij werkgever en ontvangt salaris. Eventueel in combinatie met loonkostensubsidie. Premie: nader te bepalen Met behoud van uitkering, in combinatie met een jaarlijkse premie van max. 600,- Voor meer gedetailleerde informatie over de evaluatie van de doorstroompool, de plannen voor PlusWerk en een beschrijving van Werk Mee wordt u verwezen naar de bijlage 2, 3 en 4. Vrijwilligerswerk Ook een traject gericht op vrijwilligerswerk is mogelijk wanneer duidelijk is dat terugkeer naar de reguliere arbeidsmarkt niet aan de orde is. Het verschil met Werk Mee is dat er, wanneer er eenmaal een passende vrijwilligersplek is gevonden, geen verdere begeleiding van de cliënt meer hoeft plaats te vinden. Op dit moment voert Ravelijn een project uit waarbij deelnemers worden bemiddeld naar vrijwilligerswerk. Dit project is specifiek gericht op allochtonen. Wanneer de bemiddeling geslaagd is, wordt de begeleiding van Ravelijn beëindigd.

8 WSW Ook binnen de Wsw zijn deelnemers aan het werk. De Wsw is bedoeld voor personen die door lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen uitsluitend onder aangepaste omstandigheden tot regelmatige arbeid in staat zijn. Het gaat hierbij om een beperking in relatie tot het te verrichten werk en niet om de handicap op zich. Om te worden toegelaten tot de doelgroep, moet iemand in staat zijn tot het leveren van regelmatige arbeid. Er zijn strikte criteria geformuleerd waaraan moet worden voldaan om toegelaten te kunnen worden tot een Wsw-functie. Er moet aan alle criteria gelijktijdig worden voldaan om tot de Wsw-doelgroep te kunnen behoren. Zo niet, dan betekent dit dat er sprake kan zijn van een indicatie voor plaatsing in een zorginstelling voor personen met een handicap. De beoogde modernisering van de Wet sociale werkvoorziening richt zich op versterking van gemeentelijke verantwoordelijkheid, meer rechten voor de Wsw-geïndiceerden en het stimuleren van werkgevers om arbeidsplaatsen beschikbaar te stellen voor Wsw-geïndiceerden. Het is de bedoeling dat er een ontwikkeling van binnen naar buiten plaatsvindt. Ondanks het feit dat de invoering van de modernisering naar verwachting pas in 2008 zal plaatsvinden, starten wij eind 2006 al de discussie over hoe deze ontwikkelingen vorm kunnen krijgen. Dit heeft raakvlakken met de bredere discussie over de gemeentelijke visie op de arbeidsmarkt. 6. Overige trajecten Omdat een werktraject niet voor iedereen geschikt is, heeft Arbeidsintegratie nog de mogelijkheid om een breed scala aan overige trajecten op maat in te zetten. Deze kunnen op hoofdlijnen in worden gedeeld in de volgende categorieën: 1. Starttrajecten 2. Sollicitatietraining 3. Jobhunting 4. Combinatie korte opleiding en werkervaring 5. Activeringsprojecten 6. Scholing 7. Ondersteunende instrumenten (taalles, opvoedingsondersteuning, diverse zeer individueel bepaalde ondersteuning) Daarnaast kunnen er nog zeer diverse, op de persoon afgestemde instrumenten worden ingezet. Deze instrumenten zijn in 2006 onder de loep genomen: er is onder meer gekeken naar de resultaten en de kosten. Dit heeft geleid tot een aantal constateringen, conclusies en aanbevelingen. In bijlage 5 gaan wij hier verder op in. 7. Ouderen en jongeren Zoals vermeld wordt er in principe geen doelgroepenbeleid gevoerd. Een uitzondering hierop wordt gemaakt voor de reïntegratie van ouderen en jongeren. Deze groepen zijn in het collegeprogramma opgenomen. Jongeren Er is sprake van een sluitende aanpak voor jongeren in de bijstand. Met sluitende aanpak jongeren bedoelen we het volgende: bij jongeren betekent instroom in de bijstand dat hij of zij in beeld is en verder ondersteund kan worden. Dat is een positief punt, maar uiteindelijk willen we zo weinig mogelijk jongeren in de bijstand. We willen voorkomen dat jongeren (18 tot 23 jaar) langdurig afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering. Een bijstandsuitkering kan jongeren afhankelijk maken en brengt risico s van armoede, schulden en maatschappelijke uitsluiting met zich mee. De opzet van de WWB maakt het voor gemeenten bovendien (ook financieel) noodzakelijk om haar poortwachters- en reïntegratiefunctie te optimaliseren. Jongeren met een uitkering bieden we daarom een goede diagnose van de mogelijkheden en een passend aanbod voor een opleiding, een traject naar werk of een

9 combinatie daarvan. Wanneer er geen sprake is van een startkwalificatie heeft terugkeer naar een opleiding prioriteit, omdat dat de jongeren het meeste perspectief geeft op duurzame inschakeling op de arbeidsmarkt. Reïntegratie voor jongeren is onderdeel van een bredere keten voor deze doelgroep. Dit jaar is Operatie Amersfoort Jong van start gegaan. Binnen deze operatie zijn vijf programma s benoemd: Jeugd op een club, Jeugd naar school, Jeugd in huis, Jeugd op straat en Jeugd aan het werk. Het laatste programma gaat uit van een keten onderwijs werk en is belegd bij de hoofdafdeling sociale zekerheid. Een van de onderdelen van dit programma is het aanscherpen van de sluitende aanpak voor jongeren. In bijlage 6 is aangegeven op welke wijze wij deze taak de komende tijd verder willen vormgeven en aanscherpen. Ouderen Net als alle cliënten krijgen onze cliënten die binnen de categorie ouderen vallen een traject op maat aangeboden. Eén van de speerpunten voor 2007 is om voor deze groep (55+-ers) specifiek beleid te formuleren en naar aanleiding daarvan nieuwe, op de groep afgestemde, instrumenten te ontwikkelen. 8. Sturing Het is de bedoeling dat de beschikbare middelen voor reïntegratie op een effectieve en efficiënte manier worden ingezet. Van tevoren worden meetbare doelen vastgesteld, zodat achteraf kan worden gemeten of deze doelen zijn behaald. Van de trajecten in de vorm van werk kan van tevoren worden vastgesteld welk doel en welke doelgroep het traject heeft. Ook wordt een maximale duur van het traject afgesproken, waar enkel in uitzonderingsgevallen van kan worden afgeweken. Aan de hand hiervan kunnen concrete uitstroomresultaten worden vastgesteld. Instrument/ trajecten op maat Instrumenten AI: * Arbeidstoeleiding * Activering Doorstroompool Uitgangssituatie/ doelgroep (trede) Beoogde resultaat (trede) Max. duur Aantal t/m 9 2 t/m 9 Op maat 550 nieuwe trajecten Uitvoerder SZ i.s.m. diverse andere partijen 4 t/m jaar 150 Via Amfors (voorheen Banenplan) PlusWerk 2 t/m 5 6 t/m 9 3 jaar 50 a 150 Werkgevers Werk Mee 2 en 3 3 Onbeperkt 165 Werkgevers Morgen Nieuwe 9 3 mnd. 50 per Via Amfors beginnen instroom maand Totaal Naast deze instrumenten heeft de gemeente ook nog de Wsw ter beschikking om in te zetten voor cliënten. Dit wordt echter niet uit het W-deel bekostigd. Wij zullen voor deze instrumenten gedifferentieerde uitstroompercentages vaststellen, dit werken wij de komende periode uit. Financiën Voor de financiële aspecten van het reïntegratiepalet verwijzen wij u naar de begroting

10 9. Ontwikkelingen Deze beschrijving van het palet is een momentopname. De komende tijd gaan wij aan de slag met de doorontwikkeling hiervan. In 2007 vindt een uitwerking plaats van de volgende onderwerpen: - Het ontwikkelen van instrumenten voor de reïntegratie van 55+-ers - De ontwikkelingen in de Wsw - Jongeren - Onderzoeken of het bepalen van de loonwaarde van (een deel van) de mensen in ons bestand en het conpenseren daarvan aanknopingspunten biedt voor het uitbereiden van het reïntegratiepalet.